DONDERDAG 14 NOVEMBER 1929
WETENSCHAP
DE OPGRAVINGEN OP HET
DOMPLEIN TE UTRECHT
DOOS WILLEBRORD GESTICHT
DE KERK
De bakermat van het Christendom
BRAVEN VII VEN FRANKISCHEN TUD
GEVONDEN
Dr. G. C. Labouchère schrijft ons:
Nadat iti do Utrecli.sche bladen van 1
Nov. aangekondigd was, dat wellicht spoe
dig overgegaan zou kunnen worden tot het
ontgraveq. van fundamenten op het Dom
plein, zijn inderdaad voor dat doel eenige
gelden aan den Dienst van Gemeentewerken
ter beschikking gesneld.
Nadat eerst aan. de Noordzijde van den
Domtoren gegraven was, en daarbij de res
ten gevonden waren van een in 1399 ge
sloopt huis, is in de laatste dagen der vorige
week ceil begin gemaakt met liet onderzoek
naar resten van de voormalige Heilige Kruis
kapel. Deze kapel had vanouds den naam
van te zijn het Si. Maartenskerkje, dat Wil
lebrord op de putoihoopen van een ouder,
door de Friezen verwoest heiligdom van
dien naam, bouwde. Het oudste kerkje zou
in het begin der zevende eeuw gesticht zijn
geworden; de herbouw door YVillebrord tus-
schen 690 en 694 hebben plaats gehad. Toen
laatstgenoemde in 694 te Rome tot eersten
bisschop van Utrecht gewijd was geworden,
stichtte hij als kathedrale kerk St. Salvator,
later veelal Oudmunster geheeten, een in
1587 gesloopt bouwwerk, waarvan het Oos
telijk uiteinde gestaan moet hebben onge
veer op de plaats, waar nu het standbeeld
van Jan van Nassau is.
Toen gesehiedvorschers van onzen tijd met
scherper kritiek dan hun voorgangers de
bronnen over het vroeg-middeleemvsche
Utrecht hadden onderzocht, bleek het, dat er
verschil van meening bestond over de plaats
waar "YVillebrord het verwoeste kerkje her
bouwde. Het was inderdaad niet duidelijk in
welken tijd het later als Heilige Kruiskapel
bekende kerkje zijn schutspatroon eventueel
heeft moeten afstaan aan de eerste Sint
Maartenskerk, die ter plaatse van den tegen
woordigen Dom heeft gestaan. Wij weten,
dat de kerken van Sint Maarten en Sint
Salvator beide hebben voortbestaan, beurte
lings als kathedraal, totdat ze door de Noor
mannen verwoest zijn, tevens, dat in de 10e
eeuw bisschop Balderik ze beide herbouwd
heeft. Dan weien wij, dat bisschop Adelbold
in 1023 een nieuwe Sint Maartensdom ge
wijd heeft op de plaats van den tegenwoor-
digen.
Van genoemde geschiedkundigen van de
zen tijd meenen sommigen, dat de oudste
Sint Maartenskerk inderdaad de latere Hei
lige Krujskapel geweest is, welke dezen
nieuwen naam ontving, toen op de plaats
van den tegen woordigen Dom, hetzij door
bisschop Balderik, of door bisschop Adel-
I bold een nieuwe Sint Maartenskerk gesticht
werd. De kapel tusschen Dom en Sint Sal-.
1 vator, die pas in 1826 gesloopt is en -waar
van thans de fundamenten gevonden zijn,
wordt voor het eerst vermeld in 1148, toen
zij, als Heilige Kruis-kapel, bij een stads
brand verwoest werd. Dat het door Wille-
brord bij den herbouw aan St. Maarten ge-
wijdo kerkje oorspronkelijk St. Thomaskapel
heette, berust op een dwaling, waartoe een
reeds lang verdwenen 13e eeuwsch opschrift
in de Domkerk aanleiding gaf.
Andere geschiedkundigen beweren, dat
Willebrord het verwoeste St. Maartenskerkje
niet vond en herbouwde in den Frankischen
burcht, welke het gebied tusschen Oudkerk
hof, Vischmarkt, Lichte- en Donkere Gaard,
Wed, Trans en Achter Sint Pieter besloeg,
maar in een niet verdedigbare Romeinsche
nederzetting, die, naar den naam te oordee-
len, wellicht op de plaats van Oudwijk
stond. Hier op Oudwijk zou, volgens deze
theorie, het St. Maartenskerkje dan gestaan
hebben, totdat bisschop Adelbold het binnen
den burcht verplaatste. In dien burcht zou
dan Willebrord wèl de St. Salvatorkerk als
zijn kathedraal hebben gesticht, toen hij
eenmaal bisschop was geworden. Terwijl St.
Salvator een van Rome uit gestichte Kathe
draal was, zou het St. Maartens heiligdom
oorepron kei ijk een Frankische Rijkskerk ge
weest zijn; dat men beide Vet voortbestaan
en beurtelings den rang van kathedraal gaf,
zou zijn politieken achtergrond gehad heb
ben. Deze theorie strookt dus niet -met het
aannemen van een hoogen ouderdom der
Heilige Kruis-Kapel; zij kan echter staande
gehouden worden, omdat er in de geschre
ven bronnen geen enkel positief bewijs te
vinden is voor de identiteit niet het oudste
St. Maartens kerkje. Zoo liepen beide theo
rieën op elkaar dood: tot hun verdere toet
sing was het noodzakelijk, dat ter plaatse
van de voormalige Heilige Kruis-Kapel ge
graven werd om te zien, of er resten te vin
den waren, die al of niet op een Merovingi-
Schen oorsprong wijzen.
Onder deze omstandigheden is er dus aan
de opgravingen, die thans ondernomen wor-
UIT DE INDISCHE BLADEN
EEN CREDIETBANK OPGELICHT.
Te Mulangr bestdat een particuliere credlet-
anlc, welke aan ambtenaren gcldelUlte leenin.
elet onder borgstelling. Met Is een so-
een leennlg ad. f 200—van Iemand zich-noemen
de Raden „Zus on Zoo", nmhtennar bU de B.
O. W. en als borgen aanbiedende nog eenige
„Radens".
De aaak, als Immer zeer coulaat, verstrekte
zonder nadere Inlichtingen Ingewonnen te heb-
n, het bedrag por aangeteekenden brief.
vraag van
!t een klin-
jveneens gedekt door solldo-
van borgen. Thans ging
rstbewflz.
nlgen tUd lal
het geld
teekend schrijven
van de B. O. W.
Aldaar werden belde - -
als achteraf gebleken is, voor ontvangst geteo-
kend door een en dertüelfden persoon.
Toen de tUd daar was, dat er afgelost moest
wórden, Informeerde de Credletbank"naar de be.
nde
Men ken.
irbU c
echter bi)
behooVende
Den Malangsehe Recherche werd de oplossing
van deze moeilijke puzzle toevertrouwd: zU
slaugdo hierin ln den meest bekwamen tUd.
Eenlgo tactische fouten begaan door den glad
den oplichter, o.m. het afteekenen der B.V.A.'s
met zUn waren naam. leidde tot zijn arrestatie.
De man, die Inderdaad bU de B.O-W. werkzaam
bleek, was tntusschen naar Soerabala overge
plaatst als mantrl-opnemer.
Do verdachte werd naar Malang overgebracht.
HU ontkent nog wel schuld'!* te ztin. doch de
Politie heeft Intusschen overstelpende bewijs
stukken tagon hem verzameld.
Men ziet, de ontwikkeling van de Inlanders
gaat ln twee richtingen.
INDISCHE GEMOEDELIJKHEID.
Express-trein of Paardentrammetje.
laanden geleden op het
ïrd ztjn. dat een dame
snden te laat op het p
om nog In den
tavla te stappen
Dit nu. zoo me
zelf niets bijzon.
tatlon Bajido'
•d ztin. d
laat op h
résstreln v
De Javibode op. Is óp zlch-
i mlsi
perron
ïrd. door het
s-ln-
te trekke...
het bevel niet verstond, wetei
een feit ls, da - -
HU bezorgde de d-
'adalarang r«d.
lat station, dat
rüden, en seinde, lntussch
dat de express daar zou
skende passagier alhier get
prompt geschiedde. De expre:
mmotje te laten spelen.
raïlnK Inflo treinenloop n.et
treineiuuup dringende
nonnzatitv ...U6 plaats hebben, dat zUn papleren
bepalingen, hetgeen bltlkt uit het verder ver-
10wantrdea0onmlddell«ke chef van genoemden
Tnarpntp.ir worcl nas een maand later van diens
laakbare handeling op de hoogte gesteld, en
fopden vernemen,, hoe de Hoofi-Inspecteur
den, groote waarde te hechten.- Verleden
Zaterdagmorgen is men inderdaad gestooten
op den Zuidoostelijken hoek van een uit
veldkeien en enkele Romeinsche tegels be
staande fundeering, met kalk. als .bindmid
del. Óp zichzelf, geeft dab stukje,, fnndeerijig,
Waarvan men nu'steeds'meer aan het bloot
leggen is, geen aanwijzing; dat men hier te
doen heeft met werk, dat véél ouder behoeft
te zijn dan '1148. Daarentegen heeft men op
een plaats, waarvan men, óifmat men nog
niet verder gegraven heeft,, niet weet of zij
binnen de muren der kapél ligt, een aantal
graven gevonden. Een daarvan is uit bak
steen gemetseld, behoeft niet zeer oud te zijn
men bedenke, dat de kapel pas in 18-6
gesloopt is twee bestaan uit taps toelóo-
pende doodkisten van roode zandsteen, zon
der deksel, twee uit los tegen elkaar geplaat
ste platen tufsteen. yvaVen van de. laatstge
noemde twee typen kunnen Fraiikische zijn;
men heeft er echter rilet voldoende gegevens
over, hoe lang; zij' nog in de middeleeuwen
ecbruikt werden.
Men doet op het oogenblik, nu men nog
geen andere dateéringsipogelijkheden heeft,
het beste met te verklaren, dat de Karolingi
sche of desnoods Merovtogische herkomst
van het gevondene, zoo niet vaststaat, dan
toch wel waarschijnlijk is. Van Romeinsche
herkomst zijn slechts enkele tegels, gevon
den, verwerkt in het metschWerk; voor den
ouderdom van laatstgenoemd zegt dat na
tuurlijk niets.
Het is mogelijk, dat to de eerstvolgende
dagen andere zaken gevonden worden; waar
door men het geheel nauwkeurig zal kunnen
dateeren. Gezien het feit, dkt men hier ta
melijk diep moet graven om onomWoèlden
grond te vinden en ook nog maar op een
klein deel van het vermoedelijk oppervlak
der kapel gewerkt heeft, bestaat er nog veel
kans, dat er op deze zaak nog meer licht
geworpen zal worden. ITet zal echter nog
wel eenigen tijd duren alvorens men een
definitiel resultaat heeft vorkregen.
INGEZONDEN MEDEDEELING
deze eigenaardige
selfa ln Indlë ultzonderlnj
i de landmacht wordt ge-
nlsatle-voorstellen te ver
rage mededeellngen heeft
strekt eiland als Java een c
kleine Divlsiën niet reeds een
Maar bovendien, wordt dal
de bestaande
Als dat het geval is, willen
nlng daartegenover stellen, dat
•el geen sprake is en
inthrcekt.
ileën, escadrons en bat
en beslist zwakker dan
Uit Oost-Indie.
UITGEDROOGDE GEBOUWEN.
SOERABAYA, 12 Nov. (Aneta). Tengevol
ge van de langdurige droogte zijn in vele
gebouwen scheuren ontstaan, o. m. in dat
van de Holland-Indische school en in het
kantoor van het kadaster aan de Nislaan.
De gebouwen staan op instorten en zijn
daarom ontruimd.
genover ons slechts tweede-rar
ifzenden, maar wp zUn van oc
500 dwaas niet zal zUn. Is her
dan zal hU wel zorger
Wil hebben alles ln verklelndei
Te zwakke mltrallleur-ber-"-
a,/tiller le;
i luttel aantal kar
ZOEBKOFF GEARRESTEERD.
BONN, 14 November. Alexander Zoebkoff,
de echtgenoot van de Woensdag overleden
vroegere Prinses Victoria, is Woensdag
avond, hoewel hij geen toestemming had
naar Duitschland te gaan, naar Bonn geko
men. Hij gaf het voornemen te kennen he
den naar Frankfurt a. Main en vandaar
naar Kronberg te reizen, om aan' de begra
fenisplechtigheid van zijn vrouw deel te ne
de vijand te-men. Toen Zoebkoff hedenmorgen te kwart
over 8 te Bonn in den trein wilde stappen,
werd hij door de politie wegens verboden
verblijf in Duitschland gearresteerd. Of
Zoebkoff onmiddellijk weer over de grens
zal worden geze.t of dat hem het deelnemen
aan de begrafenisplechtigheid zal worden
toegestaan, staat nog niet vast.
modern geëquipeerd, ln
hoprlUk uitgerust
Kortom, er mai
aan die modernls
sel 1 s en blijft, dat
eekllch taf deel
irt nog zoo oi
irlng. dat het t
1 n d a
opzicht ons legei
de
ld ki
:!cht". Omdat
j schltterenc'
Iten' bezit. Vooral, wat het mensch.
lang geleden werd a
dank
Je wil ze.
werlctheld
rlaal
Divisio-i
■ht voor de wijze, waarop door
de zwaarste diensten'
Verricht, voor de te zien gegeven pres-
Lezers, die hulde was dubbel en dwars ver
diend. Waint, wat die troepen daar gepresteerd
hadden, onder de moellUkst denkbare omstan
digheden en slechte verpleging (Iet wel. dit be-
ONTPLOFFING.
SOERABAJA, 13 Nov. (Aneta). Naar het
„Soer. Handelsbl." mededeelt vond een in-
■landsche remmer gistermiddag op den over-
j weg bij het oude fort Prins Hendrik een
j voorwerp, dat vermoedelijk een springgela-
1 tine-patroon is geweest Het voorwerp werd
I achteloos door hem in het vuur geworpen
j bij een warong, waardoor een geweldige ont
ploffing ontstond. De remmer en de inlaaid-
sche verkoopster weiden zeer ernstig ge
wond. De herkomst van het voorwerp is nog
niet bekend geworden.
niet
i hen
zijn verbeterd.
Toch, er lieerscnte een
geest: ondanks het feit, di
opgewekte
vlgeerende
houden voor dén troep
1 van de vroegere bekoring heeft doen ver
en gaan en daarom Is het zoo diep Jammer,
uit zulke uitstekende troepen, nangevoerd
ir een kundig en toegewijd offlclerBkorps,
gebrek ai
dat gehaald kan
bracht zou kunnen woruen.
Er schuilt zelfs Iets Immoreels 1
voldoende uitgerust en bes
-.Hnme hulpmiddelen voorzl
zenden.
Daarom, w 11 men dan per se t
n o« kiener maken en maar een de
zlgen voor de handhaving van or
telt. laat men d a t deel dan alth
het noodlge voor aanval en verwe
Ook, al zou dat wat meer eeld k
Moge zulks elndelUk
dege door den
orden Ingezien en In dat college
tot uiting worden gebracht op afdoende wUze
door Iemand, die volkomen ter zake kundig ia
PROVINCIALE RAAD.
BATAVIA, 13 Nov. (Aneta). Bij de ver
kiezing voor den Provincialen Raad van
j West-Java zijn voor de groep Nederlanders
gekozen vijf leden van het Indo-Europeesch
.Verbond, twee van den Politiek Econ. Bond,
twee van de Ind. Kath. Partij, ©en van de
Chr. Ethische Partij en een van de Vadar-
landsolie Club.
DE WRAAK VAN EEN MANDOER.
MED AN, 13 November (Aneta). De mandoer
Bedjam van de onderneming Boekit Melan-
tang, die de aanslag op den assistent Teunis-
sen pleegde, verzocht twee maanden terug
stelling tot koelie, diaar vier koelies hem be
dreigden. Dit verzoek werd niet ingewilligd,
omdat B. een uitstekend mandoer was, en
tei ugstelling ongewenscht werd geoordeeld.
De vier koelies werden echter overgeplaatst.
B. gaf als eenige reden voor zyn aanslag op,
dat hij in het voorstel om hem naar Java
terug te zenden, voelde, dat men hem kwijt
wilde. Toen B. werd medegedeeld, dat Teunis-
sfcii het goed maakte en dat dit een geluk voor
den dader was. antwoordde B., dat hij dit geen
geluk achtte, daar hij Tennissen had willen
dtoden.
HET ZESDE POSTVLIEGTUIG
VERTROKKEN
MET 206 K.G. POST.
Vanmorgen is hot zesde postvliegtuig van
Schiphol naar Nederlandsch-Indio vertrok
ken.
Precies te 7.18 uur startte het vliegtuig, de
P.H.A.G.R., voor de groote vlucht naar het
Oosten.
Het vliegtuig is bemand met de vliegers
Smirnof en Hondong en den mocanieièn
Kotte.
Het heeft 206 K.G. post en 7 K.G. vracht
goed aan boord.
De directeur van K.L.M., de directeur-ge
neraal van de P.T.T. en de directeur van liet
Postkantoor te Amsterdam behoorden tot do
ruim 100 belangstellenden die in den stroo
menden regen bij het vertrek aanwezig wa-
Voor het vertrek sprak de directeur van
de K.L.M. de bemanning toe, en wenschte
hen een behouden aankomst in Indiö en
terug in Nederland.
INGEZONDEN KEDEDEELING.
WIE IS DIE BROODMAGERE
VRIEND VAN JE, WILLY?
hem. dat JiU dlè Walgelijke levertra
jeft te slikken, omdat lib" precies c
iltterende resultaten op een geheel c
iler kan bereiken.
tn, dat h(j Mac Coy's Levrtraan Extn
drogist verkoopt ze
Tabletten koo
Iedere apol
f 1.05 per dooi
durende een maai
selfs vijftien pond i
UIT HET S0GIALE LEVEN.
LEDERBEDRIJF
Te Utrecht :s een vergadering gehouden
van afgevaardigden van den Bond van Ned
Ledterfa'brikanten, de R.K. Vereen, van Ned.
Ledei'fabrikanten, den Nederl. Bond van Chr.
Fabrieks- en Transportarbeiders, den Ned.
K.K. Fabrieksarbeiders (sters) bond en de Ned
Ver. v. Fabrieksarbeiders. Er werd bes'oten 'n
volwaardige bedrijfsvereeniging voor het le-
derbedrijf en aanverwante vakken op te
.richten.
Zaterdag zal een ter vergadering benoem
de commissie de statuten defintief vaststel
len en zullen de bestuursleden benoemd wor
den. Voor het eerste jaar zal als voorzitter
optreden een werkgever en als ondervoor
zitter een werknemer. De administratie ral
voorloopig gevoerd worden door den secre
taris der federatie van Vereenigirigen van
Nederl. Lederfabrikanten.
Aan voorzitter en secretaris werd opge
dragen, erkenning aan den m nis ter aan te
vragen en de vergadering besloot te zuhen
toetreden tot de federatie van bedi-yfsveree-
nigingen voor ziekengeld ver zekering.
Wanneer nlot direct ver!
dan tot N.V. Rowntree'a Ha
gracht 124, Amsterdam C.
Radio Nieuws.
Donderdag II Xov<
HUIZEN (1875
onstcn. 10.30 Tüds<
enet, te leiden door
odikant dor Vrij Evai
M. Doyen te Hik
N.C/R.V.-ultz.)
1—2 Middagcon
I de heer G. Be
plano. 2 TUdsoi
I Spreker; de he
school met dei
„Iets over het
B. Planting, Prcdlkai
2—2.35 Uitzc-ndlni
Gemengd Nieuws.
DOOR DE TRAM GEDOOD.
Te Nijega (Smalltogerland) is de 20-jarige
mej. T. Deelstra door een tram van de Ned.
Tramweg Mij. overreden en gedood.
FURIËN.
Te Amsterdam ontstond in een huis aan
den O.Z. Achterburgwal twist tusschen twee
vrouwen. De eene, die dronken was, gaf de
andere een vuistslag. De aangevallene greep
een mes en bracht haar tegenstandster een
steek toe, welke niet heel ernsiig was. De
gestokene wend verbonden én de steeksler
moet later brommen.
EEN DOODE GAST.
Toen een hotelhouder te Sluis (Z.) een
logeergast ging wekken die den avond te vo
ren in liet höcel was aangekomen, kreeg hij
geen gehoor. Men gaf daar verder geen acht
op, denkende dat de man nog sliep, doch
toen men eenigen tijd daarna nog geen ge
hoor kreeg waarschuwde men de politie, die
bij het betreden van de logeerkamer den
man, geheel gekleed, dood op het bed vond.
Uit geen enkel stuk kon men de afkomst
van den vreemdeliaig gewaar worden. Uit al
les kon men opmaken, dat hij uit zeer ge
goeden kring moet voortkomen. Bij zijn
komst sprak hij Fransch, zoodat het denke
lijk een Belg of Franschman is.
EEN DAG VOL ONGELUKKEN.
Tengevolge van bet spoorwegongeluk te
Uitgeest kwam te Den Helder de treirr van
9,37 nagenoeg leeg aan. Hy werd te 11,2G ge
volgd door een volgtrein, die een aantal
reizigers aanbracht. Deze volgtrein heeft nabij
Noord-Scharwoudo een auto aangereden, wel
ker bestuurder licht verwond werd, terwijl de
auto zelf totaal vernield werd. Het merk
waardige is, dat op dezen trein dezelfde
hoofdconducteur dienst deed, die des morgens
liet spoorwegongeluk te Uitgeest medemaakte.
DE ONBEWAAKTE OVERWEG.
Op den onbewaakten overweg aan den
selaarweg te Heer Hugowaard werd een auto,
bestuurd door den il.ziger vair den fouroge-
hamdelaar Timmerman te St. Pancras door
een trein gegrepen en vernield. De bestuur
der kwam er met verwondingen door glas
scherven af.
ERNSTIGE BEDRIJFSSTORING.
Tengevolge vair het afscheuren van een
flenskraag in de hoofdstroomleiding liep
Maandagavond tegen half zeven op de' mijn
Laura de stoom uit de ketels weg, waardoor
l.et geheele bedrijf kwam stil te liggen, liet
duurde tot omstreeks 11 uur voor het werk
met behulp der bestaande reserve-leiding kon
v/orden hervat.
Voorzichtigheidshalve had men de arbei
ders van den middagdienst naar boven laten
kernen. De nachtdienst daalde slechts ten deele
af. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
i. 5—6 Concert. Mevr. J. Hek-
:i, sopraan, Mevr. Ina Mulder—
de heer B. de Bruin, organist
te Enschede. 6 Tijdsein. 6—G.30
Alkmaar. 7S Orgelconcert, to
n heor B. de Bruin, organist der
e Enschede. 8 Tijdsein. 8Afloop
liste: Dl Moorlai
Spi
snlging, onder leiding
izangeres te Amsterdam
HILVERSUM' (1071 M.. (van 12—6 298 M.)
010.15 Mórgenwijding. 12.15—2 Concert door
e Hong, Kapel van de C.ebr. Elelmer en Bela
tuha. 2—3 Oramofoonmuzlek. 3—3.30 'lalfuur
oor de Ned. Vereen, van Hulsvrouwen. G. de
en bit het koopen
i kachel of 1
ziek.
lekei
ird lel
n? 3.3
5.30—6 Concert.
Dr. A. van Leeu-
L018.15 Gramofoonmuzlok. 8.15 Concer
■Merre Monteux. Na afloop- Per«ber. Dan
:ick te Amsterdam. 12 Sluiting.
Vr(jdag 1.1 November.
HUIZEN (1875 M.j NCRV, 10.30 TUdse
Katholle
7—7.30 i
M. Rei bi
Week uitzending.
icnthoorendenT"
HO. te Haarlem
V i 'ItO.
Uk Drs." A." A. Bake! BI It ho v*j nDe cl a ma tl#
Mej. M van Royen, den Haag. Muzikale mede-
mm- et onder leldi i van
7.36 Persberichten,
enaing van Pieter
er Prof. Albert Ver
eert. 8oo Cursua.
werp: De moder-
Joh. Feitkan
7.40 Lezing.
Augustus de
ke. Bllthoven. 9,30 Coi
van Joh. Feitkamp). lVoccTama'no
>r Mej. M. van Royen. den Hang, 10.20 Concert
amerorkest onder leiding van Joh. Feitkamp)
INGEZONDEN STUKKEN.
Geachte Redactiel
Vergunt mij een kleine plaatsruimte, naar
aanleiding van het verschenen verslag \an
de Tweede Kamer over de interpellatie van
Mevrouw de VriesBruins over de pokken.
Zooals mij heden blijkt, voert de interpeilante
j mij op bladz. 228 sprekende in en .aat mij
daarbij een paar zinnen zeggen, die niet
door mij zijn gebezigd. Deze woorden wekken
nu echter den indruk, dat ik op den 12eu
Juli 1929 bij een kind positief de diagnose
pokken heb gesteld en op dien grond
opneming in het Ziekenhuis aan den Bergweg
heb afgewezen.
Dil is onjuist het bedoe'de kind heb ik niet
gezien, van een diagnose is dus geen sprake
geweest cn bij de motiveering van de weige
ring heb ik het woord „pokken" niet sebruikt.
Mijn weigering tot opneming van het kind
j grondde zich aHecn op twijfel aan de gestelde
diagnose (waterpokken), een twijfel, die haar
grond vond in de voorgeschiedenis van het
betrokken gezin.
Dr. P. H. KRAMER.
Eerste Geneesheer Bergweg-
Ziokenhuis te Rotterdam.
FEUILLETON
im HEI TOG DUISTER WAS
GUY THORNE.
(43
Twee dagen later werd dit eerste bericht
gevolgd door een tweede van ernstiger aard
en later door nog meer.
Lange stukken stonden uit Indische bla
den overgedrukt in de Engelsche couranten.
Het Zendingswerk moest er gestaakt wor
den. Van Kasjmir tot Tmvancore waren de
millioenen Indiërs op geheimzinnige wijze
ingewijd in het gebeurde èn zij trokken er
hun voordeel van.
Europeanen werden overal beleedigd, dus
waren de booten vol reizigers, die de wijk
namen naar Engeland.
De priesters der Grieksche Kerk geloofden
echter niets vaai de ontdekking en bleven
evenals de Roomsch-Katholieke Kerk trouw
aan het aloude geloof, maar zij namen er
wel notitie van en ignoreerden het niet, zoo
als de Roomschen. Zij begonnen den strijd
tegen Groot-Brittan je te prediken, omdat
die de onrust in de wereld hadden gebracht.
Hands verkeerde als in een droom op zijn
eenzaam dorp. Hij merkte niets meer op van
zijn omgeving, zoozeer was hij in gedachten
verdiept.
f>n den eersten Zondag van zim komst ln
het dorp, hoorde hij de bekende gezangen
zingen in het kerkje op; de klippen. Hij
kwam er nog juist bijtijds om de preek te
hooren. De bewoners zatèn vol aandacht te
luisteren en baden met dón voorganger
mee. Dit trof Hands diep. Dien avond hoor
de hij de dochter vajj den kustwachter ook
een gezang zingen.
Het was slecht weer, de wind huilde en
de regen kletterde tegen, de ruiten .Met
moeite kon Hands zijn aandacht bepalen op
de courant die hij las.
De tranen liepen hem langs de wangen
bij het hooren van dit gezang en hij staarde
als wezenloos in de kleine kamer rond.
Hij dacht aan dien sohoonen morgen te
Jeruzalem bij zonsopgang en aan de vrome
aandacht der Mohamedanen, die dan hun
godsdienstplichten verrichtten.'Dat was nog
maar zoo kort geleden, slechts drie maan
den. Toen wist hij nog niets van dat giraf
buiten de poort van Damascus. Hij had er
de mannen aan het werk gezien en hij her
innerde zich wel, dat hij juist een sigaret
wou opsteken, toen de opperman Som des
naar hem toe kwam snellen in zeer opge
wonden toestand.
En nu weergalmde de heele wereJd van
die ontdekking, die toen gedaan was.Hij
had de spelonken in de kleine rots open ge
maakt en nu schenen hem de slagen van
het houweel het beuken van booze geesten,
die hem op dat verkeerde spoor hadden ge
leid, dat de wereld in opschudding had ge
bracht Geen hoop bleef hem over en;het ge
heele gewicht van de verantwoordelijkheid
der zaak rustte zwaar op hem. De woorden
die hij toen gelezen had stonden nu als met
vurige letters in zijn brein gegrift
Hij waa voor zich za>f overtuigd dat de
ontdekking echt was.
Hij koil zich niet vergist hebben. Er was
geen hoop. De menschen hadden eeuwen
lang in een dwaling geleefd en dat had hij
ontdekt Het zou honderden jaren duren,
voordat de wereld over dezen schok heen
Die last was hem echter te zwaar en hij
kon dien niet diragen. Het was hem alsof
alle levenskracht hem ontvlood. Het werd
donker en zijn hart klopte heftig. Hij voelde
zich als verstikt Zijn hart zou zeker bars
ten door de hevige spanning.
Na een poos lag hij ineengezonken op het
haardkleedje en den volgenden morgen
vond het meisje daar zijn dood Lichaam.
De courant, die hij het laatst geilezen had,
lag nog naast hem.
VIERDE HOOFDSTUK
Een lnnchpartlj.
De groote kamer in het hotel Cecil, die
door Constantijn Sohnabe bewoond werd,
was geheel nieuw gemeubeld en verfraaid.
Er lagen groote bontvellen van wilde dieren
op het fraaie Perzische tapijt. De donkerroo-
de gordijnen waren van damast met randen
i van gouddraad. De stoeien wttren zacht en
[met leer bekleed en de blokken hout vlam
den hoog, op in den helder vlanimenden
haard.
j Schnabe gaf anders niet veel om weelde,
maar hij pronkte er gaarne mee. Er kwa
men nu artiesten bij hem op bezoek en die
wilde hij eens goed onthalen. Hij was een
beschaafd man en wist hoe hij gasten moest
I ontvangen. Hij dacht altijd na over abstrac
te toestanden, dus bij geheel anders dan
I Llwelly».
Nu zat hij alleen bij het vlammende vuur
in een roode chambercloak gehuld met een
rood koord om het lijf. In dil gewaad zag
hij er zeer Oostersch uil door zijn donker
uiterlijk.
Hij las de ochtendbladen, die op een stoel
bij hem lageai. Ln een daarvan stond een
artikel, waarin vermeld wend de dood van
Mr. Cyril Hands, in een afgelegen dorpje
in Coin wall. Geen schaduw van spijt ver
toonde zich op het onbeweeglijke geJaaL Hij
scheen in gepeins verzonken en bleef een
poos voor zich uitstaren. Hij overwoog wel
ken invloed dit kon hebben. Kon dit hem
treffen? Zou het hem op de een of andere
manier kunnen treffen?
Langzaam liep hij in de kamer heen en
weer. Over het algemeen scheen dit incident
niets voor hem te beteekenen en als het iets
betoekende, dan zou het zijn, dat zijn positie
er sterker door weid dan ooit Nu was de
ontdekker voor goed tot zwijgen gebracht
Zijn getuigenis en zijn vaste overtuiging van
de echtheid der ontdekking stond toch vast,
Hands had Ln de toekomst wel eens aan de
echtheid daarvan kunnen gaan twijfelen en
hij had een nauwkeuriger onderzoek kun
nen instellen ook van het terrein. Ja, het
was zóó beter. Dat gevaar was nu tenmin
ste vooirbij.
Hij las verder over de onrust die overal
heerschte. Tronen wankelden op hun grond
vesten, de geheele wereld was in opschud
ding.
Met een zucht viel hij achterover in zijn
stoel neer en streek met zijn hand over zijn
gelaat. Wie had zulk een toestand kunnen
voorzien? Het was ongelooflijk. Verschrikt
ilas hij de berichten van ellende en wanorde
|«n staarde daarrsaar ile een ktod brA kui«-
nen doen die met een lucifer een bosje stroo
Ihad aangestoken en zoo brand had gesticht
Het was m deze kamer geweest, daar op
die plek, Ln het midden, dat hij de ziel en
het brein van den geleerde had gekocht
De archeaeloog had precies op die plek
gestaan. YVat was hij toen bleek en wat
beefde hij. Zijn schuldbekentenissen en kwi
tanties hadden liggen vlammen in het vuur.
En nul lndië was in oproer en geheel
Europa in opschudding. In Londen gingen
de heeren van hun kantoor naar huis met
een revolver in den zak en nadat de duister
nis was ingevallen, kon een meisje niet meer
veilig over de straat gaan.
Hij zag nu zijn gelaat in een ovalen zilve
ren spiegel en lachte.
Die man, wiens gezicht hij daar zag, had
de geheele wereld in opschudding gebracht
Hij zat een poos als versuft in zijn stoel
ja, het was alles zijn schuld, maar niemand
wist dit dan zijn medeplichtige. Niemand
wist het Het geheim drukte hem nu en. hij
had een gevoel, alsof het ten koste van alles
naar buiten wilde komen. Weken lang was
hij er nu al door gekweld. Als hij er maar
eens met iemand over spreken kon!
Maar dat ging niet
Hij zag in den spiegel dat zijn gelaat
strak stond door het sterke werken van zijn
verbeelding. Hij trachtte zijn brein weer in
rust te brengen en keerde zich huiverend
van den spiegel af. Hij had een gevoel, alsof
hij zijn verstand zou verliezen.
Tot nog toe had zijn groot verstand
zijn gevoel beheersoht'en zijn brein in rust
gehouden, en hij wist heel goed, dat zijn
verstand weg zou zijn als hij het niet meer
beheersohen kon. Hij moest zich kalm hou
den <y. nep
het slecht af.
Hij behoorde tot de beschermers van een
sanatorium in Lancashire en had dikwijls
de ziellooze lichamen gezien, die door de
dokters patienten genoemd werden. „Ik ben
toch de meester van mijn eigen lot," dacht
hij en terwijl hij zoo praatte merkte hij, dat
zijn brein doller was geworden dan vroeger.
Hij trachtte den angst der wereld buiten
zijn hart te sluiten.
Hij overdacht nog eens het tooneel van
zijn eersten triomf: dat was een goede tijd
geweest Dat was wel den prijs waard ge
weest, dien hij er misschien voor betalen
moest
ln Engeland was men eerst met de ont
dekking zeer ingenomen geweest en hij was
als een profeet der waarheid begroet, die
reeds jaren long in de wildernis geroepen
had en nu eindelijk tot zijn recht gekomen
was. De stemmen van groote mannen en
menigten hadden hem bereikt als wierook
Hij zou de leider zijn van den nieuwen
godsdienst van het verstand. Waarom had
den zij nu aan hem getwijfeld en waren
zij weggevoerd geweest door het oude bij
geloof?
Mannen, die hem vroeger hadden gehaat
en gevreesd, waren later zijn vrienden en
dienaren geworden. Christenen hadden zich
zelfs voor hem vernederd als de vertegen
woordiger van een nieuive macht Bisschop
pen hadden hem geraadpleegd over het red
den van de staatskerk en de reconstrhctie
daarvan op een breeder grondslag. Vol vrees
waren zij tot hem gekomen om er over te
beraadslagen hoe zij de Kerk nog in stand
zouden kunnen houden.
(Wordt vervolgd.)
