ZATERDAG 2 NOVEMBER
UiT DE INDISCHE BLADEN
DE GEMEENTE EEN FAILURE.
Wij opperden rle vorige weck eenlgen twlj-
twijfol juist te zijn geweeet
Oe Iongh bracht een voor het In-
ntcwesen ulternt belangrijke
jruko. welke in de voordracht
Prof.
ïdig en .prin
ht: HIJ jppri
behoorden.
nedschB
Interesse toont ^voor^
ln 'het z g Chineesche kamp. He beslotenheid
hiervan, die vroeger dwingend voorschrift
was. zet zich thans, nu de dwang verdwenen
I» nn will xit en rig noe voort, waardoor de Chl-
.ngstelllng hebbeh voof
eigen kring omgaat,
deel dei
hetgee
Bij
slotte.
I "tijd
Dhllllg-
durende mutaties,
unneti hebben om
iepaa)de gemeente geheel in te
:ht fnuikend
16 jaar gelee
ge?
Zij
i Raad,
_..,.ig voor
Maaf toen
ïlet peil der gemeenteraden®
nnid sinds do leden gekoSeii
gstèlllng ln evenre-
sl uit het feit. dat er
lezlhgen meer worden
gohouden. He politieke partijen bedisselen on
der olkaar dé zetel-verdeeling met het atem-
bus-aceoord. en zij geven daarmede blijk, niét
bet minste staatkundig besef te bezitten. Het
ls belangrijk
dlghcid daalde, blijk
len, die
jeert.
De bcl_.
re wc kt ku
tel Ijle. Het
ollgarc
het algemeen
ngs^elllng der burj
gestemd als de vorjgo spreker.
VRIJBUITERS VÓÓR!
Velen denken, dat- Tndlö een lanc
In een hoofdartikel hoke)t het Bat. Nwbl.
den grondslag, van het opsporingswerk ln
Hed.-Indië Dié grondslag ls, volgens het blad,
het volgende
Ik he
ling) te doen"opsporèï
roep gewoond lv
briefje
efje:
r UHoogEdelgestrengè te 1
laatstelijk van be-
>ende te thans
Df verblijfplaats, en
den, hem onder Po-
doen brèngon.
in.„... Zijn slgnale-
d of: een foto van
at rept, he t> resultaat
hou d Ik mij ten
•sldei
ssort
Ik heb de eerenz. U "begrijpt, hi
jker en sneller ter been
meer eer de officier heoft.
ouden grapjes ten koste va..
achterwege laten, zegt het blad,
3 funetlonnecrde. Maar dat doet het 3
Tallooze malen vermelden de bovê
iefjes. dat
zijn i
chte
dit stelsel
bedoelde'
kend Is Meestal heeft men. figuurlijk gesf
ken. zoo weinig houvast aan misdadigers
overtreders, dat" houyö.st hl letterlijken
weinig kans van verwezenlijking heeft.
De moeilijkheden, die zich ln dit ultgèstr
te land bij de opsporing voordoen, zijn gr
en velerlei, dat spreekt,, maar waarom 1
groot cn vermeerdert -Pion ze onnoodlg?
Waarom gaat men niet over tot de lnv
ring van een Algemeen Politieblad, dat üt
Ier en doelmatiger zal litineh worden v
spreid en minder verspilling
Nu hebber
rings werk It
B. N. Hierrn
,nd bestaat om
del-Mij. Djst
Singapore m
blijft hij een
dan daarna ds rekening van uw
ng voor het opsporingswerk van on-
e buiten de grenzen van Indlë
ïrd ln het begin van dit jnnr.
Djambl. hit
11.012, L'O
-elft 20 J;
:e, ivaar hij* hotel
hij drie dagen In liett
en krijgt dan op het Pi
visum voor Indo-Clilna e
per trein naar Intlo-Chln
de reis voortzeL, HIJ bez<
Peng en komt 1 Pebruar
verblijft hij acht dagen
tc-ls. Dan gaat hl 1 weer
Hotel loge.
IMP
iok. Dat
In
hel
Shanghai
"ilol
HIJ I
t In hel
aat hij
ft dan r
ng heeft f
lonsul hei
•erbiijf ln
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Raadpleegt Uwen Spiegel
U zioh niet i
Uwe spllsvort
wachtlg. Enfin,
ilterlük ls. Uwe s
jwe trekken verr
deur mliidere fris
isn levendigheid 1
ieid zijn, dat Uw
Ge
Ge hel
zien. dat
gebruik ge«
s enkel
et Verdacht. en dat altüd goed
rdt, onmiddellijk Uwe ongemakken «oet ver"
Hnén en Uwé vitaliteit doet toenemen Eenl.
rtsiren «Sin voldoende om Uwe eetlust te
mi te^ugkéeren, evenals een geregelde opüs-
rtering en een rfastlge Blaap.
■Dc Pink Pillen-
höriSclica hel b!<wd, versterken de zeauweo,
ei) vormon een genees middel, dat zijn
doeltreliendlicid heeft bavroaen in allo
gevallen van bloedarmoede, neuras
thenie, algemoene verzwakking,
stoornissen, veroorzaakt door den
groei, of het keoren der jaren, maag-
Bijnen, hoofdpijnen, zenuwuitputting
c prijs der Pink Pillen bedraagt f. 1,75 per
llacon, f. 9 per zes flacons. HoofddépótJacob
Mariiplein. 23, te Arasterdam. Eischt dit adres
on Jo Hollondsche gebruiksaanwijzing. De
genaam gevahgenhok wordt hij 28 Aprl
s.s. „Tjlsaroea" opgezonden en arriveert
Mei onder applaus ln Indië.
Reclnsseering en Voorwaardelijke Ve
deellhg. Indlë ligt tlog In de luiers wa
eerste betreft en ls (dus) aan het tweede
Kunst en Letteren.
REMARQUE.
„In Duitschland schrijft De literaire
Gids is het rumoer over het succesrijkste
oorlogsboek geluwd. De belangstelling voor
het gcheele genre verloopt een Remarque's
figuur begint al een Weinig tot de gèschie-
denis te behooren, vooral doordat hij geen
moeite doet het succes te exploitceren en
integendeel er zelf volgens het vraaggesprek
(Lit. Welt 4 Juni '29) aan twijfelt of hij
een echte roman, een schepping van fictieve
werkelijkheid, zal kunnen schrijven.
In Frankrijk echter dringt de Duitsche
oorlogsliteratuur gaandeweg binnen". „Ook
ihier riet men de particuliere persoon van
de schrijver en zijn literaire bekwaamheden
in het geding gebracht door hen die rich
zijn politieke tegenstanders wanen of die
ten minste niet gewenschte strekking in het
boek gevonden hebben. A Vouest rien nou
veau" is een groot verkoop-succes geworden
en de aanvallen op de oplage, öm met
Remarque te spreken, laten niet öp zich
wachten."
ltDE PELGRIM".
Er bestaat in Vlaanderen een organisatie
van katholieke kunstenaars, „De Pelgrim''
•eheeten, Tot deze behoorden ook enkele
leden b.v. Chestertbrfc en Fro-
derik van Eedcn.
Dezer dagen is een vergadering gehouden
te Tilburg ten einde te'komen tot deóp-
richting van een Nederlandsche vercéniging
onder gelijke naam. De afzonderlijke organi
satie van een Nederlandsche Pelgrim werd
echter vrijwel algemeen bestreden. Zij werd
0;a. door Antoon van Duinkerken, Albert
Kuyle en Ernst Voorhoeve niet geacht in
hét belang van de kunst. Een hechter con
tact tusschen Hollandsche en Vlaamsche
katholieke kunstenaars werd echter ge-
wenscht geoordeeld.
„DE RIJPE VRUCHT".
Onder deze titel Wijdt Albert Kuyle in 't
laatste nr. van De Gemeenschap een her
denkingswoord aan Karei van de Woestijne.
Het slót hemen we over:
„ilt heb nóóit een school van dé Woes
tijne kunnen ontdekken, of 't was een be
waarschool: éen troep tierende musschen
rond den zwijgzamen uil, die zijn leven
aanvangt als de nacht gevallen is.
Soms had ik het gewei of hij zijn go-
dicihton schreef in een tuin van de Castelli
Romani: het Was zijn uiterst fantastische
sensitiviteit die de hoornen van Zwijnaerde
tot de encalvptus van Frascati maakte.
Heel dikwijls is hij verstooten tot achter
het heilige hek der moraliseerende litora-
tuur-critiek. De droesem van zijn verzen
knarste als zand tusschen de orthodoxe tan
den. Een vroegere tijd had hem in Rome
en zijn stancen in Ultramontaansch manner
gezien.
Geen monument voor Karei van dé Woes
tijne.
Laten we een rivier naar hem ïioemen."
Nijverheid.
De Verhuizing van het Parts Department
van General Motors Continental, tot nu toe
in de Cöebergcrstraat gevestigd, naar de
Nieuwe Fabriek te Eeckcren trekt een der
gelijke publieke belangstelling, dat de Ant-
vverpscho Politie er aan te pas komen moest,
om de orde te handhaven.
Nu is de verhuizing van een magazijn,
Propaganda October 1929-15 Januari 1930
H3t feüad van de ïezers voor de lezers
Ondcrgcteekende geeft op als abonné op dit blad de(n) volgendé(n)
persoon(oncn) voor minstens één jaar:
AANBRENGER:
(Namen en adressen volledig Invullen).
Onderteekening van aanbrenger:
Op te zenden aan het bureau van ons blad.
ïarop de propagandisten recht hebben, verwljze
r In 300 groote kasten van 2.5 Meter
lengte, waarvan het meerendeel in het
nieuwe type van plaatsstaal, twee-en-der-
tig duizend zegge 32.000 -verschillende
soorten automobiel onderdeelen zijn opgesla
gen, dan ook geen schouwspel, dat men
alle dagen kan gehieteh. Vijfhonderd wagen
ladingen zijn noodig om de enorme hoeveel
heid naar de Nieuwe Fabriek te transpor
teeren en men rekent hiervoor tién dagen
noodig te hebben. De verhuizing nam den
25en October eeh aanvang en den 2cn No
vember zal het Parts Department-, dat thans
gesloten is, weer heropend worden. Het fa-
brlekspersoneel Van de afdeeling Werkt dan
in de nieuwe Fabriek, terwijl 't kantoor van
het Parts Department in de eerste helft
van November zal worden overgebracht.
Dergelijke verhuizingen geven ook „the
man in the street" een" aardigen kijk op de
problemen, waarvoor een organisatie als
General Motors Continental komt te staan,
als zij van domicilie gaat verwisselen.
Gemengd Nieuws.
HET WEER IN OCTOBER.
Een natte maand mét weinig zon.
Gemiddeld over de vijf hoofdstations Whs
de ochtendtemperatuur 1.2 gradeh C. te hoog,
ln.de drie decaden was de temperatuur resp.
1 eil 2 graden boven normaal en normaal.
De grootste afwijkingen kwamen voor op den
'7den met 4 gr. boven normaal en den 22sten
met 2,5 gr. beneden normaal.
De gemiddelde maximum-teperatuur was
y2 gr. beneden de gemiddelde minimum
♦«mperatuur 2 gr. bóven normaal.
Te De Bilt kwam slechts één dag voor oio'
minimum beneden het Vriespunt.
In tie laatste decade kwam in het Noorden
midden en Oosten van het land op enkele
dagen lichte nachtvorst voor.
De neerslag was in Friesland ongeveer
normaal, in het overige deöli van het land
hoven nominal.
In het Noorden van NoOrd-HoMand en ir
Groningen i0 tot 25 pCt., in Zuid-HollanrJ
ongeveer 40 pCt, in Zeeland, Drente en'Zuid
Limburg 60 tot 70 pCt., in Utrecht. Gelder
land, Noord-Brabant en Noord-Limburg SP
lo« 100 pCt.
Het aantal urén zonneschijn bedroeg tp
De Bilt 75 tegen 100 normaal.
LEVEND VERBRAND.
Te Moerdijk (N.-Br.) viel een 2-jarig kind
van bakker P. in een ketel met kokend water
Het arme Ventje, Wrd naar het Ziekenhuis
vervoerd, waar 't overleden is.
INGEZONDEN STUKKEN,
(Bulten verantWoordeükneld der redactie.
„DE CHRISTUSREGEERÏNG".
Waar wij een en ander meededeelen uit
Prof. F. Lengkeelc's recensie van „De
Cliristiléregeering" door Ds. A. M. Berk
hof!, predikant bij de Chr. Geref. Kerk te
Amsterdam, hebben wij geen beziyaar on
derstaand schrijven, dat Ds. B. aan Prof.
Lengkeek richt en ons ter opname toezendt,
plaais te vei'Ieenen.
REDACTIE.
Amsterdam, Oct 192D.
Het is van U zeker juist gezien, dat het
niet goed zou zijn, de rustige behandeling
dor kwestie van „de duizendjarige Ghris-
tusregeering" op onze kerkelijke vergade
ringen te laten 'beinvloeden door allerlei In
gezonden stukken. Maar juist om die behan
deling van alle eenzijdigheid vrij te hou
den, meen ik rtiet alleen recht to hebben op,
maar zelfs verplicht te zijn tot een enkele
opmerking naar aanleiding van Uw recen
sie over de „Christusreegeering", hetzij in
een „Ingezonden" in ons kerkelijk blad,
hetzij, Wat ik liever nog vermijd, in een bro
chure.
Bij al het waardeerende voor het bewuste
boek brengt U toch een drievoudig bezwaai
naar voren, dat op zichzelf zóó gewichtig
is, dat, indien het gegrond ware, daar
mede het boek alle waarde Voor ons, die
in de H. Schrift het eenig en volkomen
richtsnoer voor geloof en leven belijden te
bezitten, zou verliezen. Maar dan mag en
moet Uw drievoudig bezwaar aan de Schrift
zelve worden getoetst.
Uw eerste bezwaar is, „dat het uitgaat van
de stelling, die bewezen moet worden",
„dat die stelling geheel het boek beheerscht,
en ln het licht daarvan nu ook de profe
tieën verklaard Worden". Die stelling is
dan: de periode der duizendjarige Christus-
regeering in deze wereld, tusschen dé ne-
derwerping van den antichrist en het laat
ste oordeel.
Dit nu verwerp ik met beslistheid. U zegt
zelf, dat „niemand kan ontkennen, dat er
in de H. Schrift van zulk een rijk gespro
ken wordt". Welnu: ddt Schriftgedeelte
legde ik ten grondslag van mijn boek, na
dat ik in mijn eerste boek de advéntslijh
der Hi Schrift had behandeld tot Openb. 19.
Nu moest toch zeker Openb. 20 volgen? Ik
vat dit Schriftgedeelte op zooals de Heerè
Jezus het aan Johannes heeft getoond, en
de de Heilige Geest het heeft doen beschrij
ven. Ik exegetiseer het zonder inlegging,
en laat de gedachten er uit naar voren tre
den, die bij een onbevangen exegese er dui
delijk in te zien zijn. Daarbij verwijs ik
naar bekwame exegeten, Waaronder zelfs
Zahn, die het ook zoo exegetiseerep. En
daarna ga ik aantoonen, dat waarlijk niet
alleen in Openb. 20 de Schrift ons deze pe
riode van de overwinning van het Rijk van
Christus leert, maar op tal van plaats-en, ja
dat Openb. 20 de sluitsteen is van de gelieele
profetie der H. Schrift.
Hoe kunt U nu toch zeggen, dat ik
stelling" voorop zet, en daarnaar de Schrift
ga uitleggen? Het zij hier nogmaals uit
drukkelijk verklaard, dat als er bij de exe
gese van Openb. 20 zulk een verwijt moet
gedaan worden, dit dan verdiend is door
degenen, die dit hoofdstuk andersom ver
klaren. Immers: Christus plaats in dll
Schriftgedeelte het duizendjarig rijk tus
schen de ten onderbrenging van den an
tichrist en het laatste oordeel in; dit is on-
wedersprekelijk. Maar nu zijn er velen, die
niet kunnen geloovèn, dat die periode dan
komen zal. Hoe moeten zij nu dit Schrift
gedeelte verklaren? Zij kunnen dit alleen
door „uit te gaan van een stelling, die bo
wezen moet worden", n.l, dat Christuf
slechts éénmaal zal komen op do wolken
des hemels. Naar die stelling wordt dan
Opcrlb. 20 verklaard. En nog sterker: is nu
die stelling mei de Schrift te bewijzen?
Neen; integendeel maakt de Schrift In O
en N.T. ónderscheid tusschen de eerste We
derkomst Vfin 'Christus, om Zijn Konink
rijk in deze wereld te laten zegevieren, en
Zijn tweede Wederkomst, om gericht te
houden. En wat doet men nu met al di<
plaatsen 'der Schrift? Wel, die verklaart
men „uitgaande van een stelling, die be
wezen moet worden!" In mijn boeJi heb ik
met tal van citaten aangetoond, dat groote
exegeten van voorheen en thans Augusti-
nus en' zijn richting berispen om deze be
vooroordeelde exegese. Zelfs zegt Meyer in
zijn Commentaar op:
„Een door een vooropgezette dogmatische
stelling aan den tekst opgedrongen en doof
onbevangen exegese niet te rechtvaardigen
opvatting."
En: „Al zulke pogingen zijn geen getuige
nissen van objectieve tekstverklaring, maar
vinden haar oorzaak in de vooropgezette
stelling, dal (üles in één gebeurtenis samen
moet treffen, en leiden tot het gewelddadig
ste af- en toedoen van en aan de Schrift."
(„De Chridtusregecring", blz. 273).
Ik tróóst mij hiermede, al bedroeft het mij
tevens, dat het toch eigenlijk geen wonder
is, dat, als men naar zulke groote exegeten
niet wil hooren, mén zijn geliefkoosde stel
ling voor mijn argumenten niet wil prijs
geven!
Uw tweede bezwaar is, dat de titel van
het boek niet juist is, omdat Christus „nu
toch roeds regeert als Degene, Wien gege
ven is alle macht in hemel en op aarde".
Had ik in mijn hoek aan deze vraag niet
zulk een groot gedeelte gewijd, ik zou Uw
bezwaar kunnen verstaan. Nu echter niet.
ITcbt U bi. 58-G3 en 243-'52 en de citaten van
Witsius, Brakel, Curtenius, v. d. Groe, d
Mat'Gk, Antonius Driessen, enz. op blz. 321-
'32,- dan niet gelezen? Daar wordt het Ko
ningschap van Christus beleden als geko
men: maar ook als nog komende, n.l. in zijn
kyshlische overwinning, vervullende hemel
cn aardo, en triiimfeerénde over alle vol
ken. Maar hoe kunt U dan nu deze zoo uit
voerig behandelde en uit de Schrift beant
woorde vraag nog opwerpen, zonder met
een enkel woord te vermelden, óf U dit ant
woord Schriftuurlijk vindt of niet?
Uw derde bezwaar is, dat in Openb. 20
niet wordt gesproken van „personen", maar
van „zielen", Hieraan hecht U zulk een
waarde, dat naar Uw meening het de uit
legging van dit gedeelte beheerscht. Let
terlijk zegt U, dat „het voor dö uitlegging
van dit Schriftgedeelte van de hoogste
waarde is, of wit te denken hebbéri aan zie
Ion. of dat wij denken aan opgestane per
sonen. In het laatste geval kunnen wij ons
liet gezicht denken op de aarde; in het eer^
st:> geval is het een gezicht in den hemel."
Nu. als het waarlijk te doen is, otn te
wéten, of we hier alleen aan zielen of ook
aan oeisonen, dus opgestane gcloovigen,
naar ztel en lichaam te denken hebben, dan
is het spoedig uit te maken. Immers,
zelfde verband wordt gezegd, dat zij „leef-
t'cn en heerschten met Christus als konih-
gen de duizend jaren". Als er alleen gespro-
Urn werd van het leven der met de ziel in
den hemel verkeerende geloovigen, dan valt
het bijzondere van dat „leven" geheel weg:
want' dflt"oóetf de verheerlijkte geloovigen,
ook die van het O.T., van hun sterven af
hu hun op:-landing toe. Maar er wordt hier,
geliik U zelf toestemt, van een bijzondere
jierïode gesproken. Ddarin zullen zij „le
ven en heeischen met Christus de duizend
jaren." En alle twijfel wordt weggenomen
door hetgeen er onmiddellijk op volgt:
„Maar de overige der ciöoden werden
wed pi -jvi'id, totdat de duizend jaren ge
ëindigd waren." Terwijl het nóg duide
kor w.irh, dat wij hier onmogelijk kum
(lcnkph ,:aan alléén een leven met de ziel
den heibel, doordat er in v. 5 bijgevoegd
wordt: ,.Deze is de eerste opstanding", hét-
welk dus noodwendig éischt: „Een- tvVeede
opstanding," waarvan we dan ook in 2013
lezen'. J^Eii. de döod en de hél gaven.de doo-
cinn die ln'hén waren, en zij werden geoor
deeld een iegelijk naar hun werken." Welke
belcïe opstandingen dan lichamelijk moeten
rijn.
Wp durven riièt meer plaatsruimte vra
gen, maai' Verwijzen Voor 'breedvoeriger
behandeling dezer dingen naar onze beide
boeken, over dit onderwerp handelende.
Maar we mochten .hiel nalaten. Hoogge
achte Redacteur! hier uit té spreken, dat
ivij op onze beurt door Uw rêcenéie „noch
overtuigd noch overreed zijn."
En waar noemt als hoofdmotief „de
zieleAvarmte yaa den Schrijver voor deze
leer", daar zij hei mij vergund, van mijzel-
ven af te Vijzen op de „Wollce der getui
gen", die ik in mijn bóèk heb laten spre
ken. Waar lag iiith aller motief?
In het getuigenis des II. Geesles ai
Profetisch Wóórd, dat zeer vast is!
Laat ons daarop4 achthébben, én hl plaat,.;
van elkander aanstonds te otirdeeleii, sa
men bidden Om licht van BpVOn t
gedeelde van de door Gods Woord
openbaarde leer der laatste dingen.
Met vr. dank voör dè plaatsing er
in Ilem Die komt.
Üw héilb. br.
Ds. A. M. BERKHOFF.
br. gr.
Boeken en Geschriften.
Aan Dé litéraire Gids van 25 Oëldber '29
ontleeilen we:
Van Leo Trotski is nieuw: Meln Leben.
Van dé schrijfster Krupskaja: Etinnerungen
an Mriin.
I-Iélène Iswolsky legt de laatste hand aan:
La vie de Éakouiiinë.
Louis Fischer zal in twee deelen Zehn
Jahre Sowjet diplomatie doen verschijnen.
D. Reitz heeft geschreven! Commando,
a Boer journal of the Boer thar. Abounds ln
sidelights and portraits Kruger, De Wet,
Smuts and Kitchner.
Het laatste bóek van Albert Schweitzei
heet: Selbstdar Slellung.
G-eórg Brandes' Benjamin Disraeli ié thans
voor 't eerst in 't Duitsch vertaald.
Een belangrijke uitgaaf van de hand van
de sinoloog Soulié de Mo rant: Histoire de la
Chine de l'arttiquité jusqu'en 1929.
De Uitg. N.V. Boekh. W. ten Have, Am
sterdam, bracht weer eenige, Ln ónze krin
gen al zoo bekende spreuken en gedichten,
op goed carton gedrukt, in kleur druk
rijk geïllustreerd door Nelly ten Have.
Zeer geschikt voor een kleih souvenir of
om achter te laten bij een bezoek aan een
zieke.
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
Van 26 October tot en met 1 November 1929.
Wel heel spoedig is de ln ons vorig i
zicht gepopelde mogelijkheid van disconto
verlaging te New-York werkelijkheid gewor
den. Londen ging voor met éen verlaging
van 6Vz tot 6 en reeds den anderen dag
volgden New-York en Amsterdam met dalin
gen van 1 èn waartïlede beideh het
niveau brachten op 5 Het meest opvalllen-
de daarbij ie, dat Londen T initiatief nam en
ook Amsterdam reeds onmiddellijk bon mee
doen tertvijl wij door de jongste verhoog! rig in
Engeland niet beïnvloed zijn geworden en ons
disconto op het oude peil gehandhaafd bleef.
D verklaring is daarin te vinden, dat de vol
komen ineenstort"ng van de New-Yorksche
beurs en het terugloopende rendement van
SPECULATIE EN CRISIS
HOE KUNNEN DE GEWELDIGE^
ZAKELIJKE OVERWEGINGEN
EN PSYCHOLOGISCHE FACT02EN
misliep.
'lebben
schuwd,
/ér-wijzing naar de feiten
Maar hoe hooger de koersen stegen hoe*
grooter het aantal voorzichtigefl werd.
Een eenigszins afwachtende houding kwam
naar voren en toen het eenmaal zoo vej
was, was weinig onaangenaams noodig oio
een inzinking te veroorzaken. Die zaE
meestal niet dadelijk (ook nu was zij daf
De gebeurtenissen der laatste weken op 'j niet) heel groot zijn en vaak weer worden
de belangrijke effecttmbeurzen zullen me onderbroken door herstel, doch door deze
nigeen doen vragen hoe het mogelijk is, bewegingen wordt de onrust vergroot
dat zulke geweldige koersverliezen in zulk j Langzamerhand worden sommigen dooa
een korten -tijd kunnen ontstaan en waarom hun verliezen gedwongen te verkoopen
of men nu plotseling, om bij orize Amster I Het koerspeii zakt verder ln en plotseling
damsche beurs te blijven, aandeelen Phi- is er geen houden meer dan nn geldt
lips, Margarine Unie enz., duizenden gu-'
dens minder waard acht?
Voor een zeer groot deel ls dat alles
gevolg van het feit, dal de beur -:"4
niet al
staat onder invloed van zakelijke
rleggingen doch ook van psychology
sche factoren.
Als wij de ontwikkeling van de laatste
aren nagaan, zien wij hoe de korte oplc fluctuaties: dalingen
ing ih handel en industrie na 1918 reed>< oiknnrJw nn n« min
spoedig gevolgd werd door een scherpe
crisis, die op haar beurt plaats moest tna
ken voor nieuwen bloei.
Europa herslel.e zich langzamerhand
van de oorlogswonden. De Valuta's werden
gestabiliseerd en er kwam weer yerlrou
Wen in een betere toekomst. Nieuwe in
düstrieën ontstonden als gevolg van oov
logsuitvindmgen en wierpen rijke winsten
af. De ervaring na den oorlog opgedaan
had geleerd dat aandeelen ook wel degelijk
als beleggingsstukken geschikt waren en
zoo kregen handel* en nijverheid gelegel.
beid Zich gelden te verschaffen voor nieu
we zaken. Buitengewoon groot ls de laaf
ste jaren het aantal en de omvang van
aandeelenuitgiften geweest. Dat eh de,
vooral in Amerika, voor groote groepen
der samenleving zooveel verbeterde levens-
umstarldighéden veroorzaakteu een steeds
algemeener belangstelling voor de beurs
en haar wedervaren, welke door de wei;
Kelijk goede gang van zaken en hooge di
videnden werd levendig gehouden.
Doch ook de veranderde opvaltingen
ten aanzien van de waardéering van
deelen hebben een rol gespeeld.
slechts „sauve qui peut".
Het is ditmaal, in Amerika begonnen.
De reeds zoo vaak geuite waarschuwingen
troffen geen doel; totdat berichten uit som
mige takken van industrie deden ver
wachten, dat de hoog-conjuctuur voorbij
Toen kwam het tijdvak van de wilde
..jcluaties: dalingen en stijgingen volgden
1918 reeds elkander op. De minder guiiBtige berichten
bleven aanhouden. De toestand Werd
steeds zenuwachtiger. De dalingen over
troffen de stijgingen, baissiers dalen hun
Werk én dikten de ongunstige berichten
aan, en op eéns brak een lawine van ver-
koopers los.
De grpote verkoopen van speculanten
hebben dit gevolg, dat zij onderen eveneens
tót liquidatie dwingen en zoo een Verdere
Inzinking téweêg brengen. Immers zullen
de lagere koersen veroorzaken, dat veler
onderpand onvoldoende wordt en zij, die
niet kunen suppleeren zijn genoodzaakt
te verkoopen, maar ook zij sleepen nieu-
wo slachtoffers mede èn ten slotte zal de
daling tol stand gekomen zijn als slechts
alleen de finantiëel heel sterken nog m de
markt zitten.
Gewoonlijk wordt zulk een tijdperk van
formidabele verliezen gevolgd door Btilt»
ter beurze. Doch na korter of langer tijd
keert het vertrouwen terug, de speculaite
steekt het hóófd jWêer op een een nieuwe
hausse gaat br men, die ook onvermijde
lijk weer dooi ron nieuwe val xal worden
i- j gevolgd. Het is slechts de kunst het tijd
stip daarvan vast te stellen I
Voör den oorlog werd de" koers van een j Wat in New-Y;0rk gebeurde was ook
aandeel bepaald door het dividend. Uokvan invloed op de Europeesche beurzen
loen waren toekomstverwachtingen na- waar- men zich. ging afvragen of men óók
Luurlijk wel van invloed doch lang niet in j niet in tal van gevallen had overdreven
zülk een mate als thans. Te verwonderen in zijn koerswaardeering. Een vraag waar-
behoeft dat niet. De voortschrijding ging op inderdaad een bevestigend antwoord
voorheen langs kalmer hanen, doch dè ont- moest worden gegeven. Daarbij kwamen
zaglijke uitbreidingen, die tal van in dus-voor Londen de Hatry affaire, voor Ber-
triëele ondernemingen de laatste jaren j lijn dè Frankfurter Versicherungs-debaclo
hebben ondergaan prikkelden de verheel- en de dóód van Stresemann; allemaal
ding en gaven stof voor de verwachting voorvallen die op de beurzen ongunstig
van steeds nieuwe en verdere expansiesinwerkten.
en daardoor steeds grootere winsten, claims Ongetwijfeld gaat men hu weer met ver
en andere voordeelén. I schillende dalingen te ver. Doch dat is een
Langs deze wegen i9 men langzaam aan der gevolgen der psychologische factoren,
gekomen tot overdrijvingen. Steeds meer-1 Het is wel buitengewoon moeilijk om in
deren werdeh door dë voórtdürendè koers zulke dagen het hoofd koel te houden en
verheffingen verleid tot het wagen van de mêèsfen geven er dan ook de voorkeur
eon kans en door de vele sdccessen, wer- aén er „tot eiken prijs uit te gaan".
callgêitl,Waggiftg aldaar wet langer- aan-J ergèt té,;hiaken. Sluiting zou dan toch min
trekkelijk maakten en groote bedragen naar hof meer op een moratorium ïfjn neer geko-
het land van herkomst deden terugvloeien. j men en de onrust juist hebben vergroot- Nu
Londen ontving dë laatste dagen weder be--.de beurs grondig is uitgeziekt is dat gevaar
langrijke goudzëndingen en de Nederlandsche verdwenen.
Eank kon een verlaging riskeereri, "waar eeil De New-Yorksche makelaars voorschotten
nieuwe uitbarsting der hausse wel zeer on- rijn met 1096 mill!oen inde afg-eloopen week
waarschijnlijk is en ook naar Amsterdam groo- teruggeloopen. Typisch Amerikaansch is het,
te sommen terugkomen en bovendien de positie th^f weer alle moeite gedaan wordt om
onser Centrale Bank eeer sterk is, met haar he' 1=ub''=k m te «preken
Verschillende maatschappijen pubheeeren
voorraad tan 235 mrfl.oen en een wnarde m ,rton ^digen zelf, e*tr»
f 443 mihoen aan „oud in de keltaj Het. John D SKeckefelte Sr.
verschil in het di9conto tusschen Londen en qeeide mede, dat naar zijn mecning de ver-
Amsterdam is 1 gebleven, hetgeen met de houdingen volkomen zuiver waren en dat hij
huiterigwoon groote ruimte onzer geldmarkt gy zijn de laatste dagen groote posten goede
aan heit Nederlandsche accept ten goede zal aandeelen hadden gebracht,
komen. Althans voorlocxpig, daar het hlet denk- Teekenend voor den omvang en de gevolgen
beeldig is, dat bij langen duur dezer toestand der speculatie is, dat bet aantal beleeningen
Nederlartclsch geld naar Londen gaat, Of dat Op levensverzekering-polissen de laatste week
Ixmden, na flinke Versterking van den goud-v°lgsifs „National Underwriting" met 20 pet.
voorraad, töt verdere verlaging overgaat. bet normale steeg en dat een run is
Dé Olitspanriihg, die iri de vooraanstaande j begofinèn op de banken van leeuing.
ftaMitieelè «enta is ingetreden kan het eco- 1" A™'.6r^ het verloop ale elder*
hoöiiseh leven „iet anders dan ten goede k®. g? ^-^2" W T.S"
1 "ij de stemming door ae surseance van beta-
men en zai de emtembedmvigheld (voond H CEner bckende firma M mMr
voor de met -mdustneele telken) shm,dee- Ook h]er deed je üacontevetlagmg won-
ren. Reeds no komen eenige hypotheekbaiv- deren Cb geheels week is het beeld der markt
ken met aandeelen uitgiften aan de markt. -eer bewogen geweest. Alle afdeelingen leden
Dë dièéöflto^Vêrlfig^hgéil bradiféii wat onder de baissa en kwamen de drie laatste
vreugde terug op de effectenbeurzen, waar dagen weer wat op dreef, zonder dat voor
niet onbelangrijke koeraverbeteringen kon- eenig fonds iéts bijzonders t« vermelden valt»
den worden behaald. Aan deze snelle ople- Slechts wyzen wy op de prijsdaling van rub-
ving mag overigens geen te groote waarde beft welke ongeveer Vt A per lbs bedroeg,
wordëri gehecht. Nu een punt J
laag, dat kéoipèn öp- d e
duur weinig kwaad iheer kon kwamen ook
inderdaad tal van kooplimites Iri "dé fnflfkt,
waartoe de renteverlagingen nog extra
medewerkten. Doch de opleving zal na de
geweldige feSctie slechts den Vorm narme-
men van een betrekkelijk kleine actie, waarna
de na cr'sts traditnonêsle hötelooze teri-
denz óok nu Wel eenigen tijd zal komen.
Toch komt het ons voor, dat deze apa-
De beursdebacle is t-en oneen't zeker geen
gevolg van een ibinder gunstig verloop in
handel of nijverheid, die zioh beiden nog
steeds in goede richting ontwikkelen. En ook
kon van enkele fondsen gesproken worden
van ongemotiveerd hopgë waardéering. In
tegenstell 'ng met Amerika waar bijkans het
geheele volk had medegewerkt tot het berei
ken van werkelijk krankzinnige koersen en
waar uit meer dan één branche minder gun
stige berichten komen.
De eerste dagen der week stonden nog in
het toeken eener krachtige baisse, doch zoo
als uit hét bovenstaande reeds Meek, is de
stemming de laatste dagen veel verbeterd.
29 Oct. 1 Nov.
lijstjes
81 Oct. 20 Oct. 24 Oct
Am. Smelting 89% 85 96%
Am. Tel. en Tel. 246Va 204 268
Anaconda 99% 84 101%
Atchinson ïopeks 243 Y\ 230 261
Bethlehem Steel 96% 83 101%
Erie 61 45% 68%
Gén. Electric, 251 219 307
Gen. Motor 47% 40 53%
Radio Corp 50 38 58
U. "S, Steel 193 173 '205%
NorthAmerican 110 70 120
Central Public Serv. A. 36 35 51
Gen. GaS Electric gew, 85 47%(29/l0)89%
Nu de rust eenigszÉs teruggekeerd Is,
heeft het beursbestuur besloten Vrijdag en
heden te sluiten om den leden en effecten
huizen gelegenheid te geven de achterstand
in het werk in te halen.
Reeds in de eerste dagen der crisis was
hierom gevraagd, doch toen werd aan dit ver
zoek niet voldaan, om de toestand niet nog
fi% Nederl. 1922 AB f 1000
108%
103Ui«
4%% Nederl. 1917 f 1000
99%
99g.l.
4%% Indie 1926 f 1000
96s/:«
95>/ie
5% Amsterdam 1925
100%
101 Vu
Van Berkei A.
183
228%
Margarine Ürlie Gert.
894
442%
5 fo Rotterdam 1925
100%
100"/t.
4%% Nat. Hypotheekbank
07%
97 B
Calvé Cert.
188
185%
Aku
162%
177
Maekubee
81%
Philips Gem. B.A.
444%
649
Koloniale Bank A.
220
225
Ned. Hendel-Mij. 0.
ïai
169%
Bctji. Steel Cert.
90%
99%
Koninklijke Olie A.
380%
409
Boeton
148%
153%
Ned. Scheepvaart Unie A.
1S2%
201%
Cultuur-Vorstenlanden
155
156%
H. V. A.
567%
697%
Deli-My.
340
880
Deii Batavia Tabak A.
864%
403
Senembah
870
417
Amsterdam Rubber
186%
223%
Ford Nederland
232%
273
K. Accoustiek A.
82%
115%
K. U ltraphoon A.
100
110 g.l.
Aniem Nat. Bezit
817%
864
Lid. Gas Nat. Bes.
205
242
FAILLISSEMENTEN.
oskoop. Rècliter-comm.: Mr.
itor: Mr. G G J Mens IKers Sn
A L. Alkemade, den Haag, van LrameUstraat 1
oehler-eomm.Jhr. Mr. H. O. Felth. Curator: 1
i-Oravenhage. Groote Marktst
Mr. J. H. Willenw.
irdwökerhout.
