Chr. Nationaal Schoolonderwijs
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1929 EERSTE BLAD
PAG. 3
C7e ALGEMEENE VERGADERING
Hedenmorgen begon te Utrecht in het Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen de
67e algemeene vergadering der Vereeniging
voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs.
De opening.
De Voorzitter, Ds. M. van Grieken
opent de vergadering door te laten zingen
Ps. 118 8 en 11, voor te lezen een gedeelte
yan Psalm 78 en voor te gaan in gebed. In
zijn openingswoord heet spr. allen welkom.
Spr. zegt dat de laatste jaren de jaarvergade
ringen in het vergeetboek waren geraakt en
daarom mag worden geconstateerd met dank
baarheid, dat thans nog zoovelen opkwamen
om de vergadering bij te wonen. Onze ver
ecniging verricht veel nuttig werk. De ver-
leniging mag de scholen niet alleen finan-
•1 dienen maar kan onze scholen ook giTs
lelijken steun bieden. Spr. noemt in dit ver-
land de eigen inspectie voor eigensoortige
fcholen. Waar we nog zooveel wassen en op
dat terrein nog zooveel te doen valt daar
Hoest het onze scholen tot vreugde zijn dat
Chr. Nat. Schoolonderwijs in dezen kan en
Vil helpen. Gelukkig zijn tal van scholen en
besturen hoogst dankbaar voor wat onze in
specteurs do'cn. Spr. zegt de inspecteurs
dank voor den aibeid in het afgcloopen jaar
verricht Spr. wenscht den heer Gras geluk
Biet de hem verleende Koninklijke onder
schei ding.
Onder applaus der vergadering uit Spr. de
wensch, dat de heer Gras de orde nog vele
laren dragen mag. Spr. wijst op den band
tusschen de Vereeniging en de bij haar aan
gesloten kweekscholen en haar taak speciaal
bij het examen in de geestelijke vakken,
Naar de kweekscholen te Amsterdam, Rot
terdam, Dordrecht en Groningen mocht de
Vereeniging nu gedelegeerden zenden.
De moeilijkheden bij de aangesloten school
te Brussel met betrekking tot de statuten
mocht, dank zij het optreden 'der hoofdcom
missie, uit den weg worden geruimd. Wat
de vereeniging teleurstelt is, dat de vacature
Van wijlen Ds. B. van Schelven nog niet is
vérvuld.
Prof. Waterink, door wiens verkiezing men
een hand wenschte tusschen de vereeniging
Christelijk Nationaal Schoolonderwijs en
het Geref. Schoolverband bedankte voor zijn
benoeming en dus duurt de vacature voort.
Spr. wijst op het interkerkelijke karakter
der vereeniging, dat haar oprichter en zijn
helpers bovenal voorstonden.
Het jaarverslag en de rekening en vcrant
woording worden na eenige bespreking aan-
'^"aftredende leden der hoofdcommissie,
de heeren Ds. C. Heemskerk, Ned. Herv. pre
dikant te Dordrecht; Tyo H. van Eeghen te
Amsterdam en Mr. D. W. A. Schut, te Am
iterdam worden herkozen.
MIDDAGVERGADERING
In de Middagvergadering refereert de heer
J. Janse te Biggekerke over
Spreker herinnerde er aan, dat Prof
Vóoyeweerd den term „Wetsidee" heeft in
gevoerd, 't Is de idee, die men heeft van de
wet, van de allesbeheerschende „wet" dei-
dingen. Hij gaf een paar voorbeelden van
de verschillende idee, (lie men kan vormen
omtrent het bedrijf van Philips te Eindhoven
Men kan het geheel eerst in het juiste licht
zien met dc wetsidee-Philips", die Philips
souverein laat en elk ding op zijn plaats
ziet als ia dienst van Philips".
Maar de „wetsidee werkverschaffing" kan
vele dingen van dit bedrijf niet verklaren.
Deze wetsidee is een vinding van het den
ken. Naar aanleiding van deze voorbeelden
wees Spr. op de Calvanisi'sche wetsidee, die
de mededcelingen der II. 3. gelooft dat God
souverein is over elk ding tegenover de hu
manistische wetsidee, die een redelijke ver
klaringsgrond dor wereld zoekt en beurte
lings alles wil herleiden tot „stof" of „geest"
of „evolutie" enz.
Ilij wees op de tendenz, die deze wetsidee,
die alles wil verklaren, heeft, om alle dingen
te herleiden onder één noemen. Zoo ziet de
wetsidee „werkverschaffing" in elk ding der
fabriek te Eindhoven alleen maar-middel tot
werkverschaffing. Di twetonschapsidcaal om
alles tot één idee te herladen,- veroorzaakte
een ernstige abstractie-krankheid, die bijv.
het wezen van een kar niet ziet in het kar-
zijn maar in hot werktuig zijn. Kar is nog
iets meer dan werktuig.
Tegenover dit wetenschap&ideaal kont
.het humanisme ook het persoonlijkheicl?-
ideaal; d epersoon is de souvereine beden
ker der wereldwet. hij is de schepper van
de wetsidee. Hij is dus vrij.
Andersdenkenden verdra/ig hij gaarne,
als ze maar zelve de wetsidee van deii.kos
mos bedenken. Alleen degenen, die zich geen
wetsidee bedenken, maar zich schikken
naar de wetsidee die de Bijbel ons leert,
die de souvereiniteit van God erkennen en
niet de souvereiniteit van de Rede eerhïedi
gen, die werden steeds door 't humanisme
vervolgd met groote felheid, omdat zij dc
humanistische wetsidee verwierpen, 't Niet
„denkend" deel!
Ook de 2elfgevormde godsdienstige „ge
voelens", opgekomen uit het „innerlijkste"
van den souvereinen mensch worde geëei
biedigd. En elke zelfbedachte god ontvangt
erkenning, maar de meest verdraagzamen
voor „andersdenkenden" en de meest Hu
mane mannen, die godsdieristgie „gevoe
lens" eerbiedigden, vielen tezamen aan op
Da Costa, toen hij zijn „Bezwaren" schreef
en op de voorstanders van de Schor l met
den Bijbel toen zij Gods souvereiniteit over
de school erkenden. Hier stonden de zelf
bedachte wetsidee en de wetsidee Jie Gods
souvereiniteit erkent vierkant tegenover
elkander.
In de humanistische school word de zelf
bedachte wetsidee van „Staat" en alge-
'mecn e„ontwikkeling' en van „den-tnensch-
die-gevormd-moett-worden, geëerd en deze
bedenksels stellen er de „wet".
In de school met den Bijbel moet gedurig
Gods gebod en ordinantie en beschikking
over elk ding als de „wet" erkend worden,
terwijl juist hier elk ding kan erkend wor
den voor Wat het is en niet behoeft getrans
poneerd te worden tot „Staatsorgaan" of
„ontwikkelingsmiddel".
üe humanistische grondgedachte (de wets
idee) drukte een eigen stijl op de huma
nistische school. Onze scholen met den Bij
bel leven uit een totaal andere grondge
dachte (Chr. wetsidee) en moeten dientcn
gevolge ook een geheel eigen stijl vertonnen
Kennis van beiderlei wetsidee kan
ons helpen beiderlei stijl te herkennen,
opdat we de in'uouwsels van humanistische
stijl uit onze scholen mogen uitzuiveren.
Enkele voorbeelden uit de praktijk van hu
manistische invloed in ons onderwijs wei
den, genoemd.
Op het 'referaat.'van dpiTheer Janse volg
de een geanimeerie discussie.
Na afhandeling van het referaat brach
ten de inspecteurs hun gebruikelijk rap
port uit
We komen op deze- jaarvergadering mor
gen nog nader terug.
DE GEBREKEN DER RCTTERDAMSCHE HAVEN
DE KAMER VAN KOOPHANDEL UIT GRIEVEN EN WENSCHEN
„Er bestaat een uitstellende vrije verbinding
met midden-Europa; er bestaat een uit
stekende verbinding met de zee. Het
is slechts de organisatie, die voor
de ontwikkeling noodlg zou zijn."
De Kamer van Koophandel heeft op een
verzc^k van de „Commissie inzake haven-
belangen van Rotterdam en omgeving", aan
deze commissie een ui'eenzetting doen toe
komen van de bezwaren, welke naar de
mccning dor Kamer de ncstaande tocslauri
in bet Beneden-Monseehied op'evert. Zij
onderscheidt daarbij drie gezichtspunten:
lo. de technische uitrusting; 2o. de ui'
rusting van het havengebied in googrn
fisch-rpgionc'on zin; 3o. de s'aatkunrlige
uitrusting, waaronner zij verstaa1' de aan
passing van het tegenwoordige havenbe
stuur en havenbeheer aan de feitelijke
verhoudingen, welke zich te Rotterdam
eu omgeving hebben ontwikkeld of be
zig zijn zich te ontwikkelen.
De technische uitrusting
Het speeds drukker wordend scheepvaart
verkeer brengt met zich, dat de bes'uurriera
van de haven voortdurend hedacht zullen
moeten zii nop verdere verbetering van de
vaargeul in den Nieuwen Wa'erweg.
Het is ook een voor de verdere on'wikkc
ling zeer belangri'ke vraag, of rie oever'p-
reinen in Roo'terdam en omceving bii on
veranderden voortgang langs den gevolgd en
wpg, op c'1 meest economische manier wo."
den gebruik't.
Een kanaal door Usselmondc.
In de eerste plaats moet de vraag naaf-
voren wonden cehrach', of de havenui'bre»
dine od het ei'ar.d Usselmonde misschien
npdp in 7tiklo,i'ke rich'ing zal moeten w»r
den eeench-t. Me* name vr>°«zt de Kamer de
aandch1' voor de mogelijkheid, om het
meest zuidelijke nunt van de Ro"erdan*
°chp have-w on het eUand IJsselmorde door
p°n kanaal te verbinden me' de Oude Mn as
Door zulk een kanaal zou de aansluiting
tusschen he' z»e- en Riin vaart verkeer be
'p-c-iik worden verbf'erd.
Een Iweeda •vrncs'nk van zelcer niet min
der gewicht betref' b"t gebruik .van de
oevers ven de Oude Maas. dr« mede van
T)P7r> rivier wordt thans ïptgsdien1' tn' R'A
U. beneden hoe" wa'cr. Daarmede z^l zij
gphracht wor-'iri in een 'ocstand welke hn,ir
.oever? o-csch;kt n-.-Mct a's ves'igingsgebied
voor dc meeste indus'rieën.
De Nieuwe Wn'erwee zou in de toekom0'
toee.ang kunnen geven 'ot twee g'hee] ver
schil'end gebruikte ge'-ieden: de opverterrci-
nen lanes de Nieuwe Maas als havens voor
hc' lossen en kaden van zeeschepen cn voor
die nijverbpidrondernemingen. waarheen de
grootste zeesebenen mop.'en kunnen opko
men; en nndernjds de oeverterreinen langs
de Oude Maas. waar op den dnnr di
Ogen
te
n. in
kracht de bewaring van de hand te moeten
wijzen, dat het principïeel-söcialistisch stand
punt de S.D.A.P. alleen toegankelijk zou
stellen voor hen die met het geloof in God
voor goed hebben gebroken. Immers hei
socialistische principe zou den godsdienst
o n ;'i in getast luten.
W gelooven niet, dat christenen die ernst
maken met hun beginsel, zich door deze
oorspiegeling in slaap laten wiegen.
geloovige in de partij, (bedoeld
de vakbeweging komen,
hij is welkom. Maar aldus het weekblad
danhonderd landbouwers-1 de sucl,a!i.st hi' ons in geselschap dat
HET CONFLICT TE GRONINGEN.
Op een te Winschoten gehouden drukbezoch-
te vergadering 'hebben de machinisten der
stoomdorschmachines in Oostelijk Groningen
bes'oten het werk by de landbouwers, by wie
de landarbeiders in staking zyn, te weigeren,
indien op de dorschmachines z.g. werkwillig [s.;
personeel is tewerkgesteld.
Gister zijn meer dan honderd landbouwers
zoons uit Drente en Friesland, benevens vele
Duitsche boerenzoons in het stakinsgebied aan
gekomen; met auto's werden ze naar de voor
hen bestemde boerenbedrijven gebracht.
DE STAKING TE ZAANDAM.
De Scheeps- en Bootwerkersvereeniging
irlijk is voor zijn geloofsovertuiging
Waarom, zoo vroeg genoemd blad o.a.
erkennen wij op geestelijk terrein de werkp
hjkheid niet, die telkens en telkens weer
aantoont, hoe Marx gelijk had toen hij een
godsdienstlouze wereldbeschouwing formu
leerde als de wereldbeschouwing van het
proletariaat? Met dit laatste bedoelt de
schrijver natuurlijk de socialistisch denkende
„Eensgezindheid'' te Zaandam heeft uitvoerig arbeiders, in welker wereldbeschouwing voor
geantwoord cp een brief van de Scheepvaart- den godsdienst geen plaats zou zijn.
Vereeniging „Noord" betreffende de onder- Dat is eerlijke en duidejijke taal.
hundelingen over de arbeidersvoorwaarden van j Er blijkt uit, dat niet de 'conclusie van lm
de transportarbeiders na het Zaansche conflict Tijd, mmr de bewering van Het Volk onjuist
De arbeiders-organisatie gaf te kennen tot on- of zoo genoemd blad het uitdrukt, leugen
derhandelingen bereid te zyn op bepaalde voor- aihtig is.
waarden. Principieel-socialistisch willen zijn, dit als
Dè S. V. „Noord" heeft nu weer geantwoord.
Zy heeft op eenige punten opheldering ge
vraagd,, o.a. over het standpunt van de arbei
ders ten aanzien van de tarieven en voorts ge
zegd, dat van een uitsluiting harerzijds geen
sprake is. daar zij de werken voor ieder, op de
gemeenschappelijk vast te stellen voorwaarden
openstelt.
De samenwerkende transportarbeidersbon-
den zijn door den bond van werkgevers in het
houtbedrijf uitgenoodigd tot een bespreking
over de wijze van liquidatie der staking op
Donderdag 12 Sept. te Amsterdam.
GEEN TWEE HEEREN DIENEN
„De Nederlandsche S.D.A.P. is een der
meest principieele partijen onder de socia
listische groepeeringen over geheel de
wereld en in dit opzicht is zij een voor
beeld voor haar zusterpartijen in' het bui
tenland. Zij tracht de grondzuilen, waarop
Marx* cn Engels het socialisme hebben ge
bouwd, ongebroken te handhaven. Mei
hardnekkige volharding vecht de S.D.A.P.
om den godsdienst te weren van het open
baar terrein en het geloof in den levenden
God terug te dringen naar de stille huis
kamer; cn haar streven blijft gericht op
een doelbewuste vermaatschappelijking
der productiemiddelen".
Het blad trok hieruit de voor de hand
liggende conclusie, dat dit principicel-socia
listisch karakter der S.D.A.P. op den duur
dc werfkracht der partij moet beperken int
hen die voor goed met het geloof in God
hebben gebroken.
Het Volk van 29 Augustus aanvaardt gaar
ne liet compliment van De Tijd dat de
S.D.A.P. een principieele partij is, wier stre
ven gericht is op een doelbewuste vermaat
schappelijking der productiemiddelen
Als leugenachtig meent het echter mot
compliment aanvaarden, a coord. Dan echter
ook uit vrees voor dc gunst van een deel
der „volgelingen",niet trachten aan de konse
kwentie te ontkomen. Eerlijk erkend clan ook
dat do propaganda zich moet beperken tot
hen die uit het socialistisch principe leven.
Zooals De Socialist schreef, zich niet scha
men over hun ongeloof, omdat niemand dit
ernstig meent.
Godsdienst cn socialisme sluiten elkander
uit. Ook hier geldt, dat men geen twee hee
ren kan dienen.
STRAATMAKERSSTAKING.
Op den Rijksstraatweg tusschen Gorcum en
Arkel is gister een staking uitgebroken onder
het straatmakerspersoneel, dnt daar werkzaam
is en ongeveer twintig man omvat. Het per
soneel eischt een tariefsverhooging en betere
naleving van de sociale bepalingen. Het be
stuur van den Algempenen Ned. Bond van ar
beiders werkzaam in straat- en wegenbouw in
welken bond dit personeel overwegend georga
niseerd is, is inmiddels met de hoofdaanncenv
ster van deze rijkswerken de Aanneming-maat
schappij gebrs. Hoyink ;e Arnhem in onderhan
deling getreden.
Kunst en Letteren.
ONTDEKTE HANDSCHRIFTEN.
In de bibliotheek van het Parijsche Con
servatorium heeft men onder de nalaten
schap van Charles Malherbe eenige tot nog
toe onuitgegeven handschriften van Schu
bert ontdekt.
liet langen tijd verloren gewaand hand
schrift van Dworsjaks strijkkwartet op 1
is in het archief van het Praagsche Conser
vatorium teruggevonden.
Oeververbinding en spoorwegwezen
Onder de vraags'ukken van technischen
aard neemt natuurlijk de oeververbinding
een gewieh'igo nlna's in. Betere verkeersto-*-
stanclen in de s'ad cn een 'weede vaste
oeververbinding beneden de bruggen zin
mogeliik door een tunnel znn ook een
eisch des fijds, waaraan niet valt te óntko
Een ander onderdeel van he' verkeer, da'
de aandacht vraag i° de regeling van he'
spoorwegwezen in Rotterdam,
moeten ziin op verdere verbc'ering van de
Ro' erde.'rsche s'n'ions bijna geen onderdeel
!e noemen, waarin deze niet alles te wert-
se.hen 'aten. Ook de toegangswegen naar dc
stad zijn gebrekkig. Wat het goederonver
keer be'rrf'. ondervind1: de aflevering en
aanneming van goederen op de snoorwe^en
s'aenatie tengevolge van onvoldoende ge-
schik heid van de spoorwegterreinen.
i stukgoed
De haven is er niet voldoende op ingericht
om snel een schin te bedienen, dat voor een
deel met massagoed, voor een deel met stuk
goed is geladen. Het zou mogelijk moeten zijn
om, zooal.s elders het geval is, tegelijkertijd
het massagoed over te laden in aan heide
zijden van hrt zeeschip gelegen binnensche
pen en het stukgoed op de kade.
Voorts de voorziening in de noodige lig
plaatsen voor binnenschepen, waar zij niet
te ver van de los- en laadplaatsen de.r zee
schepen op hun beurt zullen kunnen af
wachten; en de wenschelijkheid van een
betere aansluiting tusschen het Rijn- en het
zeeverkeer, welke zou kunnen worden be
vorderd door een kanaal door IJselmonde
Ook dient in het oog gehouden te worden
het belang, dat liet plaatselijk waterverkeer
van Rotterdam heeft, en liet bevorderen van
een goede verbinding tusschen de bestaande
binnenwateren en de rivier.
Onvoldoende ziin ook de inrichtingen voor
het markt- en veilingwezen.
Voor verbetering vatbaar zijn (le waterver
bindingen met Delft, Leiden en met de noor
delijke provinciën.
De verbetering van de spoorwegverbindin
gen laat op zich wachten.
In de eerste plaats zal het zeker overwe
ging verdienen, om beide oevers van de
Nieuwe Maas te voorzien van een op zich
zelf volledige en afdoende spoorwegorgani
satie..
Wat Rotterdam voorts op den duur noo-
dig zal hebben zijn spoorwegverbindingen
voor het goederenverkeer in de richting
Utrecht naar de Betuwe en over de Moerdijk-
hnig, die van het steeds drukker wordende
personenverkeer zoo weinig mogelijk last
ondervinden.
Het derde middel van verkeer met het
achterland wordt gevormd door de wegen
van en naar Ro'terdam; deze zijn op het
oogenblik volkomen onvoldoende, zoowel
naar het Westland als naar Den Haag, naar
Gouda en Utrecht, naar het Oosten des
lands, naar Dordrecht (Brabant, België en
Zeeland), naar de Zuid Hollandsche en de
Zecuwsche Eilanden.
Ook huiten liet kader van het Rijkswegen-
plan zijn van het wegennet geboden.
Waarom geea aparte autowegen?
wpnschelijkheid, om doorgaand verkeer om
de groote centra heen,te leiden. De aanleg
van speciale automobielwegen zal in dezen
gedachtengang eveneens de aandacht vragen.
Een goede toegang tot de havens voor
vrachtauto's is immers een eisch geworden,
die gelijk te stellen is met dien voor een goed
kanalcnstelsel. In dit verband is zeer bijzon
dere aandacht noodig voor een vaste brug
over het Hollandsch Diep.
De opheffing van vliegveld
Verder het luchtverkeer:
Indien op welke overwegingen dan ook,
het vliegveld voor Rotterdam uit het haven-
complex genomen zou moeten worden en
overgebracht, naar een nlaats benoorden
Rotterdam, zou (lit voor het havoncamplex
zelf een verlies beteckenen; een lans wordt
gebroken voor een watervliegtuighaven.
De staatkundige toerusting.
De tegenwoordige toestand is. dat de zee
haven aan den Rijnmond zich in wezen thans
reeds uitstrekt tot Hoek van Holland en dat
c!c geheele oipgcving van Rotterdam ten
aanzien van liet Rijngebied de functie van
zeehaven vervult. Aan deze haven als eco
nomische eenheid beantwoordt dc staatkun
dige indeeling van het gebied r»iet.
Gelukkig geen annexatie.
De Kamer heeft met instemming verno
men, dat Gedeputeerde Staten hun mede
werking aan de uitvoering van hel annexa
tieplan hebben geweigerd. In beginsel zou
hierdoor niets zijn veranderd: de Rijn-Maas
delta, welke in haar geheel geschikt is of
kan worden gemaakt, om als zeehaven voor
het Rijngebied te dienen, is en blijft veel
grootpr dan ooit een gemeente zal kunnen
worden. Al behoeven de gemeentelijke gren
/.cn van Rotterdam naar meer dan één zijde
uitzetting zelfs het ruime voorstel van B
en W. zou geen afdoende oplossing hebben
gebracht voor het havenvraagstuk als be
stuursprobleera.
De strMdigheid der I belangen
most opgeheven.
Wordt de strijdigheid van belangen
opgeheven door oplossing van deze in
een ruimere eenheid dan blijft slechts
het verheugende feit over, dat Neder
land tusschen Dordrecht en de zee
beschikt over een ruim, natuurlijk ha
vengebied van groote aantrekkingskracht
•voor zee- en Rijnvaart.
Het belangrijke kali-vervoer uit den Elzas
bad voor de bovenstreek "aan dc monden van
Rijn en Maas kunnen zijn verworven, indien
de bestuurders van de haven hadden kun
nen beschikken over de gnedkoopore ernn
de.n nan onen water on lief eiland I.Tsel
monde of elders in de delta. De plaatselijke
beperktheid van de haven deed dit vorkeer
verloren gaan, ni.'t slechts voor Rotterdam,
maar voor Nederland.
Hef havengebied Is een eenheid.
Indien het geheele havengebied als oen
een hei H werd beschouwd en hes'uurd. zou,
veel betpr dan thans een behoorlijke rege
iinsr in bet kader ven be' cehee' ook voor
frni - pn. groen'enyei.lingen kunnen worden
petWfëff. De ernsH^e eoneitrmnffe welke
de haven ook in di' onzieht ondervindt, zou
dan me" betere middelen kunnen worden
hes'reden
Daar het betrokken gebied »wnlt door de
grenzen van één gemeente zal kunnen wnr
don omspannen. ?a' die tank aan cn andere
besturende en b^Verende jns'antie moeten
worden opgedragen
De wensrhelükhêi-d van deze OT»1o««!t»jr
wordt uit ree-opaal ommunt ook s'eeds drin
"ondar. omdat de be'ecbebv-onden bij ne
dere toeeangswenen alle kw^Ven inspan
nen, om hun aandeel te verhoogon.
Het havenschap.
Een nieuw bestuursorgaan over een rui
mor territoir Is noodig. n he' havenschap.
Indien Nederland zi>n prno'ste zeehaven
'hans niet np ruimere «cbaa! organiseert,
zal de noodzaak daar'oe wellicht vnrdw:inp.n
door den wedijver van Groo4 -Ham burg.
waarvoor de overeenkomst me' Pruisen dpn
grondslag hepft gelegd, en door An'werpen
sterk door den onverdeeldcn steun van ee
heel België.
De Kamer dring' dan san on vollediep
.gebruikmaking van al'e mogelijkheden, wel
ke dp na'uurlijke verhoudingen in dez
streek bieden.
Conclusie.
Hof ranporf besluit aldus: Het is slechts
de organisatie, het aijn sleeh's de. hulpmid
delen, die voor de on'wikkeling noodig zijn.
Wij zouden liet een niet meer goed te m;i
ken verzuim aehten. indien van deze moer
bijzondere oms'andigheid voor het haven
gebied aan de monden van Rijn en Maas
niet tijdig het juiste gebruik werd gemaakt.
SCHEEPSRAMP
OP DE WESTERSCHELDE
BELGISCH SCHIP AANGEVAREN
EN GEZONKEN
Vermoedelijk tien opvarenden
verdronken
Uit Rilland-Bath wordt ons geseind:
Hedennacht omstreeks 1 uur werd het Bel
gische s.s. Estella bij Walsoorden op de
Wester-Schelde aangevaren. Het schip is ge
zonken, waarbij naar het schijnt tien man
zijn verdronken.
(De „Estolla" meet 758 bruto en 386 netto
ton), werd gebouwd in 1919, en behoort aan
de Soc. Beige d' Armement Maritime Soc.
Anon. te Antwerpen.)
Omtrent de scheepsramp die in den afgc
loopen naoht op de Wester-Schelde heeft
plaats gehad, vernemen wij nader het vol
gende:
Het Belgische uitgaande s.s. „Estella" is
omstreeks 1 uur in den nacht aangevaren
door een binnenkomend Duitsch stoomschip
dat naar Antwerpen is doorgevaren.
De bemanning van de „Estella" zou uit
ongeveer 20 koppen hebben bestaan. Hiervan
zijn, naar wij vernemen, twee opvarenden in
ieder geval gered. Deze bevinden ziel» op
één der sleepbooten „Noordzee" of „Goliath"
die zich op de plek van de aanvaring bevin
den. Van de anderen, vermoedelijk 18 op
varenden, is nog niets bekend, doch het is
niet uitgesloten dat zij door het aanvarend
stoomschip of door een ander schip zijn op
gepikt Hieromtrent zijn nog geen berichten
ontvangen.
Behalve de genoemde twee sleepbooten.
bevonden zich hedenmorgen nog verschei
dene andere schepen op de plaats van h->t
ongeval.
Bij hoog water ie van het gezonken stoom
schip niets ie zien. Wellicht dat zulks bij
laag water wel het geval is.
Het schip werd in 1919 te Rotterdam ge
bouwd op de scheepswerf van Piet Smit.
Vraag en Antwoord.
Schaakrubriek,
HET WERELDKAMPIOENSCHAP.
Zooals gister reeds meegedeeld is, werd
de derde partij tusschen Aljechin en Bogol-
joêbof na den .Osten zet afgebroken.
Bij den 40ston zet werd de strijd dus weer
aangevangen. Het vervolg was aldus:
Wit: Aljechin. Zwart: Bogoljoebof.
iO. Lb3-e6, LhS—e8; 41. LeO—c4, Le8-
g6; 42. b41)5, cGXbö; 43. Lc4Xb5, LgG
f7; 44. Lb5c4, Lf7—g6; 45. Lc4—eG, Kc7—
dS; 40. Kc5—(16, KriS—e8; 47. et—eó. fHX
e5; 48. Kd6Xe5, Ke-S—c7; 49. LeO-fü. I.gO—
f7; 50. Lf5d3, Lf7—e6; 51. Ld3—gO, LeG—
c4; 52. Ke5—f5. Let— fl; 53. LgO—h5, LflX
g"2; 5i. Lh5gt, Kc7dö; 55. Kf5Xg5, Kd6
e5; 56. Kg5Xh4, Kef»—d4; 57. Kht—g5,
Kd4e3; 58. h3—lit. Lg2X!3; 59. Lg4Xf3.
Ke3Xf3; 60. h4—h5. KR—ei; 61. 1»5—h6, f4
—f3; 62. h6h7, f3-f2; 63. h7—h8(D), f2—
fl (D)64. Dh8a8t. Ke-t-e.'»; 65. Da8—b8t,
Keóe6. 6K Db8Xa7. Dfl-fbt; 67. Kg5—h4,
Df5—Ut; 68. Kh4hS, Df4— f3f.
Remise door eeuwig schaak!
Gemengd Nieuws.
HET KERKSCHIP „DE HOOP".
Aan boord van het gisteren van de Noord
zee in rie Visschershaven te IJmuiden terug
gekeerde hospitaal-kerkschip „Dc Hoop" be
vond zich een patiënt, die aan een besmette
lijkc ziekte leed. Onmiddellijk is hij naar het
St. Antonius-Ziekenhuis te IJnntiden (Oost)
vervoerd, om in observatie te worden opgc-
249. P. D. V. te S. U is gebonden aan uw
huurcontract, dat zegt: opzeggingstermijn 1
maand. Welnu, die is door in acht geno
men. Van betalen over dc maand October
kan o.i. geen sprake zijn.
251. G. A. te D. Volgens afspraak zou het
cbstuum gratis OYergcverfd worden. Voor
uitbetaling lijkt ons ongemotiveerd. Succes
zult u hebben, wanneer u een advocaat in
den arm neemt, die dat zaakje wel in orde
zal-maken. Ga niet op uw eigen houtje schu-
devergoeding- eischeu,.. want dan,•.krijgt u
zeker nul op het rekestl
252. A. H. Sr. te R. Indien u gehuwd bent
en géén meerderjarige, kinderen hebt en in
dien uw inkomen f 1100.— heeft bedragen,
dan is uw aanslag goed en dan is U bij dal
inkomen verschuldigd in totaal f 35.84.
253. H. T. te G. De verpleegster heeft o. i.
geen recht op schadevergoeding. Zo kan U
niets maken en ze zal het wel laten te gaan
proccdecrcn, aangezien dat haar (en ver
moedelijk niet u) een hoop geld kost.
254. J. S. te R. Als u iets weten wilt over
dat faillissement, moet u zich tot den cura
tor wenden. Ons is niet bekend, hoe het er
mee staat. Afwikkeling van dergelijke zaken
vordert gemeenlijk langen tijd.
255. S. te D. Wij blijven bij onze eerste
meening. De kerk te R. moet voor u zorgen.
Het is zeer de vraag of particuliere instel
lingen hier helpen willen.
256. W. P. D. te V. Onze nasporingen heb
ben geen resultaat gehad. Misschien doet u
beter zich te wenden tot den bond van Chr.
Politieambtenaren in Nederland.
257. J. A. B. te M. Overrekcn eerst de kos
ten. voordat ge den toren houwen gaat. Hot
beste is den ordelijken weg te bewandelen,
en het gymnasium af te looj>en. Door zelf
studie en bijlessen zich voorbereiden voor
een Staatsexamen of toelatingsexamen
Theol. School zullen wij nooit iemand aan
raden. Deze weg is kostbaar en moeizaam.
Desgewenscht kunnen wè u wel adressen
geven, waar u terecht kunt.
258. W. G. te VI. Wend u zich maar recht
streeks tot den Raad van Arbeid. Dan krijgt
u alle gewenschte inlichtingen juist en vol
ledig. Eenige risico is er naar onze meening
niet aan verbonden.
259. H. B. te W. U kunt zich wenden tot
den Rijksdienst der Arbeidsbemiddeling,
Bezuidcnhout 30, den Haag of tot den heer
Stationschef, respectievelijk te Amsterdam,
den Haag en Rotterdam.
260. Corrasp. R. te Z. Het is niet beslist
noodig een testament te maken. Maar het
verdient wel aanbeveling één en ander te
regelen.
261. Weetgraag'te R. Het kan o.i. wel,
maar er zijn enkele formaliteiten aan ver
bonden, waarbij de notaris u helpen moet.
Begeeft u zich derhalve tot hem.
We zijn 't met de visie van den schrijver
lang niet altijd eens. Maar toch geeft dit
boekske op menige bladzijde mooie en
scherpe karakterteekening.
Marktberichten.
ISTERDAM, 11 Sept. Vee. Aanvoeren en
:n: Hrt vette kalveren le kw. 1—1.08. pi.-
talveren tot 10 c. per kg. hooger. He kw.
i. 3e kw. U.SO— 0.00. per kg. levend gew.,
ƒ1219. belde per
Isohe vleeschva
vare 1.02—1.03.
.02. alles per kg. slachtgewicht.
WOERDEN, 11 Sept. Kaas. Aangevoerd 499
partijen. Prlisen le srt ril19. met Büksmerk
lo srt ƒ6154, ld. 2e srt 4649. awaardere tot
óS. Handel matig.
nrxXlK, 10 Sept (Fruitveiling) Prijzen:
Juttepeer I 3—19 et; II 2—8 ct; hoereneer 2—
g ctji ia2 ct; dirkjespeer 2—6 ct; II 'i
cl; Clapps ctxra 26—29 ct; I Ui823 ctTbe
Queon 2026 ct; ravcstelners 812 cl; zoete
Bloenió 6—9 ct: II 3—4 ctI.angzoet 6—8 ct;
Evazoet 67 ct; Seigneur d'Espère 1211 ct.
alles per gg.
UTRECHT. 10 Sept (Fruitveiling) Prijzen:
Clapps Favorite 12—35; Keizer Alexander
917; hoerenperon 3—10: Iïontte l.oulse
.15—33; - - -
8—19;
Blo.
rite Marillat 15—23; Jutten,.eren 7—31;
culsche Paradijs f 7—11; Wijnperen 7—15:
Tulpappelen 4—14; Fr Wljnpeftn f '6;
Churlemowskl S—20; lo, wk 6—13:
jesperen 37: VijgeJ
d'Espre
Rivierberichten.
H AKS WEERT, 10 September.
Gepasseerd en bestemd naar:
ROTTERDAM: TVIgiof -0 st: Ideaal rst;
rhoeoix. Koenen: Lucia. Hooglander. Fortune.
Btfhrlnger; Geertrulda, Selp; Donston. Smit;
I..1JO. Troost-
WEMELDINGE; 2 Gezusters, do Rooy.
SCHLVENINGEN*Elisabeth st.
GRONINGEN: Minima. Kt
HARLINGEN Albatros van der Fluym.
KATWIJK: Dirkje, st.
HHHHI 'burg. Pauwels: Jean Bap
tist. de Heel, Merkur. Galley; Scaldls. Koopm.n
Antlne.".; Nablg: Tahiti. MatthO's: Junior. Kennis
Nautilus 2. Wanders; Anna Alida. Bauxvens;
Zuid-Beveland. Stormezand; Zembla. de Boer;
Sentlnu Wllhclmina.r de Jons-e; Waja Waja. v.
d. Aboele: Carnegiè. Verherght; Lodan. KTaasacn
Junior 11. v. d. Heuvel: Dago. H.a.igtehem.
BELGIE: de st. Aaltje VahaRs. Fleternella.
Run en Schelde. Avontuur. Cornells. Bato S, Trio
Pleternella. v. d. Wetering; Batllla, Buy sen:
Th lila 2. van Engelse»Rosalie. Oom; Leonle;
tl: Scheldebot
sens; Jose 2. v. d.
Nlklnl: M»
Per r
hoofd. Hnubri,
Schier: N
Stad Leu
Aduatlga. Tin
Johannes, weyt;
Martha. Sdner;
Antoinette. Oei
St. Anton
Wtfkfttra
Bauwons; Gr:
Van Oos'en;
•nsfeen 13.
mÊÊJÊKM Gcffen; Hora.
SturmPicard'ê. Leter; Nautilus. Smits; Nau
tilus 12. Po Bot; Bonne Espérance, Klop; Ma
ria Theresla 3b'. De Wachter.
LOBITH. 10 September.
Gepasseerd en bestemd voor
ROTTERDAM; stoomschepen: Katervcor,
Vlpha. Gelria 2. Attila, Annnrd. Firmine. Mol lu.
Vrnhem. Sleepdienst 5, Haniel 22, Rlcheleu.
Meuse. Victoria, Raknta, Hanlel 3, Janna Gar-
iHm. Hekla, Arjo. Klabat. Credo. Fulia. Gerhard,
«i'Alcnibert. Escaut 1. Holland,
de Koning; Baden 57, Klssel
eda Marl-».
kei-sciiMtns. \s. :.-t. Mignon,
P rtmmermans; Christine. Sple-
'kcvT Polar. Butefur: Nassau 21, Kiese!; Flrrnin»
2. Élch; Walsum 24. A.lanis: Gertrud Maria.
WIrges; München. Scholl; Occana, Schoenma-
kers; Maria Elize. Urmetz r; Hupé. Vermeeren;
Sachsénwald. Krause; Harpen C. Kessel; Jupl' r,
de Jong; Stad Straatsburg Rycqui
Gries: Monde: j
Wilhelm
Boeken en Geschriften.
Biografieën, door Dr. K. F. Proost. Uitgave
Maatschappij voor goede en goedkoope lec
tuur, Amsterdam.
Dit werkje verscheen in de serie „Hand
boekje Kick 't Beste".
't Is een wonderlijk gezelschap, dat de
schrijver in dit werkje als onder ééu dak
doet samenwonen. Mozes, Jeremia, l'aillus,
Socrates, Luther, Calvijn. Van Oldenbarno
velt. Vondel, Rousseau, Kant, Thoi-becku.
Gladstone, Marx, Tolstoj enz. enz. Dit hoek
je geeft levensschetsen van totaal dertig
„groote figuren op verschillende gebieden
In zijn woord vooraf zegt de schrijver
driemaal achtereen, dat hij over 25 figuren
handelen zal. En wij tellen er op de welbe
proefde wijze van Bartjens niet minder
dan 30! 't Is wel èen goed-geschudde
zelfs overloopende maat, die ons hi.'r ge
boden worot.
Johai
LIns
Froihelt. Zani
R. Karcher 29. Er>i:
de Wachter: Leverr!'«r,
I; St Petrus 2. Sep: st-
M. Stlnnes 1: st. KF- monle 1; st. Frankonia: st.
Roelfina: st. Raab K 6; st. Hedwlff 2; st. .Vil
helm; Onderneming. Schuier; D A P G 1.
Schr-ck: id. 3. Weber: ;d. 11. Lehmann; Wb'.6t-
ler. de Vries; Damco 7. Schelling: Bavaria 16,
Neubeck: Maria, Schwab: Raab K. 7S. Blen»-
mann; id. 79. Einlg: ld. 25. Kessel: Richard 8,
LaapkEpsilon. Weirich
Wuta. Haz
Vries;
st Japico; BRESKSNS: Van God
Kluvtennar: AMSTERDAM: Theodi
berg: st Mi ja:
Elite»
HAAG:
Hulhuizen. v. «Dongen: BERGEN" OP ZOOït:
Excelsior, v. Leen; ZWOLLE: Hcdwig. DUngen;
Schwanhilde. v. Ec: DIEREN: Juliana 1. Kram;
DORDRECHT: Basalt 3. Vermeulen. DOF U
3URG: Baden 41. Konradi: MASTENBROEK»
Overijssel, v. d. Kamp: VLAARDINOEN: GeW
lerland 4. Kayser: DEN HELDER: Stella Marl*.
Schneinler: SCHIEDAM: Maria. v. d. Horst;
SNKEK: Vertrouwen, v. Hoerde: AMSTERDAM:,
st SteenwUk: st. Meerwijk: Wijkdienst 14. v.
Dort: Agncs. Kleine: WilIJbald, Roechner: HAR
LINGEN: Java. v d Abbeele: GUsberthn. Waa
iers: LEIDEN: Pax. Veenma: GORINCHEM:
Vmor, MUssig: AMSTERDAM: Walhalla. Brand;
\STEN: Credo. Thonls-aen: VBGHEL: Sjovrer,
.angendaiu: HELMOND: Macobeja Peters;
COEGRAS: Martiie, v. d. Heuvel: ZWOLLE:
Montaigne. Peters: CAPELLE A D. IJSSEL:
Houtvlot. Christ; KOOG AD. ZAAN: Verande-
Ing. Vrerienbui-g: '^-BOSCH: st. Willem Marl-
-ips; APELDOORN: Gepouseerd, Bolkea;
DIRKSLAND. Hcinrlch Propfe. Link: BUIK
SLOOT: Adj's Bosma: MALBURGEN: Aleida
Grada, de Beyer; OOSTEXDAM: Drie Gebroe
ders. KerkhofUTRECHT: Willem Frederlk.
Langen: BEVERSLUIS: Henfa, Kerkhof: GA-
LATHE: Tarde, Wygahd: AMSTERDAM: Zu:d-
Holland. Vonk: ENKHUIZEN: Dlna. v. Laar;
KORNWERDERZAKD: Sao Antonio, Jansen;
ARNHEM: Maasstroom 21. Bleydensteln.
BEI.Glë Jeannette, v. d. Heuvel: Neurnberg,
Welnzheimer: Comptoir 14. don Doelder; id. 15,
Bier: Groenendaal, Peters: Majapieja, Dolk: st
Mars; Passim. Comen-s: Mara. Onmens: Anna,
v. d. Meel; Tamsa 3. Schepens; Tamlna. Ler-
ner; Chopin, vn Meel: Glatt. Odenwald; Augus
ta, Meyer: St Antoiue. Adams: Albert. Muller:
Llso. v. d Abeele; Jozef. v. d Broek; Maria,
Kuyck: Alma. Verbiest; Mascotte. Catteeuw;
Olstractlon. Sierdack: Entreprlse, v. Zül: Ood«-
f ried us. Kieboom: Hardl. Schelle: Pole Nord
Boellaars: Trol» Soeurs. Camerman: Amellt
Marie. Camerman: Giscle. v. Troven: Celina
Smet: Jozef. Rottlers: Conf.'ance, Verberght
DUITSCHLAND: Adjo. v. Groeien: Elisabeth.
•Toosten: "Jebaran. Top: st. Straesburg; St
Prins Hendrik: st. Anna; st. Pluto: st Hein-
brug- Kornet. Bosma; Flora v. Noolen: Con-
stantim. Flor
de Backer:
Suvnal; Ond«
ong; Xiederv
Mannheim 16!
ld. 128. Melig
Bade
Vadei
Rai
Rhelnfnhrt 133 ICretxel:
2. Scbmitt: Eendracht.
K. 37. Ertel: Anna
Erker. Ranb IC 9.
"riinid. 30. Mellein: st. Raab K Naphta 4.
ioob: Christine, van Keulen. Rcgina Afrj.
Mayer; Hassia 2. Schtebach; Deutschteer
»rth: Fiom 2, var. Essen: stoomschepen: Wolga.
•bi. Newa. DusseïJorf. Teuna 3. Bragi Conijr.
dlmaon, Exvoto. Constantino. Willem Matie.
Jrescendo. Turgct. Clara Elisabeth. Corne.le
Vdrlanua. Willem Anton. La Place. Eendracht,
Vdriana. Theo, Voorwaarts. Condor; Ver Line.
•Vetllng; Sani 6, Reymers; Morgenster. Geervliet:
Eltanin. Munter: LSttorel, Vyt: Borda. v Stra-
tem Peanto. Wllle-nsen; Pl-U. Wl!>m-vn;
Gerrit, v. d. Tol; Hoop op Welvaart. Klkkerc
