EERSTE BLAD. Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreke BRIEVEN ÜIT DE HOOFDSTAD ABONNEMENT: Per kwartaal ƒ3.7 (Beschikkingskosten f 0.15) Voor het Buitenland bij Weke- lijksche zending „6.- Bij dagelijksche zending „7. Alles bij vooruitbetaling sse nummers 5 cent met Zondagsblad 7 /i cent Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaa. No 2837 Dit nummer bestaat uit DRIE bladen Bureau: Brcesiraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 5893F DINSDAG 3 SEPTEMBER 1929 ADVERTENTIE N: Van 1 tot 5 regels 1.17% Elke regel meer „0.22% Ingez Mededeelinger. van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer 0.45 Bij contract belangrijke korting. Voor het bevragen aan het bureau wordt berekendf 0.10 10e Jaargang DE KOGEL DOOR DE KERK Zooals wij reeds vroeger op een andere plaats in ons blad lazen, heeft het bedanken van den Wethouder Ter Haar, een politieke crisis in het leven geroepen. Of dit van meetaf de bedoeling is geweest, ligt, nu wij dit schrijven, nog in het duister, maar de brief, door Mej. Mr. Frida Katz onder teekend, heeft voor wat het heden betreft, alle twijfel weggenomen. Dit college kan op den steun der Chr.- Hist niet meer rekenen; dit college heeft dus geen meerderheid achter zich en is op geenerlei wijze te repareeren. Wij verwach ten elk oogenblik de mededeeling, dat de vijf overgebleven Wethouders hun mandaat ter beschikking van den Raad zullen stel len. Voor meer dan één zal dat beteekenen, dat hij niet weder terugkomt althans niet binnen korten tijd. Dat het de Chr.-Hist. zijn, dat het de heer Ter Haar is, die deze crisis veroorzaakt en een einde maakt aan het leven van dit col lege, lijkt wel eenigszins verwonderlijk. Ware er een principieele zaak in het ge ding gekomen, dan stond de zaak natuur lijk anders. Nu het gaat om het financieel beleid, om de wijze van het sluitend maken der begrooting zonder belastingverhooging, lijkt het uitlokken van een crisis niet zon der bedenking. Men zal toch moeilijk den heer T e r Haar er van kunnen verdenken voor be lastingverhooging te voelen, of te verlangen naar een college waarin drie sociaal-demo craten zitting hebben. Eveneens zou men hem onrecht doen, indien men hem onder de voorstanders van een democratische po litiek rangschikte. En zoowel het een als het ander, zal het practische resultaat zijn van de crisis die door zijn bedanken is ont staan. Nog altoos wil het ons voorkomen, dat de zaak die thans wordt aangegrepen, meer politieke dan reëele beteekenis heeft. Dat ze geen crisis waard is, en op eenvoudiger wijze had kunnen worden opgelost De Chr.-Hist hebben geen enkele poging gedaan zich te verstaan, van te voren wel te weten, met dc partijen die tot samenstel ling van dit college hebben medegewerkt Ze hebben geen contact gezocht met de geestverwante-groepen, zij hebben niet ge tracht de crisis te voorkomen. Ons lijkt dit onjuist, maar het heeft thans dit voordeel, dat de overige groepen van rechts, ten op zichte van de Chr.-Hist. grootere bewegings vrijheid hebben bij het zoeken van een op lossing. Natuurlijk betreuren wij op zich zelf het verdwijnen van dit college niet Er is thans eenige mogelijkheid dat men weder tot nor- nale politieke verhoudingen komt Dat is ïp zich zelf al een ding van beteekenis. bovendien heeft dit college, heel onverstan- lig, de rechterzijde geen oogenblik ontzien. Vij behoeven maar te denken aan de voor- tracht betreffende de Museum-Schouwburg ■n de tartende houding van den heer Kete- aar, bij de benoeming van een Gemeentelijk nspccteur bij het Onderwijs. Maar men was met dit college begonnen om den eisch der soc.-dem., de C.-H. niet n het achterste gelid, en men had nu moe- en doorzetten, of erkennen dat het niet ;ing. Het is wel opmerkelijk, dat het de !.-H. zijn, die het eerst onder het candijn ••che juk doorgaan en de soc.-dcm. tot te rugkomen uitnoodigen. Moeilijk was de positie van dit college, van meetaf. Maar men heeft dit geweten, uen is niet ongewaarscliuwd dezen weg op- cegaan en met 'n rustige verstandige poli- iek had men ook het einde van deze perio- le gehaald. De kiezers hadden dan kunnen tordeelen en op volkomen normale wijze, vas een nieuw college tot stand gekomen. Zeker is, dat enkele leden van het huidige college, hun krachten hebben overschat In uslige tijden was het voor hen mogelijk vethouder te zijn, toen de oppositie zich ;ing ontwikkelen, verloren ze hun zelfver- rouwen, probeerden zij telkens weer die op ïositie in het gevlei te komen, te overtroe ven, met het eenig resultaat t zij zelf alle ijn verloren en hun eigen positie onder- rroe.ven. En nu heeft de politiek der C.-H. hiertoe geleid, dat de soc.-dem. den rol van redder n don nood krijgen. Wij herhalen, ons lijkt Ut niet En de zaak door den heer Ter Haar aangegrepen, kan van algemeen politiek landpunt gezien, die prils moeilijk waard heet én. Wellicht zijn er bij dc C.-H. over wegingen van mc(?r bijzonder politieleen aard, die voor hen, de prijs niet te hoog maken. Men zal nu zoeken moeten naar een op- 'nssing. Het punt door het aftreden van den 11eer Ter Haar in het geding gebracht, is an te veel ondergeschikt belang, dan dat :et de wethoudersverkiezing zou kunnen be- leerschen. Tegen het voorstel van B. en W. 5 wel een meerderheid te vinden. Maar an het financieel beleid in de toekomst, ngt deze meerderheid niets. En over het inden van het tekort loopt ze uiteen. Een college, cevormd uit' soc.-dem., C.H. en -D.. van welke groepen bekend is, dat ze iet het voorstel' om de tarieven ongewijzigd e laten niet meegaan, zou al evenmin als rt tegenwoordige over een meederheid in 'en Raad beschikken, al was het zeker ster- ;or dan het tegenwoordige. Men kan echter og andere groepen in het college een plaats •even, men zal de R.-Iv.-groep moeilijk kon en passecrcn, doch deze zal niet gemak- elijk de leiding van den heer Ter Haar olgcn. liet schijnt ons voor de toekomst van Am- terdam gewenscht, dat men, nu het vast- 'cp, zoekt naar een rovale oplossing. Dat een oplossing met drie soc.-dem., men Mlisecre z'ch dat goed. Elk" andere nntec ng, gesteld ze ware mogelijk, zou ons toch eer in ongewenschte verhoudingen bren Het nieuwe college moet er een zijn met een democratisch en inslag. Anders zal men met den Raad niet vlot kunnen wei-ken. Mer. moge dat parlementjc spelen noemen, eenmaal in DE ALASTRIM spraak moeilijk vatbaar, dat in het college, dat op even onregelmatige wijze heengaat, als het is gekomen, maar weinigen over re geerkracht beschikken. AREND VAN AMSTEL. de toestanden hebben zich deze richting ontwikkeld. En ten slotte, het college zal moeten be- staan uit mannen, die het vertrouwen heb-1 ben van den Raad en die aan hun eigen i politieke ui» kunnen vasthouden. Mannen or Heyermans over zijn waarnemingen die kunnen regeeren. Het is voor tegen- J in Engeland Belijk bekend hebben Dr. Heyermans en Dr. Peeters een studiereis naar Enge land gemaakt, om daar de pokkengevallen te bestudeeren- Van deze reis teruggekeerd, heeft Dr. Heyermans in een persconferentie enkele bijzonderheden medegedeeld. Naar hij mededeelde, kent Engeland de alastrim officieel niet, doch slechts lichte pokken in het algemeen. Van deze hebben zich de laatste 10 jaar 14000 gevallen per jaar voorgédaan. Men komt er daar moeilijk van af. omdat de anti-vaccinebond een stel selmatige campagne voert. De A'damsche medici hebben bezocht het Risico Hospital in Dartford (Kent), 't South Wharf Hospital in de dokken van Londen, het Snare Hospital in Leicester en het Bel- per Isolation Hospital in de kolenmijndis- tricten. Hun eerste onderhoud was met Sir George Newman, in zekeren zin de direc teur-generaal voor de Volksgezondheid voor Engeland, die aan de Amsterdamsche dok toren toegevoegde Dr. Snaw. een man die Engeland doorreist wanneer er twijfel be staat omtrent 'differentiaal diagnose bij pok kengevallen. De juiste diagnose treffen bij pokken is ook bij ons moeilijk, aldus Dr. Heyermans, omdat verschillende doktoren nog nimmer een pokkengeval gezien hebben en zelfs al hebben zij dit, dan nog is de kwestie uiterst precair- Om zoo volledig mo gelijk georiënteerd te zijn, heeft Dr. Shaw ook ons land bezocht; in .Rotterdam heeft hij de laatste dagen verschillende gevallen bezocht; vandaag was hij in Amsterdam. Op hun studiereis zijn Dr. Heyermans en Dr. Peeters tot de conclusie gekomen, dat in Rotterdam precies dezelfde epidemie heerscht als in Engeland. Dat men in Engeland echter niet de diagnose alastrim aanvaardt, heeft verschillende redenen. Ten eerste omdat men bij het spreken van Alastrim niet de macht zou hebben de patiënten te isoleeren en met dwang tc vaccineeren. Ook is men in Engeland bevreesd, dat men in scheep vaart- of handelskringen, bijv. van Fransche zijde, het bezwaar zou maken, dat Enge land geen voldoende voorzorgsmaatregelen neemt; want. wel is komen vast te staan dat ook doode voorwerpen de besmet ting kunnen overbrengen. Gebleken is, dat de alastrim, oftewel in 'Engeland de lichte pokken, jarenlang in een goedaardigen vorm kan voorkomen, evenals de influenza; syphilis e.a-, tot ze plotseling een zeer kwaadaardig karakter aanneemt; dc alastrim is een epidemie van pokken van goedaardige soort. In Engeland heeft men er als ecnigst mid del tegen de vaécinatie. Dit voert men krachtig door; ook oin de economische scha de, welke deze ziekte veroorzaakt, zoo ge ring mogelijk te doen zijn om slechts te noemen: de patiënten moeten drie weken in een ziekenhuis verpleegd worden. Als vóór October de epidemie in Rotterdam niet gestuit is, al dus Dr. Heyermans, dan kan men in den winter een sterke uitbreiding verwachten met den top in Februari of Maart en met vrij zekere uitzwaaiïng over ander deelen van ons land. Het is mogelijk de epidemie te localiseeren of de gevallen uit de aangetaste gebieden te verwijderen. In encephalitus ziet men in Engeland een minder bezwaar dan in het laten voortgaan van de epidemie. Sinds 1922 zijn in Engeland op 5% millioen inentingen 175 gevallen van encephalitis waargenomen; bij deze inentfn- gen zijn echter ook revaccinaties geteld, waarbij encephalitis weinig voorkomt. In Engeland rekent men drie maanden na de enting op een post vaccinalis enencephalitis, terwijl in Nederland hi en-oor circa 14 dagen go rok'-'ui wordt. Dr. Heyermans vestigde er nog de aan dacht op, dat er in een vorig communique van G.G.D. van gesproken wordt, dat een half jaar na de enting weer een inenting moet plaats vinden. Dit gold echter niet voor kinderen, die een half jaar tevoren reeds met goed succes waren ingeent. Even min wilde dit zeggen, dat vaccinatie niet voldoende zou helpen of dat de verkregen immuniteit slechts een half jaar zou duren. De immuniteit voor pokken duurt na vaccinatie 57 jaar. Dat den volwassenen aangeraden is, zich nog eens te laten vaccineeren, is om meer zeker heid te hebben; omdat bij revaccinatie dik wijls de pokken niet opkomen, zonder dat er immuniteit bestaat. Dat de pokken niet opkomen, kan aan verschillende toevallige omstandigheden liggen, aan de stof, omdat de stof niet pakt. enz. Men kan er echter zeker van zijn, dat, als de litteekens 24 uur na enting beginnen te jeuken en verdwijnen er immuniteit bestaat. In Engeland geeft men slechts één prik per eerste enting; dit om tegemoet te komen aan de wenscheh van het publiek. Dr. Heyermans en Dr. Peeters zijn ook in België geweest en hebben daar een onder houd gehad met Dr. Tinbal, dir.-generaa! van de volksgezondheid in België, van wien hij vernam, dat in België slechts twee ge vallen van complicatie van vaccinatie ge constateerd waren. De reden hiervan zag Dr. Tinbal hierin, dat in België practise!' elk kind van 6 maanden gevaccineerd wordt hetgeen overeenkomt met de ervaring i Duitschland. OFfiCIEELE BERICHTEN ONDERSCHEIDINGEN. Bij Kon. besluit zijn benoemd tot officier in de Oranje Nassauorde H. van Heek, lid der firma Van Heek en Co. te Enschedé en Dr. H. B. Hosbocr, directeur der Hoogere Textielschool te Enschedé; tot ridder J. Groene weg, oud-directcur der fabriek van de firma Van Heek en Co. te Enschedé en H. B. Roetoring, genaamd Schünlau, bestuurslid der Vereeniging K.> ninginnedag, te Enschedé; idem A. Vromen, voorzitter van het kerk bestuur der Nederlandsch-Israëlietische go mcente te Zuthpen; is toegekend de zilveren eeremedaille der Oranje Nassauorde aan C. van Dijk, tuin baas in dienst van H. van Reek te DeBildt Bij Kon. besluit is toegekend de bronzen eeremedaij'e der Oranje Nassau-orde aan H G. Hali, drukker bii N .V. Boek- en Steen drukkerij voorheen Diererink en Co. te Am sterdam. aan A. J J. Grocneveld, machinist- stoker bij de firma H. Schrave en Zonen te Gouda en aan H. van der Veur, bediend? bij firma Burmann te Groningen. ZUIDERZEEWERKEN. Bii Kon. ncsluit is op zijn verzoek eervm ontslagen de opzichter 2e klas hij den Dienst der Zuiderzeewerken J W. Manure te Kolhorn. VERZEKERINGSRAAD. Bij Kon. besluit zijn wederom voor zes jaar hij den Verzekeringsraad benoemd tot bezoldigd lid en voorzitter J. D. Hefting, tot bezoldigd lid Dr. D. Snoeck Henkemans en W. H. M. Werker en tot secretrais Mr. C. G. van Eek. RIJKSTUCHT- EN OPVOEDINGSWEZEN Bij Kon., bes'uit is op haar verzoek met ingang van 1 September 1929 eervol ontsla gen mej. H. P. Lefèbre als lid van het Alge meen College van Toezicht, Bijstand en Advies voor het Rijkstucht- en Opvoedings wezen, met dank voor bewezen diensten. AUDIËNTIE. De gewone audiëntie van den Minister van Koloniën zal op Vrijdagen G en 13 Sept niét plaats hebbeh. DE BELANGEN VAN DE VOETGANGERS HEBBEN ZE OOK RECHT OP DEN WEG? Het Eerste Kamerlid de heer Smeenge. heeft aan den Minister van Waterstaat de volgende vragen gesteld: 1. Is de Minister niet van oordeel, dat bij de wegenverbetering, naast de belangen van het snel en rij wiel verkeer, ook die van dc voetgangers in het oog dienen te worden gehouden? 2. Zoo ja, wil de 'inister dan bevorderen, dat bij den aanleg van nieuwe of de ver breeding van bestaande wegen door den aanleg van wandelpaden ook aan de belan gen der voetgangers de oudste categorie van weggebruikers aandacht worde ge schonken? WELDADIGHEIDSPOSTZEGELS ZE KOMEN WEER. In December zullen weer postzegels en briefkaarten worden uitgegeven ten bate van het misdeelde kind. Op herhaald aandringen van de centrale propaganda-commissie zul len de zegels dit jaar uitdrukking geven aan het doel, waarvoor zij bestemd zijn. Van dó twee series briefkaarten zal er een geklcur' zijn. AVIOLANDA BLIJFT TE PAPENDRECHT. De onderhandelingen o\er aankoop van ter reinen en gebouwen, gelegen ten Westen van den Veerdam te. Papendrecht, door de Vlieg- tuigenfabriek Aviolanda, zijn nog, niet ge heel beëindigd. Doch, naar ons uit de beste bron verzekerd wordt, verkeeren deze onder handelingen in zóódanig stadium, dat thans r» <-ds met zekerheid kan worden gezegd, dat deze belangrijke industrie voor Papendrecht bthouden blijft. Dezer dagen is aan Aviolanda weer op dracht verleend voor den bouw van -"-gen vliegtuigen. KARDINAAL VAN ROSS TE AMSTERDAM GROOTSCHE ONTVANGST. Gistermiddag 6 uur kwam kardinaal van Rossum uit Keulen aan het Centraal-sta- tion te Amsterdam aan. Vele hoogwaardig- heidsbekleedens der R.K. Kerk waren ter be groeting aanwezig. In de restauratiezaal der eerste klasse, die tot ontvangstsalon was ingericht, kwamen velen hun opwachting maken, o.m. wethou der von Frijtag Drabbe. Toen de auto hel station verliet werd de kardinaal door velen toegejuicht. In de parochiekerk aan de Jacob Ohrechl s'raat bad daarna eenplechttec kerkelijke ontvangst plaats, die door oen ::roóte schare werd bijgewoond. De bisschon \an Haarlem. Mgr. AengQiient hield de hggrort in gerede, waarin hij den kardinaal gglukwêirschte met Ton slotte heelt de kardinaal de lijken zegen uitgesproken. INENTING OP HET LOO. Naar wij vernemen is op verzoek van H. M. de Koningin het geheele personeel van het paleis Het Loo, met het oog op de aiastrim-gevallen, ingeent. Mede heeft de Koningin opdracht gege ven slechts leveranciers tot het paleis toe te laten, welke gerevaccineerd zijn. TE ROTTERDAM. Naar wij vernemen is te Rotterdam een tweede geneesheer, de heer Dr. B. C. v. d. N., Noordsingel, aangetast door de alas trim. j Men deelt ons mede. dat op een school in het Noorden van Rotterdam reeds vóór j 14 dagen een groot getal kinderen met toe- jstemming der ouders kon worden gevacci neerd. Tot op heden is daar nog geen me- dims verschenen voor dc inenting. Wat hel- ^pen dan de advS.zeni VAN NEDERLANDSCHE WERKGEVERS HET JAARVERSLAG Het Jaarverslag van liet Verhoud van Nederlandsche Werkgevers loopt van Juli 1928 tot Juli 1929 en bevjnt vele wetens «vaar digheden voor ondernemers en bedrijfslei ders. Bij het Verbond zijn aangesloten 48 ver- eenigingen, waarvan er 10 federatief zijn verbonden. Het totaal ledental, inclusief de individueele leden, bedraagt circa 1525. Wij ontleenen aan het verslag o.a. het volgen de: Bedrijfsvrede. Otver het in 1926 geïnaugureerd overleg van het Verbond met de vakcentralen van arbeiders wordt de indruk vertolkt, dat bij de axbeidersvakccntralen geen twijfel wordt gekoesterd aan de geneigdheid bij de werkgevers, om de totstandkoming van goede,' sociale verhoudingen in overleg en samenwerking met do arbaidersvakcentra- len te bevorderen. Aan het vrijwillig tot stand gekomene wordt groote waarde toe gekend. Niet alleen, omdat diep in het be drijfsleven ingrijpende regelingen van overheidswege, steeds de strekking hebben verschillende verhoudingen en toeslanrden over één kam te scheren, maar ook o/ndal de drang naar wettelijke voorzieningen slecht3 te verklaren is uit diep wantrou wen in de geneigdheid van de werkgevers, om uit eigen beweging binnen de grenzen van het economisch mogelijke, goede ver houdingen in het bedrijfsleven te bevorde- Ziektewet. Het Verbond heeft zijn geregeld overleg met de vakcentralen van arbeiders aa grepen, om gezamenlijk de uitvoering de Ziektewet onder oogen te zien. Bij dat overleg werden voorts betrokken de con- fessioneele werkgeverscentral.cn en Cen traal Overleg in Arbeidszaken voor Werk geversbonden, zoodat in totaal een 7-tal centralen aan dit overleg deelnam. Het verloop is tot dusver gunstig. Arbeidswet. Met de wettelijke -regeling van den ar beidstijd wil liet nog steeds niet vlotten. Hoe 'meer men ging regelen, hoe meer Uitzonderingen toegestaan moesten wor den: Wat de wetgever niej. vermocht en wat de Kroon alleen niet tot stand kon brgenen, zou ter regeling worden opgedra gen aan bepaalde ambtenaren. Deze amb tenaren zouden de normen moeten stellen, -••aaraan de burgers zich onder strafbe dreiging zonder beroep op cenjgcn rechter moésten houden. In deze riciting ging een op 29 December 1927 ingediend wetsont werp tot wijziging der Arbeidswet. De Tweede Kamer vond tot dusver geen aan leiding het betrokken wetsvoorstel in be handeling te nemen. Arbeidsbemiddeling. Het Verbond verzet zich tegen de rege ling, dat Arbeidsbeurzen geen bemiddeling mogen verleenen bij stakingen of uitslui tingen. Het is iu strijd met het neutraal karakter der beurs, wanneer zij mee staakt en mee uitsluit. Een tweede beginsel van het Wetsont werp, waartegen het Verbond eveneens bedenkingen heeft, is, dat Arbeidsbeurzen aan de betrokkenen mededeeling doen van de ter plaatse gebruikelijke arbeidsvoor waarden, in licn de aangeboden arbeids voorwaarden daarvan afwijken. Dit komt practisch hierop neer, dat de Arbeidsbeur zen er den arbeider voor waarschuwen, dat hij minder gaat verdienen, dan zijn collega's, m.a.w. de Arbeidsbeurzen drukt op den betrokken werkkring het stigma van onderkruiperswerk. TWEEDE KAMER DE VAC.-DECKERS. De Voorzitter van het Ceaitraal Stembu reau heeft in de plaats van den heer J. C. van Beek te Deume, die zijn benoeming tot lid der Tweede Kamer niet heeft aangeno men, benoemd verklaard tot lid dier Kamer den heer Th. F. M. Schaepman, parlementair redacteur van De Maasbode te 's Graven- hage. In herinnering moge worden gebracht, dat de heer Van Beer, die benoemd was in de vacature-Deckers, voor deze benoeming zou bedanken op grond van de overeenkomst inzake kwaliteitszetels der R. K. Staats partij. DE NIEUWE VOORZITTER. Als een ernstig candidaat voor president van de Tweede Kamer, die ook buiten zijn eigen fractie hier en daar persona grata zou zijn, wordt de katholieke afgevaardigde Mr. Van Schaik genoemd. Gelijk bekend be hoort Mr. Van Schaik, met staatsraad Koo ien, ook tot hen, die genoemd worden voor het leidersschap der róomsch-katholieke staatspartij, nu Jhr. Ruys de Beerenbrouck daarvan afstand heeft moeten doen. HET ZOUT VIER LAGEN AANGEBOORD. De boring van de Koninklijke Nederland sche Zoutindust.-ie te Oele is beëindigd op een diepte van 494 M. De zoutlagen eindi gen op 4S8 M. en hebben een totale dikte van 54 M. zout. Er zijn vier zoutlagen, die ge scheiden zijn door steenlagen. GOEDKOOPE TREIN NAAR ZEELAND Woensdag 11 September a.s. rijdt een goedkoope trein 2e en 3e klasse van Den Haag. Delft, Schiedam, Rotterdam, Baren- rlrecht, Zwijndrecht, Dordrecht, Willemsdorp en Lage Zwaluwe naar Goes, Middelbuig en Vlissingen en terug. Aan de stations zijn kosteloos biljetten ver krijgbaar met inlichtingen omtrent dienst regeling en taxieven. rTt'-KZCNDEN MEDEDEELING. DE NIEUWE JAARBEURSBOUW WORDT IN 1930 IN GEBRUIK GENOMEN ENKELE GEGEVENS Gister is de Pers in de gelegenheid ge steld om den nieuwen vleugel van het Jaarbeursgebouw aan het Vreeburg te Utrecht te bezichtigen. Deze vleugel is thans geheel gereed, wat het betonwerk be treft, thans is men bezig met den kap over den lichthof aan te brengen cn wordt het gebouw geheel afgewerkt. Bij de .Voorjaarsbeurs in 1930 zal dit nieuwe gebouw, dat aansluit aan het reeds bestaande, in gebruik genomen kunnen worden. Hierdoor is dan vermeden, dat men moet vervallen in tijdelijke pavil joens, waaraan de exposanten zooveel na- deelen verbonden zien, dat ze daar lie ver geen stand hebben. Dok kan dan beter de groepsvorming worden doorgevoerd. In elk opzicht is het dus een voordeel dat dit nieuwe gebouw, dat als een vleugel van het bestaande is gebouwd, tot stand komt. Hieronder laten we eenige gegevens om trent dezen nieuwbouw volgen, terwijl wij een foto geven van den bouw van dezen nieuwen vleugel van binnen gezien. Toen in 1918 de plannen voor den bouw van een, Eerste Jaarbeursgebouw ontwor pen werden, is aanstonds rekening gehou den met. de mogelijkheid ecner uitbreiding van expositie-ruimte. Déze uitbreiding werd gedacht in den vorm van een tweede en eventueel van een derde gebouw. Het tweede Jaarbeursgebouw zou, evenals het eerste, een ópzichzelf staand geheel vor men, met een eigen ingang en centraal trappenhuis en met het eerste verbonden worden door een straatoverbrugging, wel ke alleen de eerste, tweede en derde ver diepingen va li beide gebouwen zou ver binden. Beganegronds en op de hoogste twee verdiepingen zou dus geen -directe verbinding tusschen het eerste en het twee de Jaarbeursgebouw gestaan. Het tweede gebouw zou evenals het eerste vijf verdiepingen hoog zijn en een grondopper- vlakte hebben van 3365 M2.. (oppervlakte eerste jaarbeursgebouw 2850 M2.). Toen in 1928 zich de noodzakelijkheid deed gevoelen om de expositie-ruimte der Jaarbeurs in een permanent gebouw uit te breiden, kon het oorspronkelijke plan van een tweede Jaarbeursgebouw niet worden gevolgd. In de eerste plants zou een ge bouw van vijf verdiepingen met een grond- oppervlakte van 3365 M. te groot zijn om in de naaste toekomst zonder al te groote fi nancieels offers geëxploiteerd te kunnen worden: gedurende vele beurzen zou dat te groote gebouw slechts gedeeltelijk, bezet zijn. In de tweede plaats had de ervaring geleerd, dat er meer behoefte was aan ex positie-ruimte beganegronds dan aan daar mede correspondeerende e.\positie-r„imte op de verdiepingen. In de derde plaats was het noodzakelijk gebleken zoowel begane gronds als op alle verdiepingen directe ver binding te hebben tusschen het eerste en het tweede Jaarbeursgebouw. Deze overwegingen leidden tot: le. den bouw van een nieuw- gebouw met vijf ver diepingen met een grondoppervlak van 1664 M2.; 2e. den bouw van een semi-per manente hal met een grondoppervlakte van 1200 M2., aansluitend aan het nieuwe bouw, doch alleen expositie-ruimte be ganegronds bevattend; 3e. de aansluiting van het nieuwe gebouw aan het bestaande, zoodanig dat beganegronds en op alle vér diepingen beide gebouwen één geheel vor men: het tweede Jaarbeursgebouw móet dus meer beschouwd worden als een vleu gel van het bestaande. De hoofdingang en het centrale trappenhuis met de personen liften blijven in het bestaande gebouw; aan de hoeken van den nieuwen vleugel bevin den zich ter verbinding van de verdiepin gen onderling vier zij-trappen en twee lif ten. Het eerste Jaarbeursgebouw, in Septem ber 1921 voor het eerst in gebruik geno men, is 76 M. lang, 37% M. breed en 25 NL hoog; het bevat voor Jaarbeursdoeleinden twee zalen beganegronds en heeft vijf ver diepingen. Netto expositieruimte 5700 M2. De nieuwe vleugel, welke in Februari 1930 voor het eerst in gebruik genomen wordt, is 40 M. lang, 37% M. breed en 25 M. hoog: hij bevat één zaal beganegronds met een oppervlakte van 1600 M2. en heeft vijf verdiepingen. Netto expositie-ruimte 4300 M2. De semi-permanente hal van steen op getrokken heeft een netto expositie-ruim te alléén beganegronds groot 900 M.2. De expositie-ruimte in het eerste Jaar beursgebouw was 5700 M2. De nieuwe toe stand geeft een totaal aan expositie-ruimte van 10.900 M.2. De normale monsterkamers in den nieu wen vleugel zijn van dezelfde grootte als die in het bestaande gebouw, n.l. 16 M.2. Voorloopig worden alleen aan de zijde van de buitenmuren monsterkamers aange bracht; de mogelijkheid bestaat ook aan de I zijde van den lichthof kleinere monsterka mers van 10 M.2 aan te brengen. In tegenstelling met den toestand in het bestaande gebouw is in den nieuwen vleu gel de groote lichthof niet door een centraal (rappenhuis onderbroken; de verdiepingen zijn behalve de vijfde verdieping in open verbinding met de centrale binnenh&l. (Maken dus meer den indruk van „balcons") Enkele data. Enkele data uit de bouwgeschiedenis ge ven een denkbeeld van de vlotte werkwijze: 1 Mei 192S: begin afbraak oude semi- permanente hal en gebouw Korenbeurs. 1 September 1928: Nieuwe semi-perma nente hal voor de Najaarsbeurs 1928 (groep Zuivelwerktuigen) in gebruik genomen. 19 September 1928: Eerste paal der paal- fundeering in den grond geslagen. 1 Januari #1929: Gereedkomen der kelder verdieping en vloer begane-gronds. 19 Augustus 1929: Eerste kapspant op het dak gesteld. De vlag op het gebouw. De nieuwe vleugel zal met de Voorjaars beu rs 1930 voor de eerste maal in gebruik genomen worden. Bouwmeester van het Eerste Gebouw en van den nieuwen vleugel /s: Ir. J. d e B i e Leuveling T j e e n k/Uitvoerend Inge nieur is: Ir. W. Terp aira, Chef van den Technischen Dienst der Nederlandsche Jaarbeurs te Utrecht Met groote belangstelling heeft zoowel de industrie en handel in Nederland als in het byitenland van dezen nieuwbouw verno men. De secrtaris-generaal der Jaarbeurs, de heer VV. G raadt van Roggen, deel de ons mede, dat zoodra in het buitenland bekend was, dat de Nederlandsche jaar beurs moest uitgebouwd worden, dt be langstelling voor het Nederlandsche Jnar- beursinstituut in het buitenland zeer toe genomen is. Uit dezen nieuwbouw blijkt weer de on dernemingsgeest en den durf van den Raad van Beheer, waardoor de Nederlandsche Jaarbeurs zoo groote vlucht genomen heeft, wat thans weer wordt gedemonstreerd door het nieuwe grootsche gebouw, dat thans ge sticht wordt DE NIJLANTO TE MEPPEL DE OPENING VAN DE TENTOONSTELLING De Commissaris van de Koningin in de provincie Drente, Mr. J. T. Linthorst Ho rn an, heeft gistermiddag de nijverheids- landbouw- en tuinbouwtentoonstelling (Nij- lanto) geopend, welke deze week ta Meppel gehouden wordt. BATAVIA--PALEMBANG De Kon. Ned. Ind. Luchtvaart M:; im op 5 September een wckelijksrh.- i ,-r- binding tussciicn Batavia en Pal>Ue overtocht zal geschieden in 3% uur. Don dag na aankomst wordt weer naar Batavia te ruggevlogen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1