ECONOMIE EN FINANCIEN
DINSDAG 15 OCTOBER 1929
AMSTERDAM.
ONDERZOEK
GEMEENTEBEGROOTING
Verschonen is het vers-lag van het onder-
eoek der Gemeentc-begrooting. Zooais wij
reeds meedeelden ontbreken de finanticele
beschouwingen, wijl nog een nadere nota
van het nieuwe college wordt tegemoet ge
zien. Na iverschijning van deze nota zal een
aanvullend'afdeelings-onderzoek plaats heb
ben.
De politieke moot ontbreekt natuurlijk
niet. Breodo beschouwingen zijn gewijd aan
het al of niet reactionair karakter van het
vori" college. Sommige leden prijzen het
hemelhoog, anderen hebben er geen. goed
woord voor over. Waar het college niet
meer antwoorden kan op deze ontboezemin
gen, zullen wij ze in ons overzicht maar vex-
waarloozen.
Meer urgent zijn de bespx-ekingen over
het ontstaan van de crisis. Enkele leden
geven de schuld aan het college, dat niet
alleen vroeger fou.en maakte, maar nu het
conflict imct ter Haar zocht. Dat men het
benoodigde bedrag niet had kunnen vinden,
lijkt hen onhoudbaar en dit te meer, waar
thans in het college de heer Drabbe weer
plaats nam, die blijkbaar thans wel kans
ziet tonnen gouds te vnden voor de uitvoe
ring van het program der samenwerkende
groepen. Men wilde blijkbaar de soc.-dem.
weer terug in het college en ook de burge
meester heeft geen ernstige poging gedaan
het geschil in het college tot oplossing te
brengen.
Anderen schuiven den geheelen last op de
schouders der Chr.-historischen, die door
hun brief, een raadselachtige brief in som
mige opzichten, het tafellaken doorsneden
en aan het leven van het vorig college ee?x
eind maakten. Do motie der antirevolutio
nairen had niet dan het conflict geconsta
teerd. Nog andere leden meenden, dat de
bourgeoisie groote moeilijkheden verwacht
te in de naaste toekomst en dat zij dus de
60c.-dem. weer in de dagelijksche leiding
wiilde betrekken.
Ook de oplossing der crisis kon niet elk
lid bevredigen. Parlementair hadden de groe
pen die de antirevolutionaire motie hielpen
verwerpen, nu voor de vorming van een
nieuw college moeten zorgem. De poging
daartoe geddan, stuitte echter af op het dik-
tatoriaal optreden der soc.-dem., die eischen
stielden waarover zelfs niet te spreken viel.
Dat er pattijen gevonden werden die dit
accepteerden liet men daar, dat men echter
de diiiktatuur camoufleert, door van „over
leg" te blijven spreken, meenden sommigen
te moeten afkeuren.
Van andere zijde werd bestreden, dat hier
di-ktatoriaal is opgetreden. Men heeft eerst
gezocht naar een ibasis. Slechts voor hen,
die deze basis aanvoerden, kon overleg tot
resultaat leiden. Dat overleg heeft dan ook
op onbekrompen wijze plaats gehad en aan
de wemschen der verschillende groepen is
alle aandacht geschonken.
Vele leden vonden de oplossing der crisis
dan ook vrij gelukkig. Er is nu een sterke
,/werkmeerderheid" im den Raad, er is kans
op een eenigszins vaster beleid dan de laat
ste jaren mogelijk was.
Op het program werd voorts nog al cri-
tiek geoefende Aan den eenen kant meende
ihen, dat het millioenen zou kosten en dus
practisch onuitvoerbaar zou blijken. Anderen
daarentegen meenden te moeten constatee-
ren, dat er niets in stond, dat voor 3e ar
beidersklasse van eenige beteekenis mag
worden geacht.
Vrij algemeen was met verbazing kennis
genomen van het feit, dat de heer Drabbe
■weder zitting had genomen in dit college.
Indien wij tusschen de regels lezen kunnen,
acht men dit politiek vrijwel ontoelaatbaar.
Een oordeel dat wij volkomen kunnen waar-
deeren.
Bij de Hoofdstukken is, als naar gewoon
te, heel wat omgehaald. Ook hier zouden de
geuite wenschen ons zeker millioenen kos
ten. Wij willen een enkel belangrijk punt
naar voren halen.
Hoofdstuk II (Algemeen Beheer).
Aangedrongen wordt op een hoogere be
zoldiging van sommige bedrijfsdirecteuren
en eveneens op herziening (verhooging) van
de jaarwedden der wethouders.
Sterk wordt bepleit het nu reeds geven
van meer medezeggenschap in het bedrijf
aan het personeel. Van anderen kant wil
men echter het bestaande Georganiseerd
Overleg afbreken en althans de loonbepaling
weer geheel aan den Raad brengen.
Een gewetensvraag vond hier tevens
plaats. Willen B. en W. plaats zoeken voor
een buste van II. M. de Koningin in de
Raadszaal, vraagt een 'lid. En als zij mee-
nen dat de kosten te hoog zijn, willen zij
er dan een aanvaarden als geschenk van de
burgerij? Een moeilijke vraag voor de Ge-
rondijnen in het college.
Hoofdstuk III (Openbare Veiligheid).
Het verslag brengt hulde aan en critiek
op de politie, zooals dit elk jaar het geval is.
Thans schijnt, tengevolge van de gewijzigde
politieke verhoudingen, de critiek niet zoo
bepaald van soc.-dem. kant te komen.
Verder krijgen wij een serie klachten en
verzoeken in verband met allerlei verkeers
problemen, die voor het meerendeel ook al
niet gloednieuw zijn.
Belangrijk is het verzoek om een vedbod
voor het bezorgen van melk op Zondag.
Practisch komt dit, meenen wij, zoo goed
als niet meer voor. Mogelijk is dus een ver
ordening zeker. De vraag rijst nu echter wel
op ze nog ■weer noodig is.
Op die Brandweer was ditmaal veel
critiek of juister op de verhoudingen bij de
Brandweer en op den Commandant, die,
naar men meent, te weinig overleg pleegt
met het andere personeel en veel nieuwig
heden wil invoeren.
Ook wordt uitbreiding van het aantal
posten en kazernes in de nieuwe stadge-
deelten bepleit.
Hoofdstuk IV (Volksgezondheid).
Waardeerend wordt gesproken over de
maatregelen genomen in verband met het
gevaar voor alastrim
Door enkele leden werd een aanval gedaan
op allerlei zorg, die van particuliere zijde
opgezet, door de Gemeente wordt gesteund.
Al deze arbeid', huisvei'zorging, wijkver
pleging, vacantiekolonies en dergelijke moei
gewoon van gemeentewege geschieden naar
het oordeel van sommigen. Zoover zijn wij
echter nog niet. En gelukkig.
Hoofdstuk V (Volkshuisvesting).
Hier verdringen de wenschen elkaar. P"
Gemeente moet bouwen, zegt de een en 1au
voor elk wat wils. Neen, zegt de ander, al
leen voor hen, waarvoor anderen niet bou
wen kunnen. Goedkoope woningen voor f 4
huur en dan geen minimum-woningen.
De woningbouwvereenigingen moeten weer
tot bouwen in staat gesteld, de erfpachts
canon imoet omlaag, de krotten moeten ge
sloopt, er moeten badgelegenhedcn, warm
watervoorziening en centrale verwarming
in de huizen gebracht en gemeenschappelij
ke speelterreinen, zoo even mogelijk, inge
richt worden.
Wij zijn dus hier ook nog niet aan het
einde.
Hoofdstuk VI (Publieke Werken).
Dit. hoofdstuk is als Waterstaat in de
Tweede Kamer. Een weg hier, een brug daar,
een vaart ginds, en haven nog weer ergens
anders.
Veel klein goed. Maar ook bij vernieuwing
de vraag om 'n uitbreidingsplan. En 'n vraag
INGEZONDEN MEDEBEELING.
Hos wordt men
flink en aantrekkelijk.
Een nieuwe ontdekking, wolke krachtige, robuste
mannen en mooie, gezonde vrouwen vormt
Zoudt gij over Uwe
persoonlijke ver
schijning niet te
vreden zijn, indien
gij 10 12 pond
meer zoudt .we
gen? Zoo ja, dan
moet gij Sargol
probeeren.
jaren reeds Is
Sargol het hulp
middel ommannen
tot sterke, krach
tige personen te
herschapen en om
aan vrouwen ele
gante lichaams
vormen te geven!
Sargol verhoogt
j h2t gewicht door
dat het nieuwe cellen vormt; het zorgt dat het
voedsel volkomen omgezet en oogenomen wordt en
vermeerdert daardoor het aantal bloedlichaampjes,
met als resultaat stevige spieren, gezond vleescn en
gevulde lichaamsvormen. Vrouwen en mannen ver-
noogen de energie, die van hunne zenuwen gevergd
wordt en komen in gewicht aan.
Een speciale „Sargolkuur", 6 doozen voldoonde voor
6 weken, kost totaal f 9
k SARGOL Co., Prinsengracht 933, Amsterdam.
Verkrijgbaar o.a. bij:
D. BLIEK, F. C. DE GOEDE, F. E. VAN
SANTEN KOLFF, J. H. I. SNABILIE.
naar het standpunt van B. en W. inzake be
scherming van het stadssehoon.
Kan de Gemeente geen torens bouwen bij
de kerken in de nieuwe stadswijken, vraagt
eem heel royaal lid, dat blijkbaar dian wel
van „accenten" houdt.
Zorgt de Gemeente wel dat er voldoende
bouwi-ijpe grond is, voornamelijk voor ar
beiderswoningen, vraagt een ander. In dit
verband informeert een rekenmeester of wij
niet veel te veel betalen voor onze zandop-
hoogingen aan de Ballast-Maatschappij, die
een soort monopolie heeft.
Van verschillende kanten wordt aange
drongen op oplossing van wat wij deftig
•noemen „het Rokinvraagstuk". Dat is con
creet gesteld de vraag >van al of niet dem
pen. En sedert kort is daar nu ook nog een
zelfde probleem ontstaan ten aanzien van
de Vijzelgracht. De Raad heeft echter zelf
de beslissing voor beide grachten uitgesteld.
Gebrek aan moed bij een deel der Raadsle
den die niet voor demping durven stemmen
en die toch ook niet weten wat men anders
moet doen.
Hoofdstuk VIII (Onderwijs).
Bij Onderwijs is het nieuwe college aan
den tand gevoeld over hun standpunt ten
aanzien van het hijzonder onderwijs. Wat
komt er terecht van de zorg die gij ook voor
dezen tak van het onderwijs moet dragen.
Ook die inspecteursbenoeming komt ter
sprake en het wegnemen der onbillijkheden
in de subsidie-regeling voor het bijzonder
voorbereidend onderwijs. Verschillende le
den zijn doodbang dat het bij<zond'Cr onder-
Krijs nu te veel zal krijgen.
Anderen vragen verschillende cijfers van
het openbaar cn van het bijzonder ondeivvijs,
blijkbaar om te demonstreeren dat de ge
meente op dat laatste nog altijd verdient.
Van verschillende zijden wordt aangedron
gen al het mogelijke te doen tot bevorde
ring van de lichamelijke opvoeding.
Geïnformeerd wordt naar de resultaten
van het onderwijs op de Middelbare Scho
len. Er schijnt hier reden tot klacht te zijn.
Bij Hooger Ond e r w ij s wordt aange
drongen op het weder benoemen van Ker
kelijke Hoogleeraren aan de Gem. Universi
teit en op algeheele verbouwing van de
thans in gebruik zijnde panden, die geheel
onvoldoende zijn.
Verder wordt bepleit een betere regeling
voor nmbachts- en nijverheids-onderwijs met
practische opleiding in de werkplaats.
Ook het Schou'wiburgvraagstuk is bij dit
hoofdstuk bezien. Vele loden achten dit
vraagstuk zoo urgent, dat zij van een nood
toestand spreken.
Hoofdstuk IX (Armenzorg fen Zieken
huizen).
De werkverschaffingen zijn hij dit hoofd
stuk onder de loupe genomen. Van bepaalde
•zijde beschouwt men de©e werken als een
soort strafkolonies. Anderen dringen aan op
voortzetting en utbrciding en vooral op het
zoeken van objecten meer in de nabijheid
der stad. Ook wil men dat er imeer zal wor
den gedaan voor de onvolwaardige arbeids
krachten, meer voor de verzorging van de
ouden van dagen en dat men eindelijk moet
beginnen met het bestrijden van, de leeix-
woekor.
Dan komeni wij aan enkele belangrijke
punten bij Hoofdstuk XIII, dat zijn onze
bed rij ven.
Volgens enkele leden zijn de bedrijven den
laatsten tijd onnoodóg in opspraak gekomen.
Maar toch meenen deze leden, dat men geen
vooruitziende politiek heeft gevoerd en dat
men tot groote en nieuwe maatregelen niet
is gekomen.
Aangedrongen wordt op verlaging van
het vastrecht bij gas voor verwarming.
Vele klachten zijn er over het Trambedrijf.
Het is niet „up to date", de tarieven fcijn- te
hoog, de eenmansvagens moeten weg en
men moet kosteloos vervoer op de pontveren
toestaan.
Bij levensmiddelenvoorzieningi wordt ge
ïnformeerd naar de proeven genomen voor
de verbetering der melkvoorziening. Er is
iweer eenige drank naar het monopolie.
Hiermede hebben wij de hoofdzaken weer
gegeven. Binnen enkele dagen verschijnt de
finant'ileele nota van B. en W. Dam komen
opnieuw de afdeclingen bijeen om het fi
nancieel aspect te bezien, de finantieele po
sitie der Gemeente te beschouwen en de
voorstellen van het college ondier de loups
te nemen. Wij hebben dus nog een aanvul
lend rapport te wachten,
Schaakrubriek.
OM HET WERELDKAMPIOENSCHAP.
De dertiende partij.
De dertiende partij werd door Bogoljubof
gewonnen, doordat Aljechin door tijdnood
•een fout maakte. Ze veiiiep aldus:
Wit: Dr. A. A. Aljechin.
Zwart: Bogoljubof.
1. d2d4 d7d6; 2. c2—c4 c7—c6; 3. Pbl—
c3 Pg8—f6; 4. Pgl—f3 e7—e6; 5. Lel—g5
PbS—<17; 6. e2e3 Dd8—a5; 7. c4Xd5 Pf6--
d5; 8. Ddld2 LfS-b4; 9. Tal—cl 0—0; 10.
Lfl—<13 h7h6; 11. Lg5—hi e6—e5; 12. 0—0
Tf8e8; 13. e3—el Pd5—f4; 14. Ld3-c4 Pf4—
gG; 15. a2—a3 Pg6Xh4; 16. Pf3Xh4 Lb4—
e7; 17. Phi— f5 Le7—f8; 18. b2—1.4 Da5—d8;
19. Dd2o2 DdS—f6; 20. di—d5 Pd7—b6; 21.
Pf5—e3 Df6—gO; 22. Lc4-Ti3 a7—a5! 23. b4—
b5 a5—ai; 24. LM—dll c6—Xd5; 25. Pc3Xd5
P,bGXd5» 26. Pe3Xd5 LcS—cG; 27. Tel—c4
Tc8c8; 28. Tfl—el LeGXd; 29. ciXdö DgG
d3; 30. Tel—c8 TaSXcS; 31. Ldl—Xa4??
Dd3—ei! 32. Da2—<12 DeiXa i: 33. dó—d6Dai
<14; 34. Dd2Xd4 e5Xdi. Wit geeft het op.
Kerknieuws.
KARL EARTH EN ZIJN THEOLOGIE.
Prof. Dr. H. Bouwman schrijft in de „Ba
zuin1' het volgende:
De bekende theoloog Karl Barth werd on
langs uitgenoodigd door een Predikantenconfe
rentie te Zurich, cm te spreken over zijn theo
logie. Naar aanleidmg van dit referaat ont
spon zich een levendig debat, waarin Barth
zich over sommige punten nog al duidelijk uit
sprak.
Barth verklaarde, volgens de „Reformierte
Schweizer Zeitung", dat naar zijn overtuiging
de H. Schrift Gods Woord is. De H. Schrift
is Woord Gods, openbaring van den levenden
God. Maar niet zóó, dat zij voor alle tijden in
gesloten is in dat boek. De H. Schrift is de
stem Gods slechts als 'n gebeurtenis, die zich
afspeelt tusschen God en mensch, terwyl tel
kens en steeds wéér opnieuw God zich aan
den enkelen mensch openbaart. De kennis van
het openbaringskarakter des Bijbels is steeds
een geschenk des H. Geestes. Barth wil dit
met nadruk constateeren tegenover een val-
sche inspiratietheorie, die de letter gelijk stelt
met den Geest. Nooit kan vastgesteld worden:
dat is nu Gods Woord. Dit kan slechts uitge
sproken worden krachtens het getuigenis des
Heiligen Geestes.
Daarom wil Barth het volle recht van de
wetenschappelijke critiek op den Bijbel er
kennen. Hier kunnen wij, zoo zeide hij, niet
meer van terug.
Geen wonder dat Barth bij het debat duide
lijk uitsprak dat het historisch karakter van
de groote heilsfeiten voor hem van minder
beteekenis is. Prof. Bultman, van Marburg,
die een aanhanger van Barth is, heeft in zijn
critiek op de Evangeliën zoodanig gehandeld,
dat er van den Christus eigenlijk niets of iets
heel algemeens overblijft. En toch vereenigt
Eultman zich met de gedachte van Barth
gaande de openbaring van den Zoon Gods.
Barth verklaarde, dat hij het geheel eens wai
met Bultman, en dat het geloof aan de open,
baring van Christus eenerzijds, en de histori
citeit van de berichten des Evangelies aan de
andere zijde op geheel verschillend terrein
liggen.
Het is te verstaan dat de Jong-Gereformeer-
den in Ziirich verduidelijking wilden. De vraag
werd gesteld: Is de opstanding van Christus
een historisch feit? Ja of neen? Prof. Barth
wilde deze scherpe vraag liefst niet catego
risch beantwoorden. Hij zeide, dat niemand
aan de opstanding van Christus kon gelooven,
ock wanneer hij haar niet als historisch feit
eikent, en het gevoelen van den schijndood of
de visioen-hypothese aanvaardt.
Duidelijk blijkt hieruit dat voor Barth de
historiciteit der Evangelieberichten geen w
de heeft. Waaruit weet dan Barth wel iets
zekers van Christus? Alleen omdat de Geest
het in hem zegt. Hij nadert hier op zeer be
denkelijke wijze de idealistisch Modernen, die
de historie der heilsfeiten ter zijde kunnen
stellen, de idéé die zij zichzelven gesteld heb
ben overhouden, maar feitelijk de H. Schrift
en Christus verliezen. Onbewimpeld sprak
Barth uit, dat hy in de genoemde zaken zich
beter kan verstaan met de Modernen dan met
de Gereformeerden.
MISBRUIK IN DE KERK.
In „Kerk en Volk" deelt Ds. A. Trouw,
uit Heemstede, het een en ander mede wat
hem zelf is overkomen.
„Bij een huwelijkswijding werd met een
korte toespraak aan het bruidspaar een
bijbel overhandigd. De bruidegom meende
hierop te moeten reageeren door op den
predikant af te stappen en hern met een
hartelijke handdruk voor het geschenk te
bedanken. Of dit geschiedde uit spontane
opwelling of uit-nerveusiteit, kon niet wor
den geconstateerd. De bruid greep ijlings
de gelegenheid aan om te tooncn. dat de
zoo juist op het stadhuis afgelegde belof
te om haar man te volgen, haar volkomen
ernst was. Nu is deze gewoonte nog vrij
onschuldig. Bij huwelijkswijdingen komen
op 't oogenblik ook minder onschuldige ge
woonten tot uiting, waarvan wij predikanten
de dupe worden en waartegen wij niet krach
tig genoeg kunnen protestecren. De bruids
meisjes en bruidsjonkers plegen ril. al klei
ner te worden. Zooals in vroegere eeu\yen
dc vorsten zich amuseerden met dwergen
aan hun hof, zoo schijnt men tegenwoor
dig bruiloften op te vroolijken door snoe
zige baby's te laten fungecren als helpers
en helpsters van het gelukkige paar. Stel
lig een aardig spel, maar laat men het
houden buiten de kerk. Voor enkele maan
den waren het twee allerliefst uitgedoschte
meisjes van 3 cn 4 jaar. Hoewel ze onder
den dienst een aardig woordje meebabbel-
den en allerlei opmerkingen ton beste ga
ven zonder terughoudendheid, oordeelde
het gezelschap dat zij zich, hun leeftijd in
aanmerking genomen, toch nogal behoor
lijk hadden gedragen. 't> Is maar wat men
behoorlijk noemt, E'rger maakten het twee,
in snuiterigc lange broeken gestoken, jon
kers van 2l/> cn 3y2 jaar. Toen de preek
hun te lang werd stonden zij op om krij
gertje te spelen, een plan waarvan noch
de vriendelijke fluisterstemmen der familie
leden, noch de booze blikken van den pre
dikant hen konden afbrengen".
Ds. Trouw wil aan alle trouwlustigen
verklaren, dat er verschil is tusschen goe
de en slechte gebruiken en dat, zelfs een
bruidspaar, in een kerk een sfeer van
stilte en gewijde rust niet mag verstoren.
BIJBELGENOOTSCHAP.
Jaarverslag. Het jaarverslag van bo-
vengimoemd genootschap is weder versche
nen, ditmaal als een boekje van 136 blz. Het
bevat de handelingen der Algemeene Ver
gadering, verslagen van binnen- en buiten
land, rekening en verantwoording en eenige
toespraken benevens tabellen enz.
Er blijkt uit, dat er een paar duizend con
tribuanten bijgekomen zijn, en een dozijn
nieuwe afdeelingen in den lande zijn opge
richt Verder dat er- door die afdeelingen
voor ongeveer 25.000 meer aan Bijbels werd
verspreid, dan opbrengst ontvangen; dat er
weer verscheiden nieuwe en goedkoope uit
gaven werden uitgegeven enz. Hoewel er
een stijging was van een 5000 aan inkom
sten uit de afdeelingen, sluit de „Winst- en
Verlies"-rekening met een nadeelig saldo van
ruim 7 mille Voor bevordering van Bijbel
gebruik zijn Bijbelgidsen en Roosters op
groote schaal verspreid; bijbeltentoonstel-
lingen gehouden met veel belangstelling op
verschillende plaatsen; alsook samenkomsten
met en zonder lichtbeelden.
Over het werk in Indie en de Bijbelverta
ling aldaar, werden onderscheidene mede-
deelingen gedaan; en bij de verslagen tref
fen wc o.a. aan een interessante rede van
Prof. Böhl over opgx-avingen in Bijbelschen
Bodem cn dc belangwekkende plannen der
Jeugdcommissie om den Bijbel onder de
jeugd ingang te doen vinden, met bespreking
dienaangaande. Zoo is het boekje ook voor
breeder kring van buitenstaanders wel van
beteekenis. Het wordt op aanvrage gratis
•toegezonden uit het Bijbelhuis, IIccrengracht
te Amsterdam.
Bijbeldagen. Den 30 cn 31 October
as. worden te Groningen twee Provinciale
Bijbeldagen gehouden met Bijbeltentoonstel
ling; lichtboei denavond; Bijbelconferentie
(studie-vergadei-ing) en propaganda-samen-
komst
De Commissie van Uitvoering, bestaande
uit: Ds. G. Korssies, Wildervank, Voorzit
ter; Jurriën Veldkamp, Groningen, Secreta
ris; Ds. G. Tichelaar, Groningen; en J. Steen-
huis, Groningen, vraagt voor de Bijbelten
toonstelling dc aandacht
Op deze tentoonstelling worden inzendin
gen verwacht van het Bijbelhuis te Amster
dam; de Universiteitsbibliotheek te Gronin
gen; het Hoofddepot voor Groningen en
Drente \an het N.B.G. te Groningen; het Bii-
belsch Museum te Gi'oningen cn andere in
stellingen.
Waar zij deze tentoonstelling wenscht te
maken tot een buitengewone en belangrijke,
doet zij een beroep op de medewerking van
alle voorstanders van het Ned. Bijbelgenoot
schap om hun boekenkast eens na. te zien,
of zich hier of daar nog iets bevindt, dat
voor expositie in aanmerking kan komen.
Wellicht zijn hier of daar nog zeldzame
exemplaren of merkwaardige Bijbeluitgaven
uitverkochte merkwaardige Bijbels cn Bij
belgedeelten etc. etc., die men gedurende de
tentoonstelling, in bruikleen wil afstaan ter
bezichtiging.
De tentoongestelde voorwerpen worden ver
zekerd tegen brand en diefstal; voor voldoen
de toezicht wordt gezorgd.
Toezeggingen te richten aan den heer ,T.
Veldkamp, Secretaris va.n de Provinciale
Commissie voor Groningen, Praediniussingel
5, Groningen.
Schoolnieuws.
inzake Hoogescholen en het verleenen van
graden on titels.
De Eerste Afdeeling van den Onderwijsraad
heeft een rapport samengesteld tot wijziging
en aanvulling van Titel III H. O. Wet en Art.
435 van het'Wetboek van Strafrecht betref
fende Bijzondere Hoogescholen en het verlee
nen van graden en titels. Daaraan is het vol
gende ontleend:
In titel III hoofdstuk I wordt ingevoegd vóór
artikel 149 een artikel 148 bis: „Het geven van
hooger onderwijs is vrij".
Het opschrift „Hoofdstuk II van instellin
gen tot opleiding van leeraren voor ikerkgenoot-
schappen of kweekelingen voor den geestelij
ken stand'' wordt met weglating van wat daar
achter volgt geplaatst boven artikel 149 wet
hooger-onderwy s.
In artikel 149 wordt „eene bijzondere school
van hooger onderwys" vervangen door: „een
kerkelijke kweekschool of seminarium tot op
leiding van leeraren voor eenig kerkgenoot
schap of kweekelingen voor den geestelijken
stand''
In art. 150 wordt „eener bijzondere school
van hooger onderwijs" vervangen door: „va
een school als bedoeld in het vorige artikel''.
In art. 151 wordt „elke bijzondere school va
hooger onderwijs" vervangen door: „elke school
als bedoeld in artikel 149''.
Na artikel 200 octies worden ingevoerd de
volgende bepalingen: artikel 200 novies: Kerk
genootschappen, rechtspersoonlijkheid bezit
tende vereenigingen of stichtingen* die aan
andere dan de in artikel 200 bis genoemde door
haar opgerichte hoogescholen doctorale graden
wenschen te verleenen, kunnen daartoe onze
toestemming verkrijgen, indien blijkt, dat het
onderwijs gegeven aan deze hoogescholen hoo
ger onderwijs is in den zin der wet
Artikel 200 undicies. Behalve hetgeen daar
in overigens ter voldoening aan wettelijke
voorschriften moet worden opgenomen, zullen
de statuten, de akte of het reglement moeten
bevatten: a. voorschriften omtrent aanstelling,
schorsing, of ontslag der hoogleeraren en an
dere docenten, bij welke de geldelijke positie
van een niet op verzoek, noch wegens plichts
verzuim of wangedrag ontslagen of op non-;
tiviteit gesteld docent op voldoende wijze
geregeld; b. voorschriften omtrent de toela
ting tot de hoogeschool, uit welke blijkt dat tot
het afleggen van examens aan de hoogeschool
alleen worden toegelaten zij, die voldoen aan
de in artikel 133 (nieuw) gestelde eischen; c.
vooi-schiïften omtrent de vakken, welke ieder
der door de hoogeschool af te nemen exai
zal omvatten.
Artikel 200 quatuordecies. Het verleenen
van doctorale graden door instellingen, die de
bevoegdheid daartoe niet overeenkomstig deze
wet hebben verworven, is vérboden. Het is
aan deze instellingen eveneens verboden de
door haar aangestelde docenten den titel van
hoogleeraar te verleenen. Bij overtreding van
deze voorschx*iften wordt ieder der leden van
het bestuur der betrokken instelling gestraft
met een geldboete.
Aan artikel 435 Wetboek van Strafrecht
wordt toegevoegd: „4o. Hy, die zonder daartoe
gerechtigd te zyn den titel van hoogleeraar
voert of wel een titel, die op een door een
universiteit of hoogeschool verleende graad
duidt."
Aan de bygaande toelichting is het volgende
ontleend:
De gedaclitengang, die tot dit ontwerp leid
de, is de volgende: Uitgegaan wordt van het
denkbeeld, dat de Wet de mogelijkheid moet
openen voor nieuwe vormen van Hooger On
derwijs, die de ontwikkeling der wetenschap
en van het maatschappelijk leven doet ont
staan en die niet vallen in het kader der in de
bestaande wet passende Universiteiten en
Hoogescholen. Wil de Staat zulke instellingen
oprichten, dan zal daarvoor telkens wettelijke
regeling noodig zijn; in zooverre bestaat aan
een algemeene regeling in de Hooger Onder
wijswet geen behoefte. Doch ook particulieren
kunnen tot het oprichten van zulke instellingen
overgaan. Zy zyn daarin naar de thans be
staande Wét vry en zij moeten daarin, r
het oordeel der afdeeling, ook vrij bly\„...
Doch het is de vraag, of die vrijheid ook zoo
onbeperkt behoort te blijven voor zoover het
betreft het verleenen van doctorale graden
door de hier bedoelde Bijzondere Hoogescholen
en het voeren van den titel van hoogleeraar
door docenten aan die Scholen verbonden. Het
is niet in het belang van het Hooger Onder
wijs in het algemeen, dat zulke gi-aden en
zulke titels dcor iedere willekeurige inrichting
kunnen worden verleend. Weliswaar zyn zy
naar de Wet zonder alle beteekenis, zij geven
geen enkele bevoegdheid, maar maatschappelijk
hebben zy een zekere waarde. Het is de waar
de van academische titels in het algemeen die
daalt, als zij door onbevoegden straffeloos
worden gevoerd. Daarom kwam het de afdee
ling gewenscht voor, dat zulke titels in de toe
komst alleen worden verleend door instellingen
die waarborgen bieden dat het door haar ge
geven onderwijs inderdaad is Hooger Onder-
wys.
By 't ontwerpen der nieuw voorgestelde be
palingen heeft de afdeeling zich aangesloten
aan het Wetsontwerp no. 307, zitting 1927
1928, thans nog by de Tweede Kamer aanhan
gig.
Wenschelyker zou het zyn, indien een ge
heel nieuwe wet op het Hooger Onderwijs werd
ontworpen. De tegenwoordige wet toont lang
zamerhand zoo zeer het gebrek van liet tel
kens en partieel wijzigen en aanvullen, dat
zij alle eenheid, klaarheid en overzichtelijk
heid mist.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
A.-al" Wma,
lo-S die beta.ie op, Verru-inr»
Uw ademKalinq
(Adv. in blokschrift)
AhadU-siroofi.
Gemengd Nieuws.
VOOR AUTORIJDERS.
Tegen de verblinding.
Ongetwijfeld zullen velen er belang instel
len, dat bij de Marquette, den nieuwen wa
gen der Buick Motor Company, door het
eenigszins schuin, plaatsen der voorruit de
reflexen van het licht uit alle mogelijke
bronnen, zooals auto-koplampen, straatlan
taarns, lichtreclames e.d., volkomen, buiten
den gezichtskring van den bestuurder val
len.
Uitgebreide proeven op het General Motors
Proefterrein in Michigan hebben uitgemaakt,
dat het achterover plaatsen van de Mar
quette voorruit onder een hoek van onge-
iveer zeven graden in dit opzicht de beste
resultaten gaf.
Verhooging van veiligheid.
De gtuurschokdemper, die bij de Buick 1930
aan het vooreinde dor linker voorveer is
aangebracht, dempt alle etooten uit, welke
door de oneffenheden van den weg op de
voorwielen worden uitgeoefend, en belet, dat
het- rijden met hooge snelheid, over slechte
wegen onveilig en den bestuurder onaan
genaam wordt. Bwendien is door uitgebrei
de proeven gebleken, dat de stuurschokdem-
per elke neiging tot shimmy tegengaat en
aldus het rijden op de hoogst bereikbare
snelheden volkomen veiligi maakt.
Nieuwe Buick-modeUen.
Over de lange, lage lijn der op een ver
laagd en langer chassis gebouwde Fisher
carrosserieën met hun luxueuze in- en uit
wendige afwerking, den nieuwen stuurschok-
demper en de lange, soepele half-elhptische
veeren met dubbelwerkende olie-schokbre-
kers, die zoowel het doorveeren als opgooien
van den wagen afremmen, spraken alle
automobiel-liefhebbers, die met de nieuwe
Buick kennis hebben gemaakt, hun bewon
dering uit. -
De nieuwe inwendige, volkomen tegen vuil
''en iwater beschermde vierwielremmen wor
den gekenmerkt door bijzonder krachtige en
tegelijk opvallend soepele werking onder
slechts geringen pedaaldruk.
Thermostatisch geregelde radiateur-jalou-
zieën zwrgen, dat de motor na het starten
snel op zijn gunstigste werktemperatuur
komt en daar dan op blijft, terwijl zij boven
dien het vooraanzicht van den nnposanten
wagen verfraaien.
BRAND IN EEN GARAGE.
Te Hilversum ontstond brand in de ga
rage van de Hilversumsche Gemeentelijke
Omnibusdienst, gelegen naast de Gasfa
briek. De garage bevindt zich vlak bij de
zuiveringskamer voor gas, waardoor het
gevaar bijzonder groot was, mede in ver
band met de aanwezige benzine-tanks. De
brandweer slaagde er evenwel in door snel
ingrijpen, den brand spoedig meester te
worden. Twee carrosseriën vau autobus
sen verbrandden. Deze carrosseriën waren
niet verzekerd, -terwijl twee bussen groote
brandschade bekwamen.
LEVEND BEGRAVEN.
Te Amsterdam was op het terrein van een
superfosfaatfabriek een werkman onder een
hoop pyriet geraakt. De hoop was aar
schuiven geraakt en heeft de man plotseling
verrast, zoodat hy zich niet in veiligheid kon
brengen. Het duurde geruimen tyd voor men
er in slaagde den man onder het erts vandaan
te krygen. De levensgeesten bleken toen reeds
geweken te zyn.
VERDRONKEN.
Te Gent is een opvarende van het aldaar
liggende Ned. stoomschip Jobshaven" der
firma van Uden te Rotterdam, zekere v. Os
uit Vlaardingen, verdronken. Het lyk is op
gehaald.
Uit IJmuiden wordt gemeld:
De schipper van den van IJsland binnen*
„ïloopen stoomtrawler „Odin" IJM. 168 rap
porteert, dat op zee de matroos W. de G. uit
Scheveningen bij het vastsjorren van de
levei-vaten over boord is geslagen en verdron
ken. Het slachtoffer is gehuwd en laat vijf
kinderen na.
Te Swalmen (L.) geraakte het 4-jarig
zoontje van V. D., dat aan het spelen was, te
water. Het 4-jarig dochtertje van E., dat even-
daar aan het spelen was. geraakte ook
te water. De spoedig toegesnelde hulp slaagde
erin het jongetje te redden, terwijl het meisje
verdronk. Het lijkje is naderhand opgehaald.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK.
Toen v. d. Klerkx uit Waalwijk op weg was
naar Breda om daar de Zeppelin te gaan zien,
slipte zijn auto onder Klein Donge iri een
bocht en sloeg in volle'- vaart tegen een
boom. De auto werd geheel vernield, een der
inzittenden, een gehuwde zoon van den heer
v. d. Klerkx, weid ernstig aan den schouder
gewond en brak een sleutelbeen. De overige
inzittenden werden licht gewond. De auto wero
door een kraanwagen weggesleept.
EEN VONDELING.
Zaterdagmiddag is in een perceel aan de
Plantagemiödenlaan te Amsterdam te vonde
ling gelegd een kind van ongeveer 11 maan
den, van het mannelijk geslacht, vermoedelijk
door den vader, die uit Antwerpen zou zija
gekomen.
In de bosschen van H-eeze bij Soerendonlc
(N.Br.) stapte een zekere G. uit Asten even
van zijn fiets om zijn pijp aan te steken,
toen een hem onbekende man, die zijn hoed
diep in het gezicht had gedrukt, hetm nader
de en trachtte te betwegen tot afgifte van
zijn geld.
G. die zeer kalm bleef, bukte naar zijn
fiets, richtte rich plotseling op en gaf den
onbekende een hevige slag.
De aanrander trok hierop een mes en er
ontstond een hevige vechtpartij. G. trachtte
de aandacht te trekken van een in snelle
vaart passeerende motorijder, hetgeen henx
niet gelukte.
De aanranderNtrachtte intusschen In- de
bosschen te ontkomen. G. bekwam slechts
enkele lichte verwondingen, terwijl zijn Wee
ding door messteken vernield werd.
DOOR EEN TREIN ONTHOOFD.
Te Bussum werd bij dien tunnel in den
Ci'aylooschen weg een 25-jarig man door den
sneltrein overreden en gedood. De ongeluk
kige werd he-t hoofd afgereden, zoodat hij
onmiddellijk dood was.
hM
NEKKRAMP.
Door 'éto der geneesheeren te Wormervecc
is bij een 19-jarig meisje nekkramp gecon
stateerd. Zij is iter verpleging in het gemeen
teziekenhuis opgenomen.
DOODSLAG.
De mijnwerk er W. Janssen te Beek (L.)~, dia
onlangs by een vechtparty tal van messteken
bekwam, is te Sittard aan de gevolgen overle-
den- :-y.#J
NEKKRAMP.
Te Wormerveer is by een 19-JaHg meisje
nekkramp geconstateerd. Zy is ter verpleging
in het gemeenteziekenhuis opgenomen.
Te Warffum is bij een 10-jarig meisje nek
kramp geconstateerd.
GROOTHANDELSPRIJZEN.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
deelt het volgende mede betreffende de in
dexcijfers der groothandelsprijzcn over Sep
tember 1920.
Algem. cijfer. Voedlngsmldd. e.d.
1901/1910
1913
1901/1913
1913
=100
=100
=100
=100
1913
112
100
112
100
1919
338
304
S26
296
1920
319
292
277
252
1921
199
182
206
187
1922
174
160
174
160
1923
165
151
159
143
1924
171
156
173
156
1925
173
155
174
1926
162
145
163
144
1927
165
148
172
153
1928
167
149
176
157
Juli 1928
166
148
174
Aug. 1928
162
144
169
150
Sept 192S
163
145
170
151
Juli 1929
158
141
167
148
Aug. 1929
159
142
167
149
Sept 1929
158
141
1G5
147
Bij beschouwing "der indexcijfers over Sep
tember 1929 in vergelijking met die der vo-
dige maand, blijkt, dat het algyieen index
cijfer mot 1 punt (0.7 pet.) uat der voe
dingsmiddelen e.d. met 2 punten (1.3 pet)
is gedaald.
Tegenover een prijsstijging van 11 artike
len (w.o. 6 voedingsmiddelen) met in to
taal 104 punten (w.o. eieren met 12, melk
en boter elk met 18 en lijnolie met 25 pun
ten), staat een prijsdaling van 20 artikelen
(w.o. 14 voedingsmiddelen) met in totaal
130 punten (w.o. tarwe en mais elk met 12
en peper met 22 punten.)
DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
Uit de door de Directie der Nederlandsche
Spoorwegen vastgestelde definitieve ont
vangsten in het tweede kwartaal blijkt dat
de opbrengsten als volgt waren:
Rcizigersvervoer f 20.821.521.62 (v.j.
f 20.435.213.43) Bagagevervoer f 463.435.22
(v.j. f 457.209.09) Postvervoer f 901.245.94
(v.j. f 957.329.70) Goederenvervoer
f 19.639.174.48 (v.j. f 19.545.171.89) Dierenver
voer f400. 67356 (v.j. f518.750.32). Diversen
f 772.289.35 (v.j. f 818.788.69. Totaal
f 43.088.340.17 (v.j. f 42.732.463.12).
In het tweede kwartaal 1929 bedroegen
"de ontvangsten "derhalve f 355.877.05 meet
dan in 1928.
De totale ontvangsten in het eerste half
jaar 1929 bedroegen f 85.827.097.74 tegen
f 82.445.0-43.90 over gelijk tijdvak in 1928,
In 1929 derhalve f 3.382.053.84 meer, zoodat
de toeneming in het tweede kwartaal be
langrijk minder was dan in het eerstq
kwaxdaaL
ALG. BETON COMPAGNIE.
Uitgifte van f 184.000.aandselen
tegen koers 105
De N. V. Alg. Beton Cy. bericht dat de in
schrijving op 184 aandeelen van f 1000— no
minaal deelende in de winst over het boek
jaar 1929/1930 tegen de koers van 105 is
opengesteld op Woensdag 23 October te Am
sterdam bij de firma Praetorius en Zn. en te
's-Gravenhage bij do N. V. Handels- en Land-
bouwbank.
De aandeelen dragen de nummers 167 tot
en mot 350; zij zijn voorzien van dc dividend
bewijzen No. 2 en volgende.
In geval de inschrijvingen het beschikbaar
aantal aandeelen overtreffen, geschiedt de
toewijzing zooveel mogelijk pondspondsge
wijze.
De storting van den inschrijvingsprijs der
toegewezen aandeelen moet geschieden op
Vrijdag 1 November 1929, ten kantore waar
de inschrijving is geschied, tegen ontvangst
van recepissen.
Aan II.H. leden van de Vereeniging voor
den Effectenhandel te Amsterdam cn te Rot
terdam cn den Bond voor den Geld- en Ef
fectenhandel in de Provincie wordt, bij de
storting provisie vergocck over het no
minaal bedrag der hun toegewezen aandee
len.
De uitgifte dezer aandeelen wordt gedaan
met het oog op verruiming van het werk
kapitaal. Het gebrek aan bedrijfskapitaal
werkt volgens het prospectus remmend
op den bloei der vennootschap. Groote wer
ken zijn in den laatsten tijd uitgevoerd.
D" in de 3 laatste jaren behaalde netto
winst maakte het mogelijk over dit tijdvak
'een totaal van 80 dividend uit te keeren.
De vooruitzichten van het loopende boek
jaar zijn gunstig.
Op de obligatiehoudersvcrgadcring is het
reeds eerder gepubliceerde reorganisatie
voorstel aangenomen.
