JUktuti? Xriïtsrijr (Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD
VACANTIE-ADRESSEN
Uit de Pers.
BINNENLAND.
STER-TABAK
Uit West-Indië.
ABONNEMENT:
Per kwartaal ƒ3.25
(Beschikkingskosten ƒ0.15)
yoor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending«6-—
Bij dagelijksche zending »,7«—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7 fa cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 2825
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 58936.
DINSDAG 20 AUGUSTUS 1929
ADVERTENTIfiNt
Van 1 tot 5 regels1.171$
Elke regel meer «0.22%
Ingez. Mededeelingen
van 1—5 regels„2.30
Elke regel meer„0.(5
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
Tyordt berekend0.10
1Qe Jaargang
lil! omroer bestaat uit TWEE blade/?
Met het oog op de groote drukte bij
onze administratie, nu zoo velen onzer
lezers met vacantie gaan, wordt men
vriendelijk verzocht, deze tijdelijke
adresveranieringen zoo spoedig mo
gelijk op te geven, liefst enkele dagen
van te voren. Komen zulke aanvragen
op het laatste oogen lik, dan is het
niet zeker, dat men aan z'n nieuwe
adres direct den eersten dag de krant
ai ontvangt en hierop stellen de lezers
zelf toch zeker even grooten prys
als wij.
MOEILIJK VRAAGSTUK.
Voor een zeer moeilijk onderwerp komt
Mr. Donner te staan; n.l. de noodzakelijke
Wijziging der Begrafeniswet.
Zooals het nu is, mag en kan het niet
blijven. De Hooge Raad, ons hoogste rechts
college, heeft uitgemaakt, dat het verbran
den volgens de tegenwoordige wet, een straf
baar feit is. Maar diezelfde met geeft niet
duidelijk aan, wie gestraft moet worden en
deswege kan geen strafvervolging worden
Ingesteld.
Dit reeds ware op zich zelf meer dan vol
doende om wetswijziging noodzakelijk te
achtenv
Doch nu spreekt de praktijk ook nog een
.woordje mee.
De oud-procureur-generaal van den Hoo-
gen Raad zelfwerd te Westerveld
verbrand.
En bij de oven werd het woord gevoerd
doorzijn opvolger in deze hooge functie,
die in kwaliteit aanwezig was, gelijk ook
vele andere autoriteiten.
Erger kan hpt toch niet. Een lid van het
zelfde college, dat verbranden volgens de
wet strafbaar acht, is officieel aanwezig en
spreekt officieel bij het verbranden van zijr.
voorganger, die'ook in de-eerste plaats ge
roepen was om voor de naleving der wet te
waken.
Dit optreden verraadt gemis aan goede
smaak, doch is bovendien een groot gevaar
voor het aankweeken van eerbied voor dc
wet en het. gezag.
Deze toestand mag zóó niet bestendigd
worden en schreeuwt om voorziening.
Het feit, dat sommige Christenen verbran
den wel in strijd achten met de Christelijke
zede doch niet rechtstreeks in conflict met
de heilige Schrift verandert daaraan niets.
Dr. Kuyper heeft indertijd, ondanks een
zijdige verdachtmaking wel een wetje voor
't Haringspeten in t' leven geroepen, omdat
de toenmalige Arbeidswet voor dit bedrijf
niet te handhaven was; en ook Mr. Donner
Ziet zich voor het moeilijke vraagstuk ge
plaatst op welke wijize en met behoud van
eigen overtuiging wet en praktijk met el
kaar in overeenstemming kunnen worden
gebracht.
HET KAN, ALS HET MOET.
In het zeer lezenswaardige jaarverslag
over de Reclasseeringsarbeid van het Leger
des Heils in ons land trof ons een merk
waardige verklaring.
Zonder bitterheid (ook dat is opmerkens
waard!) bespreekt het verslag de bezuiniging,
welke nd 1923 noodzakelijk was.
Wij hebben, aldus heet het, „toen allen
moeten bukken voor de noodzakelijkheid,
waarvoor de Regeering zich geplaatst zag.
Het kón niet anders."
Doch daarop volgt dan de belangrijke
verklaring: t
„Ook in deze is gebleken, dat de mensch
een groot aanpassingsvermogen heeft! Wij
kunnen dankbaar verklaren, dat ondanks
die zeer sterke bezuiniging ons werk sedert
toch nog krachtig is vooruitgegaan.
Immers het aantal uitgebrachte V.V.-rap-
porten steeg sedert 1923 met 89%; dat van
de aan onze instelling toegewezen V.V.-
gevallcn over hetzelfde tijdsverloop met ruim
54%; en van de reclassenten, aan wie wij
in dat tijdsvak daadwerkelijke hulp verleen-
■den, met ruim 42
Dit is een bewijs, dat als het moet, het
ook kan."
Minder subsidie en meer arbeid. Als het
moet, dan Kan het ook.
Er zijn tegenwoordig tal van vereenigin-
gen met een prijzenswaardig doel, welke
echter mecnen, dat zij zich zoo spoedig mo
gelijk tot de openbare kas moeten wenden
om subsidie.
Zij mogen leering trekken uit de verkla
ring van het Leger des Heils.
Wij veroordeelen niet het beroep op de
publieke kas, wanneer een verccniging.
welke het publieke belang dient, door on
toereikende geldmiddelen haar arbeid zou
moeten staken.
Zelfs de vraag om meer subsidie heeft
vaak recht van bestaan.
Maar het kan ook een zegen zijn, wanneer
inperking van het subsidie een vereeniging
tot grooter krachtsinspanning drijft.
Resultaat en subsidie staan niet zelden tot
elkaar in een onverwachte verhouding.
Het kan, als het moet, ook met weinig of
in *t geheel geen subsidie goed gaan.
MR. J. T^r.PSTRA. MINISTER
VAN ONDERWIJS. KUNSTEN
EN WETENSCHAPPEN
De benoeming van Mr. J. Terpstra tot Mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, zal voorzeker door alle voor
standers van het Bijzonder Onderwijs, met
name door de voorstanders van het Christe
lijk Onderwijs, met groote ingenomenheid
zijn begroet; aldus schrijft J. Dijk in de
Arnhemse he Post, het Christelijk
weekblad voor de streek. En dan gaat hij
verder;
Doch we twijfelen niet, of ook al onze
tegenstanders op. politiek terrein, die zich
met onderwijszaken hebben te bemoeien,
zullen erkennen,, dat aan het hoofd van
het departement'van Onderwijs een man
van buitengewone bekwaamheid en van
groote toewijding is opgetreden. Allen
zullen erkennen, dat de Kabinets-forma-
teur een zeer gelukkige keuze deed, door
de benoeming van Mr. Terpstra.
Inzonderheid de Besturen der Scholen
met den Bijbel, hebben met groote blijd
schap en dankbaarheid zijn optreden als
Minister vernomen en zij weten, dat de
leiding van dit departement veilig is in
zijn handen.
Welk bestuur eener Christelijke school
heeft niet eens ondervonden de zeldzame
wetskennie, de groote bereidwilligheid en
de'enorme toewijding van deze eentfoudi-
gen man.
Als een Schoolbestuur in moeilijkheden
zat en welk Schoolbestuur zat niet
eens in moeilijkheden gedurende de laat
ste jaren het behoefde zich maar te
wenden tot den volijverigen, bekwamen
Secretaris van den Schoolraad en met
bewonderineswaardige vlugheid en
hauwkeurigheid antwoordde Mr. Terp
stra en gaf deze een advies, raad of aan
wijzing, waardior de moeilijkheid werd
opgelost
Mr. Terpstra is een man, die zich met
algeheele toewijding' gegeven heeft aan
de_behartiging van het Christoliik Ond<
wijs. Geen moeite was hem ooit te veel.
Nadat de schrijver een korte levensschets
gegeyen heeft, vervolgt bij:
Voorwaar mogen wc in het leven van
Mr. .Terpstra de leiding Gods opmerken,
die hem op zoo bijzondere wijze voorbe
reidde tot het hooge ambt va.n dienaar
der Kroon, voor de zeer gewichtige taak,
welke hem thans is toevertrouwd.
Dit geldt niet alleen het Lager Onderwijs.
Daarbij komt ook het Bewaarschoolonder-
wijs, envoorts:
Mr. Terpstra, wien ook de belangen
van het hCristelijk Middelbaar en Voor
bereidend Hooger Onderwijs zoo zeer ter
harte gaan, zal als Minister, het Onder
wijs in zijn vollen omvang tot rijken ze
gen kunnen zijn.
In de Tweede Kamer zal men zeker on
middellijk gevoelen, dat aan het hoofd
van het departement een man staat, die
de Onderwijs-wetten tot in de kleinste,
details kent en dio doorkneed is in alle
onderwijs-zaken en den weg weet in den
doolhof van wetten, koninklijke besluiten
en verordeningen.
Een machtig orator is Mr. Terpstra ze
ker niet; schitterende redevoeringen zal
hij niet houden, politieke „trucjes" zullen
hem vreemd zijn, daar de verdediging
van zijn wetsvoorstellen zal hem ten vol
le zijn toevertrouwd, omdat ze zekerlijk,
tot in bijzonderheden verzorgd en nauw
keurig zal zijn; men zal erkennen, dat
Minister Terpstra een man is, die zijn
onderwerp machtig is, die het beheerscht.
Ons Christelijk Onderwijs mag veel van
Mr. Terpstra als Minister verwachten.
REEDS EEN GOEDE NOOT VOOR
MINISTER DECKERS
Do Residentiebode schrijft:
Den dag voor het optreden van het
nieuwe Kabinet heeft de nieuwe com
mandant van het veldleger een order uit
gevaardigd dat den vertegenwoordigers
van de pers die de legermanoeuvns
wenschten bij te wonen, ditmaal geen of
ficier meer ter informatie toegewezen
zouden krijgen, terwijl ook geen vervoer
middel meer te hunner beschikknig zou
worden gesteld om de oefeningen te vol
gen.
Dit kwam er dus op neer, dat te ken
nen werd gegeven, dat men op de pers,
op een meeleven van het publiek voor
deze legeroefeningen geen prijs stelde.
De buitenstaanders hadden er niets
mee noodig.
Van den nieuwen commandant van het
veldleger verwonderde deze maatregel
ons niet. Wij hadden reeds vroeger ge
hoord, dat deze voor de pers weinig sym
pathie had. In het heilige huisje van het
leger had men deze lastige potkijkers
niet noodig.
Een van de eerste daden van minister
Deckers is geweest om dezen maatregel
ongedaan te maken. Hij heeft onmiddel
lijk een tegenorder gegeven, dat wel een
officier ter beschikking van de persver
tegenwoordigers zal worden gesteld en
dat zij ook per auto de oefeningen kun
nen en mogen volgen.
M.a.w. dus: minister Deckers stelt de
aanwezigheid van de pers wel op prijs.
Met instemming zal dit eerste optreden
van den minister in breede kringen wor
den begroet.
Want er blijkt uit. dat de minister niet
aan den militairen leiband wenscht te
loopen. maar zijn eigen meening er op na
houdt en die resoluut wenscht door te
voeren, zelfs met vernietiging van een
reeds gegeven order van de allerhoogste
leger-autoriteit
Ten tweede blijkt uit dezen maatregel
van den minister, dat hij openbaarheid
niet schuwt en ook in deze belangrijke
legerzaken de publieke critiek niet vreest.
En ten derde blijkt uit deze ministeriee-
le order dat de nieuwe defensie-minister
de pers een goed hart toedraagt.
Alles te zamen lijkt ons deze eerste
ministeriecle order van minister Deckers
een gelukkig debuut.
De bovenomschreven gang van zaken was
oorzaak, dat een onzer redacteuren alsnog
de manoeuvres zal volgen en beschrijven.
OFFICIEELE BERICHTEN
DIPLOMATIE.
Mr. Johson is uit Oslo te 's-Gravenhage
aangekomen en heeft zijn functie als eer
ste secretaris bij de Amerikaansche legatie
aanvaard.
AUDIËNTIE.
De gewone audiëntie van den Minister
van Justitie zal Vrijdag 23 Augustus 'a.s
niet plaats hebben.
KONINKLIJKE ONDERSCHEIDING.
H. M. de Koningin heeft tot Officier in de
Huisorde van Oranje benoemd K. W. G. Ba
ron van Wassenaar, consul der Nederlan
den te Lugano.
NOTARIAAT.
Bij Kon. besl. is op verzoek van H. Hoek,
candidaat notaris, te 's Gravenhage, ingelrok
ken diens benoeming tot notaris te 's-Gra
venhage, en zijn benoemd tot notaris binnen
't arrondissement: 's-Gravenhage, ter stand-
platas 's-Gravenhage: G. C. Corporaal, candi
daat notaris, te's-Gravenhage; Utrecht, te"
standplaats de gemeente Wijk bij Duurstede:
Mr. J. A. Bremer, candidaat-riotaris, te Hi!
versum,
LEGER EN VLOOT.
Bij Kon. besl. is aan de reserve eerste-luite-
nants D. A. IJsselstijn en Dr. M. O. Albers,
onderscheidenlijk van het 2de en het 4de re
giment veld-artillerie, eervol ontslag ver-
leend.
ZUIDERZEE STEUNWET.
Bij Kon. besluit is aan Jb. Boor. Kzn., fe
Huizen (N.-H.), op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend als lid van de commissie, be
doeld in artikel 3 van de Zuiderzeesteunwcf
1925 en is benoemd tot lid dier commissie
W. Nieuwboer Wzn., te Spakenburg (gem.
Bunschoten).
SCHEEPVA A.RTK AN ALEN NAAR
TWENTHE.
Stcrt. 160 bevat een uitvoerige opgave van
perceolen, welke thans krachtens Kon. be
sluit ten behoeve van den aanleg van
scheepvaartkanalen naar Twenthe ingevolge
de wet van 4 November 1919 ten altremeenen
nutte ten name van het Rijk ter uitvoering
van de wet van 21 Juli 1928 zullen worden
onteigend en gelegen zijn in de gemeenten
Zutphen, Gorssel, Laren en Lochem.
DE ALASTRIM
Het Kon. besluit, waarbij de wet op de be
smettelijke ziekten van toepassing wordt
verklaard op alastrim is gister in het Staats
blad afgekondigd.
MAASTRICHT VOELT ZICH
STIEFMOEDERLIJK BEDEELD
Een rapport van de Kamer van Koophandel
Zuid-Limburg is niet bang voor een har
tig woord. Wanneer het meent, dat het
achtergesteld wordt bij de provincies bo
ven de Moerdijk, dan zet het wijd de mond
open.
Dat geschiedt ook in een stevige bro
chure, welke thans door de Kamer van
Koophandel te Maastricht werd uitgege
ven, een rapport van Regeer-ing en Staten-
Generaal, en dat handelt over Zuid-Lim-
burgsche problemen.
Evenwel, een voorman dezer Kamer
werd vroeger ernstig verdacht van te ver
gaande pro-Belgische sympathiën en daar
om is de verzekering der Kamer niet over-
hodig, welke vervat is in deze woorden:
„Wij protesteeren bij voorbaat tegen el
ke poging, van welke zijde ook, om uit het
geen wij betoogen, een argument te vinden
voor onzerzijds anti-Nederlandsche gezind
heid.
Doch wel verlangen wij voor de toe
komst, dat hier niet meer dan strikt noo
dig, de nadeelen zullen worden onder
vonden van hetgeen in het verleden ge
schiedde. Dat Maastricht moet kunnen ge
raken tot het welvaartspeil, dat zijn lig
ging en bodemgesteldheid mogelijk maakt.
Dat onze stad, voor de offers, die zij brengt
wegens haar excentrische ligging, de com
pensaties ontvangt, die redelijkerwijze ge
geven kunnen worden".
Wat men dan verlangt en waarop men
critiek oefent, komt in de volgende blad
zijden tot uiting, waarin achtereenvolgens
besproken worden:
Maas en laterale kanalen (het trage tem
po De Maasbrugkwestie Het kanaal
Bosscherveld), de verhouding Nederland-
België; de kwestie der wateraftappingen;
onze handelspolitiek: ons hooger onder
wijs; verschaffing van kapitaal; diverse
onderwerpen.
De verwerping van het Verdrag met Bel
gië wordt betreurd*
„In de eerste plaats zou men mogen vra
gen. of het belang van Nederland alleen
wordt bepaald door dat van Amsterdam en
Rotterdam en of het belang van Limburg
bij zoo goed mogelijke verbinding met de zee
geen gewicht in öe schaal legt".
Aan de militair ongunstig ligging wijt
de schrijver het, dat hét hoogovenbedrijf
DE HAAGSCHE CONFERENTIE
Gistermiddag hebben de financieele des
kundigen van Frankrijk, België, Italië, Ja
pan en Engeland hun vergadering voort
gezet
Men ging over tot het instellen van drie
onder-commissies: a. om uit te rekenen wat
het voordeel is dat Engeland geniet door
dat de overschotten uit de liquidatie der
gerequestreerde goederen niet meer ver
deeld worden, doch geheel aan Engeland
komen; b. om na te gaan wat precies het
overschot is, dat ontstaan zal doordat met
1 September Dawes-regeling en Young-plan
in elkaar schuiven; c. om uit te rekenen
of Engeland door het Young-plan 45 dan
wei 48 millioen rijksmark minder krijgt
dan onder de Dawes-regeling.
Vanavond gaat het werk der onder-com
missies voort Men hoopt er mee morgen
ochtend gereed te komen, waarna des na
middags de resultaten van dezen arbeid 'n
onderwerp van bespreking in een samen
komst van de voornaamste leden der dele
gaties van Frankrijk, België, Italië en Ja
pan zouden uitmaken.
Wellicht, zoo luidde de verwachting in
Franschen kring, zouden vervolgens Woens
dag de vier genoemde delegaties met de
Duitgohe en Engelsche ter bespreking van
de financieele aangelegenheden tezamen
komen.
DE ONTRUIMING VAN HET RIJNLAND.
Gisternamiddag zijn in het Grand Hotel
weer bijeengekomen de gedelegeerden der
bij de bezetting betrokken mogendheden.
Aan de bespreking namen ueel Hender
son, Hymans, Briand, Stresemann en VVirtii
Besproken werden de financieele en tech
nische kwestie betreffende het vraagstuk
der ontruiming en de kwestie der organisa
tie eener commissie van vaststelling en
verzoening. Het onderzoek van dit vraag
stuk zal worden voortgezet, wanneer van
de juristen dienaangaande voorsteilen zijn
ingekomen.
Woensdag om 4 uur heeft weder een bij
eenkomst van de gedelegeerden der betrok
ken vier mogendheden plaats.
Vóór dat de bijeenkomst van dezen mid
dag plaats had, heeft de heer Briand in het
Oranje Hotel een onderhoud van een uur
gehad met den heer Stresemann.
Hieromtrent werd na afloop echter niets
medegedeeld.
Hoewel de gister gehouden besprekingen
te Den Haag geen onmiddellijk resultaat
hebben gehad, blijkt de Fransche pers er
niettemin over tevreden. De Fransche bla
den constateeren, dat de gedelegeerden be
reidwillig hun dossier hebben geopend en
gender omwegen het gewenschto materiaal
hebben geleverd.
De „Echo de Paris" schrijft, dat wanneer
Briand dan ook onvoorwaardelijk, de twee
de zóne wil ontruimen, of reeds in Decem
ber zal zijn volbracht, hij toch ten minste
voor de derde zóne een voldoende lange
periode in beraad houdt. De troepen zullen
teruggetrokken worden, zoodra de parle
menten het Young-plan geratificeerd heb
ben, doch de laatste soldaat zei eerst tien
maanden later het bezette gebied verlaten.
Het blad is bezorgd, of Briand inderdaad
zijn houding op dit punt zal handhaven.
EEN FRANSCHE PERSSTEM.
Vaz Dias verneemt uit Parijs:
Naar aanleiding van de besprekingen van
gistermiddag tusschen de vier ministers
van buitenlandsche zaken, schrijft de „In
formation Financière", dat Stresemann van
meening is, dat de termijn voor de ontrui
ming van het Rijnland, welke door de Fran
sche militaire deskundigen is voorgesteld,
te lang is. Er gaan zelfs geruchten, dat
Stresemann, wanneer hij bij zijn particulier
onderhoud met Briand, dit financieele stand
punt niet vermag te veranderen, aan de on
derhandelingen der vier ministers niet
langer zal deelnemen.
DE JURISTENCOMMISSIE.
HET KONINKLIJK BEZOEK AAN
GRONINGEN EN OVERWERK-
VERGUNNINGEN.
Het Eerste Kamerlid, de heer Rugge, had
in den Minister van Arbeid, naar aanlei
ding van bovengenoemde aangelegenheid ge
vraagd of de Minister van oordeel is, dat,
ook als de werknemers er geen prijs op
stellen „op een dag als dezen" aan de plaat*
selijke feestelijkheden deel te nemen, in hel
bijzonder r.iet als ze den tijd, die hun
ijaf" wordt gegeven, door overwerk moe
ten inhalen, het op den weg der arbeidsin
spectie ligt den werkgevers gelegenheid tP
geven hun zaken te sluiten?
De heer Verschuur, Minister van Arbeid,
heeft hierop thans het volgende geantwoord:
De ondergeteekende is van meening, dg.t
?n met feestelijkheden gepaard gaand off>
cieel bezoek van het Hoofd van den Staat
aan een stad in het algemeen voldoend mo
tief voor de Arbeidsinspectie oplevert, om
aan hoofden, of bestuurders van onderne
mingen, die zulks verzoeken, een overwerk
vergunning, als waarvan hier de rede is, te
erleenen.
Mocht intusschen vaststaan, dat de arbei
ders in een bepaalde onderneming geen
prijs stellen op deelneming aan de feeste
lijkheden, dan zal een dergelijke vergunning
door een werkgever wel niet worden ge
vraagd en, zoo al gevraagd, door de Arbeids
inspectie wel niet worden verleend.
De kansen gunstig.
Naar wij vernemen, zouden- in de Juris
tencommissie, die gistermiddag vergaderd
heeft, de kansen op overeenstemming gun
stig zijn.
niet vlak bij de mijnen werd geplaatst
dat de Roomsche Universiteit* in Nijmegen
gevestigd werd.
Van bijzonder nadeel voor Maastricht
worden geacht:
„de geringe voortvarendheid, waarmede
van overheidswege de verkeersvraagstuk
ken worden behandeld; de minder goede
verstandhouding tusschen Nederland en
België, bijzonder voelbaar in de grenspro
vincies; de neiging om telkens nieuwe las
ten op de industrie te leggen, zonder zich
te vergewissen of die gedragen kunnen
worden en die om bepaalde redenen bij
zonder zwaar drukken op onze industrie.
de terughoudendheid betracht bij het
verstrekken van kapitaal en crediet;
da handelspolitiek van Holland, die in-
dustrieele belangen op de tweede plaats
stelt;
de concentratie van hooger onderwijs in
een klein deel des lands:
de onthouding van voordeeliger gas-
electriciteitstarieven, waarop onze ligging
nabij de mijnen onbetwistbare rechten
geeft".
Op waarlijk niet zachtzinnige wijze wordt
de Regeering in gebreke gesteld. Ook, in
zake de Handelspolitiek. De aardewerkin
dustrie gaat zienderoogen achteruit De
Kamer vraag echter geen bescherming,
doch eerlijke vvederkeerigheid.
We loopen, aldus de brochure, niet te wa
pen voor protectie, verwerpen die zelfs
principieel, doch we verlangen een voor
zichtige reciprociteit en, in afwachting var
algeheele economische ontwapening, eer
sterker defensieve houding in onze han
delspolitiek".
De eind-concluBie der brochure Is:
..Onze opvatting is vereenigbaar met het
algemeen belang, omdat wij niets verlan
gpp. dat op eenig.»rlei wijze in strijd is met
de ware, boogere belangen van ons volk,
onzen 6taat, of van de andere volken en
staten in bet algemeen".
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Is cnouertr.effen
DE BURGERWACHT TE NIEÜWERBRUG.
Langademige vragen van mr. Days en het
antwoord van ministers Ruys de Beeren-
brouck en Donner.
In eenige vragen, welke ongeveer een ko
lom zouden beslaan, heeft de heer Düys de
Ministers van Biiinenlandsche Zaken «n van
Justitie o. m. gevraagd, of het hün békend
was, dat in den nacht van Dinsdag 2 Juli op
Woensdag 3 Juli j.I. in het plaatsje Nieuwer-
brug, gemeente Waarden (Z.-H.), de burger
wacht, gewapend mét geweren en scherpe
patronen, zonder door eenige wettelijk be
voegde autoriteit daartoe te zijn opgeroepen,
zich gereed heeft gehouden om eventuele
propaganda der S.D.A.P., inzonderheid het
aanplakken van biljetten, met geweld te kee
ren; dat het plaatsje j asseerende parti
culiere auto's zelfs werden aangehouden,
ten einde te inspecteeren of daarbij zich hij-
geval ook propagandisten der S.D.A.P. be
vonden.
Bovengenoemde ministers hebben hierop
o. m. geantwoord:
Uit een ter zake ingesteld ambtolijk onder
zoek is het navolgende gebleken:
In verband met de omstandigheid, dat op
Zaterdag 29 Juni 1929 te Nicuwerbrug (ge
deeltelijk behoorende tot de gemeente Bode
graven) zich ongeregeldheden hadden voor
gedaan tusschen een gedeelte der bevolking
en een groep van personen, die per vracht
auto daarheen waren gekomen voor het voe
ren van verkiezingspropaganda voor de S.D.
A.P., en op het gerucht, dat in den avond
van 2 Juli d.a.v. wederom een groep van
personen met gelijk doel naar Nicuwerbrug
zou komen, heeft de burgemeester van Bo
degraven, met bet oog op de mogelijkheid,
dat de hulp der burgerwacht te Nieuwer-
brug noodig zou kunnen blijken ter assisten
tie van de politie in het handhèven van de
openbare orde, instructie gegeven in dien
zin, dat bedoelde burgerwacht zich paraat
zou houden, om terstond ter plaatse aanwe
zig te zijn, indien de burgemeester haar
hulp zou inroepen. Het paraat houden van
de burgerwacht was er niet in de eerste
plaats op gericht eventueele propaganda dor
S.D.A.P., inzonderheid het aanplakken van
biljetten, met geweld te keeren.
Naar aanleiding van deze instructie heb
ben een aantal leden der burgerwacht zich
in den nacht van 2 op 3 Juli in het verga
derlokaal der burger-wacht, hetwelk deel uit
maakt van een café, en waarin de geweren
en munitie der burgerwacht plegen te wor
den opgeborgen, gereedgehouden. De te Nieu
werbrug gestationneerde Rijksveldwachter
was daarbij mede aanwezig.
Dat op den in dien nacht door de burger
wacht gehouden patrouilleJienst het plaatsje
Nieuwerbrug passeerende particuliere auto's
zelfs werden aangehouden, ten einde deze te
inspecteeren, of daarin zich bijgeval ook
propagandisten der S.D.A.P. bevonden, is
door het ambtelijk onderzoek niet bevestigd.
Wel is gebleken, dat een patrouille van twee
personen zich begeven heeft naar een stil
staande autobus, waaraan de chauffeur be
zig was eenige reparatie., te verrichten, en
dien chauffeur heeft gevraagd naar het doel
van de reis.
Het verrichten .van deze gewapende pa-
trouilledicnsten was intusschen niet in over
eenstemming met bovenbedoelde instructie
van den burgemeester, die had gezegd, dat
de wapens opgeborgen moesten blijven. *Op
Woensdag 3 Juli zijn de wapenen en muni-
'ie inderdaad ingenomen.
Uit het bovenstaande moge blijken, dat de
feiten in de gestelde vragen niet geheel juist
zijn weergegeven, in het bijr-onder niet, voor
zoover betreft het feit, als zoude de burger
wacht zich hebben gereedgehouden zonder
door eenige wettelijk bevoegde autoriteit
daartoe tp zijn opgeroepen.
Het doel en bestaansrecht der i 'ïtspcr-
soonlijkheid bezittende burgorw -n is
reeds te dikwijls en bij verschillen *gen
heden van de zijde der Regecring voe-
rig uiteengezet en gemotiveerd, dai. het
noodie schijnt, ero en ander te dezer plaatse
nog naaer "toe te lichten.
VOORZITTER BROEKPOLDER
BEZWAREN TEGEN EEN BENOEMING.
Gedep. Staten van Zuid-Holland behandel
den gister een bezwaarschrift van den heer
A. G. van Vliet te Amsterdam, ingediend te
gen de toelating van den heer A. Keyzer a!s
voorzitter van den Broekpolder onder Vlaar-
dinger-Ambacht, die daartoe op 19 Juli 1929
werd verkoeen.
Blijkens het door den heer Schaper, lid
in Gedep. Staten over deze kwestie gerap
porteerde was op 26 April eigenlijk tot voor
zitter van den polder gekozen de heer A.
Hoogendam, op wien 45 stemmen waren uit
gebracht, tegen 42 op den heer Keyzer en 6
blanco.
Het bureau heeft daarop de blanco-stem
men als uitgebrachte stemmen beschouwd
en meegeteld, waardoor de heer Hoogendam
niet de volstrekte meerderheid zou hebben
verkregen. Een herstemming, nadat inmid
dels nog eenige leden ter vergadering waren
verschenen, leverde daarop het resultaat, dat
werden uitgebracht 54 stemmen op den heer
A. Keyzer en wederom 45 op den heer Hoo
gendam, zoodat toen de heer Keyzer verko
zen werd verklaard.
Op grond van ingebrachte bezwaren tegen
de geldigheid der verkiezing is tenslotte op
19 Juli j.L weder een stemming gehouden,
waarbij van de 68 uitgebrachte geldige stem
men er 64 door den heer A. Keyzer werden
verkregen. De heer Van Vliet c.s. heeft zich
hiermede niet kunnen vereenigen, daar z.i.
de eerste stemming geldig was ceweest en
derhalve de heer Hoogendam h; behooren
te zijn verkozen verklaard.
Thans het woord verkrijgend ter toelich
ting van zijn bezwaar, zeide de heer Van
Vliet het gebeurde als een unicum te be
schouwen. Wat hier is geschied, komt er op
neer, dat, wanneer iemand verkozen is, dien
men liever niet gekozen zag, men de blanco
stemmen maar gaat meetellen om een nieu
we verkiezing mogelijk te maken. Goedkeu
ring daarvan zou den weg tot allerlei onre
gelmatigheden openen. De stemming van 26
April was, aldus spr., volkomen wettig. Dat
bij de laatste stemming, zooveel stemmen
op den heer Keyzer werden uitgebracht be-
teekent niets, omdat uit protest de stemge
rechtigden die Hoogendam gestemd hadden,
waren weggebleven.
De heer P. Dijkshoorn, waarnemend voor
zitter van den polder, was van meening, dat
de stemming regelmatig was verloopcn.
Op een vraag van den heer Crcna do
Iongh (Gedep.) of men niet dadelijk bezwaren
kenbaar heeft gemaakt toen bij de eerste
stemming de blanco stemmen als geldige
stemmen waren meegerekend, antwoordde
de heer Van Vliet, dat zoodanig beswaar on
middellijk is geopperd door zijn broer, A. 1.
van Vliet, die toen namens vele anderen
sprak. Men is echter desondanks opnieuw
gaan stemmen.
De heer Dijkshoorn gaf toe, dat de heer A,
J. van Vliet in de vergadering van 26 April
bezwaar heeft gemaakt tegen een herstem
ming, waaraan echter toch allen, althans in
die zitting hebben deelgenomen.
De heer A. J. van Vliet bevestigde het door
zijn broer gesprokene.
Dc beslissing van Gedep. Staten volgt later
DE OVERVAL OP CURACAO
AFLOSSING VAN MARINIERS.
Met het s.s. „Bodegraven", dat 27 of 28
Augustus uit Amsterdam naar Curasao ver
trekt zal een detachement mariniers, ter
sterkte van 40 man, worden overgebracht
ter aanvulling van de bemanning van Hr.
Ms. „Hertog Hendrik" in verband met de
aflossing van personeel.
He.t detachement staat onder bevel van
den kapitein der mariniers D. P. RavellL
BRAZILIANEN OP SURINAAMSCH
GRONDGEBIED.
Onlangs deelde „De West" mede, dat er
berichten te Albina ontvangen waren dat
Brazilianen zich in het Lawagebied op ons
grondgebied hebben gevestigd.
Nader verneemt nu het biad „Suriname"
d>at dit bericht juist is. Deze buren zijn
evenwel geen indringers, zooals het bericht
zou doen vermoeden, doch leden van een
wetenschappelijke expeditie, die met mede
weten en goedkeuring van ons bestuur in
die streken onderzoekingen doen.
Aan de Indianen ter plaatse deelden zij
o.a. mede, dat zij De Goeje, leider van de
Tapanahony-expeditie, kennen.
Niet onwaarschijnlijk, dat deze expeditie
verband houdt met het verzoek van de Bra-
ziliaansche regeering middels haar zaakge
lastigde te Den Haag, aan de inoederland-
sche regeering gedaan om de grens tusschen
ons land en Brazilië vast te stellen.
DE AMERIKAANSCHE VLIEGDIENST
NAAR SURINAME.
Te Paramaribo is captain E. P. Ercken-
brack, executive vertegenwoordiger van de
Pan American Airways Ine, tevens direc
teur van de>n luchtvaartdienst op Britsoh
West-Indië en Suriname, niet een der vlieg
tuigen dier maatschappij aangekomen. Aaai
„De Nieuwe Stem" heeft hij meegedeeld dat
het punt van uitgang van alle lijnen van
zijn maatschappij is Miami, in don staat
Florida U.S.A. Vandaar gaat men via Ha
vana, via Haiti, via St. Domingo, via Gua
deloupe, via Martinique, via Trinidad, via
Demerara met als eindhaven voorloopig
Paramaribo. Later wordt de verbinding
verder naar het binnenland van Zuid-Amo-
rika voortgezet.
