Jlieuuip £rihsd)r Cl «muit NIEMEIJER's FRIESCHE HEERENBAM Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken EERSTE BLAD. Nogmaals de laatste burgemeestersbenoemingen BRIEVEN UIT DE HOOFDSTAD BINNENLAND. ZONDAGSRUST IN INDIE Gemengd Nieuws. (Bcschikkingskostcn ƒ0.15) per week 0.25. Voor het Buitenland bij Weke- lijksche zending„6.— Bij dagclijksche zending 7.— Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 cent met Zondagsblad 7/£ cent Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar No 2872 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 58936. DINSDAG 15 OCTOBER 1929 ADVERÏENTIÊN Van 1 tot 5 regels 1.17/2 Elke regel meer „0.22% Ingez. Mededeelinget» van 1—5 regels2.30 Elke regel meer„0.4F Bij contract belangrijke korting. Vo,or het bevragen aan het bureau wordt berekendƒ0.10 Dit nummer bestaat uit DRIE bladen Van roomsch-katholieke zyde dient men van antwoord op de klachten, geuit naar aanleiding van de benoeming van oud-minister Lambooy tot burgemees ter van Hilversum. De Maasbode werpt een punt in het geding, waaraan veel waarde moet wor den toegekend. Het. blad herinnert eraan, dat Hilver sum de eenige gemeente met meer dan 50.000 zielen boven de groote rivieren is, welke een katholieken burgemeester heeft. Dit kan toch geen weelde worden genoemd. Ofschoon wij althans de Hilversum- sche benoeming wilden bezien mede in verband met drie andere der laatste we ken, is dit toch wel een argument van belang. Daarom hebben wij zoo goed en zoo kwaad als het gaat bij indeeling van personen een soort statistiek opgemaakt van de burgemeestersplaatsen der groo- tere gemeenten. Wij komen dan tot het volgende resultaat. Van de gemeenten met meer dan 100.000 inwoners hebben 3 een liberalen burgemeester, 2 een christelijk-histori- schen en 1 een anti-revolutionairen. Van de gemeenten met meer dan 50.000 zielen 5 een liberaal, 5 roomsch-katholiek, 4 een christelijk-his- torische en 3 een anti-revolutionair. Van de gemeenten met meer dan 20.000 inwoners 18 een liberaal, 11 een roomsch-katholiek, 6 een christelijk-his- torische, 6 een anti-revolutionair en 1 een sociaal-democraat. Wanneer er hier in het algemeen sprake zou zijn van bevoorrechting, zou dit hoogstens kunnen gelden voor de liberalen, als wy dezen verzamelnaam in dit verband mogen gebruiken. Gelijk ten opzichte der gouverneurs der pro vinciën hetzelfde geval zich voordoet: 6 vrijzinnigen, 3 roomsch-katholieken, 2 christel ij k-historisclien en 1 anti-revo lutionair. Precies als nog bij het nota riaat en er valt nog veel meer te noe men. Het lijkt ons inderdaad niet mogelijk te beweren of vol te houden, dat bij de burgemeestersbenoemingen der groo- tere gemeenten den roomsch-katholie ken een onevenredig groot deel is toege meten. Wij ontmoeten dan als gezegd van de 42 burgemeesters er 11, die roomsch-katholiek zijn, of nog geen 25 Van deze 11 staan er 8 aan het hoofd van overwegend roomsche ge meenten. De drie gemeenten met een gemengde bevolking zijn Nijmegen (70 roomschen)Hilversum (30 roomschen) en Schiedam (35 room schen). Waar ook enkele onzer lezers zich tot ons wendden met de vraag, of de ver- roomsching van ons land niet duidelijk valt aan te wijzen, hopen wij, dat zij met ons zullen inzien, dat dit voor de burgemeestersbenoemingen der groote gemeenten zeker niet geldt. Hier is zelfs van geene verschuiving sprake. Tegen cijfers valt niets in te brengen. Over Hilversum reppen wij dus niet meer. Wij durven er het ministerie, afgezien van den benoemden functionaris, zeker geen verwijt van te maken. En met den heer Lambooy zal het wel los loopen als burgemeester, zegt de Maasbode. Wij hopen het ook voor Hilversum. Reden, om andersom te denken, hebben wij niet. De benoemingen te Hillegom, Noord- wijk en Wassenaar, bijna gelijktijdig, kunnen ons zoo en bloc minder bekoren. Wij zeggen niet, dat dit alle protestant- sche burgemeesters hadclen moeten zijn. Maar op dorpen, w&ar protestanten en roomsch-katholieken elkaar in getals sterkte weinig toegeven, is de toestand wel eens wat gespannen. Niet, wanneer een van beide groepen aanmerkelijk be neden de helft blijft. Maar wegen de groepen tegen elkaar op, dan gunt de eene de andere niet den zetel. Daarom vonden wij dit drietal benoemingen, zoo vlak achter elkaar en waarbij het alle omzettingen betrof, niet buitengewoon tactisch. In Naaldwijk deed zich vóór een paar jaren hetzelfde geval voor en ook te Berkel, bericht men ons. Hier past voorzichtigheid. Gelijk wij ook gaarne hadden zien betracht bij de voor zitterskeuze in de Tweede Kamer. Overigens gelooven wij ook niet, dat met cijfers valt aan te toonen een ver- roomsching der burgemeestersplaatsen in kleinere gemeenten. Ware het naar ónze overtuiging wel het geval, wij zou den niet aarzelen het te wraken. De Residentiebode wordt vriendelijk ver zocht het verwijt, als zou anti-papisme ook ons drijven, terug te nemen. Wij vragen slechts recht voor iedereen. 10e Jaargang ONGELOOFLIJK EN ONGEHOORD. Vorige week zijn in de raadsvergadering van Nijmegen ongelooflijke dingen verteld over wantoestanden aan het departement van Waterstaat, welke ongetwijfeld publieke bespreking en officieéle opheldering vorde ren. Bij de openstelling: van de stuwbrug bij Grave op 5 October 1.1. besprak de loco-bur gemeester van Nijmegen, de heer Busser, ook de brandende kwestie van do Waalbrug bij Nijmegen met minister Rcymer.' Deze reageerde hierop met de redelijke op merking, dat Nijmegen dan maar met voor stellen moest komen. Waarop de loco-burge meester zeer onaangenaam verrast meedeelde, dat die voorstellen reeds op 25 September. 1.1. verzonden waren. De minister wist er niets van. Dat is erg, maar veel erger is nog de mededeeling in den Raad, dat een belang rijke brief van 1 Augustus 1928 pas zeker als Sinterklaassurprise op 6 December van dat jaar in handen van den minister kwam. Een cynicus zal misschien opmerken: dat is vlug; het had ook 't volgende jaar kunnen zijn; maar het is en blijft een 'ergerlijk feit. Wat is de oorzaak? Is het verregaande slordigheid en nonchalance, of maakt de hoofdambtenaar, chef der afdecling, maar vast uit, dat een stuk te onbelangrijk is om er den minister mee lastig te vallen? Noch het een noch het ander kan door den beugel en opheldering is beslist noodig. DE MAGERE BRUG De Amstel is nog de trots van den Am sterdammer. Wij hebben wel in vroeger eeuwen reeds een dam in deze rivier gelegd, zoodat ze haar natuurlijke uitmonding mist, maar wij hebben toch nog zooveel piëteit dat wij het Rokin niet durven dempen. Het Rokin is nu een stilstaand water, niet reu keloos maar in figuurlijken zin wel smake loos, doch het is de oude Amstelbedding en dus mag men er niet-aan-denken, -iets aan den huidigen toestand te veranderen. Nu is niet het Rokin onze weelde, maar deAmstel verder op buiten de veste. En onze Amstelstroom verdient onze liefde en trots. Hoe meer men zich van de stad ver wijdert, hoe mooier worden de oevers. Het is een genot hier te wandelen, te spelevaren, te rusten. En wij verstaan hoe in lang ver vlogen jaren hier, evenals aan de Vecht, lusthuizen werden gebouwd. Meer naar de stad wordt de rivier minder vrij, krijgt ze het aanzien van een kanaal. Maar toch de boombeplante oevers, de licht effecten op het water en de kleurige water sport geven aan dit stuk van de oude rivier nog altijd bijzondere bekoring. Wat ons altijd weer leed doet, is, dat wij onze rivier in vakken verdeelen moeten. Op bepaalde afstanden hebben wij bruggen moe ten bouwen, omdat het verkeer tusschen de rerschillcnde stadsdeelen dat noodig maakte. Wij kennen de Blauwbrug, de Hooge Sluis, dc Nieuwe Amstelbrug, wij krijgen straks de Berlage-brug en wij hebben dan ook nog de Magere Brug, waarover ik een enkele op merking ga maken. Die Magere Brug is een typisch oude brug, m hout opgetrokken, een bascule brug, die mede in verband met haar ligging vlak bij sluis een zeer bepaalde en eigenaardige schoonheid aan het stadsbeeld gaf. Nu is die brug, in verband met haar con structie voor het toenemend rijverkeer se dert lang onvoldoende geweest. Men noemt haar de magere, omdat ze een dito dito brug heeft vervangen, maar beiden hebben toch die naamsonderscheiden te danken aan een zeker tekort aan breedte. De brug voldeed niet langer. Maar het ging er mee als met het Rokin, niemand durfde er over spreken ze te sloopen en een nieuwe breedere brug te bouwen. Liet een enkele stoutmoedige zegger zich eens in dien geest uit, hij was zeker met den naam van stedenschenner en vandaal betiteld te worden. Nu kwam de tijd, dat de brug gevaarlijk werd. Dat men het verkeer er niet meer over durfde te leiden. Dat vernieuwing niet uitblijven kon. Als vanzelf moet ieder, hoe lief hem het oude is, toegeven, dat in zulk een geval, sparen niet meer is te verdedi gen. We moeten dus hebben tegenover de Kerkstraat een nieuwe brug. Dat staat vast. Maar nu komt het probleem. Moet men er weer een magere brug van maken? Moet men omdat de oude brug zoo typisch aspect vertoonde, de nieuwe brug weer geven de oude vormen en afmetingen? Of moet men, geroepen en verplicht een nieuwe brug te bouwen er thans een maken, geschikt het verkeer van nu te venverken? Is dat eigenlijk een vraag? Als iemand uit zijn oude pak gegroeid is, laat hij dan een nieuw pak maken naar de maat van het oude? Immers neen! Als wij in onze dagen een bouwwerk ontwerpen, een weg aanleg gen, dan doen wij dat rekenende met de be hoeften van het heden cn wij convcrteeren zelfs in onze plannen dc visie die wij heb ben op de- cischen der komende jaren. Een nieuwe brug moet dus niet worden een houten brug en r.iet een magere brug, maar een brug van steen en ijzer, een ver keersweg naar de afmetingen die onze tijd cischt. Zoo zou men heel licht 'geneigd zijn te denken. Zoover zijn wij in Amsterdam echter nog niet. Daar is een vrij sterke slrooming, ook in onzen Raad, ook in het college van B. en W., die meenen dat de nieuwe brug moet worden gelijk de oude. Een schoon moment in liet stadsbeeld, ten koste van de doelma tigheid. Een nieuwe brug uit liet jaar 1800 zooveel. Een verkeersweg, maar die voor het verkeer moet worden gesloten. Daarmee zitten wij nu in de stad telkens weer. Moet het oude blijven, moeten de oude vormen blijven omdat er schoonheid in was, ook al is de ondoelmatigheid evident? Of moeten wij, geroepen vraagstukken van on zen tijd op te losse", zoeken naar nieuwe vormen, passend in ons levensmilieu, zich aanslui'.end aan onze behoeften? Wij hebben het oude en het oude stads- schoon lief. Wij willen sparen wat er ge spaard worden kan. Maar wij hebben ook lief het leven van onzen tijd, dat andere af metingen, andere vormen, andere eischen stelt. En wij meenen dat dit ook ligt in den eisch van ons beginsel, dat wij aanvaarden de realiteit der dingen. Zien wij het niet geheel mis, dan hebben wij een zelfde soort strijd in heel ons leven als partij en als christelijk sociale beweging. Ook daar is wel eens een huiveren voor nieuwe vormen, omdat men aan de oude ge wend was, ze schoon vond cn goed, ze lief had gekregen. Men heeft er niet altijd voldoende oog voor dat met den tijd ook de vormen zich wijzi gen en zich wijzigen moeten. Wie voor nieu we vormen kiest, loopt wel eens gevaar, aangezien te worden voor een vandaal, voor iemand die dc oude palen verrukt. Toch hoeft dit niet zoo te zijn. Onze chris telijke beginselen passen voor 'eiken tijd. Maar de behoeften der verschillende eeuwen zijn geheel anders en de vragen van giste ren worden verdrongen door de problemen van den volgenden dag. Laat ons toch ernstig streven naar het be houd van den weg. Maar laat ons evenzeer verstaan dat niet elke nieuwe brug een ma gere brug kan blijven. AREND VAN AMSTEL. OFFICIEELE BERICHTEN HOOGERE KRIJGSSCHOOL. De volgende officieren, leerlingen van de II. K. S. hebben hun drie-jarige studiën met gunstig gevolg beëindigd en worden, ingaan de 1 November, gedetacheerd onder de beve len van den chef van den Generalen Staf te 's-Gravenhage, t. w.: Ie luit. der Ijnf. M. R. H. Calmeijer, kap. der inf. V. VE. Nierstrasz, le luit. der cav. P. M. IT. Tielens en le luit. der inf. J. E. Coers; W. P. A. Seyn, kapitein der infanterie. Bij Kon. besluit zijn benoemd tot referen daris der P. T. T., J. W. Bosch, J. Spaan en C. Brug, thans referendaris 2e klasse der P. T. T. Bij Kon. besluit is eervol ontslagen mej. J. Schurink, als directrice van het post-, tele graaf- en telefoonkantoor te Wijk bij Duur stede; zijn benoemd tot referendaris d;r P. T. T., P. Hoekstra en Th. Duinker, beiden thans referendaris 2e kl. der P. T. T. Bij beschikking van den directeur-generaal der P. T. T. is de referendaris P. Hoekstra tijdelijk aangewezen als directeur van het telegraaf- en telefoonkantoor te Deventer en de referendaris Th. Duinker als beheerder van het districtenkantoor Amsterdam-Zuid. RECHTERLIJKE MACHT. Alphabetische aanbevelingslijsten voor twee vacatures van rechter in de rechtbank te Utrecht: le lijst: mrs. A. W. J. Vrijberghe de Co- ningh, advocaat en procureur te Leiden; II. L. Wilkens, substituut-griffier bij de recht bank te 's-Gravenhage; J. J. Wijnstroom, rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank te Utrecht; 2e lijst: mrs. G. J. Kronenberg, substituut- griffier bij de rechtbank te Utrecht; T. J. Dorhout Mees, rechter-plaa'svervanger in de rechtbank te Rotterdam; G. Veen, rechter in de rechtbank te Winschoten. Bij Kon. besluit is op zijn verzoek eervol ontslagen met dank als kantonrechterplaats vervanger in hel kanton Amsterdam, mr. P. J. Prinsen Geerligs. GEORGANISEERD OVERLEG. Bij ministerieele beschikking is aan den heer Mr. H. Bijlevdd, oud-minister van Ma rine, in verband met zijn benoeming tot lid der Rijksverzekeringsbank op zijn verzoek eervol ontheven van zijn functie van voorzit- an een bijzondere commissie van geor ganiseerd overleg in zaken rakende het werklieden-personeel van de Algemcene Landsdrukkerij, onder dankbetuiging. INDIRECT PLEIT HET MANIFEST 00K VOOR DEN KOELIE verband tusschen den eisch voor Zondagsrust en poenale sanctie Een eisch voor het gezinsleven II-*) Me dan, 'September 1929. ADVIES-COMMISSIE SUEZ-KANAAL Dr. Ir. H. WORTMAN LID. De Raad van Administratie der Compag nie Universale dti Canal Maritime de Suez heeft op voordracht van onze Regeering in de plaats van wijlen Dr. Ir. C. Lcly tot. lid der Commission Consultative Internationale des Travaux du Canal de Suez benoemd Dr. Ir. H. Worüman, oud-dirccteur-generaal der Zuiderzeewerken, te 's-Gravenhage. Deze Commissie, waarvan met het Nedor- landsche lid deel uitmaken zes Franschen, drie Engelschen, ccfi Italiaan, een Belg en een Spanjaard, is ingesteld in 1884 en komt éénmaaPin het jaar te Parijs bijeen om ad vies üit te brengen over de werkzaamheden tot onderhoud en verbetering van het ka naal, zoomede over verschillende vraagpun ten betreffende dc afmetingen van het ka naal en van de wederzijdsche toegangen, de aanleg van havens, enz. DE INDIE-POSTVLUCHTEN HET RETOURVLIEGTUIG TE BAGDAD. Bij de K. L. M. is bericht ingekomen, dat het retourvliegtuig gistermorgen om 7.30 uit Boesjir is vertrokken cn om 11.50 te Bagdad is aangekomen. Gister is de reis nog voort gezet. HET DERDE VLIEGTUIG TE MEDAN. Hot derde postvliegtuig naar Ncd.-Indic is gistermorgen om 0 20 uur van Kohlak ver trokken en om 12.10 uur te Medan aangek" in de cultures beteekent niet minder, dan dat-straks alleen op Sumatra een driehonderd en vijftig dui zend koelies, arbeidende onder „Poenale Sanctie" 52 in plaats van 24 vrije dagen per jaar zullen ontvangen. Nu pleit het manifest eigenlijk alleen voor de assistenten en noemt de direct meeprofiteerende koelies niet eens bij name. Misschien ligt achter dit zwijgen de over tuiging der onderteckenaars, dat de sociale belangen van de koelie-bevolking op zulk uitnemende wijze worde behartigd, dat het vooral in deze dagen niet dienstig is om voor deze arbeidersklasse publiekelijk om meer gunst te pleiten. Hoe het zij, mijn per soonlijke opinie is en ik meen niet van sociaal meevoelen met den „minderen"' man verstoken te zijn dat over het algemeen contract-arbeider het nog zoo slecht niet heeft. Wie eenige jaren van nabij gezien heeft hoe dc sociale positie van een boeren arbeider in Holland is en nu zoo eens overal het kebonleven van zijn bruinen collega kan gadeslaan oordeelt dat de laatste geen reden heeft om den eersten te benijden Het Manifest noemt ook de naam Poenale Sanctie niet, gelukkig niet. Wat een verkeer- ■oorstellingen hebben die twee letters P. S. al opgewekt! Voorstellingen van sla- ernij en onderdrukking en lijfstraffen. Iemand zei eens terecht: bad men voor dc zelfde zaak een anderen naam in gebruik genomen, b.v. „Instituut tot tewerkstelling pauperige menschen uit overbevolkte streken" veel antipathie zou dan sympa thie geweest zijn. Daar is iets van waar. Blij- se het een vraagstuk of zulk een arbeids contract juridisch-ethisoh geoorloofd is (de meeningen hierover zijn verdeeld, merk waardigerwijze schijnt men zich van posi- tief-christelijk zijde niet te verzetten tegen strafrechterlijke sanctie bij contractbreuk d.ir bij weigering te werken) blijve, 'dat allerlei factoren tot afschaffing van de P.S. meewer ken, momenteel is de positie van een koelie eer goed dan slecht te noemen. Toch pleit het manifest indirect ook voor den koelie, omdat bij het gemis van een wekelijkschen rustdag van bijbelsch standpunt geldt, dat ook hem een mcnschelijk recht wordt ont houden. Inderdaad is het contract dat overi gons van zooveel sociale bescherming getuigt door de al te langq onafgebroken werkpe riode hierin niet menschwaardig! En eigen lijk moet mon zich verbazen over het feit, dat de Regcering, die zoo ijverig is om de Koelieordonnantie tot in onderdeelen te verbeteren tot op heden heeft gesanctioneerd de onsociale werkduur van vijftien dagen! Zoo zie ik toch belangrijk verband tus schen den eisch van Zondagsrust en Poenale Sanctie. Meer dan alle andere in uitzicht ge stelde nieuwere bepalingen, b.v. een ver korte dagarbeidsduur acht ik invoering van den wekelijkschen rustdag een radicale ciale verbetering. Nu de herziehing van de Koelie-ordonnantie aan de orde is, is het tijdstip wel heel gunstig om deze noodzake lijke en gewcnschte wijziging in te voeren. Dqarom wordt een beroep gedaan op de Re geering van Indië en op de beide Kamers in Holland, daar de „Poenale Sanctie" zeker in 1930 eveneens in de Staten-Gencraal zal worden in behandeling genomen. Wat de gevolgen zullen zijn van deze ingrijpende verande ring? De Directies zullen haar van hun standpunt een al te kostbare geschiedenis achten, waarover straks iets meer. Het zij al met dankbaarheid geconstateerd dat vooral in de laatste tijden steeds meer stemmen zijn gehoord voor de algemeenc Zondagsrust en van Ondernemerszijde geen fel protest is gehoord. Dc tijden veranderen de zienswijze en wat voor tien jaar nog als onmogelijk werd afgewezen wordt als niet te keeren nor- malisee-ring van 't bedrijfsleven aanvaard. Het manifest spreekt ook in zachtzinnige woor den van het mogelijk verschoonbare van den hari besar in dc oude pionierstijden en zeker zal een rasechte oude planter niet zonder een grom en een weg te pinken traan de kenmerkende Deliaanschc rustdag zien ver dwijnen, maar evenals met de Poenale Sanc tie geschiedtde stroom des tijds brengt onherroepelijk wijziging cn geleidelijke af schaffing. De onderteekenaars zien natuurlijk vele goede kanten aan de eventuecelè invoering der Zondagsrust. Zij wagen het om één gunstige verwachting uit te spreken. Zij noemen in voorzichtige woorden algemeenc Zondagsrust e.en niet te envaarloozcn factor in de zoo actuecle kwestie: „de onrust in de cultures". Eén fac tor. Natuurlijk zijn er meerdere bij zulk een gecompliceerd sociaal vraagstuk. Zoo niet ran overheerschend belang, dan toch van ceel grooter belang dan men uiterlijk zal kunnen constateeren. De abnormaal lange arbeidsperiode wreekt zich onloochenbaar in mentaliteit zoowel an koelie als van assistent. Wij moeten de psyche van den Javaan niet zóó vreemd soortig achten, dat niet zou mogen beweerd orden, dat vanwege een al of niet-verdien- e reprimande des koelies opgekropte ge moed niet heilzamer zich ontlaadt, als hij enkele dagen zijn wekelijkschen rustdag INGEZONDEN MEDEDEELING. VOOR FIJNPROEVERS strootjes-rookend kan doorbrengen, dan dat hij nog tien of meer morgens zijn pon dok moet verlaten om zich onder opzioht van denzelfden bestraffenden meester te stellen. Van den assistent geldt dit zeker, nl. dat het vijftien dagen aaneen in tropisch kli maat achter een paar honderd onhandel bare koelies aanzitten op den duur zennwsloopend werken moet. En waar in deze moeilijke tij den het tactisch met de menschen omgaan eerste vercischte is, wordt van de planters het bovenmenschelijke in zelfbehcersching geëischt. Al meer wordt in hun kring begrepen, dat iet recht van den wekelijksohen rustdag voor hen dringende noodzaak tegelijk is. Het le ven toch van den assistent -in de cultures is in het algemeen buitengewoon zwaar, 'en af mattend. Overdag in hun afdeeling, uren loopen om overal toezicht te houden, 's ronds nog administratief werk in huis, roe£ naar bed en weer vroeg op. Hoe het gezinsleven onder de bestaande arbeidstoestanden lijdt is niet te beschrijven. In 1916 reeds verscheen in de „Sumatra Post" een ingezonden- stuk van een plan tersvrouw, waarip o.a. deze confessies: „Onze mannen zijn groote zenuwknob bels. Zij zijn het in Deli geworden, door gebrek aan rust, aan afleiding en afwis seling. De meesten hunner zijn zoo, 'k zou het bijna durven noemen, geeeteijk afge mat door hun rusteloos tropisch veld- leven, dat zij niet eens meer beseffen, dat zij alleen al als mensch en vóór alles als HET VOORBEELD MENSCHEN EN KOELIES. Treub en Elout, twee liberalen van de bovenste plank, die beiden iets van Indië gezien hebben, zeggen, dat de geest dc. Koelies niet meer deugt. Ik, die Indië helaas nog nooit gezien heb zoo noemen mag, vragend zeggen: Laat ons toch niet vergeten, dat de inlander heel dikwijls weinig respect kan hebben voor den Europeaan, die uit Christelijk- Nederland komt. De Koelies worden vaak niet als menschen beschouwd; maar ach, gedroegen hun heerschers zich maar steeds als menschen. Een roomsch-kath. blad, de Indische „Koerier" geeft van deze verzuchting een droeve illustratie. Het blad vertelt iets van orgieën, welke in den nacht van 31 Augus tus op 1 September in „Hol ywood Dan cing" te Malang plaats vonden. Een aantal deelnemers, zoowel dames als heeren, moesten Zondagmorgen, ten aan schouwen van de kinderen, die zich naar de H. Mis van kwart over zevenen begaven en een groot aantal nieuwsgierige inlan ders, die in de gereed staande auto's worden gedragen. .o S fOXJl aio Dat waren geen Koelies. Die worden niet Europeaan recht hebben op Zondagsrust Fe4ragen, doch moeten anderen dragen. Om deze reden laat ik als assistenten- Het was de ^ne fleur van Nedcrlandsche vrouw namens alle assistentenvrouwen ondernemers, zakenlieden en ambtenaren. ;i.Die zich, als ze nuchter zijn, wellicht als „meesters" in Indië gedragen, doch nu als vrachtgoed behandeld moesten worden. Het geval doet. denken aan de November onlusten in 192G, toen in Batavia een groot bal aan de gang was en dat ondanks de looze geruchten dóór moest gaan al danste men dan ook, zooals Belsazar en de Chaldeeuwsche grooten, op een vulkaan. We behoeven koelies niet te idialiseeren; het zijn zondige menschen, net als wij, net I als de Europeanen in Indië. Maar zii behoeven zirh vnn Inderdaad voor het gezinsleven, voor de kinderen, voor goede lectuur voor belangstelling in geestelijke dingen is geen tijd over. Als predikant ervaar je telkens, dat niemand aan het afstompingsproces ont komt en dat uitzonderingen den regel be vestigen, dat de ziel schade lijdt. Nu is na i opheffing van het tromvverbod (in 1010 nog„"a?.Lz\1,ehofvcn z,ch nlcl ,e scha" moest het eerste manifest van dezelfde sa-1 P® }°or. die ®r aan schijnen te twijfe- menwerkende kerkelijke groepen behalve ltoclies menschen zijn, als zij: Zondagsrust ook wegname van het verkapte 0? g-00 allo,'zond'?rl.,Jkste wijze, het tromvverbod bepleiten) in de samenleving der Europeanen een groote verandering ge komen en waar tegenwoordig het grootste percentage der planters gehuwd is, is in voering van algemeene Zondagsrust vanzelf meer urgent geworden. Of de komst van de vrouw in alle opzich ten de bestaande verhoudingen ten goede heeft beïnvloed, wie zou dat durven bewe ren? Zeker is, dat er tallooze gezinnen zijn, waar de vrouw haar man met zijn harde werkersleven een gezellig tehuis bereid heeft en hem flzoo tot een geestelijk- zedelijken steun geworden is. Mijn hoed af voor de vele assistenten-vrouwen, die op de eenzame kebon uren van de steden verwijderd zich zoo energiök gedragen cn zoo zegenend het verruwende leven beïnvloeden. Zij zullen zeker den vrijen Zondag met blijdschap be groeten. In een volgend artikel nog eenige alge meene opmerkingen. Ds. C. MAK. DE KLOKKEN LUIDEN De klokken der Ned, Herv. Kerk te Fra- neker luidden, toen op 21 Septemberde Kerkdienst begon; neen, toen de A. J. C.-ers, de roodc joggics en meisjes eenofficieel bezoek aan Franeker brachten. Verschillende raadsleden vonden dat wel erg vreemd. De klokken der kerk luiden als de A. J. C.-ers komen. Doch de burgemeester en de roode wet houder vonden dat heelemaal niet vreemd. De klokken zijn eigendom der stad; dc bur gemeester voert het bestuur cn dusals hij de klokken laat luiden, dan luiden ze: O hope der natie, Padvinders vol gratie, Wees .blijde ons gegroet. Merci, zeiden zeven van de elf raadsleden ze namen een motie van afkeuring tegen het dagelijksch bestuur aan. DE ALASTRIM KINDERVERLAMMING TE BATLO. Zaterdag is te Baflo een nieuw geval van kinderverlamming geconstateerd, zoodat thans 8 gevallen in Ballo bekend zijn. ENCEPHALITIS TE DEVENTER. Bij het 6-jarig dochtertje van den heer M. te Deventer is encephalitis geconstateerd. Het kind is in de barakken opgenomen» Haar toestand is ernstig. DE TYPHUS TE ZUIDLAREN. het besmette pavilj'oen nog bij twee j paratyphus is geconstateerd; beide patiënten hebben de ziekte in lichten graad. Ook van de overige zieken blijft de toestand over 't geheel bevredigend; sommige zijn al weer aan de beterende hand. van een enkele geeft de toe stand eenige zorg. Er zijn nu in het geheel acht patiënten en vier '.eden van het personeel door typhus aan getast. LEEUWIN MET EEN PIJL (GEDOOD. Naar de „Morning Post" uit Johannesburg meldt, beeft een 12-jarige jongen, die op een farm de koeien hoedde, met pijl en boog een leeuwin gedood. Toen het dier zich plotseling op een os wierp, schoot de knaap dc leeuwin een pijl in den buik, die door de bewegingen van bet woedende dier diep in bet lichaam drong. Met een tweede pijlschot in het oog maak te dc knnap toen het dier af.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1