Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
Kerknieuws.
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisso. Postbox 20 Postgiro 58936.
DONDERDAG 14 NOVEMBER 1929
ABONNEMSNSl
per kwartaal 3-25
(Beschikkingskosten ƒ0.15)
per week 0.25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending „6.—
Bij dagelijksche zending „7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7 /2 cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Nc 2898
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
AMBTSGEBED EN S. D. A. P.
Onze driestar, waarin bezwaar werd ge
maakt tegen de Houding der socialistische
en Vrijheidsbondsche Statenleden in Zee
land tijdens de voorlezing van het ambtsge
bed in de Staterazitting, heeft den Voorzitter
der Zeeuwsche Statenfractie van de S.D.A.P.
aanleiding gegeven om deze gedraging voor
de lèzers van „Het Volk" te verklaren.
De heer Onderdijk dan merkt op, dat wan
neer hij bij zijn intrede in de Staten in 1919
het ambtsgebed had ingesteld gevonden,
geen der leden zijner fractie eraan gedacht
zou hebben om bij het uitspreken daarvan
te blijven zitten.
Dit geldt dus enkel het geval, dat de
S.D.A.P. de totstandkoming niet zelf had
meegemaakt en nu ja, die geval is nu een
maal niet aanwezig.
Een der grieven tegen dit voorstel, dat
door leden der St. Geref. en A.-R. fractie
werd onderteekend, is dat het niet eerder
werd ingediend,is en dit wordt dan toege
schreven aan een zekere kiezersvrees en
concurrentiezucht van de verschillende po
litieke groepenonderling.
Dit argument kennen we, men komt er
vrij regelmatig mee voor den dag aan de
overzijde wanneer van rechts eenige maatre
gel met Christelijken inslag wordt voorge
staan.
Dat de houding der S.D.A.P. bij eerdere
indiening van het voorstel anders zou zijn
geweest, wordt echter niet gezegd en is m
verband met de aangehaalde uitlating moei
lijk aan te nemen voor .den tijd. dat de
S.D.A.P. in de Staten vertegenwoordigd was.
Omtrent de motieven der voorstellers
liet-echter een ander lid der socialistische
fractie zich wel wat gunstiger uit.
A) opperde ook deze dezelfde verdachtma
king, tevens moest hij toch verklaren wel te
gelooven, dat het voorstel gedaan werd,
omdat men van beginselwege behoefte had
aan een gebed in de Staten van Zeeland.
- Moest; bij hetlicht van dit getuigenis' de
houding der-Socialistische leidslieden thans
geen andere zijn?
Men tracht nu wel te ontkomen aan de
plcht om eerbied te bewijzen voor de gods
dienstige overtuiging van anderen door te
beweren, dat er in Zeeland wel een en ander
gebeurd is wat met name de socialistische
Statenleden tot hun houding bracht, doch
deze opmerking mist redelijken grond.
Van de zijde der voorstellers is gepoogd
het debat zooveel mogelijk te vermijden en
loen dat niet kon, te beperken en de dis
cussies, die we nogeens nalazen, zijn op za
kelijke en over het algemeen waardige wijze
gevoerd.
Dok het beroep op de houding der Chris
telijk Historische fractie ,die zich tijdens de
stemming uit de zaal terugtrok en daaraan
dus niet deelnam, wat volgens den heer
Onderdijk de anti-rev. „Rotterdammer" toch
iets moet zeggen, kan voor het betoog en de
houding der S.D.A.P. niet baten.
Deze houding der C.-H. hield geen bestrij
ding in van het voorstel, doch men stond op
het standpunt dat over deze zaak zoo weinig
mogelijk diende te worden gedebateerd en
in het geheel niet gestemd, en toen het toch
tot een stemming moest komen kon deze
fractie geen vrijheid vinden daaraan deel te
nemen.
Dit standpunt is het onze niet, we achten
het niet juist, maar wie er niets anders over
zegt dan de leider der socialistische fractie
in.de bovenaangehaalde woorden, vestigt
gansch verkeerden indruk.
Dat de C.-H. vóór het ambtsgebed waren
werd tevoren vanwege hun fractie duidelijk
uinteengezet on is in de zomervergadering
van 1928 ten overvloede nogeens duidelijk
herhaald.
Van de bijzóndere omstandigheden, waar
onder in Zeeland het ambtsgebed zou zijn
ingevoerd, blijft derhalve al heel weinig
over.
Wat overblijft is de oppositie van links,
doch deze kan bezwaarlijk als een bijzonde
re omstandigheid worden aangemerkt, zij
zou elders niet anders zijn.
En wat zelfs nu nog blijft is de weigering
van S.D.A.P. en Vrijheidsbond om anderen
in hun heiligste gevoelens niet te kwetsen.
Hoe zijn socialisme en godsdienst te ver
eenigen, als socialisme en eerbiediging van
anderer godsdienstige overtuiging zich reeds
zoo weinig met elkaar verdragen?
H. O. R. A.
HERSTELLINGSOORD EN ONDERST.
FONDS AMBTENAREN.
Voor een H. O. R. A. lid. dat gepensron-
neerd is, of binnen kort zal worden en zich
wil vestigen in de provincie Utrecht, is een
huis heschikhaar, omgeven door een groot
Etuk grond, welk huis zonder eenige kosten
zijnerzijds, zoo noodig zal worden verbouwd,
terwijl betaling van huur niet noodig is.
Bijzonderheden te bekomen bij den Heer
logeman, 2e Kostverlorenkade 113, A dam.
BELANGRIJKE VONDST VAN
PROF. ALDERSHOFF
EEN MICRO-ORGANISME AANWEZIG
DAT ZIJN KANS KRIJGT NA
DE INENTING
Prof. Dr. H. Aldershoff te Utrecht heeft in
een gesloten wetenschappelijke bijeenkomst in
het Rijks-Scro-logisch Instituut, waarvan hij
directeur is, medegedeeld, dat hij, ingevolge
zijn onderzoekingen naar de oorzaken van
encephalitis, de mecning is toegedaan, dat de
encephalitis veroorzaakt wordt door een
m'cro-organisme, dat liij ontdekte in de kelen
van tal van encephalitis-patiënten en in clie
van andere, niet-ingeënte personen, die bacil
lendragers voor encephalitis bleken te zijn,
Apen, wier kelen werden bestreken met cul
tures van dit organisme eh dan werden
ingeënt, vertoonden Alle daarna aandoening
van het centraal zenuwstelsel. Prof. Alders
hoff meent, dat de verkregen uitkomsten een
vingerwijzing kunnen zijn op den weg van het
onderzoek, dat momenteel overal hangende is
naar het verband tusschen het inentingsproces
en de encephalitis.
HOFBERICHTEN
DE KONINGIN NAAR AMSTERDAM.
Naar wij vernemen, heeft H. M. de 'Ko
ningin het voornemen zich op 28 Nov. a.s.
naar Amsterdam te begeven, ten einde ge
volg te geven, aan de uilnoodiging van den
Britsehen gezant, om in de Engclsche kerk
te Amsterdam twee gebrandschilderde ge
denkramen te onthullen.
Het eene raam, voorstellende den koning
stadhouder Willem de Derde en diens ge
malin, koningin Marie, is door Nederlanders
aangeboden; het andere raam is aangeboden
door twee Britsche regimenten: de Nor
thumberland Fusiliers en het Royal War
wickshire Regiment, ter herinnering aan
den door hen in de-17e eeuw in de Neder
landen gedanen dienst.
Na afloop van deze plechtigheid zal H. M.
doorreizen naar de residentie, ten einde al
daar het winterverblijf te betrekken.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDING.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ridder der
Oranje-Nassau orde A. S. Verwoert, hout
handelaar te Culemborg, lid der firma A. C.
Verwoert, aldaar;.
is verleend de gouden eere-medaille der
Oranje Nassauorde aan I-I. C. J. van Herwij-
ncn, voorzitter der Zón dagschool vereeniging
Bethel te Hcrwijnen;
is toegekend de zilveren eeremedaille der
Oranje-Nassaüorcle aan A. de Vroedt, chef-
drukker'bij de firma W. Hoogwerf Az.. te
Oud-Beyerlamï.
RECHTERLIJKE MACHT.
Dij Kon. besluit, zijn benoemd tot rechter
in de icehtbarik: te Utrecht mr. C. Veen,
thans rechter in de rechtbank te Winscho
ten en mr. J. J. Wijnstroom, thans rechter-
plaatsvervangér in de rechtbank te Utrecht;
te Zutphen mr. H. L. Wilkens, thans sub
stituut-griffier in de rechtbank te Utrecht.
GEVANGENISSEN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lid van
het College va!n Regenten over de gevange
nissen te 's-Gravenhage A. van der Heide,
lid Tweede Kamer, wonende te Voorburg.
LANDMACHT.
Bij Kon. besluit is benoemd bij het re-
servepersoneel der landmacht, bij het per
soneel van den Geneeskundigen Dienst, tot
reserve-officier van gezondheid 2e klasse A.
J. M. Duijzings. arts.
ZEEDIENST.
Bij Kon. .besluit is eervol ontslagen we
gens langdurigen dienst, de kapitein ter
zee A. Sei'et Azn.,
is aan de kapitein-luitenant ter zee A. Se-
ret Azn. de titulaire rang verleend van kapi
tein ter zee;
zijn bevorderd tot kapitein ter zee, kapi
tein-luitenant ter zee F. J. Heeres. tot kapi
tein-luitenant' ter zee de luitenants der zee
le klasse W. K. Maurits en H. Jolles, tot
luitenant der zee le klasse de luitenants
ter zee 2e klasse jlir. N. J. C. Versluys en
U. J. K. Versfeit;
zijn benoemd tot luitenant ter zee 3e
klasse de adelborsten der le afdeeling voor
den zeedienst bij het Koninklijk Instituut
voor Marine te Willemsoord A. van Miert
en J. P. A. Dekker;
is eervol ontslagen de vlootpredikant ds.
C. J. Warners.
KLEUTERZORG
EEN LANDELIJK COMITÉ GEVORMD
Als gevolg van het onlangs in Amster-
dam gehouden Congres voor Kleuterzorg is
een Comité opgericht, dat zich tot taak
stelt:
1. De middelen te beramen om zoo spoe
dig mogelijk over het geheele land te ko
men tot hygiënische kleuterzorg in haar
geheelen omvang
2. Een landelijke federatie tot stand te
brengen van vereen., die zich reeds met
kleuterzorg bezig houden.
Tot leden van het Comité werden geko
zen de dames: Mej.'Dr Ch. Bader (Arnhem)
Mevr. Van Sillevoldt-Schotel (Rotterdam),
Mevr. Plantenga-Hogewind( Tilburg), Mevr.
Vroom-Dreesman (Amsterdam), Mevr Polak
Rosenberg (Amsterdam) en de heeren Dr
Mol (Den Haag), Dr P. de Vries (Leeuwar
den), Dr Brenkman (Amsterdam) en Dr
Deyll (Amsterdam),
DE BEHANDELING DER
BEGROOTING
BESCHOUWINGEN OVER DE CRISIS
DE HEER ROMME BETOOGT DE
NOODZAKELIJKHEID VAN NIEUWE
ORGANEN
Amsterdam, 14 November.
Woensdag 13 November zijn de heeren en
dames uoor den Burgemeester ter Raadszit
ting genoodigd om na behandeling van'en-
üeie nainerstukken een aanvang te maken'
uiet de bespreiung van de begroutmg.
Dat beteeiient dat wij
weken lang bij elkander
zullen zitten, vele en belangrijke discussies
zuilen aanhooren en ten slotte de begrooting
ongewijzigd zullen aamiemen. Zoo ging het
ane jaren, er is geen reden aan te nemen
dat liet dit jaar anders zal gaan.
Alleen is er verschil over ue vraag of wel
licht de Aigemeene Beschouwingen dit jaar
ons lang zunen ophouden, dan wel heel vlug
anoopen.
Het Senioren-convent heeft zijn best ge
daan een goede regeling te ontwerpen door
de spreektijden vast te stellen, maar nuttig
en'ect heeit deze maatregel alleen dan ais
de leden en de fracties zich groote beper
king opleggen. Want indien van een fractie
alle leden bij alle hoofdstukken .spreken;
geeft de beperüing niets.
Half drie gaf de voorzitter de eerste spre
ker over de begrooting, den heer S o 1-
kesz (wild) het woord. Hij hield breede
politieke beschouwingen over de crisis en
haar oplossing. Hij had blijkbaar zijn licht
bij anderen opgestoken, want hij maakte 'n
paar verstandige opmerkingen.
Na hem kwam voor den Vrijheidsbond de
heer Sas aan het woord, die een sympa
thiek woord sprak over den afwezigen ern
stig zieken wethouder, den heer Von Frytag
Drabbe.
Hij wijdde ook beschouwingen aan
de crisis.
doch iets meer gefundeerd. Dat de crisis
moest komen stond het- laatste jaar voor.
insiders wel yagL .De afweèking van,enkele
groepen eenerzijds en de sterker wordende
oppositie der soc.-democraten lieeft Üit ont
bindingsproces verhaast..Hij meent dat in
de rechtsche groepen ontstemming is ge
wekt door het optreden van den wethouder
Ketelaar en dat dit mee de crisis heeft
verhaast
De chr.-historischen hebben bewust op een
crisis aangestuurd, dat is uit alles gebleken,
maar hoe stond eigenlijk de R. K. fractie er
tegenover? Dat is niet duidelijk.
Heeft men zich tegen de aanmatiging van
de soc.-democraten verzet? Er is niet óén
poging gewaagd om de burgerlijke groepen
in liet geweer te roepen tegen de aanmati
ging van de soc.-democraten.
Ook de houding der Antirevolutionairen
stelt te leur. Zij hebben het beulswerk ver
richt En zij zijn, later in het college ook
gaan zitten met uitsluiting van andere groe
pen en met verdrijving van personen, die
hier een goede staat van dienst hadden.
Hiermee stapte hij van de crisis af om
het nieuwe college
aan den tand te voelen over hun plannen.
Van een nieuwe lijn spreekt het program
wel niet, maar hoe staat het college tegen
over het particulier initiatief?
Er is reden voor die vraag, omdat de af
deeling Keuringsdienst weer onder den wet
houder De Miranda ressorteert en zijn
standpunt ten opzichte van de Melkvoorzie-
ning maant tot voorzichtigheid. De burger
lijke leden in het college mogen wel toezien
wat er in deze belangrijke materie zal ge
beuren.
Nieuwsgierig zijn de Vrijheidsbonders naar
het program
is vrij eenvoudig. Niet het program heeft
het moeilijk, doch integendeel alleen moge
lijk gemaakt in het college zitting te nemen.
Reeds vroeger is door de R. K. op het ont
werpen van een program als grondslag
van gemeentelijk- beleid, aangedrongen.
Hij verdedigde het aanblijven van den
heer Drabbe, wijl naar zijn meening de
naastè aanleiding tot de crisis niet is ge
weest een zakelijk verschil van meening,
doch
een verkeerde manoeuvre
van den heer Ter Haar, gretig nagevolgd
door zijn fractie. Er was geen principieel
conflict en dus ook geen reden om den lieer
Dra b b e thans niet weer een plaats in het
college te geven. Er is een volkomen gemis
aan politiek beleid bij de Chr.-Historischen
geweest en een gebrek aan moed bij het
college.
\yat-men de R. K. en andere samenwer
kende groepen,, hij de vorming van het vo
rig college, kan -verwijten,- is dat zij een te
groot vertrouwen hebben gehad in de geste
der, Chr.-Historischen.
Hij bepleitte voorts in een breed betoog
de noodzakelijkheid om ook in het gemeen
telijk leven te komen tot
nieuwe organen
en wijst op de ontwikkeling van het Geor
ganiseerd Overleg.en de nieuwe organisatie,
die men zich voorstelt ten aanzien van de
levensmiddelen voorziening.
Tegenover de opvattingen van" Dr. Vos
stelt hij de zijne. Er zijn' punten van aan
raking,'.maar zeker meer punten van ver
schil "tusschen liberalen en katholieken.
Fel was zijn betoog eerst tegen de Chr.-
Historischenen daarna tegen de liberalen.
Wat is'er nu overgebleven 'van .dè beschul
diging, dat wij hier te doen hebben met een
soodempcratisch' program?/, Is men niet
algemeen van. oordeel nu, dat elk'college te
Amsterdam t'z.t 'met dezelfde plannen zou
moeten zijn .gekomen.
De heer Romme liet niét ha
met waardeering te spreken over
het vorig college,
dat in-het ^algemeen een goed beleid heeft
geVoerd. Tegenover het collége neemt de
R. K. fractie, vóór zoover het punten be
treft buiten het program liggende, een vol
kómen vrije, zij het welwillende houding
aan.
.De heer Weiss (mid.) had weinig be
langstelling. Hij had liet heel erg op cte An
tirevolutionairen, die hem indertijd hebben
losgelaten, maar men trekt zich in den re
gel van zijn opmerkingen niet veel aan.
Hij was overigens radicaal genoeg. Er zijn
te veel winkels, welnu laat Burgemeester en
Wethouders bepalen'dat er geen winkel riiag
gebouwd wórden ol een woning tot winkel
verbouwd zonder vergunning van B. en W.
Hij dient een voorstel in bevattende de daar
voor benoodigde wij*zigingen in bouw- en po
litieverordening. Geen nieuwe winkeliers,
geen nieuwe zaken zónder brevet van het
college.
Hij had overigens niét veel bezwaren 'te
gen het program.
Wij bleven
aan het einde van het alfabet
want na den middenstander kwam de wild-
communist W ij n k o o p ons bezighouden.
Hij vindt dit college principieel volstrekt
niet onderscheiden van het vorige.
Hij meende dat de Burgemeester een be
langrijke rol in deze crisis heeft gespeeld.
Ook al om onderwijsbelangen. Want om fi-
nantieele belangen ging het niet.
Wat hebben wij nu gekregen? Precies als
voorheen een anti-socialistisch blok!
Onprettig was de rede niet. Scherp tegen
allen, geestig soms, ook wel eens raak, maar
in zijn overgroote argwaan er toch even dik
wijls naast.
n het late avonduur kwam mej. K a t z
(Christ.-Hist) nog aan het woord. Zij zou
het politieke gedeelte behandelen, terwijl de
heer Rustige, haar - partijgenoot, over de
finantiën zal spreken.
Wij komen morgen wel op deze rede terug.
ARBEIDSBEMIDDELING
DE TILBURGSCHE ARBEIDSBEURS ENi
HET HOTELBEDRIJF.
ADVERTENTIE N:
Van 1 tot 5 regels fL17V4
Elke regel meer „0.22Va
Ingez. MededeclingeL.
van 1—5 regels „2.30
Elke regel meer „0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendƒ0.10
1Qe Jaargang
BEDRIJFSVREDE
DE ENCEPHALITISBACIL
ONTDEKT
HET AMSTERDAMSCH FESTIJN BEGONNEN
de afloop van de vrijage
tusschen sociaal-democraten en roomsch-
katholieken. De taktiek der soc.-dem. moge
te verstaan zijn, maar deze samenwerking
zal ook voor de soc.-democraten niet enkel
winst zijn.
Spr. is nieuwsgierig naar meer dingen,
of de burgerlijke groepen nu ook gebonden
zijn aan de politieke idealen der sociaal
democraten. Zoo had hij nog wel meer wen-
schen, maar op alles wat hij vraagt zal weJ
geen antwoord worden gegeven.
't Is nu voor het eerst sedert 60 jaar, dat
er een college is zonder een liberaal er in.
Dat is natuurlijk hard, al zei Dr. Vos dit
ook niet Maar hij was royaal, zeide mede
werking toe, waar die mogelijk was en be
pleitte ruimte voor de in de maatschappij
levende krachten, terwijl hij waarschuwde
tegen klasse- en groepspolitiek.
De heer Seegers (comm.) hield een
lange en schoone rede, maar die wat ver
van de begrooting af stond, behalve dan dat
hij zich scherp keerde tegen de sociaal
democraten.
AVONDZITTING.
Na den communist Seegers kwam de
leider der R. K. fractie, de heer Romme,
aan het woord. Hij was als steeds pittig en
had het genoegen te zien, dat de leege zaal
zich weer vulde.
Hij besprak nog eens het eerste voorstel
n te komen tot vorming van een college,
aarin drie soc.-democraten zitting zouden
hebben. Hoe de vrijheidsbond over dit voor
stel dacht, weten wij nu nog niet, maar de
tijd ligt nog niet zoo ver achter ens, dat de
Vrijheidsbond onze gemeente Jiij sociaal
democraten als wethouders heef. gebracht
Er was dus weinig reden om zich te ver
onderen over de houding der Roomsrh-
Katholieken, toen de omst' Tonelen elke
andere oplossing onmogelijk hadden ge
maakt
Dé kwestie van lJ&L
GERHARDA SEBILLA
VERHOEVEN-STICHTING
HET DOEL DER STICHTING
De Gerharda Sebilla Verhoeven-stichting te
Soestdijk werd in 1f)i 3 opgericht krachtens tes
tamentaire beschikking van wijlen Ds van
Coeverden Adriani.
Deze stichting heeft volgens hare statuten
ten doel aan herstellende kranken een een-
voud'g en rustig verblijf te verschaffen tot
verder herstel van hun gezondheid.
Personen van Gereformeerde belijdenis j
vóór, daar het juist de bedoeling is voo
Gereformeerden een Gereformeerde inrichting
te hebben zonder evenwel personen van
dere belijdenis uit te sluiten.
De stichting heeft ook ten doel aan onge
neeslijke (chronische) kranken een eenvoudig
en rustig toevluchtsoord te b eden met liefde
rijke verpleging gedurende hun overige levens
dagen.
De inrichting bestaat uit een hoofdgebouw
met twee paviljoenen waarvan het eene thans
centraal verwarmd is en van vaste wasch-
tafels werd voorzien en ook werd de badka
mer verbeterd.
De slaapkamers zijn eenvoudig gemeubi
leerd en hygiënisch ingericht. Er zijn boven
en beneden open en gesloten warandes en er
:s een groote en fraai aangelegde tuin.
Wat de geneeskundige behandeling der pa-
tienten betreft, stelt Dr Vos uit Soest zich
desgewenscht beschikbaar.
De stichting wordt bestuurd door Dr D.
Schermers te Zeist, voorzitter, Ds J. C. Ruil
man te Wassenaar, secretaris en Ir J. Knol
te Zeist, penningmeester.
Aanvrpi-pn tot n*sn-ev|o van niHönfen zijn
te richten aan de Directrice, Zr W. van der
Snel, gediplomeerd verpleegster, die op ann
vraag gaarne prospectus zendt terwijl nade
re inlichtingen worden verstrekt dooï den
voorzitter.
Werkloozen in het hotelbedrijf in de drie
Zuidelijke provinciën worden voortaan, zoo
mogelijk, door de Arbeidsbeurs te Tilburg
aan werk geholpen.
In tegenstelling met vroeger wende men
zich daartoe tot de arbeidsbeurs in eigen om
geving en niet meer rechtstreeks tot de vak-
afdeeling der Centrale Rijks-Arbeidsbeurs.
De Rijkscentrale-Arbeidsbeurs blijft de ver
binding vormen tusschen de verschillende
rayonbeurzen, waarvoor het land in zeven
gebieden is verdeeld. De groote steden heb
ben zelf een aparte afdeeling!
VRAGEN VAN KAMERLEDEN.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
In de week van '3 tot en met 9 November
zijn in ons land aangegeven 21 gevallen
van buiktyphus, waarvan 12 in Zuid-Holland
23 van alastrim, alle in genoemde provin
cie en op één na alle in den Haag. 8 geval
len van dysenterie, alle te Amsterdam, 406
van Roodvonk, waarvan 127 in Zuid-Holland
en 66 te: Rotterdam. 116 gevallen van diph-
therie, waarvan 50 in Zuid-Holland en 24
te Rotterdam, vervolgens 3 gevallen van
Nekkramp, 38 van besmettelijke kinderver
lamming. 1 van slaapziekte en 1 van de
ziekte van \Veil.
RATIONALISEERING VAN DE SUIKER
BIETENTEELT.
Wat wordt er gedaan?
Het Tweede Kamerlid de heer Van der
Sluis heeft aan den minister van binnen-
landsche zaken de volgende vragen gesteld:
1. Kan de minister mededéelen, welke de
resultaten zijn van het voortgezette onder
zoek naar de rationaliseering van de suiker
bietenteelt, welk onderzoek, werd toegezegd
in de vergadering van de Tweede Kamer
op 18 April 1929?
2. Kan zijn Excellentie een overzicht geven
van' hetgeen thans op dit gebied wordt ge
daan en \vat er redelijkerwijs nog aan ont
breekt? r
NIEUWE PREDIKANTSPLAATSEN.
In aansluiting aan ons vorig bericht kun
nen wij thans medGdeelen, dat de Kerke-
raad der Geref. Kerk van Amsterdam
Noord, door de ontslag-aanvrage van
Cand. W F. M. Lindeboom als'hulpprediker
tot handelen genoopt, en gelet op de resul
taten van den rondgang door de Gemeente
tot verhooging der hijdrégë.,in haar laatste
vergadering met bijna algemeene stemmen
besloot tot be'rop'pirig van éen tweeden pre
dikant en daartoe, de eerste stappen deed.
De Geref. Kerken ven H o 1 y s 1 o o t en
en Zun d erdorp zullen gecombineerd
overgaan tot beroeping, van een eigen pre
dikant, di'e in Ransdorp (juist tusschen H.
en Z. gelegen) zal komen te wonen.
Met het ook op de a.s. Generale Synode
der Geref. Kerken, iü 1930 te Arnhem te hou
den, geven namens -het ^Moderamen van de
Synode van. Groningeji (1927) de Scribae
kennis van het volgende:
De Synode van Groningen droeg in haar
laatste zitting aan het moderamen op o.m.
ook het to&zicht op het drukken en verzen
den der rapporten. Een tweetal rapporten
(over het Leerboek en over het Vrouwen-
Kiesrecht) zijn deze week reeds aan de Ker
ken verzonden.
I-Iet genoemde moderamen wil thans de
Kerkeraden herinneren aan de besluiten
dienaangaande door de Synodes van Utrecht
(1923) en Groningen: (1927) genomen. Te
Utrecht werd besloten dat de verzending
van rapporten geschiede naar vasten regel,
n.l. voor een Kerk beneden 300 zielen ééu
exemplaar; van 300—500 zielen twee exem
plaren; en van boven 500 zielen voor elke
500 zielen één exemplaar meer (art. 35, 2°).
De Synode van Groningen besloot, dat eiken
Kerkeraad zooveel exemplaren toegezonden,
worden als overeenkomstig het besluit van
de Generale Synode van Utrecht is te be
palen. Bij de berekening hoeveel exemplaren
aan de Kerken moeten worden toegezonden
is uitgegaan van het ledental opgegeven in
het Jaarboek1929! Derhalve: aan Kerken
van 1300 leden 1 exempl., van 300—500 le
den 2 ex., van 500—1000 leden 3 ex., van
1006—1500 leden 4 ex., van 1500—2000 leden
5 ex., enz. Het moderamen achtte het goed
dit door de pers mede te deeien om te voor
komen onnoodige correspondentie, die al
licht het gevolg zou kunnen zijn van deze
wijze van verzending naar het besluit van
Utrecht gevolgd door dat van Groningen
(art. 58, 2°).
VERKIEZINGEN,
D.e 1 ft. De „Delft che Kerkbode"
bevat een advertentie.van den volgenden in
houd, onderteekend door Ds. L. J. Lamme-
rink, predikant bij de Ned. Herv. Gemeente
aldaar:
„Een woord van waarschuwing.
Er is een tijd,van zwijgen, maar er is ook
een tijd, dat zwijgen zonde zou worden. Het
heeft aan het Bestuur van de Gereformeerde
Kiesvereeniging goed gedacht door middel
van een advertentie in deze Kerkbode een
protest te doen hooren, dat wijd geklonken
heeft. Ondergeteekende mag niet nalaten
regen dat protest, te waarschuwen. Het is
onwaarachtig, misleidend en verblindend.
„Aan de Gereformeerde Kiesvereeniging
wordt geen onrecht aangodaan, maar zij doet
onrecht. Op allerlei wijze werd haar aan
geboden samen tè -werken, maar smadelijk
heeft zij ieder verzoek tot samenwerking van
de hand gewezen, om vervolgens als de ver
drukte onschuld te poseeren.
„De Heere hepft de Gereformeerden ge
slagen, maar de Gereformeerde Kiesver
eeniging weigert de tucht aan te nemen; de
nek wordt verhard.
„Mochten de oogon derzulken, die het heil
onzer gemeente zoeken, nog geopend worden
voor het gevaar van1 hen, die openlijk of
heimelijk bezig zijn de kerk door onwaar
achtige voorstellingen af te breken en Voorts
wat het rij: ln stilheid en vertrouwen zou
uwe sterkte zijn".
IS NIET VOOR GELD TE KOOP.
Dezer dagen las ik, dat de N.V. Machine
fabriek Gebrs. Stork Co. te Hengelo een
dividend zal uitkeeren van 5V£ ('t vorig
jaar 6
Dat is voor zoo'n bloeiend bedrijf niet
veel; zou ik zoo zeggen.
Doch, de heeren kunnen, zich niet hekla-
gen: dit is nu eens volkomen huü eigen
schuld; willens en wetens.
Let maar op.
De exploitatiewinst bedroeg bijna f 2 mïl-
lioen. Daarvan gaat eerst ruim f 506:000.— af
voor afschrijving; wat verstandige bedrijfs
politiek is.
Maar dan komt het: overstukgeld -voor
werklieden (ik geef alleen nul-getallen)
f 300.000.onderwijs etc. f 250.000.fond
sen, boven de wettelijke verplichting,
f 100.000.—; totaal f 700.000.— Het -winstsaldo
ter verdeeling blijft dan ook zeven ton.
Aldus: de kapitaalrente bedraagt evenveel
als de verplichte uitgaven ten'bate van het
personeel.. Het ware dus niet moeilijk ge
weest om de 5V2 dividend wat op te voe
ren. Maar het sociaal gevoel der directie
dacht ook aan andere, dan aandeelhou-
dersbelangen.
Zoo deed, las ik gisteren nog, Andrew Car
negie ook. Hij gaf niet alleen millioenen
aan het Vredespaleis, het Carneige-Vredes-
fonds, het Carnegie-HeldenfoncLs, en de tal-
looze Carnegie-bibliotheken; hij schonk bo
vendien aan kerken van verschillende rich
tingen 7689 orgels, die hem te zamen zes
millioen dollar kostten.
Maar hij wist ock de arbeiders in de onder
nemingen te waardeeren. „Hoe meer ik van
hen te weten kom, hoe hooger ik hun deug
den schat"; zoo luidde zijn oordeel.
Een onlangs overleden spoorweg-magnaat
in de Vereenigde Staten heeft ettelijke mil-,
boenen dollars bestemd pm te. worden be
steed voor de bevordering van een betere
samenwerking tusschen kapitaal en arbeid.
Echt Amerikaansch.
Ik geloof, dat deze poging, als men ten
minste het doel streng en nauwkeurig om
lijnt, weinig succes zal hebben. Deze metho
de om de bedrijfsvrede te bevorderen, deugt
niet.
Bedrijfsvrede, samenwerking is niet voor
geld te koop. Het kan wel geld -kosten
dat bewijst het Twentsche voorbeeld en ook
dat van Carnegie, die slechts vijf mil
lioen naliet toen hij stierf.
Maar goede verhoudingen kan men niet
koop en. Die krijgt menop de koop
toe; zal ik maar zeggen. Wat daarvan de
beteekenis is, kunt ge lezen uit t' boven
staande. i
INGEZONDEN MEDEDEELING.
DE KERKEN IN RUSLAND.
Nadat nu en dan is bericht omtrent een
iets minder straffe houding der Russische
Regeering tegenover de Kerken, leest men
daarna weer berichten van het tegendèel.
Zoo meldt het Zwitsersche (oud-kath.) tijd
schrift „Der Katholik" dat er in het Gouver
nement weer den laatsten tijd 54 kerken en
synagogen gesloten zouden zijn, en, 32
geestelijken uit hun ambt ontzet en verban
nen. Onder de getroffen gemeenten zoudeh
drie protestantsche zijn. Ook uit het gou
vernement Tula worden nieuwe maatregelen
tegen protestantsche gemeenten bericht; twee
voorgangers zijn uit dit gouvernement ver
bannen.
EVANGELISATIE.
De Vereeniging voor Inwendige Zending itt
Noord-Holland heeft Dinsdag j.l.' te Am-:
sterdam haar Jaarvergadering gehouden opder
voorzitterschap van Ds. H. J. Hak, van Alk-
De secretaris, Jhr. Mr. L. A. v. d Brandèler
uit Alkmaar, bracht het jaarverslag uit. Daar
in werd opgemerkt, dat de vereeniging in het-
afgeloopen jaar heel wat moeilijkheden onder
vond. De nieuwbenoemde voorzitter, Ds. R. J.
Djjkstra te Amsterdam, kon deze functie we
gens gezondheidsredenen niet aanvaarden;
insgelijks de nieuw opgetreden secretaris, Ds.
J. Jellema te St. Pancras. Ds. H. J Hak te
Alkmaar heeft nu tijdelijk het voorzitterschap
op zich genomen.
Mevr. Ds. G. J. Waardenhurg te Haarlem,,
die op de vorige vergadering tot lid van het
Hoofdbestuur werd benoemd, heeft deze be
noeming niet aangenomen. Verder bedankte
Ds. J. E. Steenbakker Morillon Loyspn te
West-Grafdyk als redacteur Van de .Zondags
bode", en Ds. J. H. Vaandrager te Monniken
dam, wegens zijn benoeming tot vlootpredikant
te Den Helder, als penningmeester.
Ondanks al deze moeilijkheden is de Ver-"
eeniging in dit jaar als een fenix uit haar
asch verrezen. Een voornaam feit was de be
noeming van den heer Joh. J. van Kempen te
Haarlem als reizend secretaris. Tot deze aan
stelling hebben 155 Gemeenten in en buiten
Noord-Holland bijgedragen. - Als penningmees
ter der Vereeniging en redacteur van het or
gaan trad op Ds. A. E. van Baaien te Broek
op Langendijk. De colpórtéür der Vereen:eing,
de heer B. Henning, leidde de samenwerking
in verschillende plaatsen, stichtte-Zondags
scholen te Beemster en Watergang en deed,
wegens ongesteldheid van den predikant huis
bezoek te Ilpendam.
Ds. J. H. Vaandrager van Monnikendam,
bracht het financieel verslag uit. Op een ont
vangst van ruim f 7500 was er een nadeelig
saldo van f 250.
Als lid van bet Hoofdbestuur werd hevkozen
mevr. A. S. Ledeboer—Opnenheim te Bever
wijk, terwijl tot nieuwe leden werden gekozen
Ds. L. D. Poot te Hanrlem, Ds. W. S van
Leeuwen te Velse3, Ds. R. C. J. W. Hoek te
Den Helder en Ds. J. G. Steenbeek te Zun-
derdorp.
Des midd.gs hield de reilend secretaris, de
heer Joh. J. van Kempen, een rede over „Vaat
houden".
