MAANDAG 11 NOVEMBER 1929 DERDE BLAD PAG. 7
ANTI-REV. JOMGEREM-ACTIE
DE A.R.J.A EN DE
KIESVEREENIGINGEN
De verhouding tot de Propaganda-
clubs
TOESPRAAK VAN PROF. ANEMA
In aansluiting op ons verslag van Zater
dag-kunnen we thans nog het volgende mee-
dcèlen over de vergadering der Anti. Rev.
jongeren Actie.
Prof. Mr. Anne Anema richtte zich tot
de vergadering en wilde spreken als lid der
oudere generatie die er zich over verheugt
dat onder de jongere generatie een spontane
actie opkwam om te bestudeeren de begin
selen die wij samen belijden. Het is verheu
gend dat deze actie van onderen is opgeko
men en van boven af alleen raad en leiding
door meer ervaren en behoeft te worden ge
geven.
Er is een zekere groep van jonge mensóhen
die gij nu vertegenwoordigt die een
middenpositie innemen.,Tusschen de elemen
taire kennis die voor iederc-cn noodig is en
de wetenschappelijke studie aan den top der
Partij, ligt een stel van gegevens verkregen
door wat in dc Partij in de eenige tientallen
jaren dat zij nu aan het werk is, werd be
reikt. Als jonge generatie staat gij op ge
heel andere basis dan wij ouderen om
dat de strijd door onze Partij gevoerd om
in ons land de volstrekte opperheerschappij
van het ongeloof te broken gestreden was
teen gij het openbare leven bewust gingt
meeleven on ge weet wat van den opbouw
der Partij-organisatie, dc onderwijsorgani
satie. Al die dingen vindt gij als jongere
generatie paraat.
Er was een zekere inzinking die nog be
vorderd werd door de algemeene psychische
inzinking na den wereldoorlog. Wij worden
gestold voor nieuwe dingen en nu is er liet
hoopvol teeken dat toont, dat de inzinking
voorbij is en de neiging weer omhoog gaat.
Dat kon ook wel niet anders. Dr. Kuypcr
heeft ons A.R. volk zoo krachtig opgevoed
en uw generatie is met zoo voel gebed om
ringd, dat het niet anders kon of er moest
weer opleving komen.
Noodig zijn liefde cn kennis van
di'io dingen: le om uzolf, 2e om de te
genstanders te kunnen bestrijden; 3e. om
mee te kunnen werken aan den opbouw
onzer A.R. beginselen.
Goede kennis bestaat uit twee dingen: be
ginselen en feiten.
Wij moeten thans, opbouwen op allerlei
terrein cn daartoe hebben wij noodig de
menschen die staan op alle punten van het
leven en die de kennis daartoe kunnen ver
zamelen.
Spr. waarschuwde tegen het gevaar dat
kennis individualistisch kan maken waar
door men individualistiscii buiten de orga
nisatie gaat staan. Dat mag niet als ge
iri oen organisatie fouten ziet en ze zijn cr,
dan moet ge in en met de organisatie mee
werken om dat tc verbeteren. Eon tweede
gevaar is dat kennis kan meebrengen een
Zekere hooghartigheid. Waakt daartegen.
Span al uw krachten in om die kennis te
Verwerven, zoo eindigde Spr.; en dan hoop
ilc en biel ik dat God die konnis zal zegenen
voor uzelf, voor onze Partij maar bovenal
tot Zijn eer. (Applaus.)
Do Voorzitter herinnert aan hot jubi
leum dat Prof. Ancma gevierd heeft en zegt
God te danken dat Hij Prof. Anema zoolang
op deze plaats gesteld heeft on hoopt dat het
Prof. Anema nog lang gegeven moge zijn
om daar tot zegen van ons volk werkzaam
te zijn.
De verhouding tot de A.R. Partij
en de A.R. Prop. Clubs.
Aan de orde kwam dan de verhouding tus
schen de A.R. Partij en de A.R.J.A.. Het
voorloopig comité had zich deze cVeuding
zóó gedacht dat plaatselijk een vertegen
woordiger van de kiesvereeniging in het be
stuur der.Arjaclub zitting heeft. Landelijk
had men zich de zaak zoo gedacht dat t .vee
leden van het Centraal Comité in het bestuur
der landelijke organisatie komen.
De yoorzitter lichtte dit toe en sprak
daarna over de verhouding tot de A.R. Pro-
pagandaclubs. Deze is anders. Er heeft een
conferentie plaats gevonden tusschen het be
stuur der A.R. Propacrandaclubs en het voor
loopig comité der A R.J.A. Een voorstel werd
door de Propagandaclubs ingediend tot fu
sie. Het voorloopig Comité der A.R.J.A. heeft
gezgd aan den vorm niet te hechten, als
maar twee dingen bleven vaststaan, le dat
uitsluitend <le jeugd zal Worden georgani
seerd; 2e dat het doel uitsluitend studie zal
blijven. Het, comité kan neg niet komen met
een voorstel tot fusie maar acht het beter
een jaar af te wachten, de A.R.J.A.-clubs zeil
te laten werken en dan nog eens te zien of
de A.R.J.A.-cluhs en de Propagandaclubs
misschien zóó naar elkaar zijn toegegroeid
dat er geen enkel bezwaar tegen fusie is.
De heer Schouten zegt tegen het doel
der A.R.J.A. geen enkel bezwaar te hebben
maar wel tegen de organisatie om dat doel
te bereiken. Spr. acht het niet verdedigbaar,
dat er politiek gesproken zullen zijn: de
Partij, de A.R.J.A. en de A.R. Propaganda
clubs, die alle op dezelfde menschen beslag
leggen. Wat de opmerking betreft dat al
leen de jeugd lid moet zijn, zegt Spr. dat
toch de 20-jari.ge leeftijd moet worden aange
nomen. Als ook de A.R.J.A. dat aanneemt,
dan is daarover geen bezwaar. En wat de
studie aangaat: bij de Propagandaclubs is
primair het verzamelen van kennis, in het
begrip propaganda zooals dat verbonden is
in den naam der propagandaclubs. De Voorz.
zegt dat een jaar te wachten hem beter
lijkt, doch dat kan onmogelijk. Spr. is be
reid om de Verbondscommissie zoo te reor-
ganiseeren zooals men dat wil, natuurlijk
in overleg met de Partijleiding. Spr. stelt
zich bereid om een conferentie te houden
tusschen het comité der A.R.J.A. en de Ver
bondscommissie onder leiding van den heer
Col ij n.
Dc Voorzitter beantwoordt de opmer
kingen van den heer Schouten en zegt dat
o.m. een der bezwaren tegen de fusie is, dat
de Propagandaclubs wel het begrip studie
club kent, maar niet het begrip jeugdstudie-
club.
D s. v. d. Zaal zegt, het hoofdbezwaar
ivan den Voorzitter gehoord te hebben, dat
het karakter jeugdclub verloren zou gaan.
Do heer Schouten kon geen enkel bezwaar
aanvoeren clan de organisatie en dat de
Partij A. R. J. A. Propagandaclubs niet
goed zou zijn. Spr. weet niet waarom dal
niet goed zou zijn. A .R. J. A. en Propagan
daclubs behoeven heelemaal niet met elkaar
in strijd te komen. Dat de heer Schouten
vele brieven ontving, komt doordat de heer
Den Ouden direct van bovenaf gekomen is
en geschreven heeft: dat met die A. R. J. A.
is niet dn orde. Spr. zegt dat men het leven
niet te mechanisch moet opvatten. De jon
geren willen nu meewerken. Dat is de hoofd
zaak; dat heeft onze Partij noodig en dal
moet men laten groeien.
Aan die bespreking die nu volgde namen
deel de heeren Van d e n B e r g, van 's-Gra-
vendeel, Smallebroek, 'van Assen, Jon-
g e n e e 1. van Oud-Alblas, De Boer,
Aalten, G1 o u d c, van Schiedam, M a k. van
Schiedam, Ti eb es, van Apeldoorn, Wier-
s i n g n, van Arnhem.
Mr. S c h o 11 e n zegt daarna, dat hem ge
bleken is dat de Propagandaclubs nagenoeg
alle werk op zich nemen van de kiesvere
nigingen. En nu is de samenwerking tus
schen de kiesverenigingen en de Propa
gandaclubs goed. Waarom zou de samen
werking tusschen de Propagandaclubs en
de A. R. J. A,, welke laatste zich maar één
taak voorstelt, namelijk studie der beginse
len door de jeugd, dan niet goed kunnen
zijn. Spr. zegt dat alle twaalf adviseurs der
A. R. J. A. geadviseerd hebben om niet te
koenen tot fusie op den grondslag der Pro
pagandaclubs. Spr. zegt dat het bestuur der
A. R. J. A. voorgesteld heeft instelling eener
contactcommissie, om moeilijkheden, Als die
er tusschen de A. R. J. A. en dc Propaganda
clubs mochten komen, op te lossen. Laten
A. R. J. A. en Propagandaclubs, als leden
van één Partij, samenwerken tot den bloei
der A. R. Partij.
De Voorzitter vestigt er ook nog cl
aandacht op, dat het bestuur der A. R. J. A.
een contactcommissie 'heeft voorgesteld. Spr.
dankt den heer Schouten, die zooveel con
cessies heeft tccgezegd. Hij deed b.v. de con
cessie dat studie het doel zou zijn, maar
kan hij ook die concessie toeeeggen overliet
feit, dat alleen de jeugd lid zou snegen zijn?
Sor. zegt, dat op deze vergadering geen be-
sliseing zal worden genomen, dat zal later
gebeuren.
De heer Schouten zegt, dat de primair,
taak der Propagandaclubs is: studie. Er i
propaganda naar buiten en propaganda naar
binnen door studie. Spr. zegt dat de gedachte
dat de bedoeling der Propagandaclubs,, zou
Rijn om de A. R. J. A. te absorbeeren, een
fantasie is. Spr. zegt dat men aan de drie
organen: kiesvereenigingen, Propaganda
clubs en A. R. J. A. een teveel heeft; dan
s'aan ze elkaar in den weg. Het jeugdka-
rakter waarover bezwaar is, is weg, nu de
20-jarige leeftijd is aangehouden. De Propa
gandaclubs stellen den leeftijd van 20 jaar
af. Maar het is goed als do jongeren de
moeilijkheden met de ouderen dragen. Laat
dus de grens naar boven rusten; dat komt
van zelf, want boven de dertig jaar moeten
de menschen zich vanzelf beperken en dus
de Pronagandaclub verlaten. Dat is in de
practijk bewezen.
Snijdt den weg niet af, zoo zegt Spr.. we
moeten dit doorpraten. Spr. heeft een schrij
ven gekregen van het Cotmite, waarin staat
waarom geen fusie zou worden verkrege;
Maar Spr. kan met den besten wil niet ii
zien dat de bezp.varen die daarin worden ge
noemd, niet uit den weg te ruimen zouden
zijn. Laat ons 't. met elkaar doen, zegt Spr
om de organisatie heoht en sterk en flink t:
maken (applaus).
Op voorstel van den Voorzitter wordi
•besloten dat het comité over de zaak verder
spreken zal met de Propagandaclubs en dan
het resultaat dier besprekingen aan de aan
sloten clubs zal meedeelen, tegelijk met de
voorstellen die het naar aanleiding daarvan
te doen heeft, Daarmee zal de meest moge
lijke spoed betracht worden.
Besloten wordt de discussie over de Sta
tuten uit te stellen tot de volgende vergade
ring. Ook werd besloten de bestuursverkie
zing op te schorten.
Het voorloopig comité wordt uitgebreid
met de heeren Van den Berg te 's-Graven-
decl cn Jongeneel te Oud-Alblas.
Na rondvraag volgde sluiting.
Kerknieuws.
VRIJZINNIG HERVORMDEN
IN ZUID-HOLLAND
De provincie Zuid-Holland behoort tot de
meest orthodoxe gewesten. „Minder juist
echter", zoo schrijft „Ons Kerkblad" (vrij i
zinnig)„de conclusie die men daaru t mees-
tal trekt, dat er wel zoo goed als geen vrij
zinnige Hervormde Gemeenten in onze pro-
e zullen zijn. Dat valt nog mee". En
dan geeft het blad een lijstje van 25 Gemeen
ten, met de vrijzinnige predikanten, die daar
staan. „Dat valt niet tegen dus'"
De „Waarheidsvriend" neomt er een loopje
ee en merkt naar aanleiding van die opscim
mdng het volgende op:
„Sliedrecht met Ds van Santen die niet
teer modern is. Dr Glas te Boskoop dat
iet meer modern is.
Neen, dat valt niet tegen!
Men moet de kerkgangers in Kedichem of
i Stolwijk of in Rockanje of in Boskoop
Dat valt niet tegen!
En als een modern pred kant in een ortho
doxe Gemeente komt men moet er Ds
Priester of Ds van Wjjhe maar eens naar
vragen dan verdringt de schare zich.
Neen, dat valt niet tegen!"
PREDIKDIENSTEN.
De Classis vam Ge-ref. Kerken in Hersteld
Verband ontving van de Kerk van Rotter
dam een voorstel tct herziening van de re
geling der predikbeurten, waardoor tevens
het geheele Kerkverband ontheven wordt
an den misstand van des Zondags reizen
de predikanten.
De Kerkeraad van Amsterdam-Centrum
wenscht op genoemde Classis-vergadering de
g aan de orde te stellen in hoeverre het
principieel toelaatbaar of ook practisch wen-
schelijk is, om, gelijk in de maand Augustus
plaats had, niet alleen in de eigen Gemeen-
ïaar ook daarbuiton, een enkele Kerk
dienst niet te houden.
De Kerkeraad van l-Iilversum besloot, om,
indien slechts voor één dienst een spreker
ter beschikking ds,' den tweeden dienst niet
te laten doorgaan, en wanneer de mogelijk
heid niet bestaat een spreker te krijgen, dan
éénmaal leesdienst te houden.
KERKELIJK LEVSN.
In de Classis van Gcref. Kerken in Her
steld Verband zal gerapporteerd worden om
trent „de wenschelijkheid van hernieuwde
formuleering van ons Kerkelijk leven".
Evenzoo over den „voortgang van de vrijma
king der Kerken".
KERK EN POLITIEK.
De Geref. Kerk in Hersteld Verband te
Amsterdam-Centrum heeft bij dc
Classis het volgende voorstel ingediend:
„De Classis, gehoord en gelezen het «me
ningsverschil in onze Kerkengroep inzake
Kerk cn politiek (o.a. uit de artikelen in
„Woord en Geest" en „Kerkblad"), trachle
in dezen tot een uitspraak te komen over
de verhouding waarin deze tot elkaar staan
en over de houding, welke onze dienaren
des Woorcls terwüle van onze Kerken, daar
bij dienen aan të nemen".
BOND VAN BESWAARDEN.
Het Algem. Bestuur van dezen Bond heeft
aan de Classis van Geref. Kerken in Her
steld Verband verzocht in de plaatselijke
Kerken Comité's op te richten ter verz
ling van bijdragen voor het Steunfonds of
op andere wijze de belangen 'van het Steun
fonds krachtig te behartigen.
KERKELIJK JEUGDWERK.
Te Amsterdam-Centrum is door de
Geref. Kerk in II. V. in de Gemeenten het
jeugdwerk aangevat cn wel in den vonn
„Vierkamtsjongcns" en „Driehoeksmeisjes"
in Amsterdam-Oost, -West en -Nocrd. Do be
langstelling speciaal van de jongens en
meisjes voor dit werk bleek buitengewoon
groot te zijn.
Te Rotterdam zal de Kerkeraad der
Geaxïl. Kerk in H. V. een verzoek tot het hou
den van regelmatige jeugddiensten nader
overwegen.
VERKIEZINGEN.
Gorinchem. Voor het Kiescollege op 12
Nov. a.s. De Kiesvereeniging „Strijdt vo*or de
Waarheid" zal geen canaidaten stellen. Ook
door de Confeesioneelen zal geen actie worden
Te Tuindorp-Vreewijk (Rotter
dam) heeft dc Kerkvoogdij der Ned. Herv.
Gemeente voor 1931 een schema ontworpen
voor den bouw van een steenen kerk. Ex
ploitatie, aflossing en rente zijn begroot op
plan. f 13.000.
EERKLIEDEREN.
Ter vergadering van de Classis der Geref.
Kerken in II. V. zal een rapport worden
uitgebracht in zake de bewerking van een
nieuwen liederenbundel.
De Geref. Kerk in II. V. te Den Haag stelt
de Classis voor deputaten voor genoemden
bundel uit to noodigen het gedeelte dat ge
reed is ten spoedigste aan de Kerken toe te
eenden, zoo mogelijk reeds binnen enkele
weken de Kerstliederen.
EVANGELISATIE.
Amsterdam-Centrum werd in
de Gemeentevergadering der Geref. Kerk in
II. V. rapport uitgebracht omtrent don ar
beid der Evangelisatie-Commissie door de
instelling der liturgische diensten, de op
richting van een kerkkoor en Zondags-
schoolwerk.
Het Chr. Orgel-Comité, standplaats Gou-
adeelt mee, dat voor het Evangelisatii
..-gel, dat bekende Christelijke liederen, langs
de straten doet hooren, oen twintigtal nieuwe
liederen kon aangeschaft worden, dank zij
dei-vonden steun. Vorige week werden nog
drie Kerstliederen ontvangen. Ook is op be
scheiden schaal met. tractaatverspreiding be
gonnen: in een paar weken tijds zijn eenige
duizenden exemplaren uitgereikt. Na afbeta
ling van het ontvangen renteloos voox-schot-
zal dit werk krachtiger ter hand worden ge
nomen. Aangedrongen wordt op blijvender»
steun en op een offer voor deze zaak. Ook
ontvangt men voor verspreiding gr.arne trac-
taten of boekjes (geen richtngloctuur). Het
adre3 is: P. den Hollander, P. C. Bothstraat Ct.",
62 te Gouda. cIen schriftelijken
Ij)eze «eid wordt aanbevolen door de Bur- Vele cursisten nemen aan dezen arbeid'deel.
"gemeesters van Gouda, Waddinxveen en De bedoeling van deze cursisten is deel te
Rijnsburg en van de Goudsche pi'edikanten nemen aan de door de landelijke Esperanto-
- J -- -ö~ - - - - - bonden ingestelde examens A en B, weik
laaïste examen den cursist bevoegd ver
klaart, om les in die taal te geven.
Het ligt thans in de bedoeling van ge
noemde Commissie om door de deelnemers
aan de Regeering een adres te doen richten,
waarin aangedrongen wordt, dat door den
S'aat de gelegenheid zal worden openge
steld, om een diploma te halen, dat de be
voegdheid verleent in het Esperanto onder
wijs te geven en daarvoor een Staatsexamen
in Esperanto te willen instellen.
Het ledental is uitgebreid: 1 October 1923
telde de Unie SS4 leden, thans 1071, nl. 271
onderwijzeressen en 746 onderwijzers, het
aantal donateurs steeg van 234 tot 251. Het
aantal af deelingen bleef constant: een nieuwe
afdeeling iZu'd-Limburg wei-d opgericht, maar
Urk werd opgeheven. Met het groeien der
Unie van Chr. Ond. nemen de werkzaam
heden van het te Den Haag gevestigde bur.
toe. Er werden 297 adviezen verstrekt, in
zake rechtspositie, diensttijd en salaris, pen
sioen en wachtgeld, sollicitatie naar Indië
Het orgaan der vereen. De Chr. Onder
wijzer, verscheen geregeld om de 14 d&gen
tweemaal werd een dubbel nummer gegeven.
Verschillende acties werden ondernomen,
zelfstandig of in somwerking met andere
organisaties en 'adressen verzonden, betreffen
de salarisvei'betering, verbetering der rechts
positie en nadere regeling der prooedure voor
de commissie van beroep, verlag'ng van de
leerlingenschaal, onderlinge ziekteverzekering
wettelijke regeling van het bewaarschool-
enderwijs, enz. Er werd deelgenomen aan
het 15 Dec. 1928 te Amsterdam gehouden sala
ris-congres der Onderwijs-centrale. Het hoofd
bestuur behandelde 38 gevallen van „moei
lijkheden met besturen en/of hoofden" en
een 7-tal ontslagkwesties. In vele van die
gevallen wist het tot een gelukkige oplossing
te komen. Dankbaar erkent het de hulp daar
bij van den rechtsgeleerden adviseur der
Unie, Mr A. Bruch te Haailem. De 'nkom-
sten van het afgeloopen boekjaar zijn vol
doende om de uitgaven te dekken. De be
grooting voor 1930 bedraagt f 13.680.—Als
contributie voor 1930 wordt voorgesteld 3/5
pCt van het netto-salaris.
STAATSEXAMEN ESPERANTO.
De Centrale Esperanito-propaganda-com-
missie te Nijmegen heeft, aldus de „N. R.
niet den door haar gcorganiseei
V{Kjr Esperanto.
Radio Nieuws.
Gemeente en der Geref. Kerk.
Schoolnieuws.
LAGER ONDERWIJS.
Maarssen. Voor 4 gemachtigden in het
Kiescollege. Gekozen zijn 3 candidaten van
den Geref. Bond. Herstemming volgt tusschen
een candidaat van dezen Bond en een candi-
daat der Confessioneel en. Aftredend waren 2
leden van den Geref. Bond en 2 Confessio-
neelen.
KERKGEBOUWEN.
Te Arnhem is voor den bouw van een
nieuwe kerk der Ned. Herv. Gemeente op
den Paaschberg een gift van f 2000 cn een
gift van f 1000 ingekomen.
Te T u i n d o r p-H e ij p 1 a a t (Rotter
dam) wil men, vanwege de Ned. Hervormde
Gemeente te Cliarlois, trachten te komen tol
stichting van een kerkgebouw. Doormiddel
van collecten, bonboekjes enz. worden giften
voor het doel ingezameld.
SCHOOLJUBILEUÏJI.
Te Luntcron is met opgewektheid het
25-jarig bestaan van de School met den Bijbel
herdacht. Op den morgen van de viering was
hét feest voor de kinderen, terwijl 's middags
een herdenkingssamenkomst met de ouders
en de oud-leeridngen plaats vdnd, waar
verschillende sprekers het woord voerden,
o.a. Ds. II. J. van Schrapen, Ned. Herv
predikant te Lunteren en de Inspecteur van
het L.O. in de inspectie Nijkcrk. 's Avonds
werd in meer inticmen kring nog menig
hartelijk woord gesproken. Het was een
goede dag.
SCHOOLARTSEN.
De Pi'ov. Staten van Inmturg ontvingen
van de afd. Heerlen en Maastricht van „Volks
onderwijs" een verzoek-adres, om in overleg j
met de Gemeentebesturen een instituut van
schoolartsen in het leven te roepen op provin
cialen grondslag, onder leiding en medewer
king van speciaal op dit gebied werkzame me
dici; tevens dringen zij er beleefd op aan, dat
wordt overgegaan tot het in het leven roepen
van een provinciaal instituut voor buitenge
woon onderwijs voor zwakzinnige kinderen.
ESPERANTO OP SCHOOL.
Te Nijmegen telt de Gemeentelijke Es-
peranto-cursus ruim 50 leerlingen. Op de St.
Josefsscbolen hebben ruim 100 leerlingen zich
aangemeld. De gemeenten Maastricht, Velsen
en Wormer hebben besloten het voorbeeld van
Nijmegen te volgen en ook Esperanto op do
Scholen in te voeren.
UNIE VAN CHR. ONDERWIJZERS
De Algemeene Vergadering is bepaald op
Zatei'dag 28- December a.s. te Utrecht. Bij
de behandeling van het jaarverslag van den
Secretaris zal gelegenheid zijn tot bespreking
van het beleid van het hoofdbestuur en van
de redactie van het orgaan „De Chr. Onder
wijzer". Vervolgeus komt de begrooting voor
1929 aan de orde. Van het hoofdbestuur zijn
er onderscheiden voorstellen, o.m. om toe te
treden tot het Paedagogisch Congres en de
Jeugdherberg-Centrale, om op te zeggen het
lidmaatschap van de Tueht-Unie, om in het
werkprogram der Unie bij de salar swen-
schen op te nemen „afschaffing der klassifica
tie" en om bij motie uit te spreken dat de
tijd voor opheffing van de uitsluiting van
schoolhoofden uit de Unie nog niet rijp ge
acht wordt en den bestaan-den toestand ten
minste nog drie jaar te handhaven. Vervol
gens zijn er nog enkele voorstellen uit de af
deelingen en van personeele leden, o.a. om
weer krachtige actie voor zelfstandigheid en
spoedige actie voor salarisverbetering te voe
ren en om toe te treden tot de vereeniging
..School en Vrede". Het Tweede-Kamerlid
Mr Dr J. Schckking zal een rede houden
over: „Het Onderwijs en de Volkenbond"
Aan het jaarverslag van de Unie is het
volgende ontleend:
5— 9.30 Mort
E. G. van Uchelei
m. 11—11.30 L
•j. J. C. M. Doy
12.30—1.45. Kei
te Hilversum. 11.80—13.30
e Wilde—Scheller, zanp:
8t—Bleekrode, plano: Dirk
lorst, cello 12.30 Tijdsein.
:ert van 'uit de Herat.
KlivenlersU-irffwal, te
i orgelist dier kerk, den
Tijdsein. 2—2.35 Ultzen-
irsus voor Knippen en Stotversiei
Instituut E.N.S.A.I.D.. Tolsteeg»!,
recht. 4.— Tijdsein. 4—5 Zlekenuu
door Ds. J. P. van Heest. Ev
■d. te Amsterdam. De heer J H. I
lel Ges. 186 1. 2
Idsein. 6.30—7 Li
etrl, Ned. Herv.
erp: „KL
lezing door Ds juc.
te Dordrecht. Unae»--
Inez, door R.
;us Verbetering
Ph.
elarbeidersbond „Ur
ïlljk, dus sociaal!",
erleent een Orkest,
heer G. Ekkel, to
meen Bestuur van
d. Ned. Chr. Tcx-
Onderwerp: „Chris-
Muzlkale medewerking
van den
Schubert-
lel din;
ichten.
HILVERSUM (1071 M., van 13—6 208 M.).
AVRO Boekenbal!uurtj
voor beginners. 8.01—D
t Zwolle. 0—9.30 Optre
Iramof oonmuzlek.
KRO Trio. PI
Scholl, viool i
Nieuwste grar
Lu3tenhouwei
PAEDAGOGISCH TIJDSCHRIFT.
In het jongstvcrschcnen nummer van het
„Paedagogisch Tijdschrift" (uitg. Drukkerij
„De Standaard" te Amsterdam) levert S. J.
Steensma het eerste gedeelte van een door
wrochte studie over „De zedclijk-godsdien-
stige opvoeding bij John Locke". Na eenige
opmerkingen gemaakt te hebben over hei
empirisme van Locke, wordt nagegaan wat
bij hem het zedolijk-goede is. De schrijve:,
zet dan in een tiental punten uiteen wat
Locke omtrent de godsdienstig-zedelijke op
voeding en liet doel der opvoeding leert, om
tenslotte de positieve en negatieve beteekenis
van het milieu to teekenen. In een volgend
artikel zal op de directe tuchtmiddelen woi
den gewezen.
„Im Westen etwas Neues" is de titel van
een door G. J. van der Fioeg railleerend
geschreven stu'/a over de toepassing van
muziek in Amerika, als zijnde van psycholo-
gischen enrtherapeutischen invloed op den
abnormalen en crimineelen geest van zwak
zinnigen.
De heer D. Wouters laat er zijn „Critische
Revue" voorbij ons „trekken": de nieuwe
Minister van Onderwijs, de kunst van
examineeren en de oprichting van paedago-
gische leerstoelen.
-6.05 Beursberichten, van het feTOburcaa
xs. 6.056.15 ervolg gramofoonmuziek.
10 Sportkwartlertje. Spreker; Mr. D. A. L.
etlen, voorzitter R.K. Voetbal federatie,
crp: „De Katholieke Sport Interaatio-
307 Gramofoonmuziek. 77.30 Cursus
un voor meergevorderden door den hoer
.30—8 Spreker: Mr. H. F. A. Don-
hterlüke Organis
der» Onderwerp
8 Tijdsein van
Pater: Over het
8,05—8.30 Spreke
net AVRO-En.
—4 Knlpcursx
Folge—Fonden
rcrsatle. 7.15-
8.01—8.05 1
Dostyluchton
■ocporkes
r: H. c. Nljka
ieden Verbond. Onderwerp: „Do
vraagstuk der volkshui*ves-
oncertavond door de Haarlera-
niglng onder leiding van Ed.
1st; Louis Zimmerman. viool,
leuwsberlchten van het Pers-
Tjjdens de pauze vocale gra-
s Dias. 6.45—7.15 I
i Engelsch voor i
G. Pa
Indlö. 8.05y
reel Barger (chansonnier).
9.45 AVRO-Nutslezingen over ïr.dlö. Geschied
kundige overzicht. Spreker: rot. Dr. H. T.
Colenbrander. 9.41
(Nadruk verboden).
iAMBO EN JOCKO
VAN EEN LEEUW EN EEN AAP
25. En éér ze van den schrik bekomen,
Schiet rats! boem! pang! de tram voorbij.
De hecle zaak wordt meegenomen
En fijngemalen tot gelei!
Daar zit Jan-Joris, gansch alleen!
Het regent pannen om hem heen
26. Terwijl de doodverschrikte ezel
Zijn heil zoekt in een snelle vlucht.
Staat weer een nieuwe ramp te wachten;
Het onheil is niet van de lucht'
Met zijn drie knechten duwt Krijn Poort
Een lading ijz'ren binten voort
(Wordt Woensdag vervolgd.)
FEUILLETON
TÖEM ET NOG DUISTER WAS
Door
GUY THORNE.
DERDE BOEK.
EERSTE HOOFDSTUK.
Wat het voor de vrouwen beteekendc.
In haar huis in Kensington zat mevrouw
Hubert Armstrong aan het ontbijt Haar
dochter, een heel mooi meisje, dat echter
niet van de sterksteen was, schonk thee. De
kamer was keurig netjes, alleen wat stijf ge
meubelt! cn aan do wanden, die betimmerd
waren, hingen portretten van Matthew Ar
nold, professor Green en Mark Patbison. Bo
ven den schoorsteenmantel stond de gelief-
kende spreuk van de schrijfster geschil
derd: „De beslissing over de wereldgebeur
tenissen ligt in het intellect".
Mevrouw Armstrong had een donkerrood e
japon aan en op haar borst een groote
camee-broche, die vroeger het eigendom was
geweest van George Eliot. Zij zag er heel
kalm cn bedaard uit en was bezig met. een
ziho mc, haar brieven open te snijden.
„Moeder, wil u nog een kopje thee?"
vroeg de dochter. Dit aanbod werd echter
fcteewezen en het meisje stond op om heen
te gaan. „Ik ga wat schaatsenrijden met de
Tremadne's op Hengiers," zeide zij en ver
liet haastig de kamer.
Mevr. Armstrong Jas haar volgenden
brief. Die was geschreven op fraai, stevig
papier, waarboven gedrukt stond: „Do we
reld Vrouwenbond".
Londen, Regentstreet,
Secretaresse: mej. Paull.
Lieve Charlotte,
Het zou me genoegen doen, als je vandaag
even hier wou komen tegen de lunch, want
ik wou je graag over iets van belang spre
ken. Het werk gaat niet zoo best. Ik weet
wel, dat je liet erg druk hebt, maar toch
reken ik er op, dat je komt, want het is voor
een dringende zaak.
Je je liefh. Zuster,
CATHERINE PAULL.
Juffrouw Paull was een bekende figuur.
Zij en mevrouw Armstrong, die de oudste
was, waren beiden dochters van een advo-
lcaat te Oxford en hadden zich hun geheele
leven met het openbare leven bezig ge
houden.
De oudste zuster ward romanschrijfster
en bemoeide zich sterk met de belangen van
de vrouwen, met het doel om hun dikwijls
moeilijk leven te veraangenamen.
De Wereldbond voor Vrouwen was een ge-
nootsohap, dat buiten de religie stond,
maar overal vertakkingen had.
Ool\ behoorden er bij de vrouwen, die op
iiMige meisjes pasten bij haar aankomst met
booten of treinen en zij bestuurden de clubs
in Rusland en Melbourne, die allen in ver
binding stonden met het hoofdkantoor in
Regentstreet
De bond was algemeen. Godsdienstige
overtuiging kwam er niet op aan; Christe
nen en heidenen waren even welkom. Hij
had de reusachtige taak op zich genomen
om alle vrouwen op de geheele wereld te
steunen en hun welzijn te bevorderen.
De namen van alle philanthropen in Euro
pa prijkten op de lijst van de begustigers
van den bond.
Het werkende hoofd van deze groote erga-
nisatie was de magere actieve vrouw van
middelbaren leeftijd, wier naam in al de
blauwe boekjes prijkte en wier toespraken
en artikelen soms van internationaal ge
wicht waren, wier politieke macht boven
allen twijfel verheven was; haar naam was
Catherine Paull.
De voornaamste werkzaamheid van den
bond was, de jaarlijkscho publicatie van
een groot rapport of verklaring van meer
dan 1000 bladzijden lengte. Dit jaarlijksche
rapport werd algemeen erkend als zijnde de
meest waardevolle en betrouwbare opsom
ming van don voortgang van vrouwen-in
vloed in de wereld. Het werd honderden ma
len in het Parlement aangehaald bij elke
zitting, en de getallen en opgaven werden
betrouwbaar geacht. Het rapport werd tel
kens in de maand Mei gepubliceerd.
Terwijl mevr. Armstrong naar Regent
street reed, bedacht zij, dat er misschien
punten te bespreken waren met juffrouw
Paull. Zij erkende de groote verdiensten
van haar zuster, maar toch wist zij ook,
dat zij haar tot groote hulp was door haar
ra cl cn steun.
Het kantoor was op twee ruime verdie
pingen in het gebouw, waar tal van vrou
wen, die ais klerken hielpen, onderdak von
den, benevens een literair aangelegde keur
bende van meisjes, diie haar diensten' aan
den bond wijdden.
Van den mórgen tot den avond heersehte
er veel drukte. Juffrouw Paul trachtte aan
allo werksters belang voor de zaak in te
boezemen en slaagde daarin.
In kort, de bond was een bewonderens
waardige en machtige instelling, waarvan
de presidente een ernstige, hoogst begaafde
vrouw was, die honderden meisjes en vrou
wen en genootschappen op doeltreffende
wijze voorthielp.
Het was nu al een paar weken geleden,
dat mevr. Armstrong haar zuster voor het
laatst gezien had. De groote gebeurtenis in
Jeruzalem, de chaos, waarin de belijders
van het oude geloof gedompeld waren, wa
ren oorzaak geweest van veel courantenge
schrijf cn redevoeringen in het openbaar.
Toen zij de kamer van haar zuster bin
nentrad straalde zij van voldoening over
den goeden afloop van haar bemoeiingen in
de laatste weken en zij zag nu met genoe
gen de gelukwenschen tegemoet, die zij wist
die haar ten deel zouden vallen. Juffrouw
Paull was het over het algemeen met de
overtuiging van haar zuster eens, ofschoon
zij door haar veeJomvattenden arbeid niet
veel tijd had om er zich mee te bemoe'en
Buitendien kon zij als hoofd van den
bond nergens bepaald openlijk partij voor
kiezen.
De kamer, waar zij zat, was groot e>n had
een paar flinke dubbele ramen, waardoor
het gedruisch van buiten niet al te fel door
drong. Do boeken stonden in rijen op do
f'!Tinken eb in de ka-ion. ui verder was
alles er onberispelijk in orde. liet eenige.
dat de aanwezigheid van een vrouw ver
raoxkW was «*»n gro-ó* tJw>eM«l die op
het vuur stond te koken en een buffet met
een groot aantal theekopjes en een glazen
schaal met cake.
De twee dames begroetten elkander har
telijk; daarop zond juffrouw PauLl haar
secretaresse weg, die met haar samen aan
schrijfwerk bezig was geweest.
„Ik wou het rapport eens met je bespre
ken, Charlotte," zeide zij, een steenen trek
pot met kokend water vol schenkend.
Zij zette haar lorgnet af en wachtte tot
mevrouw Armstrong iets zeggen zou.
Dat dacht ik al toen ik je briefje kreeg,'
zeide deze, „het spijt mij, dat ik jo in den
laatsten tijd zoo weinig heb opgezocht, maar
je heibt zeker de reden daarvan wel begre
pen. Ik had het verbazend druk. John Mul-
grave heeft nog drie uitgaven beleefd in de
laatste weken."
„Ja, Charlotte," zei juffrouw Paull, „ik
heb vaai alle kanten van jo gehoord en
van jouw standpunt beschouwd is dit een
groote triomf.
Mevr. Armstrong keek haar verrast aan,
waait zij sprak op een toon, alsof zij mot de
zaak niet ingenomen was. Het kon geen
jaloezie zijn van haar triomf, daarvoor ken
de zij haar zuster te goed 'en geen oogenblik
wiide zij dit onwaardige vermoeden in haar
hart koesteren en zij zette die terstond uit
het hoofd.
„Ik begrijp eigenlijk niet goed wat je
meent, Catherine," zeide zij. „Mij dunkt dat
in elk opzicht deze ontdekking een weldaad
voor het menschdom moet zijn. Hoe zou het
ook anders kunnen zijn? Nu wij weten, dat
!e rrroote leeraar Jezus
.''I wou beginnen te spreken op rle wijze
•Is zij dit in het publiek deed, maar haar
zuster viel haar ongeduldig in de rede.
„Dat ia m^od en goed." zeide zij, Jij bent
nu hoofdzakelijk bezig met de toekomst en
met abstracte gedachten en ik met het te
genwoordige en met feiten. Misschien kan
ik wel deelen in je satisfactie, als ik er
grond voor zie, maar op het oogenblik be
treur ik het gebeurde met mijn gansche
ziel."
Mevrouw Armstrong werd vuurrood en
zei: „Verklaar je nader."
„Dat wou ik ook doen en daarom had ik
je gevraagd om vandaag hier te komen,"
zei juffrouw Paull, „Lk vrees, dat je ontzet
zult zijn over wat ik te zeggen heb en je
kan laten zien. Mijn feiten staan gereed,
het zijn treurige en hartverscheurende fei
ten. Wij staan tegenover statistieken, waar
voor theorieën wegvallen. Ons systeem is vol
maakt"
Zij wees naar een klein tafeltje, waarop
allerlei documenten open lagen.
Mevrouw Armstrong volgde den blik ven
haar oogen en zei: „laat mij dat dan eens
zien."
Juffrouw Paull stond op en ging naar het
tafeltje toe, terwijl zij zeide: „ik zal begin
nen met de Engelsolie statistiekon. Kijk
eens eerst naar de kaart van de loorcnde
maand en vergelijk die met de opgaven van
de vorige maand.
Zij reikte haar twee kaarten van Enge
land en Ierland toe. De kaarten waren in
roode kleur gedrukt met donkere en lichte
plekken en er stonden een massa cijfers op
die verwezen naar noten. Boven elke kaart
stond gedrukt:
iet paarsen inkt
het jaar waren ingevuld
(Wordt vervolgd)
