ENCI CEMENT
SOLOMITE
1TEGELHANDEL1
A. VAN WIJNGAARDEN ZONEN' li'SS
BOUWBLAD Ko. 28, PAO. 2
Sf 4 »NPAO 16 DRUyt'TFRR <928
RUSTIG WONEN te OVERSCHIE
U TE SCO©^ aan deTH. JACOBALAAN. Mooie
Hg VRIJE HUIZEN met tuin. Zeer goede verbinding niet
Rotterdam-Centrum, f 9000.- en t 9500
U Te bevragen bij: HOliHAUEH. Rsft. RiiwtJ 13/. Uit
Tel. 42467 en op liet werk.
Acrdbeistraat te Den Haag,
bev. 5 Kamers, Bndk., 2 W.Cs, Keuken, ruime Zolder. Hypotheek
aanwezig. Inlichtingen bij
H.V. Bsow- in Exploitatie Mij. „GERJOH" Directear B. VERSCHOT
ZUIDERPARKLAAN 192, DEN HAAQ. TELEFOON 30A60
Een Bouwmateriaal van Nederlandscli Fabrikaat.
Fabrikante voor Nederland en Koloniën: N.V. SOLOMITEte Rotterdam.
Waar wij oils mede tol taak hebben ge
stelrl de lozers van ons „Bouwblad" met do
verschillende nieuw aan de marlet komende
bouwmaterialen op de hoogte te stellen,
mag zeker in onze rubrieken 'n beschrijving
van bovengenoemd materiaal niet ontbre
ken. Dat zulks niet reeds eerder geschiedde,
vindt hierin zijn oorzaak, dat wij ons eerst
van materiaal en toepassingen op de hoogte
wilden stellen en wij wachtten slechts op
een gelegenheid om „Solomite" op een
«enigszins ruime schaal te zien verwerken
om ons een oordeel daarvan te kunnen
.vormen.
Zulk een gelegenheid deed zich dezer
idagen voor hij den houw van de nieuwe
remise der Rolt. F.lectr. Tram te Charlois,
alwaar men „Soloniitc'-plalen als vakwerk-
vulling voor de buitenwanden heeft ge
bruikt.
Waar „Snlomitc" een bouwmateriaal is
van den allerlaatsten lijd schijnt h<d niet
ondienstig, alvorens wij iets ndders om
trent dezen bouw mcdcdeclen, een korte be
schrijving te geven van liet materiaal zelf.
Ook van „Solomite" geldt het dat „er niets
nieuws onder de zon is." Hot is een nieuw en
♦•gelijk toch ook weer een oud bouw mate
riaal. Het wordt vervaardigd uit plantaar
dige stoffen als stroo, riet, papyrus, glagr.h,
alang-ulang, e. d. Hier te land;: wordt hot
vervaardigd uit stroo of riet. Het gebruik
van stroo als bouwmateriaal is op zich zelf
niet nieuw. D; volken dor oudheid maakten
er veel gebruik van. Wij behoeven slechts
tc herinneren aan de bouwwerken der Ba-
bvloniërs en Egyptcnaren, aan de woningen
der natuur- en nomadenvolken terwijl er
ook in ons land nog een enkele woning be
slaat welke ecnige eeuwen terug met stroo
is gebouwd. Langzamerhand is het bezigen
van stroo als bouwmateriaal in onbruik
geraakt, hetwelk wel in hoofdzaak hierin
zijn oorzaak zal vinden, dat men als bind
middel klei nf leem gebruikte hetwelk uit
den aard der zaak een vrij hoog vochtper-
ccntage heeft. Mogelijk onk, dat hier aesthe-
lische motieven hebben gegolden en men op
den duur aan oen wand van steen (hier te
lande hoofdzakelijk dan baksteen) tic voor
keur gegeven heeft hoven een muur van
stroo en klei Ons werd echter de vraag ge
steld qf hierbij tevens aan het eigenlijke
doel der woning geen schade werd toege
bracht: baksteen mag uit aesthetisch oog
punt bezien dc voorkeur verdienen boven
ven materiaal hestaar.de uit stroo en leem,
liet eigenlijke doel der woning is beter met
het laatste gediend. Allereerst moet dc wo
ning den mensch beschermen tegen de
weersinvloeden als koude en hitte; de
strenge winter van 1929 is daar om te be
wijzen, dat onze woningen hierin nog 'al
eens tc kort schieten. Baksteen laat zeer
gemakkelijk koude en warmte door en vroe
ger voorzag men daarin door muren op te
trekken soms van drie steenen dikte. Be
woners van zulke oude huizen beweren nog
steeds dat deze huizen zoo prettig tc bewo
nen zijn: koel in den zomer en warm in den
winter. De kosten laten zulke bouwwerken
niet meer toe en het gevolg is, dat wij
thans van de buitentemperatuur gescheiden
zijn door buitenmuren van één a anderhalve
steen dikte, in den winter water- en andere
leidingen binnenshuis bevriezen en er zich
aan dc binnenzijde der buitenmuren ijskris
tallen vormqn. In „Solomite" zien wij het
oude isolcerende bouwmateriaal van stroo
en leem in geperfectioneerdcn vorm weer
verschijnen. De vinding is van Russische
origine, van een zekeren Serge Tcha.vcff
Een tiental jaren geleden werden
met het materiaal reeds woningen in Let
land gebouwd terwijl er in 1912 spoorwa
gens bij den Russische Spoorwegen in ge
bruik waren welke van „Solomite" waren
vervaardigd. Dc oorlóg en de daarop volgen
de revolutie waren oorzaak, dat liet nog
eenigc jaren duurde alvorens bet ook in
Frankrijk en België toepassing vond, doch
thans bevinden zich fabrieken voor dc ver
vaardiging van dit materiaal in bijna alle
landen van Europa en in alle werelddeelen.
Men noemde ons: Frankrijk, Engeland,
Duitschland, Zwitserland, Nederland, Cana
da, Egypte, Algiers, Zuid-Afrika, Ned. IndiÖ,
enz.
Dc fabricage is vrij eenvoudig. Onder een
cnormen druk van ca. 10 atmosfeer worden
dc vegetarischo bestanddeclen tosamen ge
perst en vervolgens onder dien druk gehou
den door een bewapening van gegalvani
seerd ijzerdraad. In dc lengterichting der
plaat loopen spandraden op regelmatige af
standen van 13 c.M. welke draden door de
plaat heen met elkander zijn verbonden met
gegalvaniseerde ijzeren haakjes, welke om
de 5 c.M. haaks op de spandraden zijn aan
gebracht. Hierdoor is een groolc compacte
massa verkregen,-op dc doorsnede veel over
eenkomst met een houtstructuur vcrtooncn-
de. Op deze wijze worden platen vervaar
digd tot een lengte van eventueel 4 M., een
breedte van 1.50 M. en een dikte van 5 of 3
c.M. De draagkracht van deze platen is ver
rassend. Bij oen vrije overspanning van 1.50
M. kan de plaat haaks op den stroovezel
zonder noemenswaardige doorbuiging met
"en gewicht van 200 K.G. worden belast, ter-
rijl zij evenwijdig aan den vezel betrekke
lijk gemakkelijk kan worden gebogen. Het
isolatievermogen van „Solomite" staat gelijk
aan dat van een drie steens dikken bak
steenmuur of een muur van 35 c.M. drijf-
Do warmtegeleidingscoëfficiont is
0.055. dus ongeveer gelijk aan die van kurk.
Vandaar dat bet materiaal meermalen
wordt gebruikt voor den bouw van koel
cellen en vrieshuizen. Het heeft boven de
kurkplalen rijt voor, dat het bouw. en isola
tiemateriaal tegelijk in zich vereenigt en dus
bij den bouw van dergelijke inrichtingen
een beduidende besparing geeft aan materi
aal temeer daar liet artikel op zichzelf
reeds veel billijker is dan de kurkplaten. De
groote oppervlakte der platen geeft bedui
dend minder naden in de isolatie en ver
mindert dus de kans op warmteverlies, tcr-
wijl liet, naar men ons mededeelde, teil sloite
juist die dingen meeheeft welke bij de kurk
platen oorzaak zijn dat bet warmte-isolce-
BILLIJKE VOORWAARDEN.
Te bevragen DUSSEL Zonen, Bazar-
straat 27, Telefoon 15154, Den Haag.
TE KOOP TE ROTTERDAM:
6 HEERENHUIZEN met groote Voor-en Achter
tuinen, waarvan 2 niet Garage, aan de Ouddorpweg
in de 'sGravenhof.
bUd^ano^VpL^ra'o^ni P- DE RUYTER Zn.
vraae gratis Ie verkr.jrcn b,j OUDE DIJK 207 - ROTTERDAM
TELEFOON 06533-56277.
J W. VAN STAVEREN, Mondiot
OUDE DIJK 167a ROTTERDAM
TELEFOON 12054.
N V. HOUTHANDEL
J. VAN WEERELT Azn.
ROTTERDAM
JENSIUSSTRAAT 5 TEL. 43319
LINKER R0TTEKADE 36 - TEL. 50255
Wij zijn de eenige L00NZAGERIJ,
die Uw hout desgewenscht ook
„GESCHUURD" levert.
□Illllllllllilllltülllllllillliiüülilllillllllü
E l-S. KOENE
VOORBURG
KANTOOR: VRIJBURGSTR. 4. TEL. 78228
ZZ MAGAZIJNEN: Emplacement Ned. Spoorwegen
Groote voorraad van:
ZZ WITTE WANDTEGELS -15X15 cM. =Z
ZZ MAIOLICA WANDTEGELS15X15cM.
KUNSTGI.AZUUR WANDTEGELS iedere nuanccertnj:
PLAVUIZEN verschillende maten.
BASALT1NETEGELS. - HANDVORMSTEENEN.
VRAAGT OFFERTE!
□iiiimiiiimmiiiiiwiiiiiiimimiimiiiö
Duurzaam - Concurreerend
SCHUURMAN C00RS
Exerci'.icstraat 25, R'dam, Tel 10411
I Woninggids
VANLEEUWEM&Co.
Prins Maurltsplein 21
DEN HAAG. Tel. 55329
Vraagt aanbiedingen van
TE HUUR en TE KOOP
I zijnde perceelen.
nog
TE KOOF»
2 HEERENKUIZEN
aan de OAMSIGTSTFJAAT No. 7 0
en No. OO te VOORBURG, 2 min
van Station LerJschendam-Voor-
burg en traite blauwe tram Scheve
ningen-.len Haa-j-Voorburg.
KOOPPRIJS 18500.-.
inhch.tneen btj300NEKAMP&KOENE
Hofwljcksiraat 10, Voorburg.
MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegenwoordigers voor A MIIVQ Jfc. Pn AELBRECHTSKADE 147b
ROTTERDAM en OMSTREKEN: H. IVIUTO UU. TELEFOON 30404-30233
Lsndiiuizeniaouw TUINSTADWIJK ..SECBROEK
Te koop onder architectuur gebouwde Landhuizen, ge
legen aan de Pauwenlaan en Omgeving te Den Haag.
Verkoopprijzen: TYPE A f 64ÖO.- met garage.
TYPE B f 5950.-
TYPE C f 6450.- met garage.
Inlichting e
OLEANDERLAAN 39, DEN HAAG, TELEF. 33122,
alwaar op aanvrage gratis de" geïllustreerde beschouwing van zijn landhuizen
in „De Bouwwereld ---
22 Juli |.l. verkiijftaar i:
:ur" bijblad
MAAKT CLICHE's VOOR
ALLE DOELEINDEN
TEGENBILLIJKEN PRIJS
iELGEN beschikbaar
le Hypotheken. Rente huizen
5u/o, landerijen 4?$
Bouwcredieten - Financieering -
Voorschotten.
B. SEVINGA Co.
Essenburgstraat 71a - Tel. 36586
ROTTER DA IV.
Voor Eilcsnlioui
Een goed adres:
iac.P.v.d.Berg s
FIJNHOUTHANDEL
Ridderstraat 9-15
Weenaplein 8
S ROTTERDAM
1 Teief. 41490-4367"
rend vermogen nadcelig wordt beïnvloed.
Het zou ons te ver voeren op al deze on-
derdeelen in te gaan en wij volstaan met 't
noemen van eenige doeleinden waarvoor de
platen in het bijzonder geschikt zijn:
lo. Plafonds. Voor dit doel werd „Solo
mite" in de laatste twee jaren hoofdzakelijk
toegepast. Het meest komt hiervoor in aan
merking de dikte van 3 c.M. De platen wor
den nl dan niet tegen de rachels aange
bracht en vervolgens bepleisterd. Het laat
zich verstaan dat de platen een speciale
wijze van bepleisteren vorderen en men
doet goed hiernaar bij de Maatschappij tc
informeeren.
2o. Separatiewandcn. Door dc
erroote oppervlakte en het gering gewicht
(slechts 16 K.G. per M2., een M2. dnjfsteen
wand wordt gerekend op SO K.G.) zijn de
platen voor het vervaardigen van separa
ties zeer geschikt. Ook met het oog op
ruimtebesparing, aangezien een aan weers
zijde bepleisterde „Solomite"plaat slechts 7
M. dik is.
3o. Vloeren. Direct over de balken wor
den de platen met behoorlijke vergaaring
op dc halken aangebracht. Proeven wezen
uit. dat hierdoor de zoozeer gewenschte ge
luidsisolatie (het probleem der hedendaag-
cclie architectuur) afdo de wordt bereikt.
4o. Daken. Cr zijn reeds verschillende
daken van „Solomite" gemaakt, welke zich
goed laten mastieken. Het beruchte
mastiekdak heeft hierdoor al zijn verschrik
kingen verloren. En ten slotte:
Buitenmuren zooals wij die
zagen hij den bouw van bovenvermelde re
mise. Het laat zich verstaan, dat „Solomite"
geen constructiernateriaal is. Balkdragende
muren zal men met „Solomite" niet kun
nen daarstellon. Dit is echter conform de
hedendaagschc opvatting. Meer en meer
wordt plaats gegeven aan de vakwcrkcon-
Btructie hetzij van hout, dan wel ijzer of
beton .De wand wordt hier als dragend ele
ment verloochend en haar slechts een
ruimte-afsluitende en isoleerende rol toebe
dacht Bij bovenvermelde remise heeft men
een ijzeren vakwerkconstructic gebruikt be
staande uit N.P.Ï. 10 waarin de platen „So
lomite" worden opgesloten. Van meet af aan
is op de toepassing van deze platen gere
kend on dus de hoogte van elk vak gehou
den op 1,50 M. (overeenkomende met de
volle breedte van een plaat) terwijl de
lengte varieert van 3.004.00 M. In elk vak
ordt een plnot aangebracht en stelt men
daarmede in enkele minuten een wandop-
laktq van 4'/^ tol 6 M2. De snelle bouw
wordt daarmede ten zeerste in dc hand ge
werkt, hetwelk weder een groote besparing
geeft op het arbeidsloon. De platen worden
aan weerszijde afgepleisterd met een sterke
cement specie 1 op 3. Dit cemcnthuidje is
als liet ware bewapend door het ijzerdraad
in de ééne richting en den stroovezel in de
andere. Wanden op deze wijze vervaardigd
zijn er reeds vele in Nederland gebouwd en
bevinden zich, ook daar waar zij onder de
meest ongunstige omstandigheden werden
toegepast, in goede conditie. Men toonde
ons processen-verbaal van laboratoria waar
men „Solomite", hetwelk jaren als buiten
wand had dienst gedaan, had onderzocht
en luidde dc conclusie, dat men tusscher»
dit oude en nieuw, ongebruikt „Solomite"
geen verschil kon bespeuren.
De verwachting der fabrikanten dat „So
lomite" op den duur een ommekeer in de
tot heden gevolgde ancthodc van bouwen
zal brengen lijkt ons niet geheel onge
grond, zeker opent het materiaal wijde
perspectieven voor vele mogelijkheden. Men
zou bijv. het aanzicht der baksteengeve]
kunnen behouden door „Solomite" achter
een sptegelgevcl toe te passen en door zulk
een constructie en acsthetica en thermi
schcn bouw beide kunnen dienen. Het pro
bleem hoe een geluidsisoleerenden bouw tp
verkrijgen schijnt een stap dichter tc zijn
benaderd, immers het feit dat men voor
den bouw van verschillende studio's juist
„Solomite" koos en men de telefooncel,
waarin men te Batavia de radio-kruis-ge
sprekken met liet Moederland voert uit di»
materiaal bouwde, spreekt voor zich.
Een licht, isoleerend, duurzaam bouw
materiaal moet een groote toekomst heb
ben in ons aan slappe vcenbodem zoo rijk
en klimatorisch zoo wisselvallig Vaderland
en bij toenemend gebruikis er tevens
een mogelijkheid van een nieuwe aan velen
werk gevende industrie geschapen.
Hieronder laten wij eenige verklaringen
en oordeelvellingen volgen, welke ons ter
inzage werden gegeven:
N.V. MAATSCHAPPIJ „HOEK VAN
HOLLAND" TE HOEK VAN HOLLAND:
„De volgende practische proeven zijn
door ons genomen betreffende het isolcc
rend vermogen van „Solomite". Wij heb
ben twee gelijkvormige kisten gemaakt (in
Uitbreiding Remise van de Rolterdnmsclie
Electrische Tram te Charlois. IJzeren vak
werk N.P.I. 10 met „Solomite" als Vak
werkvulling.
wendig a. 50x50x100 c.M.), één van ge
expandeerde kurkplaat en één van Solo-
mi te-plaat, van gelijke dikte (10 c.M.) Beide
kisten zijn voorzien van een zinken bak.
waaraan een aftapkraantje met waterslot
De proefkisten zijn ongeveer gelijktijdig
van gelijkvormige hoeveelheid ijs voorzien
circa 100 K.G. en in hetzelfde lokaal, dus
gclijkke omgevingstemperatuur, geplaatst
Het afdoo -water werd opgevangen en ge
meten, hetgeen dan een vergelijkende
maatstaf geeft voor het isolatievermogen
van beide materialen.
Het resultaat is. dat „Solomite" practisch
dezelfde warme-geleidingscoefficient heefl
als prima kurkplaat. Het geconstateerde
smeltverkes bedroeg in beide kisten lo
4x24 uur ca. 8 K.G.
JOS. DONDERS, ARCHITECT POST-
STRAAT 42 TE TILBURG.
De Fvaadskelder Ie LIfrecht
Vóór Amsterdam haar bestaan aanving.
Van veelbewogen jaren.
In de Middeleeuwen
Het is misschien al meer dan 20 jaren
geleden dat ik Oltman's Schaapherder ias,
wiens lotgevallen benevens die der andere
op den voorgrond tredende personen mijn
aandacht gespannen hielden en mijn geest,
boeiden. Het tijdperk, waarin het verhaal
speelt, leek mij loe een bijzonder belang
wekkend, een prachtig tijdperk te zijn. En
de menschcn uit dien tijrl ik bewonder
de ze om hun dappere daden en onver
schrokkenheid. Mijn fantasie werd er door
geprikkeld.
En nu? Ja, nóg heeft die tijd een zekere
bekoring voor mij, en meer dan eens tracht
ik in de beteekenis der latere middeleeu
wen door te dringen, dien tijd te begrijpen
in zijn leven en strijden en werken. Mijn
bewondering is gebleven, maar voor den
samensteller dezer geschiedenis is die be
wondering verbazend gestegen.
Meer dan eens heb ik dien schrijver be
nijd om zijn veelomvattende kennis, om
zijn groote fantasie, om do gemakkelijk
heid, waarmede hij zóóveel feiten en ge
beurtenissen wist te groepeeren en te or
denen tot een zoo spannend verhaal.
Nu benijd ik hem nog meer om zijn fan
tasie, nu men van mij vraagt eenige ge
schiedkundige mededeelingcn, betreffende
het plekje grond, gelegen vrijwel in het
midden der oude bisschopsstad, waarmede
men groote plannen heeft.
Kolommen en kruisgewelven.
Wanneer men de door een gemetselde
kolommenrij in tweeën gedeelde door ron
de gewelven overdekte ruimte betreedt, be
komt men een indruk, die niet gauw ver
vangt. Niet alleen de massieve muren en
de kolommen van ongeveer een halve me
ter doorsnede, maar ook de voor ons ge
weldig groote baksteenen en de ruimte zelf
imponeeren. Zeker méér dan een eeuw
vóór Amsertdam haar bestaan ging be
ginnen, moeten die steenen tot het nu nog
bestaande geheel zijn samengevoegd. En
dan te weten, dat zulk bouwwerk in de
stad geen unicum was!
Het huis Lichtenberch.
Zooals de hal van ons tegenwoordige
stadhuis in hoofdzaak het huis Lichten
berch omvat, zoo was het deze overkluisde
ruimte die eeuwen tevoren reeds den mas-
salen bovenbouw van het genoemde huis
droeg. Het ontving den naam van de be
zitters uit het geslacht Lichtenberch. Heb
ben zij bet doen bouwen? Onmogelijk is het
niet. Want reeds zéér, zéér vroeg in de
stedelijke geschiedenis wordt de naam
Lichtenberch vermeld. Het zijn mede ver
schillende leden van ditgeslacht, die over
het wel en wee der stad grooten invloed
hebben geoefend. Rijk waren ze in geld en
goed, aan macht en eer, èn aan vrienden
en vijanden.
Utrecht en bisschop Jan van Biest.
Bij het wenden van dit jaar, 5 Juli, was
het juist 6 eeuwen, zegge 60 jaren geleden,
dat de stad L-trecht zich met haar geeste-
ijk en wereldlijk heer, bisschop Jan van
Diest, een verbond sloot om elkander ge
trouw bij te staan in den toen heerschen-
den) oorlog en vooral tegenJan van
Lichtenberch. Het was geen kleinigheid
op voet van oorlog, te staan met een gc-
heele stad, al was die nog maar besloten
lusschen de tegenwoordige stadssingels,
die de buitengracht der stad vormden! En
het ging er duchtig van langs. In de uit
spraak van genoemden bisschop, bijge
staan door graaf Willem van Henegouwen,
die de twisten tuschen de stad en haar
burger beëindigen moest, wordt gesproken
van „mesdaet, brand, roef ende smerte en-
de scattinghe (is brandschatting), welke
„die van der-stat van Utrecht ende hair
helperen op d'ene zijde ende Jan van Lich
tenberch ende sinen helperon op d'andor
zijde" elkander hadden aangedaan. Het
huis Lichtenberch was mede een der voor
name zaken, waarvan eigendom en gebruik
bepaald werden.
De geschiedkundige berichten uit dien
tijd zijn niet vele. Maar ongetwijfeld kna
.-en studie van dien tijd voldoende gegevens
opleveren om door een met fantasie be
gaafden vorscher tot een schitterend ge
heel gecombineerd te worden.
in 192S toegepaste „Solomite" voor pla
fonds onder mastiekdaken in school- en
particuliere gebouwen zeer goed heeft vol
daan reden waarom ik thans wederom voor
LABORATORIUMGEBOUW VAN THE GENERAL CARBON ALPHA CY. TE DONGEN
Hoe Lichtenberch aan Uirecht kwanü
In 1352 werd het huis voor korten tijd in
pand gegeven aan de stad. Niet onwaar
schijnlijk nog als een uitvloeisel van den
„oorlog". Jan van Lichtenberch was toen
overleden en zijn dochter Alyt, toen we
duwe van Jan van Renesse, was bezitster
van het huis. Van haar ging het in bezit
over aan Jan van lloncsse aan wien Rijn-
auwen, eveneens een vroeger bezit der
Lichtcnberchen, ook in eigendom kwam.
Diens zoon, eveneens Jan geheeten, werd
eigenaar van Lichtenberch en van Rijn-
auwen, toen zijn vader overleden was
(1418).
Tusschen de leden van het geslacht Re-
nesse, eveneens machtige heeren en zelfs
gevaarlijke tegenstanders van de graven
van Holland, cn de stad Utrecht boterde
bet ook niet altijd. De laatstgenoemde Jan,
b.v. in 1423 ruwaard van het sticht (de be
langrijkste wereldlijke functie orider den
bisschop) werd in 1425 verbannen, en nam
het volgende jaar de stad in en verdreef dc
bisschop. Zijn zoons Ferdinand cn Jan,
waren ook weer tegenstanders van den
bisschop (Rudolph van Diepholt).
Deze kreeg In 1448 twist met de Proyden
en Lichtenberch's over belastingopbreng
sten, cn werd buiten de stad gehouden De
Renesse's schijnen de partij van 's b:s-
schops tegenstanders toegedaan te zijn et-
weest. Bij verrassing nam de bisschop het
volgende jaar de stad in; beiden w erden ge-
\angen genomen en herkregen hun vrij
heid door afstand te doen van hun rech-
.enop de door diens dood opengevallen
goederen van den heer van Gaesbeek. In
hun poging, in 1450 ondernomen, om de
stad in hun macht te verkrijgen en den bis
schop te verdrijven slaagden zij niet 2 jaar
later overleed Frederik op zijn slot Heren
berg (Zuid-Beveland).
Zijn zoon Jan werd toen eigenaar van
het huis Lichtenberch en van het huis
Rijnauwen, dat door de Utrechtsehe bur
gers \vas afgebrand. Maar in 1458 was da
opinie ten gunste van hem en zijn familie
gekeerd en gaf de stad vergoeding voor
de aangerichte schade. In het volgen
de jaar werd hij burgemeester van de stad.
Eigenaar van het huis Lichtenberch is de
ze Jan niet geweest: het kwam na Frede-
ï'iks dood aan Jan's eenige dochter Ann
Maar niet onmogelijk heeft Jan er we] in
gewoond, want hij overleed eerst in 151?.
terwijl zijn dochter gehuwd was met Go.ie-
fried van Rifferscheid, heer van Herff in
Gulik. Zij zal er in geen geval verblijf ge
houden hebben, hoogstens wanneer zij eens
in de stad gekomen zal zijn. In 1537 ver
kocht zij dan ook het huis Lichtenberch,
dat met het huis Hazenbeek op den noek
van het Oudkerkhof, werd vereenigd tot
één gebouw, om als zetel van het stedelijk
bestuur te dienen.
Als de muren Spreken konden
Zie hier zéér in het kort een overzicht
van de eigenaars van Lichtenberch en hun
ne lotgevallen, waarin het huis natuurlik
deelde.
Wie zal zeggen, waartoe de kelder van
het huis alzoo gediend heeft. Zijn er men
schcn binnengebracht, die de sterke mu
ren met geheel andere gewaarwordingen
beschouwden als wij? Wat zal zich, bij het
wisselende lot der bezitters, in deze ruim
te, waarin geen geluid van buiten door
dringt, hebben afgespeeld, dat verborgen
moest, blijven? Hebben de muren nnchte-
.ijke drinkgelagen aanschouwd, aangericht
ter bezegeling van gesmede plannon tegen
vijanden der Lichtenberchcn en Renese's?
Zijn hier vertwijfelende kreten geslaakt
van slachtoffers van twisten en oneenighe-
den? Of heeft de kelder slechts gediend tot
het „beleggen" van Fransche en Rijnsche
wijnen, welke dienen moesten om de vroo-
lijkkeid der overwinnaars in den krijg
hetzij zij de eigenaars waren of hunne ze
gevierende en plunderende tegenstanders
tot bet uiterste te doen stijgen?
Wie zal het zeggen?
Hoe benijd ik den man, begaafd met zoo
veel fantasie, om die vroegere gebeurtenis
sen te kunnen verwerken tot een histori-
schen roman!
Utrecht, December 1929.
v. K.
De Solomite-platcn als vakwerkvulling voor binnen- en buitenwanden en dakbedekking
hebben goed voldaan. De. isolcerende. werking was verleden winter zeer goed.
verschillende scholen dezelfde methode heb
voorgeschreven.
De tegen de „Solomite" aangebracht
pleisterwerken zitten stev.'g vast én geen
enkele scheur vertoont zich daarin.
ROTTERDAMSCHE LLOYD TE R'DAM,
ISOLATIE GARDE-MANGER
M/S. „SIBAJAK".
„Op Uw verzoek be3estigcn wij hierdoor,
dat de isolatie van de garde-mang^r aan
boord van ons motorschip „Sibajak" in Mei
1928 is uitgevoerd met platen' „Solomite"
welke isolatie tot heden goed heeft
daan".
A. POUDEROYEN, ARCHITECT. CHRIS-
PIJNLAAN 83, R'DAM, BOUW
DROOGLOODS.
„Door bijzondere eischen van lichtheid t
isoleerend vermogen welke gesteld dier.cn
te worden aan den bouw van een groot
droogloods met mach nale drooginrich'ing
voor dekkleeden te Schiedam, voor de firma
Bingham Co., ben ik in hot najaar van
192S er to® overgegaan, om con gedeelte
van den zijwand dier loods, voor zoover dit
den buitenwand betrof, ter lengte van 31
M. bij een hoogte van 6.50 M. van „Solo
mite" platen samen te stelen Op uw ver
zoek verklaar ik gaarne, 'i» deze wand
uitstekend voldoet. Aan b ziiden a/ge
pleisterd met ce-ment-p-r e 1 op 2, is deza
wand zelfs na den wel paer hijzonderen
winter, welke direct na de voltnoing in
viel, nog even gaaf gebleven".
