G
VERBOUWING „EFFATHA"
„HOEKENBURG"
Hef HOUT
NI Gebr. v. Hoeken's Houthandel
HoISandsche Handel- en Agentuur My
„PLASTIQUE" 9 ook ter vervanging van loodslabben.
VERVOLG BOUWBLAD No. 11
MAANDAG 10 AUG. 1929
CHRISTELIJK INSTITUUT VOOR DOOFSTOMMEN TE VOORBURG
ARCHITECTUUR: A. E. KRAAN OEGSTGEEST
UITVOERING: GEBR. SLINGERLAND. KATWIJK
N.V. AANNEMERSBEDRIJF V/H. JOH. VEENEMAN, DEN HAAG
EEN GESLAAGDE VERBOUWING
Nog geen drie jaren na ide officieele in-
gebruik-neming van „Arentsburgh*' als
Internaat en van „Hoekenburg" als School
der Vereeniging .Effatha", Christelijk Insti
tuut voor Doofstommen te Voorburg, bleek
de beschikbare ruimte weer veel te klein en
▼oor de tweede maal moest de architect,
de heer Kraan uit Oegstgeest, een belangrij
ke verbouwing voorbereiden.
Uit dit alles blijkt, dat er groei zit in den
arbeid onder de doofstomme kinderen en
daarom onderschrijven we gaarne het ver-
aoek van den penningmeester van „Effa
tha", den heer W. L. B. den Blaauwen, Sij-
zenlaan 40, Den Haag, om het werk der
Vereeniging te blijven steunen met Uw ge
bed en gaven; bedenkt, dat wat gij ook
▼oor „Effatha" doet, het in uw besef moet
lijn „een dankoffer", dat gij Hem brengt
yoor het groote voorrecht, dat Hij u en
uwen kinderen geschonken heeft, dat zij
hoören en daardoor spreken kunnen.
ruimten. Tevens worden nog aangetroffen
eenige vertrekken voor permanente tentoon
stelling van het werk der leerlingen.
En van dit jaar moest de school aanmer
kelijk worden uitgebreid. „Effatha" wil
hebben een eigen opleiding voor schoenma
ker, meubelmaker en costuum-naaister,
waaiwoor de hulp van Rijk en Gemeente
is ingeroepen. Inmiddels is de gunstige be
schikking afgekomen, zoodat het Bestuur
hoopt, dat reeds September a.s. een aan
vang met deze vakopleiding kan worden
gemaakt. De aannemers der school, de N.V.
Aainn. Bedrijf v.h. Joh. Veeneman, Laan van
Meerdervoort 779, Den Haag, zijn diligent.
Dank zij de bijzondere voorzorgen van den
architect, den heer Kraan, is het huiselijk
karakter van het vroegere woonhuis geheel
intact gebleven. Mooie afgewerkte hallen,
gangen en trappen, geven toegang tot de
verschilende lokaliteiten.
Het geheele gebouw is voorzien van elec-
trisch licht en centrale warmwaterverwar
ming.
Op eenige bijzonderheden in verband met
stonden uit het patriciërshuis en een op kor
ten afstand daarvan gelegen garagegebouw.
Deze beide gebouwen te verbouwen en tot
één geheel te vereenigen, met absoluut ge
scheiden internaten voor jongens en meis
jes en centraal gelegen dienstvertrekken,
eet- en speelzalen, was de opdracht waar
aan architect Kraan had te voldoen. Drie
jaar geleden was het plan zoo gemaakt, dat
zonder groote kosten, uitbreiding mogelijk
was, waaraan de aannemers Gebr. Slinger
land te Katwijk-Binnen, nu reeds vanaf het
begin van dit jaar bezig zijn. Het Bestuur
moest n.l. met het oog op de vermeerdering
van het aantal interne kinderen tot uitbrei
ding van het Internaat overgaan. Een ge
heele verdieping wordt nu bijgebouwd.
Nemen we even een kijkje in het gebouw.
Om de hal zijn gegroepeerd de bestuurs-
kamer, de woon- en kantoorvertrekken van
„vader en moeder", een ontvangkamer en
een eetzaal. Mooie, breede trappen voeren
naar le en 2e verdieping, waar alles is inge
richt voor slaapzalen, ziekenkamer en bad
kamer; het meisjes internaat. Tusschen de
slaapzalen zijn de slaapkamers van het per
soneel. Alle slaapzalen zijn voorzien van
vaste waschtafels en van centrale verwar
ming. De badkamer heeft 8 douche-ruimten,
uitgevoerd in gepolijst grainito.
Het nieuwe gedeelte heeft een afzonder
lijke hoofdtoegang, bestemd voor dagelijksch
gebruik en geeft via een vestibule toegang
tot een tweetal streng gescheiden toiletten
met wasch- en kleedgelegenheid, één voor de
jongens en één voor de meisjes.
In aansluiting hierop liggen een viertal
speelzalen van verschillende afmetingen,
waarvoor we in het begin van dit artikel
uwe aandacht hebben gevraagd, naar we
hopen niet vruchteloos.
Openslaande deuren voeren naar buiten.
De bovenvertrekken zijn ingericht en uitge
rust als reeds vermeld voor het meisjes
internaat.
-BoveM „Effatha", „Arentsburg", Internaat. Midden links: „Effatha". HoekenburgVoorschool, opgericht 1 Januari 1922. Midden
rechts: „Effatha", HoekenburgArliculatieklasse. Onder: „Effatha", „Hoekenburg", Schoolgebouw.
Een bezoek zoowel aan het Internaat als'
aan de School, heeft ons overtuigd, dat daar
inderdaad zegenrijk werk wordt .verricht
Het instituut
Statige oprijlanen voeren vanaf de Prin
ses Mariannalaan, dicht bij de Geestbrug te
Voorburg, naar de aan de Vliet gelegen
buitenplaatsen „Hoekenburg" en „Arents
burg', nu tot één geheel "verecnigd.
In „Hoekenburg" is de school gevestigd,
terwijl „Arentsburg" ingericht is tot inter
naai,
Door een inwendige .verbouwing van
^Hoekenburg" kwam het gebouw te voldoen
aan alle edschen, welke aan een school voor
onderwijs aan doofstommen zijn te stellen.
Behalve voldoende grootere en kleinere
leslokalen, bevat het gebouw een fröbel-
lokaal, een kamer voor het personeel, een
ruim lokaal voor handenarbeid, een flink
tokkal voor vrije- en orde-oefeningen, be
nevens de noodige toiletten, berg- en kleed-
het onderwijs aan doofstommen worde hier
nog gewezen.
Allereerst de leslokalen. Hier staan de
banken niet in rijen achter en naast elkaar,
maar in kringvorm. In elk lokaal 10 één-
persoonsbanken. Het sluitstuk in den kring
is de tafel voor den onderwijzer. Schoolbor
deninrichtingen met veel schrijfvlakken, be
nevens tegen de wanden aangebrachte klep-
tafels bieden gelegenheid om door aanschou
wen veel duidelijk te maken.
Ook d'e vloerconstructie van het lokaal
voor vrije- en ordeoefeningen, oppervlakkig
bezien niets buitengewoons vertoonend, is
van bijzondere samenstelling. Deze is n.l.
veerend gemaakt, trillingen plaatsen zich
hierdoor gemakkelijker voort en kan bij de
oefeningen gewerkt worden op maat gevoel
(dus niet op maat gehoor).
Arentsburg.
„Arentsburg" kreeg bij den aankoop de
bestemming van internaat. De opstallen bé-
Beneden zijn nog de keukens onderge
bracht, verdeeld in wasch- en kookkeuken.
Alle speel- en eetzalen en verdere vertrek
ken zijn centraal verwarmd; de keuken heeft,
bovendien warm water. Electrisch licht is
overal, tot in de kleinste vertrekken aanga
bracht.
Voor veiligheid is het geheele terrein langs
de Vliet, zoowel „Hoekenburg" als „Arents
burg" met ijzeren hekwerk afgezet.
Voor het maken en uitwerken der ver
bouwplannen met al den aankleve daarvan
werd het bestuur van „Effatha" bijgestaan
door dein heer A. F. Kraan, architect te
Oegstgeest, onder wiens leiding de verschil
lende werken werden aanbesteed en uitge
voerd; terwijl de heer Woudstra zich met
het dagelijksch toezicht belastte.
Hoofd-aannemers voor het Internaat wa
ren: de heeren Gebr. Slingerland, Katwijk-
Binnen, en voor de school: N.V. Aann. Be
drijf v/h. Joh. Veeneman, Laan van Meerder
voort 779, Den 1-Iaag.
BOUWMEESTER, i
KUNSTMATIG DROGEN
VAN HOUT
Dat dit vraagstuk hoog actueel blijft,
schrijft R. St. in „ITouth. en Houtn.", zal
wel niemand betwijfelen. Het houtverbruik
is de laatste jaren tot een bijna ongeloof
lijke hoogte gestegen, terwijl de prijzen
daarbij niet ten achteren zijn gebleven. Het
is thans niet meer mogelijk, zelfs niet voor
een fabriek van middelmatige grootte en
voortbrengst, om nog jaren en jaren groote
voorraden hout op te stapelen en laten
drogen en besterven. Men beelde zich eens
in wat daarbij niet noodig zou zijn aan
plaatsruimte en aan kapitaal, en wat de
weerslag daarvan zou zijn op de prijzen der
afgewerkte producten, 't Is eenvoudig on
denkbaar.
Er is nog een ander bezwaar, n.l. dat in
vele gevallen de gewone droging aan de
lucht op verre na niet meer voldoende is.
Men vergete immers niet dat men thans
meer en meer algemeen gebruik maakt van
centrale verwarming en dat men daarbij
zoodanig te werk gaat, dat niets eraan
weerstaat. Ziet men soms niet dat oude
meubelen, familiestukken, die soms 100
]aar en langer in gebruik zijn, door de wer
king der centrale verwarming, waardoor
men van de kamers echte ovens maakt,
nog gaan krimpen, scheuren en somtijds,
jammer genoeg, totaal geruineerd worden'?
We staan dus voor de feiten: a. de oude
droogmethode is ontoereikend en onmoge
lijk geworden. Deze nog te willen toepas
sen, zougelijkstaan met een zoodanige vast
legging van kapitaal, dat het bedrijf daar
door alleen zijn tentabiliteit zou verliezen.
b. De oude droogmethodes zijn ook on
toereikend in dien zin, dat zij het hout
niet droog genoeg meer kunnen krijgen of,
in andere woorden, dat zij in het hout nog
een groot deel der werkzame bestanddee-
lon achterlaten. Deze worden bij een ver
der drogen, nadat het hout reeds tot meu
belen of andere verwerkt is, uitgetrokken,
wat verder krimpen en soms ook barsten
en scheuren tot gevolg heeft; of ook nog,
dat het hout na de verwerking in vochtige
plaatsen komt te staan, en voch topneemt
on opnieuw gaat werken, met al de onge
makken die men kent.
Er moet dus een middel gezocht worden
en er bestat er slechts een: „kunstmatig
drogen"!
Maar zeggen velen, kunstmatig drogen
is zeer schadelijk voor het hout! Wij ach
ten het overbodig dit dwaalbegrip hier nog
te .weerleggen. Duizenden producten, ver
vaardigd met kunstmatig gedroogd hout,
getuigen dagelijks van de degelijkheid van
deze handelwijze en het is niet overdreven
te beweren, dat het eerst door kunstmatig
drogen zijn volle waarde als houtmateriaal
verkrijgt.
Hoe möet en hoe kan men tau hout
kunstmatig drogen? Dat er meer dan een
werkwijze is zal onze lezers al wel reeds
bekend zijn. In ons vorig nummer gaven
wij nog een bespreking van de in Amerika
bij voorkeur gevolgde werkwijzen. Doch
niet alleen in Amerika, maar ook in andere
landen heeft het vraagstuk van het „hout-
drogen" de algemeene belangstelling der
betrokk enkringen gaande gemaakt erj ten
allen kante werd aan de oplossing van dit
vragastuk gewerkt. Zoo ontstonden tal van
werkwijzen, die, moest men hun uitvinders
gelooven, allen de beste zouden zijn. In
Duitschland, dat ook tamelijk veel hout
verwerkt en waar het aan groote fabrieken
niet ontbreekt, worden voornamelijk een
drietal droogmethodes aangeprezen.
(Wordt vervolgd).
ONDER DE LEESLAMP
HET RECHT EN DE
ARCHITECT, door Mr. A. J.
M. Hendrix, advocaat en pro
cureur te Amsterdam.
Haarlem, H. D. Tjeenk
Willink en Zoon.
In de door do uitgevers H. D. Tjeenk
Willink en Zoon te Haarlem verzorgde Serie-
werkjes over: Het Recht en de Beroepen, is
ook plaats gegeven aan „Het Reaht en de
Architect".
Dit boekje, dat uitsluitend ten doel heeft
bij de uitoefening van het architecten'beroep
enkele nuttige wenken te geven en wat
meer belangstelling te wekken voor wat de
vakman smadelijk als „rechtskwesties" be
titelt, is samengesteld door Mr. A. J. M.
Hendrix, advocaat en procureur te Amster
dam.
De schrijver heeft gestreefd naar duide
lijkheid en beantwoording van praktijkvra
gen, zonder een al te diep doordringen in
diepzinnige problemen.
Reeds daarom zal dit werkje in een be
staande behoefte voorzier.; immers de rechts-
litteratuur is op het gebied der bouwnijver
heid in ons land nog al schaarsch en dan
nog vaak voor den vakman praktisch on
bereikbaar.
Voor den architect, die zijn mooie taak
wel verstaat, is kennis van recht en wet,
van het vaak ingewikkeld complex van
gebruiksregelen en contractbepalingen in
dezen tijd noodzakelijk.
Naast artistieke bekwaamheid, technische
kennis en commercieel inzicht, moet hij te
vens een objectief helder begrip hebben van
de vaak gecompliceerde rechtsverhoudingen,
op de hoogte zijn van velerlei rechtsvormen
en wettelijke bepalingen, verordeningen en
gebruiken, waardoor die verhoudingen en
de daaruit voortvloeiende rechten en ver
plichtingen worden afgeteekend.
„Het Recht en de Architect" zal hem nu
kunnen voorlichten. Het werkje mag op
geen enkel architectenbureau ontbreken;
ons exemplaar heeft een plaatsje op onze
schrijftafel gekregen, waar we het dagelijks
zullen moeten raadplegen.
BOUWMEESTER.
PERSONALIA
Ir. J. G. Wijn, ingenieur 2e kl. bij het
gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht te
's-Gravenhage, is benoemd tot ingenieur le
kl. bij de Bouwpolitie en den Woning-dienst
van Rotterdam.
Christel- Doofstommen-Instituut „EFFATHA - Voorburg
De VERBOUWING van de School
werd uitgevoerd door
Laan v. Meerdervoort 779, Den Haag
TELEFOON 38105
Naar uit Praag wordt ge
meld, hebben de jongste stor
men in de bosscben, vooral in
de houtvesterijen van het
grondbezit Schwarzenberp
zoo huisgehouden, dat 690.000
kub. M. brandhout en 400.000
kub. M. bouwhout zijn verlo
ren gegaan.
In verband hiermee wordt
rekening gehouden met een
vermindering van het aanbod
in bouwhout tijdens de aan
staande campagne, daar de
geleden schade door geringe
re veiling moet worden ge
dekt Het tekort wordt ge
raamd op ongeveer 400.000
kub. M., of 4 pCt. der totale
productie. Een prijsverhoo-
ging verwacht men voorals
nog niet.
Schoonheid is niets buiten
gewoons; leelijkheid is een
ander woord slechts voor
degeneratie.
Slechts de religieuze lijden,
de tijden, die gelooven, is 't
gegeven het heilig weten: dat
waarheid en schoonheid on
scheidbaar zijn te bevestigen
in scheppingen van zuivere
verhevenheid!
JUST HAVELAAR.
De fout der meeste moderne
kunstenaars is deze, dat ztj
een nieuwen stijl trachten te
forceeren en vervallen in
grauw getheoretiseer, waar
aan alle levenswarmte ont
breekt.
HERMAN MARTIN.
ELDBELEGOINGI
"E KOOP onder archtófelwur gebouwde panden
an de HALLEYSTR.ertOTMMMERDAUBTRAAT
e SCHIEDAM. ToêtótnsiJge Verkeer,
iottordam—Schiedam—VI aar
TECHNISCH BUREAU
BREEBAART Co.
Onze firma leverde de
technische installatie
van het Christelijk Doof
stommen-Instituut
„Effatha" te Voorburg.
bpnoodigd voor de VERBOUWING van
het Chr. Doofstommen-Instituut „EFFATHA"
te Voorburg werd geleverd door
LEIDEN Telefoon 2330
Specialiteit: VUREN-, GRENEN-, DENNEN
HOUT, DAMWAND en BET0NH0UT.
iiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiniiiüiimaii
KORTENAERSTRAAT 5
ROTTERDAM
TEL. INT. 56488-56888
IMPORTEURS VAN:
prima kwaliteit teervrije dakbedekkingen.
R33RRFRI FFR" ongeschubd, gezand of mica-geschubd,
jja\UPDLr&LLtr.i\ j zeer soepel, groote levensduur.
II T F Y" Kampioen-Lichtgewicht dakbedekking
3jU B L A j der wereld, ter vervanging van asphaltpapier.
MFTAI mil" daWeer' het nieuwste °P het gebied van dak-
jjlYEt I i4LUIU j bedekkingen, heeft een zilverkleurige metaal-
HnininnEHBBsssBKra deklaag, welke warmtewerend werkt.
Monsters, Brochures en Prijzen op aanvraag.
AANBESTEDINGEN
DEVENTER.
De St Josepb-Woaiiiigbauwvere&aigiiig
heeft aanbesteed den lxmw van 14 éénge
zinswoningen, waaronder poortgebouw, met
schuurtjes. Perceel A: timmer-, metsel- en
aanverwant werk; perceel B: glas-, schilder
en behangwerk. Laagste inschrijver voor
perceel A, de firma Jansen en ePters te De
venter en de firma Roelofs te Ryssen, beide
met f 113.900; voor perceel B, de firma Witz
en Zn, te Leeuwarden met f 7960.
DEN HAAG.
Het R. K. Kerkbestuur van den H. Gerar-
dus Majella heeft aanbesteed: het bouwen
van een school met gymnastieklokaal c.a.
aan de Linnaeusstraat. Laagste inschrijf-
ster was de firma Venhoven en Evers te
Heemstede met f 169.554 en zonder verwar-
mingskedder met f 1G6.6G6.
HELLEVOETSLUIS.
Vanwege den Rijkswaterstaat is aanbe
steed het maken en inihangen van een nieu
we en het herstellen van een oude houten
buiten-vloeddeur in de schutsluis van bet
kanaoil door Voorna te ITellevoetsluis met
bijkomende werken. Laagste inschrijver was
J. W. Verheul met f 3645,
LOOSDUINEN
Voor het bestuur van d'e Vereen, voor
derland heeft de heer E. Knevel, architect
te Ermelo, op de stichting Bloemcndaal te
Loosduinen aanbesteed den bouw van een
woning voor den geneesheer en van een
transformatorhuisje. Er waren 8 inschrij
vers, n.l. Joh. Krooy, te Heemstede, voor
33.000; H. J. de Boer, te Den Haag, voor
34.700; Joh. C. de Boer, te Hilversum, voor
34.870; A. v. d. Hoek, te Den Hang, voor
35.200; A. R. v. d. Wijk, te Francker, voor
35.600; N.V. Bataafsche Aanneem. Mij. te
Den Haag, voor 36320; R. Groenberg, te
Amersfoort, voor 36.666 en fa. H. Abcrson
en Zn., te Steemvijk, voor 39.S88.
De gunning is aangehouden.
SCHIEBROEK.
In het Gemeentehuis werd aanbesteed het
bouwen van een Gemeentehuis aan den
Ringdijk. Ingeschreven was door J. C. Noor-
lander, HHlegersberg, f 45.856; L. Schoen
maker, Rotterdam f 46.200; Heinshroek en
Leenderts, Schiedam f 49.000; A. V. Moree,
f 49.300; Gebr. Stapel f 50.102; L. M. Krijgs
man f 50.400, allen alhier; Gebr. van Luit-
gaarde f 50.400; J. Kornaat f 50.590, beiden
Rotterdam; P. Maasland, alhier f 50.945;
H. van Boekei, Ilillegersberg f 51.000; Rood-
zand, Van der Vlist en Struik f 51.000; Dan
ser f 51.000, beiden te Rotterdam; Gouwe
leeuw en Kamps, alhier f 51.070; Van Eeke-
lenburg en Van Lienden f 11.369; Groeneweg
en Van Bart f 51.950; S. Nederlof f 52.250i
allen Rotterdam; Gebr. Ouwendijk, Over
sell ie f 52.525; A. Vollemans, Hillegersberg
f 52.860; Gebr. Van de Leer, Dordrecht
f 53.200; L. Sikier, Van Hoendersloot en
Windo, alhier f 53.91S; N. van den Bos, Rot
terdam f 53.940; L. A. Verwaal, Oversell ie
f 54.000; C. van den Buig, Schipluiden,
f 54.500; J. Maten en C. Snoodijk, Voorburg
f 56.900; C. Smeets, Aohthoven f 5S.800; G.
ICey, Rotterdam f 62.200.
ENCI-CEMENT
In ons artikel: „Nederlandseb Cement,
een nationaal product", in het vorige num
mer, is abusievelijk de slotregel uiige vallen
De scherpzinnige lezer zal de laatste zin
hebben gelezen als volgt:
„Indien onze nieuwe poliouwen met deze
voorbeeldige cement worden gebouwd, zul
len ze ongetwijfeld hecht zijn".
VAN RIETDEKKER TOT
STUCADOOR
Door aanmerkelijke vermindering van het
woningtekort in Leiden en doordat de stu-
cadoors hoe langer hoe meer zelf het riet
werk in dc in aanbouw zijnde woningen
leggen, dreigt er een werkloosheid onder
de rietdekkers te ontstaan.
Een in tal van gemeenten ingesteld on
derzoek heeft uitgewezen, dat ook elders
in ons land voor deze rietdekkers geen vol
doende werk is, terwijl er een tekort be
staat aan vakkundige stucadoors.
Op voorstel van den directeur van den
dienst voor Sociale Zaken hebben B. en W. -
van Leiden thans besloten tot de oprichting
de eerste hier te lande van oen om
vormingscursus van rietdekker tot stura-
door. De cursus zal in de Ambachtsschool
op 2 September a.s. een aanvang nemen.
VOORZITTER RAAD VAN
ARBITRAGE
Naar wii vernemen is tot voorzitter van
den Raad van Arbitrage voor dc Bouwbe
drijven in Nederland benoemd, de heer ir.
A. H. W. van der Vegd, Oud Hoofdinspec
teur-generaal der Spoor- en Tram wegen,
wonende te 's-Gravenhage.
