Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
DE CHRISTELIJKE PERS ER IN
BINNENLAND.
Uit de Pers.
RARE LUI.
Uit Oost-Indië
ABONNEMENT.
per kwartaal 3.25
(Beschikkingskosten 0.15).
'oor het Buitenland bij Weke-
lijksclie zending 6.—
Bij dagelijksche zending m
Allies bij vooruitbetaling.
Losse nummers 5 cent.
met Zondagsblad 7y2 cent.
Mo 2790
Bureau: Hooigracht 35 Telefoon 2778 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 58936.
WOENSDAG 10 JULI 1929
ADVERTENTIES:
Van 1 ,tot 5 regels1.17%'
Elke regel meer 0.22%
fngez, Mededeelingcn
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer a 0.15
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekend 0.10
1Qe Jaargang. 1
Oil nummer bestaat uit DRIE bladen.
Het werk van de dagbladpers kunt
gij het best vergelijken met den gesta-
digen droppel, die zelfs den steen uit
holt. In het nu begonnen reisseizoen
zullen er weer velen van onze lezers in
4e druipsteengrotten de kracht van
4en drop-zonder-ophouden bewonderen.
Zóó nu werkt ook de krant, die eiken
avond weer op uw tafel wordt gelegd.
Zeker, ieder is niet direct gewonnen.
Maar op den duur baat hier geen ver
weer. Slechts hij, die met het doel, de
wapenen van den vijand te onderken
nen, diens blad volgt, kan geheel vrij
blijven. Overigens, wie een blad neemt,
qm er geestelijk voedsel uit te halen,
welke rubriek hij dan ook kiest, ver
liest op den duur eigen onbevangen blik
en wordt meer of minder vrijwillig ge
vangene.
Zeg mij wat gij leest, met meer of
minder genot dan, en ik zal u zeggen
of liberaal-economische beginselen u
aanstaan, of wel de opvattingen der
Christelijke solidariteit; of gij u één
gevoelt met het gansch'e christenvolk,
zelfs met al zijn gebreken, of dat gij
in den grond van uw hart dit volk toch
wel conservatief vindt; of gij, om meer
te preciseeren, het volle recht op Chris
telijk onderwijs in al zijn fases erkent,
of dat het vrijzinnige babbeltje van
iecte-scholen en verbrokkeling der
ïatie u toch voorkomt niet van waar-
leid ontbloot te. zijn.
Ten opzichte van de groote levenslij
nen is er slechts vóór of tegen, al is de
leutrale zone, waarin alle burgers kun-
ïen samenwerken, gelukkig nog zoo
Tröot.
Let nu op het merkwaardig bestel
Tan de dagbladpers in Nederland. Elke
verkiezing toont, dat de meerderheid
van het volk nog vóór de Christelijke
beginselen en traditie kiest. Maar elke
verkiezing leert ook, dat alle krachten
noeten ingespannen, om het toebe-
rouwde pand te bewaren. Kerk en
Ichool en Vereeniging kunnen het niet
vlleen af. De niet-Christelijke krant
;ornt dag aan dag tegen dit drietal op.
En nu klopt het beeld van de dag
bladpers niet op wat thans nog leeft
n het volk.
Nederland heeft een tachtig dagbla-
len. Goed verzorgd, als nergens elders,
le brekebeentjes ditmaal buiten be-
ichouwing gelaten.
Van deze tachtig' is ruim de helft in
landen van vrijzinnige of zoogenaamd
leutrale leiders; ruim een derde is
latholïek, twee zijn er socialistisch, en
irotestantsch-christelijk zijn er een
iental.
Bestreken deze laatsten het geheele
orotestantsch-christelijk volksdeel, zoo
vas tien misschien beter dan twintig.
Maar hier zit de fout. Wij haasten ons
ir aan toe te voegen zeker geen klaag
toon te willen laten hooren over ons
ligen blad. De opgang ervan spreekt
voor zichzelf.
Echter, groote scharen lezers kunnen
nog toegevoegd tot deze pers. En dan
natuurlijk ook tot ons blad. Want ons
iart is zoo wijd en staat zoo ruim
jpen.
En wanneer dit geschied mooht zijn,
louden de protestantsch-christelijke
lartijen vrij wat rustiger eiken wapen
schouw der kiezers kunnen afwachten.
Dat gevoelen in die dagen de lande
lijke en plaatselijke leiders ook wel,
maar kort daarna schijnt er meestal
weer rust geblazen te zijn.
Wij, die aldoor in contact staan met
velen onzer lezers, wier brieven met
wenken wij nauwkeurig lezen, overwe
gen en trouw beantwoorden niet
vaak immers blijven ze onbeantwoord?
bespeuren die ppleving wel. Bestu
ren van kiesvereenigïngen, predikanten,
ouderlingen, onderwijzers, particulie
ren vragen ons dan: och, bij ons ont
breekt in nog zoovele onzer gezinnen
uw blad, kom over en help onsMaar 't
is zoo vaak een stroovuur! En kor!
daarna staan wij er weer alleen voor.
Gelukkig kennen wij onze verplichting
en is onze propaganda-dienst een per
manent lichaam.
Of neen, zóó pessimistisch mogen
wij ons toch niet uiten. Want wij zou
den al die medelevende vrienden verge
ten. welke al maar door voor ons op
zoek zijn en tezamen groote, groote ge
tallen lezers aanbrachten.
Maar dit zoudt gij kunnen noemen
de uitzwermende lichte cavallerie, welk
wapen wij niet willen en niet kunnen
Missen en welke wij dus voorstellen
alle gedachten aan zelf-ontwapening
uit het hoofd te zetten. Echter de ge
organiseerde aanval op talrijke plaat
sen moet geschieden door de besturen
der kiesvereenigingen met ons in bond.
Kunnen wij deze afspraak nu niet ma
ken en zoodra de zomermaanden achter
den rug zijn den goed voorbereiden aan
val doen plaats hebben? Hierop wach
ten natuurlijk de op eigen gelegenheid
werkende lezers niet. Die zetten den
guérilla-krijg tegen de niet-christelijke
pers door. Daar is geen vacantie voor
noodig.
Wij zouden wel willen, dat al onze
lezers eens veertien dagen de socialis
tische pers moesten volgen, gelijk wij
dat moeten. Alleen om den ijver t€
spieden, die de socialisten aan den
leggen voor hun kranten. De rest van
den inhoud kan men dan wel aan ons
overlaten, want deze is niet vaak ver
heffend, maar de ijver is beschamend.
Een vrijzinnig of neutraal blad in
een Christelijk gezin, een bewijs van
onvoldoend aanvoelen van de teekenen
der tijden! Een socialistisch dagblad,
een cel, die voortwoekert! Een Christe
lijk dagblad, een versterking van den
legerban, die ook straks weer moet op
geroepen om het voor de Christelijke
grondslagen van ons volksleven op te
nemen
Een huisbezoeker want dit soort
menschen, al sterft het ras uit, bestaat
toch nog klaagde ons zijn nood, dat,,
men hem een lijst had gegeven van
tachtig kiezers, waarby veertig, die ons
blad lezen. Moet ik daaraan nu mijn tijd
besteden, vroeg hij Dat is immers on-
noodige werkverschaffing! Wij zeiden:
maak de andere veertig ook abonné en
die lijst is voor altijd afgewerkt.
Wij eindigen met een simpel voor
beeld, om den invloed, vaak helaas ge
vaarlijken, invloed van de pers te
teekenen.
't Was in de dagen van het Neder-
landsch-Belgisch V'erdrag. Een kiesver-
eenigïng vergaderde en, natuurlijk, een
motie werd in elkaar gezet. En toen
gaf de stemming te zien, dat precies
al de aanwezige lezers van ons blad dat
standpunt van ons, van hun blad inna
men. En de lezers van een zusterblad,
dat er anders over dacht in dezen
is er nu ook geen verschil meer met
hun blad meegingen. Een lezer haastte
zich, ons dat voor hem merkwaardige
feit mee te deelen.
Conclusie: de Christelijke pers erin
en een vierweeksche felle stembuscam
pagne bergt minder onaangename ver
rassingen in haar schoot.
Maar wat van nog veel meer waardij
is: steeds grooter deel van ons volk
leeft bewust mee met de schoone, sterk
uitgebouwde Christelijke actie, welke
ons vaderland rijk is.
OFFICIEELE BERICHTEN.
ONDERSCHEIDING.
Bij Kon. besluit is toegekend de zilvt
eere-medaille der Oranje Nassau Orde aan
mejuffr. J. Karreman, juffrouw vai
zeischap bij mevr. de wed. Tijssens-Verheg-
gen te Nijmegen.
VREEMD EERETEEKEN.
Bij Kon. besluit is aan W. N. var.
P 0 11, havenmeester der gemeente Amster
dam, verlof verleend tot het aannemen
het ordeteeken van Ridder le klasse der Or
de van de Witte Roos van Finland, hem
door den president der Finsche Republiek
verleend.
RIJKSWERVEN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot adjunct-
commies bij de rijkswerven de klerken ge
plaatst bij de Rijkswerf te Willemsoord J.
C. Brens, T. W. Zijp en J. D. Mahieu.
LANDMACHT.
Bij Kon. besluit is op zijn verzoek eervol
ontslagen uit den militairen dienst de eer-
ste-luitenant H. J. Pel et ie r van het le
regiment infanterie;
is overgeplaatst met 1 Augustus in rang
en ouderdom van rang bij den gcneralen
staf de kapitein V. E. W i 1 m a r van
3e regiment veldartillerie.
BURGEMEESTER.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burgemees
er van Angerlo jhr. R. M. F. L. van Gro-
NED. ROODE KRUIS.
Bij Kon. besluit is benoemd tot secretaris
m het hoofdbestuur van het Nederlandsche
Roode Kruis de heer jhr. H. Beelae
an Blokland.
INSPECTIE BELASTINGEN.
j beschikking van den minister i
i Fi-
tiën is de inspecteur der dir.
M. J. H. S me ets, hoofd van de inspectie
der dir. bel. enz. te I-Ianswcert, verplaatst
naar 's-Gravenhage en tijdelijk werkzaam
gesteld aan het departement van Financiën.
AUDIËNTIE.
De gewone audiëntie van den minister
van Onderwijs, zal op Maandag 15 Juli c.k.
niet plaats hebben.
GEEN EXTRA-PARLEMENTAIR
KABINET
DAN LIEVER DE COALITIE.
Plaatsgebrek noopte ons, diverse persbe
schouwingen, welke we gaarne hadden ge
plaatst, achterwege te laten, Er zou uit ge
bleken zijn, dat de vrijzinnige pers van N.
Rott. Crt. tot Voorwaarts een extra-parle
mentair Kabinet, waartegen men zooveel be
zwaren heeft, verkiest boven een reclitsch
cóalitie-ministerie.
Behoudens dan één uitzondering. Want
m wel zeer merkwaardig en onverdacht
objectief betoog voor' het rechtmatige
een optreden van een rechtsch kabinet
ordt geleverd door het „Utrechtsch Dag
blad", dat meteen aan een blad als de N.
Rott Courant een pracht les geeft in gezond
pari émen tarismë.
Waarom? Hoor het blad zelf:
„Twee feiten staan omhoog. De rechter
zijde heeft wederom de meerderheid be
haald, en er bestaat de mogelijkheid van
een gemeenschappelijk rechtsch regee-
ringsprogram.
De rechterzijde in haar geheel is te vin
den voor centraliseering van het gezag en
de toekenning van plaatselijke autonomie
in Indië, terwijl ten aanzien van de vraag
der zendingsgebieden tusschen roomsch en
protestant een vergelijk niet uitgesloten
schijnt.
De rechterzijde in haar geheel is te vin
den vóór behoorlijke instandhouding van
onze weermacht, vóór bezuiniging op de
rijksfinanciën, voor uitbouw van onze so
ciale wetgeving op christelijken grond
slag.
De rechterzijde in haar geheel is tegen
een radicale wijziging onzer huwelijks
wetgeving, en zij is na de uitspraak van
de Eerste Kamer tot een nationale poli
tiek tegenover België bekeerd
Ten aanzien van de onderwijsparagraaf,
ten aanzien van de Zondagsheiliging, is
een gemeenschappelijk rechtsch program
gemakkelijk. En zoo zijn er meer punten,
die een rechtsch regeeringsprogram ma
ken tot een in korten tijd te verwerken
iets."
Na deze waarheden als koeien gezegd te
hebben, omdat andere vrijzinnige bladen ze
blijkbaar niet willen zien, besluit het blad
met den wensch:
VRAGEN VAN KAMERLEDEN.
EEN OVERWERKVERGUNNINGSKWESTIE
Het Eerste. Kamerlid Rugge heeft den mi
nister van arbeid gevraagd:
Is het juist, dat deJnspecteur van den ar
beid te Groningen aan het bestuur der ver-
iging Oranje Nassau, aldaar, de toezeg
ging deed, dat als. op 1 Juli, den dag, waarop
door de Koningin een bezoek aan Groningen
zou worden gebracht, de werkgevers hun
personeel vrijaf zouden geven, overwerkver-
gunningen zouden worden verleend om den
verloren tijd weer in te halen? 14
VER. NEDERL. GEMEENTEN.
EEN CONGRES TE BREDA.
Officieele ontvangst.
De Vereeniging van Nederl. Gemeenten
kwam te Breda in algemeene vergadering
en Congres bijeen.
Op het stadhuis werden de ruim 250 afge
vaardigden door burgemeester van SonsbeeK
ontvangen en begroet;
De Boschbonw.
In de algemeene vergadering hield de heer
P. M. Tutein Nolthenius, houtvester in de
houtvesterij „Breda" een belangrijke ren.
over den boschbouw in Nederland, speciaal
betreffend de houtvesterij „Breda". De spr.
wees op het aandeel, dat de gemeenten tot
heden in den boschbouw hadden en memo
reerde, dat de belangstelling der overheil
voor den boschbouw nog slechts van betrea-
kelijk recenten datum is. In tegenstelling met
de meeste andere Europeesche staten houdt
de Nederlandsche regeering zich nog nauwe
lijke 30 jaren ernstig bezig met het in stam
houden van bosschen en het aanleggen vai
nieuwe beplantingen op woeste gronden,
want voor 1S99 kenden wij hier geen Staats-
boschbeheer.
Ons land bezit, in vergelijking met andere
landen, weinig bosch. Slechts 7 pet. van de
oppervlakte is met bosch bezet, terwijl b.v.
Duitschland en België het percentage resp
26,29 en 17,69 bedraagt.
Op 1 Januari 1900 bedroeg de oppervlakte
bosch, toebehoorende aan de Staat ca. 2342
H.A., terwijl op 1 Januari 1928 deze opper
vlakte was aangegroeid tct 151S1 H.A.
Een eenigszins uitgestrekt boschbezit moet
voor een land niet allen van groot belang
worden geacht uit een oogpunt van hout.
productie, aan welk artikel ieder jaar een
grooter tekort komt, doch een volk behoeft
de bosschen niet minder als plaatsen, waar
men na gestadigen arbeid tot rust en ont
spanning komt.
Verder hebben de bosschen grooten invloed
op den regenval en het klimaat.
Gelukkig maken vele gemeenten thans ge
bruik van de middelen, welke de Boschwet
biedt, om uitroeiing te voorkomen en aan
plant te bevorderen.
In die richting moet zooveel mogelijk
orden gedaan.
HOEVEEL KOSTTE EEN ZETEL?
„DE RUDOLPHSTICHTING"
Vereeniging tot verzorging
van kinderen
HET EERSTE JAARVERSLAG
Een dankbare toon
ANTWOORDEN VAN MINISTERS.
DRANKMISBRUIK?
Over een „noodlottige gebeurtenis" op
Wieringen.
Op vragen van het Tweede Kamerlid Ger
hard:
Hebben de Ministers kennis genomen van
de noodlottige gebeurtenis, welke volgens de
dagbladberichten heeft plaats gevonden op
Wieringen, onder arbeiders, verbonden aan
de Zuiderzeewerken?
heeft de Minister van Waterstaatgeant
woord
Ondergeteekende moet, mede namens zijn
ambtgenooten van binnenlandsche zaken en
van arbeid mededeelen, dat noch bij de di
rectie der Zuiderzeewerken en bij de aanne
mers der werken, noch bij den burgemeester
van Wieringen, iets bekend is, dat er op
zou wijzen, dat een noodlottige gebeurtenis
als in de vragen bedoeld, zou hebben plaats
gehad.
NA DEN OVERVAL OP WILLEMSTAD.
Op vragen van het Tweede Kamerlid L. L.
H. de Visser, heeft de minister "van defen
sie, mede namens de ministers van buitcn-
landsche zaken en koloniën geantwoord, dat
de Regeering niet bereid is, de naar Curasao
uitgezonden oorlogsschepen onmiddellijk te
rug te roepen; doch dat zij aan de Tweede
Kamer uitvoerige en nauwkeurige inlichtin
gen zal verstrekken omtrent de gebeurtenis-
te Curasao, zoodra zij over volledige ge
gevens zal beschikken.
DE RADIORAAD
Dr. STOOP VERVANGEN.
Dr Stoop heeft om gezondheidsredenen'be
dankt als lid van den Radioraad. In zijn
plaats heeft de minister benoemd de heer C.
J. Bakker, bestuurder van den Nederl. Bond
Personeel in Overheidsdienst en lid van
den gemeenteraad van Bussum.
BOOTTREIN N.V. STOOMVAART
MIJ „NEDERLAND"
Het Agentschap der N.V. Stoomvaart Mij
„Nederland", de Firma Ivuyper, Van Dani
Smeer tc Rotterdam meldt, dat de boot
trein van het ms. „Chr. Huygens". hetwelk
a.s. Vrijdag van Genua zal afvaren, Donder
dagmorgen,- 11 dezer, zal vertrekken van
Rotterdam (Maas) te 8 u. 20 en van 's-Gra-
venhage (S.S.) te 8 u. 47.
DE ANTI-PAPISTEN KWAMEN
GOEDKOOP UIT
„De Tijd" heeft berekend, hoeveel er in
'25 en ditmaal bij de Kamerverkiezingen
voor één zetei moest worden betaald:
In 1925 was het aantal kiesgerechtigden
3.561.950, die 3.085 862 geldige stemmen heb
ben uitgebracht.
De kiesdeeler was 30.858.
Er gingen echter 146.091 geldige stemmen
verloren, doordat ze partijtjes en groepen
toevielen, welke geen zetel werd toegewezen,
De honderd zetels werden verdeeld over
elf partijen, die gezamenlijk 2.939.771 stem
men op haar lijs'en hadden icrecnigd.
De gemiddelde prijs per zetel was in 1925
derhalve 29.398 stemmen.
De R. K. Staatspartij kreeg in dat jaar
S83.333 stemmen en 30 zetels, dus één zetel
op 29.444.
Intusschcn is door stijging zoowel van hv-1
aantal kiesgerechtigden als van de geldige
stemmen de prijs aanzienlijk gestegen.
Het aantal geldige stemmen van 3 Juli j.l.
volgens den officieuzen uitslag, die wel
lichtelijk wijziging zal ondergaan, zonder in
de samenstelling der nieuwe Kamer wijzi
ging te brengen is: 3.379.583.
Aan kleine partij-en, die geen zetel krijgen,
gingen dezen keer slechts 114.462 stemmen
verloren, en de honderd zetels zijn verdeeld
over twaalf partijen, met een gezamer.lijken
inbreng van 3.265.121 stemmen.
In het jaar 1929 is de gemiddelde prijs
van één zetel der Tweede Kamer derhalve
32 651.
Maar niet alle partijen hebben dien prijs
voor haar zetels betaald. Sommige bleven
ver beneden den gemiddelden prijs; andere
gaan er boven uit.
Hier volgen dc prijzen per zetel; wij plaar
sen de partij, die het duurste uit is, bovalf-
aan.
Middennartij voor Stad en Land (Floris
Vos): 39.723.
Communistische Partij (L. de Visser):
37.622.
Herv. Geref. Staatspartij '(Lingbeek):
piattelanrtersbond (Braat): 34.504.
S. D. A. P.: 33.534.
R. K. Staatspartij: 33.317.
De hiarvoren genoemde partijen betaalden
méér dan den gemiddelden prijs (32.651).
De volgende partijen hebben daarvan ge
profiteerd:
Anti-Rev. Partij: 32.622.
Chr. Hist. Unie: 32.081.
Vrijheidsbond: 31.646,
Communistische. Partij (Wijnkoop): 29.800
Vrijz. Dem. Bond: 29.847.
Staatk. Geref. Partij (Kersten): 25.604.
De heeren Kersten en de twee partijgenoo-
ten, die hem in de Tweede Kamer terzij Je
zullen staan, zijn goedkoop uit geweest.
De markt is gesloten.
Nieuwe noteering over vier jaar.
EXTRA-TREIN
VOOR VACANTIEGANGERS VAN PHILIPS
Naar wij vernemen zal ten gerieve van de
arbeidèrs der Philips-fahrieken te Eindhoven
welke met vacantie te Rotterdam vertoeven,
op Woensdag 10 dezer een extra-voortrein
an den avondsneltrein 193 naar Eindhoven
Het spreekt vanzelf, dat dit eerste jaar
verslag groote belangstelling trekt.
Immers, de vereeniging tot duurzame ver
zorging van minderjarigen „De Glindborst'
werd 24 Augustus 1927 verklaard in staat
van faillissement. Daarmee was het einde
gekomen van een jarenlange worsteling met
groote finantieele moeilijkheden. Maar daar
door dreigde tevens te loor te gaan het
onder de verwaarloosde jeugd in Gerefor
meerden zin, een werk waarvan de noodza
kelijkheid en wenschelijkheid algemeen
werd erkend.
De pogingen tot reorganisatie van den fi-
nantieelen toestand der stichting, een drie
tal jaren eerder aangevangen en met ener
gie voortgezet, leden schipbreuk op de ont
stellend groote schuld, die op de Vereeni
ging drukte.
Doch gelukkig; er vormde zich onmidde-
lijk een comité van energieke mannen, die
krachtig ingrepen om te redden, wat te red
den was.
Welnu, het debacle der vereeniging kon
niet worden voorkomen, maar de middelen
om het werk der vereeniging voort te zet
ten, werden wel gevonden.
Het terrein der Rudolphstichting werd aan
gekocht; een gedeelte werd, om de exploi
tatiekosten te verlichten, aanstonds
erkocht; en een algeheele reorganisatie
kwam onder het nieuwe bestuur tot stand.
De vereeniging zou den naam dragen van
,De Rudolphstichting."
Tot leden van het bestuur werden
eerste maal gekozen de heeren J. J. C. van
Dijk, A. W. F. Idenburg, M. J. C. Besselaar,
J. Schouten, en J. H. Donner, die tezamen
het voorloopig comité hadden uitgemaakt.
Later werdeu door de vereeniging als nieu-
e bestuursleden gekozen de heeren B. Ane-
ma te Minnertsga, W. Veldkamp te Kampen
en Mr. Joh. H. Scheurcr te Amersfoort
W. Boot te Delft; terwijl ook een Raad van
advies gevormd werd.
Het Bestuur van de Vereeniging in faillis
sement verleende alle medewerking bij do
overdracht van de lijsten van leden en con-
c-n. Op een enkele uitzondering na
hebben deze leden en contribuanten ons ver
zoek ingewilligd, voortaan de Rudolphstich
ting met. een jaarüjksche, bijdrage te steu
nen; terwijl ook vele Diaconiën zich niet
onbetuigd lieten; en regeeringssubsidic bleef
niet achterwege.
De diiodeur, de heer B. Geleijnse, deelt
o.a. ince:
„De Vereeniging „De Rudolphstichting"
aanvaardde een stichting waarin op 1 Ja
nuari 1928 gearbeid werd aan de opvoeding
van 116 kinderen. Daaraan werden toege
voegd in den loop van 1928 23 kinderen en
vertrokken 11 kinderen, zoodat aan het ein
de des jaars 128 kinderen werden verzorgd.
Het aantal verplecgdagen over dit jaar
bedroeg 43.SS1.
Van de jongens waren in opleiding in de
smederij, kweekerij, boerderij, schoenmake
rij, timmervvinkel en winkel, respéctievelijk
3, gemiddeld S, 2, 2, 2, 2, De overige jon
gens waren bij hun pleegvaders op de boer
derij werkzaam.
In betrekkingen gingen 5 jongens en 6
meisjes. Het ging niet altijd direct goed, de
overgang was wel eens heel groot, maar
over het algemeen slaagden wij goed met
onze plaatsingen.
Van onze oud-verpleegden hoorden wij
niet veel, maar als er een bericht binnen
kwam, was het goed.
Over het gedrag valt in het algemeen niet
te klagen."
De penningmeester, de heer Boot te
Delft, geeft een toelichting op de diverse re
keningen.
Het tekort op de exploitatierekening be
draagt oogenschijnlijk f53.500—, doch kam
door het nog niet bekende regeeringssubsi-
die, en het batig saldo der vereeniging
waarschijnlijk verminderd worden tot f 731
zoodat er groote reden tot dankbaarheid is
Echter zijn alle obligaties nog niet ge
plaatst en de Penningmeester hoopt, dat de
ze mededeelittg verstaan zal worden.
In 't algemeen echter: Dankbaar voor
genoten zegenl
DE ONGERUSTHEID OVER DE
POLITIEKE SITUATIE
Gedurende eenige dagen hadden wij
aldus het „Nieuws" een vaak langdurig
onderhoud gehad met verschillende voor
aanstaande personen, ambtenaren en parti
culieren, over de huidige politieke situatie
in Ned.-Indië. Er zijn den laatsten tijd
weer symptomen waar te nemen, welke
bewijzen dat de anders zoo rustige, onver
stoorbare Hollander-in-de-tropen zich ernstig
ongerust maakt over den gang van zaken
hier.
Het heeft geen zin hier namen te noemen
van autoriteiten, tot wie onze enquête zich
richtte: ten slotte doet dat ook weinig aan
de feiten toe of af.
Over het algemeen kan worden gezegd,
it er momenteel geen reden voor onge
rustheid bestaat.
aanhang der meest befaamde voor
mannen is gering, en al zijn hun uitlatin
gen dikwijls volstrekt opruiend, het: „veel
geschreeuw en weinig wol", is er op van
toepassing. Niet te ontkennen valt, dat de
toon den laatsten tijd steeds aanmatigen-
der wordt.
Voor niets echter bestaat minder aanlei
ding, en van meer dan een zijde werd ons
nog weer eens gezegd, dat wat hier op ko-
loniaal gebied wordt gepresteerd, den toets
loopen, welke ten 19?39 van Rotterdam D.P. der critiek gemakkelijk kan weerstaan.
ten 19.47 van Rotterdam Beurs zal ver- Laat ieder, wie wil, gerust komen kij- ia
'kfin 'leen in Indië: wij hebben niets te verber-1 deren^duïden!
Een ernstig artikel valt over de persbe
schouwingen in de roode dagbladen niet te
schrijven. Als ik over voldoende ruimte en
gij over heel veel leeswoede mocht beschik
ken, dan zou dit hoekje zeldzaam vermake
lijk worden, door slechts naast elkaar te
zetten wat roode persridders op verschillen-
lende tijdstippen en in diverse roode bladen
schreven. Ja, het is volkomen waar, dat de
S. D. A. P. heel" wat stemmen wón, meer
dan noodig was om de twee dozijn zetels
te handhaven; maar er werd dan toch geen
enkele zetel gewonnen.
En bovendien: in de oorden der toegepas
te sociaal-democratie, liepen ze zienderoo-
gen achteruit, eveneens in de streken, waar
ze een felle campagne voerden tegen de
Roomsch-Katholieken.
Aan het eerste bedenkelijke verschijnsel
is de roode pers nog niet toe; men heeft de
handen nog vol met de teleurstelling, dat
geen enkele zetel gewonnen werd en dat
het verlies in roomsche gewesten verschrik
kelijk was.
„Wij zijn rare lui, wij socialisten", aldus
begon J. J. de R., een artikel in „Voorwaats"
De man heeft het niet vaak, maar dit
maal volkomen gelijk. Want:
In „Het Volk" van 2S Juni stond: de S.
D. A. P. mag rekenen op het overkomen
van een stevige groep proletarische kiezers
in het zuiden
Maar in hetzelfd-e blad stond 4 Juli te le
zen: „In het Katholieke zuiden ging, als ge
volg van een buitengewone krachtsinspan
ning, der R.-K. Staatspartij met de vuilste
middelen in het werk gezet, een deel van
de winst in 1925 bij den heerschenden af
keer van de Colijn-reactie bereikt, weer ver
loren."
In „Het Volk" van 28 Juni schreef de heer
Masthijsen, dat de S. D. A. P. op 25, mis
schien wel op 26 zetels kon rekenen. Ja, ik
herinner me, eenige maanden geleden ge
lezen te hebben, dat de partij wel eens een
gooi naar de meerderheid kon doen.
Doch, na de stemming schrijft de R. in
„Voorwaarts":
„Wij zijn teleurgesteld, omdat de stem
menwinst ons geen nieuwe Kamerzetels
heeft opgeleverd. Stil vrienden: nummer 25
komt ook, de eerste maal de beste, En na
nummer 25 z al nummer 26 komen, want
ons is de toekomst!"
Dat laatste klinkt eenigszins mysterieus,
Aan ons de toekomst. Ja, die is er wel
mee gemoeid; want als er over vier jaar
pas een 25ste zetel komt, dan duurt het een
eeuw, voor men de 50 haalt
En immers, de Internationale zal mor
gen heerschen op aard.
Morgen, over een eeuw!
Doch ondertusschen hadden „Voorwaarts"
en „Haagsche Volk" toch maar gedacht en
min of meer definitief gepubliceerd dat er
nu reeds 25 gekozen waren.
Inderdaad: aldus J. J. de R., wéér zoo
juist: „wij zijn kort van begrip."
En tegen alle feiten in, beweert hij, zelfs
n a de stembus, dat de breede stroom van
roomsche kiezers wel op de S. D. A. P. zal
stemmen.
Inderdaad, deze menschen zijn kort van
begrip, en het zijn rare lui bovendien.
Ze schrijven er maar op los, en ze denken
waarlijk ook nog, dat de roode lezers alles
voor zoete koek opeten. Vandaag zus, mor
gen zoo.
Och, die stakkers willen het misschien
ook wel, maar het is niet bij te houden.
Heen en weer geschrijf in „Volk" en
„Voorwaarts", terwijl het links-socialistisch
weekblad „De Socialist" den uitslag der
stemming „ronduit gezegd, in hooge mate
teleurstellend" vindt.
„Zeker Amsterdam geeft reden tot groote
verheuging, In Zeeland en Groningen kon
een flinke vooruitgang worden geboekt. Maar
daartegenover staat achteruitang in een aan
tal groote plaatsen: Den Haag, Utrecht, Arn
hem, Nijmegen, enz.
Dat voorts het bezetten en hanteeren van
„machtsposities" de Partij wel eens van den
wal in de sloot helpt, bleek in Zaandam,
s percentage van 53 in 1925 daalde
tot 41.1 in 1929.
Maar bovenal teleurstellend is onze neder
laag in Brabant en Limburg (met de goede
uitzondering van Eindhoven.)
In Limburg is dc nederlaag werkelijk van
catastrophalen omvang."
En toch maar snoeven en opscheppen.
Rare lui, wat?
trekken.
gen. En wie de werkelijke verhoudingen
juist weet te peilen, zal moeten getuigen
dat er hoegenaamd geen reden of aanlei-
dinij bestaat, om Nederland's arbeid hier
te verguizen.
Velen, zoo zei een andere autoriteit,
zullen moeten erkennen, dat onze leiding,
mits verstandig voortgezet, nog in lang
niet kan worden gemist.
Wat verstaat u onder: „de leiding ver
standig voortzetten"? vroegen we.
Voortgaan op den weg van een eerlijk,
rechtvaardig bestuur, dat zorgt voor de
economische en intellectueele ontwikkeling
van de rassen, die den Archipel bevolken,
veiligheid van persoon en goed biedt, en
élles doet, wat tot heil der bevolking strekt,
luidde het antwoord.
Een troepje rakkers tracht ons verdacht
te maken en het volk op te zetten. Laat ze
hun gang gaan: eens zal de volle zwaarte
van hun funest bedrijf op hen zelf terug
vallen!
Politie en Leger, zoo voegde men er op
onze informatie bij, zijn op de hoogte èn
paraat
De rustige Inlandsche ambtenaren, die
loyaal zijn, zien volkomen in, dat onze
leiding even onmisbaar is, als zegen
rijk.
De felste tegenstanders van kwade ele
menten vindt men ook in Inlandsche gele
deren in groote getale.
Laat men dit vooral niet voorbij zien.
Het blad geeft bovenstaande opmerkingen
veer, zonder commentaar, doch wil niet
erhelen, den vasten indruk te hebben ge
kregen, dat, hoe men overigens over de
groote lijnen der regeeringspolitiek oordee-
len moge aan eventueele verstoring der
binnenlandsche rust krachtig een einde zou
worden gemaakt.
Alleen krachtiger preventieve maat
regelen zijn alsnog gewenscht Wie baas in
huis is, mag geen baldadigheid van zijn kin-
