BOND VAN CHRISTELIJKE
POLITIE-AMBTENAREN
10 JULI 1929 EERSTE BLAD PAG. 3
ALGEMEENE VERGADERING
TE ASSEN
DE OPENINGSREDE
Heden en morgen wordt te Assen in de
groote congreszaal van het café-restaurant
„Bellovue" het jaarlijksch Congres gehouden
van den Christelijken Politiehond.
Het congres, dat hedenmiddag door den
voorzitter, de nheer B. Reeder uit Rotter
dam werd geopend, wordt, evenals de vorige
jaarvergaderingen door een groot getal van
Christelijke politiemannen bezocht.
Vooral uit de Noordelijke provinciën is
dankbaar gebruik gemaakt van de gelegen
heid, om de vergadering bij te wonen.
Nadat de eerste drie verzen van Psalm 105
waren gezongen en de voorzitter Psalm 47
had voorgelezen, ging hij voor in dankgebed.
Openingsrede.
Spreker begint met te herinneren aan de
blijdschap welke zich weer meester maakt
.van aller hart, nu de congresgangers als
oude bekenden elkan
der weer mogen be
groeten.
Dat op zichzelf
reeds is voor de voor
mannen, die een
groot deel van hun
leven aan de Chr.
Pol. Vakbeweging
moeten geven, een
geestelijke verkwik
king, omdat deze
blijdschap 'n verbor
gen kracht en niet
te keeren arbeidslust
voor de organisatie
inhoudt
Sjir. meent ook in
deze vergadering den in het jaarverslag be
luisterden danktoon te moeten doen hooren.
God zegende den Bond rijkelijk in het verloo-
pen jaar. De groote waarde, welke de Chr.
Pol. Bond in stoffelijk en geestelijk opzicht
voor Bond en leden heeft, dringt niet immer
voldoende tot allen door. 't Is de vraag, of in
de levenspractijk, in eigen geloofs- en ge
bedsleven de eischen, welke het lidmaat
van den Bond medebrengt, wel voldoende
worden beleefd.
Het hart van allen popelt, wanneer men
het ledental van den Bond regelmatig ziet
stijgen, maar het wordt daarbij als een be
hoefte aangevoeld, dat het verblijdend groei
proces meer dan tot heden de jongere krach
ten naar voren moet brengen. Zij moeten
straks het werk der ouderen overnemen. De
jonge, bekwame figuren, welke zeer zeker
in de kringen der leden worden gevonden,
moeten in de voorste gelederen komen, Daar
van moeten straks het Bondsbestuur en ook
de Afdeelingsbesturen een bepld geven.
Het ledental dat de 1350 nadert, moet nog
worden opgevoerd.
Tegenwerking, althans geene of slechts
geringe medewerking van geestverwanten,
die als volksvertegenwoordigers in publieke
lichamen zitting hebben, belemmeren in
meerdere gemeenten door hunne houding een
met vrucht te voeren propaganda. Ten plat-
tenlande en in vele kleine steden is nog een
ruim propaganda-arbeidsveld. Tientallen, zoo
geen honderden collega's bij gemeente en
Rijkspolitie alsmede bij het wapen der Ma
rechaussee werkzaam, behooren in den Chr.
Pol. Bond.
Zeer in het kort wijst Spr. op de succes
sen in meerdere gemeenten behaald, terwijl
hij verder memoreert, dat ook bij de laatste
herziening der loonen van het Rijkspersoneel
iets voor de Rijksveldwachters mocht wor
den tot stand gebracht. Allerminst leverde
dit voldaanheid op, maar het bestuur acht
zich gelukkig vrijmoedig te durven verkla
ren, dat zonder invloed van den Chr. Bond
het resultaat vrij zeker nog kleiner was ge
weest.
Spreker bespreekt verder de verhouding
tot de andere bonden en spreekt er zijn leed
over uit, dat gedurende het laatste jaar zoo
nu en dan vrij scherp moest worden opgetre
den tegen den modernen Bond. Meerdere
eensgezindheid is, met erkenning van de be
staande klove, gewenscht, welke begeerte
echter niet mag leiden tot een verkorten van
de waartieid.
Gewezen wordt verder op het wetsontwerp
voor de Rechtspositie van het overheidsper
soneel; de hoop wordt uitgesproken dat geen
politieke oorzaken de behandeling van dit
ontwerp langer mogen tegenhouden.
Van de agenda noemt spreker de aanslui
ting bij het C.N.V. het voornaamste punt; hij
spreekt de verwachting uit dat de ernstige
voorbereiding voor de behandeling van deze
aangelegenheid een Vlotte en juiste behande
ling mogelijk zal maken.
De gelegenheid een korte beschouwing te
geven over de jongste politieke gebeurtenis
sen, wil spreker ontwijken. Niet omdat de
verkiezing voor Bond en leden geen beteeke-
nis had. Zelfs bestaat naar sprekers overtui
ging tusschen den arbeid der Staatkundige
politieke partijen en de Vakbeweging een
nauwer verband dan vaak gedacht wordt.
Intusschen hoopt hij, dat de verhouding
tusschen deze ieder op eigen terrein werk
zaam zijnde lichamen, wat het protestant
Christelijk volksdeel betreft, in de naaste,
toekomst meer een daadwerkelijk karakter
moge verkrijgen; daarin wordt in het moder
ne kamp z.i. een voorbeeld gegeven dat in
meer dan één opzicht de Christelijke vakbe
weging en de Christelijke partijen iets te
zeggen heeft.
Spreker wijdt, terwijl de vergadering de
woorden staande aanhoort, eenige woorden
ter eerbiedige nagedachtenis aan de vier
gevallen kameraden, die in Januari van dit
jaar hun leven in- en voor den politiedienst
op zoo tragische wijze moesten laten.
Meier, die een getrouw lid van den Bond
was en ook Van der Molen, Hoving en Werk
man, ze waren allen politiemannen, wier
naam in betrekking tot hun werkkring een
goeden klank had.
De voorzitter spreekt tevens een woord ter
nagedachtenis aan de onlangs op Curaq.ao
bij den overval van de henden uit het vaste
land van Amerika omgekomen militaire po
litiemannen, die bij de verdediging van de
belangen van de natie door moordenaai's-
hand werden omgebracht
I-Iij eindigt zijn openingswoord met de
Asser collega's reeds bij voorbaat te danken
voor het werk, dat ze als ontvangende Afdee-
ling verrichtten. Een woord van welkom
richt hij tot alle aanwezigen; tot afgevaar
digden en gasten, en spreekt den wensch uit
dat geloofskracht en innerlijke liefde tot de
zaak van Gods Koninkrijk naast een diep ge
voel van afhankeliikheid van Godes hulp,
allen tot den meest mogelijken vruchtbaren
arbeid op het Congres zal begeesteren.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
GEREF. GYMNASIUM TE KAMPEN.
In de jaarvergadering van de Nat. Vereen,
voor Geref. Voorbereidend Hooger Onder
wijs, waarvan het Geref. gymnasium te
Kampen uitgaat, werd tot primus-curator
voor Drente in de vacature Ds. v. Halsema
gekozen Dr. J. H. de Groot, geneesheer te
Zuidlaren, en tot secundus Ds. T. L. Kroes
te Ruinerwold. Tot primus-curator voor Gel
derland werd benoemd Ds. G. Renting te
Winterswijk en tot secundus Dr. W. I-Iaver-
katc, geneesheer, te Veldwijk. Tot secundus
voor Zeeland werd benoemd Mr. J. W.
Goedbloed te Goes en voor Overijsel O. v.
Drimmelen, notaris te Kampen.
De aftredende leden van de commissie van
toezicht, prof. L. Lindeboom en prof. Dr. T.
Hoekstra werden bij acclamatie herkozen. De
jaarverslagen van secretaris en penning
meester werden goedgekeurd. De vereeniging
leed een kapitaalverlies over 1928 van
f 613.23Vfc. Het tekort is dalende.
Na afhandeling der agenda hield Ds. K.
Schilder, van Délfshaven, een referaat over;
„Het onderwijs in de geschiedenis volgens
ons Geref. belijden", waarop eenige discussie.
MIDDELBAAR ONDERWIJS.
CHR. H. B. S. TE DORDRECHT.
Tot leeraar aan de Chr H. B. S. Dordrecht
voor het vak aardrijkskunde is benoemd
zondheid en andere werken van openbaar nut,
enz. De dienst der nationale schuld is gedu
rende 86 jaar nooit onderbroken,
met ingang van 1 September a.s. de heer
J. Visschër, doctorandus in de Geografie
aan de Rijksuniversiteit.
PROTESTEERENDE LEERAREN.
Het hoofdbestuur van de Alg. Vereen, van
leeraren bij het middelbaar onderwijs heeft
per telegram bij den Minister van Onder
wijs geprotesteerd tegen het feit dat regle
ment en programma der eindexamens H. B.
S. A., en B. zijn gewijzigd, zonder dat de
vereeniging is gehoord.
LAGER ONDERWIJS.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Appelscha mej. G. Hoogeveen aldaar
Bed'urn: (Geref. U.L.O. school): S,
Nieuhuis te Groningen, als vakleeraar Han
delskennis.
EXAMENS.
PROMOTIES.
u denburg. gebot
t doctor jn de
stiteld: ..Over d
begeerle. oo proefschrift getiteld: ..Der hirt de?
hermits npokalypsc oder allegorie?"' de heer
Roelof van Deemter, geboren te Delfzijl.
Gem. Universiteit te Amsterdam.
Bevorderd tot doctor In de Rechtsgeleerdheid
op proefschrift: ..-Regel I tot en met XII van de
YorK-Antwcrp Rules 1324" de heer H. G. W.
Worst, geboren te Oosterend (Fr.)
Rijksuniversiteit te Utrecht. Se
ctor ln de geneeskunde op
zieleen", de lie
bloed bil ge-
ACADEMISCHE EXAMENS.
Rijksuniversiteit te Leiden. Gesl.
voor het doctoraal examen Indisch recht de
hoeren J. L. W. de Greef, den Haag; voor het
propaedeutsch examen godgeleerdheid de hee-
ren J. Bronsgeest. Leiden; D. Bender, Leiden:
W. de Jong, Katwijk aan Zee; en J. P. van
MiUlen, Leiden; candldaatsexamen wis- en na
tuurkunde (A) de heer J, do Boer, Rüswu'k;
Idem (D) de heer J. van den Handel Rotter
dam: Idem (IC) mej. A. C. A. M. Fleerkamp.
Leiden; idem (A) en Idem (E) de heer A. van
Vlanen, Lelden: candldaatsexamen Ned. Lette
ren de heer J. Reycrs, Lolden; candldaatsexamen
geschiedenis mej. G. BurgersdUk, Lelden: doc
toraal examen rechten mej. D. E. J. Schilfer,
Lolden; candldaatsexamen Indisch recht de hee
ls'. C. Beudeker, den Haag; Souw Hong Tjoen
olcll, Ooegstgeet
R. S.
irkunde A, de he<
Leidei
daatsexi
Th. J. van Rossum, den
Haarlem; prop. examen go<
geleerdheid mej. A. C. Luyt, den Haag: me
N. Avis, Zaandam en de hoeren J. F. va
Royen, Amsterdam en F. E. van Leeuwei
Utrecht.
Universiteit te Amaterdar
Geslaagd voor het doctoraal examen in c
Rechtsgeleerdheid de heeren: F. v. d. Vloodt e
S>. Bas Backer en voor het prop. examen In c
odgeleerdheid de heer M. v. Wlchen (cu:
F. H. Wolthuis en de dai
R. Onderwater. T. H. Wlerenga, J. C. van Ever-
dingen. A. C. Nieuwcnh uyse.
tl n Tv r 11 e I I ir Ntlmeeen Gesl
doctoraal examen rechten de heer C
van Aren. Gesl. cnnd.-ex. rechten de
V. M. J. C. van Phaff en M. F. da
voor het cand.-ex. Nederl. taal- en letter
kunde de dames: H. J. Kuik en O. J. Mledema;
het cand.ex. wis- en natuurk. (K): J. C.
EXAMENS-NOTARIAAT.
v e n h a g e. Gesl. Ie ged. mr. dr. A
e "s-Gravenfcage. voor het 2e ged.
te Breda en C. Steunder te Utrecht.
Geslaagd: J. 1
i Steenbergen. W.
Steenbergen. J. F. M. Steinmetz, A. J. Telcelen-
;g, W. Uhlenbeck.
1. C.
d. V<
3. v. Dop, M. Northott, P. Pot. P. SÏIedrecht
:n de dames H. Eykman en P. Junker. Afgew.
candidaten.
E1NDEXAMENS-CHR. KWEEKSCHOLEN.
Irand te Hard.lnxveld en F. A.
cht. (Chr. Kweekschool Rehoboth)
Geslaagd do he.
Haringvliet 48).
EXAMENS ONDERWIJZER.
J. Schouten, L. Stool
W. van Nes, de heeren J. I
P. Verberekmoes. allen t
ej. A. J. M. dq Bruin te Leidei
EXAMENS-STUURMAN.
Gravenhage. Gesl. Ie st. gr. stmv. K.
K. JPentinga; 2e st. gr. stmv. H. L. Blok. W.
hone. E. D. Teensma, C. v. d. Toorn, en
EXAMENS-MACHINIST.
i C. J. Scheybeler te Vliseingei
Kunst en Letteren.
DOMPRIJS VOOR POëZIE.
De Domprijs voor poëzie, ingesteld door
het tydschrift „De Gemeenschap", is toege
kend aan Anthonie Donker voor zijn bun
del „Kruistochten". De prijs zal hem wor
den uitgereikt 12 Juli '29 in Hotel des Pays
Bas te Utrecht
KAREL VAN DE WOESTIJNE.
De Vlaamsche dichter Karei van de
Woestijne is naar de Maasb. meldt
ernstig ziek.
DE KUNST VAN VERTALEN.
Over dit onderwerp heeft aldus „Hoo
ger Leven" Ludwig Fulda in de Univer
siteit te Berlijn voor "de studenten een le
zing gehouden.
Dat vele Duitsche vertalingen het
geldt evenzeer voor andere talen over
het algemeen zoo slecht zijn, wijt Fulda
aan de weinige pretentie van den kant
der uitgevers en lezers en over het weinige
begrip omtrent het wezen eener goede ver
taling. De aesthetica heeft zich merkwaar
diger wijze vrijwel niet met deze kunst
bemoeid, ofschoon ook zij aan bepaalde
wetten gehoorzaamt.
De kunst van vertalen is geen productie
ve kunst, maar zij is ook niet enkel repro
ductief, want zij moet vóór alles: her
scheppen. Ze reproduceert niet als de co-
pist van een schilderij, die een werk her
haalt, doch de vertaler geeft aan een werk
een eigen anderen vorm. Hij herhaalt in
zich de voorstelling van den schrijver en
zoekt voor de woorden, welker zin hij zoo
nauwkeurig mogelijk moet beseffen, het
juiste aequivalcnt. Zoo alleen kan hij ge
voelstoon en stijl treffen. De vertaler moet
zelf schrijver zijn.
Zooals de tooneelspeler in een rol kruipt,
zóó moet hij onderduiken in de gestalten,
de sfeer en den stijl van het origineele
werk. Het komt er nog niet zoozeer op aan,
dat hij de taal, waaruit hij vertaalt, be-
heerscht, doch dat hij zijn eigen taal ten
volle machtig is. „Ieder spreekt haar, niet
velen kennen haar!"
Echte lyriek is niet te vertalen. Geen
vreemde dichter wordt in andere landen
volks-eigen.
De vertaler is een veerman in het gees
telijk verkeer.
Fulda waarschuwde, dat hij zich van
zijn verantwoordelijkheid dient bewust te
zijn en geen minderwaardige goederen
maar alleen werkelijk voortreffelijke za
ken van den vreemden oever naar het
eigen land overzet. Hij kon aldus ein
digt het verslag der lezing niet genoeg
waarschuwen tegen de vele vertalingen
van onbelangrijke boeken.
GOLVINGEN IN DE DICHTKUNST.
Aug. van Cauwelaert begint een kroniek
der Vlaamsche letteren in „De Dietsche
Waranda":
„Het gaat in de literatuur, zooals op de
school: er zijn sterke klassen en er zijn
zwakke. Dat gaat met golvingen. Zoo werd
de Vlaamsche letterkunde in drie jaar
tijds, van 1877 tot '79 verblijd met de ge
boorte van Karei v. d. Woestijne, LI. Teirl-
nick, Jul. Persijn, K. v. d. Oever, Joz. de
Cóck, Joz; de Vocht, Jan Ilanmenecker,
C. Eekels, L. Boekelmans.We hebben
eenige jaren later een zwakkere golf ge
had, waar het joviale gezicht van E. Tim
mermans bovenuit licht. Daarop is de
nieuwe en dreunonder golf gevolgd der
'.•Jongeren": Paul van Oestneyen, Wies
Moens, Marnix Gijses,Maur. Roelants, A.
v. d. Velde, er. Walschap, Ach. Mussche, R.
TIerzeman e.a. in wier gezelschap de vrou
welijke gevoeligheid van Alice Nahon zich
een beetje verloren moest voelen.
Daarna hebben w-e weer vijf jaar moeten
wachten vóór zich de eerste van de jong
ste Jongeren vertoonde: André Demedts.
Hij was pas negentien toen ik zijn eerste
gedicht ter beoordeeling ontving; het was
dat ontroerde gedicht op de dood van een
kameraad:
„Vanmorge'n is je meisje gekomen, bevend,
en haar ogen ontstoken en rood,
ik heb begrepen wat zij niet zeggen kon:
de tijding van je dood.
Mijn hart had gehoopt dit woord niet te
lioren, maar het mocht niet zijn,
en nu springt wanhoop als een hond op
mijn borst en ik snik van meedogen en
pijn".
Hier kon zich geen vergissen: in dezen
aanhef zong een begenadigd dichterschap
zich los, in golvende bewogenheid".
„KORT WOORDENBOEK".
Een „Kort Woordenboek" over histori
sche en mythologische personen uit de
Grieksche en Romeinsche Oudheid werd
door dr. C. J. Wynaendts Francken samen
gesteld.
Gemengd Nieuws.
IN DE SLAAPKAMER VERONGELUKT.
Een bijna anderhalfjarig zoontje van de
fam. v. d. L. te Roosendaal had Woensdag
1.1. het ongeluk, terwijl bet op de slaapka
mer speelde, bet los liggend marmeren blad
van het nachtkastje te trekken, waardoor
de kleine het blad op het hoofdje kreeg.
Het kind kreeg een zware hersenschudding,
waardoor het thans is overleden.
VLEERMUIZENPLAAG.
Te Aarlanderveen had een bewoner over
last vanvleermuizen. Men vond ze al in
de huiskamer. Al spoedig ontdekte men de
schuilplaats dier vieze beesten en niet min
der dan een 60 tal werden er op straat ge
smeten.
DOOR EEN KOE OP DE HORENS
GENOMEN.
Te N. Amstel is een visscher onverwachts
door een koe op de horens genomen en tegen
den grond gesmakt. De man werd met 3 ge
broken ribben opgenomen.
BIJ DE HARINGVISSCHERIJ OMGEKOMEN
Dinsdag is te Vlaardingen aangekomen de
motorloggcr VI. 49 van de reederij v. d. Burg
aldaar die van de haringvisscherij op de
Noordzee is teruggekeerd, omdat Zaterdag
morgen om acht uur de 39-jarige schipper,
R. Bot, overboord is geslagen. De man'was
drie weken geleden voor de tweede maal
gehuwd; hij had vijf kinderen.
Economie en Financiën.
BINNENLANDSCHE LEENINGEN.
Rotterdam.
B. en "W. van Rotterdam stellen den raad
voor, hen wederom voor drie maanden tc
machtigen tot het aangaan van kasgeld-lee
ningen tegen door hen te bepalen rente, met
dien verstande, dat het totaal bedrag der
aldus aangegane schuld een som van f 25 mil-
lioen niet zal mogen te boven gaan.
DE MSP.
De Visp verkochten uit oogst 1929 1300 ton
superieur a f 12,50 en weigerde biedingen a
f 12. De vorige transactie werd afgesloten
tegen f 12.
HOLL. DISCONTEERINGSBANK.
Op de vergadering van oblïgatiehouders werd
bcsioten de Trustee te machtigen een som
matie uit te brengen en de leening opeisch-
br.ar te verklaren en bovendien een actie in
te stellen tegen directie en commissarissen.
Obligatiehouders moeten daartoe hun stuk
ken laten afstempelen en f 5 per stuk storten.
REPUBLIEK CHILI.
De heeren Mendelssohn Co., Nederland-
sehe Handel Mij., Banque de Paris et des
Pays Bas, De Twentsche Bank, N. V. Effecten
Maatschappij Amsterdam en Rotterdamsche
Rankvereeniging berichten, dat de inschrijving
t« hunnen kantore openstaat op Zw. frs. 8
Tnillioen 6 pet. buitenlandsche leening der
Republiek Chili op 15 dezer tegen 88)4 pet.
De betaling moet geschieden op 25 Juli.
In Zwitserland worden tegelijkertijd Zw. frs.
14 millioen door een syndicaat onder leiding
van de Schweizerische Kreditanstalt, Zürich,
geëmitteerd.
De opbrengst dezer leening zal hoofdzakelijk
worden aangewend voor verbetering van dc
havens, den aanleg van spoorwegen, irrigatie-
werken. werken tot bevordering der volksge-
Rivierberichten.
HANS WEEKT gep. 9 Juli en bestemd na
ltOTERDAAI: Lecndert. Pieter st- Telegraaf
t. Jeanette, Tuk; Maria Tiieresla 'v d Bos; H
rika. Vegter; Louise Sophia Holzwük; Johai
Maria, Verachu
ST. PHILIPSLAND: 3 Gebroe Ic
DELFT: Amicul De Ruiter.
EERGEN OP ZOOM: Pietenerlla. Koopman.
lem°iR1Dekk"T: WiIhelm stahlh"1: I'hns WH-
IJMUIDEN: Oome Hein st.
's-GP.AVENDEEL Rival st.
LEEUWARDEN: Libra st.
^AMSTERDAM: Eeeland, Nooitgedacht; Osa 3,
HAXSWESRT: Cornelia st.
GRAVENHAGE; Excelsior De Hi
Blok.
KEIZERS VEER:
::nantje Mookhoek.
DUITSCHLAND: Caroline. Bal: "Rosa. Fhlllpp:
Mathilde. Von Driel; Naval, van Kerkhoven
Serpent. Groenendijk; Lyre. Keiman; Emma. Dc
Keersemaker; Durance. Nauwelaars. Nautilus 11
van Geffen: Joseph. Mohley; aBto 9, Poontjes:
Pctronella. Knol; Ter.agona. Luiks; Maria van
MessemFlora van Dongen. Eva Hamel.
BELGIE: dc- t. Valentine. Catharlna 2 Ver-
de Velde; Rlcl
nsEbenh;
o. Sterling; Elisabeth Mnria. Vermev; Dank-
lield. Dodde; Medium. Engels. Hc
- .Theu;
:abeth 2
i Adel; Ph'ai
nnx. Hcllobosch; Onderne
:osmopolite, van Diik. Flora, van HooienVer-
eau, Ney; Maine. Hnn.s; Amstubet, Doom
LOBITH. Juli.
Rci-rKLBAM: st. wilhelm: et Raab IC 8
»u I; at. Löl.er.grln; Vrlendjschap. Bes jee; Raab
tC. 4". MJler; ld. 33. Meyer; kl. S3. Einlg; Pe-
ironena, Vroon: Mannheim 36. Xeureithner;
Whistler, de Viios: D. A. P. 11, Lchmann; Pax,
Vecnrrin: Gnmbodge, Guignier Helena, Laroolj
Katharira. Hellings; st. Winscherman 10; st.
Meeuw; st. Suzanna; st, Amical; et. Hanlel 2;
ft K»rJa; st. de Gruyter 7; st. Flat 11; st. Fiat
et Presto 4; st Anna; st. Willy; st. Janna;
ft Barba; st. Albatros; st Westerbouwlng; st
Johanna 2; st. IC Vaart 16; st K. Vaaart 15;
5t ATvnardst. Alpha; st Wervlcq; st R. Kar»
eher C; st. Hekla; at. Somme: st Walsum 2;
st. Dronia; st La Place; st. Walsum 1; st Rei-
nlor: st. D'Alembert; st Rijnland; De tüd zal 't
loeren, Lleverts; Anna Maria, v. d. Meis; Cla-
ziena, Wakkee; R. Karcher 7, Wistler; Vooruit
2. Vrinten; Keeltje, Groeneweg; Vita, Petri;
Entreprlse, v. Z|jl; Lena, Gödderz; Spes Salutis,
Molcgraaf; Jeannette, Vermeeren; Matador,
Müs?:g; AVorms, Schepers; st Maria; st. Plu to;
st. Secunda; st. Jonel; st Mercator; Bobette,
Fondel; Giuseppe, de Bot; Borussia, Krause;
Certllna 2, v. Gennep; Alelda Maria, Meeuwsen;
'iïilla, Gohr; Crescendo, Sallet; Batoer, Bernd;
Gebr. Doertelmann 5, Dasting; R|jnzeevaart 1,
Acker; Heinrich, Butefur; Lento, de Bot; Emma,
Krapp; St Nabor, Boom; Titan, Kolkman: Nep-
tun is! Gehrke; Tuisko 2, Musalg; Orient, Rel-
narz; st Willem 3; st. Johannes 1; st. Har
monie 4; st Kans Adolf; st. Harmonie 5; Wal
sum 16, Waardenburg; AMSTERDAM: Mann
heim 232, Bierweller; Wijkdienst 10. Been; GEL-
DERMALSEXSt Franciskus, Bakker; Majo,
Bakker: HARLÏNGEN: Marcel Louis. Kleffer;
DORDRECHT: 3t. Elko; HELDER: Edgar Edel-
trud, L!pp; ARKEL: Jacoba, Bosman; BAT-
TEXOORD: Onderneming. Bezemer; WOER
DEN: Excelsior, de Bruyn; MOORDRECHT:
Kleuwez org, Hovestadt; WASPIK: Thecor,
Oome; ZWAM ME RJJ AllF-benhaezer. Versloot;
NIJMEGEN: St Jan 1. de Jong: BERGEN OP
ZOOM: Keeltje, v. d. Klooster; ZALK: Antonia
A'eglna, Westerhuis; STAD a. 't HARINGVLIET:
Pioternella Maria, de Wachter: SOMMELSDIJK:
Jannetje, Dupre: OUDDORPSKIL: Altijd wat
de Haan; UTRECHT: Fiat de Vries; APEL
DOORN: Vertrouwen, Metselaar: Willi, Schen
kel; de Zwerver, Meyer; DREISCHORde
Amer, Gh|jsels; RAAM8DOXKVEER: Teuna
Elisabeth, Baars; HELMOND: Marple, Heurten;
SLUISKIL: Tennyson, Witjes; ARNHEM: Hen-
rlca, Arlc-ne; EINDHOVENMadeleine 5, Hart
man; HAARLEM: Johacnna Bernardino. Ver-
hoeven; LOO: Antonia, v. Hasselt; DINTEL-
OORD: Hoop op welvaart Fessem; KORN-
WERDERZAND: Andromede, Bodde; ZWAM-
MERDAM: Twee Gebroeders. Kranenburg;
LAGE ZWALUWE: Drie Gebroeders, D|jke;
VLAARDINGEN: Kornet Klssel: UTRECHT:
Greta, Joosten; AMSTERDAM: VrUheid. Last;
BUDEL: Johan, Leemans; ARNHEM: De Dieu
Donne, de Bont; ZUTPHEN: Gelderland 12,
Weldtkamp; ARKEL: Der Junge Gerhard.
Heffncr; DORDRECHT: Theodora, Wonting;
AMSTERDM Albatros. Becker; DORDRECHT:
Ortlinde, Baan; HASSELT: Schwanhllde. v. Ee;
AMSTERDAM: Corjo, Stravers; BEST: St An-
tonius, Roelofs; UTRECHT: Neutraal. Berends;
KONIGSBERG: st Continental; VIERLINGS
BEEK: Eduard, Slotboom: KRABBENDIJKE:
Eben Haezer, Aamoudse; HARLÏNGEN: Occi
dent, Meyer; CAPELLE: Spes, Koreman; LON
DEN: st. Baden Ia; VELP: Theodora Jocoba, t.
Haarlem; DEN HAAG: Helena, Padmos: VEL-
SEN: Adrianus Johanes, Meywaard; AMSTER
DAM: Phenlx Rhenan 11, Dekker; DOR
DRECHT: Linquenda, Wilson; LEIDEN: Ge-
zlena, Hamstra; ZWOLLE: Fluvittle 14, Cam-
been; AMSTERDAM: Gondel, Domsdorf; ZIJPE:
Jannetje Hendrika, de Raad; HARLÏNGEN:
Hagen. Klssel; NIJMEGEN: Trebetn, Grewel-
dlnger; AMSTERDAM: Malnthal, Platz; ARNE-
MUIDEN: Nova, Boele; LAGE ZWALUWE:
Twee Gebroeders, Baars; HOORN: Dica, v. Laar;
MIDLUM: Margaretha, Damstra; WEESPER.
CARSPEL: St Antcmlus, Bosman; IJMUIDEN:
Cathfüina, v. Baaien; KEIZERSVEER: Neeltje.
Ruytenberg; OOSTENDAM: de Hoop, v. Loplk;
ALPHEN a. d. RIJN; de Tijd zal 't leeren. Pols;'
LEEUWARDEN: Zuiderzee, Galenkam.p; SCHU
RING: Nieuwe zorg, v. d. Heuvel.
BDLGIë: Corneille, Blattner; Boden 61, Tuchf
Cornells Maria, Hanssen; Palestina, Heuvelmann
Harmonie, Will; Andromede, Maas; Tam sa 5. v,
d. Tak; Fraternite 4. Somers; St. Pierre. Kor-
stanje; Petronella, v. Maren; Eduardus, Maas;
St Maria, Vilters; Maeetrlchter Stear. Hameiers;
Ideaal, Hameiers; Emanuel, de Decker; Philo-
mona. Gasten; Emlle, de Kezel: Maria, Mertens;'
Louise, de Smedt; Montana, Hendriks; Maria,
ICroonen: Nomade 2, de Bruyn; Eulalle, Simons;
Orient Fynemann; Angele, v. Kerckhoven;'
Marina, Da es; de Toekmost, Geffens; Louis, de
Visser; Suzanna, Saerens; Alida, Otjens; Gustave
v. Steen; Morette, Lodder; Eelemaque, van
Laecken: Pierre, de Smedt; Allee, Verbeeck; Dra»
naco 3, BeekmanAnna, Maas.
DUITSCHLAND: st Prins Hendrik; st Paula
2; st. Colonla 1; st. Elin; st Mangan; st Har
monie 3; st Pollux: st Karlsruhe S en 9; st
Njord 1. 3 en 4; st Apollo; Henriette, de Wage-
naere; Phenixrhenan 3, Scheers; Jeannett»
Maria, v. d. Linden; St Joseph, Schwippert;
Greuie. de Lamper; Corot v. d. Walle; Flu-
viale 24, Vermeulen: ld. 13. de Mey; Alberdina,
Reyemsr; Galatee, Lerch; Lemo, Steenhuis;
Blida, Dlttonberger; Ebenhaezer, Versloot; Harry.
Rennlngs: Hirondelle, Been; st. Rljnschelde 3;
Trijntje, v. Oord; Anna, Schot; Stad Ostende, v.
Bosch: Achllle, v. d. V|jvere: Cornelia. Vcenstra;
Adca, Rosen brand: Sylvie, v. Messem; Missouri
Wljckmans; Hecopile. v. Maaren; Hermans, v.
Rooyen; Needrland, Huls; Eltanln, v. Munster;
Marie, de Bolster; Corma, Verhulst; Cornelia,
d. Bergh; Mathilde, Loock; St. Antonlus, Y.
Schalk; Seydlltz, de Kok; Acqulna, Roosenboom;
Wegn, Trunk; Pauline, Pols; Dankbaarheid,
Remle; st Engelbert; st. Rijnstroom; San An
tonio. Snijders; Nova Cura, Breevoort; st. Alpha;'
st. Clara Elisabeth; st Marie; st Arjo; st Marib
Cornelia; st Eendracht; st. Johan; st Bichette;
st. Ukkel; st Mathilde; st Teuna; st NorvtJ,
et Janna Gardina; st Emma' 1
INDISCHE REISBRIEVEN
Door Mr. C. C. VAN HELSDINGEN,
lid van den Volksraad van Ned. Oost-Indië.
VI. 1
UITBREIDING BELANGSTELLINGSSFEER
ZENHNG.
Toen ik, nu ruim 9 maanden geleden aan
den Resident van Tapanoeli, tijdens zijn ver
blijf in Batavia, ter gelegenheid van een
Bestuurs-conferentie, mijn voornemen te
kennen gaf, dat ik spoedig Tapanoeli en
in het bijzonder de Bataklanden wenschte
te bezoeken, om wat meer van land en vo|k
te leeren kennen, maakte hij de onwelwil
lende en ironische opmerking: „En dan
meent u natuurlijk die landen te kennen!"
Met moeite weerhield ik een scherp ant
woord. Gouverneur Goedhart blijkt er een
heel andere opvatting op na te houden. Ilij
gaat van de meening uit, dat het juist
moet worden toegejuicht, dat mcnschen en
dan speciaal volksraadsleden Atjeh komen
bezoeken, om met eigen oogen een en ander
waar te nemen. Niet natuurlijk om dan met
dwazen overmoed en domme zelf-overschat-
ting zich later als Atjeh-specialiteiten uit
te geven, maar omdat het eenvoudig notoir
is, dat men na een dergelijke reis altijd
anders tegenover het bezochte landschap
komt tc staan, dan voordien! Wanneer de
reis niet uitsluitend is een plezierreisje,
maar men wat meer van land en volk wil
weten, dan wil men niet geheel onvoorbc
ïeid in het land ronddwalen. Men sla:.t er
de geschiedenis nog eens op na, leest eenige
boeken enz. over de te bezoeken landstreek,
kortom, het land, dat aanvankelijk slechts
een matige belangstelling vermocht te wek
ken, begint meer voor je te leven, je komt
anders tegenover de zaken tc staan, je voelt
meer de sfeer aan van het leven en bewe
gen der bevolking. En als daar dan nog bij
komen besprekingen met allerlei bestuurs
ambtenaren, menschen van het land zelf en
anderen, dan kan zoo'n reis zeer vrucht
baar zijn. Om juist een en ander te bevor
deren, leidde Goiéerneur Goedhart mij bij
zijn bestuursambtenaren in, en dit is dc
reden geweest, dat ik in Atjeh nog zooveel
menschen heb kunnen spreken. Helaas, nog
niet genoeg, en daaraan is het tijdverlies
te Sabang voor een niet gering deel schuld
aan.
Zoo spijt het me zeer, dat ik door een en
ander minder dan ik zelf had gewild, den
Gouverneur heb gesproken. Ook andere
Atjehsche autoriteiten, o.m. de bekende
Panglima Polim had ik gaarne ontmoet.
Het heeft zoo niet mogen zijn. Intusschen
ben ik toch dankbaar voor wat ik ontving.
Met een der bestuursambtenaren, die der
Zending niet ongenegen is, besprak ik de
mogolijkhei 1 van t lating dor Zen-.4 ng.
Het is misschien niet overbodig om hier
uitdrukkelijk te verklaren om alle mis
verstand te voorkomen dat ik dit na
tuurlijk geheel op eigen rekening deed, en
niet namens een of ander zendingsgenoot
schap! Men mocht eens allerlei dwaze be
schouwingen hier aan vast knoopen! We
hebben er lang over gepraat, maar hij
kwam toch tot de slotsom, dat het in de
gegeven omstandigheden niet wcnscholijk
zou zijn. Nu, als dit de meening is van een
voorstander der Zending, dan was het niet
noodig om anderen hierover te vragen.
Natuurlijk was als altijd het hoofdmotief:
vermoedelijk verstoring der 'orde en rust,
vrees voor godsdienstige opleving! Dat is
o.m. een der nadeelen van het beruchte art
177 van de Indische Staatsregeling, dat de
handhaving van orde en rust onder de wer
king ervan geworden is tot een bijna gods
dienstig principe, van welhaast nog grooter
beteeken is dan liet Christendom! Blijft dan
natuurlijk nog, dat dit artikel alleen geldt
voor het Christendom, dat aanhangers van
allerlei andere godsdiensten, Hindoeisme.,
Brahmanisrry?, Mohammedanisme, Theosofie
enz. vrijelijk hun propaganda mogen drij
ven, maar het alleen aan het Christendom
wordt belet! Men drijft het zelfs zoo ver,
dat wanneer een pandita Batak zijn in Atjeh
uitgezwermd volk wil bezoeken en daar zijn
dienstwerk verrichten, hij eenst een toela
ting noodig heeft. Maer als in Sipirok de
zending haar werk aanvangt, en de Mo-
hammedaansche hoofden om zich tegen de
Christelijke propaganda te sterken, risjes
Hadji's en Malims te hulp roepen, kraait
daar geen haan naar.
Wanneer de Rijnsche zending zich wilde
vestigen in een nog niet aan het Gouver
nement onderworpen streek, dan wordt dit
kalm weg verboden, en de toelating eerst
gegeven, wanneer de betrokken hoofden be
loven dat aan lij-f en goed der zendelingen
geen schade zal worden berokkend! Dat is
ten slotte toch iets wat ze zelf moeten
weten!
Verder is van art. 177 een ernstig be
zwaar, dat nu een officieele toelating noo
dig is, het Christendom als het ware offi
cieel wordt geïntroduceerd. Nagegaan moet
worden of er kans bestaat op orde en rust
verstoring! En bij wie komen de Bestuurs
ambtenaren dan telkens weer terecht, als
daarnaar een onderzoek moet worden in
gesteld'? Meestal hij Mohammedaansche
hoofden! En is het dan niet vanzelf spre
kend, dat deze den conwirreercnden gods
dienst er liever buiten houden? Moest des
tijds G.-G. Idenburg niet tegen het advies
van alle betrekkelijke autoriteiten beslissen,
dat Solo voor de zending zou worden open
gesteld, en heeft men daar van orde-versto
ring ook maar iets gemerkt? Stel je voor, dat
in het Romeinsche Rijk ook een dergelijk
artikel had bestaan. Paulus had eenvoudig
niets kunnen uitrichten, hij was als een
zeer gevaarlijk sujet, iemand die het bestaan
van den staat rechtsstreeks aanrandde, bui
ten de grenzen gehouden, en bij een offici
eele introductie zou het Heidendom natuur
lijk alle hulptroepen hebben opgecomman
deerd, om den gevaarlijken kerel er onder
te houden! En toen was er inderdaad alle
reden om hem staatsgevaarlijk te noemen!
Staat en godsdienst waren toen een, de
laatste culmineerde in de vergoddelijking en
aanbidding van den Keizer. Alle anderp
godsdiensten konden vrijelijk worden toege
laten, waren niet staatsgevaarlijk, eenvou
dig omdat zij allen dc gelijkwaardigheid
van het Romeinsche geloof erkenden en er
geen bezwaar tegen hadden, om naast hun
nationale goden, ook den Keizer te aanbid
den, nu ze zich in zijn rijk bevonden.
Alleen die ellendige Christenen, die 'de
pretentie hadden dat hun godsdienst abso
luut was, en al het andere relatief, die
vertikten het om den Keizer eere te geven,
dien alleen Gode toekwam! Of men dus als
Paulus om officieele toelating zou hebben
gevraagd, dien ongewenschten gast buiten
de grenzen zouden hobbon gehouden! En
zoo gaat het hier natuurlijk ook als men
voor die toelating het advies zou inwinnen
van de betrokken Mohammedaansche hoof
den! Door die officieele toelating wordt
zeer ongewcnschte aandacht op het Christen
dom gevestigd!
Het gekke van de geschiedenis voor Atjeh
is, dat er eigenlijk al een toelating van de
zending is, n.l. van de Roomsch-Katholicke.
Zij hebben daar een statie, wat naar men
weet inhoudt, dat de pastoors in hun res
sort alle dienstwerk mogen verrichten, ook
onder de Inboorlingen. Binnenkort openen
ze daar een R.-K. Europeesche school, waar
toe te eenigcr tijd natuurlijk ook Atjehsche
kinderen zullen worden toegelaten! En dan
kan de missie aanvangen!
Voorbereidende arbeid voor een toekom
stige Prot. Christianisatie kan worden ge
daan op tweeërlei wijze, door dc doorzuren
de werking van het beleefde Christendom
der in Atjeh geplaatste Anibonneeschc en
Menadoneesche soldaten, en aan den zuid
kant door den langzaam groeiende» invloed
der Bataksche invasie. Wanneer deze beide
groepen waarlijk hun Christendom beleven,
in hun handel en wandel hun Christendom
openbaar wordt, dan kan het niet anders,
of daar zal een propagecrende werking van
uit gaan! Nu was ik zoo nieuwsgierig te
weten, of daarvan ook iets tc merken is.
Bij niemand beter kon ik dan terecht, dan
bij den in den Atjeh-dienst vergrijsden Ds.
Thenu, die al jaren zijn ambt als gods
dienstleraar voor de militairen vervult.
Helaas trof ik hem niet thuis, hij was ver
trokken naar Medan. Van anderen hoorde
ik echter, dat van die door mij bedoelde
werking in de practijk niet veel terecht
komt, omdat de Ambonneezen zich zeer af
zijdig hoóden van de Atjehers. die ze teveel
nis overwonnenen beschouwen. In hoeverre
dit waar is, kan ik niet beoonleelcn, maar
het zou wel heel jammer zijn, indien het
waar is! Cheral elders hooren we hoe vooral
de Kerstfeestvierbig op de niet-Christenen
een indruk maakt en dat velen daardoor
zich tot het Christendom aangetrokken
voelen.
Zoo mag ook van de immigreerende Chris
ten Bataks aan den zuidgrens voor dc toe
komst van het Christendom veel worden
neck in zijn bekend boek: „Sechzig Jahre
verwacht! Nadrukkelijk verklaart Dr. War
Batakmission in Sumatra": „Hoe meer Jn
het Noorden het Christendom tot een macht
onder het Bataksche volk werd, hoeveel te
meer openden zich in het Zuiden de deuren.
Het getuigenis der Christenen voor hun ge
loof overtuigt de Mohammedanen meer dan
de predicatic en evangelisatie der Euro
peesche missionarissen, welke zij met het
grootste wantrouwen, ja met vijandigheid
aanzien. Bij godsdienstige gesprekken tus
schen Bataksche Christenen en Mohamme
danen trekken de laatste geregeld aan het
kortste eind, zoodat onlangs de leiders van
de Mohammedaansche partij hun aanhan
gers zulke disputen verboden hebben. Meer
nog dan het gesproken woord, overtuigt de
handel en wandel der Christenen, waarvan
dc Mohammedanen meermalen hebben moe
ten erkennen, dat zij daartegenover iets
dergelijks niet te stellen hebben.
Zoo mag men hopen, dat in den strijd met
den Islam van Sumatra voor de Bataksche
Christenheid voor de toekomst een groote
taak is weggeleed, en dat, wanneer eenmaal
eerst de nog heidensche gebieden Christelijk
geworden zijn, de Bataksche kerk onder de
Mohammedanen van het Noorden (Atjeh)
en van het Zuiden onbegrensde arbeids
mogelijkheden hebben zal. Hot komt alles
hierop aan, dat de Christelijke gemeente
Ijevestigd, haar geloof verdiept, haar liefde
sterk, haar getuig-ijver brandende wordt.
Dan mag Sumatra nog groote dingen van
zijn Bataksche Christenen verwachten!"
Moge dit in de naaste toekomst en niet
alleen van de zich reeds vormende Batak
sche gemeenten in het zuiden van Atjeh,
maar ook van de bestaande Christelijke
gemeenschappen van Ambounecsche en Me
nadoneesche Christenen evenzeer gezegd
worden!
