DONDERDAG 21 NOVEMBER 1929
TWEEDE BLAD PAG. 6
PLANNEN OMTRENT DEN HERBOUW VAN STADSNIEUWS
HET STADHUIS
EEN ENKELVOUDIGE OPDRACHT
AAN DEN ARCHITECT DUDOK
DT, COMMISSIE VAN FABRICAGE
VERDEELD
Het nieuwe gebouw op de oude plaats
TWEE PLANNEN
In de eerstvolgende raadsvergadering zul
len dus besproken worden de plannen om
trent den herbouw van het afgenrande Stad.
huis. In een uitvoerig stuk aan den Raad
zetten B. en W. de gang van zaken betref
lende deze kwestie uiteen.
Nadat de eerste moeilijkheden na den
noodlottigen brand van het Raadhuis waren
overwonnen en de gemeente-administratie
weer eenigermate op gang was gebracht,
heeft het College uiteraard reeds spoedig
zicli bezig gehouden met de vraag, hoe te
werk moest worden gegaan, teneinde dc ge
meente weder in het bezit van een nieuw
Stadhuis te stellen.
Hierbij bleek al aanstonds, voor welk een
moeilijk vraagstuk het gemeentebestuur
werd geplaatst Het olide Raadhuis was niet
alleen liet centrale punt van de gemeente
administratie, zijn wonderschoone architec
tuur en zijn historische beteekenis maakten
het ook tot een cultureel bezit der stad, wel
haast tot een nationaal monument, waar
naar de bewondering en trots van geheel
Nederland uitgingen. Tallooze betuigingen
van deelneming en medeleven uit alle oor
den van de wereld mocht het gemeentebe
stuur ontvangen. Dit alles legt aan de stad
verplichtingen op, aan welker nakoming zij
zich niet onttrekken mag, zonder dat noch
tans de eischen eener moderne administra
tie uit het oog worden verloren.
Het behouden blijven van een aanzienlijk
deel van den ouden gevel deed in de eerste
plaats de vraag ontstaan in hoeverre deze
desgewenscht definitief behouden zou kun
nen blijven en mitsdien in een project voor
een nieuw Raadhuis zou kunnen worden
opgenomeik. De Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen bood aan, door
de Rijks-commissie voor Monumentenzorg
naar deze vraag een onderzoek tc doen in
stellen. Het resultaat van dit onderzoek is
indertijd medegedeeld.
Met een en ander is uiteraard geruimen
tijd gemoeid geweest Doch B. en W. geloo-
ven, dat daartegen geen bezwaar behoeft te
bestaan. Overal elders blijkt de bouw van
een nieuw Stadhuis een vraagstuk met
.welks oplossing jaren gemoeid zijn. Inmid
dels hadden zij gelegenheid rustig kennis te
nemen van de adressen en adviezen, 'welke
het gemeentebestuur bereikten, zoo ook het
geen in de dagbladen en tijdschriften ter
zake geschreven werd, en de gedachten in
zich te laten rijpen, welke tot de juiste op
lossing zouden kunnen leiden. Een Stadhuis
is een gebouw, bestemd om eeuwenlung een
belangrijke rol in de samenleving te spelen
en daarbij is dus rustig overleg meer dan
ergens anders van noode, voordat men een
beslissing gaat nemen. Alles verkeerde dus
nog eerst in het stadium van voorbereiding
cn studie, teneinde den Raad bij het nemen
van de beslissing, welke te zijner tijd van
hem zou worden gevraagd, de vereischte
voorlichting te kunnen geven. Mede tot dit
doel verzochten wij aan den Bond van Ne-
derlandsche Architecten een advies uit te
brengen. Voorts hadden B. en W. een geza
menlijke bespreking met de Commissie van
Fabricage, waarbij over de verschillende
vraagpunten, die bij deze zaak aan de orde
kwamen, van gedachten werd gewisseld.
Thans achten B. en W. het oogenbhk ge
komen, den Raad het resultaat van hun
overwegingen mede te deelen en medewer
king te vragen tot een eersten stap, welke,
naar B. en W. verwachten, tot de goede op
lossing zal leiden.
Al aanstonds dealden zij' de overtuiging,
waarvan ook de Bond van Nederlandsche
Architecten uitgaat, dat een open prijsvraag
in geen geval aanbeveling verdient.
Langer hebben zij stil gestaan bij het
systeem van de besloten prijsvraag of meer
voudige opdracht. Hierover kan verschillend
worden gedacht. De Bond van Nederlandsche
Architecten verklaart zich een voorstander
van dit stelsel. Toch schijnt hij daaraan in
het geval van het Leidsche Raadhuis een
beperkte toepassing te willen geven in zoo
verre als de Bond zich voorstelt, dat van
het in zijn advies genoemde zes-tal architec
ten slechts enkelen tot het maken van plan
nen zullen worden uitgenoodigd, in ver
hand waarmee de namen der architecten
dan ook vermeld zijn in volgorde van voor
keur.
Tegen dit stelsel bestaan dan ook, naar
de meerderheid van de Commissie van Fa
bricage in haar advies uiteenzet, gegrond.!
bedenkingen. Een meervoudige opdracht
toch zal gebaseerd moeten zijn op een vrij
uitvoerig en voor alle mededingende archi
tecten gelijkelijk geldend program van
eischen, hetwelk ter wille van de gelijkheid
der kansen, nadat hd eenmaal is vastge
steld, niet meer veranderd kan worden tot
dat de plannen zijn ingediend, en waarover
dc uitgenoodigdc architecten, wanneer zij
eenmaal aan het werk zijn gegaan, niet meer
met het gemeentebestuur van gedachten
kunnen wisselen.
Hiertegen mogen nu in andere gevallen
wellicht geen bezwaren hebben bestaan, in
het geval van het Leidscho Raadhuis be
staan die wel. De opstelling van een gede
tailleerd program van eischen zou een be
slissing noodig maken in tal van vragen,
welke juist open behooren te blijven, cn
waarover men juist het advies zal verlangen
van den uit te noodigen architect. Ook in
geval van enkelvoudige opdracht zal de ar
chitect natuurlijk van bepaalde gegevens»
omtrent heigeen gevraagd wordt moeten uit.
gaan. Deze gegevens zijn dan echter tijdens
de uitwerking van het plan voortdurend
voor wijziging vatbaar. En hoezeer zal hier
aan niet behoefte bestaan, waar vraagstuk
ken als de juiste omgrenzing van het bouw
terrein, de bouwsom, welke beschikbaar kan
worden gesteld, en dergelijke eerst tijdens de
uitwerking van de plannen een bepaalde
gestalte aannemen en daaromtrent eerst dan
dc juiste beslissingen kunnen worden ge
troffen. Hoezeer kan bovendien over het
program van eischen bij de uit te noodigen
architecten verschil van opvatting ontstaan
cn misverstand, dat dan in geval van meer
voudige opdracht door het ontbreken van
contact met het gemeentebestuur niet uit
den weg kan,worden geruimd. Door dit alles
worden de kansen op het beste project naar
het oordeel van B. en W. aanmerkelijk ver
kleind, waarbij komt, dat het College, door
dat het geen contact heeft met de uit te noo
digen architecten en ook van de mogelijk
heid, voeling te houden met den Raad cn
mot de Commissie van Fabricage over de
wijze waarop de plannen door de architecten
worden uitgewerkt, verstoken zal zijn.
,B. en W. hadden gelegenheid deze opvat
tingen te toetsen aan liet oordeel van ver
schillende andere personen, zoowel opdracht
gevers, als architecten. Tot deze laatste be
hoorde o. m. een der eerste bouwmeesters
van Nederland, op wiens werk reeds eerder
de aandacht was gevallen en die ook door
den Bond van Nederlandsche Architecten op
de eerste plaats tot het ontvangen van een
opdracht voor het maken van een plan
wordt aanbevolen, n.l. de heer W. M. Dudok,
architect te Hilversum. Door hetgeen zij van
deze verschillende zijden vernamen, zagen
B. en W. hun aanvankelijke meening geheel
bevestigd.
De heer Dudok in het bijzonder meent,
dat, wil een bouwopdracht als die voor het
Leidsche Stadhuis tot een goed einde wor
den gevoerd, tusschen den ontwerper en de
opdrachtgeefster een zoo nauw en veelvuldig
contact moet worden onderhouden, dat het
uilgesloten moet worden geacht, dat zulks
op gelijken voet tezelfder tijd met drie a vier
architecten zou kunnen geschieden. De ont
werper zal zich naar de opvatting van den
heer Dudok geheel moeten inleven in de
vereischte sfeer. Hiertoe zal een voortdurend
overleg met het gemeentebestuur noodig zijn
terwijl het anderzijds ten zeerste gewenscht
is, dat het gemeentebestuur de ontwikkeling
van de plannen van nabij gadeslaat, opdat
aldus in wederzijdsch vertrouwen die nau
we samenwerking ontstaat, welke alleen de
beste kansen biedt tot de goede oplossing,
waarbij moge worden bedacht, dat de bouw
van een nieuw Raadhuis te Leiden meer
dan elders uithpofdc van de geschiedenis
der stad, de oude omgeving, den aard der
bevolking en het karakter van de admini
stratie, een nauw contact tusschen het ge
meentebestuur en den architect vereischt.
Het spreekt vanzelf, dat een ^dergelijke in
tieme samenwerking niet tezelfder tijd kan
plaats vinden met meerdere architecten. Het
gemeentebestuur zou hierdoor in een moei
lijken en dubbelzinnigen toestand worden
geplaatst en de eisch der vrijheid van mede
dinging en gelijkheid van kansen, noodza
kelijk bij een meervoudige opdracht, zou al
dus in bet gedrang worden gebracht
Desgevraagd verklaarde de heer Dudok
ons dan ook, geen vrijheid te kunnen vin
den een eventueels meervoudige opdracht te
aanvaarden. Dc Raad, aldus B. cn W., zal
na het vorenstaande met ons overtuigd zijn,
dat dit standpunt den heer Dudok, wien het
waarlijk aan belangrijke opdrachten niet
ontbreekt, niet wordt ingegeven door vrees
voor concurrentie of wélke andere overwe
ging van dien aard ook, doch door een hoog.
hoid van opvatting omtrent het belahg van
zijn laak on een diep besef van de verant
woordelijkheid, welke hij door het aanvaar
den van een opdracht op zich gelegd zou
zien, die door het gemeentebestuur slechts
geapprecieerd "kunnen worden.
Waar nu blijkt, dat in geval van een meer
voudige, opdracht de gemeente geen plan
van> den heer Dudok zal kunnen ontvangen,
meenen B. en W. met de meerderheid der
Commissie van Fabricage, dat de schaal ten
gunste van een enkelvoudige opdracht aan
den lieer Dudok behoort door te slaan. Zon
der te kort te willen doen aan de verdien
sten van andere bouwmeesters meenen B.
en W. dat er meer dan een reden bestaat
voor deze beslissing. De heer Dudok is een
Nederiandsch architect van wereldrcputatie.
Zijn werken, waarvan wij het Columbarium
te Westerveld, een Slachthuis, verscheidene
scholen en een complex arbeiderswoningen
te Hilversum en, in uitvoering, het nieuwe
Raadhuis te Hilversum, de Bijenkorf te Rot
terdam en het Nederiandsch Studentenhuis
tc Parijs met name noemen, worden door
tot oordeclen bevoegden in binnen- en bui
tenland om de veelzijdigheid van zijn ken
nis, de vindingrijkheid van zijn vernuft, be-
heerschtheid van den vorm en fijnen kleur-
zin-, welke daaruit blijken, geprezen. Boven
dien schept het feit, dat de heer Dudok als
gemeentearchitect te Hilversum en bouwer
van het nieuwe Raadhuis aldaar van nabij
bekend is met de aan een raadhuis te stel
len eiscben, een bijzondere omstandigheid
ten voordeele zijner keuze. In dit verband
herinneren B. en W. er aan dat de heer Du
dok vroeger aan den dienst der Gemeente
werken alhier verbonden is geweest, in mel
ken tijd hij o. m. de Hoogere Burgerschool
te Leiden heeft gebouwd, zoodat hij met do
stad en zijn bestuur hekend is, hetgeen mede
van zeer groot belang moet worden geacht.
Gelijk reeds gezegd, komt ook de meerder
heid van de Commissie van Fabricage tot
deze conclusie.
De minderheid van de Commissie is van
oordeel, dat teneinde vergelijkbare plannen
te krijgen een meervoudige opdracht, waar
aan zij overigens geen onoverkomelijke be
zwaren verhonden ziet, niet kan worden ge
mist. Zij acht de mogelijkheid om door zoo
danige vergelijking tot een beoordeeling te
geraken, noodzakelijk cn wenscht de gele
genheid om ook van de plannen van eenlge
andere bouwmeesters kennis te nemen, niet
door een enkelvoudige opdracht prijs gege
ven te zien.
B. en W. zouden bij het geven van een op
dracht tot het maken van een plan voor het
nieuwe Raadhuis aan den heer Dudok, de-
zon zoo veel mogelijk vrijgelaten willen zien.
Op verschillende punten zal de architect
zich natuurlijk richten naar hetgeen feite
lijk mogelijk is. Dit betreft uiteraard ook de
bouwsom, waaromtrent B. en W. een bedrag
van circa F/2 millioen voor oogen staat. Dit
alles kan echter, en juist de enkelvoudige
opdracht geeft hier volle gelegenheid toe,
nader in nauwe samenwerking van den ar
chitect met het gemeentebestuur bij de uit
werking van de plannen worden bezien, in
welke samenwerking B. en W. uiteraard ook
fle Commissie van Fabricage zullen betrek
ken, terwijl het voorts gewenscht kan zijn
ook met den Raad voeling te houden.
Slechts op twee punten zouden B. on W. de
opdracht nader willen omlijnen cn wel i
eerste plaats door te bepalen, dat het nie
Raadhuis op dezelfde plaats als het oude zal
worden gebouwd, ten tweede door een twee
ledig ontwerp te vragen, het eene met, het
andere zonder behoud van den ouden gevel.
De heer Dudok heeft zich bereid verklaard
in dezen zin de opdracht tot het maken van
plannen tegen het gebruikelijke honorarium,
hetwelk afhankelijk Is van de bouwsom, te
aanvaarden. De heer Dudok stelt zich
zijn plannon binnen zes maanden te kunnen
indienen. De Raad blijft, gelijk vanzelf
spreekt, geheel vrij in de beoordeeling te zij
ner tijd, of het plan van den lieer Dudok al
dan niet tot uitvoering zal worden gebracht.
B. en W. geven den Raad alsnu in over
weging aan den heer W. M. Dudok, gemeen
te architect tc Hilversum, opdracht te ver-
GEMEENTERAAD
De Raad dezer gemeente zal vergaderen
op Maandag 25 November 1929, des namid
dags te twee uur in 'liet Stedelijk Museum
(Lakenhal.) De vergadering zal, zoo noodig,
des avonds worden voortgezet.
Te behandelen onderwerpen:
lo. Beëediging en installatie van het
nieuw benoemd raadslid, den heer
Mr. H. F. A. Donders.
2o. Benoeming van een lid der Commissie
voor de Huishoudelijke verordenin
gen, (vacature: P. Heemskerk).
3o. Benoeming van een lid der Commissie
van onderzoek, bedoeld in art 22 van
het Reglement voor de werklieden dn
dienst van do gemeente Leiden, (vaca
ture: P. Heemskerk).
4o. Benoeming van een plaatsvervangend-
VooraUor der Commissie van advies,
bedoeld dn art. 35 van de verordening,
regelende den rechtstoestand van de
a nrhijp-naiv 11 der gemeente Leiden, (va
cature: (P. Heemskerk).
5o. Benoeming van een lid der Commis
sie, bedoéfia in art 2, le lid, sub 3o der
verordening, houdende Reglement
voor do Commission van Advies be
treffende do arbeids- en dienstvoor-
waardon van het personeel in dienst
van de gemeente Leiden, (vacature: P.
I-Ieemskerk).
60. Benoeming van een gedelegeerde uit
den Gemeenteraad in het bestuur der
vereeniging „Schoolkindervoeding en
-klceding"," (vacature: P. Heemskerk).
?o. Benoeming van een lid van het Be
stuur der Stedelijke Werkinrichting,
uit den Raad (vacature: P. Heems
kerk).
80. Benoeming van een lid der Commissie
voor den Markt- cn Havendienst (va
cature: C. Koole).
9ó. Benoeming van eene onderwijzeres 1:
het teekenen aan dc Meisjesschool aan
da Breestraat.
lOo. Voorstel tot overplaatsing van de on
derwijzeressen:
a. Mej. S. C W. Bader, van de school
Schuttersveld B, naar de school
V rouwenkerksteeg B;
b. Mej. E. J. van Griethuysen, va
school Vrouwenkerksteeg A
de school Maliesingel B.
llo. Benoeming van eene onderwijzeres
aan do school Vrouwenkerksteeg A.
12o. litem alsvoren aan de 6cliool Boom-
markt
13o. Idem alsvoren aan de 6chool Mare-
singel A.
l-lo. la-tui alsvoren aan de school V rou
wenkerksteeg A.
15o. Idem alsvoren aan de school Zuid-
singel B.
16o. Idem alsvoren aan de school Hamer
straat A.
17o. idem msvoren aan de soliool Schut
tersveld B.
18o. Idem alsvoren aan de school Paul
K rugerstraat B.
19o. Idem alsvoren aan de school Vrou
wenkerksteeg A,
20o. loern aJsvoivn aan de school Duiven-
bodestraat B.
21o. Idem alsvoren aan de school Medusa
straat B.
22o. Idem alsvoren aan de soliool Drift-
straat
23o. Benoeming van een onderwijzer aan
do school Zuidsingel B.
24o. Praeadvies op het verzoek van Mej. J.
P. Henierik, om eervol ontslag als on
derwijzeres aan de school Driftstraat
25o. Praeadvies op het verzoek van W. J.
Jong, om eervol ontslag als onderwij
zer aan de Jongensschool voor U.L.O.
2Go. Praeadvies op het verzoek van J. den
Ouden, om eervol ontslag als onder
wijzer aam de school ,Langebrug B.
27o. Praeadvies op het verzoen van J. P.
Mulder, om eervol ontslag als lid van
het Burgerlijk Armbestuur.
28o. Voorsteltot verhuring van een lokaal
van het voormalige schoolgebouw aan
de Pictenskerkgraoht no. 9, aan de afd.
Leiden van dc Sociaal Democratische
Studentenclub.
29o. Voorstel tot verlenging van de over
eenkomst met de afd. Leiden van den
Ned. Bond voor Lichamelijke Opvoe
ding, in zake de exploitatie van het
zuiuclijk speelterrein bij de Wilhel-
minabrug.
30o. Voorstel tot overneming in eigendom
en onderhoud bij de gemeente van een
strookje grand aan den Haariemmer-
wag, Sectie K no. 78 ged.
31o. Voorstel om Burgemeester en Wethou
ders te machtigen de Stadsgehoorzaal
tegen verminderd tarief af te staan
aan do Leidscho Pluimvee-Vereeni-
giikg-
32o. Voorstel tot overbrenging van
dienstjaar 1928 op dat van 1929 yam
gelden in verband met de voldoening
van onbetaald gebleven vorderingen
cn het nog niet verwerkt of verbruikt
zijn vaat verleende credieten, alsmede
lot overbrenging van verschillende
ontvang- en uitgaafposten, van den
Kapitaaldienst
33o. Voorstel tot het aangaan van een
overeenkomst met de gemeente Zeven
huizen, tot wijziging van de met die
gemeente gesloten overeenkomst tot
levering .van electrische stroom.
3-io. Vooratel tot beschikbaarstelling
gelden voor de aansluiting van wijk
V en een gedeelte van wijk VIII op de
centrale rioleeriaig.
35o. Praeadvies op het verzoek van C.
van den Bosch, om opheffing van het
bouwverbod, rustende op zij.11 perceel
aan den Zoeterwoudsohen Singel,
Sectie M no. 1162, subsidiair dat per
ceel en het perceel Sectie M no. 1960
aam te koopen.
36o. Voorstel tot onderhandsche verpach
ting van het baggerwenk en de uitvoe
ring van bijkomende werkzaamheden,
aan H. J. de Hoyder.
36o. Verordening, houdende Reglement
voor de Commissie voor Maatschappe
lijk Hulpbetoon (Burgerlijk Armbe
stuur) te Leiden.
ARBEIDSBEEURS.
Op 20 November '29 stonden 539 werkzoe
kenden bij de Arbeidsbeurs ingeschrev
tegen 658 op 20 N'ovmeber '28.
leenen tot het maken van plannen voor
houw van een nieuw Raadhuis, welke plan
nen, binnen zes maanden in te dienen, op
den gebruikelijken voet zullen worder
honoreerd, een en ander met dien verstande,
dat als bouwterrein in algemecncn zin wordt
aangewezen het terrein van het oude Raad
huis. en twee plannon zullen worden ge
maakt, een met en een zonder behoud van
den ouden gevel, behoudende dp Raad d-'
vrije hcoordeelinp te zijner tijd en keuze, of
cn zoo ja welke der ingezonden plannen tot
voering zal worden gebracht.
GEMEENTEZAKEN
Perceel Aalmarkt 12.
Aangezien de geboden huurprijs hen aan
nemelijk voprkomt, geven B. en W. den
Raad in overeenstemming met het advies
der Commissie van Fabricage, in overwe
ging het huis met tuin aan de Aalmarkt no.
oor het tijdvak van 1 Dec. 1929 tot en
met 30 April 1935 tegen een huurprijs van
ƒ1000 per jaar, te verhuren aan J. P. van
Berge Henegouwen, met dien verstande, dat
onder de verhuring niet is begrepen het op
■le overgelegde kaart aangegeven gedeelte
van den tuin, dat bij de speelplaals van de
0. 1. school aan de Breedstraat is-getrokken.
Noch het een noch het ander.
In een desbetreffend adres verzoekt de
heer C. C. van den Bosch alhier den Raad
hetzij het bouwverbod op te heffen, dat op
zijn perceel Sectie M Ko. 1162 aan den Zoe-
terwoudschen Singel rust, hetzij dit perceel
en het hevenliggende perceel Sectie M No.
1960, te zamen groot 994 M.2 aan de koopen.
Door adressant werd in dit verband een be
drag van ƒ35.000 als koopsom genoemd.
In overeenstemming niet de Commissie
van Fabricage geven B. en W. den Raad in
overweging zoowel het eene als het andere
verzoek van adressant niet in ie willigen.
Een „radicale" naamsverandering.
Tijdens de behandeling van de gemeente-
begrooting voor het jaar 1928 werd een
tie van het raadslid Van Stralen, aangeno
men, strekkende om den naam van het Bur
gerlijk Armbestuur te veranderen in „Maat
schappelijk Hulpbetoon".
Na raadpleging van het Burgerlijk Arm
bestuur bieden B. en W. den Raad ter uit
voering van den in de motie uitge-lrukten
vvensch de noodige wijzigingen in het Re
glement^ voor het Burgerlijk Armbestuur
aan. Ter tegemoetkoming aan door genoemd
bestuur geuite wettelijke bezwaren is als
naam gekozen: „Commissie voor Maat
schappelijk Hulpbetoon (Burgerlijk Armbe
stuur)".
Nu een wijziging van het Reglement agn
de orde komt, zouden B. en W. den Raad
op voorstel van het Burgerlijk Armbestuur
in overweging willen geven van de gelegen
heid gebruik te maken, om de verordening
ook nog op enkele andere punten te hei-
Zoo is in het nieuwe artikel 6 een regeling
ten aanzien van'de uitbesteding van
vvassenen in gestichten opgenomen, eei
geling, die in de bestaande verordening ont
breekt. Voorts is in de verordening wat
meer systeem gebracht, tengevolge waarvan
enkele artikelen van plaats zijn verwisseld,
terwijl hier en daar ecnige redactioneele wij
zigingen plaats vonden.
LEIDSCHE IJSCLUB
Algcmeene Vergadering.
In café restaurant „In den Vergulden
Turk" werd gisteravond de jaarlijksche al-
gemeene Ledenvergadering gehouden
de Leidsche IJsclub onder voorzitterschap
van den heer J. Oppelaar.
De voorzitter memoreerde in zijn openin
woord den voor de ijssport gunstigen w
ter, tengevolge waarvan de Vercenignig
verschillende nieuwe leden heeft mogen
teeren.
Het jaarverslag werd door kolonel v. Buu-
ren uitgebracht. De ijsbaan was in den af-
geloopen winter niet minder dan 38 dagen
geopend, een aantal, dat zelfs in en stren
gen winter van 1S90-1S91 niet .werd bereikt.
ITet ledental klom van 662 tot 685. Verder
worden de verschillende wedstrijden geme
moreerd, die alle als goed geslaagd mogen
worden aangemerkt.
Hierna bracht de penningmeester, de heer
H. Harmsen, rekening en verantwoording.
Onder de ontvangsten noemen we de op
brengst contributie: f 6794.40, garderobe
f 589.40, buffet f 208.57, landverpachting
f300—, terwijl van het vorig jaar een batig
saldo was van f 1913.69. De uilgaven bedroe
gen in totaal f7536.92, waarvan we als voor
naamste posten noemen: landhuur f 1228.70,
onderhoudskosten f716.99, verlichting en
brandstoffen f270.30, arbeidsloonen f3006.60.
Het batig saldo over het afgeloopen jaar be
draagt f2469,77.
Bij het punt bestuursverkiezing deelde de
voorzitter mede, dat periodiek aftredend wa
ren de heereh L. C. van Buuren en R. van
Eecken. Eerstgenoemde had zich niet her
kiesbaar gesteld.
In de plaats van den heer van Buuren
werd tot bestuurslid gekozen de heer ir. W.
J, Modderman, terwij 1 de heer R. van Eecken
als zoodanig werd herkozen.
Bij de rondvraag deelde de heer Stomps
mede, dat bij het bestuur van de Leidsche
Studenten IJsclub het verzoek was ingeko
men, of dit jaar op de haan der Leidsche
IJsclub dc internationale wedstrijden en de
wedstrijden om den Groninger Reünisten-
beker konden worden gehouden. Voorts
vroeg spr. of het mogelijk zou zijn in den
a.s. winter de haan te kunnen gebruiken
voor de ijshoekeywedstrijden, ten behoeve
van de Leidsche Studenten IJsclub.
Wat dc gevraagde toestemming voor het
organiseeren van hardrijcrijcn betrof, zei de
voorzitter, dat zulks altijd op zeer veel moei
lijkheden stuit, want dat dan de baan voor
de leden moet gesloten zijn, wil men verze
kerd zijn, dat. er geen ongelukken gebeuren.
Het bestuur wil ecliter gaarne overwegen op
welke wijze aan deze plannen kan worden
tegemoet gekomen.
Ten aanzien van ijshoekeywedstrijden
merkte de W. Sillevis op. dat deze wed
strijden op de baan vrijwel onmogelijk zijn
zonder dat men dc haan afsluit, zoodat dit
al heel veel tegenstand zal ondervinden.
WIELRIJDERS OPGELET.
Eén-richting-verkeer cp het
Rapenburg.
De Commissaris van PfOlitie vestigt er de
aandacht op, dat vanaf heden in toepass ng
worden gebracht de navolgende bepalingen
omtrent het wielrijden op het Rapenburg O-
en W.-zijde.
Voor het berijden met rijwielen worden
in het belang van de vrijheid en veiligheid
van het verkeer daarover gesloten verklaard:
a. het Rapenburg W.-zijde, tuisschen de
Nonnensteeg en het Noordeinde, in de rich
ting naar het Noordeindc;
5». het Rapenburg (L-zijde, tussjchen de
Breestraat en de Kloksteeg in de richting
naar de Kloksteeg.
De tot op heden gelddnde bepalingen om
trent het berijden van het Rapenburg met
motorrijtuigen en rijtuigen blijven begrij
pelijkerwijs van kracht.
BEVORDERINGEN.
Bij K. B. van 16 November jl. zijn met
ingang van 11 December a.s. benoemd lot
res.-eerste-luitenant bij hun tegenwoordig
corps de reserve-tweed -luitenants W. J. II.
Stam. II. A. Gunters, P. Heybrock en K. K
A. van Vals, allen van hot klc regiment in
fanterie en G. van Zelm, R. Maner, J. M W
Hidolcn. A van der Wal, H C. A Hcnny,
M C A Dricssen en L .1 Kraanwinkel van het
6de regiment veldartillerie.
EEN MELKVEILING TE LEIDEN
In navolging van Den Haag.
Op 16 November 1.1. werd in cafe „de
Burcht" te Leiden een vergadering gehouden
alle ^eehouders. die belang stelden in
meikveiling. Zij waren daartoe opgeroe-
door het bestuur van de Kring Leiden
de Melkveehouders L. T. B. welks voor
zitter, dc heer Noordman,' de vergadering
leidde. Op oeze vergadering waren aanwezig
ongeveer een veertig veehouders, melkvee
houders en kaasboeren. Tevens was aanwe
zig dc heer Th. v. Lcersum, voorzitter der
I-Iaagsche Melkveiling cn de lieer Ir. J.
M. Dekker, algemeen secretaris van den L.
T. B.
De. heer Noordman deelt mede, dat deze
vergadering is belegd op verzoek van ecnige
melkveehouders, die door .den lagen prijs
voor de melk aan liet denken waren gegaan
op 'welke wijze hierin verbetering kon wor
den gebracht. Daarbij hadden zij gade gesla
gen, de wijze van werken en het result
der Ilaagsche Melkveiling, en concludeerden
dat het ook voor de Kring Leiden wel eens
nuttig zou zijn, de bestaansmogelijkheid van
een melkveiling te Leiden onder oogen te
zien en te bespreken.
De heer Noordman heeft dit ten volle on
derschreven. Spr. zou zelfs verder willen
gaan. Hij is van meening dat een melkvei
ling nog de eenig mogelijke uitweg is voor
de melkproducenten om een redelijke prijs
voor hun product. Dc groèntenveilingen heb
ben het mogelijk gemaakt, dat dc steeds
grooter wordende productie voor een billij
ken prijs kon worden afgezet en daardoor
zijn de groentenveilingen een factor van
croote beteekenis geworilen in het algemeen
bedrijfsleven.
Ook de melkveiling is in het belang van
het algemeen. Ze is in 't belang van de con
sumptie-melkers, in het belang van de kaas
boeren, in 't belang van den recelen handel
cn in "t belang van den consument. Dat do
georganiseerde melkhandel de melkveiling
tegenwerkt is hierom, doordat hij een deel
van zijn machtspositie kwijt raakt
- Deze machtspositie is niet gebruikt iriYt
belang van de boeren, die telkens en telkens
het aanbod van den handel moesten aan
vaarden omdat zij zich niet konden verwa
ren. Door de veiling zal dit anders worden,
met in het nadeel van den reëelo handel,
omdat een prijs betaald zal worden, meer
overeenkomstig de innerlijke waarde en
vraag en aanbod.
Dan is het woord aan den heer van Leer-
sum, die in het kort weergeeft zijn eerste
poging, tien jaar geleden, om een melkvei
ling te stichten. Na een strubbeling in de
eerste weken werd kort na den aanvang een
goeden prijs verkregen. Toen lieten de le
veranciers hun melk wegkoopen door den
handel, met het gevolg dat er wel een vei
ling maar geen melk was. De veiling is toen
dan ook opgeheven. De tweede poging, onge
veer een jaar geleden, werd anders opgezet.
De actie ging uit van de Kring Dcri Haag
van de Melkveehouders L. T. B., welks voor
zitter, de heer Paardekooper, cn secretaris,
de heer Suyker, hun volle steun gaven aan
de op te richten veiling. Waren vroeger de
leveranciers aan do veiling geheel los, thans
werd een verplicht veilen ingevoerd. Kaas
makers konden hun melk blijven verkazen,
indien zij daarin meer voordeel zagen. Hun
melk mag echter niet in den ndel worden
gebracht, buiten de veiling om.
Om aan het benoodigde geld te komen, is
de I-Iaagsche Melkveiling geconstitueerd als
een Naamloozè Vennootschap, welke aandoe-
len heeft uitgegeven. Voor dit geld heeft dc
■veiling fust (kannen) gekocht. Ieder lid
heeft een eigen dubbel stel kannen.
De heer Noordman dankt den heer van
Leersum voor zijn uiteenzetting, wijst nog
maals op de voordeden van een meikveiling,
waarop de melk door eigen menschcn zal
worden verkocht.. De Ilaagsche melkhandel
haalt thans van het geheele land molk om
de veilingprijs te drukken.
De heer Kroon (Alphen a. d. Rijn), Direc
teur der Groentenveiling aldaar, deelt mede,
dat zijn commissarissen ook denken aan dc
oprichting van een meikveiling te Alphen.
Spr. vraagt, hierover de meening van den
heer v. Leersum.
De heer v. Leersum meent, dat het niet
wenschelijk is te Alphen een meikveiling op
te richten, los van de Leidsche Melkveiling.
Het zal goed zijn eerst het verloop van do
Leidsche Melkveiling af te wachten, alvo
rens over te gaan tot oprichting van een
veiling te Alphen.
De Voorzitter is van meening, dat de situ
atie onder de melkproducenten bij het stich
ten eener melkveiling zich geheel zal wijzi
gen. De kaasboeren zullen nu eens gaan ka
zen, dan weer de melk zoet verkoopen, naar
gelang 't hun het voordceligste uitkomt.
De heer A. Paardekooper zegt, dat hij als
kaasboer reeds veel voordeel behaald heeft
door de Ilaagsche Melkveiling. Spr. wil> zijn
volle medewerking geven voor een Leidsche
Melkveiling.
De heer Noordam, penningmeester der
Ilaagsche Melkveiling, deelt nog mede, dat
dc aanvoerders l veilingkostcn betalen.
Het veilingbestuur zorgt dat. de koopers de
melk betalen, en dat dc boeren hun geld
krijgen.
De heer v. Winden (Voorschoten) zegt, dat
juist de kaasboeren het grootste voordcel
hebben van een veiling, omdat zij hun melk
nog kunnen verkazen, wanneer ze als
sumptie-melk te weinig op zal brengen.
De vergadering besluit dan eenstemmig,
dat een melkveiling te Leiden in 't belang
der boeren is.
Om te bereiken, dat zoo spoedig mogelijk
(b.v. 1 December a.s.) begonnen kan wor
den met het veilen, wordt een Commissie
benoemd, die nadere vooratellen zal doen,
Deze Commissie bestaat uit de heeren:
Noordman (Zocterwoude), Jacobs "(Hazers-
woude), de Wit (Warmond), van Vliet (Lei
den), Paardekooper (Zoeterwoudc).
Hierna sluit de Voorzitter met een woord
ran d' uk en opwekking de vergadering.
Voornaamste Nieuws.
BINNENLAND
(blz. 1)
igen in den Amster-
De Tweede Kamer heeft het wetsontwerp
tot instelling van een luchtvaartdienst aan
genomen.
Tengevolge van de aanneming der motie-
Van Berestoyn over de Haagsche grondpo-
litick, hebben de vrjjheidsbondsche cn do
anti-rev. cn de twee soc. dem. wethouders
hun ontslag genomen. Alleen de R.K. wet
houder bleef over.
Jubileum van Ds. M. Jongebreur.
(blz. 7).
B. cn W. van Leiden stellen den raad voor
architect Dudok opdracht te verleenen twee
plannen voor den bouw van het nieuwe
raadhuis te maken.
Zooals ieder jaar zal- ook dezen winter dc
Gcref. Vereen, voor Drankbestrijding weer
een openbare propagandavergadering or
ganiseeren en wel op 31 Jan. a.s. Het is haai
gekikt een spreker tc vinden, die ongetwij
feld veel publiek zal trekken. Zij vond n.l.
de heer N. Baas, dc bekende straatprediker
van Amsterdam, bereid 31 Januari
haar op te treden. Wie zijn schitterend boek
„Schepen zonder Anker" gelezen heeft, zal
ook ongetwijfeld met liezen vaardigen schrij
ver als boeiend spreker willen kennismaken
Prent het dus goed in Uw hoofd:
„31 Januari naar Baas"!
BEGIN VAN BRAND.
Gisteravond is een begin van brand ont
staan op de eerste etage van het perceel
Breestraat 15, bewoond door IC. Van
gastoestel sloeg de vlam in dc pijp met het
gevolg, dat ook andere licht brandbare stof
fen vlam vatten. Door een politc-agent is
het vuur met een mininvax gebluseht.
motorspuit, die uitgerukt was, behoefde geen
dienst te doen.
BUITENLAND
(blz. 2).
Om het financieele program der regeering-
Jaspar te redden hebben de Belgische libera
len hun ingewortelde bezwaren tegen de ver-
vlaamsching van Gent prijsgegeven. De cri
sis is daarmede voorloopig voorkomen.
Te New York is in het drukste gedeelte
der stad een verkeersvliegtuig op een huis
neergestort
FEESTAVOND
IN GEBOUW „PLOMPETOREN".
De afdeelin'g Utrecht van dezen vereent-
ging vierde gisterenavond haar 35-jarig be-
Na gebruikelijke opening sprak de voor
zitter de heer M. Rep, zijn openingswoord
waarin hij o.m. aanstipte, dat deze avond
behalve feestvieren ook propaganda beoog
de. Wilde men'nader met de vereeniging en
haar werk kennismaken dan dient het bij
en eener zakelijke vergadering aanbe
veling, echter geen dor tegenwoprdiigen wou
toch wel den moed hebben als ongeorgani
seerde naar huis te gaan, zij tooh imena
profiteeren weer van de voordeelen door
vak vereeniging verkregen. Veel is er nog te
wensdhen, ons werk is echter mensdhen-
werk, maar met God, van wien wij alle
hulp verwachten, zullen wij sterk zijn. De
eerenaam Christen die wij ons geven sluit
luiheid uit, dus niet alleen lust en ijver bij
onzen dagelijkschen arbeid moeten wij too-
nen, maar diezelfde werkkracht moeten wij
ook geven aan onze vakvereeaii-ging.
iHerna werden de verschillende nummer
tjes diie het programma vermeldde afge
werkt
Het strijkje O.D.I.M.O. gaf met een twee
tal stukjes afwisseling tusschen de zang en
declamatie.
Een gelukkige gedachte was om ook iets
van de sympathieke dichteres Hélène
Swarth, die nog kort geleden haar 70sten
verjaardag mocht vieren, op het programma
te plaatsen ml. „Lied".
Het Sennenlied gezongen door een duo',
sopraan en bariton, viel ook zeer in den
smaak.
Voordat de pauze een aanvang nam kreeg
de heer K. Kruithof nog gelegenheid
feestvierende vereeniging te complimen
teeren namens de U.C.B. en het C.V.V. Te
vens overhandigde hij aan den heer Schaf-
tenaar het gouden insigne dat men pleegt
uit te reiken aan hen die 25 jaar lid zijn
eener Christelijke Vakvereeniging.
Na de pauze werd een sympolisoh zang
spel „Soli Deo Gloria" ten tooneele gebracht
Daarin deed men in korte trekken uitko
men de plaats die de Christelijke Vakver
eeniging in het maatschappelijk leven in
neemt. De pauzen tusschen de 4 tafereelen
werden gevuld met muziek, verdienstelijk
weixl o.a. gespeeld door een trio „Chauson
Triste" van Tsehaikowski.
Het spel was goed van costume en décor.
De voordracht was soms wel wat zwak.
Met diet zingen van Gezang 180 vers 1 u.
sluiting, behoorde deze gezellige avond al
weer tot het verleden.
LEIDSCHE COÖPERATIEVE GROENTEN-,
FRUIT- EN BLOEMENVEILINGS-
VEREENIGING.
Dó nieuwe terreinen en gebouwen.
Reeds gedurende eenigen tijd wordt er op
een terrein ten oosten van den Zoeterwoud-
scheweg hard gewerkt aan de oprichting
van de nieuwe vcilingsgebouVven en
gereed maken van dc nieuwe veilingstra-
nen van dc bovengenoemde vereeniging. Hel
is misschien goed in dit stadium het een
en ander over de geschiedenis van deze zaak
te vertellen. Jarenlang werd reeds behoeft»
gevoeld aan een betere gelegenheid tot liet
veilen van groenten, fruit en bloemen
reeds lang was naar geschikte terreinen
uitgekeken. Maar was men in het bezit daar
van dan zou echter het aanleggen van dit
terrein mot aan- en afvoergelegenheden per
as en per vaartuig, met het bouwen van
loodsen en veilingslokalen schatten kosten.
De ervaring elders opgedaan, leerde, dat men
eenmaal beginnende, aanstonds goed voor
den dag moest komen, wilde men niet ge
noodzaakt worden, zooals elders het geval is
geweest, herhaaldelijk tot uitbreiding
moeten overgaan. Toen is zooals onze le
weten, gesticht de Leidsche Coöperatieve
groenten-, fruit- en blocmenveilingsvereeni-
ging. de eenig juiste vorm om iets tot stand
te brengen op dit gebied, dat zou kunnen
voldoen voor liet heden en de toekomst.
Er zaten in de Vereeniging gelukkig ecnige
personen met durf en energie die niet
ruston voor de middelen voor het groot9clie
plan waren genomen.
Het gelukte het bestuur der Coöperatie d«
