f
ENCI CEMENT
mmmsm
•~1ÉÜ
ËgmsamsM
tliiP
AANSTAANDE
AANBESTEDINGEN
ÜÜ2255.A.E.BRAAT
To maten straat
DUINZICHT Aande
Van Hogenhoucklaan 70-80
E groote HEERENHUIZEN met garages ji
N.V. BREDERO's BOUWBEDRIJF
ItSSSlËI
0
0
0
ra
ra i
BOUWBLAD No. 22, PAG. 2
MAANDAG 4 NOVEMBER '929
RUSTIG WONEN te OVERSCHIE
TIE KOOP aan deTH.JAOOBALAAH. Mooie
VRIJE HUIZEN met tuin. Zeer goede verbinding met
Rotterdam—Centrum, f 9000. - en f 9500.—
Tc bevragen bij: t BIlZEiBEl. lid lijm 137. forithil
Tol. 4C417 en op het werk.
KLEINE IIEERENHUIZEN a
bev. 5 Kamers, Badk - W.Cs, Keuk. uime Zolder. Hypoiheek
aanwezig. Inlichtingen bij
Berekening van het Draagvermogen van
Hei-palen met de Formule van Brix
door
PL. VAN DEN BERG, Arch, B.N.A., Vlaardingen
Wij werden door architect PI. van den
Berg uit Vlaard:ngcn in de gelegenheid ge
steld zijn artikel in Bouwkundig Weekblad
over berekening van het draagvermogen
van hei-palen met de formule van Brix, i;
onze bouwrubiek over te nemen. Wij zejjgei:.
den heer v. d. Berg hiervoor beleefd dank.
Dit artikel heeft reeds het gevolg gehad,
dat de bouwcommissie voor den bouw van
een Gereformeerde Kerk zijn meening vroeg
over de toe te laten belasting van bêtonpa
len, die men bezig was te heien. Ken belang
rijke conferentie is daarop gevolgd en .wel
met den architect, den ingenieur, die adviea
had gegeven voor de paalfundeer.ng, de
bouwcammisie, de directie van Gemeente
werken en den heer v. d. Berg. IV et gevolg
was dat eenige palen meer zouden worden
geheid.
In „Vraag en Aanbod" kwam onlangs de
volgende belangrijke mededeeling over da
hai-formule van Brix voor:
„Bij den bouw van da brug over de Oder,
waarbij de pailen zouden worden belast mei
.10 en 25 ton, werd, ter contróle van de hei-
formule van Brix, een proefbelasting uitge
voerd. Hiertoe werd, dragend op de omrin
gende palen, een plateau getimmerd, waar
op een belasting van klinkers werd aange
bracht. Vervolgens werd op den paal een
rbeneden gedraaid.
zien. De wijzer
Jammer,
met de foi
gedeeld, i
oordeel v
i d« onderzoekingen was,
dat de hei-formule, totar.l onbetrouwbaar
bleek. De paal drong met de punt in grofkor
relig geel zand".
i uitgevoerd^ berekening
n Brix niet wordt mede-
in konden we zelf eenig
Nu komen verschillende
b.v. waren de palen van
hout of van beton, hoe lang en hoe zwaar
waren de pakn, wat was het gewicht van
het heiblok eh van den paal, wat was de
zakking bij de laatste 30 slagen, door welke
grondleren werden de palen geheid en meer
belangrijke vragen, die beslissend zijn om
de gewichtige verklaring over de formule
aan Brix te kunnen beoordeelen.
Indien de palen van hout waren, kan het
ons verwonderen, dal zij met 30 en 25 ton
aouden worden belast. Een houten paal van
de gebruikelijke zwaarte te heien, die op
den duur veel meer dan 10 ton kan dra
gen, is praktisch gewoonlijk niet uitvoer
baar. Om den paal veilig met 30 ton te kun
nen belasten, zou de uitkomst van de for
mule minstens 60 ton moeten dragen, om
dat minstens 2-voudige zekerheid gerekend
moet worden.
zoo'n hooge uitkomst
bij een valhoogte van
veel geringer dan 1 cM.
wanneer met een hei-
i van ongeveer 800 K.G. op
400 K.G. Bij een veel
i 1 cM. per slag is hel j
gevaar groot, dat de punt verbrijzeld of de i
kop van den paal zoo murw geslagen wordf, i
dat het heiblok niet meer het gerekende j
arbeidsvermogen verricht, met gevolg, dal
daardoor de zakking per slag geringer wordt
en de formule geen juist beeld meer kan
geven van het draagvermogen.
Mijn ervaring in Rotterdam en Amster
dam heeft mij geleerd, dat de formule van
Brix en de in Holland veelal toegepaste for
mule van Eitelwyn bij eer»' zakking van
niet veel geringer dan 1 c.M. tamelijk be
trouwbare uitkomsten geven, indien men in
de formule van Brix minstens 2-voudige en
in de formule van Eitelwyn minstens 6-vou-
dige zekerheid opneemt.
Het verschil in de zekerheid komt, door
dat Brix voor de verliezen bij het heien de
formule van Eitelwyn vermenigvuldigde
met het gewicht van den. paal en deelde
door het gewicht van den paal en het hei
blok.
Hieruit blijkt, dat men den zekerheids
graad niet bepaald als zooveel-voudige ze
kerheid kan beschouwen; want in den ze
kerheidsgraad 6 zijn verschillende verliezen
opgenomen, zooals: de wrijving van de ram-
melschijf, de stroefheid van het touw en «ie
wrijving in de heimachine. In de formule
van Brix zijn die verliezen op bovengenocm
de wijze opgenomen, waardoor de zeker-
heid^yraad geringer kon zijn.
De betrouwbaarheid van de formule geldt,
indien de bovengrondlngen, waardoor geheid
wordt, later' niet. zakken; want de tegen
stand door de wrijving of kleef van den
grond om den paal, drukt zich tijdens het
heien in de formule uit als weerstand tegen
zakken, terwijl later d!e wrijving of kleef
het zakken bevordert. Op deze wij®e neer
waarts werkende kleef bij zakkende grond
lagen kan niet genoeg gewezen worden,
want die neerwaarts werkende kleef heeft
reeds veel teleurstellingen met paalfundee
ring veroorzaakt.
niet te geven, elk geval moet
op zichzelf beoordeeld worden, omdat de
dokte van de zakkende grondlagen zeer uit
een loopen kan.
In 't algemeen kan men zeggen, indiep
enigszins gevaar van neerwaarts
kleef is, is het gewenscht de ze-
ninstens tweemaal zoo groot te
nemen, maar werkt de neerwaan's werken
de kleef over een zeer groote lengte van den
paal en ataat de punt niet in een vaste zand
laag, dan kan ook deze zekerheid nog on
voldoende zijn.
Men gevoelt, dat er naast theoretische
kennis een ruime ervaring noodig is om een
goed oordeel op dit gebied te kunnen vor-
In Rotterdam en omgeving !s op het ge
bied van paalfundeering reeds veel teleur
stelling ondervonden, omdat de vaste zand
laag op sommige plaatsen 21 a 22 M. onder
dan beganen grond ligt en de bovengrond-
lagen teer lang blijven zakken. In Amster
dam ligt de vaste zandlaag niet too diep,
veelal 17 i 18 M.
In Rotterdam en in de opgespoten gron
den langs den Nieuwen Waterweg moeten
m. i. de palen zeer lang zijn en niet zwaar
der dan met 10 ton worden belast.
De achade en de onaangenaamheden ver
bonden aan het zakken van psalfundeerin-
gen eijn zoo groot, dat het wel van belang
is bij vernieuwing' de aandacht op het euvel
te vestigen.
Een eerste vereischte is, dat men door
grondboringen de diepte van den vasten
zandgrond opspoort en door proefheiing de
lengte van de palen bepaalt.
Wanneer eenige proefpalen geheid wor
den is het raadzaam den paal, die de groot-
s!e zakking aanwijst, als uitgangspunt voor
de berekening te nemen, want verschillende
omstandigheden kunnen oorzaak zijn van
de geringe zakking per slag, b.v. het gebo
gen door den grond gaan van den paal, of
wat we reeds hebben genoemd, het murw
slaan van den kop; terwijl ook de veering
of samendrukking van den paal tijdens den
«lag het effect daarvan vermindert.
Met het trekken van eonclusies irit de uil
komsten der berekeningen moet daarmede
terdege rekening gehouden worden.
Bij teleurstellingen met paalfundeeringen
behoeft men niet «altijd tot een ander kost
baarder systeem van fundeeren over te gaan,
maar bij het heien van houten palen, zoo-
als dit met succes plaats had bij werken
ais het spoorweg-viaduct en het hooge „Wit
te huis" te Rotterdam, moet men niet wil
len bezuinigen, door de palen van te geringe
lengte te nemen of te zwaar te belasten. E'.k
niet goed uitgevoerd systeem geeft teleur
stellingen.
Ter vergelijking van de uitkomsten van
de drie meest gangbare formules, van Reu-
tenbaeher, Eitehvvn en Brix, geeft de heer
v. d. Berg een tabel, waarvan de uitkomsten
van de formule van eerstgenoemden uit de
Ams'erdamsche Bouwverordening rijn en
berekend door Ir. J. C. van Teijlingen, hoofd
ingenieur van Bouw- en woningtoezicht te
Amsterdam.
De heer v. d. Ber® interesseert zich voor
het vraagstuk van het .draagvermogen van
heipalen, omdat het van zoo n groot helang
is. Waar hem nog al eens advies Wordt ge
vraagd, houdt hij zich aanbevolen voor ver
dere pegevens van de proefneming en bere
keningen bij den bouw van de brug over!
de Oder.
MAASTRICHT
,Vi«ITSA
H. D.n„rNJr;. j DINSDAG, il NOVEMBER.
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegenwoordigers voor A Hfliry© 9
ROTTERDAM en OMSTREKEN: M. IV lU ld 01 UU.
A. VAN WIJNGAARDEN ZONEN
Lanc2huix«nl>ouw TUINSTADWUK „SEGBROEK
Te koop onder
legen aan de Pi
Verkoopprijzen:
TYPI
Inlichtingen: B&UWBUREAD J. C. VAN HAXMELEN
OLEANDERLAAN 30, DEN HAAG, 7ELEF. 33122,
alwaar aanvTage gratis de geïllustreerde beschouwing rast sljn landhulren
in .Dt Bouwwereld ln- Extérieur" bijblad van deze courant va«
DONDERDAG 7 NOVEMBER.
EEFDE. 2 n.m. De bouwk. H. J Ktoonter-
«•r t» TTnrfnen. in her café van den heel
n een tvoonhuli
Rood
de „Kap
c. Hagen
Atlcc
f 3.
•ijgb. id n, i
"VRIJDAG 8 NOVEMBER,
BU5STJM. De arch. N, Doornberc Czr
Hllveraumachewcr 63 te Buanum. nam
H.H. KerlcTOogder
Kerk:
•ndei
lidmaten"
nde werker
op
ZATERDAG 9 NOVEMBER.
MOLENAARSGRAAF. Het Folderbt
ïi esse n - Ou dehen eden kerk en Glessei.
25Ö M.
WOERDEN. De arch. J. r. Lokhoi
te Woerden, namens het Best. der Stlchttn
et Ziekenhuis „Woerden": het uitbreidei
et Algem. Ziekenhuis te Woerden; best
eek. ad f 2.50 per stel verkrijeb. bij
f TAB0BSTJU4T lb
ROTTERDAM I
beveelt zich beleefd aan voor
a'le voorkomende
TIMMERWERKEN
ltainistritii n Imforknl tik Ruizen.
Ciichéfabriik „I8AVURA'
MAAKT CLICHE's VOOR
ALLE DOELEINDEN
TEGEN BILLIJKEN PRIJS
WINKELHUIZEN TE HUUR of TE KOOP
F 7.SO PER WEEK
V0LQENS HUURKOOPSYSTEEM
TE KOOP
StllEIIKI l
Vestibule, Trappcn-
JlCttilitlll. boven SSIalapksmera
Inlichtingen f. TIN BOTEN
Xnrte Hcoflstr. W, Rattwdaaa Tal. 87314
rtlci
vrage bij
«tien „iiieikis". n-müsii!» sum h*as. iiiii. 35/ös.
HOOI WONENSTERREBOSCR
TE SCHIEDAM
TEKOOPcnTE HUUR:
VINE IEIEKI- is ICÏSJMSEE3
AUwrink Thfjmstr., h. Mesdag-
laan, waarvan de bovenwonin
gen eveneens met tuin. f 35.
per maand. Koopprijs f8700.—
per pand.
?II)E IHKMOiZEl a.d. Mesdag-
taan te koop voor I 9000.-
Te bevragen:
W. alkman
Christ. Hujgcnsstraat 10
SCHIEDAM - Tslaf. 68404
en op het werk.
Retterdam, Amsterdam, Dan Haag, Eindhoven, Antwerp**
HszrssüeS Bn asBEes «oora®ra
Vlug en Billijk
Levering uit voorraad
per enze eigen Stadexpeditle met Auto-
Steeds varende ladingen.
Levering onmiddellijk per
eigen c
r geheel Nederland u
Te Kood
heerenhuizen met zolder-
verdieping aan de
te 's-Gravenhage, bij de Laan van Mderdervoorl,
Koopprijs I 70O0.— Vaste Erfpacht t 143.—
Inlichtingen bij:
JOH. W. E. B. OLIVIER,
De Micnt 1 en 3 - Den Haag - Tel. 33135
bosk Ruigrocklaan
DEN HAAG
bouwen V. d. BLSHOUT A DE SAKKER
Koopprijs vanaf f 20.000Eigen grond.
Zie gefit, beschouwing ^ln „De
bijblad van deze courant, van
29 Juli j.L, op aanvrage gratis
tè verkrijgen bij v. EL8H0UT
a BE BAKKER, t.gbro.VIs.n 35.
Dsn Haag. Telotoon 38063-30587
lipt op 29 No:
de Stichting Arr.ater-
[amsch Conservatorium: het bouwen van een
ehoolgebouw (connervatorlurn en muzlek-
chool) en gehorzaal op een bouwterrein ge-
epen «en de Bachstro&t te Amsterdam (Z.)
af Donderdag 31
(Zie Vervolg AANBESTEDINGEN in het
blad van morgen.)
erplaafsing A/\arkfferreinen Ie Utrecht
U<
Zomer 1929 werden door de Gemeente
Utrecht de marktterreinen verplaatst van
Vredcnburg naar een terrein gelegen langs
de Croeselaan. Op die terreinen worden ook
de fruit,- en groentenve:ling gehouden in
daarvoor opgerichte gebouwen.
Door de Gemeente Utrecht werd daarvoor
de Croese'aan aanmerkelijk verbeterd en is
nu een groote verkeersweg geworden, die
uiimon'üt in de z.g.n. dichters- en rivieren
wijk, een wijk die zich in eenige jaren zeer
uitbreidde en al zeer bevolkt is. Het ligt in
de bedoeling op de terreinen liggende aan
die CroeselaPiTi, winkels, woon- en pakhuizen
te bouwen en stellen B. en W. hooge eischen
aan het te maken straatbeeld, gevels, hoog
ten enz. Door de Gemeente werden reeds ca
fe's, stallen enz. gebouwd. Ook verschillen
de particulieren vestigden zich langs de
Croeselaan.
Aan het eind van die Croeselaan heeft N/V
Bredero's Bouwbedrijf ook een begin ge
maakt door hen dusdanige hoekoplossing te
maken die aan alle eischen voldoet, ruime
uitstalramen, luifel en portiek waaronder
het publiek zoo gaarne staat om de uitge-
salde goederen te bezien.
Aan den eisch van reclame is voldaan,
door op het pand een groote lichtzuil te ma
ken, waarop de reclame voor elk doel go-
plaatst kan worden en deze toren zoo hoog
is gebouwd, dat zij in den omtrek overai te
lien is. temeer daar het pand aan een
plein gebouwd is, waarop aHiIe straten uit
monden.
Zeer zeker is dit een goed voorbeeld voor
de verdere bouw a.d. Croeselaan en een goe
de afsluiting van de tegenover 'liggende Croe-
séflstraat, welke haar begin heeft aan de Jut-
phaascheweg.
TEL. 13321
UTRECHT
XE KOOR of XE H IJ SUR
Bovenstaande TWEE WINKELS en TWEE BOVEN
HUIZEN, gelegen eind Croeselaan nabij
de Marktterreinen te Uti*ecSxt.
Inlichtingen: MALIESINGEL 20, UTRECHT.
