DERDE BLAD.
UIT ZUID-AFRIKA
Radio Nieuws.
PETER EN Z'N ZUSJE
WOENSDAG 10 JULI 1929 DERDE BLAD PAG. 9
DE VERKIEZINGEN IN DE UNIE
DE PARTIJEN EN DE PROGRAMS
HET NATURELLEN-VRAAGSTUK
(Zuid-Afrikaansche correspondentie.)
Het jaar T929 staat in
Nederland. Engeland, het mandaatgebied
Duits Zuid-West-Afrika, en ook de Unie
van Zuid-Afrika zelf bereiden zich voor die
grote dag voor, waarop weer voor 4 of 5
jaren het algemene Regeringsbeleid zal be
paald worden. Als deze brief u bereikt, zul
len de telegrammen u reeds de üjtslag der
verkiezingen hier bericht hebben, maar 't is
misschien niet on-interessant, om hier 't een
en ander aangaande deze verkiezingen mee
te delen.
De vraag, die de kiezers hier op 12 Juni
lullen hebben te beantwoorden is deze: Zijt
gij tevreden en voldaan met de regeering
van de „Pakt" of Koalisie, tusschen de Na
tionale en Arbeiderspartij, die sinds 1924 aan
liet bewind is, of wenst gij 'n terugkeer tot
de regering van de Zuid-Afrikaanse partij,
die voor 1924 aan het bewind van zaken
was?
Zoals bekend, worden .wij hier, in Zuid-
Afrika, niet geplaagd door 'n veelheid dei
partijen, als b.v. in Holland en Frankrijk.
Vnör 1921 telden wij nog
vier partijen,
do Zuid-Afrikaanse Partij, de Nationale Par
tij, de Unionistiese Partij en de Arbeiders
partij. Dc eerste twee vertegenwoordigden
voornanielik het Afrikaans-sprekend deel
der bevolking, de laatste twee het Engels
sprekend deel. In 1921 echter kwam de fusie
tot stand tussen de Z.A.Pf en de Unionis
tiese Partij, de laatste partij werd ontbon
den, en dö leden daarvan en bloc overgeno
men door de Z.A.P. Dat na deze samensmel
ting* de strijd tussen de Z.A.P.
Nationale Partij nog in hevigheid en bitter
heid toenam, is duidelik.
De Nationale Partij tocli had steeds als zijii
leuze gehad: „Zuid-Afrika Eerste en Enigste"
de Unionistise Partij vertegenwoordigde het
Jingo-clcment, hetwelk geen ander doel
kende dan dc verheerliking en uitbreiding
van de Britse, macht en heerschappij. De
Z.-Afrikaanse Partij nam 'n positie in die min
of meer het midden hield tussen de andere
twee partijen, en had, vooral door het groote
vertrouwen, dat- vele Afrikaners in Generaal
Botha hadden, nog steeds de grootste invloed
in het land, en onder de Boeren. Onder het
leiderschap van Generaal Smuts, en aan de
amalgamasie met de Unionistiese Partij begon
de Zuid-Afrikaanse Partij echter wel aan in
vloed onder de Boere-bevolking te verliezen,
en bij de verkiezingen in 1924, noodzakelik
gewordep door de talrijke, voor de regeoring
elecht-uitvallende tusscnverkiezingen, verlooi
de Z A P. 'n groot aantal zetels aan de Na
tionale Partij.
De derde Partij, de hoofdzakelik uit Engel
een bestaande Arbeiderspartij, slaagde er in
om eveneens de Z.A.P. 'n aantal zetels af
handig te maken. De groote staking in Jo
hannesburg in 1922, met geweld door Gene
raal Smuts onderdrukt en het wantrouwen
dat de arbeiders koesterden in 'n partij die
feitelijk beheerst werd door de goud- en
diamantmagnaten, waren aan deze uitkom
eten niet vreemd.
Tekenend is, dat Generaal Smuts versla
gen werd in zijn district (Pretoria-West)
door 'n Engelse arbeider George Hav. De
Nationale Partij kwam als numeriek sterkste
uit de stembus te voorschijn, maar behaalde
geen volstrekte meerderheid. Dit leidde tot
de z.g. „Pakt"-regering
verkiezing, of hij na de 12e Juni zal voort
gezet worden, hangt van de uitslag af in
dien de Nationale Partij dc volstrekte meer
derheid zou krijgen (wat niet zo heel Avaar-
schijnlik is) zou 'n zuiver Nationale (en geen
Pakt) Regering gevormd worden.
Het andere gedeelte der Arbeiderspartij,
de z.g. Hoofdbéstuursgroep heeft geen over
eenkomst met dc Nat. Partij aangegaan, of
schoon het lijkt, of zelfs zij, om niet de Z.A.P.
in de kaart te spelen, zooveel mogelik drie
hoeksverkiezingen willen vermijden. Het be
staan dezer twee groepen is te danken aan
'n scheuring in de Arbeiderspartij, enige
maanden geleden, gedeeltelik veroorzaakt
door jaloesie, gedeeltelijk door de mecr-
linkse oriënteering van de Hoofdbéstuurs
groep, die, onder de gewezen Minister Ma-
dely, geen overeenkomst met enige partij
wenst aan te gaan, in tegenstelling met de
groep van dc ministers Cresswell en Boydell,
die eventueel niet ongeneigd zijn om het
Pakt met de N. P. voort te zetten.
Het kan niet ontkend Avorden, dat de pe
riode die. de Nationale Regering achter zich
heeft, gunstiger voor enige regering zol
Aveest zijn dan bv. de periode 1921—1924.
Langzamerhand, toch, begonnen ook hier de
verhoudingen, na de na-oorlogse schomme
lingen,
tot evenwicht te komen,
hetgeen de rustige ontwikkeling van het
land ten A'oordele kwam.
Toch kan ook niet ontkend worden dat de
Nationale Regering, vol van jeugdige moed
en kracht, zich met kracht geworpen heeft
op de oplossing van zoovele vraagstukken,
die reeds lang op oplossing wachten.
Daar was b.v. het Arme-Blanken-problcem
'n groot gedeelte van de, toch niet talrijke
Boere-bevolking verkeerde in behoeftige om
standigheden, omdat er geen werk was in de
steden, waar zij zich langzamerhand opge
hoopt hadden. Door hen, die voor 't stads
leven ongeschikt bleken, zoveel mogelik in
het Bocre-leven terug te brengen; door zoo
veel als mogelik naturellen, op de spoorwe
gen als ongeschoolde krachten werkzaam,
door blanken te vervangen; door het bevor
deren van nijverheidsontwikkeling, mede
door 'n beschermend tarief vast te stellen,
door al deze maatregelen heeft men, en met
enig sukses, getracht dit brandende vraag
stuk nader tot zijn oplossing te brengen.
De toestand is ietwat ingewikkeld. In Na-
tal, Oranje Vrijstaat en Transvaal hebben
alleen de blanken stemrecht; dc belangen
van naturellen en kleurlingen in deze 3
provinsies worden behartigd door 4 Senato
ren leden van de eerste Kamer) door de
Regering benoemd spesiaal om hun kennis
van. naturellen-zaken. Kaffers en Kleurlingen
in de Kaapkolonie echter stemmen met de
Blanken samen, zodra ze voldoen aan 'n
(zeer geringe) ontwikkel ings- en welvaartseis
Deze toestand is onbevredigend, daar de
turcllen-stcm, „die kombers-stem", in
districten in de Kaapkolonie reeds nu
doorslag geeft, en er alle uitzicht bestaat, dat,
in verband met dc emansipatie, die tans ook.
onder dc kaffers tot 'n zekere hoogte valt
waar tc nemen, hot aantal zwarte kiezers,!
dat nu nog betrekkelijk gering is (16.000!)
sterk zal vermeerderen.
Generaal Hertzog wil nu, in zijn tvetsont-
Avcrp,
■Het nijverheidsvraagstuk
was een van de Nationale verkiezingsplan-
ken In 1924. Hoofdzaak is niet het scheppen
van 'n uitvoer-industrie; voorlopig zijn de
eisen meer bescheiden, en zou men al#tevre
den zijn, do plaatselike mark te kunnen
minder afhankelik maken van buitenlandse
industrie ook van schecpvaartbelangen.
De grondslagen van 'n diamant-industrie zijn
gelegd; dc toekomst zal moeten leren, in
hoever deze pogingen sukses hebben, 'n Wet
tot de vestiging van 'n Staalfabriek met
staatshulp over te gaan, is aangenomen, en
bereids worden maatregelen getroffen om tot
de uitvoering daarvan over te gaan. En ook
de oprichting van andere, kleinere indu
strieën wordt zooveel mogelik bevordei'd door
verhoogde invoertarieven.
De Nationale Partij, die zich cr van be
wust is, 'n groot deel der Boercn-bevolking
:e vertegenAvoordigen, heeft ook getracht
door 'n verstandig Landbouwbeleid zich van
Min verdere steun te verzekeren.
Merkwaardig is het feit, dat te konstateren
•alt dat
de Rassen-verhouding
De kaffers, daarentegen, die, van nu af aan'
stemrecht zullen verkrijgen, zullen afzonder
lijk stemmen, en het recht krijgen, om zelf
tot drie (blanke) Parlementsleden te kiezen.
Zoodoende zal de kafferstcm afgescheiden
blijven van de blanke stem, en zal toch
A'oor de belangen van cle kaffers gewaakt
worden door hun eigen vertegemvoordigers
in de Volksraad. Dit geldt natuurlik alleen
voor de Kaapprovinsie. In cle andere drie
provinsies krijgen de kaffers door middel
van hun hoofden (kapiteins) het recht om
vier blanke personen voor dc Senaat te no-
mi neren, waaruit dc regering dan twee moet
benoemen. Dit aantal kan later verdubbeld
worden. De kleurlingen (d.w.z. zij, die ge
mengd bloed in hun aderen hebben, en die
gelukkig geen talrijke klas uitmaken) zul
len in de Noordclikc provinsies afzonderlijk
een lid voor dc Volksraad kunnen verkiezen;
Waar dus Generaal Hertzog de kaffers in de
Kaapkolonie iets ontneemt, geeft hij de na
turellen en kleurlingen in de Noordelike
Provinsies weer meerdere voordelen.
Het bezwaar
van de Zuid Afrikaanse Partij is nu, dat Ge-'
neraal Hertzog op die manier het Kaffer-kies
recht naar het Noorden uitbreidt, hetgeen de
Nationale Partij ten sterkste ontkent.
Generaal Smuts, als leider van de Zuid'
Afrikaanse Partij, wil nu, als hij aan de re
gering zou komen, 'n algemene Konferensie,
waarin ook de Kaffers op voet van gelijk
heid vertcgenAvpordigd zullen zijn, samen-j
voegen, waarop de politieke kant van de
kafferkAvestie zou behandeld kunnen wor
den. Waartegen dc Nationale Partij aanvoert
dat zulk 'n Konferentie nieuw tijdverlies zou
veroorzaken, en dat elk tijdverlies de oplos
sing oneindig veel moeilikcr maakt.
Zoo is dan nu
DE ZUIDERZEESTEUNWET
MEDEDEELINGEN VAN DE GENERALE
COMMISSIE
de laatste jaren atcI verbeterd is. Ofschoon
er nog verscheidenen, \-ooral in Natal, ge-
onden worden, die het moederland, „The
Old Country", or „Home" stellen bov
Zuid-Afrika, erkent toch hot meerendeel, ook
de Engels-sprekende burgers, dat Zuid-
Afrika voor hen hun vaderland is, en dat
zijn belangen komen vóór die van Engeland,
verklaring van onafhankelikheid bin-
het Britse Rijk van de Dominiums, dus
ook van de Unie, door Generaal Hertzog in
1926 van de Rijkskonferensie in Londen te-
uggebracht, heeft dan ook zelfs bij veel
Engelsen weerklank gevonden, terwijl ook de
i vaststelling van 'n Unie-vlag (het oud-Hol-
tussen Nationalisten en arbeiders. Do eer-1 |an(|sp oranje, Avit en blauw, met in de Avitte
sten beloofden gedurende de e.v. Parlemcn-j j,aan ,je 0u(j0 Transvaalse en Vrijslaatse vlag
taire periode geen Republikeinse of Afschel-1 gen - -- - -- -
dingspolitiek in het Parlement te
.verkreeg zo de steun van de Arbeidersparty.
Eerst tAvee, later drie arbeiders maakten
'deel uit van het Hcrtzbg-kabinet van 1924,
hetwelk nu in vol vertrouwen de uitspraak
van de Mezers afwacht. Terwijl met even
groot vertrouAven dc Oppositie de uitslag af
wacht.
De toestand is dus zo, dat de Zuid-Afri
kaanse Partij alleen cle stembusstrijd aan
bindt. De Nationale-Partij heeft Aveer 'n
overeenkomst aangegaan met één groep, de
z,g. Cresswell-grocp, van de Arbeiderspartij.
Deze overeenkomst geldt voorlopig slechts de
In vereenvoudigde spelling.
de Union Jack) als 'n komprom'
beschouwd worden;waarbij van beide kanten
konsessieö zijn gedaan.
■De vraag, die, ten rechte of ten onrechte,
bij deze verkiezing in het middelpunt staat,
is echter die:
Voor ol tegen het Naturellen-beleid,
zooals door Generaal Hertzog als Eerste Mi
nister en Minister van Naturellenzaken neer
gelegd in 'n aantal wetsontwerpen. Het stre
ven Avas geAveest om de oplossing van de
KafferkAvestie niet langs partijlijnen te doen
geschieden; nochtans is dit op 't oogenblik
het groote punt dat de verkiezingsstrijd be
heerst.
de verkiezingsstrijd
weer in volle gang. Ministers, oud-leden
de Volksraad en nieuwe Kandidaten gaan
rond, en tot on de kleinste plekken Avorden
srgaderingén "ehouden.
GeAvoonlik hebben deze vergaderingen
ordelik verloop, en het is slechts bij uitzon
dering dat cr gebeurtenissen voorvallen,, als.
enige, dagen geleden, toen 'n lid van -dc
Volksraad zekere heer Marwich, Minister
Boydell, zijn politieke tegenstander, ip 'n po
litieke vergadering tc lijf ging, 'n houding,
die ook door zijn eigpu. pers ten strengste
werd afgekeurd. ai$-
Die politieke vergadering i dragen'
enigszins ander cachet dan in Holland. Het
publiek, dat opkomt, heeft het recht zijn
eigen voorzitter tkiezen, en zo gebeurt het
herhaalde]ik, dat 'n spreker 'n vergadering
moet toespreken, die onder leiding staat van
'n voorzitter van de tegenpartij.
Nadat dan een of meer sprekers hun rede-
oeringen gehouden hebben, komt vragentijd.
Elkeen heeft liet recht vragen te stellen, en
geAvoonlijk wordt daarvan 'n druk gebruik
temaakt, voornanielik door politieke tegen
standers, wier doel het natuurlik is, om van
de sprekers verklaringen tc ontlokken, die
later met voordeel tegen hen of hun par
tij zullen kunnen gebruiken.
Bij het einde der. vergadering wordt ge
Avoonlijk 'n motie van dank en vertrouAven,
of een van dank en wantrouwen in de
spreker(s) voorgesteld, de laatste natuur
lijk door politieke tegenstanders van de
spreker, als ze op die vergadering iri -de
meerderheid zijn. 't Gebeurt echter niet veel,
wat laatste' Aveek plaats vond. Op 'n verga
dering in Lichten burg, waar 'n motie van
Dank en Onkunde bij meerderheid van
stemme tegen dc spreker werd aangenomen.
Gemengd Nieuws.
Zondagmiddag reed dc auto van den lieer
Meilink in den bocht van <k-n Avcg Borculo-
Haarlo op den motorrijder Leferink. De heer
jLeferink Averd van den moor geslingerd:
met een gebroken been werd hij in bewuste-
loozen toestand in bet ziekenhuis te Zutfen
opgenomen. De motor word zwaar bescha
digd. De heer Meilink kwam met zijn auto
door het plotseling remmen in een sloot
langs den avor iterceht. De auto werd slechts
licht beschadigd. Dc oorzaak van de botsing
is gelegen in liet regenachtige weer eri het
onvoldoende uitzicht ter plaatse.
VISSCHERS OPGELEID VOOR
ANDERE BEDRIJVEN
Voorschotten om 't bedrijf in stand
te houden
Hulpverleening.
In cle eerste medcdcolingen van cle genera
le commissie, bedoeld in art. 3 der Zuiderzee-
steunwot over het eerste kwartaal 1929, avcI-
kc nïeëdedeelingen cle commissie periodiek
zal laten verschijnen, laat zij voorafgaan een
kort overzicht omtrent haar werkzaamheden
over het tijdvak liggende tusschen cle volle
dige inwerkingtreding van de Zuiderzee-
steunwet (16 December 1927) tot en met 31
December 192S.
Uit dit voorafgaande overzicht blijkt, dat
op advies van de commissie reeds tegemoet
komingen zijn toegekend voor opleidingen in
den land- en tuinbouw, voor de groote en de
binnenvaart, in bedrijven, bakker, slager,
fietsenreparateur, smid, electricien, metaalbe
werker, sigarenmaker, enz.), en daarnaast
voor kommies bij de belastingen, kommies te
water en voor onderwijzer.
In 290 gevallen werden aan belanghebben
den of hun kinderen, tegemoetkomingen toe
gekend als vergoeding van gemaakte kosten.
In totaal heeft cle Commissie ongeacht Avat
Waterstaat uitgaf, 20.621 uitbetaald.
Voorlichting bij beroepskeuze werd ver
leend en voorkeur van plaatsing bij de Zui
derzeewerken.
Van dc 898 Averkzoekenden werden er 269
geplaatst. Aan 201 personen werd' 9061 'uit
gekeerd om elders Averk te aanvaarden.
In 57 gevallen werd ingevolge de Zuider-
zeesteunwet credict verleend. Tot stand zijn
gekomen: 12 credicten tot voortzetting van
bedrijven tot een bedrag van 3195; 29
dieten voor vervorming van bedrijven tot
bedrag van 145.417; 16 credicten voor in
richting van nieuwe bedrijven tot een bedrag
34.150.
In 104 gevallen Averdcn winteruitkeeringeD
verstrekt ton bedrage van 19.807.
Verschillende personen, van wie aangeno
men mag worden, dat zij door de droogma
king schade lijden, werden ondersteund.
Dc combinatie van bedrijven werd, omdat
er geen knechts waren, bevorderd.
Het eerste kwartaal 1929.
Over liet eerste kwartaal van 1929 werden
in 90 gevallen tegemoetkomingen, vergoedin
gen en toelagen voor opleidingen toegekend
of verlengd. Hiervoor, .werd door cle generale
commissie, dus behalve betgeen rechtstreeks
door het departement? van Avatcrstaat op ad
vies van dc commissie werd uitgekeerd, be
taald 6642.
Werdén verleend, 4 credicten tot voortzet
ting van bedrijven tot ceri bedrag van
1S05; 9 credicten voor vervorming van be
drijven tot.een be,drag van. 21.150; 4 credie-
teyi voor inrichting van uictiAyc.bedrijven tot
een bedrag van J 12.800.
Bij de generale comttussic Averd ingevolge
'verleende crödieten beschikt over een bedrag
van 47.580.
Aan 1779 personen werd gedurende kolde
ren of langoren tijd een geldelijke tegemoet
koming verleend.
Uitgekeerd Avord 107.999.
Winteruitkeeringen werden in 1009 geval
len verleend tot bedragen van 2 tot 9
per week, terwijl in totaal voor deze groep
werd uitgekeerd 75.375.
Van S7 belanghebbenden van 65 jaar en
ouder werden aanvragen om geldelijke tege
moetkoming ingewilligd. De wekclijksche uit-
keoringen aan deze groep bedroegen 3 tot
5. Uitbetaald werd aan 699 belanghebben
den van deze categorie 26.322.
Betreffende den moord van den 18-jarigen
F. L. te Wolfaartsdijk op zijn broer, verne
men wij nader, dat er meermalen ruzie tus
schen beiden is geweest. Dit Avas ook Vrijdag
he. geval en des avonds nam F. en geweer
en schoot, zooals gemeld, hiermede op zijn
20-jarigon broer E. L.. die niet direct dooa
Avas, cioch in het gasthuis te Goes is over
leden, Avaar Maandag-morgen Dr. Hulst uil
Leiden sectio op het lijk verrichtte.
De consterna ie in liet plaatsje, waar de
familie L. zeer goed stond aangeschreven,
is zeer groot.
HELER EN STELER GEKNIPT.
Door dc politie te Nijmegen Averd gisteren
gearresteerd zekere de II. uit Arnhem, ver
dacht van heling en zekere de K. uit Rot-,
terdam, die verdacht Avordt van verduiste
ring, van rijwielen. De K. is aan dc Rotter-
damschc politie overgegeven.
VERDRONKEN.
MILITAIR VLIEGTUIG
IN ZEE GEVALLEN
TWEE DOODEN.
Uit Den Helder wordt gemeld:
Het Fokker-verkenningsvliegtuig Type C I
en genummerd 547 steeg Dinsdagmiddag op
voor een dienstvlucht. Het vliegtuig werd
bestuurd door den eersten luitenant-vlieger
D. Brugma, terwijl als Avaarnemer fungeerde
de sergeant-vlieger A. Flick, beiden uit
Soesterberg. Op de hoogte van cle badplaats
Huisduinen boven zee geraakte liet vliegtuig
in een vrille en stortte in zee. Vanaf enkele
marine- en andere vaartuigen werd liet on
geluk waargenomen, die onmiddellijk ter
hulp snelden. Men slaagde er in den sergeant
vlieger Flick te vinden hij werd aan boord
van Hr. Ms. „Gruno" gebracht, waar slechts
kon worden geconstateerd, dat hij reeds Avas
overleden tengevolge van een schedelbreuk.
Men mocht er echter niet in slagen den
luitenant-vlieger Brugma te vinden.
Het onderzoek wordt met kracht voort
gezet.
Nader vernemen we nog, dat het vliegtuig
547 op het vliegkamp de Kooij was gedeta
cheerd voor het houden van de jaarlijksche
oefeningen in schieten en bommenwerpen.
Het was voor een dienstvlucht opgestegen.
Toen het vliegtuig de oppervlakte van het
water raakte, verdween het onmiddellijk in
de diepte. Slechts een olievlek gaf de plaats
aan Avaar de machine was gezonken.
De luitenant-vlieger D. Brugma was ge
huwd en had een kind en was 30 jaar oud,
terwijl de 20-jarige sergeant-vlieger A Flick
ongeiluAvd was.
Men meldt uit Cuxhaven d.d. 8 Juli:
Dé vischkotter H. F. 284 uit Finkenwar
dop, aan de Oost-Friesclie kust, is ten Noord-
Westen van he: lichtschip Xorderhey <4oor
den Hollandschen trawler YM 8 uit IJmui-
den geramd en zoo zwaar beschadigd, dat
de Duitsche boot koren tijd later zonk. D?
bemanning kon zich nog bijtijds in de boo
ten begeven en werd naderhand door een
anderen Hollandschen trawler opgepikt en
la'er overgegeven aan een Finkenwilrder
visscbersboot, die de bemanning te Cuxha
ven aan land zette. Volgens Aerklaringen
van de bemanning van het gezonken schip
zou de YM 78 na oe aanvaring met gedoofde
lichten zijn doorgevaren, zonder zich om het
in nood verkeerendc Duitsche schip te be-
kommeren.
ERNSTIGE MISHANDELING.
Dc 20-jarige F. S. uit Gcffen is, ernstig door
een mes verwond, in het groot ziekengast-
huis te 's-Hertogenbosch binnengebracht, op
advies van. Dr. Beek uit Oss, die de eerste
hulp had verleend. Alle spieren van den
linker-onderarm bleken doorgesneden. De.
oorzak is niet bekend, doch men vermoedt,
dat een vechtpartij heeft plaats gehad.
EEN RIJWIELDIEF.
Tc N. Schans is bij het verlaten van den
trein aan dc' verkeerde zijde, terwijl hij niet
in het bezit bleek te zijn van een plaatskaart,
aangehouden de 25-jarige J. H. de R., uit Rot
terdam, die bekend heeft verschillende dief
stallen te hebben gepleegd te Groningen en
te Leeuwarden; in eerstgenoemde stad drie
rijwielen en te Leeuwarden één.
1862 M.) UltsL
rt. Vocale solist
;n. 4.30—5 Gramofoon. 5—6 Klnder-
6.30 Guitaar-ioll. 6.30—7 Lezing over:
Ie verzekering. 7—7.30 Lezing over:
■zittei
r NCRV. Na af-
HILVERSUM (1071 M.) 10—10.15 MorgenwtJ-
toS—2—2.30 Gramofoon. 2.30—
enlngen. 3.30—4.30 Concert
A. de Ridder over: Auto-
Joncert. 8.01—8.15 Gra.i.o-
te Schevenlngen. Sollsten-
Peraber. Daarna Muziek.
1.05
12.15—2 oCnc<
elen. 6.01—7.45
8.15 Kurliaus
Muzle,k. 5,05 Orj
foon. 1.25 V.
Uromofoon. 8.55 Co:
LAXGENBERG I
10.35—12.10 Gramol
tending vooi
zing 10.10 Muziek.
12.55 Gramofoon. 1.:
5.55—6.50 Orkest. 8.20^—8.50 Ergens in
Vest-Duitschland. 8.50 Vrooluk programma
Jaarna tot 12.20 Concert.
ZEESEN (1649 M.) 6.10—11.05 Lezingen. 12.20
-1.15 Gramofoon. 12.45—5.20 Lezingen. 5 20
.20 Concert. 6 208.60 Lezingen. 8.50 Sollsto.n-
oncert. 9.20 Pianorecital. 9.50 Zang. Daarna tot
HUIZEN (336.. M„
LI—11.30 Ziekci
en plano. 56.30
6.30—7 Muzlckpi
1852 M.) UltsL
"2.30—
tje/ 7
HILVERSUM (1071 M.)
Na afloop:
.15 MorgenwU-
6.01—7.15
Vereenlgingsuurtje. 9 Oud-Holl. liederen.
Radio-Toon eel. 9.40 Voorzetting Oud-Hol
lng_ToOneel_
11.30 Sluiting.
DAVENTRY (1662 M.) 10.35 Kerkdienst. 1105
::ng. 11.20 Gramofoon. 12.20 Conct
2.20—2.45 Beeldui
Abb.
5.35 Kinderuurtje.
nrlizen. 6.55 Muzll
.1. 7.20 Lezing. 7.45 Lezli
1.20 Orj
3 20 Vesper ln de
05 Lezing. 4.20 Concert.
9 Berichten. 6,5n Markt-
VAN DEN SCHOMMEL GEVALLEN.
Dezer dagen viel het vijf-jarig zoontje van
den schipper K. te Wateringen, bij het spelen
van den schommel.
Het ventje kAvam zoo ongelukkig terecht,
dat het naar het ziekenhuis te Den Haag
moest worden vervoerd. Daar is het thans
aan de gevolgen van den val overleden.
BRANDWONDEN OP DE LOCOMOTIEF.
Terwijl een stoker van de Hollandscho
buurtspoorwegen zich te Goirle op de loco
motief bevond, geraakten zijn kleederen in
brand. Hij sprong uit de rijdende tram en
wentelde zich in het natte gras om. Over
dekt met brandwonden, is hij naar het gast
huis te Tilburg vervoerd.
(Nadruk verboden)'
29. Toen liep Peter naar huis. Dc achter
deur stond op een kier. In de kamer lag zijn
tol op den vloer, net zooals ze daar was blij-
en liggen. O, wat leek die hem nu groot!
Maar verder was er niemand thuisJa.
daar kwam poes door de achterdeur
binnen. „Een mooie jongen ben jij",
knorde ze. „Zoo slecht op je zusje tc passen!
Dc baas en z'n vrouw zijn al tAvcc dagen weg
om liet arme kind en jou to zoeken. Ze dach
ten, dat jullie allebei verdronken waren!
Maar hoo kom jc zoo klein? Ik zou je haast
niet gekend hebbent"
30. Nu, dat was gauAV verteld, maar poes
wi§t er ook geen raad op. „Ik zal hier maar
wachten, misschien komen vader en moeder
gauw terug", zei Peter. „Dat moet jij weten",
zei Poes, „ik ga maffen". En ze rolde zich
onder de tafel op en sliep in. Maar Peter
werd van den honger en het wachten moe;
hij ging tegen Poes aanliggen dat aa'os ten
minste zacht! en sliep ook in. Toen hij
zoo een paar uur geslapen had, werd hij
wakker, doordat iemand zachtjes op zijn
bloote teenen sloeg (Avant hij had z'n schoe
nen uitgetrokken!). „Moet je je tijd weer
venslajien?" zeide een stem vlakbij hem.
Waarlijk, Peter schrok, Avant dc zon begon
al onder tc gaan!
(Wordt Vrijdag vervolgd)
- FEUILLETON
De Waard uit de Dubbelde Witte Sleutels
of: De kajuitsjongen van de Mauritius
Door J. M. DROOGENDIJK.
31
Toch kon ook Van Noort een glimlach
niet onderdrukken bij het zien van net spei,
dat de wilde met zijn vervolger speelde? Nu
Avas hij weer achter Hannes, terwijl deze
hem een geheel anderen kant op zocht. Het
mes had hij nog steeds tusschen de tanden
geklemd.
Maar wat deed de wilde nu eensklaps! Van
Noort verbleekte. De zwarte nam het mes
in de hand en zwom met snelle slagen op
den jongen toe. Zou hijMaar neen, dat
zou toch te schrikkelijk zijn. Ook vele ma
trozen hadden de beweging van den wilde
opgemerkt en algemeen vreesde men dat
den jongen zijn vervolging duur te staan
zou komen.
Hannes, Hannes, pas op! Achter jc,
werd er geschreemvd.
Te laat echter. Voor Hannes de Avaarschu-
wing had kunnen hooren, was de wilde
hem op zij gezwommen. Eén beweging met
den scherpen kortjan ende dief was
niet meer te zien.
Hannes slaakte een kreet en was het vol
gend oogenblik ook verdwenen.
Te hulp mannen! riep Van Noort,
De aanmaning was echter niet noodig.
Drie, vier van de kloeksto matrozen lagen
reeds te water en zwommen met forsche
slagen naar de plaats Avaar ze Hannes had
den zien verdAvijnen. Voor ze die plek ech
ter hadden bereikt, Avas de knaap een eind
verder weer boven gekomen. Hij zwom
blijkbaar nog met evenveel gemak als even
te voren en tuurde in alle richtingen om
den wilde te ontdekken. Deze Avas echter
nergens meer te bespeuren.
Thans begreep men er aan boord niets
meer van. Men had gevreesd, dat Hannes
door den wilde gewond, misschien wel ge
dood was en nu zwom hij daar nog onge
deerd rond.
Het raadsel zou spoedig opgelost worden.
Toen Hannes den dief nergens meet zag,
zwom hij naar de Mauritius terug, Avaar hij
ïnet vreugde aan boord geholpen werd, ver
heugd als men was, dat hij aan den moord
aanslag, naar men meende, zoo gelukkig
ontkomen was.
Ben je niet gewond? vroeg men hem
van alle kanten.
Gewond? klonk zijn verwonderde we
den-raag.
Maar die wilde stak toch naar je en
we hoorden je toch gillen?
Geen wonder. De gemeene vent was me
stil op zij gezwommen en heeft toen kans
gezien de schede, waar mijn kortjan in had
gezeten, ook nog te kapen.
Een algemeen gelach steeg op en ook Van
Noort kon zijn ernst niet beAvaren bij het
zien van het ongelukkige gezicht, dat Han
nes bij deze woorden zette.
Daar zit de dief, Hannes! riep Dirk
plotseling. Ginds, heelemaal achteraan.
Waarlijk, daar ontdekte ook de beroofde
den dief, die, dood op zijn gemak in een.ka
no gezeten met blijkbaar welgevallen den
verworven schat bekeek.
Hannes Avas Aveer al bereid om over boord
te Avippen om den ongelijke» strijd te lier-
vatten. De admiraal was echter wijzer en
verbood het hem.
Neen Hannes, zei hij. Jc bent je mes
kwijt en je ziet liet nooit meer terug. Je
hebt nu toch zeker Avel gemerkt, dat die wil
de je in het zwemmen de baas is. Je hebt
je als een moedige jongen gedragen, doch
nu is liet ook genoeg geweest. Je blijft hier.
Ik zal jc avcI een ander mes geven, een dat
nog mooier is dan je vorige.
Hoewel met tegenzin moest Hannes
nes het bevel van den admiraal wel opvol
gen. Als liet aan hem gelegen had was hij
in zijn jeugdigen overmoed zeker opnieuw
de vervolging begonnen.
Doordat ieder vul aandacht geweest was
\'oor de vervolging, had men weinig of niet
meer op de andere wilden gelet. Deze had
den dus eenige oogenblikken vrij spel ge
had en de gelegenheid om een en ander te
kapen niet ongebruikt voorbij laten gaan.
Een viertal had het zelfs reeds zoo ver ge
bracht, dat ze een kanon hadden los ge
maakt en nu juist bezig waren om dit in
strument met vereende krachten over boord
te werpen. Zoover kwam het echter niet. Bij
tijds merkte een matroos wat er gaande was
Eenigszins hardhandig werden de wilden
nu op zij gesmeten en Van Noort, die nu
ook' zag, Avat er aan de hand was, vond dat
het nu genoeg was en dat het tijd AA'erd, dat
de Avilden van boord gingen.
Dat ging echter nog zoo gemakkelijk niet.
De zwartjes waren maar niet tc bewegen
hun kano's Aveer op te zoeken. Er waren
nog zooveel heerlijkheden aan boord, die ze
gaarne hadden meegenomen, dat zij den tijd
tot vertrek nog lang niet gekomen achtten.
De Hollanders zaten nu met hun gasten
wel een beetje in hun maag. Een paar ma
trozen, die Avat kort aangebonden waren,
begonnen alvast maar met de zwartjes over
boord te Averpen. Op die manier schoot men
echter al heel slecht op, want van de drie,
die op deze manier behandeld werden, kro
pen er toch zeker twee aan de andere zijde
weer naar boven.
Jaap niet dc roode ooren had zich met het
heele bezoek niet veel ingelaten. Hij Avas
kalm op zijn post aan liet roer blijven staan
en keek het zaakje maar zoowat aan. Nu de
zwartjes echter niet goedschiks van boord
te krijgen waren, meende hij zich er mede
te moeten bemoeien.
Dirksz., riep lnj tot een der matrozen,
die zich verdienstelijk maakte met de wil
den over boord te werpen, houd daarmee
maar op, dat is monnikenwerk. Neem jij
het roer maar eens, dan zal ik de zwartjes
wel er eens beenen laten maken.
Hoe wou jij dat dan doen. Jaap? vroeg
de aangesprokene, half onwillig om aan het
bevel te voldoen, daar hij het wel een aan
gename tijdspasseering vond om de wilden
te „depccheeren".
Laat dat maar aan mij over, zei deze
geheimzinnig. Kom jij maar hier en voor er
vijf minuten verder zijn, is al dat zwarte
goed verdwenen.
Dirksz. bromde nog wat, maar begaf zich
toch naar het roer. onderweg nog twee wil
den over boord smijtende.
Ziezoo, dat zijn er veertien, zei hij tot
Jaap niet een vergenoegden grijns op zijn
gelaat. Zie jij nu maar dat je de anderen er
af krijgt.
Jaap zei niets, maar wenkte een paar ma-
torzen met wie hij in het ruim van de Mau
ritius verdween.
Enkele minuten verliepen er. Toen hoor
de men een donderenden slag. Dc Mauritius
kreeg een hevigen schok, zoodat al de zwar
ten en ook sommige matrozen onderst bo
ven tuimelden. Weer kwam er een ontplof
fing en nog heviger dan zoo straks was de
schok, zoodat de zwarten, die meerendeels
weer op hun beenen stonden, ten tweede
male omver vielen. Maar toen het derde ka
nonschot gelost werd, viel er niet één wilde
meer omver. Die hadden allen de plaat ge
poetst en zwommen met snelle slagen naar
hun kano's, af en toe vol angst omkijkende
naar dat wonderlijke schip, dat vuur en
rook uit zijn buik blies.
Komt maar boven, jongens! schreeuw
den de matrozen naar omlaag. Ze zijn er al
len van door.
Maar Jaap meende nog een paar schoten
te moeten lossen om cr den schrik nog meer
onder te brengen. Nog wel drie, viermaal
donderden de kanonschoten over den wijden
oceaan. Toen was het meer dan genoeg. In
alle haast zag men de wilden hun kano's
naar land roeien.
Jaap nam nu weer zijn oude plaats bij
het roer in, de zeilen werden geheschen en
de Hollanders zetten hun tocht Westwaarts
voort.
Nog lang echter werd er over de ontmot
ting met de zwarten gelachen en gepraat
dagen daarna kon Hannes nog hooren:
Och Hannes, leen me eens even je mes
om dit touwtje door te snijden.
Dat hield niet op, voor de scheepsjongen
zich zeiven overwon en hij het mes. hem
door Van Noort geschonken, in zijn gordel
droeg.
HOOFDSTUK XX.
Hoe de Spanjaarden beetgenomen werden.
Den 17den September vertrokken de Hol
landers van de Ladronen en maar steeds
WcstAvaarts koersende, kregen ze den liden
October een groep bergachtige eilanden in
t gezicht. Dit waren volgens Van Noort de
Philepijnen.
Zoo was men dan in den Indische Ar
chipel aangekomen en daarmee in de streek,
waar de Spanjaarden voor een groot deel
heer en meester waren. Oppassen werd dus
de boodschap.
Nadat men liet anker in een baai in één
der eilanden had laten zakken, riep Van
Noort al zijn mannen aan dek om hen eens
toe tc spreken.
Toen de admiraal, die op de campagne
stond, zijn oog liet gaan over de groep man
nen. dacht hij onwillekeurig aan allen, die
mee uitgevaren waren, maar op de lange
reis den dood bedden gevonden. Hij dacht
aan hen, die in de ruwe houten kisten op
den bodem der zee rustten; die waren ge
storven door ziekte en gebrek of waren ge
sneuveld in gevechten met inboorlingen of
Portugeezen.
Zijn gedachten gingen uit naar dc man
nen van de Henrik Fredrik, naar De Lint
en Gijzen, zijn beste vrienden aan boord der
Magelaensche vloot, die immers ook wel
zouden rusten in het groote zeemansgraf.
(Wordt vervolgd.y
