DUCKERHOFF CEMENT
VENTILATIE MOEILIJKHEDEN
HET WONINGVRAAGSTUK
CORSTEM
ENWITTLER
A. VAN WIJNGAARDEN ZONEN
'i
v
I
VESTIGT U TE
Wassenaar In bat Villapark
DEYLEAOORO
Halte H. T. M. Deyleroord.
VILLA'S met en zonder garage
te koop vanaf 17500.-, op
eigen grond. Electr.verlichting
gas en waterleiding, moderne
rioleering. Wassenaar zeer
lage belasting. Nog enkele
Villa's te huur van f600.—
tot f8C0.per jaar.
Inlichtingen bij de Bouwdirec-
ties Voorhoeve en v. Spronsen,
in het paik Deyleroord.
BOUWBLAD No. 23, PAO. 4
MAANDAG 11 NOVEMBER 1029
De beste Houtbeschermer
voor Binnen-en Buitenwerk
JEEN GEWICHTIG VRAAGSTUK VOOR ONZE WONINGEN
Be best gebouwde woning verliest haar
bruikbaarheid, als de vertrekken niet doel
treffend geventileerd kunnen worden. En
hoe meer het begrip doordringt, dat zuivere
voldoend zuurstf'houdende lucht .zoowel des
nachts als oveidag-een levensbehoefte voor
den mensch is, hoe meer de pogingen om in
die behoefte te voorzien, kans van slagen
lullen hebben.
De vraag op welke wijze onze woon- en
riaapvertrekken, niet nu en dan, maar
voortdurend van versohe lucht voorzien kun
nen worden ,is zeker niet nieuw.
In tegenstelling met de mechanische ven
tilatie, spelen bij de „natuurlijke" twee fac
toren een belangrijke rol en wel de wind
richtingen en de hoedanigheid der veront
reinigde of bedorven lucht
In die vertrekken waarop de wind staat,
Js het in 't algemeen veel beter, veel gunsti
ger, frissdher dan in de van de wind afge
keerde vertrekken. Dit feit vindt zijn ver
klaring hierin, dat de buitenlucht onder
door de poriën van de wanden, de kieren
rondom deuren en ramen, de openingen
van deze, enz. in de vertrekken gedrongen
wordt
Nu laat de lucht zich slechts onder vrij
hoogen druk samenpersen, de winddruk is
daartoe zeer zeker te gering. Bij gevolg zal
en moet de lucht ln het vertrek, dat eenzij
dig aan den druk onderhevig is, aan de
andere zijde ontwijken.
Wordt nu een dergelijk vertrek verwarmd
heizij door een haard, een vulkachel of wat
©ok, dan verandert dat aan de luchtverver-
aching slechts als de warmtebron zich be
vindt aan de zijde vanwelke „druk" geoefend
/wordt. Als het rookkanaal ,dat met de ver
brandingsgassen ook de bedorven lucht af
voert ,op de windzijde gelegen is, zal het
vertrek prachtig geventileerd worden. De,
onder druk toegevoerde, koude, zuurstof
rijke lucht immers wordt direct bij haar in
komst deels verwarmd, deels verbrand en
dient dus zoowel tot voedsel van de warmte
bron, als tot vervanging van de zuurstof, die
door de ademhaling van aanwezige perso
nen ,in koolzuur en water wordt omgezet
De omstandigheden in de, van den wind
afgelegen .vertrekken zijn .zoowel in den
lomer als des winters, veel ongunstiger. De
minder of meer .gebruikte" lucht ,die uit de
eerst genoemde vertrekken verdrongen wordt
verzamelt zich in die vertrekken en verlaat
deze minder snel naarmate de ruimte, die
lij doorstroomen moest, omvangrijker is.
Er zijn in ons land van in 't algemeen
min of meer krachtige winden, tal van da
gen, soms weken, waarin windstille
heerscht En vooral in die perioden laat zich
de hoedanigheid van de verbruikte lucht als
belangrijke factor gelden.
Bij windstilte in den winter treedt het ver
Bchil in temperatuur tusschen de lucht bui
len en die in het vertrek, als mechanische
kracht op. In den zomer echter is er géén
kracht, die verbruikte lucht af- en frissche
lucht aanvoert Vandaar dat in de over
gangsperioden AprilMei, SeptemberOc
tober, in woonvertrekken, waar niet meer.
of nog niet gestookt wordt, zoo spoedig een
„onbewoonbare" atmosfeer wordt, als niet
voortdurend deuren of ramen openblijven.
Bedorven lucht immers, koolzuur enz. is
aanmerkelijk zwaarder dan zuurstof. Naar
mate dus een grooter aantal personen, ge
durende langeren tijd in een vertrek ver
blijft verzamelen zich de kwade stoffen in
de benedenruimte van dat vertrek en wordt
de nog bruikbare lucht naar boven gestuwd.
Vandaar de wensc-helijkheid, vooral in klei
ne woningen, de kinderen zoo min mogelijk
„op den grond" te laten spelen.
Volgens architect L. H. E. van Hylckama
Vlieg, welke in Voeding en Hygiene over dit
vraagstuk eeri belangwekkend artikel
schreef, is dus gewenscht:
1. te zorgen, dat in elke lokaliteit één of
meer ramen, bij voorkeur in meer dan één
der wanden, geopend kunnen worden, en
•'cze meer of minder te openen als de wind
»r op staat;
2. elk vertrek te voorzien van een opening
of afvoerkanaal, in het plafond of in het bo
vendeel van een der wanden;
3. vooral in van den wind af gelegen ver
trekken zorg te dragen dat zoowel in den
winter als in voor- en najaar voldoende toe
voer van versche lucht kan plaats hebben.
„Om de stem der stilte, die bouwkunst is,
te hooren, moet men een verdiept mensch
zijn en tk zou niet durven beweren, dat de
bouwkundigefn het algemeen rijker aan
levensverdieping zijn dan de rest van het
ktiitlig mentchdom
A. J. KROPHOLLER.
GASKACHELS ONDER
DE VENSTERBANK
In Amerika worden tegenwoordig de gas
kachels geheel ingebouwd onder de venster
banken dor raamkozijnen. Boven den vloer
is een luchttoevoer aanwezig en onder den
kozijndorpel een luchtafvoer. Men kan deze
kachels natuurlijk ook op dezelfde wijze in
andere muurgedeelten inbouwen.
Onder het raam fs echter da beste plaats'
voor de luehtcireulatie.
Wijnhaven 48 - Rotterdam
Tolo'oon 51287-51283
'atagr.-adr.ToGeloar-WIJnhavei
.ees geïll. beschr. in „De Bouw
verela, In- en Extérieur" bijblad vai
De Rotterdammer",d.d.29 Juli I92S
en vraagt inlichtingen.
DRIE PRAE-ADV1EZEN BETREFFENDE DE SOCIALE ZIJDE
VAN DIT VRAAGST UK
16 November a.s. houdt het Ned. Instituut
voor Volkshuisvesting en Stedebouw te Am
sterdam een vergadering, waarin de sociale
zijde van het woningvraagstuk aan de hand
van drie prae-adviezen zal worden behan
deld.
Het ligt in onze bedoeling het aldaar be
handelde uitvoerig in deze kolommen te be
handelen, waaraan eenige grepen uit de be
doelde prae-adviczen mogen voorafgaan.
Zoó zal Mej. H. J. C. Bcerstecher,
Inspectrice van den Amsterdamschen Wo-
ningdienst, die de Woningwet uit een soci
aal oogpunt een kostbaar juweel noemt, ver
dedigen het z.g. opschuivingssysteem, welks
toepassing intusschen eischt, dat niet uit
sluitend aan een minimum eischen voldoend
woningtype om finaneieele redenen op de
markt wordt gebracht Voor de huisvesting
van den beter gesitueerden arbeider zullen
in den regel, met name in de groote steden,
de eigenbouwers voldoende zorgen, mits
geen onverstandige grondpolitiek hen daar
in belemmert maar voor de minder gesi
tueerden moeten vereenigingen inspringen
en woningen gebouwd worden, die het uit
een sociaal oogpunt blijven winnen van de
woningen voor den oorlog door het particu
lier bouwbedrijf gesticht, doch waarvan uit
een oogpunt van geboden bezuiniging de
ruimte kan gedistribueerd worden, 'd. w. z.
dat aan elk gezin niet meer vertrekken met
name slaapkamertjes, vers'rekt worden dan
die, welke da hygiëne vcrei3cht. H. i. kan
TTGE KOf
2 MEEREE
i Haan-Voorburg.
js f8500...
Inlichtingen bij B00HEKAMP& KOENE
Hofwijckstraat 10, Voorburg.
Heerlijk buitenwonen
Frans Halsplein en Rembrandtlaan
te Schiedam bij het Sterrebosch
Vrije, solied gebouwde
BOVEN- en BENEDENHUIZEN
136.—f55. per maand.
Inlichtincen C. VAN DER VELDEN,
Rembrandtlaan 37a, tel 09637, Schiedam
Jan van Avennasstraat 51
Telefoon 31805 - Rotterdam
Speciale firma voor aanleg
van
Centrale
Verwarming
DE WONING VOOR HET
BESTAANSMINIMUM
Het congres der radicale architecten
Het internationale congres voor het nieuwe
bouwen, dat over de woning voor het be
staansminimum heoft gesproken, in Frank
furt a. d. M., heeft het internationale feiten
materiaal gezeefd. Het onderwerp zal nu
het volgende jaar te Brussel definitief
den afgehandeld. Het resul'aat der niet
openbare besprekingen is gebleken in de
openbare vergadering van drie zelfstandige
redevoeringen.
Prof. Gropius zette het sociologische pro
gram uiteen. Maximum huur voor de indus
trie bevolking der groote steden moet zijn
een kwart van het inkomen. De econorrvsche
verhoudingen moeten niet door schemati
sche vermindering van het aantal vertrek
ken invloed hebben, uranr door doelmat;go
bouw- en gebruik-technische organisatie van
de als minimum vastgestelde woonruimte.
Ideale eisch is een eigenkamer, hoe klein
oo voor iedere volwassene. Voor de aanvul
knar van het gat tusschen inkomen en nool
zakelijke huur .ziet het congres geen ander
middel d«n verstrekking van staatsgeld.
Victor Bourgeois uit Brussel, die het tech
nisehe program uiteen zette, verklaarde, dat
de hygiënische noodzakelijke doorluchting
niet afhankelijk mag worden gemaakt van
een duurzame luchtvervcrsching. De ven-
steroppervlakt«»n moeten slechts berekend
worden naar d*-n vereischten lichttoevoer.
Bijbedoelingen moeten daarbij vervallen.
Centrale verwarming cn wanm water Voor
ziening zijn even gren-dleggende technische
voorwaarden, als een afdoende bescherming
tegen warmte verlies en gehoorigheid.
Architect Schmidt uit Bazel rapporteerde
over het ondersoek inzake den invloed dpr
bouw- en woningverordeningen e.d. Bouw
voorschriften behooren slechts dan den vorm
van starre wetten te hebben, als 't e gen
dom e.d. eroolc prinoipiecle kwesties ha-
treft. Alle bijzon derheden der technischs uit
voeringen behooren slechts door als richt
lijnen werkende verordeningen geregeld t°
worden, welker toepassing -bevoegden vak
lieden 7.00 groot mogelijke vrijheid laat in
aanpassing aan bijzondere doeleinden. Elke
aesthetische reglementeering moet onder
alle omstandigheden worden geweigerd.
men woningen bouwen van f 4.60— f 5 huur
zonder bijlage. Maakt men verschil in de
huurprijzen aan hoofd- en zijstraten, dan
kan men nog goedkooper woningen op de
markt brengen, mits natuurlijk niet de
grondprijzen door een onverstandige grond
politiek of het stellen van ongemotiveerde
eischen omhoog worden gedreven.
Verder behandelt zij als sociale taak de
RECLASSEERING.
waarbij ze naast doorgangshuizen noodig
acht een aantal goede woningen, welke als
overgangswoningen dienst moeten doen; een
groep behoorlijke ééngezinswoningen ter
huisvesting der moeilijkste gezinnen; com
plexen oude woningen voor de onverbeterlij
ken, al naar gelang der behoefte.
Sedert 1SS-5 Biet gezochte Eïwaüteitsmerk
DUCKERHOFF „NORMAAL"
Vraagt bij spoedeischend werk het snelverhardend cement
DUCKERHOFF „DOFFEL" m Vraagt prospectl,
RoU®r«Iam,Defflsclie5fr.12, Tel. Gi>65°/0065t
TTvlTri T ~T~' IJ
I> hoofdinspectrice van Centraal Woning-
beheer in de Hofstad, Mej. P. N. Ilubregt-
se, meent dat ieder zal toejuichen dat na
een ruim tienjarige onderbreking de krot-
opruiming weer ter hand is genomen, maar
dat 'engevolge van de beperkende bepalin
gen bij de voorschotverlccning er, of min
derwaardige woningen worden gebouwd die
het woningpijl drukken, en bovtndien als
regel geheel ongeschikt zijn voor de krotbe
woners, waarvoor ze bestemd zijn, of men
voorloopig maar van plannen tot verbetering
afziet, omdat men dergelijke voorwaarden
niet wenscht te aanvaarden: men acht liet
middel erger dan de kwaal.
Wordt de verleening van voorschot en op
de voet van de Woningwet hervat, dan mag
men een ruime uitvoering verwachten. De
krotopruiming zal dan op groote schaal ter
hand genomen moeten worden zoo noodig
door on'oigening krachtens de Woningwet.
Voor de uit de krotten verdreven gezinnen,
voor de allerarmsten en voor de categorie
die daar direct op volgt, zal gebouwd moeten
worden, voor zoover noodig met huurbijslag.
Daarnaast zal de woningvoorraad aangevuld
moeten worden met woningen tot die huur-
grens, waar beneden de aanbouw niet in vol
doende mate door de particuliere bouwnij-
veriioid geschiedt
Zij acht het noodig de woningen voor de
allerarmsten, waarin een groot tekort is, di
rect van gemeentewege te bouwen en tc ex-
ploiteeren, wat finaneieele offers in den
vorm van huurverlaging zal vragen.
De huurtoeslngen zullen onvermijdelijk
blijken, wil men tot de verbetering der aller
armst en komen wat betreft de volkshuisves
ting. Zij hebben echter bezwaren: aan den
eenen kant hebben lage huren de neiging de
loonen te drukken; aan den anderen kant
ontnemen zij den prikkel tot lotsverbetering.
Deze nadeelen geheel weg te nemen is niet
mogelijk, wel kan men zo door goed beheer
zeer belangrijk beperken.
PLAT1NA-STAAL
De Vereinigte Stahlwerlce A.G. te Du»
suldorf heeft een soort staal met koper ver
mengd uitgevonden, dat den naam van pla-
linastaal draagt Dit is zeer duurzaam
biedt meer weerstand i^-n roest Het ral in
dc draadindustrie worden gebruikt
gen, overtreft ech.er verre deze nadeelen.
De directeur van de Amstcrdamsche Wo
ningraad, Ir. A. K e p p 1 e r, komt tot de vol
gende conclusies:
2. Bij behartiging van het sociale vraagw
stuk verlieze men de finaneieele zijde niet
uit het oog.
5. Het Instituut der Woningopzichteresseiï
dient beperkt te worden tot bepaalde groe
pen van bewoners.
Wat het opschuivingsstelsel betreft zeg
hij: geef iemand, die nooit een nieuwe jai
heeft gedragen, eens een nieuwe jas van
Peek en Cloppenhurg. En zie de uitwerking.
En wat de woningopzichteressen betreft, dfc»
wil hij wel in blokken voor a-socialen
waar verdreven krotbewoners worden
huisvest, maar overigens kan de woning-
opzichteres bij elke andere woningexploita
tie vervangen worden door een weivoelend
man. Zie hier op dit gebied de eerste eman
cipatie van den man.
1
r
1
f
t
i
DE HEER F. P. J. VESTER zal fs
December a.s. aftreden als direc
teur der Nederlandsche Handel*
maatschappij.
BEZOEK VAN DE TORPEDOJAGER „VAN GALEN" AAN AMSTERDAM. Vrijdag
arriveerde te Amsterdam de torpedojager „Van Galen", welke gemeerd ligt bij de
1 Bataalsche Petroleum MU- aan den overkant van het IJ.
DE TIJD VAN KOSTELIJKE DIKKE RIJPE APPELS, mooie
sappige goudrelnetten viert hoogtij. Drie mollige snoetjes, die
het zich best laten smaken, want, niet waar: een appel ln den
morgen verdrijft kommer en zorgen.
DE VOETBRUG NAAST DE PONT DE LA CONCORDE TE PARUS was te dicht
JjIJ de groote brug gebouwd. Daarom legde men een balkenstellage en zonder dat het
yerkeer behoelde te gorden stopgezet, werd de brug 10 Meter verrold.
IN EEN TECHNISCHE SCHOOL TE BERLIJN hebben de leerlingen zleh geoefend In het bouwen van een volgens
aila ffecben der architectuur en techniek samengestelde miniatuurstad. Door deze metbode bedoelt men vaardige
stedenbouwers te vormea
EEN UITVINDINO, die een belangrijke wijziging beteekent Is
de luchtnavlgatle en de ra* gatie ter zeL moet door mr. Wil
liam Loth zijn uitgevonden door middel *an radiografischs
morse seinen, reglstreerend od de luchtg Idhed. De radio*
toren op het vliegveld te Vaux-sur-Selnt waar de eerste i
i_ proeven zUu genomen,
