BINNENLAND.
IN DEN PÖLITIEKEN WINGKEL,
DINSDAG 18 JUNI 1929
HOFBERICHT.
DE KONINGIN IN AROLSEN.
Het vertrek van Arnhem.
Gistermorgen kwam H. M. de Koningin
met H.K.H. Prinses Juliana per auto van Het
Loo te Arnhem aan om vandaar uit de reis
naar Arolsen aan te vangen. Op het station
was ter begroeting aanwezig de waarnemend
BurgemeesttT Wethouder C. Smeenk. Toen
de trein, waarmede H. M. de Koningin-Moe
der uit Utrecht te Arnhem aankwam, binnen
was, namen de Koningin en de Prinses in
den salonwagen, die aan den gewonwi trein
was gehaakt, plaats, na van den waarne,
mend Burgemeester een hartelijk afscheid te
hebben genomen.
Van bevoegde zijde deelt men ons menie,
dat de Koningin, de Koningin-Moeder en
Prinses Juliana in goeden welstand m
Arolsen zijn aangekomen.
KINDERBESCHERMING.
jaarlijksche vergadering van
den bond.
Te Utrecht is de jaarlijksche vergadering
gehouden van den Nederlundschen Bond tol
Kinderbescherming.
Openingswoord.
In zijn openingswoord wekte de voorzit
ter. mi'. H. de Bie te Rotterdam, op tot
krachtige propaganda voor den verkoop van
kindetipostzegel?, opdat de opbrengst zoo
groot mogelijk worde.
Voorts bracht spr. hulde aan minister
Donnet' voor de indiening en dc verdediging
van zijn wetsontwerpen in zake de voogdij
en de ouderlijke mac I.-
Jaarverslag.
Hot daama aan de orde zijnde jaarverslag
Van den secretaris gewaagt" van een opge
wekt leven en van een ledcntoememing met
ongeveer 20 pet Het aantal leden bedroeg
«inde 1923: 403, en het aantal ongesloten
vereenigingen 212. Een regelmatig contact
met het departement van justitie werd ver
kregen, doordat op verzoek van den Bond
mr. Schelt.usj referendaris aan het departe
ment gemachtigd werd de bestuursvergade
ringen van den Bond bij te wonen.
Het jaarverslag, zoomede dat van dein
penningmeester, werden goedgekeurd.
Bestuursverkiezing.
De heeren mr. H. de Bie te Rotterdam, mr.
O. J. Cluysenaer te Winschoten en mr. A
de Graaf te Zeist werden als bestuursleden
herkozen, terwijl in de vacature-prof. dr. J.
Waterink als bestuurslid gekozen werd de
heer M. J. C. Besselaar te Rotterdam
Een centrale raad.
Vervolgens was aan de orde het voorstel,
door het bestuur van den Ned. Kindcrzorg-
bond ingediend, dat dc Ned Bond tot Kin
derbescherming zal instellen een vertegen
woordigend lichaam voor do geheole Kin
derbescherming.
Na korte bespreking werd besloten, dat
dc Ned. Kinderzorgbond een meer uitge
werkt voorstel met toelichting ter zake zal
indienen, waaromtrent dan het bes! fr van
den Ned. Bond tot Kinderbescherming de
Jaarvergadering van raad zal- dienen.
Hce brengen wij onze jongens
en meisjes in de maatschappij?
Aan de orde was daarna de behandeling
van het onderwerp: Hoe brengen wij onze
jongens en meisjes in de maatschappij.
Dr. L. II. M. Berger, praedagngisch con
sulent te 's-Gravenhage, mej. E. M. >Meel-
boom, directrice van het Kinderhuis
,.Boschzicht" te Apeldoorn, en de heer D.
Noordam, directeur van het Opvoedingsge
sticht der Nederl. Herv. Kerk „Knlkenhoi-
de" bij Maarsbergen, traden als inleiders op.
ZOUTAANBORING.
Onze rijke bodem.
To Twekkelo, waar boringen worden ver
richt door de Kon. Ned. Zoutindustrie is op
llit de Antirev. Partij.
HULPCENTRALE ALELASSERDAQL
Groote vergadering te Goudriaan.
Woensdag 19 Juni a.s., 2 uur nm., zullen
D.V. in de Herv. Kerk te Goudriaan als
sprekers optreden Prof. I)r. 11. Visscher
met het onderwerp „Art. 30" en Mr. H. Bij-
leveld met het onderwei p „Achter de oude
banier". Alle a.r. uit de Alblasserwaord en
die langs den Lekdijk wonen, worden »p-
gewekt. deze vergadering te bezoeken. De
vergadering zal staan omler leiding vay
Ds. Anker, Herv. Predikant te Goudriaan
DE GRIFTDEMPING.
NOODIG DOOR DE VERVUILING
EN UIT VERKEERSOOGPUNT.
PLANNEN VAN VEENENDAAL.
In een uitvoerig raadstuk zéggen B. en
W. van Veenendaal:
„Het dempen van de Grift van de Zwaaij
af in de richting van het Panhuis wordt
noodig gemaakt én door de onhoudbare ver-
keerstoestanden èn door de stank, die het
Griftwater verspreidt.
Door deze demping wordt het verkeers-
vraagstuk langs Hoogstraat en Zandstraat
geheel opgelost. Met het stankbezwaar is
dit evenwel niet het geval.
De oorzaken zijn bekend. Indien deze oor
zaken al binnen onze gemeente lagen, dan
zou het aan ons gemeentebestuur alleen
zijn, om de oplossing te ontwerpen en uit te
voeren. Dit is etliter niet zoo en daardoor
werden de vele, tijdroovende onderhande
lingen veroorzaakt, die hebben plaats gehad
en nog worden voortgezet
Het grootste bezwaar is en blijft nog steeds
de aanwezigheid van het Kuqstzijdewater in
de Vallei. Wij hebben niet nagelaten de ver-
-schillende autoriteiten met klem er op te
wijzen, dat het verdwijnen van het Énka-
watcr uit de' Vallei noodzakelijk is voor het
verkrijgen van betere toestanden.
Inmiddels staan wij voor het feit, dat wij
of wel moeten dempen en het Enkawater
door het Onileidingskanaal laten loopen of
wel niet dempen.
Wij zijn van meening dat dc bestaande
toestand niet langer gehandhaafd kan wor
den en dat thans ook zonder omleiding van
het Kunstzijdewater tot demping moet wor
den overgegaan.
In dien geest dopn B. en W. thans eén ge
wijzigd voorstel aan den Raad.
DrJ demping zal moeten geschieden vanaf
de Zwaaij tot de geprojecteerde weg No. 40.
VERKIEZINGSACTIE IN RENKUM.
De verkiezingsactie in deze gemeente is
in vollen gang. Reeds zijn 2400 brochures
van de heeren II. Colijn en Ds. van Grie
ken verspreid door de. Centr. A.R. Kiea-
vereeniging.
Op Donderdag 20 Juni treedt voor de
A.R. Kiesver. te Renkum op Ds. J. H. van
de Wal, Ned. Ilerv. pred. te Wageningen,,
met liet onderwerp: Nog Antirevolutionair?
Terwijl voor de Centr. A.R. kiesver. reeds
optrad de heer II. Amelink, en op 28 Juni
een vergadering belegd wordt in het Oranje
huis te Heelsurn-Doorwerth en te OosUr-
beek in het Notarishuis, waar als sprekers
hopen op te treden de heeren Chr. v. d.
Heuvel, lid der Tweede Kamer en Ds. van
Schuppcn, Ncd. Herv. pred. tc Luntcren.
Land- en Tuinbouw.
LANDBOUWDAGEN TE GOES.
Tot 22 Juni a.s. worden te Goes landbouw-
dagen gehouden. Donderdag is er een ge
westelijke landbouwtentoonstelling van
paarden, runderen, schapen enz. benevens
een nationale tentoonstelling van het Ned.
trekpaardenstamboek, 's Avonds wordt op
den Westwal een groot vuurwerk gegeven.
BLGEIVÖBOLLENTEELT TE BEVERWIJK.
De omzet van de groen te velde «taande 1
verkoopingen van bloembollen bedroeg
f 221.441 tegen $0.500 in 1923. Thans wor
den dc vroege tulpenbollen opgenomen.
Gemengd Nieuws.
AUTOBUS IN EEN SLOOT GEREDEN.
Onder Herveld (Betuwe) is een autobus
van D. uit Druten met 23 inzittende polder
werkers die op weg waren naar hun werk
zaamheden voor de rivierverbetering onder
Malburgen—Arnhem, door het breken van
het stuur in de sloot gereden. Acht inzitten
den werden licht gewond. Zij werden door
dokter Treeling uit Herveld verbonden.
BRAND.
Hedenmorgen te 4 uur is de bakkerij
van v. Galenkamp in de Thomas A Kempis-
straat te Zwolle totaal uitgebrand. De bewo
ners konden tijdig het huis verlaten. De oor
zaak van den brand is onbekend.
Verzekering dekt de schade.
'N NACHTELIJKE VECHTPARTIJ.
Men meldt ons uit Odoorn (Dr.):
In het naburige Klijndijk heeft 's nachts
door eenige jongens een hevige vechtpartij
plaats go! ad. De arbeider H. alhier werd
in den huik gestoken met een mes. Do ar
beider II. te Klijndijk werd met een mes in
den rug gestoken, doch is er het beste af
gekomen. Als dader wordt genoemd de ar
beider H. te Bronneger (gem. Borger). Een
onderzoek wordt ingesteld door rijks- en
gemeentepolitie.
UIT ZUID
EEN MOEILIK LAND MET EEN
HETEROGENE BEVOLKING.
Het Afrikaans gaat snel vooruit.
Wie het Zuiden van Afrika
zoal bewonen.
HET RASSENVRAAGSTUK.
Waar ligt de oplossing van de
moeilikheden
Een moeilik land.
Zuid-Afrika is 'n moeilik land in ver
schillende opzichten. Een van de groot
ste mceilikheden is zeker wel het bevol
kingsvraagstuk .Hier niet, als in Europa,
'n kweetie van overbevolking; de gehele
blanke bevolking van de Unie blijft nog
onder de twee miljoen, terwijl de rest onge
veer zes miljoen uitmaakt. Maar hier de
kwestie van onderbevolking en de noodzake-
likheid van goede, kapitaalkrachtige immi
granten, die geneigd zijn hun bekwaamheid
en fortuin in dienst van 'n nieuw vaderland
te stellen. Maar hier ook de kwestie van ver
scheidenheid van bevolking. Wordt het wel
altijd gerealiseerd, dat de Unie-bevolking uit
de meest heterogene bestanddelen is samen
gesteld, 'n omstandigheid die zijn eigenaar
dige moeilikheden en bezwaren daa.gliks met
zieli brengt, en van welker moeilikheden de
oplossing ook dageliks moeiliker wordt?
Om te beginnen valt do Unie-bevolking
direkt uiteen in twee delen: blanken en niet-
blaukcn. Deze twee klassen staan absoluut
los van elkaar, en mengen niet, nóch in het
sosiale, nóch in het kerkclike of godsdienstige
leven. Ekonomies, natuurlik, staan ze in
voortdurend kontakt, dit mag clan zijn als
werkgever en werknemer, of als winkelier
en klant, of als ambtenaar en Unie-bewoner.
Maar verder dan ekonomies gaat de aanra
king niet
De blanke bevolking.
Zoals algemeen bekend, vormt de blankp
bevolking geen eenheid, maar bestaat deze
racer uit noofdzakclik twee groepen, n.l
Engels-sprekenden en Hollands (d.w.z. Afri
kaans) sprekenden. Toch is het 'n opmerke-
lik en tot dank stemmend verschijnsel, dat
tegenwoordig, wanneer we van Afrikaners
spreken, niet uitsluitend meer bedoeld word»
de Hollands-sprekenden, maar net zo wel
Engels-sprekenden.
Velen van laatstgenoemden, hier geboren,
voelen zich Afrikaner, als de IIoMands-sprc
kenden, en zelfs velen, in Engeland geboren,
hebben in den loop van 'n langdurig verblijf
in de Unie, Z.-Afrika als hun vaderland aan
genomen. Engeland neemt hij hen nog wol
'n belangrijke en tere plaats in en wie zal
dit hun ten kwade dulden maar niet ie
enigste, en, met weinige uitzonderingen, oot
niet dc eerste plek. 'n Goede illustrasie van
het feit, dat in zekere opzich en het rasse
onderscheid tussen Boer en Engelsman weg
valt, is het feit. dat in al 3 politieke partijen
(Nationale Partij, Zuid-Afrikaanse Partij en
Arbeidersparij) Engels- en Hollandsch-spre
kenden samenwerken.
Toch, het bestaan van twee nasies in de
Unie blijft op velerlei gebied moeilikheden
met zich brengen. De Hollander-Afrikaner
heeft 'n kijk op het leven, die veel verschilt
\an die van zijn F.nwlse medeburger. En,
ofschoon op velerlei gebied wissel-werking
plaats vindt, blijft het toch waar, dat kul-
tureel de Afrikaaanse natie nog peen een
heid is. Een van de groo'.ste moeilikheden is,
in mijn ogen, de onder omstandigheden ge
dwongen en absoluut noodzakclike
tweetaligheid.
Waar het Engelse en hot Afrikaanse deel
der bevolking, wat getalsterkte betreft, elkaar
niét veel ontloopt in de Unie, was dit 'n noorl-
zakelike vereiste om bij de Unifikasie in
1910 in de Grondwet de volkomen gelijkheid
van de twee landstalen, Engels en (toen
nog) Nederlands, vast te leggen. In de prak
tijk heeft er wel dikwcls het een en and:r
aan ontbroken, en is zelfs op het ogenblik
alles nog niet in orde; al moet erkend wor
den dat, sedert Afrikaans cle plok van Ne
derlands ingenomen heeft, Afrikaans oni-
ze tend snel is vooruitgegaan, ook wat be
treft zijn positie als een van de twee offi-
sieele landstalen. Waar meor en meer ook
naar praktische gelijkheid van de twee to
lea gestreefd wordt, is dus voor de Afri
kaans-sprekenden het aanleren van Engels
en voor de Engels sprekenden het aanlereo
van Afrikaans 'n eerste vcreis'c.
Alle scholen (met uitzonderingen in Natal
In vereenvoudigde spelling.
■AFRIKA.
en de Kaapprovincie) zijn dan ook tweetal'g
'n noodzakelik kwaad. Waren, wat hei
aanleren van de andere officieele taal be
treft de Engels-sprekenden dikwijls in ge
breke gebleven, 'n oproep als die van Dr.
Cascy, de bisschop van de Engelse Kerk in
Bloemfon'ein, waarin hij zijn Engelse me
deburgers aanspoort om toch ook Afrikaans
aan te leren, om zoodoende beter zich te
kunnen inleven in de geest es- en gedagte-
wêreld van de andere helft, zo'n oproep
van 'n hooggeplaatste Engels-sprekende gces-
telike vervult ons met hoop voor de loc
komst Al mogen we dus met recht verwach
ten dat de tegenstrijdigheid van belangen
van Hollands- en Engels sprekende 'n zaak
van 't vcrlode is, toch heeft de Hollandse
Afrikaner altijd op zijn hoede !e zijn, om
zijn Taal en Kuituur te kunnen laten s'.aud
houden tegen 'n wereldmacht als de Engelse
kuituur.
Andere nasie3.
Echter vormen de Hollands-sprekende en
Engels-sprekende Afrikaners het leeuwen
deel der blanke bevolking, niet over 't hoofd
moet gezien worden, da; andere, Europeese
naties meer of minder talrijk vertegenwoor
digd zijn. Hollanders, Duitsers, Beigen, Ita
lianen en tegenwoordig heel wat Joden uit
Oost- en Zuid-Europa, hebben hier, met vele
Engelsen, 'n nieuw vaderland gezocht en
gevonden. En ofschoon bij hen het assimila-
sie-proses gewoonlik *n tamelik snel verloop
heeft, heeft het naar verhouding grote sijfer
van immigranten van verschillende nasies
toch zijn eigen moeilikheden met zich ge
bracht, 't Is misschien goed, terloops hier
op te merken, dat de Afrikaner, die 'n paar
weken geleden te Bethel (in Transvaal)
veroordeeld werd tot gevangenisstraf cn 10
zweepslagen (katsslagen) wegens moord
op een van zijn kafferbedienden 'n Jood
se immigrant uit Oost-Europa is, die hier
sedert ongeveer tien jaar zich als landbou
wer gevestigd had.
De gekleurde bevolking.
Van geheel andere aard zijn de mneil'k-
hc*d«n, die het feit met zich brengt, dat de
Unie niet uitsluitend dcor blanken bewoond
wordt. En onder de gekleurde bevolking is
de differentiatie minstens net zo groot a's
onder de blanken. Van de oorspror.kclike
bewoners van Zuid-Afrika (de Bantocn ol
kaffers, dc Bosjesmannen en de Ho-entct-
ten) zijn de laatste twee tot onbeduidende
getallen geslonken, de kaffers, daarentegen,
overtreffen in getalsterkte endge malen lie
blanke clemc.it in de Unie. Behalve deze
drie leven in di Unie nog n tamciik gro.»l
aantal Indiër: afkomstig uit Britsch Indic
(alleen In <le Vrii.staat .worden deze niet aan
getroffen), Maleiers (bij Kaapstad), afstam
melingen van vroeger ingevoerde Malei.se
slaven, en Kleurlingen, die gemengd bloed
in hun aren hebben. Hier in Transvaal heli-
ben wij hoofdzakclik te doen mek Kaffers
en Indiëre.
De moei Lik heden, die uit het samenleven
van blanken met 'n zo heterogene gekleurde
bevolking voortkomen, zijn schier onover
winnelik. Dc Unie is toch nio', als b.v. Indië,
'n tijd-clike verblijfplaats van Europeanen
waar het gekleunde element het recht heeft
de boventoon te voeren. De blanken zijn <lc
stichters en ophouwera van de Europeese be
schaving geweest in de Zui-dpuni'. van het
„Zwarte Werelddeel", en zonder Jnn van
Riebeek, de Hugenoten, de Voortrekkers en
de Engelsen zou Zuid-Afrika nog zijn. wat
Transvaal, Vrijstaat, Natal en het grootste
deel van de Kaapkolonie honderd jaar ge
leden nog waren: 'n woeste verlatenheid,
waar wreedheid en moordzucht van barbaren
alle leven omnogelik maakten.
De eis van zelfbehoud
vordert, dat do Europeso beschaving de bo
ventoon hier voert en blijft voeren; de Unie
kan en mag nimmer 'n Kafferland worden.
Hiermee hangt ten nauwste samen de vraag
van politieke vertegenwoordiging en stem
recht aan de gekleurden. Op ogenblik heb
ben alleen Kleurlingen en Kaffers in dc
Kaapkolonie, die aan zekere (zeer gering")
welstands- cn ontwikkeling9eisen voldoen
stemrecht, terwijl voor de gehele blanke !>p
volking in de Unie algemeen manneiikiav
recht bestaat, dat binnen enkele jaren tut
algemeen vrouwenkiesrecht zal ui' gebreid
worden.
De belangen van de niet-vertegenwoordlg-
de kaffers en kleurlingen in de andere pr
vinsics worden behartigd door enkele Sena
toren (leden van de „Eerste Kamer") sin
ciaal door de Regeering benoemd met het
oog op naturelle zaken. Moet deze toestand
bestendigd worden? of moe'. Kleurlingen
stemrecht uitgebreid worden tot de andere
provinsies? Of moot 'n oplossing gezocht
worden, door de kaffers afzonderlik n
kleiner of groter getal vertegenwoordigers
in de Volksraad te doen kiezen, en moct.m
deze ver cgew.vooixMgers blanken z in. M
kunnen het ook Kaffers zijn? De politieke
moeilikheid is er slechts een; en oplossing
daarvan zal reeds uiterst moeilik zijn. Het
sentiment van het grootste deel der bevol
king komt terecht in opstand tegen de
gedachte van politieke gelijkstelling van
wit en zwart Stil zitten kan ook niet, dit
willen dc gekleurden zelf niet Hoe dan?
ze toch, over 't geheel genomen, 'n zekere
len, w. o. de Minis er van Naturellezakeu,
generaal Hertzog, gedurende de laatste ja
ren hun volle aandag gewijd. Zelft heeft
generaal Hertzog getracht 'n aanvang te
maken met de oplossing van deze kwestie
door de indiening van 'n paar wetsontwer
pen. Jammer genoeg, dat geen overeenstem
ming is verkiegen omtrent de>ze zaak, die
eigenlik 'n volkszaak en geen partijzaak be
hoorde te zijn, zodat nu deze Kaffer-wet»
om werpen 'n inzet in de steinbuss.rijd gaan
worden.
De verhouding tussen de rassen.
En dan. hoe moet de houding zijn van de
Jilankc bevolking tegenover de gekleurde be
volking, in politiek, ekonomies, sociaal en
kerkelik opzicht? Moeten allen over een
kam geschoren worden, of dient er onder
scheid gemaakt te worden? Onder de ge
kleurden treffen we alle sehakeeringen van
beschaving aan, van de hoogste tmt. de laag
ste. De Indiërs vormen 'n aparte kaste, en,
ofschcon velen van hen uit lagere volks
klassen in Indië voortgekomen zijn, houden
beschaving op.
Van de Kleurlingen zijn velen in boseha
ving gelijk aan de blanken; en, hoewel geer
maatschap|Telijk verkeer met hen onderhou
den word', worden zq in de meeste opzich
ten toch met de blanke bevolking gelijk ge
steld.
Met de Kaffers daarentegen is het weer
geheel en al verschillend. Het grote gros
van hen is ongeleerd cn onbeschaafd, vooral
die, welke nog in de verafgelegen streken
wonen. De Kaffers diic in de steden werken,
heizij als huisbedienden, he zij als onge
schoolde arbeiders, hebben, natuurlik, 'n ze
kere uiterlike beschaving verworven, maar
van innerlikc beschaving en ontwikkeling
valt over 't geheel niet veel nog te hespen
ren. Tog is ook onder hen 'n zekere gisting
te bespeuren en l.ebbcn organisaties als de
„I. C. M." Industrial Colonred- Union,
waarin Kadalie en andere geavanseerde revo-
lu ionaire Kaffrrleiders het heft in handen
hebben of hadden, 'n verderflike invloed op
de half-l>eschaafde en half-ontwikkelde Kaf
fergemoederen.
In 'n volgende brief stel ik mij voor iets
meer mee te delen omtrent de Kaffers, hun
levenswijze en de positie die ze innemen.
Uit Oost-Indiê
DE INLISCHE BEGROOTING 1930.
BATAVIA, 15 Juni. (AneUu) Een vergelij
king van de cijfers van de ontwerp-begroo
ting voor 1930 niet dc ramingen voor 1929
geeft het volgende eeld in duizendtallen gul
dens: uitgaven (gewoon) 20.642 uitvaven
(buitengewoon) 11.257 ongunstiger; ontvang
sten (gewoon) 24.151 ontvangsten (buiten
gewoon) 8490 gunstiger. Het saldo voor ge-
wono is 3509 gunstiger, voor buitengewoon
2707 ongustiger.
VOLKSRAAD.
BATAVIA, 15 Juni (Aneta.) De vergade
ring van den VoMtsraad is geopend met een
rode van den nieuwen Voorzitter Meyer Ran-
neft, die H. M. de Koningin dankte voor liet
in liem gestelde vertrouwen, en den G. G.
voor de vriendelijke woorden tot hem ge
sproken. Spr. huldigde zijn ambtsvoorgan
ger Mr. Neytzcll de Wilde voor de hooge op
vatting van zijn plicht, en ging in het kort
de wijze van werken van den Volksraad na,
waarbij hij opmerkte dat het College in de
samenstelling heel wat vaster is geworteld
dan vat het was gedacht. Hij achtte het een
bemoedigend feit dat in ons groeiend staats
recht on den duur de beteekenis van d"n
Volksraad bepaald zal worden door zijn
daden zelf. Spr. eindigde niet het geven van
de verzekering dat hij in de samenwerking
met het geven van de verzekering dat hij
in de samenwerking met de leden zijn krach
ten met vreugde aan den Volksraad geven
wil en geven zal. (Applaus).
DE ECONOMISCHE EN SOCIALE
TOESTAND
Het beeld, dat de Economische en Soci
ale Kroniek van het Centraal Bureau voor
de Statistiek van den eeonomischen toe
stand van ons land gedurende het eerste
kwartaal van 1929 geeft, staat sterk in het
teeken van de strenge vorst.
Land- en tuinbouw, veenderij, zoetwatcr-
vlsscherij en binnenscheepvaart lagen een
groot deel van het kwartaal geheel stil.
Het spoorwegverkeer kon een deel van het
verkeer to water overnemen; het spoorweg
bedrijf, vooral het goederenvervoer vertoon
de dan ook hoogcre opbrcngstcijfers dan ge
woonlijk in dit kwartaal.
De zeescheepvaart vertoonde in Februari
en ook nog in Maart een belangrijke inzin
king. Op (ie vrachtenmarkt kwam nog geen
verandering ten goede; op de lijnbedrijven
naar Ncd.-Indië en Oost-Azië hield echter
de bevredigende toestand aan. In de zeevis
srherij, die minder dan de zoetwatervis-
scherij door de vorst schijnt te zijn belem
merd, gaven tc ten dele zeer goede vang
sten en prijzen in Maart bovendien een com
pensatie.
De toestand van de nijverheid was niet
slecht te noemen, hetgeen echter geenszins
voor elke industrie in het bijzonder geldt.
In Febr. waren alle personen, van wie de
werkloosheid is nagegaan, doorcengenomen
17.2 pCt. van het aantal dagen gedurende
welke zij hadden kunnen werken, werkloos»
Voor cle bouwvakarbeiders steeg dit indexcij
fer tot 49, voor de landarbeiders tot 43.5. An
dere beroepen die door de vorst zijn getrof
fen waren bijzonder de transport-, steenfa
briek- en scheepswerfarbeiders.
Eenige cijfers worden door het bureau pe
peven omtrent de ontwikkeling van eenige
belangrijke takken van nijverheid, toege
licht door grafiaken. Verschillende fabrieken
breidden de productie uit.
De verdere rubrieken betreffen financien,
arbeidstoestanden, sociale zorg enz. beneyens
dergelijke verhandelingen over Ned. Indië en
het buitenland
FORT PRINS HENDRIK TE SOERABAJA.
Blijlt behouden?
Naar de N.S.CL verneemt, is door de genie
een rapport ingediend ter zake van de voor
genomen opruiming van het oude fort Prins
Hendrik te Soerabaja, dat mogelijk ton ge
volge zal hebben, het behoud van dat stukja
oud-Soerabaja.
In bedoeld rapport wordt o.m. berekend,
dat de kwestie van opruiming zoodanig
in de papieren zal loopen, dat de gewon
nen grond in de eerste plaats veel te duur
zal worden, terwijl voorzien wordt dat do
met het puin opgehoogde terreinen, wel
een harde laag zullen krijgen, doch tevens
in een onvruchtbare vlakte zullen worden
herschapen.
Daartegenover wordt naar voren gebracht
dat met weinig kosten de localiteiten in
het fort wel zoodanig opgeknapt kunnen
worden, dat de verhuur er van voor pakhuis-
ruimte ten volle de kosten van onderhoud
en verbeteringen kan opbrengen.
Die verbeteringen zullen dan moeten om
vatten het opknappen van het terrein, de
ophooging ervan om een goede afwatering
mogelijk te maken en het dusdanig in orde
brengen, dat het als een plantsoen zal kun
nen dienen.
Uit den aard der zaak zal een flink ver-
harde toegangsweg de verhuur van die lo
caliteiten zeer bevorderen.
Het resultaat van het uitgebrachte rapport
is, dat met de afbraak waarmede de volgen
de maand reeds zou begonnen worden,
voorloopig gewacht wordt
Economie en Financiën.
NEW-YORK.
De Amerikaansche handelsbalans vertoont
over de maand Mei voor het eerst na langen
tijd een invoersaldo en wel ten bedrag; van
14 millioen. Men w\jt dit aan den toegeno
men invoer n3ar aanleiding van de verhooging
t "r invoerrechten, terwijl bovendien de gedaalde
tariveprijs de exportcijfers ongunstig oein
vloed t.
Ter New-Yorksche beurze steeg in ds af-
geloopen weèk de daggeldrente van 6 pet. tot
4 pet., om daarna weder tot 7 pet. terug te
loopen. De gemiddelde rente was daardoor
hooger dan een week tevoren, n.l. 7,46 pet.,
tegen 6 75 pet.
De stemming voor de s-.ndeelenTrarkt waa
gunst'g, zoodat de gemiddelde noteering voor
njjverheidsfondsen steeg van 172.4 tot 175,1.
ONZE HANDELSBALANS.
Invoersaldo gedaald.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek deelt
mc-de, dat de waarde (zonder goud en zilver)
van den invoer heeft bedragen in Mei 1529:
230; in April 1929: 234; in Mei 1928 220; in
in Januari-Mei 1929: 1096 en in Junuari-Mei
1528: 1112 nr'll. gld., de waa.de van -len
uitvoer in Mei 1929: 175; in April 1929: 169;
in Mei 1928: 169; in Januari-Mei 1929 795
en in Jar.uari-Mei 1928 786, alles in mill. gü.
Het. saldo-Invoer bedroeg in de maanden
Januari, Februari, Maart. April en Mei resp.:
S0,4; 53,8; 40,X; 65,5 en 60.4; totaal Jaruari-
Mei 1929: 3C0 9 en voor Januari-Mei 1923:
325,7 alles in mill. gld.
BINNENLANDSCHE LEENINGEN.
Provincie Friesland.
Con vers i e-voorstel»
Ged. Staten van Frieslsnd stellen voor de
derde en vierde electriciteitsleeningen, oor
spronkelijk groot 4 mill'oen en 2 twee milli
oen, aangegaan tegen 6 pet., af te '.ossen. Zjj
vragen machtiging twee nieuwe leerungen aan
te gaan ad f 1,95-1,000 en een ad f 3.434.000.
Het percentage zouden zy gesteld willen zien
op ten hoogste 5.
PROV. UTRECHTSCHE ELECTS. MIJ.
Het dividend ia 7 pet.
De verlies- en winstrekening der P U.E.M»
over 1928 sluit met een bruto-winst saldo van
f 861 861 (v. j. f 743,712). De netto winst, die
h;erna overblijft. is f 357,614 (f '_56,664> en
is derhalve f 100 050 hooger dan het overeen
komstige cijfer over het vorige verslagjaar
Het dividend is 7 pet. Dit resultaat werd ver
kregen ondanks de invoering van een tariefs
verlaging per 1 Juli 1928, welke voor dat jaar
een inkomstenderving van f 42,008 meebracht.
Een verdere stap tot verlaging van de tarie
ven schijnt alleszins gerechtvaard gei. De raad
van commissarissen overweegt -chter nog,
wanneer en in welke mate men tot verlaging
kan overgaan.
De groote roode Coöperatie.
Dames- en heeren.-led.en ingang, hoofddeur;
Arbeiders-leden links om den hoek;
Proletariërs: poortdeur aan den achterkant.
Mijn sekure vriend was oen loetje ont
stemd. We hadden afgesproken alleen maar
te kijken cn niets te bestellen eu nu had ik
in den eersten winkel den besten reeds iets
in voorkoop gevraagd.
Precies, gevraagd; doch ook niet meer.
Dat was in de liberale zaak hcelemanl niet
erg, want daar hebben ze toch niets in voor
raad dauantiquiteiten. F.n die kun je
gerust in voorkoop nemen. Ze missen alle
nuttig effect en als antiquiteit worden ze
niet den dag beter.
Maar nu gaan we naar de groote, roode
coöperatie en daar is oppassen de boodschap
Want dinr hebben ze er wel verstand van
om iemand knollen voor citroenen en druk
prenten voor schilderstukken te verkoopen.
Doch, waarom langer te staan praten in
het overhuifde portiek: laat ons naar binnen
gaan.
De entrée is ontegenzeggelijk royaal en
keurig. De mat voor de deur is groot genoeg
om met z'n tienen op de mat tu blijven
staan.
Draagt men hier allen uniform?
Hoezoo?
Nou, kijk die deftige gegalonneerde meneer
maar eens, die daar op ons aankomt ste
venen. Dat is vast een directeur. Zie maar,
hoe welbewust hij is, hoeveel gevoel van
eigenwaarde hij vertoont
Daar komt hij op ons af.
Heeren??
We zouen wel eens willen rondzien, met
het oog op de groote uitverkoop begin Juli.
Ik zal voor geleide zorgen.
O, dat ia vriendelijk van u, meneer de di
recteur.
Pardon, ik ben de portier.
O, noem me niet kwalijk, als ik u mis
schien door de burgerlijke titelatuur belce-
digd heb.
Volstrekt niet: rangen en standen moeten
er nu eenmaal wezen: zie maar naar onze
instellingen.
Daar zijn we zoo niet thuis.
Nou. ik dan zooveel te beter: ik ben kran-
tcnlooper bij ons dagblad geweest pn weg
gejaagd wegens opruierij; och, we vroegen
een cent nicer per krant en per week.
Ik ben bij de (niet-politicke) coöperatie ge
weest: op straat gesmeten wegens.... reor
ganisatie en bezuiniging.
Ik heb met lectuur voor de socialistische
boekhandel gecolporteerd: ontslagen, omdat
ik niet enkel op provisiebasis wilde wer-
Enfin, een heole lijdensgeschiedenis.
En toen bent u hier gekomen. Dat is toch
aardig.
Och ja, ze zeien spottend, hij heeft ver
stand van uitsmijten cn een mooi pakje
maakt direct van iemand een ander mensch.
Doch, als u soms wat beters voor me weet:
kippenleer op de Veluwe, zooals Stenhuis of
colporteur voor een goeie krant, zooals Van
Staal, of burgemeester desnoods, zooals ter
Laan, van der Sluis, Verstegen of Janso-
nlusik heb het vleesch liever dan de
beenen. al Is het ook doorregen.
We zullen er met Albarda over spreken,
dan krijgt ge straks misschien keuze: opper-
bode aan een departement of foerier bij de
roode burgerwacht (tegen communistische
aanslagen!)
Denkt u; maar daar komt een bediende,
die u wel verder Inlichten zal.
Meneer!
Meneerenü
Kunnen we misschien even een chef spre
ken?
Meneer, het wemelt hier van chefs} zoo
veel u wilt
Ja, maar nóg een hooger, don die hier rond
stappen.
Pardon meneer: die zijn niet aanwezig. Op
reces, met verlof, nnnr conferentie in Ge
neve. Stockholm, Washington: voor „zaken"
naar Indië; enfin, weet ik veel, maar hier
zijn ze niet. Doch als ik de heeren van dienst
kan zijn?
Heel gaarne, dank u.
Volgen de heeren mij maar.
Geweldig, zie die rij hreodhulkige flesschen
daar eens. Een mooi, rood kleurtje cn waar
schijnlijk een fijn, „proletarisch" geurtje,
niet waar?
Dat is het beroemde
spraakwater „Ontwapening".
Als je dat drinkt, dan redeneer je honderd
uit: je praat alle vrees voor verlies van na
tionale zelfstandigheid weg en vindt alles
goed, wat anderen je aandoen.
Als je K. ter Laan of Van Zadelhof! wak
ker maakt, dan vloeit een ontwapenings-
redevoëring als een rolprent over hun lippen.
Ik mis echter het merk „Made in Ger
many", (uit Duitsehland afkomstig). En ik
dacht zoo, dat de S.D.A.P. hij voorkeur im
porteerde, wat over de Oostgrenzen Is gefa
briceerd.
Daarin hebt u niet heelemaal ongelijk.
Doch 6edert 1918 is daarin wel eenige ver
andering gekomen. Troelstra heeft toen een
zeer slechte koop gedaan: de wissels zijn
niet gehonoreerd cn de balans sag er mise
rabel uit. Doch, daarover genoeg: Troelstra
heeft zich sindsdien feitelijk uit de zaken
teruggetrokken.
F.n, de bestellingen over de Oostergrcnzcn
zijn dus aanmerkelijk verminderd?
Ongetwijfeld, doch wat zullen we elders
ook bestellen? Wat kunnen we in Duitseh
land koopen? Kruisers! Wat wordt In België
aanbevolen? Houwitsers! Wat levert Enge
land? Vorstenwnardeering! Noorwegen, De
nemarken, Oostenrijk, Zwitserland; idem,
idem. Of belieft u misschien bevroren vleesch
uit Amerika, waar de democraten niet de
mocratisch en da republikeinen niet republi
keinse h zijn? Of wellicht wol uit Australië,
waar de verplichte arbeidersrechtspraak in
lompen loopt?
Meneer, zal ik u eens wat zeggen, (en de
souschef knipoogde ons vertrouwelijk toe)
we maken thans alles zelf. Dot is buitenge
woon gemakkelijk. We voelen en donken erg
nationaal. De dwazen van vroeger dachten
internationaal: wij zingen alleen nog maai
de „Internationale", omdat de. wijs zoo mooi
is; dc woorden begrijpen ouzo klanten toch
niet.
En wc zijn zoo blij, dat we Nederlanders
zijn. Het is zoo'n heerlijk land. Men leeft er
zoo rustig. Men kan de godsdienst beschim
pen; de overheid, ook het Vorstenhuis, be-
ieodigen;
larie hebben aan alle internationale logica;
elk jaar van standpunt veranderen (weet u
soms hoe vaak we andere wijn in het ont
wapen inasspraakwater gedaan hebben, se
dert 1912?), we «chelden anderen voor hy
pocrieten, subelsleepers, onbarmh&rtigen,
lasteraars,...
Enfin, koopt u één flacon „Ontwapening",
eigen fabrikaat, merkt G.R.C en u redeneert
tot uw tong dubbel slaat, uw logica versplin
tert qn ge zelf gelooft wat ge anderen wijs
Zei ik daar misschien wat geks; ik had
straks juist een slokje genomen uit die
flench t
Volstrekt niet, u zei zeer ware dingen en
ge hebt ons een waardevol advies gegeven.
Maar projios, wat zit daar achter dat
etiket: incourante en belegen artikelen?
Ja, ziet u, daar is haast geen beginnen
aan: inventarisatie is noodzakelijk, nmardat
zal eon heel karwei zijn.
Daar liggen leuzen en principes, wenschen
cn cisehen in bonte mengeling dooreen.
Kijk daar,
in die la liggen ministerspakjes.
Albarda en Wibaut hebben ?e indertijd
dooi* bemiddeling van een oud-kleerekonp
opgekocht in Maisnn dc I.iherté, toon de In-
mille van d.' freule dacht over llkwidatie.
Ik zal ze binnenkort toch wat afborstelen
«•n de blinkende knoopen oppoetsen, want je
kunt nooit weten.
Dan ligt er de socialisatie In do watten;
vroeger lag het heele bestek al klaar, doch
dat is opgeborgen. Nu zijn we aan de voor
bereiding bezig
Men ziet zeker uit nnar grond In erfpacht?
Erfpacht? Dat is een artikel, dat we ge
zuiverd, gebuild, gemengd en zelfs op afbe
taling verkoopen.
liet staat er feitelijk nog anders mee dun
met ontwapening. Dat is een nationaal arti
kei geworden fliier wel, maar over de gren
zen niet!), (Inch erfpacht kreeg een plaatse
lijk cachet. In Rotterdam h.v. „verpatst" de
ronde wethouder den grond aan groot-kapi
talisten; in den Hang zeggen we, dat ze drie
maal overgehaald zuiver moeten zijn.
Wat ligt daar voor een stapel?
Duar ligt een motie tegen het vlaggen op
Koninginnedag; er naast een togen roode
wethouders cn burgemeesters; verder op t».
gen de inkomens van leden der S.D.A.P. bo
ven f 6000.— uit de publieke kas; ginds te
gen te lioogc contributie van arbeiders en te
lage van roode kapitalisten; op oen andere
plaats togen diners met do bourgeoisie en
tegen het bijwonen van dc Kami" eening.
Enfin, liet eind is er van weg. En in de
toekomst zul hot partijbestuur wel zorgen,
'Int «Ie afdeolingcn zulke dingen niet in de
krant zetten: de hooge hoeren, die de partij
regecren. hebben een reuzendoofpot gekocht
en Omlegeest (je weet wel. de revolutionair
uit 1908, die toen géén spoorwecknning werd)
N nu parlijkonlng geworden: hij comman
deert het doofpotdeksel.
Dank u. dank u. we welen nu genoeg; Ik
vrees ncm me niet kwalijk dr.t we
hier in Juli geen inkoopen doen. De lucht
lijkt me hier wat muf.
!Maar heeren! zoo moogt ge niet praten.
Ziet ge dan niet. dat we de pui verbouwen?
Daar komen nieuwe, groote ramen, en bree-
de hoewel ondiepe uitstalkasten eu
daarachter, daar liggen eind Juni voor min
stens twee weken prachtigebeloften,
leuzen en eischcn.
Voor veikioringswork, bedoelt n?
Precies, meneer, prerics. U lu bt bet pera-
den. Maar mank er niet tc veel praat van.
't Zou mij mijn baantje kunnen kosten.
Is daar <»>k een afdocling van?
Ongetwijfeld, maar de hnnnfj. -- collectie
zit in een besloten nfdeeüng achter I.ipv
kluisdeuren Toegang alleen door de front-
deur op rose, persoonliik gondrr*«eerde kaar
ten Dag heerent Mijn tijd is om. ik word
afgelost.
Dag meneer! Dank voor de Informaties!
