Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstrek?
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
kwartaal ƒ325
(Beschikkingskosten 0.15)
per week 0.25.
Voor het Buitenland bij Wcke-
lijksche zending g._
Bij dagelijksche zonding „7
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7/2 cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 2885
Dit nummer bestaat uit DüiE bladen
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op hei streeknet Lisss. Postbox 20
WOENSDAG 30 OCTOBER 1929
Postgiro 5333C
AOVERTENTIfiN:
Van 1 tot 5 regels L17H
Elke regel meer 0.22V»
Ingez Mededei linger.
van 1—5 regels „2J0
Elke regel meer „0.45
Bij contrnct belangrijke korting,
nor liet bevragen aan het bureau
wordt berekendƒ0.10
1Qe Jaargang
WAARHEEN GAAT GIJ?
maar men kon zeifs geen spoor van ver
wantschap ontdekken.
Immers, het staat met zooveel woor
den in het Voorloopig Verslag:
„Uit de Troonrede blijkt van een
rechts karakter van het Kabine' niets.
Geen enkele maatregel op het gebied der
zoogenaamde Christelijke politiek wordt
aangekondigd, zelfs elke zinsnede, die als
een belijdenis van rechtsche beginselen
zou kunnen worden verstaan, ontbreekt.'"
Dit was blijkbaar meer tegen de lin
kerzijde, dan tegen het Kabinet zelf ge-
HET LEENINGFONDS
Koel en stroef; zoo noemr!:? "\j de richt. Doch ook dit werd niet gespaard
ontvangst, welke het nieuwe Kabin-.L in en met bijna noodeloozehardheid wórdt
het Voorloopig Verslag van de partijen 1 1
ter rechterzijde ten deel viel.
De verklaring van deze houding ligt
voor de hand: de minister-president
heeft het er naar gemaakt en de parle
mentaire verhoudingen maakten het
tot zekere hoogte noodzakelijk.
Indien we zeggencte heer Ruys heeft
het er naar gemaakt, dan ligt daarin
niet het minste venvyt opgesloten. Wie
de feiten van de Kabinetsformatie re
construeert, zal gereedelijk toestemmen,
dat Mr. Ruys het juiste standpunt heeft
ingenomen.
De onderhandelingen over een parle
mentair-Kabinet steunend op de rech
terzijde waren mislukt.
Had Mr. Ruys toen de Koningin moe
ten adviseeren, om het nog eer.s met een
andere groepeering te beproeven? Dat
ware slechts tijdverlies geweest. Zoo
lang de R.-K. Staatspartij zich niet door
de S. D. A. P. in een dwangpositie laat
duwen, komt er van een andere regee-
ringscombinatie niets.
Ware het dan gewenscht geweest, dat
Mr. Ruys een extra-Kabinet formeerde
als dat van Dr. de Geer? Ook dat wilde
niemand meer. Een Kabinet van andere
structuur is beslist noodig, had de heer
de Geer meermalen verklaard.
Trouwens, de stembus had overduide
lijk uitgesproken, dat ons volk prijs stelt
op een Christelijk bewind; en dies lag
het geheel in de lijn, dat de heer Ruys
althans poogde een rechts-georiënteerd
Kabinet samen te stellen.
Over het program, dat bestemd was
voor een parlementair-rechtsch Kabinet
vroeg de Kabinetsformateur het oordeel
der rechtsche groependoch het was
volkomen in den haak, dat hij noch over
het program, noch over de personen der
ministers voor het extra-parlementair
Kabinet de rechterzijde raadpleegde; en
de adspirant-ministers hielden zelfs
geen ruggespraak met de leiders van
hun politieke partij
Dat was een dienst, welke de heer
Ruys aan die partijen bewees en wel
verre van hierop critiek uit te oefenen,
meenen wij, dat de rechterzijde hiervoor
erkentelijk moet zijn. Want door deze
houding konden de woordvoerders der
rechterzijde in het Voorloopig Verslag
volkomen naar waarheid laten verkla-
„Dc fracties, politiek geestverwant aan
de leden van het Kabinet, wezen in den
meest volstrekten zin alle verantwoorde
lijkheid voor het optreden en het beleid
van het Kabinet af, als zijnde extra-parle
mentair en geheel buiten haar medewer
king tot stand gekomen. De formateur
heeft bij zijn tweede poging met geen en
kele partij-instantie ter rechterzijde over
leg gepleegd.
Van zijn medeleden geldt hetzelfde en
dus zitten in het Kabinet in geen enkel
opzicht de vertegenwoordigers eener par
tij, Hun beleid zouden dc hier aan het
woord zijnde leden uitsluitend toetsen
aan de vraag, of zij handelen in strijd of
in overeenstemming met de beginselen
beleden door de partij, waartoe zij behoo-
ren."
Wij staan geheel en volkomen vrij
zoo werd dus verklaard. Deze verkla
ring was noodig. Waiit de S. D. A. P.,
welke nog steeds van critiek leven moet
om niet te verschrompelen, had onmid
dellijk na het optreden van het Kabinet-
Ruys de stelling ingenomenalle fouten,
welke het nieuwe ministerie maakt,
schrijven we op rekening van de rech
terzijde.
Daarom merkten we op, dat de rech
terzijde, met het oog op de parlemen
taire verhoudingen, niet anders kon
doen, dan te verklarenwij hebben geen
deel aan het Kabinet-Ruys.
Want ondanks de nadrukkelijke te
genspraak, welke we hierboven citeer
den, bleef de linkerzijde ongeloovig. Zij
dacht, gelijk we in een vorig artikel in
herinnering brachten, blijkbaar aan het
extra-parlementaire Kabinet-Cort van
der Linden, en voerde daarom nog
maals aan:
„dat, om het numeriek s'erkste deel van
het Kabinet te noemen, het Katholieke,
toch niet de toetreding van vier bekende
figuren uit dc Roomsch-Ka'holicke Staats
partij, van wie drie parlementariërs,
denkbaar is, wanneer in die partij daar
tegen ernstig bezwaar zou bestaan."
Moesten de rapporteurs nu nogmaals
herhalen, wat in zeer duidelijke woor
den was gezegd, dat Ruys zijn eigen
weg ging, en dat de rechtsche partijen
hun eigen weg zullen gaan?
Het ware een noodelooze herhaling.
En toch, men ging nog verder. Niet al
leen werd alle intimiteit afgewezen,
remerkt
Verschillende leden spraken hun leed
wezen cn tcleurs elling er over uit, dal in
de troonrede gemist wordt een kloeke be
ginselverklaring, waaruit blijkt, dat het
kabinet een bewind denkt te voeren, dat
rekening houdt met de Christelijke le
vens- en wereldbeschouwing.
Volgens streng formeele opvatting
klopt het laatste citaat niet op het voor
laatste. Wanneer de rechterzijde niet
alleen elke parlementaire band met het
ministerie volkomen (en terecht) loo
chent; doch ook nadrukkelijk uit
spreekt dat het van het rechtsch karak
ter niets merkt; dan behoeft men zich
ook niet te verbazen, dat de kloeke be
ginselverklaring ontbreekt.
Wanneer er een Kabinet-Albarda-
Marchant opgetreden ware, d&n zou de
rechterzijde het betreurd hebben, dat er
van Christelijke staatkunde geen sprake
kon zijn; doch men zou een kloeke
Christelijke beginselverklaring niet heb
ben gemist, om de eenvoudige reden,
dat men deze niet vernacht had.
„Sómmige leden" deden dan ook een
stap in de goede richting, door te vra
gen, wat men te verwachten heeft ten
aanzien van de Zondagsrust en de be
strijding van allerlei, de Christelijke
volkszeden ondermijnende vermaken.
In die vraag ligt de erkenning opge
sloten, dat het Kabinet-Ruys, hoezeer
het los vap de rechterzijde staat, noch
tans van rechtsche structuur is en dat
samenwerking tusschen Kabinet en
rechterzijde, met behoud van wederzijd-
sche .volledige vrijheid, ondanks alles
eisch van Christelijke staatkunde is.
Mogelijk, dat de houding der Chr.-
historische Kamerfractie en het anti
papisme bij de stembus met name de
bevordering der Zondagsrust schaden,
doch dat is eer. kwestie apart.
Hier gaat het er om, dat blijkbaar I
met opzettelijke hardheid en gewilde
stroefheid elke band met het Kabinet
geloochend wordt, omdat men de unio
mystica, de verborgen, Christelijke een
heid, niet kan ontkennen.
Iets, wat naar ons inzicht, ook niet
noodig is.
Indien het extra-parlementair karak
ter van dit Kabinet maar voorop slaat,
dan past dankbaarheid dat het althans
van Christelijke structuur is en dat men
dus, met hoop op een gunstig antwoord,
mag vragenWaarheen gaat gij
Over maatregelen in Christelijken
geest, zweeg de Troonrede. Het is te bil
lijken maar wat mogen wij thans ver
wachten?
Geen vast accoord, helaas; maar met
minder dan vrijwillige samenwerking
tusschen Kabinet en rechterzijde, kun-
rien we niet toe.
Die samenwerking moet doel en stuw-1
kracht zijn.
VERLAAGDE HEFFII-TGË17
VOORGESTELD
AFSCHAFFING VAN DE OPCENTEN OP
DEN SUIKERACCIJNS EN VER
MINDERING DER VERDEDIG!N~ !S-
BBLASTING II
Bij do Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot verlichting van den druk
der crisisheflingcn. Het in liet leeningtonds
aanwezige saldo wordt daartoe, gelijk u:t bij
de Memorie \an Toelichtingen gevoegde sta
ten blijkt, tot het jaar 11)43 gebruikt ter ge
deeltelijke dekking van de jaarlijkschc las-
en van het fonds (afgezien is dus voorshands
\au een versnelde aflossing van de ent
schuld).
Afgeschaft worden de opcenten op den s
keraccijns en verlangd met ruim een der
de wordt ue Ycrdedigingsbelaslmg II.
Het overblijvende gedeelte van de Yerd___
gingshelasiiiig II wordt samengesmolten met
ile inkomstenbelasting in dier voege, dat
deze in hoofdsom evenveel blijft opbrengen
als :ot dusver en op de hoofdsom 20 opcen
ten worden gelegd ten bate van het ieemng-
fonds.
Blijkens de Memorie van Toelichting zal
dit een groote administratieve vereenvoudi
ging geven.
Volgens het ontwerp, zal de afschaffing
van de opcenten op den suikeraccijus in wer
king '.reden op 1 Januari 1930 en het overige
gedeelte van de herziening op 1 Mei 1930.
DE TOEGEPASTE
AETHERCENSUUR
33 VEEBBOKEN EEDEVOBEINGEN
VAN DEN VRIJDENKER EIT VAN
DEN HEER VOGT
ANTWOORD VAN MINiSTER RZYMER
Memorie van Toelichling.
Naschrift.
Dit artikel sluit aan bij het hoofdartikel in
ons blad van Zaterdag. Het was reeds ge
schreven en gezet, toen gisteravond de Me
morie van Antwoord verscheen; waarin de
Regeering de vraag, welke als opschrift is
gesteld, beantwoordt op de wijze als door ons
werd vermoed en gehoopt.
OFFICIEELE BERICHTEN
DEURWAARDER.
De Minister \/an Justitie brengt ter ken
nis van belanghebbenden dat te vervullen
is de betrekking van bezoldigd deurwaar
der bij het kantongerecht te Oud-Beyerland,
tevens deurwaarder bij de Arrondissemcnts-
Rechtbank te Dordrecht.
Sollicitaties, gericht aan den Minister van
Justitie, dienen te worden ingezonden bij
den Kantonrechter te Oud-Beyerland.
EERSTE KAMER
MEDEDEELINGEN
Onze Senaat kwam gisteravond i
bij-
Na mededeeling van ingekomen stukken,
bracht de voorzitter ter kennis. Jat de Cen
trale afdeeling besloten had .morgen 11 uur
afdeelingsonderzoek te houden van het
voorste 1-S 1 i n g n b e r g—M cnrtels om
het reglement van orde te wijzigen (uitbrei
ding van de Huishoudelijke commissie) en
enkele kleine wetsontwerpen.
Heden om 11 uur begon een openbare ver
gadering ter behandeling van het voorstel
an den heer v. d. Heuvel tot het verloe-
nen van tijdelijken steun aan de beetwor-
ivcrindustrie hier te lande.
Aan dc Memorie van Toelichting is verder
nog het volgende ontleend:
De twintig milliocn, waarmee thans de
heffingen voor het leeningsfonds kunnen
worden verlaagd, vindt het ontwerp voor 9*4
millioen voor afschaffing van de opcenten
op den suikeraccijns; en voor ÏO1/-» millioen'-
door verlaging van de Verdedigingsbelas
ting II.
Voor wat de afschaffing van de opcentenl
op. den suikeraccijns betref:, wordt er aau
herinnerd, dat de verlaging van de huofd-
soin van den suikeraccijris in December Ti
en toewijzing van bet wegvallende gedeelte
in don vorm van opcenten aan het leemngs
fonds, óók ten doel had, na de likwidatie
van den oorlogstoestand tot de reeds lang
begeerde verlaging van onzen-zeer hoógén
suikeraccijns te komen.
Het komt den Minister van Financiën
voor, gezien dezen oorsprong, dut het >n de
historische lijn ligt, nu verlichting mogelijk
is, in de eerste plaats aan deze opcenten de
aandacht te wijden. Toch zo.u hij wellicht
aan een andere oplossing de voorkeur heb
ben gegeven, waarbij zekere vereenvoudi
ging in de accijnsliefting in het algemeen
mogelijk ware geweest, indien niet het bo-
vens aunde motief juist in den tegenwuordi
gen tijd aanmerkelijke versterking had ont
vangen
De moeilijkheden, welke zich de laatste ja
ren op dc suikermarkt hebben voorgedaan,
hebben nl. aanleiding gegeven tot een inter
nationaal overleg, dat ais een eersten stap
op den weg, die beterschap kan brengen,
ten zeers"c behoort te worden toegejuicht
Als uitvloeisel van dit begin van samenwer
king is tot de verschillende regeeringen een
aanbeveling van het economische Yulken-
bondscomité uitgegaan om zoo mogelijk te
komen tot verlaging van de accijnzen op
suiker. Nu deze aanbeveling samenvalt mei
oen voornemen tot verlaging der crisishef
fingen hier te lande, meent de minister
dat er alleszins reden is op dit oogenhlik
over te gaan tot daigene, wat reeds in 1914
bij de conversie van een deel der hoofdsom
in opcenten in dc bedoeling van den wet
gever heeft gelegen.
De afschaffing van de Verdedigingsbclas-
ting II, als zoodanig een incorporatie van
het daarvan resteerende deei bij de Inkom
stenbelasting is een stap, die hoofdzakelijk
administratieve vereenvoudiging beoogt.
De incorporatie bovenbedoeld heeft als volgt
plaats gehad:
Eerst is het bestaande tarief versmolten
met het blijvend gedeelte van de Verdedi-
gingsbelastfng II, in dier voege, dat alle
inkomens ongeveer hetzelfde betalen als
wat zij zouden betaald hebben bij handha
ving van die beide heffingen naast elkander.
Vervolgcfis is het aldus gevonden tariet
gesplitst in hoofdsom en opcenten naar de
verhouding van wat thans de Inkomstenbe
lasting opbrengt en wat het blijvend gedeel
te der Verdedigingsbelastiing II zou op
brengen. De hoofdsom der inkomstenbelas
ting zal op die wijze dezelfde opbrengst blij
ven geven als tot dusver, zij het dat zij
zwaarder op de hoogere en lichter op d?
lagere inkomens zal drukken. Op de hoofd
som zullen opcenten geheven worden ten
bale van het leeningfonds. Het aantal de
zer laatste is bij dezen opzet kunnen gesteld
worden op 20.
Aldus zal het doel zijn bereikt, dat een
groote vereenvoudiging is aangebracht en
dat niettemin de druk verdeel inp ongeveer
dezelfde zal zijn, als wanneer de inkomsten
belasting en de verlaagde verdedigingsbe
lasting II naast elkander waren gehand
haafd.
De grens ligt thans dicht bij een inkomen
'an f 10.000. Beneden die grens zal de hoofd
som der Inkomstenbelasting lager ziin dan
tot dusver; boven die grens hooger. Bij een
inkomen van f 800 worden de 80 cent 60
cent; hii een inkomen van f 85.000 worden
de f 6966.40 van thans f 7487.60. (Bij een in
komen van f 10.000 wordt de tegenwoordige
hoofdsom van f 286.40 inet ruim f 1 verhoogd
tot f 287.60.
Daar de opbrengst van de hoofdsom der
inkomstenbelasting dezelfde blijft, kan het
aantal locgelaten opcenten van de provin
cies en de gemeenten ongewijzigd worden
gelalen.
De overgangstoestand hij den suikeraceiins
is on soortcgelijke wijze geregeld als geschied
is hij de jongste verlaging van den accijns
op gedistilleerd en hii de totstandkoming
van de Tariefwet van 1924.
Voorts moest met de afschaffing van de
opcenten noodzakelijk gepaard gaan een ver
laging van het specifiek invoerrecht op sui
kerhoudende goederen, hetwelk naar schat
ting 's jaars een verlies zal opleveren van
ruim f 62.000.
PLAATS VOOR EEN NIEUW STADHUIS
TE AMSTERDAM
Kan het niet komen op de terreinen
van het vroegere Paleis voor
Volksvlijt?
EEN KWESTIE VAN 'N MILLIOEN
Amsterdam, 30 October 1923.
Zoo spoedie het Paleis van Volksvlijt door
het vuur was verieerd, hoorden wij al van
plapnen om hier een grooten Schouwburg
te stichten. Wij hebben daar niet veel aan-
tevoren aan oen Minister ter j dacht aan geschonken, want ieder kon be
den verstrekt en dat de Uit- priinpn dal rlaf vnndop finnntir^l» mod».»»-
Op vragen van het Tweede Kamerlid
Wij n koo p omtrent de verbroken redevoe
ring van den vrijdenker Hoving heeft de
Minister van Waterstaat geantwoord:
De voorwaarden (gesteld voor de bedoelde
radio-uitzending) waren, dat het programma
hetgeen zou worden uitgezonden uiter
lijk drie dagen tev
nzagc zou
zending niet
beid van den Staat, de openbard orde of di
goede zeden.
Toen in het verloop der redevoering van
den heer Hoving bleek, dat-de uitgesproken
woorden in hun onderling verband krenkend
waren voor den eersten Minister
bevriende Mogendheid, zelfs in een mate, dat
zij aanstootelijk konden worden geacht voor
groote groepen, zoowel in binnen- als buiten
land. werd de uitzending, als in strijd met de
openbare orde en de goede zeden, verbro
ken.
Op .vragen van den heer F1 o r i s
trent het afbreken van cfe redevoering van
den heer Vogt.heeft de Minister geant-
oord:
1. Ambtshalve is aan den heer W. Vogt
directeur van het Omroepbedrijf van de Al-
geraeene Vereeuiging Radio Omroep, ver
zocht niet voort tc gaan met de rede, welke
hij op Maandag 21 October jI.. des avonds,
uitsprak. Toen aan dit verzoek niet werd
oldaan, is hem opdracht gegeven de rede
te eindigen, aan welke opdracht door hem
gevolg werd gegeven.
2. De bedoelde handeling strekte ter uit-
oering van het beginsel in artikel 3ter dor
Telegraaf- en Telefoon wet .1901. (Staatsblad
No, 7) neergelegd.
3. I-iet verzoek cn later de opdracht is tot
den heer Vogt gericht niet op grond van be
woordingen of uitdrukkingen, maar omdat
diens voortgezette bespreking voor de micro
foon van hetgeen de, Radioraad onder ge-
heimhouding aan de omroep-organisaties had
medegedeeld, moest worden geacht een niet
geoorloofde inbreuk te zijn op de behande
ling van deze aangelegenheid, zooals het bij
de wet daarvoor ingestelde orgaan deze
wenschte te zien geschieden.
A. V. O.
In de jongste onder leiding van Prof. Mr.
J. M. Aalberse gehouden bestuursverga
dering der Nederlandsche vereen iging tot be
vordering van den arbeid voor onvolwaar
dige Arbeidskrachten, is lang beraadslaagd
.de verhouding tusschen de hoofdvi
eeniging en de overal in den lande opge
richte of op te richten afdeelingen. De snelle
groei en ontwikkeling van deze «vereeniging
stelt de leiding voor vraagstukken, welke
men in den aanvang niet heeft kunnen voor
zien. Vandaar dat dc s atuten aan een gron
dige herziening zullen moeten worden on
derworpen. waartoe dc secretaris voorstellen
zal ontwerpen.
Als bewijs van den groei der vereenigin;
werd aangevoerd, dat sedert de vorige be
stuursvergadering in September meer dan
40 gemeenten en een provincie tot de ver-
eeniging zijn toegetreden. Ook het aantal
particuliere leden cn vereenigingen dat toe
treedt neemt voortdurend toe.
Dc definitieve samenstelling van den raad
van ad-vies, die zal bestaan uit een conglo
meratie van een aantal deskundigen-com-
missips werd uitgesteld tot de volgende ver
gadering.
Het door de verecniging uitgegeven or
gaan, uitsluitend bestemd voor de leden,
heeft groote belangstelling. Naast het offt-
cieele veroenigingsnieuws bevat het berich
ten en mededeelingen omtrent de arbeid»
zorg voor onvolvvaardigen uit binnen- en
buitenland.
ANTWOORDEN VAN MINISTERS
Op vragen van den heer Van Zadelhoff'
betreffende spoedige uitkee'ring van het se
dert 1 November 1928 toekomende achter
stallige salaris aan de onderwijzers, ver
bonden aan de leerscholen van Rijkskvveek-
scholenvoor onderwijzers en onderwijzeres
sen, en betreffende de vast te stellen regelen
voor vergoeding van onderwijzers aan leer
scholen, antwoordde de minister van On
derwijs:
Bij beschikking van 23 Augustus 1929
heeft de minister een vijftal openbare lagere
scholen erkend als leerscholen van Rijks
kweekscholen voor onderwijzers en onder-
Tegelijkertijd heeft hij de besturen der ge
meenten. waarin deze scholen gevestigd
zijn. nl. Roermond. Arnhem, 's-Gravenhage,
Appingedara en Leeuwarden- er op gewe
zen, dat de personen, die op 31 October 1928
als hoofd of als onderwijzer aan die scholen
verbonden waren, te rekenen van 1 Novem
ber 1928 op de loer«choolmarge aanspraak
hebben
Hij verhouwt dat dit voldoende is.
Vaststelling van regelen voor de beloo-
ningen aan onderwijzers wegens de prakti
sche oefening van leerlingen van kweek
scholen voor ondqfwijzers en fof: onderwij
zeressen zal de minister spoedig bevorderen.
KON. ONDEROFFICIERS-
SCHERMBOND
SCHERMWEDSTRIJDEN.
van andere fantastische plannen gingen
geruchten, maar verder dan tot geruchten
kwam het niet.
Thans bereikt ons een ander gerucht, r.l.
dgt de gemeente dit terrein koppen zal. De
zaak is nog wel niet in kruiken en kannen
de Raad moet nog een besliss ng nemen, di
Commissie van Bijstand moet nog geraad
pleegd, maar over een koopsom schijnt men
het binnenskamers eens geworden.
Nu heeft de gemeente aan dit terrein niet
veel. indien ze niet ook d-e Galerijen bezet
heeft. Ook hierover zijn onderhandelingen
gevoerd, die tot een niet geheel onbevredi
gend resultaat hebben geleid. De N. V. Pa
leis voor Volksvlijt heeft het terrein aange
boden voor f 1.450.000. de aanbieding van
de N. V. de Galerij schijnt maar weinig hoo
ger dan de schatting van B. cn W.
Er is veel kans op dat straks deze lerrei
nen en panden zullen worden aangekocht.
De prijs is niet laag. maar voor een zoo
groot terrein op een zoo bijzonderen stand
zeker niet onredelijk. En het zou van kort
zichtigheid getuigen, als de gemeente v
thans niet de hand op legde.
De vraag is natuurlijk wel, welke bestem
ming zal aan dit terrein worden gegeven.
Daar zijn er die droomen van een Volksge
bouw, al weten ze niet allen precies wat dit
eigenlijk is. Zoo blijft men eenigszins in de
lijn van den stichter, die toch ook zooiets.
bedoelde.
Anderen meenen dat, indien Amsterdam
zich een nieuw Stadhuis, aanschaft, dit hier
zal moeten komen. En zeker is de plek er
uitnemend voor geschikt en het punt voor
treffelijk.
Maar men aarzelt dit uit te spreken, om
dat men nog altoos bezig, is o-ver het oude
S'adhuis op den Dam te praten en te onder
zoeken. Voor het onderzoek dpr juristen is
geëindigd, wil men liever niet al te duicle
lijk zeggen dat men aan een nieuw Stadhu.s
denkt.
meenen. dat ons gemeentebestuu'.
ir den Dam moet. 't Zou aardig zijn,
uit historische overwegingen, maar het ge
bouw* is absoluut ongeschikt en is niet, ook
niet met groote kosten, geschikt te maken.
Wij zouden naast het Stadhuis een tweede j
nog grooter gebouw moeten hebben voor de'
gemeente-administratie, met al dc moeilijk
heden daaraan verbonden.
Veel beter dunkt ons. dat wij het Paleis
maar Paleis laten, zij het ook, dat de stad
zeker op schadevergoeding recht heeft en
dat wij daarna een nieuw Stadhuis bouwen
naar de eischen van onzen tijd. Dat ls
.kwestie van millioenen, wij stemmen het
toe. Maar het gebouwen-complex dat wij
met den weidschen naam van Stadhuis
tooien, is toch als zetel van onze stadsregee
ring niet te behouden.
De hoofdstad bouwe een nieuw Stadhuis
dat iets doet zien van de beteekenis van Am
sterdam thans. Dan is het ook in den ech
ten zin des woords een Volksgebouw.
GASCORRUPTIE
EEN RARE HEERENSOCIETEIT
Als ik me niet vergis, is het raadsel .n
Doetinchom opgelost. Daar is men jaar en
dag bezig om gascorrup.ie te ontdekken en
men zocht al maar op een plaats waar ze
niet te vinden is.
Wie, als ik, tic uitvoerige red? las van de
soc.-dem. wethouder ter verdediging van
de anti-rev. gasdirecteur, moet uit toe
geven.
En toch, er moest cn er zou gascorruptis
in Doetincheim zijn. Mr. Nö'.horn en Van
der S:el (hoe spoedig vergaat wereldsche
glorie; behalve dat de eorse pas wegens be-
leediging in deze zaak veroordeeld is); han
den het zelf gezegd en dus is het zoo.
De heeren hebben gelijk en ik vermoed
haast, dat ze te midden der gascorruptio m
de Heerensociëteit vergaderd hebben
Ja, dat is nog eens een echte, oudervvet-
sche sociëieit, waar het algemeen belang
behartigd en de algemeene wet gemaakt
wordt.
Natuurlijk, bij weer ais gisteren, wordt
daar een warm grogje bij gedronken, want
anders vloeien de woorden van wijsheid
niet. En de heeren nemen de raad ter liane;
Kookt" op gas! In de sociëteit kookt men
alleen op gas; zelfs dan. als door een nu»
terdefc-ct de geregelde toevoer van gas Is
verhinderd; want dan stroomt het gas door
een aparte toevoerbuis, om de meter heen
en ongem>'en naar binnen om het water
voor de grog te verwarmen.
Neen. ik vertel hier geen sprookje, 't Is
de wezenlijke waarheid. De heerensociëteit
„De Vriendschap" men zou ook kunnen
zeggen: „gratis gas") kan op elk oogenhlik
van dag en nacht door een aparte buis, on
geregistreerd en dus zonder betaling, gas
aftappen uit de toevoerbuis der gasfabriek
om dit te gebruiken voor verlichting en ver
warming.
Waarom? Volgens de verklaring van de
secretaris der sociëteit is dit een publiek
belang; want. ziet u, als de heeren hun
waan grogje niet op tijd krijgen, dan wordt
het publiek belang geschaad; dan neemt
de corruptie in het gemeentelijk beheer
hand over hand toe; dan is het gedaan met
rechtvaardig bestuur in Doetinchem;
dan gaan knechten te paard en heeren te
voet
Het is wel onbegrijpelijk, maar de bemoei
zieke Nederlandsche Justitie schijnt aan
de-ze idyllische toestand een einde te willen
maken.
Wel jammer.
Want zooals oude watermolens historisch»
beteekenis hebben, zoo zou men ook deze
heerensocië'eit met aparte gasleiding ;n wa
zen moeten houden als monument uit vroe
ger dagen, toen in de sociëteit.de beginselbe
sluiten ten aanzien van de gemeentelijke
en soms ook van de landspolitiek vielen.
Men toone toch eerbied voor zulke histo
rische overblijfselen uit den goeden ouden
tijd!
De schermwcdstrijden van den Kon. Onder,
offiriersschermbond zullen worden gehouden
op 27. 2S, 29. 30 en 31 Januari 1930 in d.: za
len van het Concertgebouw „Musis Sacrum"
te Arnhem.
MOBILISATIE-INVALIDEN
EEN VREEMDE GESCHIEDENIS.
Men schrijft ons:
Terwijl het aantal mobilisatie-slachtoffers
elk jaar door overlijden vermindert, zien wij
niettegenstaande dit feit, de betreffende be-
grootingspost de laatste jaren allengs meer
stijgen.
Zoo vraagt de Minister van Defensie thans
weer f 50.000 meer aan op de begrooting van
1930, ten behoeve van schadevergoedingen
aan Mobilisatie-Invaliden en hun Nabestaan,
den.
In verband hiermede brengen wij in hér-
nnering, dat de toenmalige Minister Lam-
booy in de Tweede Kamer-zitting van 20 De
cember 1928 o. m. nog zeide, dat hij met de
meeste beslistheid moest afwijzen de klacht
als zou de wet niet behoorlijk door hem wor
:n uitgevoerd.
IToe het verhoogen van de post voor 1930
met f 50.000 valt te rijmen met de gesproken
woorden van den oud-Minister van Defensie,
die deze verhoogde post zelf nog op deze be
grooting heeft gebracht vóór zijn aftreden, is
teekenend voor zijn ongelijk.
Wel wordt dc verhoogde aanvrage in-de
toelichting verklaard als zijnde noodig inge
volge het stijgende aantal aanvragen, maar
vanneer men weet, dat het hier bijkans alle.
maal gevallen betref' van menschen, die eer
tijds ten onrechte zijn afgewezen, dan zal
men aanvoelen, dat do critiek op het beleid
van den toenmaligen Minister goede uilwer
king heeft gehad.
Door het beleid van oud-Minister Lambooy
zijn evenwel honderden menschen op em
s' ige wijze geschaad, zoodat dit muisje nog
wel een staartje zal krijgen.
Het is inderdaad een vreemde geschiedenis
u-j dt h0Og f|al ccn onpartijdig
ingesteld, opdat alsnog
HET AFTREDEN VAN DEN
HEER VVESTERVELD
ALS VOORZITTER VAN DE
A.V.R.O.
ELK CONFLICT ONTKEND
onderzoek wordt
recht wordt.gedaan.
Ecu adres van Smallirgerland.
clc" Gcmccn-ernad van Sm«llineer
land is met alcomeene stemmen In de tl
t" besloten, rich
nn-maals tot de Itepcerina te «enden met
V"7Wk 'VÜ r;,n','',lik 'aten weder'
taren aait de Mobilisatie-Slachtoffers.
Een afschrift is cezondon aan de Tweede
Kamer d-r Staten-Generaaf. -
Wy ontvingen het volgend communiqué:
„In verband met de berichten, die de laatste
dagen in de pers circuleeren, over een beweerd
conflict tusschen het bestuur der A. V. R. O.
en haar voorzitter, stelt het Dagelyksch Be
stuur der A.V.R.O. er prijs op te verklaren,
dat deze berichten kennelijk hun oorsprong
vinden in het reeds geruimen tijd door den
heer Westerveld gekoesterde voornemen, ziin
functie, die hy destyds onder uitdrukkelijk
beding slechts tijdelijk aanvaardde, thans
neer te leggen. De heer Westerveld acht den
tijd gekomen, om zyn voornemen te verwezen
lijken. Hij wenscht tot eiken prijs den schijn
te vermijden, dat zyn aftreden als voorzitter
van de A.V.R.O. door de beslissing vah de
Regeering hoe deze ook moge uitvallen
zou zijn beïnvloed.
Het aftreden van den heer Westerveld,
waarvan gisteren mededeeling is gedaan aan
het Dagelyksch Bestuur der A.V.R.O., kan
geenszins worden in verband gebracht met
divergenties, die in elk bestuur plegen voor
te komen en die immer op zakelyke en ieder
bevredigende wijze konden worden opgelost
Het Dagelijksch Bestuur betreurt dan ook
zeer ernstig de uitlatingen, die de laatste da
gen in dit verband zijn gedaan.
Het Dagelijksch Bestuur van de A.V.R.O.
is eenstemmig van oordeel, dat de heer Wes
terveld met de grootste toewijding zijn krach
ten heeft gegeven aan de belangen van den
algemeenen omroep in Nederland en zulks op
volstrekt onbaatzuchtige wijze, die hem rc-cht
geeft op aller erkentelijkheid-'.
DE TOLLEN IN UTRECHT
EEN VOORSTEL TOT OPHEFFING
Door dc navolgende leden van dc Provin
ciale Sta'en van Utrecht, de heeren J. Frijda,
J. v. d. Brink, O. de Woerd, H. Kroos. M. J.
r. ermooten. D. Noordam en G. v. d. Ydk
Bonman is het navolgende voorstel 'hij de
btaten dier Provincie ingediend:
De Staten van Utrecht,
van oordeel, dat de bestaande tollen in de
provincie U'recht een'belemmering zijn \(x.r
het zich steeds uitbreidende snehoiUer
nn,' genomen hebbende van de opgave
provincie
kennis w
de wegen, waarop
Utrecht nog tolgeld wordt gehcve.i
»-*jrzookl*led Staten in onderhandeling te
treden met de 'olheffcnde liet,enten wntrer.l
spoedige opheffing dier tollen,
'ie SUllc" de resul|n'm' dier bemoei-
ingen zoo spoedig mogelijk te willen mm
deelen.