i^i'eulüc Hefoëcïje Courant
MOOI BUITENWONEN
rEIOXEX
Expl. van Onr. OoedEren „ROBOMIJ"
EEN IDEALE WOONWIJK
E. J. VAN WEERELT Am.
NICS A.W. HOOS
I K. J. BOS ZOON i
SCHIEBROEK als wooncentrum
AdHana-Laan
I A. PETRUS DE VRIES, Architect
HEERENHUIZEN
VOOR VOORBURG
ALLEEN
WONINGBUREAU
„V RONESTEYN"
BOüWBLAD No. 1
MAANDAG 22 JULI 1929 WÊÊÊM
Park Vronesteyn 61 - Tel. 78222
bij eindhalte bl. tram en station
Zuid-Holl. Electr. Spoorweg Mij.
NlliiilllllIH
TE HUUR: moderne, geriefelijke, vrije Hulzen U U
met gr. Tuin aan de Torenlaan te OVERSCHIE. II.I.
Huurprijs f 62.50 per maand. Te bevragen:
AMSTERDAM, 188 KEIZERSGRACHT, TEL.47655-44073
ROTTERDAM, STATIONSWEG 37 b - TEL. 11690
ISOLEERT
BESPAART BRANDSTOF
WEERT VOCHT
DEMPT GELUID
CooBsingeB 94 - Rotterdam - Tel. 12265
IN DE TUINSTAD SEGBROEKTE 's-GRAVENHAGE
BOUWT J. C. VAN HARMELEN ZESTIG LANDHUIZEN
NAAR EEN ONTWERP VAN DEN ARCHITECT H CH. RAEB
MEEZENLAAN 50 a,S-GRAVENHAGE
BIJZONDER FRAAIE LIGGING VAN UET GEHEELE COMPLEX
Rondom het meer in oudenvetschen trant
«n besloten bebouwing gestichte stadsge
deelte zijn in de Residentie de laatste tien
jaren villa- en tuinstadwijken ontstaan,
die het fraaie aspect van Den Haag in groo-
te mate hebben verhoogd.
We denken hierbij aan Marlot, het ge
deelte aan de Nieuwe Parklaan, de Tuin-
etadwijk „Houtrust" e.d. De laatstgenoem
de wijk heeft zich bijzonder snel .uitgebreid
•n indien men aanneemt, dat de Z.W. grens
wordt afgebakend door den Nieboerweg,
kan men werkelijk zeggen, dat deze wijk
inderdaad is volgebouwd.
Honderden huizen zijn hier in de laatste
jaren verrezen en nog steeds wordt in Z.W.
richting voort gebouwd, aan de eene zijde
begrensd door de zeldzaam mooie duinen
rij langs de Laan van Poot, aan de andere
zijde door de Sportlaan. Daar is tevens ver
rezen de
TUINSTADWIJK „SEGBROEK"
die in practischen zin gesproken door den
Nieboerweg van de Tuinstadwijk „IIoux-
rust" gescheiden wordt.
Ook in „Segbroek" zijn vele honderden
huizen reeds gereed gekomen. De Eenden
laan, parallel loopend aan den Nieboerweg
is geheel voltooid, en ook de Zwanenlaan.
de Talinglaan, het IJsvogelpiein, de Sper-
jwrlaan, de Hoenderlaan, de Patrijslaan
enz. zijn reeds volgebouwd en op enkele
na zijn de nieuwe woningen door eigenaren
betrokken.
Ofschoon we ons dikwijls niet met de in
de van Speykstraat. gevoerde politiek heb
ben kunnen vereenigen, toch verheugt het
ons ten opzichte van de Tuinstad wijk „Seg
broek" te mogen zeggen dat de plattegrond,
ontworpen door den Dienst van Stadsont
wikkeling en Volkshuisvesting, een bewijs
levert te meer voor de ruime opvattingen
die de Directie van dien Dienst omtrent de
bebouwing dezer tuinstadwijk huldigt.
De indruk, dien men bij beschouwing van
den platte-grond krijgt, is, dat het plan
voor de bebouwing van „Segbroek" op
grootsche wijze is opgezet en eenmaal vol
tooid een groot succes voor de ontwerpers
zal blijken te zijn. We durven bijna te ver
onderstellen dat ook de voorstellers van
hun plan in den aanvang niet hebben ver
moed, dat het succes zoo overweldigend
zou zijn.
Naast de uitgifte van kleine terreinen
voor slechts enkele huizen, is vooVal die
voor grootere complexen bevorderd. Zoo
worden b.v. door het bouwbureau
J. C. VAN HARMELEN
aan de Pauwcnlaan on omgeving een zes
tigtal landhuizen gebouwd, waarvan we
hierbij de gevel- en situatieteekening af
drukken.
We hebben gemeend de heer van Harme
ien eens te moeten bezoeken, teneinde het
een en ander te vernemen omtrent deze
aardige landhuisjes.
In zijn bureau aan de Oleanderlaan 39
heeft de heer van Harmeien ons zeer wel
Fabriek F. W. Braat te Delft. Deze ramen
zijn absoluut tochtvrij, stof- en waterdicht.
De normale indeeling van deze woningen
is: een kamer van i.10 M. bij 3.88 M., een
eetkamer groot 3.30 bij 3.25 M., keuken, hal,
vestibule en W.C.; verder op de verdieping
Tien artikel onder boven-
Btaande titel, hebben w{j dezen
keer nog niet kunnen vervolgen.
Red.
willend, aan de hand van verschillende
teekeningen en schetsontwerpen, omtrent
die plannen ingelicht.
Al dadelijk viel het ons op dat deze hui
zen een bijzonder cachet hebben. Zij zijn
alle, zonder uitzondering, van spouwmuren
(dubbele muren) voorzien, terwijl uitslui
tend gebruik gemaakt wordt van geschoo-
peerde stalen
de Koninklijke
r- Mouth, v/h J. van SchijndelCo. Hoofdkantoor: Opslagplaatsen, Zagerij en Schaverij
ANNO 1853 Oost-Admiraliteitskade47h Rotterdam Nassanhaven - Boerenqat
INTERIEUR- EN MEUBELKUNST
HET HUIS IS ER OM IN TE WONEN, WAARDOOR DE GEVEL OP HET
TWEEDE PLAN KOMT
ARCHITECTUUR: EEN KUNST VAN VERHOUDINGEN
De inhoud van dit artikel is door archi
tect J. J. van der Wey bewerkt naar noti
ties van een zestal voordrachten, die z'n
collega Jan de Meyer gaf in de Volksuni
versiteit te Amsterdam.
Het zijn dus zijn gedachten, die hier ver
tolkt worden, beknopt en zakelijk maar
waarvan de charme hier noodzakelijk veel
moet inboeten door het gemis van lichtbeel
den en het daarbij uitgesproken levende
woord, dat meer boeit dan de gedrukte let
ters. Een gebrek bij de voordrachten zelf
was reeds het gemis aan gekleurde beel
den, want, naast de belichting is de kleur
van groote waarde, waarbij architect de
Meijer herinnerde aan een brief van Vol
taire, waarin deze schreef: Sinds de kleur
van m'n behangsel door een andere is ver
vangen, is ook mijn spraak en taal veran
derd.
Voor de belangrijkheid van het interieur
getuigt het woord van William Morris, die
gezegd heeft, dat het huis er is om in te
wonen, waardoor de gevel op het tweede
plan komt.
Arch, do Meyer acht de z.g.n. Rembrandt-
tieke belichting licht van hoven inval
lend *het meest waardevolle voor een
huiskamer, en hij laakt de Amsterdamsche
bouwverordening, die voorschrijft, dat de
glaslijn niet hooger dan 90 c.M. uit den vloer
mag zijn. Eveneens vindt luj het artikel,
dat voorschrijft, dat de lichtopening een
zesde van het vloeroppervlak moet hebben,
een domme bepaling.
Men kan de belichting door het raam ech
ter veel verbeteren door het gordijn hoog
op te halen en evenevens de tochtdeken.
Het rolgordijn is volgens arch, de Meyer
een ongelukkige uitvinding, terwijl hij den
behanger-stoffeerder beschouwt als een tee-
ken van het verval; deze werd immers
slechts noodig, toen met de goede belichting
van de 17e eeuwers gebroken werd. Als een
zeker bewijs voor zijn stelling noemt hij de
zware gordijnen, die nog niet lang geleden
veel licht buitensloten en waarom nu geluk
kig al gelachen wordt. Niemand gebruikte
ze meer.
Het vensterluik heeft een groote beteeke-
nis gehad. Eerst werd het alleen buiten
waarts gebruikt, in het begin sloten zij het
raam alleen van onderen af, later ook van
boven, men kon er uitstekend het invallen
van het licht mee regelen. In de Renais
sance komen de luiken binnen in de kamer,
om daarna geheel te verdwijnen. In onzen
tijd worden ze weer met voorliefde bij land
huizen toegepast.
Met tal van heelden wordt aangetoond,
vvat een goede en wat een slechte belich
ting is, goed bij de 17e eeuwers, slecht in
het Empiretijdperk van omstreeks 1820,
slecht in de waterstaatsperiode van 1840,
toen er nog geen architecten waren; goed,
maar ook slecht bij de architecten van
heden, die niet allen begrijpen, dat het
raam het begin en einde der bouwkunst
is. Ook in dit opzicht is de architectuur
een kunst van verhoudingen.
Na de mooie donkere eikenhouten pla
fonds, waarop zich onze voorvaderen kon
den beroemen, kregen we de witte gestu-
cadoorde plafonds, die uit den booze zijn.
Met een hemelsblauw geschilderd plafond
had arch, de Meyer een zeer mooi effect
verkregen.
Meer dan de meubelen is de wand van
beteekenis. Tegen een slechten wand komen
zelfs goede meubelen niet uit, terwijl tegen
een goeden wand, slechte meubelen nog
vaak goed uitkomen. Toch moet men het
onrustige cn het teveel aan meubelen al
tijd trachten te vermijden.
Teveel wordt vergeten, dat wand en pla
fond met elkaar behooren te harmonieeren.
Het plafond komt tegenwoordig uitslui
tend voor rekening van den stucadoor, van
wiens werk arch, de Meyer geen bewonde
raar is.
De tegenwoordige witte plafonds geven
teveel weerkaatst licht, dat op zichzelf
dood is. Het directe licht is alleen het
naam stamt uit het Italiaansch, een beeld
houwer in gips. Hij smeed zijn dikwijls
zeer kunslig werk uit het nog zachte ma
teriaal; de vroegere plafonds waren door
gaans ook veel hooger dan tegenwoordig,
terwijl zij meestal uit den wand opkwa
men, waarvan prachtige voorbeelden zijn
te vinden in de Lodevvijk XIV en XV
stijlen.
De plafondversieringen, die wij nu nog
hebben, komen pasklaar uit de fabriek en
worden voor het afwerken in het plafond
tegen het tegelwerk gespijkerd. Men kan
daarvoor keuze doen uit monsterboeken, die
werkelijk ook monsters inhouden.
Een groot deel van dezen toestand komt
voor rekening van de bouwverordeningen,
die brandvrij materiaal voorschrijven, zon
der bepleisterde plafonds zou overigens het
wonen in veel huizen niet uit te'houden
zijn, tenzij een andere goede isolatie kon
worden aangebracht.
Dat er nog wel goede plafonds gemaakt
kunnen worden, bewijzen deze, welke uil
gevoerd werden naar ontwerpen van Dr.
Berlage, Van den Bosch, Lion Cachet cn
Nieuwenhuis, welke laatste voor een zaal
in het Scheepvaarthuis te Amsterdam per
kament gebruikte, omgeven met houten
lijstjes; hoewel dat plafond een mooie zach
te toon heeft, is het toch onrustig.
De glas-in-lood overkapping in de hal
van hetzelfde gebouw is van Lion Cachet,
de eenige kunstenaar, die zeer rijk weet
te werken, zonder overdadig en onrustig
irden
de
2 groote slaapkamers, ongeveer 3% M. in
het vierkant, een kleine slaapkamer en bad
kamer met closet
Zoo weinig mogelijk hout is aan den bui
tengevel toegepast en met uitzondering van
de overstekende goten en d^ teakhouten
voordeur bestaan de buitengevels uitslui
tend uit metselwerk van gelen klinker af
gezet met donker plint en stalen ramen
met fraai vensterglas en glas in lood. Be
halve de solide indruk die deze huizen ma
ken, zijn de onderhoudskosten van deze
gevels een zeer voorname factor uit
den aard zeer gering, daar het verfwerk
zich beperkt tot de overstekende goten, de
stalen ramen en de afvoerpijpen.
Wat de erfpachtcijfers betreft, we kregen
den indruk dat deze zeer meevallen; ze va-
rieeren van 158 tot 215 per jaar. Aan de
hqnd van de prijzen die deze woningen
moeten kosten de koopprijzen zijn voor
type A ii-400 met garage; type B ƒ5950 en
type C ƒ6450 met garage kunnen we dus
vrij gemakkelijk de kosten van bewoning
per jaar, inclusief het jaarlijks verschul
digde bedrag voor erfpacht, vaststellen.
In de omstandigheid dat men voor een
bedrag van pl.m. 650 taot 750 in een
EIGEN LANDHUIS
kan wonen, mecncn we dan ook de reden
te moeten zoeken, dat zulk een groote vraag
naar dergelijke huizen bestaat. Dit kan ook
worden afgeleid uit het feit, dat sommige
personen hun huizen met goede winst
van de hand hebben gedaan, niettegen
Naast tal van goede voorbeelden
moderne arbeiderswoningbouw, Zijn er ook
nog vele slechte, waardoor bewezen is, dat
het nog niet zoo gemakkelijk is om iets
goeds te bereiken. Dat gelukt zelfs nog niet
altijd in het betere werk, zooals in een di
rectiekamer van het gebouw der Ned. Spoor
wegen te Utrecht, waarin het fraaie pla
fond toch nog te onrustig is. j
Een meester in de interieurkunst is de
nu bijna vergeten arch. Lauweriks, de
vroegere medewerker van arch. De Bazel.
Deze, die veel invloed op zijn leerlingen
had, trekt zich gaandeweg meer terug in
het louter geestelijk leven.
Zijn kunst, die sterk beïnvloed is door
de Mayakunst, is een zeer aparte verschij
ning.
Deze kunstenaar laat de wanden altijd in
het plafond overgaan en bereikt daarmee
zeer eigenaardige effecten; hij verstaat de
kunst om iets wat maar klein is, bijv. een
hal in een bankgebouw te Hagen in West-
falen, een zeer grootsch en monumentaal
karakter te geven. Hij bouwde o.m. de I)uit-
sche afdeeling op de tentoonstelling te Gent
in 1913, cn ontwierp ook een tentoonstel
lingszaal te Keulen. Evenzoo ontwierp hij
'een Evangelische Kapel, zooals geen van
ons ooit zal kunnen nadoen.
Een goed leerling van Lauweriks was
arch, van Anrooy, die het interieur
Liberty te Amsterdam ontwierp.
Goed geslaagde plafonds gaven ook de
Klerk en Wijdeveld, welke laatste bij zijn
overwelving van de Theatertentoonstelling
vooraf wel niet geweten zal hebben, welk
een schitterend lichteffect dit zou veroor
zaken. Bij het ontwerpen vergeet trouwens
elke waarachtige kunstenaar zijn opgedane
theoriën om alleen volgens de inspiratie te
werken.
Vooral voor kantoren wordt nog al
gebruik gemaakt van het indirecte licht, dat
toch altijd gebrekkig blijft en veel
stroom kost Ook het indirecte licht is
zonder leven, hoewel door het vermijden
van schaduwen het gebrek eenigszins wordt
opgeheven.
Ten opzichte van het gips merkte arch,
de Meyer nog op, dat dit materiaal het
licht opslorpt en scherpe schaduwen geeft,
waarom het vooral gebruikt wordt voor
de modellen op de teekenscholen. Andere
materialen als marmer, laten het licht door,
waardoor vage omtrekken ontslaan, waar
naar het teekenen minder doenlijk zou zijn.
(Wordt vervolgd)
ONS BOUWBLAD VERSCHIJNT IEDERE MAANDAG
Geen gezellig intérieur
zonder een goede sigaar!
LAS TRES REIN AS Verpak! m
ceder-kisten van 100 stuks - Prijs 112—
r.G.HASEKAMP.iwT'g:
Glashaven 23 - Rotterdam - Tel. 7347
N.V. HOUTHANDEL
I
ROTTERDAM
JENSIUSSTRAAT 5 TEL. 43319
LINKER ROTTEKADE 36 TEL. 50255
Wij zijn de eenige L00NZAGERIJ,
die Uw hout desgewenscht ook
„GESCHUURD" levert.
N.V. KON. VE REEN IGDE
TAPIJTFABRIEKEN
ROTTERDAM
GLAS IN LOOD Buil
GEËTST GLAS
N.V. 1.6R0ERE S ZONEN GLJISIKDUSTRIE
DiiXSTRAAI 115-117113 - R OAM - TEL. 52407
ÜMiBHiJB ANNO 1896
HOUTHANDEL
Hugo de Grootstraat 139
ROTTERDAM
Woninggids
VAN LEEUWEN Co.
Prins iVïauritsplein 21
DEN HAAG. Tel. 55329
Vraagt aanbiedingen van
TE HUUR en TE KOOP
zijnde perceelen.
MAAKT CLICHE's VOOR
ALLE DOELEINDEN
TEGEN BILLIJKEN PRIJS
IJllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllJj
HOUTHANDEL
E ROTTERDAM
VUREN
GRENEN
GEZAAGD
GESCHAAFD
HOUTLAAN 19
TEL. 1302-1303
iiiiiiiiiimiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimii
I en Schoolstraat» Schiebroek
1 Oók uitstekende geldbelegging. Koopprijzen van
M f 5650.f 6550.Huurprijzen f 42.f 49.
1 p.mnd. Inl. dagel. op het wei k, Adrianalaan 141, en bij
Eemwijkplein 1, Voorburg, Telef. 78351
gunstig gelegen a/d. Schiebroekschesingel te
Schiebroek nabij den Kleiweg. Koopprijs billijk.
ÏWywk Dacreliiks te beprek
Dagelijks te bepreken op het werk aldaar of bij
JAC. SCHIPPERIJS, Heer Kerstantstraat 70 en bij
VAN ES en WILDEB0ER, Hoekschestraat 19. Rotterdam.
Zie geïlL beschrijving in .De Bonwwcreld. In- en Extérieur" Ld. I Juli 14
staande de kooper verplicht Is bij koop zoo
wel overdrachtskosten voor den grond als
voor don opstal te betalen. Hier is dus even
eens sprake van een goede geldbelegging.
Het blijkt verder, dat het plan zeer gun
stig gelegen is, wat betreft de verbindingen
met de stad.
Indien men verder weet, dat de woningen
met zorg zijn afgewerkt, van gas- en water
leidingen en electrische lichtinstallatie zijn
voorzien, alle deuren Lips-sloten hebben
en op kwistige wijze tegels zijn aan
gebracht waar dit vereischt werd, dan
kunnen inderdaad de prijzén van deze hui
zen billijk genoemd worden.
Het wil ons voorkomen, dat het streven
van de heeren van Ilarmelen, want ook de
zoon heeft een werkzaam aandeel in het
werk, om in deze buitengewoon fraaie tuin-
stadswijk landhuizen tegen minimale prij
zen te bouwen, appreciatie verdient en na
alles vvat wij thans vernomen hebben, zijn
we tot de overtuiging gekomen, dat een
maal „Segbroek" een der mooiste wijken
van de Residentie kan worden.
ZIJGEVEL.
In een adem moeten we noemen den ont
werper van het plan, architect H. Ch. Raeb.
Aan zijn genialen geest hebben we toch dit
ontwerp te danken. Samenwerking tusschen
architect cn bouwer in onzen tijd is gebie
dende eisch. De heer van Ilarmelen heeft
dit zeer goed begrepen en in architect Raeb
een in alle opzichten kundig ontwerper ge
vonden. De heer Raeb komt steeds niet iets
„aparts" voor den dag, ontwerpen die het
oog streelen en den voorbijganger aange
naam aandoen. Hij brengt iets meer dan het
„romantisch lieve" landhuisje; zijn ontwer
pen zijn wel overwogen en daarbij waar.
De ligging, zoo nabij de duinen en het
strand, opent, voor den toekomstigen bewo
ner de gelegenheid tot het maken van heer
lijke wandelingen. Ook wij hebben na ons
bezoek aan „Segbroek" het steile duinpad
dat zich .tusschen de duinen naar het strand
HANDELAREN
IN BOUWMATERIALEN
JAARVERSLAG TE LEEUWARDEN
De Vereeniging van Handelaren in Bouw
materialen in Nederland heeft haar jaar
vergadering te Leeuwarden gehouden, on
der voorzitterschap van den heer J. A. van
Wijngaarden.
Het jaarverslag van den secretaris zegt
dat 1928 één der belangrijkste jaren voor
de Vereeniging was.
In de eerste plaats herinnerde hij aan
den aankoop en inrichting van een eigen
gebouw voor de Vereeniging. In de tweede
plaats aan het oprichten door de Vereeni
ging van de Vereeniging van Cement-
handelaren.
In beide aangelegenheden zag hij een be
wijs van het vertrouwen in de kracht der
Vereeniging van Handelaren in Bouwma
terialen.
Ook een belangrijk punt noemde hij het
verkrijgen van principieele overeenstem
ming met de beide Aannemersbonden over
een overeenkomst tot verplichte arbitraire
beslissing voor alle geschillen tusschen we-
derzijdsche leden.
Spr. vestigde verder de aandacht op da
moeilijkheden in de credietverleening in
het bouwbedrijf, en wees daarbij op de ge
waardeerde poging van de Kamer van
Koophandel te Arnhem om te komen tot
een betere cn billijker wijze van invorde
ring van kleine vorderingen.
In zijn verslag deelde hij verder mede,
dat het aantal gewone leden der Verecni
ging 199 bedroeg, terwijl 77 fabrikanten en
importeurs de Vereeniging als buitenge
woon lid steunden.
slingert, beklommen en waren verrukt
over het schitterende gezicht, dat men op
de hooge duinen over Den Haag cn de
Noordzee heeft. Wij zagen in Noordelijke
richting, Scheveningen, Katwijk en Noord-
wijk liggen cn in Zuidelijke richting een
groot aantal stoomschepen voor den Hoek
van Holland voor anker, wachtende op hun
beurt om naar Rotterdam te kunnen op-
stoomen.
En toen wij besloten huiswaarts te kee-
ren, vonden wij als vanzelf den kop van dit
artikel: KEN IDEALE WOONWIJK.
BOUWMEESTER.
PAUWENLAAN
Is,
Pr
6
Al
N
3
«1
U
a.
tb
3
1
i
EIBERPLEIN
