H M van Mourlk
DINSDAG 25 JUNI 1929 EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND.
STRErEMANN VOOR DEN RIJKSDAG.
RUSSISCHE VRIJHEID.
DS DUITSCH-NATIONALE
DRAAIERIJEN.
GEEN TOEZICHT NA DE RIJNLAND-ONT-
RUIMiiVG DULDBAAR. DUITSCHLAND'S
AANSPRAAK OP KOLONIËN.
E""" -AARGEBIED BLIJFT D:
Di-, Stresemann heeft Maandag in den
Rijksdag een groote redo gehouden in ver
hand met de onderhandelingen te Parijs en
de a.h. diplomatieke conferentie die daaruit
zal voortvloeien.
De -.ni nister heeft het eerste deel van zijn
rede moeten gebruiken om
f.9 draaierijen van de Dultsch-nationalen
ten aanzien van de schadevergoedings-aan-
gelrgenheden aan de kaak te stellen. Hij
hei-nnerde er aan, dat de Duitsch-nationa-
lsn aan de tot stand koming van de Davves-
t«£eling hebben meegewerkt en daarna in
het land zijn gaan verkondigen, dat dat de
oudergang van Duitschland was. Toen de
regeering het voorstel van de vroegere vij
anden aannam om over herziening te be
raadslagen, wilden Hugenberg c.s. weer, dat
Duitschland zich met geen onderhandelin
gen zou inlaten. Spr. wees er, afgezien van
de politieke draaierij, die daaruit sprak, op,
dat weigering om op de basis van het plan-
Young te gaan onderhandelen een zware
crisis in het economisch leven zou tengevol
ge hebben en zou leiden tot volkomen
Alleen de groot-industrie zou zulk een crisis
te boven komen en daarna zou men niets
meer hebben dan de groot-industrie aan de
eene en de daaraan volkomen afhankelijke
individuen aan de andere zijde. Hugenberg
vergeet bovendien, dat als het plan-Young
mislukt, de regeling Dawes blijft bestaan en
dat het plan-Young in elk geval belangrijke
verlichting brengt.
Stresemann kon niet op bijzonderheden
tangaande het Duitsche standpunt bij de
a.s. onderhandelingen ingaan. Maar wel kon
hij met de grootste beslistheid verklaren,
dat voor de Duitsche regeering de aanvaar
ding van
«enigerlei soort vergoeding na de ontruiming
of een organisatie, die in tegenspraak zou
zijn met den geest van het verdrag van Lo
carno buiten iedere mogelijkheid van dis
cussie zal blijven. (Bijval bij de regeerings-
partijen).
Wij zouden alle onderhandelingen onmid
dellijk stop zetten wanneer men ons zou
vragen nog eenige soort commissie van toe
zicht in het Rijnland te willen dulden.
(Stormachtig bravo bij de meerderheid).
Het Duitsch-nationale voorstel om
aan het uitbreken van den oorlog als eerste
punt op de agenda der besprekingen te
plaatsen is een paradepaardje, waarmee
niets anders beoogd wordt dan reeds open
staande deuren in te trappen. Geen afge
vaardigde in het Engelsche of Fransche par
lement zou deze leugen kunnen herhalen,
of hij zou onmiddellijk door de groote meer
derheid zijner eigen medeleden en volksge
nooten gewraakt worden. In onzen Rijksdag
hebben redenaars van alle partijen, altijd
weer tegen deze leugen geprotesteerd als
het noodig was, en het eerste zoodanige
protest kwam niet van U, mijne heeren van
rechts, maar van een sociaal-democraat
(Bijval).
Waarom wilt gij ln een kwestie waarover
alle Duitschers het volkomen eens zijn, toch
voortdurend tegenstellingen scheppen en de
politieke partijen tegen elkaar ophitsen?
Waarom wilt gij als partij-politiek bestem
pelen datgene wat slechts het gevolg is van
den grooten oorlog dien wij hebben verlo
ren? Waarom moet de waarheid vertroebeld
worden en de leugen in haar plaats gesteld
worden? Ik doe een laatste borocp op u:
laat ons den strijd om de bevrijding van ons
volk uitsluitend met morcele middelen voe
ren I (Langdurige bijval bij do regeerings-
partijen).
Hot debat.
Bij het debat, dat volgde, hebben behalve
de Duitsch-nationalen ook de nationaahsocla-
Jisten, communisten en christelijk nationale
boerenpartij
de verwerping van het plan-Young
geëischt.
Deze partijen hobhen ook een motie van
wantrouwen tegen Stresemann ingediend.
De andere partijen, behalve de oeconomi-
eche partij, hebben hun ernstige bezwaren
tegen het resultaat van de Panjsche onder
handelingen niet verheeld, maar wezen op
de noodzakelijkheid om op dezen grondslag
de politieke onderhandelingen tot liquidatie
van de gevolgen van den oorlog te voeren
Een eenheidsfront van uiterst links tot
Uiterst rechts bestond over den eisch van
©ogenblikkelijke ontruiming van het Rijn
land en de bevrijding van het Saargeblecl.
In zijn antwoord heeft Streseman nog ge-
*-gd, dat Duitschland zijn
aanspraken op koloniën
niet kan laten varen. In verband met Engel
sche plannen In Oost--Afrika, die met het
mandaatskfiraktcr niet te verecnigicn zouden
ziin, zeide hij dat Duitschland tegen derge
lijkè plannen alle beschikbare middelen zou
aanwenden en daarbij den steun hoopt te
vinden van de staten, die aan het mandaten-
iysteem willen vasthouden.
WAAR DE VERBROEDERING OP
NEERKOMT.
ENKELE STAALTJES.
(Van, 9nscn Franschen correspondent.)
PARIJS, 22 Juni 1929.
Dezer dagen bracht de Coty-pcrs een te
gen het communisme gerichte artikelen
reeks, walke een goeden kijk geven op de
Russische vrijheid en verbroedering.
„De Sovjet-constitutie, is verreweg de vol
maaktste machine, welke ooit werd uitge
dacht om de stem van een volk te verstik-
H«* vertegenwoordigingsrecht der ar
beiders ie vijftigmaal grooter dan dat der
boeren. Er zijn dus slechts honderd arbei
ders noodig om een afgevaardigde naar een
vertegenwordigend lichaam te zenden tegen
vijfduizend boeren, om een ander afgevaar
digde daar tegenover te stellen. Er zijn wel
iswaar H Rusland 125 millioen boeren.
Doch 15 t 'llioen arbeiders, wier stemrecht
ijftigmaal zoo groot is, maken een toestand
alsof er 750 millioen arbeiders waren.
Onder deze omstandigheden bestaat er dus
geen gevaar, dat de stem der brave moejiks
zich ooit laat hooren in het Congres-Gene
raal, hetwelk de bekroning vormt van het
bolsjewistisch verkiezingssysteem. De enkele
boeren, die men er toelaat, fungeeren er als
bezienswaardighedenDe arbeiders, die
de minderheid vormen, hebben dus in theo
rie het lot van Rusland in handen. Maar in
practljk bespeuren zij daar zelf weinig
van, de Russische arbeider zit vast aan zijn
fabriek, hij kan haar niet verlaten, om el
ders te gaan werken, noch over zijn loon
onderhandelen, dat hem van staatswege toe
gewezen wordt, en van staken is in het ge
heel geen sprake, in Rusland is de staking
een vergrijp, dat streng gestraft wordt
Is de verkiezingstijd aangebroken, dan
wordt deze geterroriseerde kudde fabrieksge-
wijze verzameld om de afgevaardigden aan
te wijzen. Voor het stemmen heeft men
niets noodig van het gecompliceerde mate
riaal. dat in de bourgeoisielanden gebruikt
wordt: geen bussen, stembriefjes, of hokjes
waarin men zich afzondert Op een verhoo
ging nemen de plaatselijke gouvernements
vertegenwoordiger, de sovjetdirecteur der
fabriek en zijn mannetjes plaats; een troep
gewapende roode soldaten geeft aan deze sa
menkomst haar waar karakter. Zonder re
devoering of eenigerlei debat leest de
jetvertegenwoordiger alsdan de namen der
candidaten voor, en de arbeiders stemmen
door handopsteken, onder het oplettend oog
hunner bewakers. Onnoodig te zeggen, dat
er niet dikwijls stemmen op de oppositie
uitgebracht wordenl Die tegen zouden wil
len stemmen weten heel goed, aan wat zij
zich zouden blootstellen: zij zouden reeds
den volgenden dag van de arbeidslijsten der
fabriek geschrapt zijn, en geen werk meer
vinden. Dat beteekent dus onmiddellijk
broodsgehrek! Men denkt hierbij onwille
keurig aan de beroemd-geworden uitspraak
van Madomo Roland, die op het schavot
staande em onthoofd te worden, zelde: „O
Vrijheid! welk een misdaden bedrijft men
i uw naam!"
Zullen zich voor deze „vrijheid" veel
Fransche arbeiders laten mobiliseeren, op
den Rooden Eersten Augustus?
diging van Duitschland in het buitenland
een nauwe samenhang tusschen politiek en
economie moet bestaan. De Duitsche uitga
ven voor cultureele doeleinden in het buiten
land prees hij als goede geldbelegging. Met
schrik zag hij het getal buitenlandsche stu
denten aart de Duitsche universiteiten achter
uit gaan. Aan den uitslag van de volksstem
ming in
het Saargebled
zeide hij, kon geen twijfel bestaan: het was
cn bleef Duitsch. Hij had nimmer van een
prin ci pi eel e tegenstelling van de Duitsch-
nationale® tegen zijn buitenlandsche politiek
gehoord. Aan de wisseling in het Engelsche
kabinet had hij nooit verwachtingen vast
geknoopt.
De begrootingen voor buitenlandsche za
ken, bezette gebieden en oorlogslasten zijn
ten slotte aangenomen. De stemming over de
motie van wantrouwen wordt tot de derde
lezing uitgesteld. Om 20.40 uur werd dc zit
ting tot morgen verdaagd.
DE BONDSKANSELIER ALS MACHINIST.
Voor hem ls 't echter geen nieuws.
Ter gelegenheid van het 5-jarig bestaan
van den Semraerlng-spoonveg hebben in
Oostenrijk op den Seaimcring feestelijkhe
den plaale gehad, waarheen de bondspresi
dent Miklós, de bondskanselier Streeruwitz
en de miaister van handel dr. Schürff zien
per extra-trein hadden begeven. In Glogg
witz hield de trein voor het eerst stil om
aan de verschillende corporaties gelegen
heid te geven den bondspresident te hegroe-
ten. Toen de trein stilhield besteeg de bonds
kanselier de locomotief, stak zich in een
blauwen werkkiel en nam het werk van den
machinist over. Terwijl op de volgende sta
tions de overige passagiers den trein verlie
ten om de redevoeringen aan te hooren,
sloeg Streeruwitz van de machine af de
plechtigheid gade Alleen in Mürzzuschlag
kwam hij, na zijn kiel te hebben uitgetrok
ken, in het stationsgebouw om de aldaar
ondergebrachte historische spoorwegten
toonstelling te bezichtigen. Daarna nam hij
zijn plaats op de locomotief weer in en
bracht hij den trein veilig in Senimering.
Naar hij verklaarde is het op do machine
veel mooier dan in den spoorwagon. Overi
gens is het niets nieuws voor hem, daar hij
al sinds drlo Jaren dit werk doet.
HET VBRDWENEN OPLEIDINGSSCHIP.
Het wrak gevonden.
Uit Montevideo seint men aan de .Daily
Telegraph" dat de kapitein van het stoom
schip „Heleslus" het wrak van het vermiste
Deenscho opleidingsschip „Kobenhavn" in
de buurt van het eiland Tristan d'Acunha
heeft gezien. Hij was niet in staat het schip
te naderen om verdere nasporingen te doen.
Zooals men zich herinnert, vertrok het.
schip 14 December uit Montevideo op weg
naar Australië mot een aantal cadetten aan
boord. Sedert heeft niemand meer iets van
het schip vernomen.
Vijl dooden.
Uit Sheffield (Massachusetts) wordt ge
meld: Een auto-omnibus, die met een groot
aantal kinderen op weg was naar een va-
cantiekolonie, is op een overweg in botsing
gekomen met een sneltrein. De chauffeur
en 5 kinderen werden op slag gedood. Ver:
Hij zeide verder dat bij de vertegenwoor-^er ja een groot aantal kinderen gewond.
ZEER WAARSCHIJNLIJK OMGEKOMEN.
We hebben reeds gewag gemaakt van de
tegenspraak van het gerucht als zouden de
Spaanschc Oceaanvliegers, die op weg naar
New-York waren, op de Azoren zijn aange
komen.
Thans heeft het Engelsch stoomschip
Greldon draadloos naar Lissebon en Madrid
geseind, dat hot op 120 mijn ten N.O. van
do Azoren de wrakstukken van een vlieg
tuig in het water heeft zien liggen, op wel
ke geen teekenen van leven meer te bespeu
ren vielen. Een Portugeesche snelvarende
kruiser is naar de aangeduide plaats onder
weg.
Naar Wolff uit Madrid meldt, heeft de
Spaanschc regeering zich tot het Engelsche
gezantschap aldaar gewend met het ver
zoek een moederschip voor vliegtuigen uit
Gibraltar ter beschikking te stollen, waar
mee dan Spaansche vliegtuigen naar het
gebied van de Azoren zouden kunnen gaan
om daar naar het vermiste vliegtuig van
majoor Franco te zoeken.
Een Italiaansch eskader, dat zich op het
oogenblik op de reede van Lissabon bevindt,
zal ook naar de vermoedelijke plaats des
onheils stoomen.
De Portugeesche kanonneerboot „Zaire"
heeft gister den geheelen dag in een wijde
boog gekruist op de plaats waar het wrak
van een vliegtuig zou zijn gezien, zonder
dat men echter iets ontdekte.
DOODVONNISSEN IN OEZBEKISTAN.
Het opperste gerechtshof van Oezbekistan
(Sovjet-Rusland) heeft negen beklaagden,
die deelgenomen hadden aan den moord op
den Oezboekscheu schrijver Chakimsade ter
dood veroordeeld, zeven kregen gevangenis
straffen en 19 zijn uit Oezbekistan uitgewe
zen.
TEGEN DE SCHULDLEUGEN.
Groote demonstratie te Keulen.
De Centrumpartij, Duitsche Volkspartij,
Duitsch-nationale partij en de Economische
partij te Keulen publiceeren een gezamen
lijke oproep aan de Keulsche bevolking om
Donderdagavond half 8, den vooravond van
de tiende herdenking van het vredesdictaat
van Versailles, op het Domplein plechtig te
komen demonstreeren tegen den leugen, die
aan het verdrag van Versailles ten grond
slag ligt, dat Duitschland alleen schuld
heeft aan het uitbreken van den wereldoor
log.
HET OPPIKKEN VAN POST OP ZEB.
Een geslaagde proefneming.
Het plan om in de vlucht post vanaf een
varend schip op te pikken, waarover we on
langs berichtten, is ten uitvoer gebracht
Ondanks den onregelmatigen wind en be
wogen zee, slaagde de vlieger George Pond
i, een zak met post over te nemen van
den United States Linesmailstoomer .Le
viathan", toen het schip zich 75 mijl buiten
de Amerikaansche kust bevond.
Eenvoudig was de taak van den vlieger
niet De zware rookwolken, die uit de schoor-
steenen van het schip opstegen, maakten
den vanger telkens onzichtbaar, zoodat
Pond mede daardoor niet minder dan 13
maal laag over het voorschip moest vliegen,
voor de 50 meter lange kabel met grijpko-
gel in de 20 meter groote opening van den
vanger zat, en hij den postzak beet kreeg.
En uur later kon de post te Newark N, J.
worden afgeleverd.
Dr. Lytle Adams, de uitvinder van de
,pick-up" inrichting, was passagier aan
boord van de „Leviathan", en woonde de
proef bij. Hij hoopt dat het mogelijk zal
worden aan: belde einden van de. reis den
tijdsduur van het vervoer van expresse post
met twee dagen te bekortén.
FENG JU-SJIANG.
Nieuwe burgerkrijg voorkomen.
De correspondent te Shanghai van de
Daily Telegraph weet te melden, dat de
Chineesche centrale regeering te Nanking
te voorwaarden, door Feng Ju-sjiang aange
boden (of gesteld) heeft aanvaard.
Hij ontvangt (of zal ontvangen) 3000,000
Chineesche dollars, als een eerste termijn
.de som voor de uitbetaling van de ach
terstallige soldij aan zijn troepen. Als per
soonlijk reisgeld krijgt Feng 200.000 dollar.
Zoodra die beide bijdragen in zijn bezit zul
len zijn, verlaat Feng het land, zijn troepen
achterlatende onder leiding van Lioe
rsjoeng-lin, zijn onderbevelhebber.
De gouverneurs van de provincies Kan-
soe en Sjensi, die door Feng waren be
noemd, blijven in functie.
Naar het heet gaat Feng allereerst naar
Moskou; daarna komt een bezoek aan Ber
lijn aan dc beurt Te Berlijn wil Feng
naar beweert wordt een onderhoud heb
ben met Wang Tsing-wel, den leider van den
linkervleugel van do Koeomintang.
Uit een en ander schijnt te blijken, dat de
regeering te Nanking er in het eind in is
geslaagd maarschalk Tjsang Kai-sjek af te
brengen van zijn plan om maarschalk Feng
te vernietigen, wat het ook mocht kosten.
De regeering streeft er naar den indruk
naar buiten te vestigen, dat China eensge
zind is. I
De begrafenis van generaal Booth heeft
heden plaats gehad. Het ls tot een der in
drukwekkendste plechtigheden geworden,
die Londen sedert lang gezien heeft Voor de
baar uit werd de banier van het Leger
des I-Ieils gedragen. Achter de baar volgden
de naaste verwanten en do delegaties van
het Leger des Heils uit alle deelen van do
wereld, met hunne vanen. Langs den gehee
len weg toonde het publiek groote belang
stelling.
DE NIEUWE SPAANSCHE GRONDWET.
De volksrechten belangrijk geknot
Primo de Rivera heeft aan een Journalist
meegedeeld, dat de regeering binnenkort de
nieuwe Grondwet zal indienen.
REUSACHTIG MONUMENT VOOR
MUSSOLINL
Voor Mussolini zal te Rome een geweldig
monument worden opgericht, bestaande uit
het grootste blok marmer dat ooit uit dc
Cararische groeven is losgemaakt en ver
voerd. Het blok is ongeveer 20 Meter lang
en weegt 380 ton. Men is meer don één jaar
bezig geweest om het meter voor meter te
vervoeren van de bergen naar de zee. Schijn
baar onoverkomenlijke moeilijkheden zijn
daarbij overwonnen. Wegen moesten omge
legd omdat ande-rs bepaalde bochten niet
genomen konden worden. Een brug moest
afgebroken worden. Honderd ossen werden
gebruikt om het blok over rollen te trek
ken naar de rivier, waar het op een speciale
ponton is geladen, die naar Civita Vecchia
zal worden gesleept. Daar zullen de hooge
herfsttijen worden afgewacht om het blok
langs den Tiber naar Rome te kunnen ver
voeren.
TELEGRAMMEN.
CANADEESCH KLOOSTER VERBRAND.
tengevolge van brand geheel vernield. Alle
zusters konden uit het brandende klooster
worden gered. De aangerichte schade be
draagt ongeveer een millioen dollar.
Schoolnieuws.
EXAMENS.
Itelt ta ütr
onderzoekingen
Hückel'.
Rllkauhivaraltelt ta Groningen.
Gepromoveerd 13 tot Doctor ln de Rechtsweten
schap, do heer H. J. Relnlnk. geb. to Groningen,
op een proefschrift getiteld: „Geld en rull-
ACADEMISCHE EXAMENS.
e 1 a h n
_J Rot-
tor aam. Gesl. Handelseconomle. da heeren H.
Vlasor en C. von Lindern.
Tech. H oc g each ooi ta Delft Oeai;
"Werktuigkunde: lngen. ex., de heer C. L. Blns-
borgen te Dussen.
Scheikunde: prop. ex.. do heeren: K. W. A-
Beukcma toe Water, -Tegal; MoJ. F. M. van
au,uren„ .Rotterdam; J. -F. Clausen. Hellevoet-
-Bluls; A. JDqgIgij, Glessendarp: A. D.rós, Texpl;.
•G. J. aT Galesttn, 'BataVlti; Mej.'A. G.Gee ring.
Amsterdam; J. L do Haas, Rotterdam; F. H.
van Heel, Djokjakarta; H. D. Heine, Vllasln-
gen: MeJ. I. Hlemstra, Delft: MeJ. T. van dor
Hóek, Rotterdam; T. Hoekstra, Bovcnkarspel;
MeJ. L. N. 8. Horna na. Toeren; J. de- Hulster.
Den Haag; MeJ. A. E. H. Jager Brulntng. Enk
hulzen; MeJ. C. van der Kloes, Sawah-Loento;
MeJ. A. C. W. C. Bot, "Wapeningen; S. G. Wle-
chcrs. Den Haag; P. de Kok. Batavia; W. J. C.
de Kok. Delft: MeJ. M. M. Kooper. Utrecht; P.
Kooy. Lelden; P. R. A. Maltha, Rotterdam: J.
- Menado;
MeJ.
Melilink. Culemboi_.
lan, Haarlem: P. J. G.
G. Nui
jedveld, Blndjel.
Mflnbouwkundo: prop, ex., de heeren: J. 3.
Arpe. Den' Haag; H. Baron van Asbeck. Den
Haag; T. T. Ba,rtels. Taloek: J. H. Beltman.
Deventer; J. Blerllng. Groningen; J. van der
Borden. Amsterdam; A. Gouka, Bangklnang; R.
gaverschmidt, Haarlem; P. B. C, HUdra. Den
aag; A. H. W. Martens.'Valkenburg; N. Ra-
ber. Zalt-Bommel; M. W. Okker. Dordrecht; P.
H. Scholte. Wormerveor; F. P. Slzoo. Zwartsluis;
P, A. Snjjders. Dussen; J. W. Vecliulzen, Hee
renveen; K. van der Weg. Oüdwoude; H. J. de
Aalst, Apeldoon
A. DtJket
Jjim
W. B. 1
Henkes, Rotterdam; J. J. M. d. Herr'lpon. Ber
gen op Zoom; Ir. I. van Herwaarden, Rotter
dam; N. P. Kapteün, Amsterdam; J. Lohman.
Den Haag; A. Mauve. Laren; W. H. Meerburg.
Delft; C. de Regt. Medan; M. W. E. E. Rol-
nards, Maastricht; D. Rens, Batavia; J. G. A-
Schuurman, Den Helder; G. Slotboom, Reukura;
J. G. 8nlp. Alkmaar: E. A. Stockman. Alke
made; F. Tanja. Amsterdam; G. C. van Wage
ningen, Utrecht; P. J. WemelBfelder. Goes; W.
A. Broukelman, Den Haag; H. Krul!, Anloo; F.
J. Kunkels, Setjang; J. W. R. Meyboom, R(jns-
burg; W. A. Pluim Mentz, Magelang.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
;eld te Warmond.
Rechtswetenschap: doet. ex., do dames F. H
schlg. Lelden en J. M. RomeUn, den Haag.
de heeren J B Mullemeister den Haag en
Ragoux Kuhr te Wassenaar.
Apothekersassistent, mej. W. J. NiJman te A
sterdam.
Vrije Universiteit te Amsterda
Gesl. Rechtswetenschap: cand. ex. de heei
R. M. van Reencn to SlceuwiJk (N.-
Kate te Kampei
Haag.
RUksuniveraite!
F. Schuylenburg te Do
h t. Ge
iop: doet. ex. de heer C. Gruyi
D. Heyi
Rijksuniversiteit te Gronlng
Gesl. Geneeskundecand. ex. do heeren H.
C. E. Timmer en IT
heer H. H. J. Hoi
Wls-
ï'dor Borgh; c
cand. ex. mej. C.
lerelman; ld, hoofdv. Pharmacle; doet. ex. de
heer S. J. Rlts.ma.
EXAMENS-NOTARIAAT.
Don Haag, 24 Juni. Gesl. voor het 2de deel.
de heer J Poulle te Wageningen.
EINDEXAMENS CHR. GYMNASIA.
Den Haag. Groep 1. Gciix. 13. gesl. alle i3
cand. nl. M. A. Beelaerte van Blokland, J v d.
Berg, L. Berger, A. Dronkors. R.
Betsy v. Ilaaften. H C Hen!
EINDEXAMENS H.B. SCHOLEN.
do Vlies, 's-Gravenhage. Afge-
t G Boors-
F- >v.
Buurman, Lelden, G. F. Cremers, Noordwilk aart
Zee. A. Donkere. P. Hogendoorn en J P F van
der Horst, Lelden. J P de Jong. Katwijk aan
Zee. o Ouwehand. Wassenaar. C A do Reede,
Lel-Ton. D Poilema. x-oudekerk en G. Smelt.
Oogstgeest Afgewezen 2 cand.
EXAMENS ONDERWIJZER.
Deze examen-s word u afgelegd door leerlin
gen van Normaallossen en door particulier op
geleiden.
Den Haag. Gesl. P B M Alberts. 8chledam:
A v d Berg. Voorburg; dames M L van Bommel
A W den Berger. A G Sluyterman van Loo en
C Sorgdrager allen der
EXAMENS-MACHINIST.
Land- en Tuinbouw.
GROENTENEXPORT NAAR ENGELAND.
Woensdag a.s. stelt de Holl Stoomboot-
Mij een nieuwen Woensdagöchen bootdienst
in, voorloopig gedurende 10 weken. Dienten
gevolge zijn er te beginnen met deze week
afvaarten van Amsterdam en van Rotterdam.
ELECTRICITEIT OP DE BOERDERIJ.
De Bond van coop, zuivelfabrieken in
Noord-Iiolland zal samenwerking met het
Prov. Electr. Bedrijf in N.-Holland trachten
om een veehoudersbedrijf en een pluimvee
houderij, in een gemeente, waar de stroom
voorziening rechtstreeks vanwege het P. E. N
plaats vindt, zooveel mogelijk in te richten.
Het ligt in de bedoeling, alles zooveel mo
gelijk eleotrisch te drijven, zooals stalver-
lichting, melken, waterpompen, gierpompen,
hooa-op jagen, koekenbreken, bietensnij tien,
koeienknippen, roskammen, stofzuigen, venti-
leeren, veevoer koken water verwarmen, on
derbemaling, enz. terwijl ook voor de hu shou-
ding alles zooveel mogelijk electrisch zal
worden gedaan.
Wat betreft de kippenhouderij, zal men de
electrische energie gebruiken voor broedn l chi
nes, kunstmoeders, dagverleng^ng, verwarming
en eierscbouwing. Het installeeren geschiedt
gratis door het P. E. N., dat de machines
met bijbehooren in bruikleen afstaat.
De proefnemers moeten zich verbinden,
toegang te verleenen aan alle belangstellen
den, die zij volgens bepaalde aanwijzigingen
moeten "inlichten, waarvoor zij vergoeding
ontvangen.
Uit Oost-Indië
MOTORBOOT OMGESLAGEN.
MAKASSAR, 24 Juni (Ancta). Een molotw
boot genaamd „Siberoet" van de Koninklijk®
Paketvaart-Maatschappij, is bij ruw weer
omgeslagen. De vierde stuurman A. J. Velt-
man, de eerste ladingsklerk P. Siwalette eu
een inlandsch motorist zijn verdronken.
DE AANSLAGEN IN DE CULTURES.
MEDAN, 24 Juni (Aneta). De commissie
uit de assistenten heeft vergaderd met het
bestuur van de Vereeniging van Assisten
ten in Deli, in verband met het verzoek van
de arbeidsinspectie om een oordeel te geven
over de aanslagen in de Cultures. De ver
gadering kwam met algemeene stemmen
tot de slotsom dat de methoden die door de ar
beidsinspectie worden toegepast niet debet
zijn aan de vermeerdering van het aantal
aanslagen. Voorts werd als oordeel uitge
sproken, dat de arbeldsinspestie in den laat-
sten tijd tactisclier te werk gaat, dan tot!
voor kort het geval was.
GEEN VERTROUWEN IN DE G. G.
BATAVIA, 24 Juni (Aneta). Do „Fadjara-
sia" bespreekt op uitvoerige wijze het voor
nemen van de regecring tot algeheele ge
lijkstelling van de verschillende groepen van
de bevolking, zooals door den gouverneur-
generaal is aangekondigd in de rede, waar
mede Z.Ex., de zitting van den Volksraad
heeft geopend.
Het blad komt tot de conclusie dat aan
deze woorden niet de minste beteekenis ge
hecht moet "worden, omdat uit het oogpunt
van den Islamiet beschouwd er geen wijzi
gingen zijn die niet door het eigen streven
tot stand gebracht kunnen worden. Het
geldt daarom van de nationalisten: „versterk
de gelederen opdat spoedig de nationale vrij
heid zal aanbreken".
BATAVIA, 24 Juni (Aneta). De commissie
voor de inlandsche rechtspersonen heeft
voor de eerste maal vergaderd en ingesteld
drie subcommissiën en wel voor West-, Mid
den- en Oost-Java, die plaatselijk een onder
zoek zullen instel) up naar de behoeften van
de inheemsche samenleving naar nieuwe
vormen van vennootschap en vereeniging.
Aan de Javasche Bank zal worden verzocht
een deskundige ter beschikking van de
commissie te stellen om rekening te houden
met het standpunt dat de circulatiebanken
in deze inneemt
Gemengd Nieuws.
DOOR EEN ZONNESTEEK GETROFFEN.
Te Nieuwer-Amstel (N.H.) zakte een ar
beider plotseling in elkaar, doordat hij door
een zonnesteek getroffen werd.
EEN GEVAARLIJKE SPRONG.
Toen de electrische trein uit Amsterdam
naar Rotterdam zich in beweging zette,
trachtte een b'jna 70-jarige kaashandelaar
uit Alkmaar bij den toegang tot een der wa
gons nog op de treeplank to springen. De
gevaarlijke manoeuvre mislukte en de man
raakte tusschen het perron en den trein.
Doordat de reizigers aan de noodrem trok
ken, stond de trein onmiddellijk stil. Won
der boven wonder had het slachtoffer geen
letsel. Vermoedelijk door den schok en den
schrik was hij echter huiten bewustzijn.
Toen hij was bijgebracht bleek hij een lichte
hersenschudding te hebben opgsbapen.
VERDRONKEN.
Te Raamsdonkerveer (N.-Br.) is het 4-jarig
zoontje van v. Strien spelend te water ge
raakt en verdronken.
In de Zuiderzee ter hoogte van de Mun-
niksp'aat is van ue ir r. oo; ,„Stad Leeu-
waiden" de knecht P. ILataslra, wo.'.onde
ta Leeuwarden, over boord geraakt. Do on
gelukkige laat een vrouw on een kind ach-
ter.
INDISCHE REISBRIEVEN.
Door Mr. C C. VAN HELoDi^uEN,
lid van den Volksraad van Ned. Oost-Indië.
ATJEH.
Den 30 April kwam de Patria in Sabang
in. De mij verstrekte inlichting dat een
dagelijksche veerdienst tusschen Sabang en
Oeleh Lheue bestond welke geheel over
een kwam met de mededeeling der Regeering
ter gelegenheid van de behandeling van het
wetsontwerp regelende het contract van ver
koop en erfpacht, waar ik reeds eerder over
schreef bleek onjuist.
Slechts tweemaal per week onderhoudt de
„Sabangbaai" of een andere veerboot de
verbinding met Groot-Atjeh. Is sinds dien
het verkeer dan zoo verslechterd? Of mo-n
waarde worden toegekend aan de veronder
stelling, die men mij influisterde: dat waar
én hotel èn veerdienst in handen zijn
de Sabangmaatschappij, deze drie-daagsche
veerdienst opzettelijk was ingesteld, om zoo
do reizigers te verplichten eenige dagen m
het hotel te vertoeven? Is dit juist, dan lijkt
mo dit al een heel verkeerde politiek. En
Mr. Henry Ford zou het zeker weer als eeti
bewijs kunnen aanhalen', hoe wonderlijk het
kapitaal zijn taak: het „diehen" der gehiocn-
BChap, opvat. Bovendien zou een dergelijke
opvatting m.i. blijk geven van kortzichtig
heid. Een zoo ingerichte veerdienst, is geen
verdienst, die de reizigers lokken zou om
hun reis ln Sabang te onderbreken en (të
route over Atjeh te nemen. Sabang ls zeker
interessant, maar toch geen verblijf van drie
dagen waard, die dan afgaan van don tijd.
dien men voor een dergelijk en doorreis door
Atjeh kan uittrekken. Verder bevonWt. h
al evenmin het verkeer tusschen Atjeh en
Sabang, dat wellicht bij een dagelijkscheu
dienst grooter zou zijn, denk aan het bezoek
van mcnschen aan hun krankzinnige fumilu
leden. Is daaraan ook niet to wijten, dat de
brievenmail uit het achterland van Kota
Radja zooals mij werd meegedeeld, niet naai
Sabang maar naar Medan werd verscheep),
wegens de te onzekere aansluiting? Maar
hierover genoeg.
Eerst den tweeden Mei betrad ik Atjehs
bodem.
En nu ik van mijn reis door Atjeh wat
moet vertellen, overvalt me een zekere
schroom. In de „Nieuwe Rotterdammer" zijn
eenige maanden geleden een reeks brieven
over Atjeh verschenen, die de meesterhand
verraden van den bekenden ster-correspon
dent Dr. van Blankenstein. Er, is moed voor
noodig om zoo kort daarop aan een nieuwe
rcèks te beginnen. Ik doe dat alleen, omdat
ik vooraf iedere vergelijking met Dr. van B.
zou willen afwijzen. Hij is een journalist van
professie, een man van in dat opzicht groo
te kwaliteiten, en van een enorme ervaring,
waarop welhaast geen ander journalist in
Nederland bogen kan. Wie hier de menschen
spreekt, die hem hebben ontmoet, staat vei-
baasd over do aanraking, die deze man ge
had heeft, mef menschen van allerlei stand
en aard. Vrijmoedig sprak hij van zijn ont
moetingen met vorsten, miriicters, staats
lieden en volksleiders van vrijwel geheel de
wereld. Zijn Jarenlange ervaring op dit ge
bied heeft hem .een methode van ondervra
gen eigen gemaakt, die h*m een schat van
gegevens verschafte. Door het geven ■var»
vertrouwen, meer dan door het stellen van
rechtstreekscho vragen baande hij zich don
weg. Hii moet op zijn reizen ongeloof)"
veel hebben verteld van al zijn weden-aren
Daar komt bil. dnt het enkele feit, dut
hier kwnm als correspondent vnn.hèt groot
ste dagblad vün Nederland hem een gewei
digen voorsprong gaf hoven anderen. Voeg
daarbij, dat hij hier rijkelijk voorzien was
met andere waardevolle introductie-brieven
zooals men mij allhans meedeelde en
ge kunt begrijpen, dat het voor hem heei
gemakkelijk waj om gegeven* te verkrijgen
uit de meest verscheldon bron. Ja en dat
flekt wel grooio bevreemding zelfs de
meest geheime stukken uit de arch.even hier
ie lande werden te zijner beschikking ge
steld. Hij bleek op de hoogte van noia s wel
ke zeer persoonlijke zaken inmclaen, nota*
welke den Volksraad werden omnouuen
Geen wonder dus dat hij eeruer dan een au
ucr een vollediger indruk kon krijgen van
land en volk, van rogceriugspoliuek en
volksbeweging enz. Hier en daar vernam ik,
dat hij beloofd had over zijn reis door indiè
niet te volstaan met deze uit den aard der
zaak niet diep in de stof doordringende
reisbrieven, maar dat hij in een boek zijn
ervaringen en indrukken wilde neerleggen.
Men mag zeker met groote belangstelling
deze publicatie tegemoet zien.
Nu ik iédere vergelijking van mijn reis
brieven met die van dezen journalist van
den beginne heb afgewezen, heb ik vrijmoe
digheid mijn eigen indrukken en ervaringen
moe te deelen. Slechts ga nog vooraf dezo
opmerking: waar wij zoo vlak achter elkaar
deze reis maakten en vrijwel in hoofdzaak
dezelfde personen spraken, onze kennis aan
dezelfde personen ontleenden, kan het nie
anders of voor een deel zullen onze mede-
rieelingen elkander dekken. Toch zal blij
ken, dat mijn belangstelling wel eens een
geheel andere richting ging en ik ook men
schen heb gesproken, die de heer B. niet
ontmoette. Vermoedelijk omdat hij voor hun
arbeid minder belangstelling had.
Bovendien is mij gebleken, dat een inter
view van personen wel eens tot geheel an
derc, sterk van elkaar afwijkende verslagen
aanleiding kan geven. Zoo deelde een be
stuursambtenaar mij mee. dat een Atjehsch
hoofd binnen betrekkelijk kort tijdsver
loop door drie verschillende journalisten
werd geïnterviewd, inaar het verslag van
dat onderhoud zeer ver uiteenliep wat de
feitelijke gecevens betreft, endat was
het wonderlijke dat het hoofd daarin
slechts weinig terugvond van hetgeen
sproken was. Wel een bewijs hoe uiterst
voorzichtig men moet zi|n, met het verwer
ken der ontvangen gegeven».
Zoo heb ik Atjeh's grond betreden De
naam alleen reeüs wekt allerlei hiSiOrische
herinneringen op, allerlei sentimenten wor
den wakker. Onwillekeurig denkon we aan
onze veiligheid. Hoe zal de toestand daar
zijn, moet men nog sieeds bedacht zijn op
een aanval, is de mentaliteit van den Atje-
her nog dezelfde als vroeger. Kan men wel
veilig en rustig door deze contreien trekken?
Als op mij eenzaam zeiziger de naam en de
geschiedenis —en nog niet zoo lang geledon
in Atjeh zich afgespeeld hebbende gebeurte
nissen reeds zoo suggestief werkten, dat
ik mij voor mijn vertrek uit Holland al-
vroeg of het niet noodig was in verband
met het klein weduwen- en weezenpensioen
mij tegen dood en andere ongevallen te
verzekeren, dan is het begrijpelijk, dat ver
schillende ambtenaren, die naar Atjeh wor-
en overgeplaatst, zich die vragen m
te meer klem stellen. Over een B.B-ambie-
naar gaat dienaangaande een aardig ver
haal. Zijn overplaatsing naar Atjoh, dat hij
tevoren niet kende, tooverde hem een zoo
danig schrikbeeld voor van den toestand
daar en zijn vuiligheid, dat hij onmiddellijk
een geweer kocht en daarmee gewapend, os
tentatief in de Atjeh-trum naar Kota Radja
reisde, waar nem echter door den Gouver
neur, die hiervan kennis had gekregen niet
direct een welkome ontvangst werd bereid,
met de opmerking, dat hij eigenlijk onm'd-
dellijk weer uit Atjeh moest worden overge
plaatst. Met eenige bonhomie merkte de
Gouverneur op, dat de veiligheid van zijn
ambtenaar hem koud liet, maar dat het hem
in het geheel niet onverschillig was, of een
geweer in handen kwam van de bevolking.
Zijn ostentatief reizen met een geweer had
hem wellicht meer dan iets anders in ge
vaar gebracht.
Die schrik voor Atieh blijkt later volko
men ongemotiveerd. Het is er geheel rustig
en ik n.^et eerliik bekennen, dnt ik aan
eigen vcilicheid hij het doortrekken geheel
niet meer heb gedacht.
