Ds Wis- en Natuurkundige
Foouüei! en de principia,
VRIJDAG 31 MEI 1929
DERDE BLAD PAG. 5
DERDE BLAD.
SOCIALISTISCHE PROPAGANDA EN
DE WERKELIJKHEID.
OE TOESTAND TEN PLATTELANDE,
WELKE RICHTING HET ÜIT HOET.
V/at er waar is van de „paniek"
te Dirksiand.
Een onzer correspondenten schrijft on
De D. A. P. gaat zich steeds meer met
de plattelandsbevolking bemoeien.
Dat is zeer begrijpelijk.
In de industrie-centra en do groole steden
niet veel meer te bereiken, Daar is vrij
wel de limiet bereikt
Eveuzoo staat het met do modern© platte
landsstreken, waar ul wat arbeider >s vrij
wel socialistisch georganiseerd is. Daar is
öiet veel meer te halen.
Do orthodoxe platlelandsstrckcn
vormen daarentegen nog een prachtig pro
paganda-object en het ligt voor de hand
dat do S. l). A. P., nu liet tegen de verkie
zingen gaat, haar „medelijden" tot dezo
streiion uitstrekt Mogelijk er een visclije
te vangen!
Zoo wijdt nu reeds weken achtereen vol
gons „liet Volk" brecdc beschouwingen uan
de sociale toestanden op de Zuid-Holland-
Èche en Zceuwsche Eilanden en den Yvest-
hoek van Woord-Brabant
Een der redacteuren Is blijkbaar op stap
gegaan om zich plaatselijk te doen inlich
ten en de vrucht van deze excursie vindt
uien in klinkende artikelen in „Het Volk".
Aan sensatie ontbreekt het daarbij na
tuurlijk niet!
Maar mot de werkelijkheid neemt men
het niet nauw. Het doel is roode stemmen
uit orthodoxe streken te halen en rio mid
delen worden hierdoor blijkbaar geheiligd.
Als proeve van roode voor- en inlichting
nemen we het volgende vermakelijke stukje
Journalistiek over:
„Handel en nevenbedrijf van den land
bouw zijn cp Goeree en Overflakkee gecon
centreerd in drie stadjes: Dirksiand, Som-
zhelsdijk eu Middelharnis, waarvan de eer
ste do voornaamste is. Doordat de huizen
tegen de kruin van den dijk zijn gebouwd,
zijn de straten, met name de boomstraten,
nauw. Wanneer een auto zich er doorwringt
moeten de voetgangers den rug tegen ue
huizen drukken, üp Soniiuelsdljk worden
alle parapluicn géstreken als een lioer mei
zijn autohoorn toetert Daar alle boeren van
het eiland een auto hebben, lijkt het vrij
overbodig in Sommolsdijk een parapluis
mee te hemen.
Dat ei* welvaart en vertier is op 't eiland
en dat men er met zijn lijd meegaat,
blijkt hieruit, dat de hoofdplaats, Dirks
iand, een vliegveld heeft en acht auto-ver-
huui'inrlchtingen rijk is. Dirksiand lieeft
2660 inwoners!
Dat Sömmelsdijk, Middelharnis en Dirks
iand „stadjes" zijn hadden we nog nimmer
l géhoord. Me hebben nooit anders geweten
i dan dat hot heel doodgewone plaueiands-
dorpen zijn, met veel landbouw en weinig
industrie. Dat do hoofdstraten van deze
plaatsen nauw zijn is eveneens nieuw voor
ons. We wisten niet beter dan dat ze in elk
geval nog wel een paar meter breeder zijn
dan de Hoogstraat in Botterdam of de Kal-
verstraat in Amsterdam, terwijl een paar
rijen prachtige hoornen het landelijk aspect
van dezö hooiclstraten zeer verlioogeii. Hara-
tluies worden in die dorpen niet gebruikt.
plattelandsbevolking is niet bang voor
een beetje regen. Dat deze. overigens nut
tige voorwerpen, voor iedere boerenauto ge
stieken worden, kan dus alleen opkomen in
de rijko fantasie van een socialistisch
brein!
Maar het is begrijpelijk dat men op die
dianier ach rij lt Er moet stemming gemaakt
worden onder de arbeiders, die geeii auto's
hebbent liet pleit echter niet voor de socia
listische waar- en waardigheid, dat men
hiertoe tot zulke onbenullige en belachelijke
dingetjes de toevlucht moet zoekenl
Bespottelijk©!' is echter nog wat van
Dirksiand gezegd wordt. Dat de roode schrij
ver hier in zijn eigen vingers snijdt bemerkt
hij niet eens. Als alle boeren immers een
eigen auto hebben, van wie moeten dan die
acnt auto-verhuurders bestaan in 'n plaatsje
van 2600 inwoners? Toch zeker van den
minderen man, die zelf geen auto er op na
houden kan? En als dat waar is zou men
zoo zeggen dat het op Flakkee toch nog
zoo slecht niet is!
Even belachelijk is de bewering, dat
Dirksiand er een eigen vliegveld op na
huudtl
Men moet weten dat in den strengen win
tertijd op het Dirkslandsche Gors op do
toen liardbevroren slikken een paar maal
een vliegtuig geland is om zieken te halen
en de post te brengen. Dat is al!
We zouden zoo door kunnen gaan.
Uit al die stukken blijkt, dat er maar
raak geschreven wordt, dat het niet om de
waarheid, maar om de stembus van 3 Juli
te doen is.
Zoo wordt b.v. een stukje geschreven over
„Paniek In Dirksiand".
Hier wordt het voorgesteld alsof do S. D.
A. P.ers daar B. en W. de steun in den
afgeloopeu werkloozentijd hébben afgedwon
gen door de machtige arbeidersvluist te
laten zien.
De roode scribent vertelt dat Dirksiand
uit 7 antirev., 1 V.B. on 1 S. D. A. P.er be
staat
Blijkbaar is hij weinig op do hoogte mot
de Gemeentewet, anders zou hij weten dat
dit een onmogelijkheid is, omdat er maai
zeven raadsleden zijn. Maar we zei
den het al de waarheid is bijzaak!
Van heel de lozing over die z.g. „paniek"
deugt niets.
Niet de S. D. A. P., maar B. en W. zelf
hebben het initiatief tot de steunregeling
genomen en de menschen waren zoo mak
als lammetjes. Feit is dat de socialistische
afgevaardigde ln den Raad met hét beleid
van B. on \V'. volkomen is meegegaan en
dat hij er mee instemde om liet loon van
f 2.25 op f 2 daags te brengen, fn afwijking
van zijn sociaal-democratische principes
had hij nog kindertoeslag voorgesteld. En
ook hot te werk stellen dier werkloozen
had de volle instemming van de socialisti
sche afgevaardigde,ofschoon „Het Volk" ei
nu op of geeft!
We zouden zoo verschillende dingen kun
nen Ontleden en recht zetten. Uit alles blijkt
dat het de roode propagandisten niet om de
waarheid, maar om reclame te doen is.
Wanneer we mogen veronderstellen dat in
al die betreffende artikelen op gelijke wijze
met de waarheid wordt omgesprongen
«n „Het Volk" geelt geen reden daaraan te
twijfelen dan blijkt hoe voos, hoe
ledig het „medelijden" van de roode hee-
ren met de verdrukte arbeidersklasse ls.
Zoo wordt o. m. aigcgövcn op 't systeem,
dat op Flakkee overat toepassing vindt, nl,
het „juin, om de derde", ïooals dat genoemd
worut. Bij dit systeem laat de boer de ver
bouw uien, liet wieden, plukken en opleve
ren in zakken, geheel aan den arneidar
over. Hem komt üau een derde van de op
brengst toe.
De arbeiders doen dat graag, want meest
al levert dat een goed spaarpotje op.
„Het Volk" vintit het echter een „vernuf
tige uitvinding' van den kapitaJistischen
boerenstand tot meerdere uitmergeling van
ue arbeidersklasse.
Wanneer er dan op gewezen wordt dat
roode kleine boertjes zich aan hetzelfde
systeem bezondigen, heet het in „Het Volk":
„Natuurlijk, want dat is door een indivi-
duecie regeling niet uit te roeien".
De socialistische boertjes mogen dus mee
doen aan tiie „uitmergeling van de arbei
dersklasse". Zij" zondigen op rekening van
de kapitalistische maatschappij!
Wel een goedkoope manier om or af te
komen.
kortom, heel die serie „Vólks-artikelen"
maken op menschen, die met de locale toe
standen op de hoogte zijn, den indruk, dat
er in orthodoxe streken stemming gemaakt
moet worden voor 3 Juli!
Wij willen niet zeggen, dat de sociale toe
stand der landarbcidcrsklassc ideaal is.
Maar feit is toch, dat de toestanden ln
de laatste jaren veel verbeterd zijn.
En dat niet onder dc invloed der socia
listische actie.
Die werkt negatief.
Het ls dan ook niet waar, dat op die
plaatsen, waar de S. D. A. P. haar grootste
afdeelingen heeft, de sociale toestanden het
oeste zijn.
Op de eilanden valt zeker nog veel te
verbeteren.
Maar die verbetering is niet te vorkrijgen
in den weg van het socialisme, doch ln
den weg van
het positieve Christendom,
Er moet saainhoorigheid, solidariteitsgevoel
komen. En die zal er komen door middel
der Christelijke organisatie, waardoor sa-
mensprckJng en overleg met de patroon»
mogelijk is.
Het is te hopen, dat dit besef steeds
levendiger wordt onder onze arbeiders op
de eilanden en dat onze Christenboeren die
samenwerking aanvaarden, opdat niet in
strijd tegen elkander, maar in den strijd
met elkander de positief Christelijke
geest over het sociale leven ten plattclande
aardig worde.
Niet de leugengeest van het socialisme,
naar de geest der Waarheid van het waar
achtige Christendom kan redding brengen!
Kerknieuws.
EVANG. GEMEENTE TE WEZEL.
Deze Gemeente heeft Zondag j.l. haar drie.
voudig eeuwfeest onder groot© belangstel
ling gevierd.
Herdacht, werden dc ecrsto-steenlegghig
van de Matlieiiakerk (1429), de bevrijding
van Wezel van de Spanjaarden door de Ne
derlanden (1620) en do inwijding van de
Kleine kerk (1729). Den avond tevoren had
een samenkomst plaats, waarin de predikant
J. Bólitz, geboren Wezelaar en vertrouwd'
met de geschiedenis der stad, de Gemeente
in verscheidene declen aanbood de inven a-
riratie van het belangrijke prcl\ief der Ge
meente. Bij deze gelegenheid Js een nieuw
zegel voor de Gemeente vervaardigd, waarbij
het oude Kegel hersteld is met de jaartallen
1567—1929.
Na het blazen van een bazuinenkoor van
den toren der Mathenakerk en een jeugd
dienst in de Kleine Kerk had dc feestelijke
godsdiens'oefening plaats in do geheel ge
vulde Mathenakerk. De general-superinten
dc-nt der Rijnprovincie, Dr. J. Stoltenhoff,
uit Coblcnz, hield de feestrede over Psalm
111 vers 27 en de superintendent. Dr. J. W.
Wolff, uit Aken, president der Rijnsehe Prov.
Synode, sprak eon feestgroet uit
Vervolgens hadden plaats een bezichti
ging van de Willebrord-kerk en de beide
bekers der stad, geschenk der vluchtelingen
ujt dc Nederlanden in 1570, en een gemeen
•happelijke maaltijd.
Ten slotte volgde een feestelijk samenzijn,
geleid door den oudsten der vier predikan
ten, waarhij de predikant J. Bülitz eeu his
torisch overzicht over do jaren 14201729
ga 1 en wees op dc vole betrekkingen met do
Nederlanden. Van de 88 Gere form eerde pre
dikanten van Wezel tusschon 1540 on 1848
waren 33 Nederlanders; alleen in Leiden
studeerden 182 personen uit Wezel, voorna
nielijk theologen.
Namens de Amerikaansehe Reformed
Church en do Thcol. Faculteit van Leidon
voerde Prof. Dr. A. Eekhof uit Leiden het
woord. Namens de Algem. Synodale Com
missie der Ned. Herv. Kerk Ds. J. BarLias te
Hengelo (G.). Namens de vertegenwoordl
ging van den Kerkeraad der Ned. Herv. Ge
meen te te Amsterdam Dr. F. J. Los. Ook Je
Geref. Kerk van Krabden, eveneens zoo nauw
met ons land verbonden, was vertegenwoor
digd.
HET POPULAIR MUSEUM.
Dit kan gezegd werden van het Bijbelsch
Museum, Hemonylaan 19a, te Amsterdam.
Wie den oud-Israëlitischen eeredienst, in den
Bijbel verhaald, aanschouwelijk voorgesteld
wil zien, wordt aangeraden dit Museum eens
te bezoeken. Er zijn velerlei voorwerpen uit
de Joodiche en Egyptische geschiedenis bijv.
fraaie modeiien van Tabernakel, Tempel,
Jeruzalem, dieren, planten, gewassen uit Pale
stina, kleeding, sieraden, muziekinstrumenten
van de bevolking; Egyptische godenbeelden,
mummies, lijkvazen, afgietsels van bekende
steenen enz., enz. Een prospectus waarop meer
derc bijzonderheden en dagen en uren van
opening en toegangsprijs wordt gaarne op
aanvraag gezonden. Voor groepjes cn ver-
eenigingen is het aan te raden vooraf overleg
te plegen met de Directie; correspondentie
adres is: Stadhouderskade 137 Amsterdam-Z.
In het museum is altijd een deskundige aan
wezig om rond te leiden en uitlegging te
geven.
INWENDIGE ZENDING.
Van IC19 Juli zal te Bare hem in liet
conferentie-oord der Woodbrookers do jaar-
Ijjksche Conferentie van den Centraal lTond
voor Inwendige Zending en Christelijke Plii-
lantropische inrichtingen worden gehouden.
Het hoofdthema, luidende „De mensch van
onzen tijd tegenover God en wat daaruit voort
vloeit voor moraal en geweten", zal worden
behandeld in een drietal onderwerpen. Deze
zijn: „God en de ellende", inleider Ds. P. J. de
Jong te Amsterdam; „Dc n'cuwc moraal",
inleider Mr. A. de Graaf te Zeist; „Gewetens
bezwaren in verband met den dienstplicht",
inleider Prof. Dr. J. A. Cramer te Utrecht.
Ruime gelegenheid zal worden geboden voor
gedaohtenwisseling, waartoe vervolgens de be
sprekingen na de inleidende toespraken in
secties zullen worden voortgezet. Bij de be
handeling van het onderwerp „Do n'euwe mo
raal" zal de sectie van de vrouwelijke deel
neemsters geleid worden door mevrouw Itauws-
Dewald te 's-Gravenhage.
Voorts hoopt Dr. O. Nor el te Leeuwarden te
spreken over „De beteekenis van Stanley Jo
nes voor de Inw. Zending" en de heer J Dols
to Rotterdam over „Evangelisatie onder de
Chineezen''.
Men kan zich voor deze conference, welk?
den 16en des avonds aanvangt en den 19en des
morgens gesloten wordt, reeds thans opgeven
door storting van een bedrag van f 15 op post
rekening No. 97200 van Ds. J. C. Schroder te
Amsterdam.
EVANGELISATIE.
Te Utrecht is de 1ste Jaarvergadering
gehouden van het Centraal Verband van Evan
gelisatiecommissies. Er hebben zich 77 Com-
nvssies en Kerkeraden aangesloten. „Witte
Velden'» zal voortaan mede offic'eel orgaan
zijn. Ds. D. Ringnalda Jr., Geref. pred'kant
te Middelburg, refereerde over: „Het nut van
kring-vorming en uitwisseling van sprekers»'.
ZENDING.
Z en di n g ?-Sy n od e. Te Leeuward°n is
Woensdag de Zending-ssync-de van de Geref.
Kerken in Friesland gehruden onder voorzit
terschap van Ds. J. P. Klaarhaméf^van Dok-
kum.
Ingewilligd werd een verzoek van de zen
dende Kerk te Heeg om tot institueerincr van
de inlandsche Gemeente te Tengarang (Java)
over te gaan.
Goedgekeurd werden de rapporten van het
moderamen der vorige Zendingssynode, van de
Zendingsdeputaten, van de zendende Kerk en
van de Commissie van Onderzoek van het fi
nancieel beheer der zendende Kerk.
Nog werd meegedeeld, dat dc heer H. Ber
genia, Theol. cand., die een beroep aannam als
tweede missionair predikant te Keboemen en
thans voor taalstudie te Leiden vertoeft, op
10 Juli a.s. peremptoir examen voor de Clas
sis Workum hoopt af te leggen.
UitBanjoemas. Dr. B. J. Esser, miss.
predikant te Poerbol'nggo, deelt mee, dat dc
pashevestigde Kerkeraad der kleine Geref.
Kerk van Poerwokerto terstond ijverig aan
het werk gegaan is onder energieken voorgang
van den heer R. Oerip Simeon, een Javaanêe.h
Christen van hoogeren stand en westcrsche
ontwikkel'ng. Hder zijn ook enkele Hollanders,
die Zending en ophouw van het Prot.-Christ.e-
liik leven genegen zyn. En door de recente
vestiging van 'de Roomsche Zending ter plaat
se cn de dadelijk aan dien kant betoonde ener-
CONFERENTIE TE LUNTEREN.
DE AFWERKING VAN EEN RIJK
PROGRAM.
Bevoorrecht met schitterend lenteweer,
hield de Broederschap van Diakoncu haar
bisten Broeuertiag van 25 t. ra. 28 Mei tc
Luntcrcn in het Conterentiekamp der Z.S.H.
Het „Welkom" van den \oorz:tter, Ds. J.
A. a n Leeuwen, gevolgd door een kor
ten bidstond, was <ie inzet der werkzaam
heden.
De broeders S. Bill en T h. van Z o-
venter gaven grepen uit het werk ondoi
de mijnarbeiders
De Zondagmorgen zag allen verecnigd
onder de prediking van D r, Norc 1, van
Leeuwarden, ouü-vooraitter der Broeder
schap, die zijn gehoor bepaalde bij de tegen
stelling vuil het dragen der afgoden, zoo
als dat door Jesaja untraden wordt en het
gedragen worden door God, wat des Chns-
tens sterkte is.
D r. A. K. Kuiper, van Amsterdam,
leidde des namiddags het onderwerp in:
„Dc houding van den CnriMcn tegenover
ueu ooriog lu dezen tijd een actueel on
derwerp, waarvan de behandeling een wel
overwogen cn ernstige bestudeering tot
grondslag behoelt om geen meemngeii u
doen postvatten, welke don ernstigen Chris
ten geestelijk of politiek uit zijn voegen
zou kunnen brengen.
De Maandagmoigen, aangevangen met 'n
vvijdingsstond, ingeleid door D s. J. A. vat.
Leeuwen, werd gedeeltelijk besteed ann
huishoudelijke werkzaamheden als versla
gen van secretaris en penningmeester, be
stuursverkiezing, enz. Daarna houdt Br. D.
Brussee een inleiding over het onderwerp:
„De weezenverzorging voorheen en thans".
In den namiddag handelde 1) r. J. G.
Geelkerken ,van Amsterdam, over het
vraagstuk: „De Christen en het tooneel".
Spr. zegt. o. m., dat de Christen, ook die
do ware blijdschap kent, behoefte heeft aan
ontspanning. Maar zoo er op één terrein
van ontspanning voorzichtigheid geboden
is, dan is het wel hier, luidt sprekers waar
schuwing.
Den laatsten avond schaarden alle con
ferentiegangers zich om den voorzitter, Ds.
J. A. van Leeuwen, die het onderwerp
behandelde: „ls er een leven na den dood".
Spr. laat uitkomen dat de vernietigbaai
heid van het bovenstoffelijke onlogisch is.
De aanmaning dat het hier loslaten van 't
lagere, leiden moet tot het rijpen voor het
hoogcre, was wel een treffend slot voor een
conferentie van arbeidera in Gods Konintt-
rijk, die aanstonds weer hebben uit te
dragen, wat zij zelf ontvingen in die dagen
van zegenrijk samenzijn.
gie, wordt men te meer geprikkeld tot aan-
slu'ting.
Zoo werd dan geheel spontaan een Vereeni-
ging van Mnleisch sprekende Christenen op
gericht. Om in breeden kring belangstelling te
wekken, verbond men een onderling begrafe
nisfonds mede ter bestryd'ng van de onkosten,
die het overlijden van één der gezins-leaen
noodzakelijk meebrengt- Het hoofddoel
echter om ter onderlinge stichting te zni
te k"*wen. Dr. Esser hoopt, dat er geregelde
wekeljjksche godsdienstoefeningen uit zullen
[groeien. Het publiek, dat hierin geïnteresseerd
:s, G voor het grootste deel een ander dan wat
in de Zendingskerk zich onder leiding var
venbedoelden Kerkeraad wekelyksch zich
"-Mart onder het gehoor van den goeroe
Ngirad. Immers, dat zijn voor het mcerendeel
j manen, hoewei er onoer hen ook enkelen mo-
m x '-». w:en de Male'sehe taal nader ligt
maar die een Javaansche preek ook wel kun
nen volgen. Die Maleische godsdienstoefenin
gen zijn bestemd vcor Christenen uit de Bui-
ten-evesten, Indo-Europeanen en Chinee:
Reeds vroeger werd gerapporteerd van een
kring Christenen, wonende in verschillende
desa's ten Zu'den van Poerbolinggo, d e, be-
hoorende by de hoofdgemeente, onder de hoede
staan van een leerend-ouderiing. tevens col-
porteur-ccurantenverspreider Joesoep Madra-
\vi. Den 27sten Januari werd in één dier desa's
Karang Salem Rotssteen des Vredes") een
OR ©'gen kosten gebouwd net kerkje ino-ewyd.
Dc belangrijkste gebeurtenis voor de lioofd-
gemeente, ja voor heel het arba:dsveld van
Dr. Eseer was de beroeping van den Goeroe
Indjil Mas Soedanmrdi als predikant te Poer-
bolinggo op den laat.-ten dag van het afgeloo-
pen kwartaal, Paaschzondag. Hy moet zich
voor het kerkelijke examen nog voor
bereiden. Maar gehoopt wordt, dat met Aug.
a.s. men een eigep Javaansche predikant in
hem zal hebben. Hierdoor wordt de zelfstan
dige ontwikkeling van Gemeenten en de groei
van een echte nations'© Kerk bevorderd.
In de afgeloopen drie maanden zyn 13 vol
wassenen en 10 kinderen gedoopt.
De Schoolvereerügir.g hield 21 Maart een op
gewekte Jaarvergadering, waar aanwezig was
de heor K. Wicriuga, j enningnieester van het
hulpcomité te Dordrecht. Tijdens zyn Indische
reis zyn obligatiebewijzer. van f 100 i 5%
pCt. nog te krygen bjj den heer B. van Proos
dij, Oud? Bovenstraat 18 te Dordrecht. Begon
nen wordt met den bouw van een tweede in
ternaat voor Chrneesche jongens en een on-
dei wijzerswoning. De grond aan den hoofdweg
iF gekocht. Voor de IloH.-Inlsndache School te
Tjilatjap, gevestigd in een huurhuis, is een
eigen gebouw nocdig. De hoop is gecstigd op
de broeders en zusters in Holland, die
goedo en veilige geldbelegging zoeken
daarmee tevens het Zendingswerk steunen,
ernstige noodzaRk (ook by overly den) kunnen
de gleden a pari teruggevraagd worden.
Land- en Tuinbouw.
DE DROOGTE IN HET \VESTLAND.
Men meldt ont uit Honsclersdyk:
Het zal den tuinders bijzonder we'kom zyn
wanneer het droge weer van de laatste dagen
eens afgewisseld wordt door een weinig
gen.
Of liever, men kan wel flink wat hemel war
tel' gebruiken, want de grond is op sorai
plaat sep een- meter diep geheel droog.
De ontwikkeling der planten, loopt door
deze droogte ernstig gevaar, doordat het pro
duct dan niet zyn volle wasdom bereikt.
Vooral voor de natuursln, en ook voor
bloemkool is meer water nood zak cl Som
mige tuinders zyn er toe over gegaan kunst
matig het open land te besproeien.
DE TUINBOUW IN OOSTELIJK
GRONINGEN.
Mede ten gevolge van de landarbeidersstn-
kir.tr in Oostelyk Groningen verzorgen de
^ndarbeiders hun tuinen byzonder goed en
beter dan anders. Er zijn er verschillenden,
die reeds geregeld hun producten ter groen-
tenveiling brengen' of uitventen.
TOMATENVEILINGEN.
Men mcldl ons uit De L'er:
Tn het vervolg zu'len uitsluitend op Maan
dag, Dinsdag. Donderdag en Zaterdag tomaten
gevoild worden.
DE EERSTE AARDBEIEN.
De tuinder S. v. d. Ende te De Lier voerde
de eerste aardbeien daar ter roiling aan.
HET ZOUTGEHALTE VAN HET WEST-
LANDSCHE WATER.
Dezer dagen as een onderzoek Ingesteld
het zoutgehalte van het water. Onderstaand
tabelletje geeft aan hoeveel grammen keuken
zout in 1 liter water aanwezig zijn:
Monster 0,26. Wateringen 0 32. Poeldijk 0.32.
Sammersbrug 0.35. Loosduinen 0.35. Wester-
lee 0,35. Naaldwijk 0 39. Honseleredijk 0 39.
Oranje-Binnenslu's 0,44. Zwartendijk 0 16.
Kwintsheul 0 46. Woutersweg 0 63,
Niettegenstaande hot droge cn warme
is het zoutgehalte v'jwel normaal. U vet al kan
het gerust als gdetwater gebruikt worden.
GEEN KIPPEN IN DE WEII
Ged. Staten van Gelderland verzoeken z
de gemeentebesturen haar polit'everordening
aan te vullen met een verbod, om kippen ir
weilanden te laten loopen.
NARCISSENINYOEB IN AMERIKA.
Het „Weekblad voor Bloembollencultuur"
doet mededeeling van de volgende aankon
diging van beperking van den narcisscnin-
vo?r in Amerika:
Het blykt dat de bloembollenkweekers bier
te lande (Amerika) nu voldoende gelegen
heid gehad hebben om narclssenbollen te im
porteeren in voldoende hoeveelheid, o-n t<
voldoen aan de behoeften der cultuuniitbrei
ding en dat er geen verdere behoefte bestaat
aan de tegenwoordige limiet van 100 000
boBen per variëteit.
Om bet ziektegevaar tot een minimum te
beperken, is benaald dat, aanvangende met
het seizoen 1929 de invoer van narcissen-
bollen beperkt zullen zijn tot een totaal van
25000 bollen per jaar. Dit totaal zal mogen
omvatten elk aantal variteiten en permits.
Deze beperking heeft geen betrekking op de
Chinese sacrad Lily (Narcissic). De hoeveel
heden van deze verscheidenheden die worden
toegelaten, zullen in het permit worden aan
gegeven, terwijl voor zeven variëteiten per-
mits zullen worden geweigerd en na 1929
geen permits meer zullen worden gegeven
voor invoer van vier andere variëteiten.
Radio Nieuws.
isti*: halfuurtje.
■sirohoii. 1I Vrou-
m...'ooti- S—«.«5 Solit-
over 7.Jé
T'RO. <0 Vl-xa C*UI
liuwclDk cn r«z:n. S .ll»tcneon
pno «..'-o vrRO.
7.SS Berichte»
:o.
VPHO. 10 Lez:
onr<- rt. 9.3011
DAVENTRT <15«J M.>. 1S.53 Kerkdlenct XI.OS
ookles. 13..0 (Jramofaon. 12 1" Concert, lï-i»
rgdconcert- 1.20—2.» Orkest- S.Sé I-eUn* v"»r
«choleu. 3.li liuxlek. 3.20 Leaine. Mu-
!ek. S.f.O Radlotooneel voor schoten. 4.3f» Or-
c-st. 5.35 Kinderu
3.'. Mcnwsbcr. 6.
ek. 7.20 Itsatjo.
auscric. t.fk-. Concert, s.'.- m-i
Nieuws her. '.'.IS Acti
D.»5 Muziek en z»
35—12-20 Muziek
9.60 Nieuw
PARIJS „Radio Pa»
HAMIU'KO, <39~ M.)
BRUSSEL (512 M.) 5.20 Concert. é.5é Gr»'
Zaterdag 1 Jui
HUIZEN (tJS.3 M, na "O
KltO-Ult*. 31.3012 Gc-dedK
12.151.16 Concert door het i
Gramofoon. 2—4 Concert lp
1152 M Uttel.
*.«0— 4.1R I,ezinc.
VARA lUdlotO*
utt de Union Internationale de Radtopbonie U».
zoo meldt het ..Hblrt.' 1.1 Maandag het pL». V»a
de A.V R.O. ter eprake gekomen. r»e corenuseie
achtte het voorge8ielde stelsel volkomen onuit
voerbaar.
I>at voor dit A.V.R.O.-plan een ctrlus.ev»
golf ter beschikking door d» Union *nn
gesteld, moet op een misverstand berusten.
Union beschikt daarover riet meer. Z|J Is Ult-
elu-tcr.d adviseur der reeecrlngen.
Ook van gezaghebbende Ouitsche stlde ver
neemt het blad. d«t h-t stelsel waann»d»
baar ls. L' r"ud met de onderlinge storing
der stations. I>e Dmtsche ,.Glelchw«Ilen"-xen-
der? llei-n 15» KM. ul. ,Ure,r. «l.cht.
In oen cirkel met oen straal v n SO K M.
eotns ls dc radius nog kleiner Is d' ontvangst
roed. Een goeden omroep met ..OellchwclUn-
rundfunk" In een dUht bevolkt land acht deze
Gemengd Nieuws.
i.
Daar staan ze, kredig naast elkaar!
'11 Paar groepjes gedrukte teek ens, die de
woorden „Wis- en Natuurkundige Facul
teit" aanduiden aan do één© zij, en wat ver
derop de letters, die samen 't woord „prin
cipia" aangeven. En 't papier is geduldig,
die hoopjes letters zullen niet met elkaar
slaags raken!
Maar, wanneer we nu van de tcekensnaar
de woorden gaan, wordt het al een andere
(juaestie. Want woorden wordon niet al
leen door teekens aangegeven, maar ze dui
den als gesproken woorden ook zelf iels
aan: ze hebben een beteekenis. Eu
letten we daArop, dan hebben wc niet meer
met geduldig papier te maken, maar wel
niet menschen, die zich bij 't hooron van die
woonden iets denken.
'n Twintig jaar geleden waren er nog heel
wat mannen en vrouwen, die bij 't hooren
van deze woorden prikkelbaar werden. Ze
ker, „natuurwetenschap" en „principia" wa
ren volgens hen wel woorden, die men na
elkaar kon zeggen. En w aarom zou men ze
ook niet kunnen verbinden door het woordj3
..en"? Maar dat men bij 't uitspreken van
deze woorden zich iets zou kunnen donken,
dat er 'n zakelijk verhand zou licstaan tus
schon wetenschap en vooral natuur
wetenschap en principia, achtten ze i\l te
dwaas. En onze voormannen uit de vorige
generatic hehben heel wat moeten hooren
over hun onderstelling, dat er Inderdaad '11
verhand tusschon die twee liestond.
WiVs die stelling inderdaad dwaas?
Er zijn tegenwoordig niet zoo heel velen
meer van de deskundigen, die dit zouden
durven beweren. Men beseft vrijwel alge
meen, „dat wio honger onderwijs geeft in
eenig deel der natuurwetenschap, zich re
kenschap behoort te geven van hetgeen hij
onder wetenschap en onder natuur
verstaat". Wat Professor Dr. J. Woltjer In
1911 nog met eenigen nadruk in herinnering
moest brengen a) stuit in onzen tijd niet
meer op zoó heftig verzet als voorheen.
'n Toeneming in bezinning der geesten,
die verblijdend mag lieeten.
Doch deze blijdschap is niet onvermengd
Want wie toegeeft, dat er verband bestaat
tusschen natuurwetenschap en principia,
kan er principia op nahouden, die lijnrcchi
tegenover de onze staan.
En dat geval komt maar al te dikwijls
voor. De strijd is dan ook allerminst ge
luwd. Eer zijn onze tegenstanders conse
quenter geworden. „Goed", ln-blxu ze als 't
ware gezegd, „er zij verband tusschen na
tuumvetcnschap en principia. Maar dan
brengt, het verschil in principia ook mee
'n verschil in opvatting van „natuur" eti
„wetenschap'"'
Men ontveinst zich dus niet langer, dat
onze mannen formeel gelijk hadden.
Maar z a k e 1 ij k staat men scherper tegen
over ons dan voorheen.
Daarom hebben we ook onzerzijds 1 ant
woord te geven op deze twee vragen: „Wat
is datgene, dat natuurwetenschap onder
zoekt?" en „Wat is wetenschap?"
W e stellen ons dus eerst do vraag: „Wat
is toch de natuur waarover 't in de n a-
tuur wetenschap gaat?"
Vangen we hij de beantwoording ook van
deze vraag aan bij het alles beheerschend
h?gin. bij God, Die de wereld schiep. D<>ch
om terstond scherp te onderscheiden tus
schen G<"«'I en 't door Hem geschapene. De
Heilige Schrift doet ons 't middel aan de
hand om die onderscheiding door tc voeren:
al 't geschapene is er door CkxIs w i 1 cn is
daarom aan zijn wetten geboudeu. God zelf.
Die niet slechts wetgever is, maar zijn wet
ten voor het schepsel ook handhaaft, staat
boven de wet, op welk gebied ook
Op welk gebied ook.
Want er Is verschil In wet En daar
mee evenwijdig ook verschil in één en
h e t 7. e 1 f d e schepsel, dat aan meer dan
één wet onderworpen is. Zoo onderscheiden
wc wetten voor 't getal, voor de ruimte, voor
Prof. Dr. J. Woltjer, De natuurkundige
Faculteit aan de Vrij? Universiteit. Overge
drukt uit het Jaarverslag van do Voreeni-
ging voor Hooger Onderwijs op Gereformeer
den Grondslag, 1911, pg. 16—17.
't mechanisme, voor 't physische, voor 't psy
chische, voor 't logische, voor "t sociale enz.
van de schepselen.
Doch met het verschil in wetten is (Ie
weelde van Gods schepping niet uitgeput.
Er bestaat ook 'n groot© veelheid van
schepselen: er zijn vele steenen, vele
planten, vele dieren, vele menschen en veie
engelen. Alle staan ze onder verschillende
wetten, door God hun gesteld; voorzoover
ze behooren tot hetzelfde „rijk" onder even
veel en dezelfde wetten. Doch daarnaast ver
schillen ze onderling toch ook: ieder schep
sel heeft icis particuliere.
Nu verstond de natuurwetenschap oiuLr
„natuur" meestal zoowel het mechanische
als het physische. Soms vatte men nog wel
meer onder dien naam samen. Doch voor
ons doel is het voldoende alleen het nieclm
nischc en het physische na tc gaan. 't Phy
sische is dus niet hetzelfde als „natuur";
het is er slechts een onderdeel van. Hot is
u.L dót gebied, die kant der dingen, waar
voor physische wetten gelden. Wil men na
der: h©t energetische van de dingen.
Dit gebied is echter niet het eenvoudigste
Het hoofdstuk van de energie is, voorzoov.-r
wij weten, het vierde in het boek der schep
ping, dat God xóó schreef, dat w ij het kou
den lezen. Dit hoofdstuk onderstelt dan ook
de drie voorgaande, die van 't getal, van (b>
ruimte cn van t mechanisme. Vandaar dat
de gedachten in die vorige capita uiteenge
zet hier terugkeeren, zij het ook in ander
verband. Dit laatste moet erbij, wai.l
ieder volgend hoofdstuk brengt iets nieuws
Zoo is b.v. het verband tusschen het phy
sische in verschillende dingen niet maar
als bij de getallen slechts een van opeen
volging. noch ook slechts als bij de ruim
te van continuïteit.
Zelfs is liet niet oen verband van louter
mechanische causaliteit; we kunnen wel
zeggen: het ééne phvsischo is „oorzaak" en
't andere is „werking", maar hier is dan
toch tevens een eigenaardige verhouding
tusschen verschillende soorten van energie
op t© merken, die a] het overige beheereclit.
Daarmee is echter nog niet alles omtrent
(lit physische gecegd. De Heilige Schrift
leert ons immers, dat de mensch gevallen
is en al 't a»'- 'hapftne de doorwerking daar
van ondervindt. Wel blijft de mensch o»-
danks z'n zonde aan de we'ten onderwor
pen, maar voor da ontwikkeling van z'n
leven onder die wetten stonden blijkbaar
twee mogelijkheden open. Zoo staat b v. te-
de goed-sociale daad de onsocia!
den blijft. De tegenstelling van good
kwaad nu gaat op alle terreinen door. we
spreken niet alleen van schuld op zedelijk
gebied, maar ook van smet ln 't somatische
(ziekte en verval). Anderzijds declen ook
alle terreinen in den regen der genade.
De tweede vraag welke diende beant
woord, was deze: „Wat is wetenschap?"
Diep op deze vraag in tc gaan gedoogt lief
bestek van dit artikel niet.
Maar in zekeren zin is dit ook niet noo
(lig.
Want er bestaan enkele woorden, die heei
zuiver aanduiden wat wetenschap eigen
lijk is. Het zijn woorden als .psychologie"
en „sociologie". 7.e pijn samengesteld uit
twee hestanddeelen. Huiv uitganr ,,-logie".
dien ze gemeen hebben, duidt aan het
wetenschappelijk onderzoek; daarentegen
hebben die lettergrepen waarin ze verschil
len betrekking op het veld dat onderzocht
wordt.
Deze aAivluhllng is dAArom zoo zuiver,
wijl wetenschup inderdaad het resultaat is
van een verbinding. I)e onderzoeker ver
bindt zijn logisch© activiteit met den rit»
van juist die eigenschap der dingen, welke
wordt onderzocht.
Onderwerpt hij zich mi lij z'n artniteil
gohoor'aam aan de Ingischo wet. dan ont
staat konnis. is hij bij z'n werkzaamheid
echter ongehoorzaam ann deze «ot, dan
ontstaat dwaling.
Vatten we thans de twee antwoorJen
samen.
Dar» blijkt ons, dat „natuurwetenschap"
Is dc kennis die ontstaat door de verbinding
den onderzoeker met het mechanische en
met liet physische of eneigetlsche als liet
onderzochte.
Maar werd dit wel ooit door iemand ont
kend?
En is de stichting van een wis- en na
tuurkundige faculteit aan de Vrije Univer
siteit daD niet overbodig bij gebrek «aan te
genstellingen?
Daarover hoop Ik D.V. de volgende maal
nog Iets té zeggen.
D. H. Th. VOLLENHOVEN.
LEVEND VERBRAND.
Te Tilburg kreeg een jongetje van D. orn-
z'Vpé brandwonden bij het spelen met vuur.
Eenigo dagen daarna is hij aan dc gevolgen
gestorven.
Te Oudemirdum (Fr.) is een kindje van
B v. d. D. aan dc gevolgen van brandwon
den overleden.
AUTO-ONGELUK MET DOODELIJKEN
AFLOOP.
Te Ermelo werd een zekere N.. die plotse
ling van uit een zijweg de hoofdweg w Ida
oversteken, docr een auto aangegrepen. Hevig
bloedend v.crd de ongelukkige opgenomen. Na
een half uur van smartelyk lijden ié hij
overleden.
INBRAAK BIJ Ds. POP TE VAASSEN.
Bjj Ds. P. Pop te Yaassen hebben dieven
des nachts bezoek gebracht. Met een buit van
pl.m. f 150 zyn dc dieven weer var (rokken
zonder eer.ig spoor te hebben achtergelaten.
VEEL LIEFHEBBERS.
Voor de betrekkin--' van gemrento-ontvarv
ger te Puiltn op d». Veluw-e, aan welko bo-
trtkking een solar's is verbonden van pl.m.
f 1200, hebben zich ongeveer 1"0 sollicitante»
aangemeld, onder wie velen met diploma's.
BRANDEN.
Men meldt ons uit Sprang-Capelle:
Woensdag werd één der houten noodwo»
ningni van het Burgerlijk Armbestuur aan
de Nieuwovaart door brand vcrnield.waar-
door het geun van zekeren T. met 8 kinde
ren dakloos werd. Bijna de gebeelo inboedel
verbrandde.
Te Warnsveld (Gld.^ brak braad uit in e» a
boerdcry van K. De brandweer uit Waris-
veld en de inmiddels gealarmeerde brand».*- er
uit Zutphen konden niets uitrichten we zint
watergebrek. Het geheelo perceel uranóda
totaal uit. Alles was verzekerd.
Te Amsterdam brak een felle brund uit in
een felle brand u t i:i een pakhuis mei huis-
houdeli.ke artikel»?:» aan de O.Z. Koik. Het
vuur sloor (»ok over naar eea belendend i«ak-
huisperceel, dat do brandweer zoo goed al»
geheel wist te behouden. Het pakhuis, waarin
de biT.nd ontstond, brandde echter gei tel uit.
De schade is door verzekering gedekt.
JAMFABRIEK IN VLAMMEN.
Woensdagmiddag brak door kortsluiting
brand uit in de imufabriek „Do BatavIsF
te Dodewaard (Old.). Door het krachtig op
treden win d»» brandweer bleof een g»-<iéelta
van de fabriek gespaard. !>c schadé, d»e nog
al eroot is he.-i wat vruchtenjam ging
verloren wonit d»?or verzekering g»»i©kt.
Do boekhouder ontdekte van het kantoor
uit het eerst don brand, doordat rook door
bet dak opsteeg. Hij ging "ogenblikkelijk
naar de fabriek, waar de arbeiJori aan hun
werk waren.
Met ernigé stagnatie zullen de werkzaam
heden aan dc fabriek worden voortgezet.
BRANDSTICHTING IN DE VENEN.
Dinsdag is t© Harger-Compascuum oen
hoeveelheid van ongeveer 500.000 stuks turf
verbrand op do een plaats \nn don lieer
Gromowold. Men wist grooteren omvang te
voorkomen. politie ontdekte in jM-tm-
leun» m'drenkte lappen bénevens stukken
van rijwielbanden. De dader is niet bekend.
Thun» is ren veenwacht ingesteld, die
dag en nncht functioneert.
GEDWONGEN LANDING.
Een vliegtuig van de K. L M. moert IXns-
dag jJ. t© Putten een n-<od'anding maken.
De machine we»rd bjj die laading nog al
beschadigd. De inzittenden kwamen met dea
schrik vrjj.
