DE DUITSCHE
LANDBOUWPOLITIEK
DE WERELDSCHEEPSBOUW
Gemengd Nieuws.
ECONOMIE EN FINANCIEN
Ons Praatuurtje
Wat ik hoorde,
zag", las en dacht.
Op reis en thuis.
Als men iemand onwetend en onwillens
op z'n eksteroog trapt, zegt men: Pardon!
Als men te goeder trouw iemand pijn
Hoet, zegt men?. Pardon!
Dat is al zoo'n gewoonte geworden, dat
men de beteekenis van dat woord ha.ast niet
eens voelt, 't Is een soort beleefdheidsvorm
geworden.
Ik had het voor twee weken even over de
cocosvetknoeierijen en heb daarmede
iemand, misschien meerderen, pijn gedaan.
Ik zou beleefdheidshalve kunnen zeggen:
pardon! en heengaan, doch wil mij er zóó
niet afmaken.
Nadrukkelijk verklaar ik in mijn praatje
ge©n oogenblik de ambtenaren belast me!
de controle te heben willen aantasten.
'k Heb zelfs geen moment aan ze gedacht
in eenigen minder goeden zin, toen ik over
dit geval hoorde, las, dacht en schreef. Voor
zoover ik kon nagaan is geen enkel ambte
naar hier ook maar in het minst bij be
trokken.
Maar dat bij zoo'n geval van geraffineer
de knoeierij, de directeur gehandhaafd blijf!
en de (of sommige) bestuursleden er niets
meer van geweten zouden hebben wil er bij
mij niet in
Terwille van onzen
heeft de pers hier, waar het gepubliceerd
werd tot taak af te keuren, algemeen open
lijk al te keuren wat hier misdaan werd.
Ik deed het op mijn manier, een ander op
een andere wijze. Verzwijgen, goedpraten,
vergoelijken is hier, naar onze meening, be
slist verkeerd.
Mocht echter blijken, dat ook de feiten
anders zijn dan wij noemden en het geheel
een lastercampagne is, dan kan niemand
daar meer blij om zijn dan ik, en heb ik is
graag een boetedoening voor over.
Doch de zéér uitvoerige mededeelingen in
op dit terrein vooraanstaande bladen, deden
ons helaas vermoeden, dat de feiten maar
al te zeer waar zijn.
Evenals men in de bollenstreek wel kan
hopen, dat de inpoldering van het water
schap Vollenhove niet zal doorgaan, doch ze
zullen ook wel vermoeden, dat dit hopen
ijdel is.
't Is wel jammer voor ze, vooral voor de
Hyacinthen-kweekers, omdat hier zulk
UITSTEKEND DEKRIET
.vandaan komt.
Overal gaat men de- uitgeveende grond
inpolderen en voor beter cultuur klaar ma
ken, waarom dan de groote uitgestrektheden
bij Vollenhove niet, zoo zullen ze dan rede
neeren. En de kweekers zeggen: laat ons ons
best dekriet houden. Ge maakt onze kweeke-
rijen het leven lastig.
Zoo gaat het: de eene zijn brood is de an-
'derd zijn dood.
Men tracht echter een gedeelte van Vol-
lenhoven's waterschap voor rietland te
behouden. Maar het dekriet zal er dan
wel niet goedkooper op worden.
De prijzen der aardappelen gaan anders
niet omhoog en die daar hun hoop op had
den zien deze wel vervliegen.
Toch zouden wij adviseeren
Men kan beneden een zekere prijs ze beter
vervoederen aan het vee, dat dit jaar ook al
niet ruim ln de winterprovisie zit
Beneden-de daalder per mud zouden wij
de aardappelen niet laten gaan. Er zit nl.
voor ongeveer 11.60 per H.L. voederwaarde
in.
Maar daarover schrijven we nog wel een
afzonderlijk artikel in dit of een volgend
nummer.
't Hooi en stroo zijn duur en zullen niet
goedkooper worden. Krachtvoe'der is natuur
lijk ook aan de heel hooge kant
We zagen
de 1000 pond.
Een boer heeft op het oogenblik wel al
zijn overdenkingskracht noodig om goed be
slagen de staltijd tegemoet te gaan.
Velen gaan de koeien voor een deel ver-
kooptsn, doch krijgen, daar nu de markt
overvoerd wordt, geen hooge prijzen.
Ja naar goede melkbeesten is nogal vraag.
Vandaar ook goede prijzen voor zulk vee.
Èoch beste melkgeefsters houdt de boer lie-
En *t loopt soms vreemd, voor mager vee
is ook een goede prijs te maken.
Vooral voor Rotterdam is veel vraag naar
3it soort vee.
Misschien omdat het „vette" vee vrij duur
is, al noemt een ander blad de markten
Saarin „redelijk goed gestemd".
Voor de spoelingboeren schijnt de liefheb
berij groot om het eens te probeeren.
Welnu, laat er maar goede vraag blijven.
Dat past ons en we zullen ons er over
verheugen als de prijzen nog hooger worden.
Evenals we ons verblijden over het feit.
dat ze in Limburg wat het verpakken en
sorteeren van het fruit aangaat, de koe flink
bij de horens pakken.
Daar hield men® niet alleen *een verpak-
kings- en sorteeringswedstrijd waaraan druk
werd deelgenomen, doch ook poogt men op
andere wijze het goed Borteeren en verpak
ken te propageeren.
Men wil daar stichten
COÖPERATIEVE SORTEER- EN
VERPAKKINGSINRICHTINGEN.
waar de nieuwste sorteermachines staan en
het fruit op de meest oordeelkundige wijze
pakt wordt.
Dat kan goed werken want werkelijk het
is al te gek, dat het Amerikaansche fruit,
dat in kwaliteit beneden het onze- staat,
toch door 6choon uiterlijk en door doel
matige model-verpakking de harten der koo-
pers zou winnen.
Dan kan wel anders. Men leze elders in
ons blad, welke wenken gegeven worden en
behartige deze.
En de veeboeren behartigen de wenschen,
die gegeven worden met het oog op het volop
VOEDEREN VAN SUIKERBIETEN
KOPPEN EN -BLADEBEN.
waaraan bezwaren verbonden zijn.
Overvloedig voederen van dit op zichzelf
goed voedsel, heeft een funesten invloed op
de melkgift. En dit heeft weer een funesten
Invloed op onze portemonnaie, die toch al
zoo plat Is.
En dat van de melk geraken kan soms
lang duren.
L Nu ia bietenafval ('t andere woord la too
Onder bovenstaand opschrift verschenen
in „De Morgen" een artikel van den Duit-
schcn minister voor Voeding en Landbouw,
Hei-man Dietrich, 't welk wij hier laten vol
gen, hier en daar van een opmerking on
zerzijds voorzien.
De Duitsche landbouw heeft sedert de sta
bilisatie ongeveer' 9 milliard schulden ge
maakt. In de laatste vijf jaar zijn de schul
den jaarlijks met bijna 1 milliard mark
toegenomen. De landbouw moet dientenge
volge meer opbrengen, om niet achteruit te
gaan, en 1,5 a 2 milliard meer, om te ren-
deeren. De vraag is nu maar, hoe kan dit
worden bereikt? In den laatsten tijd laten
zich weer „deskundigen" hooren en preeken
dat men den landbouw van één punt uit
kan genezen. Vroeger heerschte de meening,
dat men alles met in- en uitvoerrechten in
orde kon brengen, maar dit is langzamer
hand opgegeven. En nu zoekt men naar won
dermiddelen. Zoo'n geneesmiddel zal men
echter op het oogenblik zeker niet, en ook
in de toekomst waarschijnlijk nooit vinden.
Ik geloof niet aan zulke dingen en ik ben
van meening, dat de landbouw niet mag
worden verleid door zulk een dwaling.
Ik weet, dat de heele wereld vol douane
muren staat en dat deze dagelijks nog hoo
ger worden en ik ben er me van bewust,
dat Duitschland, om niet ten onder te gaan
beschermd moet zijn. Dit geldt vooral voor
den landbouw. Maar er zijn gevallen, waar
die in- en uitvoerrechten niets kunnen uit
richten. Het probleem is enkel en alleen
of er middelen bestaan om den landbouw
tot een gelijkmatige productie te brengen,
waardoor niet jaar op jaar verschillen van
millioenen ontstaan.
Dit zal niet best gaan, nu wij de natuur
niet in onze hand hebben en de droge zo
mer van 1929 na een langen kouden winter
b.v. een groot tekort aan gras deed ontstaan
terwijl andere jaren weer, door andere in
vloeden, oogsten die 50 a 75 pet. hooger
zijn, zullen geboekt worden.
Definitief kan de crisis in den landbomv
alleen hersteld worden, wanneer de voort
brenging technisch verbeterd wordt, ver
meerderd en naar den smaak van den ver
bruiker gericht Dit geldt vooral voor de
zuivelbereiding, welke op het oogenblik al
een waarde van 3 milliard op de markt
brengt; daarbij voert Duitschland nog voor
een half milliard, boter en kaas. in. Als we
onze economie op den juisten weg brengen,
kan zonder bijzondere arbeidsvermeer-
dering en zonder aanmerkelijk meer uitga
ven niet alleen een halve milliard in
voer overbodig worden, maar er kan ook
een half milliard meer uit de zuivelbereiding
worden gewonnen en wel door de melk op
den weg van producent tot consument één
Pfenning per Liter goedkooper te maken en
het verbruik van melk, boter en kaas 10
te verhoogen. Dit laatste maakt 300 millioen
mark uit en de ééne Pfenning van den goed
kooperen weg 200 millioen mark.
Meer melkdrinken en boter en kaas eten
dus. Ja, krijg ze daar maar eens toe, dat
zou een mooie zaak worden. Maar 'k ge
loof, dat bij de hooge boterprijzen de Hol-
landsche huisvrouw en vermoedelijk ook de
Duitsche, niet spoedig tot d.ez.e, hoe nuttige
zaak ook, overgaat
Wat de vogel- en eier-productie aangaat,
moet men er in slagen, een groot gedeelte
van den invoer overbodig te maken. Deze
groot) een tijd over. Men heeft 't maar kor
ten tijd maar dan ook vaak in groote hoe-
eelheden.
Gaat dus overvloedig voederen en krijgt
weinig melk en van een slechte kwaliteit,
wansmakelijk soms. Zoo erg, dat melkventers
in de steden er de klanten mee kunnen ver
liezen.
De boter smaakt er zelfs naar.
De rijksveeteeltconsulent Zwagerman raadt
dan ook aan, niet te veel te geven. Aan vee
op stal 25 kg. tot hoogstens 40 kg. en dan
dikwijls in kleine hoeveelheden verstrekken.
De bakken goed schoon houden en hooi.
stroo en krachtvoeder bijgeven en voor
darmstoornissen per dag en per dier een half
ons keukenzout en een ons geslibt krijt ge
ven,
Vee, dat nog in de weide loopt, geve men
ook hoogstens 25 kg. en voeren wat kracht
voeder, zout en krijt bij.
Laat men de dieren vrij dan nemen ze
wel driemaal zooveel, wat zeer verkeerd
werkt en groote verspilling is.
Ga ze liever inkuilen, lees de artikelen
daarover in ons blad.
Men bedenke wel, dat kuilvoeder een uit
muntend voer is en geen nadeeligen invloed
behoeft te hebben op melk en boter.
Nadeelige- invloeden moeten steeds ge
weerd worden, zooveel ons mogelijk is en wij
vonden het een zeer verstandige vraag welke
ons gedaan werd door een boer, waarmee
we dezer dagen de weilanden in de Betuwe
bezochten.
We bezochten zijn melkvee, dat ten deele
hier, en ten deele daar was en moesten
verschillende landen passeeren, weilanden
zoowel als bouwland.
Hij vroeg ons nl. of deze landen ook nog
kalkgebrek zouden hebben.
"t Eenigste wat ik antwoorden kon was:
laat hot
'k Vermoed dat er wel geen overmaat van
kalk gevonden zal worden.
Maar de invloed van kalk op den oogst is
zóó groot, dat het wel de moeite loont zijn
landerijen te laten onderzoeken en naar be
wind van zaken te handelen.
Vooral voor mijn geleider, die op zijn bouw
land veel groentenzaden op contract voor
een groote zaadhandelfirma verbouwde,
scheen mij een juiste kalktoestand een nood
zakelijkheid.
Maar niet alleen voor deze, ook voor eiken
anderen grondgebruiker is het noodzakelijk,
dat hij zijn grond leert kennen ook wat kalk-
gehalte aangaat. Proeven zijn daar, die bc-
ijzen van welken grooten invloed kalk is.
Wij komen daarop nog wel eens terug in
een of ander artikel.
Voor vanavond genoeg gepraat
Tot de volgende week.
bedraagt op het oogenblik meer dan 400
millioen per jaar. Aen fruit groenten en
Zuidvruchten voert Duitschland jaarlijks
voor meer dan 000 millioen Mark in. Onge
twijfeld kan ook hier voor een half milliard
meer geproduceerd worden, zoodat op dit
gebied een verder gedeelte der ontbrekende
geldmiddelen beschikbaar komt
Maar ik moet hieraan toevoegen, dat er
tegelijk met de vermeerdering der productie
een organisatie voor verbruik en afzet op al
deze gebieden moest worden ingevoerd. Ik
hoop ook, dat hot gelukken zal den land
bouw te ontlasten van belastingen en rente.
De uitvoering van het Young-plan zal het
wel mogelijk maken, dat er eindelijk een
financieele regeling tusschen Rijk, landen
en gemeenten tot stand komt, waarvan he'.
doel moet zijn: verlaging der directe be
lastingen. Plet gevolg van deze regeling
moet minstens een vermindering der lasten
met 200 milliard beteekenen.
Het is verder verkeerd om 9teeds te roe
pen, dat de staat alleen hulp kan brengen.
We hebben immers gezien, dat mei hoogere
in- en uitvoerrechten alleen, nog niets wordt
bereikt. Er blijft dus, als de staat, per sé
moet helpen, alleen dwangcconomie over.
Maar dat zullen niet velen in Duitschland
wenschen en allerminst de landbouwers.
Maar ook in ons land zijn wij. wars van
dwangeconomie. Dat kan niet anders leiden
dan tot vervorming en ontwrichting.
In sommige opzichten mag dwang -goed
te keuren zijn, als het bedoelt bescherming
tegen verkeerde praktijken, of schadelijke
invloeden, doch een dwangeconomie is o.i.
zeer verwerpelijk. Een huishouding door
dwang bestuurd valt te eeniger tijd uiteen.
2ooals ik boven reeds heb gezegd, kan
volgens mijn meening vooral een betere or
ganisatie van voortbrenging en afzet ver
betering brengen, dit met hulp van den
staak De gedachte, dat de staat almachtig
is en alles moet regelen, deugt niet voor de
individucele economie. Met de middelen, die
ter beschikking staan, moet de productie
van den landbouw met twee milliard wor
den verhoogd, zonder de vrije economie uit
te schakelen. Daarover gaat de strijd. Slaagt
men hierin, dan zal de landbouw gezond
worden en de Duitsche economie door den
landbouw zóó worden bevrucht, dat het aan
tal vverkloozen aanmerkelijk zal afnemen en
de Duitsche betalings- en handels-balans
van dien aard worden, dat onze economische
onafhankelijkheid en onze internationale be
talingskracht verzekerd is.
Met veel instemming lazen we het laatste
gedeelte. Een zin hebben we zelfs vet laten
drukken, omdat het wel eens goed aandoet
dit ook uit andere mond te hooren. Neen de
Staat is niet almachtig en als die ingrijpt
gaat het vaak met een koude bevriezende
greep.
Een Leerzame Proef
Rijkslandbouwconsulent ir. O. J. Cleverin-
ga te Zutphen schrijft: In 1929 wertj op
bovengenoemd proefveld, geëxploiteerd door
J. Bibo te Epe, Zegehaver verbouwd op oud
hoog bouwland op den enk bij Zuuk teneinde
te laten zien, hoezeer dit gewas gevoelig is
voor den kalktoestand en voor de daarbij
gekozen zure of alcalische meststoffen. De
kalktoestanden waren vóór het zaaien en
na den oogst vrijwel precies dezelfde, nl. ge
middeld 10, —20 en —28. Uit het grond
onderzoek bleek dircot weer de nadeelige
invloed van zwavelzure ammoniak op den
kalktoestand. De perceelen zijn 2 aan 2 steeds
gelijk behandeld. Het kalkrijke —10 perceel,
bemest met chili, is echter S, tegenover
dat met zwavelz. ammoniak 11. Bij de 20
perceelen is dit —IS en —22. B" '<e kalk-
armste perceelen is de kalktoestand tot een
grens gedaald, waarbij deze vrijwel het
ui erslc heeft bereikt, zoodat beide perceelen
dcnzelfden kalktoestand 28 vertoonden. De
grond werd in het begin van December ge
spit en wegens den langdurigen winter eerst
op 28 Maart bemest en tegelijk bezaaid. De
bemesting bedroeg per H.A. 400 kg. 40
kalizout, 700 kg. slakkenmeel (in den vorm
var. ïosforzure voederkalk) cn 60 kg. zuivere
stiks.of, nl. 400 kg. chili tegenover 300 kg.
zwavelzure ammoniak, terwijl 110 kg. Zege
haver op 20 cM. rijen a. 'nl werd gezaaid.
Op 23 April stond de haver reeds flink in
rijen, maar vertoonde nog geen enkel ver
schil in groei, daar alle planten nog op het
voedsel van de korrel teerden en dus de
voor- en nadeelen van een goeden en slechten
bodemtoestand nog niet ondervonden. Op 25
Mei traden reeds zeer groote verschillen op.
geheel overeenkomstig de verwachting. De
—10 perceelen ontwikkelden zich schitterend
doch de chili bij S was toch nog zeer'veel
beter dan de zwavelzure ammoniak bij —11.
De laatste vertoonde zelfs in zeer zwakken
vorm de Hooghalensche ziekte. "De kleur van
dit perceel was dan ook iets minder goed.
De —20 perceelen waren veel minder ontwik
keld en beide Hooghalcnsch ziek. De haver
met chili bij 18 had echter in zijn geheel
nog een groene kleur ,was alleen licht ge
tijgerd en betrekkeijk nog gezond, terwijl die
met 7.w. ammoniak bij 22 flink Hoogha-
lensch ziek was en in zijn geheel een gele tint
Dan worden we Verambtenaard en laat ons
daar alstublieft van verschoond blijven.
Nu hopen we echter dat Duitschland op
voortbrengingsgebied niet dadelijk onafhan
kelijk wordt. De malaise zou er bij ons te
grooter om worden. Wij ?ijn op het buiten
land aangewezen. Maar men ziet het: alles
wordt gedaan om voor zich zelf te zorgen en
het geld dat nu het land nog uitgaat te be
houden.
Bij het streven om onafhankelijk te wor
den zal natuurlijk degene, die het best ge-
ntist kan worden het eerst verdwijnen.
Wij moeten in elk opzicht er naar streven
de beste waar te leveren.
Ze moeten ons noodig hebben en blijven
hebben.
met sterke tijgering vertoonde. De 28 per
ceelen waren beide in erge mate Hoogha-
lensch ziek, doch ook hier was nog een zeer
groot verschil.
De met zwavelzure ammoniak bemeste
perceelen waren doodziek. Deze verschillen
zijn in den loop van den zomer steeds over
tuigender geworden. Het proefveld was daar
door voor de omgeving buitengewoon leer
zaam. De haver met chili bij —8 muntte ver
boven alle andere perceelen uit en gaf het
mooiste gewas, dat men zich denken kan,
niettegenstaande den toch zeer drogen zomer.
De zw. amm. bleef hierbij vnr achter. Hoe
zeer de kalktoestand den groei beheérscht
blijkt uit de stroo- en zaadopbrenggt die per
H.A. bedroegen:
kalktoestand stroo zaad:
in K.G. in in H.L. in
—10 7200 100 104 100
—20 5300 74 77 74
—28 4100 57 49 47
Een hoogste opbrengst van 104 TIL. haver
per H.A. gemeten land mag uitstekend wor
den genoemd. Deze werd bereikt bij —10. Bij
—20 is deze reeds gevallen op 77 HL. of
slechts van de hoogste opbrengst. Bij 28
(een kalktoestand, waarin nog heel wat oude
bouwlanden verkeeren) is de oogst zelfs te
rugvallend op 49 H.L. of minder dan de
helft van de hoogste opbrengst die met
precies dezelfde bemesting werd verkregen
bij —10. Het eerste doel: te laten zien, dat
de kalktoestand den groei totaal beheerschf
is dus ten volle bereikt. Het tweede doel was
den ipvloed van de keuze der meststoffen te
demonstreeren. Deze blijkt uit het volgende
overzicht:
kalktoest. bemest, stroo zaad
in K.G. in in HL. in
—8 chili 7500 100 110 100
11 zwav. amm. 6900 92 89 89
—IS chili 5500 73 88 80
22 zwav. amm. 5100 68 70 64
—28 chili 5000 67 60 55
28 zwav. amm. 3200 43 3S 35
HILLEGERSBERG,
het Postkantoor Ruime
beschikbaar. Bevragen
r
L. LUITEN, Bergweg 162.
pCt. en in zaadopbrengst zelfs 11 pCt. achter.
Bij de —20 kalktoestanden is het stroo-op-
brengst 5 pCt. beneden de chili en de zaad
opbrengst zelfs 16 pCt. Tenslotte is op de
zeer kalkarme perceelen 28^) de stroo-op-
brengst bij de zwav. ammoniak 24 pCt. slech
ter dn van de chili, terwijl dit verschil bij
het zaad 20 pCt, bedraagt. Hier is dus nog
eens weer zeer duidelijk aangetoond hoe bui
tengewoon nadeelig de zwaveizure ammoniak
niettegenstaande de lage prijs, zelfs bij goede
kalktoestanden op onze zandgronden is. De
proefnemer verdient lof voor de nauwkeurig
heid, waarmede de proef is uitgevoerd.
Opening
t Lagere Tuinbouwschool
te Barendrecht.
Installatie van het Hoofd.
Positief Christelijk onderwijs.
Gister had de opening plaats van de Tuin
bouwschool te Barendrecht, in tegenwoordig
heid van 't Bestuur der Vereeniging tot be
vordering van 't tuinbouwonderwijs op 't
Eiland IJsselmonde en Omstreken en de
Commissie van Toezicht.
De voorzitter, Burgemeester Klein, van
Ridderkerk, onende de bijeenkomst en heet
te allen hartelijk welkom, inzonderheid den
Inspecteur van 't Landbouwonderwijs als
vertegenwoordiger van den Minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw.
De voorzitter bracht met nadruk naar vo
ren, dat de school officieel D.V. in 1930 min
of meer feestelijk zal worden geopend en dat
cleze bijeenkomst eigenlijk niets anders be
oogt dan een begin der lessen in een hulp
lokaal en de installatie van het H. d. School.
Wijzende op 't groote nut van 't tuinbouw,
onderwijs op 't Eiland IJsselmonde gaat spr.
in korte trekken na, wat er zooal gevraagd
wordt van den tegenwoordigen tuinder, wil
hij met eenig succes zijn bedrijf uitoefenen.
Met den wensch dal Gods onmisbaren ze
gen op dit aangevangen werk mag rusten,
verklaart spr. de school voor geopend en
geeft het woord aan den heer Winter-
m a n s, Inspecteur van het Landbouwonder
wijs.
De Inspecteur acht naast T wetenschap
pelijk onderwijs ook noodig de vorming van
't karakter, aan deze scholen een zeer voor
name factor. Het hoofd der school zal zich.
dat ten volle bewust moeten zijn. Dan zal
met Gods hulp deze school worden tot heil
en zegen. Spr. richt zich daarna tot het
hoofd der school met den wensch, dat hij
zijn arbeid met zeer veel vrucht mag be
kroond zien en in de beste harmonie met
allen mag samen werken. Dat hij niet al
leen mag zijn de onderwijzer, doch ook de
opvoeder van de leerlingen.
Daarna spreekt Burg. Bax in zijn dub
bele kwaliteit als burgemeester van de ge
meente, waar de school gevestigd wordt en
tevens als lid van de Commissie van Toe
zicht. Al brengt de bouw der school met
zich, dat er tamelijk zware fin. offers van
de gem. Barendrecht gevorderd worden,
toch acht spreker zich gelukkig met de
school in zijn gemeente, omdat er In m
dan een opzicht groote behoefte bestond
aan een dergelijke inrichting.
De heer Wiersma, Rijkstuinbouwconsu-
lent voor Zuid-Holland zet op zeer duide-
"lijke wijze uiteen, hoe de school eigenlijk
is ontstaan.
De heer Bitter, Inspecteur van het M.
O. te Rotterdam richt zeer hartelijke woor
den tot de leerlingen.
Ten slotte geeft het Hoofd der school, de
heer J. Berghuis een uiteenzetting van
wat er zooal op school wordt gegeven. De
leerlingen worden in 2 klassen verdeeld en
de lessen worden gegeven op Maandag en
Donderdag aan klasse I, op Woensdag en
-Vrijdag aan klasse II. Spreker brengt met
klem naar voren, dat het onderwijs een po
sitief Christelijk karakter zal dragen. Dat
alleen dan de opvoeding tot haar recht kan
komen, wanneer er rekening wordt gehou
den met Gods ordinantiën. En hiermee aan
vaardt hij de betrekking als Hoofd der
school na dank betuigd te hebben voor de
woorden tot hem gericht.
Hierna sloot de voorzitter en ging he£
Hoofd der school de lessen bespreken met
de leerlingen.
PRAATJESMA, IR.
Nederland is weer op de derde
plaats gekomen; het verschil
met Duitschland is nog slechts
gering.
Bij den bouw van motorsche
pen, en wat de te water ge
laten en op stapel gezette
scheepsruimte betreft, heeft
Nederland de twsedo plaats
reeds bereikt.
Uit de drie-maandelijksche opgaaf van
Lloyd's Register of Shipping (blijkt dat de
scheepsbouwnijverheid in ons land zich in
betrekkelijken welstand mag verheugen; gere
kend naar de bruto inhoud van d<e in aam
bouw zijnde schepen heeft Nederland de
derde plaats onder de scheepsbouwende lan
den, waarvan het door Japan tijdelijk was
verdrongen, weer bezet, en terwijl de cijfers
voor ons land ook in vergelijking met vroe
gere tijdvakken zeer gunstig zijn, is het ver
schid im-et Duitschlandi, dat op de tweede
plaats komt ac'hter Groot-Brittarwnië mei
Ierland, tot slechts 11.000 ton ingekrompen;
de moeilijkheden waarmede de scheepsbouw
nijverheid in Duitschland heeft te kampen
hebben de bedrijvigheid in dat land sterk
doen verminderen.
Op 30 September waren 741 zeeschepen
van meer dan 100 ton bruto inhoud elk, met
een gezamenlijken inhoud van 2.S17.339 ton
(1 ton is 2.83 MJ) over de geheele wereld
in aanbouw, of 18 schepen en 20.8S6 ton
dan op 30 Juni 11. doch 134 schepen en 295997
ton meer dan op September 1928. In_ Neder
land waren op genoemden datum 55 sche
pen met een bruto inhoud van 224.029 ton
onderhanden, of 16 schepen met 51,623 ton
meer dan op 30 Juni 1.1. en 5 schepen met
32,739 ton meer dan op 30 September 1928.
De verbetering in ons land heeft uitslui
tend betrekking op motorschepen; ook in
Groot-Briltannië, Zweden en Denemarken
neemt de bouw van motorschepen toe, ter
wijl in andere landen, w.o. ook Duitschland
minder motorschepen in aanbouw zijn dan
aan het einde van het tweede kwartaal.
Over den geheelen wereld zijn 303 motor
schepen van 1,531,613 ton in aanbouw; het
Nijderlandsche aandeel is gestegen tot 39
motorschepen met 189,S29 ton, of 15 schepen
met-52,274 ton irmor dan op 30 Juni 1.1. en
13 schepen met 72,919 ton meer dan op 30
September 1028. Stoomschepen komen met
grooter verschil in de het voorafgaande kwar
taal op do twrede plaats; over de geheele
wereld zijn 409 stoomschepen met_ 1.274,754
ton onderhanden, waarvan in Nederland
slechts 16 stoomschepen met 31,200 ton, of
1 schip meer doch 001 ton minder dan op
30 Juli 1.1. en 7 schepen niet 39,890 ton min
der dan op 30 September 192S.
Terwijl de gemiddelde grootte der over de
geheele wereld onderhouden stoomschepen
in het afgcloopen kwartaal onveranderd is
gebleven op 3,117 ton. is die van op Neder-
landsche werven onderhanden stoomsche
pen gèdaald van 2,323 tot 2,140 ton; de ge
middelde grootte der over de geheele wereld
in aanbouw zijnde motorschepen is geste
gen van 4,973 ton tot 5,055 ton, doch is voor
Nederland gedaald van 5,731 tot 4,868 ton.
Bij den bouw van motorschepen komt Ne
derland op de tweede plaats onmiddellijk
achter Groot-Britannië met Ierland, waarop
30 September niet minder dan 101 motor
schepen met 651,875 ton bruto inhoud onder
handen waren; Japan komt op de derde
plaats met 21 motorschepen en 148,610 ton,
Zweden op de vierde plaats met 22 motor
schepen en 103,292 ton.
Over de geheele wereld zijn in het derde
kwartaal 157 stoomschepen met 397,250 ton
te water gelaten en slechts 130 stoomsche
pen rnet 294,065 ton op stapel gezet, tegen
over 69 motorschepen met 310,845 ton, die
de hellingen hebben verlaten, staan echter
90 motorschepen met 363,795 ton, die op sta
pel gezet zijn. Wanneer ook de schepen, die
niet van eigen voortstuwingswerktuigen zijn
voorzien, worden medegeteld, zijn 12 schépen
met 64,679 ton minder op stapel gezet dan
te water gelaten; in Nederland zijn echter
9 schepen met 3,434 ton meer op stapel ge
zet dan te water gelaten.
Van de Nederlandsche werven zijn gedu
rende het derde kwartaal 15 schepen met
een bruto inhoud van 74,064 ton te water ge
laten, of 4 schepen met 45,654 ton meer dan
in het tweede kwartaal van 1929 en 4 sche
pen minder, doch 0,404 ton meer, dan in
het derde kwartaal van 1928. Hierbij waren
slechts 4 stoomschepen met 8,089 ton, of 3
schepen met 3,841 ton minder dan in het
vorige kwartaal en 5 schepen met 19,661 ton
minder dan verleden jaar; het aandeel der
motorschepen is echter gestegen tot 11 met
65,975 ton, of 9 schepen met 49,975 ton meer
dan in het vorige kwartaal en 2 schepen
met 26,515 ton meer dan verleden jaar.
Op stapel gezet zijn in ons land 24 sche
pen met 77,498 ton, of evenveel schepen doch
40,124 ton meer dan in het tweede kwar
taal van 1929 en 13 schepen met 47,548 ton
meer dan in het derde kwartaal van 1928;
hierbij waren slechts 3 stoomschepen met
4,764 ton, of 7 schepen met 10,555 ton min
der dan in het vorige kwartaal en slechts 1
schip met 12,476 ton minder dan verleden
jaar en 21 motorschepen met 72,734 ton, of
7 schepen met 50,679 ton meer dan. in het
vorige kwartaal en 14 schepen met 60,024
ton meer dan verleden, jaar.
De gemiddelde grootte der over de geheele
wereld óp stapel gezette stoomschepen (2,262
ton) is ,268 ton kleiner dan von de te water
gelaten stoomschepen', voor Nederland is 't
verschil 434 ton- (1.5SS en 2,022 ton); de ge
middelde grootte der over de geheele wereld
op stapel gezette motorschepen (4,042 ton)
is 463 ton kleiner dan ter te water gelaten
motorschepen, voor Nederland is het ver
schil zelfs 2,536 ton (3,464 en 6,000 ton).
Van de over de geheele wereld onderhan
den stoom* en motorschepen van minder
dan 2,000 ton bruto inhoud elk worden, naar
het aantal gerkend, 10.9 (vor. kwart. 6.6)
pet in. Nederland gebouwd, voor schepen
van 2.000 tot 10.000 "ton is-het aandeel van
ons land 3.5 (3.0 pet), en vcor schepen van
10,000 ton en grooter zelfs 22.2 (14.9) pet.
Wanneer de cijfers der Britsche scheeps
bouwnij verheid worden uitgeschakeld, ls hei
aandeel van Nederland voor schepen van
minder dan 2,000 ton 17.1 (11.4) pet., voor
schepen van 2,000 tot 10,000 ton. 7.7 (6.4) pet,
en voor schepen van. 10.000 ton en grooter
37.0 (28.0) pet
Zonder de Sn Duitschland onderhanden
stoomturbines zijn over de geheele wereld
7S4 scheepsmachines met een gezamentlijk
vermogen van 2,289,971 p.k. in aanbouw, het
aandeel van Nederland is in het afgeloopen
kwartaal gestegen tot 42 machines en 135,180
p.k., of 4 machines en 16,290 p.k. meer dan
op 30 Juni 1.1 en 2 machines met 11,120 p.k.
meer dan op 30 September 1928. Ons land
heeft bij den bouw van scheepsmachines
Frankrijk voorbijgestreefd, zoodat wij thans
de vierde plaats bezetten achter Groot-Brit
tannië, Denemarken en Duitschland.
Onder toezicht van Lloyd's Register of
Shipping worden 368 schepen met 1,688,084
ton bruto inhoud gebouwd, of 59,2 pet. van
het wereldtotaaL
BRUTALE INBRAAK.
Bij een inwoner van Castricum (N.-H.)
werd inbraak met diefstal gepleegd. Van het
z.g. „bedbordje" bleek een geldkistje ver
dwenen te zijn, dat ongeveer f 2000 inhield.
EEN DOODELIJKE STAP.
In de Hengelosche straat te Enschedé
werd 's avonds de 40-jarige Wielinga, dia
plotseling van het trottoir stapte, door een
auto uit Hengelo overreden. De ongelukkige
overleed in het ziekenhuis aan de bekomen
verwondingen.
BESCHONKEN PIRATEN.
Men meldt ons uit IJsselmonde:
Mej. H. bemerkte, dat bij een parlevinkers
boot iemand buitenboord hing, terwijl drie
daarin zittende personen hem trachten te
verdrinken. Deze laatsten waren in beschon
ken toestand. Toen zij naar de boot ging
heeft zij ze allen aan wal laten komen, en
iemand naar den burgemeester gezonden,
die direct ter plaatse was en proces verbaal
opgemaakt heeft. Men heeft getracht hem
nog van zijn geld te berooven, wat echter
niet gelukt is.
DE DOODELIJKE DAMP.
Men meldt ons uit Gorinchem:
De alleen wonende bejaarde G. C. V. al
hier was Dinsdagmorgen niet op cijn werk'
en de deur was gesloten. Bij opschuiving
van het raam werden de buren een sterke
gaslucht gewaar. Het kraantje van een
gasconfoor stond open. V. lag te bed en
leefde nog, doch was buiten kepnls. Per
brancard is hij naar het ziekenhuis ver
voerd. Zijn toestand, is zorgwekkend.
SPAARBANK VOOR DE STAD
AMSTERDAM.
Het bestuur van de Spaarbank voor de Stad
Amsterdam heeft uit de overweging, dat de
krachtige financieele positie van deze Spaar
bank en haar aanzienlijk reserve-kapitaal
zulks toelaten, besloten om met ingang van 1
Januari 1930 de rente te verhoogen van 2,64
pet. tot 3 pet.
THE TEXAS CORPORATION.
De firma's Mendelssohn Co. en Pierson
Co. te Amsterdam en R. Mees Zoonen te
Rotterdam berichten, dat zij de inschrijving
op de restcerende 750,000 (8 250,000 zijn
reeds in het buitenland geplaatst) 5 pet Con
verteerbare Sinking Fund Goud-Debantures
(deel uitmakende eener leening van 100
millioen, waarvan 8 75,150,000 in Amerika
en 3,850;00C in het buitenland zyn geplaatst)
van The Texas Corporation te haren kantoren
openstellen op 21 October (te 's-Gravenhagc
ook bij de heeren De Bas Co.) tot den koers
van 99% pet., Amsterdamsche usance, plus
opgeloopen rente van 1 October 1929 tot den
dag van betaling. De betaling moet geschie
den 29 October a.s.
Elke debenture zal, naar keuze van den
houder, a pari converteerbaar zijn in gewone
aandeelen der Maatschappij tegen de volgende
koersen per aandeel, met verrekening van
interest en dividenden: tot en met 1 Oct. 1930 j
a 70; daarna tct en met 1 Oct. 1931 a 75; I
id. id. 1 Oct. 1934 k 80; id. id. 1 Oct. 1939
a 8 100; daarna tot den vervaldag 8 125.
De opbrengst var. de verkoop dezer deben-
tures zal voorzien in gelden voor de verdere
uitbreiding van het bedryf der maatschappij
door vergrooting: en verbetering van de in-1
richtingen voor productie, transport, raffinage
en distributie der dochtermaatschappijen, en
voorts voor andere doeleinden, het bedrijf be
treffende.
In de vijf jaren, geëindigd 31 Dec. 1928
de acht maanden geëindigd 81 Augustus 1929
waren de jaarlijksche gemiddelde ontvangsten
8 39.S20.391. De maximum jaarlijksche rente
last op de gezamenlijke gefundeerde schuld
der Maatschappij en onderhoorige Maatschap
pijen, welke na uitgifte van deze debentures
zal uitstaan, bedraagt 8 5,911,000.
BRAZILIË.
Het blad „Do Brazil" deelt mede, dat de
pogingen em in New-York of Londen een
leening te krysen van 8 9 millioen om de
koffie-markt te beschermen tegen de huidige
productie-crisis, zyn mislukt. (Reuter).
SEABOARD AIR LINE RAILWAY COMP.
Volgens door het Administratiekantoor
Broes Gosman c.s. ontvangen telegrafische
berichten uit New-York biedt de Seaboard
Air Line Railway Cy. aan de houders
preferente c-n gewone aandeelen het recht aan
om in te schryven op nieuwe gewone aandee
len zonder nominale waarde in verhouding van
twee nieuwe aandeelen voor elk aandeel in
hun bezit voor 8 12 per aandeel, behoudens
goedkeuring door de Interstate- Commerce
Commission. Zoodra die goedkeuring verkre
gen is zullen data en verdere bijzonderheden
worden medegedeeld, alsmede die omtrent
verwisseling van de bestaande gewone aan
deelen in nieuwe zonder nominale waarde en
der bestaande preferente in nieuwe preferent*
aandeelen.
