$limm gVihsdp (Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
1 3.25
6.-
ABONNEMENTt
Per kwartaal
(Besrhikkingskosten 0.15).
Voor hel Buitenland bij Weke-
lijksr.he zending
Bij dage ijksche zending a 7
AlHes bij vuoruilbetaling.
Losse nummers 5 cent.
met Zondagsblad 7% cent.
ZondagsLlad niet afzonderlijk verkrijg
Bureau: Hooigracht 35 Telefoon 2778 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 58936.
No 2750
VRIJDAG 24 MEI 1929
ADVERTENTIE If,
Van 1 (Dl 5 regels I.17V»
Elke regei meer a 922Vt
(ngez Mededeelingcn
van 1—5 regels 2.30
Elke rege meer 0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan hei bureau
wordt berekend f 0.10
1Qe Jaargang.
numme. .astaat uii DRIE bladen
EERSTE BLAD.
Het vergeldingsbepsel blijft.
PRESIDENT JAVASCHE BANK.
Bij Kon. besluit is goedgekeurd, dat de
ne richting, de maatschappelijke om
standigheden waren het, die op den
wanbedryver hun stempel drukten.gouverneur-generaal van Ned.-Indië
Bliikt daarentegen dat diens kwade, den liïd van 5 laren tot President vtu. u»
y i aaareniegen aat aiens Kwaae javasche Bank heeft benoemd den heer Mr.
eigenschappen aangeboren zyn en eenDr. G. G. van Buttingha Wichers, thans
physieken grondslag hebben, dan is er j directeur van deze instelling,
voor de vraag of opvoedings-
Eenstemmig was de lof, die in de
Tweede Kamer aan den Minister van
Justitie ten deel viel bij de behandeling
van een drietal wetsontwerpen tot her
ziening van ons strafstelsel.
Maar al werd van verschillende zijden
Minister Donner hulde gebracht voor de
voortvarendheid, waarmee hij de belof
ten die zijn oudejaarsavondgeschenk in
hield bleek te zijn nagekomen, ook hier
ontbrak de critiek niet. En de eindstem
ming over het derde ontwerp heeft met
name doen zien, dat men van Anti-Revo
lutionaire zijde weigerde den bewinds
man van Justitie te volgen op een pad,
welks richting men niet vermocht als
juist te erkennen.
Voor hen, die het moderne standpunt
in ons strafrecht aanvaarden moest ech
ter de behandeling dezer voorstellen een
heugelijk feit zijn.
Deze nieuwe richting toch brak met
het vergeldingsbeginsel. Den eisch der
gerechtigheid, dat een begaan misdrijf
door de Overheid aan den bedrijver
moest worden vergolden, weigerde men
te aanvaarden. De leer van den mensch,
verantwoordelijk voor zijn daden, kon
niet worden erkend.
Van geheel ander uitgangspunt werd
de zaak beschouwd. De misdadiger was
een maatschappelijk kranke, tegen wien
de gemeenschap diende te worden be
veiligd. En wie krank is, kan daarvoor
moeilijk worden verantwoordelijk ge-
gteld, maar behoeft veeleer verzorging.
Daarom dient de Overheid maatrege
len te treffen die zich richten op verbe
tering van den delinquent. En als straks
de straf is beëindigd, zal hij als een ver
beterde, als een genezene aan de maat
schappij kunnen worden teruggeschon-
^Dit systeem dat zich voorstelt de straf
tot ethisch nut voor den overtreder te
maken, behoeft tot de vergeldingsleer
niet in volstrekte tegenstelling te staan.
Een strafrecht is mogelijk dat, uitgaan
de van het vergeldingsbeginsel, zich toch
niet afkeerig betobnt van maatregelen
die tot heil van den misdadiger kunnen
gtrekken.
Zoo gezien kon ook ditmaal een rege
ling, die het belang beoogt van den
jeugdigen delinquent, zonder bezwaar
worden aanvaard door hen, die de
vergeldingsleer aanhangen. Doch
enthousiaste by val moest voor de Regee
ring komen van de zyde dergenen, die
zich verbetering als doel der straf stel
len.
Hun vreugd diende onvermengd te
zijn.
Ontgoochelend is het, wanneer men in
een van de laatste nummers van het
Weekblad van het Recht den deskundi
gen redacteur op het gebied van straf
recht, Prof. Simons, aldus hoort klagen
„Wij hebben, bij alle verschil in on
derdeden, die voorstellen toegejuicht,
doch wij moeten ons nu, na hetgeen wy
laatstelijk lazen, de ernstige vraag voor
leggen: is eigenlijk al het geld, dat de
nieuwe maatregelen zullen vorderen,
geen weggegooid geld, zijn al de moei
ten, aan de ter verbetering strekkende
opvoeding te besteden, geen vergeefsche
moeiten?"
Vanwaar die bange vraag, gestelc
door een die een leerstelsel ziet be
dreigd, dat hij jarenlang met liefde
aanhing en verdedigde?
Het zijn een drietal publicaties, die
de overtuiging van Prof. Simons aan
liet wankelen brachten en tot bezinning
noopten.
Daar is in de eerste plaats een arti
kel van Dr. Lungwitz, zenuwarts te
Charlottenburg, over „Psychobiologi-
sche opvoeding der gevangenen", waar
maatregelen hiertegen voldoende ver-|
mogen.
Het wreedst voor de aanhangers van
het paedagogisch strafrecht is echter
hetgeen wordt verkondigd door een
tweetal Amerikanen van naam in het
werk „De nieuwe criminologie, een be
schouwing over de chemische oorzaak
van abnormaal gedrag".
De schrijvers, Max Schlapp en Ed
ward H. Smith, betoogen dat de hande
lingen der menschep, en dus ook de mis
drijven veelal veroorzaakt worden door
chemische werkingen in het lichaam,
door de z.g.n. endocrine klieren. De niet-
normale werking dier klieren, die voor
al ook haar invloed doet gelden tijdens
de zwangerschap der moeder, is veelal
oorzaak der misdaad. Vandaar dat een
gezonde moeder, bjj wie tydelyk de klie
ren niet normaal werkten, onder haai
gezonde en normale kinderen er een
heeft, dat voor de misdaad bestemd is.
Zooals vanzelf spreekt baten bij deze
beschouwing geen gevangenis, geen op
voedende maatregelen. Alleen langs den
weg van klinische behandeling, liefst
vroegtijdig, kan hier eenig uitzicht zyn
op gunstig resultaat.
Ook wanneer men niet huldigt de
leer, door Prof. Simons beleden, kan
men zich voorstellen wat het zijn moet
als men de stellingen, die men met de
kracht der overtuiging gansch een leven
heeft verdedigd en gepropageerd, op een
dergelijke wijze ziet ondergraven.
O ja, nog is niets verloren. Het blijft
mogelijk dat wat zich hier als weten
schap aandient blijken zal niet anders
dan veronderstelling te zyn. Maar toch
de zekerheid is weg.
Deze zekerheid, of juister: zelfver
zekerdheid, was het die, met meewarig
heid, deed neerzien op de aanhangers
der vergeldingsgedachte, die immers in
oog een overwonnen standpunt aan
hingen. En nog schijnt den hooggeleer
den schrijver te midden zyner teleur
stelling tot troost te strekken de uitla
ting, dat hiermee ook aan het vergel
dingsbeginsel elke grondslag ontvalt.
Toch is dit niet juist.
Wel zou de verbeteringsleer als lei
dend beginsel van strafrecht tot onder
gang gedoemd zijn, wanneer deze nieu
we theorieën door de wetenschap zou
den worden aanvaard. Wat beteekenen
jeugdgevangenissen, wat bedoelen pre
ventieve maatregelen wanneer misdadi-
gerseigenschappen aangeboren zijn? De
gevolgen eener verkeerde opvoeding be
strijdt men langs paedagogischen weg,
tegen wat dreigt uit een slecht milieu
wil de reclasseering beschermen, doch
wat baten deze maatregelen tegen het
geen aangeboren is?
Maar de vergeldingsleer blijft!
Ook zij zou zich niet handhaven wan
neer zij een product was van mensche-
ly'ke vinding. Aan de gelijkwaardigheid
met andere theorieën zou zij in dat ge
val niet vermogen te ontkomen. Voor
het wisselend inzicht der wetenschap
zou ook zij moeten wijken.
Aan dergelijken wind van leer is ech
ter het vergeldingsbeginsel niet onder
hevig. De gedachte dat straf dient tot
vergelding is geen constructie van men-
schelijke wijsheid maar steunt op uit
spraken der Heilige Schrift.
Het is niet zooals Mr. Levy eens op
merkte dat de vergeldingsstraf wraak
bedoelt, wanneer zij het lijden des mis
dadigers beoogt en gevoelens van laag
allooi pleegt te verbergen. De overtreder
wordt niet gestraft omdat hij zich aar.
eenig menschelijk goed vergreep maar
omdat hij de goddelijke rechtsorde
schond. En tot het handhaven dier
rechtsorde werd de Overheid van God
zelf ingesteld.
Daarom is het een misverstand te
meenen dat voor welke nieuwe straf
rechtelijke theorie ook de vergeldings
gedachte zou moeten wyken.
Terecht zegt Mr. Gewin in zyn Begin-
STATISTIEK.
Bij Kon. besluit is eervol ontslagen Mr.
J. W. S. A. Versteeg. Staatsraad in buiten
gewonen dienst, als lid van de Ccntraie
Commissie voor de Statistiek.
RIJKS VEETEELTCONSULENT.
Bij Kon. besluit is benoemd tot adjunrt-
rijksveeteeltconsulent Ir. P. Verhoeven, tc
's Gravenhage, thans tijdelijk als zoodanig
werkzaam.
ONZE MINISTERS.
MINISTER VAN DER VEGTE
TE OOSTMAHORN.
Gisteren heeft de minister van Waterstaat,
r. van der Vegte, een bezoek aan Oostma-
hern gebracht.
Het bezoek van den minister van Waterstaat
staat in verband met de aanhangig zijnde
havenplannen.
Ook wordt gedacht over de vestiging van
n oesterbedryf.
De minister werd ontvangen door den bur-
gemeesttr van Oostdongeradeel, den heer
Sytsma en de wethouders; mede waren ter
voorlicht:ng van den minister aanwezig dt
hetren Mellema en Visser, de laatste com
mandant van het recherche vaartuig te Oostma-
horn.
De heer Visser gaf den minister een toe
lichting omtrent de plannen tot aanleg van
;n haven te Ootsmahorn.
Nadat de minister was toegesproken door
:n burgemeester en hij zich van een en
ander op de hoogte had gesteld, vertrok hij
Zoutkamp, waar des m'ddags een con
ferentie met B. en W. plaats vond.
ANTWOORDEN VAN MINISTERS.
-I- O - w - leietlll itgl xvxx. ucniu 111 ucgnI-
in wordt betoogd dat deze psychobiolo- ge]en vjm Strafrecht: >Het doel met de
gische opvoeding het eenige middel is
om het misdrijf althans in zekeren om
vang meester te worden. Maar ook deze
methode zal bij velen falen. Of zij in in-
dividueele gevallen kans biedt hangt af
van de ontwikkelingsmogelijkheid van
de buitenkant der hersenen.
In andere richting zoekt het een ze
kere Dr. W. Folomina, wiens verhande
ling eveneens is opgenomen in het Ar
chief voor Criminologie. Deze consta
teert dat verschillende misdadigers in
sterkere mate dan niet-misdadigers tot
bepaalde bloedgroepen behooren, waar
van hy er vier onderscheidt. Zoo komt
hy tot de conclusie, dat de aangeboren
ho 'Innigheden op den delinquent meer j
invloed hebben dan diens omgeving.
Is het wonder, dat de R-^acteur van
het Wekblad verontrust is?
Immers juist tegen de gevaren van
dat sociaal milieu keerde zich de mod«r-
straf te bereiken is de verheerlijking
Gods, waartoe heel de schepping is ge
schapen, welke verheerlijking zich hier
openbaart in handhaving zijner eeuwige
rechtsorde".
Het vergeldingsbeginsel blijft.
Op de vragen -'an het lid der Tweede Ka
mer den Heer Weitkamp, inzage de gevolgen
van de agrarische politiek in Duitschland
voor ons land, heeft de Minister van finan
ciën geantwoord:
1. De regeering is door Harer Majesteits
gezantschap te Berlijn volledig in kennis ge
steld van de tot stand gekomen aaneenslui
ting van de Duitsche landbouworganisaties,
zoomede van het adres, door deze vcreenigde
organisaties tot de Duitsche regeering ge
richt, waarin haar cischen tot steun van den
landbouw zijn geformuleerd.
In dit verband zij mede verwezen naar de
mededeelingen ter zake van den Rijksland-
bouwconsulent te Berlijn, gepubliceerd in het
weekblad Handelsberichten, van 28 Maart en
van 10 Mei .1929.
2. De regeering is inderdaad van oordeel
dat, indien de gestelde eischen, wat betreft
de belemmering van den invoer van land- en
tuinbouwproducten in Duitschland, zouden
worden vervuld, zulks voor onzen land- en
tuinbouw ernstige economische gevolgen
>u kunnen hebben.
3. Hoewel vooralsnog niet te verwachten is,
dat bedoelde eischen, althans voor een aan
zienlijk deel, vervuld zullen worden, -blijft
de regeering aan deze gewichtige aangele
genheid voortdurend volle aandacht schen
ken. Indien er aanleiding bestaat om ter zake
stappen bij de Duitsche regeering te doen,
zal zulks stellig niet worden nagelaten.
FISCUS EN LANDBOUWBOEKHOUDING.
Op de vragen van het lid der Tweede Ka
mer den heer Van Rappard, wat de n
ter denkt van een belasting-inspecteur, die
eerst een boekhoudmethode voor den land
bouw aanbeveelt en deze later afkeurt,
waardoor de betrokken belasting-betaler ge
dupeerd wordt, heeft de minister van Finan-
ën geantwoord:
De inspecteur ontkent, dat hij zou hebben
geadviseerd een cursus in het boekhouden
te volgen.
De belastingwetgeving laat, om goede re
denen. den inspecteur vrijheid van keuze
ten aanzien van de methode voor inkomen
bepaling en van verdediging van zijn uit
spraken voor den Raad van Beroep.
Indien de inspecteur, van deze vrijheid
gebruik makende, zijn keuze elders doet val
len dan op de door den belastingschuldige
gevoerde boekhouding, kan de ondergetce
kende, ook al is de boekhouding ingericht
volgens het op een Rijkslandhouwwinter-
school onderwezen systeem en al zou de ii
specteur tot het volgen van de lessen aan
zoodanige school hebben geadviseerd, daarin
noch een tegenwerking van de Rijksland
bouwinterscholen, noch iets uit anderen
hoofde afkeurenswaardig zien.
Wie meent, da' een boekhouding, gevoerd
naar hel eenvoudig systeem, hetwelk op Ie
Ri'kslandhouwwintcrscholen wordt onder
wezen. a priori ieder ander bewijsmiddel >n
bewijskracht overtreft, overschat zoowel het
doel waarmede dat svs'eem is samengesteld,
als het nut van de volgens dat systeem ge
voerde boekhouding.
Met de wettelijke vrijheid van keuze is
niet vereenighaar de opvatting, dat de in
«specleur, alvorens van die vrüheid gebruik
tc mogen maken, eerst de onhetrouwhnar
heid of onvolledigheid van een boekhouding
zou hehhen aan te toonen In het onrterw
pelijk geval was trouwens ten genoegen v
den Raad van Beroen aangetoond, dat de
aangifte van den reclamant, gebaseerd
diens boekhouding, belangrijk te laag wa<
IN HET WESTLAND.
WEGENWEE TE DE LIER.
Dank aan Prov. Waterstaat!
Men meldt ons uit De Lier:
Nog eenmaal plaatsen we bovenstaand ge
vleugeld perswoord boven ons artikel. Niet
om daarmede nieuwe jammerklachten aan
te heffen over de wegenloestanden, welke
hier thans aantreft, doch integendeel
waar in den laatsten tijd zooveel is ver
beterd, in het publiek een woord van erken
telijkheid te richten, to: den Provincialen
Waterstaat, die in betrekkelijk weinig maan
den tijds er in mocht slagen een totaal on-
berijdbaren verkeersweg tusschea Delft en
het Westland, te het schapen tot een weg,
welke, thans weer aan redelijke eischen vol
doet.
We mogen er hier nog wel eens aan her
inneren, hoe deze kleine gemeente in 1916,
met de beste bedoelingen belangrijke uitga
ven deed om den bestaanden grintweg te
verbeteren tot een straatweg. Waar de be
strating echter slechts een breedte had van
3 M., bleek deze bij het toenemende zware
au'overkeer hiervoor weldra niet bestand.
Ondanks de belangrijke uitgaven, die een
voudig moordend waren voor de financiën
dezer gemeente, was het niet mogelijk den
weg behoorlijk berijdbaar te houden. Het
werd een ruïne.
Ten einde raad besloot het Gemeentebe
stuur den straatweg door de klinkers 'e
vlakken en daarover grint aan te brenger..
Nadat deze gemeente hiermede reeds voor
een belangrijk gedeelte was gereed gekomen,
is daarmede door de Prov. Waterstaat bij
de overname in September j 1. voor gegaan
en een dezer dagen is het werk voltooid.
Ook de gedeelten van den weg onder
Naaldwijk en Schipluiden verkeerden bij «Ie
overname in erbarmelijken staat. Deze ge
deelten zijn thans eveneens behoorlijk ver
beterd. Een woord van hulde en waardee
ring voor bet werk. dat de Provincie in zöó
korten tijd verrichtte, is hier zeker we'
zijn plaats.
Niet, dat we hiermede willen betuigen,
dat thans het ideaal is bereikt. In'egendeel,
zeer verlangend ziet men uit nnar de ver-
wezsnlyking der jongs'e plannen, welke de
provincie heeft ontworpen, volgens welke de
tallooze vele en zeer hinderlijke bochten
den weg zullen worden afgesneden. W.i
zal deze kleine gemeente, bij de uitvoe
ring van die plannen, wederom on-sevt
K.M. van den ouden weg in onderhoud te
rug krijgen.
Erkennende echter de noodzakelijkheid
van goede en rechte wegen, waarover de
vaak teere veilingproducten snel en goea
kunnen worden vervoerd, aarzelde de Raad
dezer gemeente in zijn lna'stgchouden ver
gadering niet, aan de uitvoering van deze
plannen volle medewerking toe te zeggen.
GEMEENTERAAD VAN AMSTERDAM.
OFFICIEELE BERICHTEN
AUDIËNTIE.
De gewone nudiënties van den Minister
van Financiën zullen op Maandag 27 Mei
en 3 Juni a.s. niet plaats hehhen
BURGEMEESTERS.
Bij Kon. besluit is ben
necs'cr van Berkel A. G.
is eervol ontslagen Mr.
icmrt tot burge-
M. Pan is;
G. Schimcnelpon-
AANBESTEDINGEN.
VERREmERING VAN DEN NEDERRIJN.
Vanwege den Rijkswatersetaat werd aan
besteed der verbetering van den Nederriin
bij Pannerden Duiven en Huissen. T.aagst>
inschrijvers waren Gehr. van Hnttum te Zn't-
bommel voor f 279 915. Bij geen vergunniu
voor overwerk f 2000 meer.
PONTHAVEN TE AMSTERDAM.
Hel gemeeiitebes'uur van Amsterdar
heeft uanbestced: hel maken van ee
haven ten Oosten van de Scbaafstran
ste inschrijfster was de N V. Aann.M
Rakker en Co. te Gnrinchem
ORANIENSTEÏN BIJ DIEZ.
NAAR DE BOVEN-DIGOEL.
Vergadering van Donderdagmiddag.
De communisten waren nog niet uitgepraat
aver de geïnterneerden aan den Boven-Digoel.
't Was een weinig verheffend tooneel, maar
men scheen het noodig te hebben voor de ver
kiezingen, elkander af te kammen. *t Kostte
is nog een klein uurtje.
Een voorstel om f 10.000 uit te trekken voor
gezinnen van de omgekomen bemanning der
Reddingsboot „Prins Hendrik'1 ook een com
munistisch voorstel werd ingetrokken. Dat
n elk geval verstandig,
dit punt kwam alweer de heer W ij n-
aan het woord om te spreken over de
verschijnselen die zich ten aanzien van
de Stadsschouwburg hebben voorgedaan.
Vermoedelijk zal dit onze lezers al even
weinig interesseeren als ons.
AVONDVERG ADERING.
We kregen een geheel onnoodige interpel
late van de communisten over z.g. ongere
geldheden die aan de arbeidsbeurs heeten
voorgevallen te zyn. De heele zaak beteeken-
de niets. Vrouwen, die daar uitbetaald moes
ten worden, hebben daar een week ge'eden
wat lang moeten wachten, een euvel, dat de
volgende week reeds hersteld was.
In dat feit hebben verschillende arbeiders
by de werkverschaffing in Groenlo, aa
ding gevonden, het werk neer te leggen Nar
tuurlijk zijn deze menschen uit de steun gezet
De communisten meenden dat het Gemeen
tebestuur in verzuim was en dat dus deze
stakers weer in genade moesten worden
genomen. Ook hier stonden de communisten
De heer K i t s z (rev.) die ook vakver
gdngsbe.-tuurder is, maakte zich van de
munisten los.
't Kostte ons weer een knap uurtje. Abso
luut verloren, verknoeide tijd. Want er kon
geen slot aan deze discussie gemaakt, omdat
er niets meer aan de band was.
De Raad die zoo goed was begonnen, en
Woensdagmiddag een massa werk heef*, ver
zet, zakte 's avonds reeds in. De communis-
tisten hebben hun zaken uitgesta'd in een
breedte die geheel onevenredig was aan den
inhoud der zaken, die zy te berde brachten.
Al etende komt de eetlust. Donderdagmid
dag vierde de oude prnatlust hoogtij en werd
oorzaak dat een paar belangrijke punten, die
nood'g moesten worden afgedaan, wachten
tot de Raad weer eens lust tot opschieten
krijgt.
Men schrijft ons:
Gebouwd door Albertine Agnes, prinses
in Oranje, dochter van prins Frederik
Hendrik en echtgenoote van den Frieschen
Stadhouder Willem Frederik, vorst van Nas-
sau-Diez, eenmaal residentie zijne.r vorsten,
de Prinsen van Oranje-Nassau, prijkt het
paleis Oranienstein bij Diez nog immer in
de volle schoonheid zijner architectuur.
In den na-oörlogschen tijd door de Fran
schen bezet, heeft de Fransche regeering het
kasteel, ten einde te voldoen aan in Neder
land bestaande wenschen, met groote welwil
lendheid ontruimd en thans wordt het inge-
voor museum, waarin talrijke voorwcr
pen de herinnering wakker- roepen aan ons
beroemde Nassausche Vorstenhuis en zijn
Prinsen van Oranje.
Reeds wordt van verschillende zijden hier
)or belangstelling getoond,
De heer Mover Elte schonk uit zijn be
kend antiquariaat te 's-Gravenhage
schoone serie prenten, portretten onzer stad
houders. Evenzoo ontving het museum eeii
schenking prenten van Van Stockums anti
quariaat, mede te Den Haag. Uit Wiesbaden
schonk het antiquariaat van den heer Levie
prenten en aquarellen en de heer Staadt al
daar eveneens uit zijn antiquariaat, deed het
museum een schilderij toekomen van het
kasteel Weilburg. En wat zullen wij Neder
landers verder doen?
Den lsten Jul' van dit jaar, ter gelegen
heid van de feestelijke viering
600-jarig bestaan der stad Diez. zal het
nuseum worden geopend. Reeds besloten
erscheiden Nederlanders deze plechtigheid
bij te wonen. Waar het kasteel geheel moet
worden ingericht, bestaat behoefte niets
slechte aan voorwerpen, die direct betrekking
hebben op hot Vorstenhuis, maar ook
oud meubilair en aanklecding v~" 1
bouw, hetgeen de burgemeester van uiez,
de heer Robert Hock, gaarne in ontvangst
zal nemen, tenzij men verkil t deze goederen
te bezorgen bij ('en heer G. van der Vecht,
bode der Eerste Ka ner te 's-Gravenhage,
Sophialaan 10. waar voor verdere verzending
naar Diez wordt zorg gedragen.
Mogen dan talrijke geschenken blijk geven
van de in ons vaderland bestaande belang
stelling voor deze beroemde woon «de der
Nassausche vorsten.
het ge-
CHR. GEREF. MANNENVEREEN.
Eerste Jaarvergadering van den Bond
te Utrecht.
De eerste algem. vergadering van den
Bond van Chr. Geref. Mannen vereen igingen
in Nederland werd 20 Mei te Utrecht in liet
kerkgebouw der Chr. Geref. Kerk, Witte
Vrouwcnsingel gehouden.
Afgevaardigden uit verschillende oorden
des lands, zelfs uit Vlissingen waren tegen
woordig.
De voorz. van het voorloopig Comité van
Amsterdam-West, sprak een kort openings
woord, dankte daarin allereerst den Kerke
raad der Chr. Geref. 3em. voor het afstaan
van het Kerkgebouw en de Utrechtsche ver
eeniging voor haar gastvrij onthaal.
Voorts was aan de orde de behandeling
van het concept-Reglement, dat artikelsge
wijze werd besproken, en behoudens nood
zakelijke wijzigingen, aangenomen.
Inzonderheid wordt de zinsnede in art. 5:
Rij den Bond kunnen alleen die vereenigin-
gen zich aansluiten, welke instemming be
tuigen met grondslag en doel van den Bond,
benevens zich verbinden dat noch op Bonds-
bestuurs-, noch op Ledenvergaderingen be
sprekingen zullen worden gevoerd, rakende
plaatselijk-kerkclijke of politieke aangelegen
heden, door allen aanvaard.
Hierna volgde de regeling der financiën
het voorstel Vlissingen om per aangesloten
vereeniging te betalen aan den Bondspen
ningm. 0.25 per lid en per jaar. werd aan
genomen.
Bij de bestuursverkiezing werd de voorz
van het voorloopig comité, de heer K. Frugti
hij acclamatie tot Bondsvoorzitter benoemd
erige functies worden onderling ver
deeld en zullen nog geregeld worden. Br
Vcrkaaij van 's-Gravcnzande en Br. Verheij
ssingen aanvaardden met den voor
zittcr hun benoeming, terwijl van A'dam-
West, Dordrecht en Utrecht nog berichten
ten verwacht.
een korte pauze, houdt een der afge
digden van Amsterdam (WcsU 'n keurig
referaat getiteld: „Éénheid", dat door allen
met onverdeelde aandacht werd gevolgd.
Na psaln gezang en gebed werd de verga
dering gesloten.
PRAKTISCHE HULP.
DE SCHAPENMARKT TE OUDESCHOOT.
Een onvergetelijke indruk hebben jaren
geleden op een Hemelvaartsdag een moeder
en twee wolken van dochters te Üudeschoot
op ons en mij gemaakt.
Gedrieën waren we als Abraham ('t was
ook nog een aartsvaderlijke tijd) des mor-
gens zeer vroeg, d.w.z. even na midder-
nacht, opgestaan en naar 't genoemde plaats»
'e in Frieslands Zuid-Oos hoek gereden. Daar
verd, als ik me niet vergis, op Hemelvaarts
dag een groote schapeiimarkt gehouden.
Welnu, wij bewoners van arme zandgton-
den (de kunstmest heeft er thans wonderen
gedaan!) kenden het edele, krachtige, Frie-
sche schaap niet en vol bewondering bleven
we staan voor drie zeldzaam prachtige exem
plaren: een welgedans ooi met twee bijna
volwassen lammeren; een zoo volkomen fa
milie-eenheid, als ik nog nooit in een scha
penkudde had ontmoet
Nog zie ik de fraaie, welgevormde dieren
in gedachten voor mij staan, ons aanstarend
met die trouwe, ietwat melancholieke scha-
penoogenen één van ons maakte de op
merking, dat het er op de bekende, anna
Friesche hei nog zoo kwaad niet uitzag.
Waar zulke schapen zijn, moeten de me»
schen het wel goed hebben.
Wat het moraal is van deze droomerig*
jeugdherinnering, waarvan misschien het
romantische nog verzwegen wordt?
Och. niets anders, dan dat ik met zooveel
genoegen gelezen heb, wat orwe medewer
ker uit den Zuid-Oosthoek ons als deskun
dige vertelt.
Wij menschen zijn toch zonderlinge we
zens. Een onnoozele, zij het ook knrak*^
ristieke plaatsnaam, wekt 'n nog onnoozcler
jeugdherinnering op en zoo krijgen we on
verwacht contact met een schrijver, die on«
inleidt in het werk der veel te weinig ge
waardeerde evangelisatie.
Ook een tweede stap is gauw gedaan. Wia
„arme, Friesche heide" zegt. zegt in éé.n
adem ook Ds. J. A. Visscher, thans tc Grocs-
beek.
Heeft hij zijn vroegere herinneringen in
de schoone dreven van Gelderland vergeten*
Geen sprake van.
Daarvan getuigt het eerste nummer „Cen
trale P. H.": versprcidingsnummer van de
Nederlandsche Cenrale voor Practische
Werkverruiming en Hulpverleening.
Wat is het doel?
Een Nederlandsche Centrale te vormen
van overigens zelfstandige plaatseli ke of
landelijke instellingen voor gevallen of ge
broken levens, welke in practisch contact*
op nader te overleggen wi'ze, door coöpera
tieve in- en verkoop, elkanders helangpn
dienen en te samen een groot reddingsnet
over ons land ui'spreiden.
De door de Centrale gesteunde arbeid
strekt zich thans o.a. uit over:
De voltooiing van het beschavingswerk op
de Friesche Heide, voor 25 jaar aangevangen
en dat initiatief nam tot werkverruiming
op uitgebreide schaal, o.a. door ontginning,
industrieele opleiding voortgezet in huis
arbeid. huizenbouw, wegenaanleg, onrichten
van rcclasseeringskolonies en uitgebreid
geestelijk werk. Thans is noodig: kraamver-
p'cging. \\ijkzusternrbeid, cursussen in hy
giëne. kinderverzorging, jeugdwerk, oplei
ding voor dienstbode, luinhouw, pluimvee
teelt en een bescheiden voorschotbank.
er soms meer van weten wilt, dan
behoeft u niet naar Oudeschoot te gaan,
maar u kunt inlichtingen hekomen o.a. Pij
Ds. J. A. Visscher, secretaris; en den heef
J. van Muns'er te Arnhem.
5 ook een penningmeester, n.l. de heer
Rarendsen, majoor-commandant van
de Koloniale Reserve te Nijmegen.
FRIESCH VOLKSSANATORIUM.
VERSLAS VAN DE TOESTAND OVER 1918.
Hoeveel trezegende en zegenrijke arheid er
in ons land geschiedt ten hate van tuber
culose-lijders en hoe i iuist iet is dat her
stel niet mogelijk zou ziin, bliikt uit breed
voerige, doch zakeliike jaarverslag van het
Friesche Volkssanatorium, dat ziin patiën
ten hoofdzekelijk uit de Noordelijke provin
cies h«*'*nkt.
In 1928 werden 106 mannoliike en liO
vrouwelijke patiënten verpleegd, met een
totaal aantal verpleegdagen van 37792 of ge
middeld per patiënt 153.
In 1928 werden 146 patiënten opgenomen
en op 31 Dec. waren er 103 aanwezig.
Van deze 146 personen behoorden er 84
tot de Ned. Hcrv. en 40 tot dc Geref. Kerk
van de 83 opgenomen vrouwen waren er 2£
gehuwd en van de ovorieen waren niet min
der dan 30 dienstmeisjes.
De exploitatie-iekeninp stolt in ontvangst
on uitgeef een bedrag van f 120 380 98: forwii'
pontj holaneriike sommen in diverse fondsen go
f.na>.'- stort werden.
E. J. Verschillende gemeenten, organisnties als
00 en het Groene Kruis. Kerkeraden en particulie
f 1000 minder wanneer het ijzerwerk buiten ren steunen hot werk vqn het sanatorium
Amsterdam gemankt mag worden. lr«et een jaarlijksch subsidie.
SCHOEVERS INSTITUTEN.
Gr-«ote jaarlijksche wedstrijd in Machine-
schrijven en Stcnotypie.
Deze jaarlijksche wedstrijd, georganiseerd
door het Instiuut „Schorvers", zal gehouden
worden op Donderdag 13 Juni, van Baerl
straat 13. Amsterdam, en zal bestaan uit cl
volgende afdeelingen:
a. Rhvtmisch Typen.
b. Teekeningen Typen.
c. Gehlindockr Typen.
d. Sneltvpen voor niet-gediolomecrde
Typisten.
e. Sneltypen voor gediplomeerde Typisten
f. Onderlinge Wedstrijd tuschen de twee
snelste typistes van di Instituten te
Amsterdam. Den Haa Rotterdam en
Groningen. Hoofdprijs een portable
„Underwood" schrijfm hine. beschik
baar gesteld door de fa. Groen te Rot
terdam.
g. Wedstrijd in st "Ot/ple (Stenografeer
machine).
Aanmeldingen kunnen geschieden tot en
met Maandag tO Juni aan het Instituut
„Srhoevers", van Baerlestrnat 13, Amster
dam.
Daarna ontvangt ietier deelnemer een pro
gramma, vermeldende de uren van aanvang
•lken wedstrijd.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK
TE LISSE.
VIJF PERSONEN GEWOND.
Men meldt ons:
Donderdagavond half zes had te Lisse eetk
ernstig auto-ongeluk plaats.
Een auto, komende uit de richting Haar
lem, kwam met groote vaart aanrijden en
geraakte bij de Lisserhrug met de wielen in
het zand naast den weg. Vier ijzeren palen
werden weggereden. De chauffeur wendde
het stuur en schoof met snelle vaart over
den weg. Hij kwam in botsing met een luxe
auto uit de richting Leiden. Deze werd fi
naal opgenomen en in de tramrails gewor
pen. Van de auto uit de richting Leiden werd
alleen de chauffeur gewond, terwijl van de
andere auto 4 personen zware verwondingen
opliepen. Allen werden verbonden en on
middellijk naar Leiden vervoerd De auto's
waren ontzettend gehavend. Het tramverkeer
ondervond eenige stagnatie.
De oorzaak moet gezocht worden hij den
bestuurder van de auto uit de richting
Haarlem wegens dc groote snelheid, waar
mede gereden werd.
NOODLANDING.
Wegens benzine gebrek moest een Duitoch
vliegtuig uit Frlcdrichshafen aan het mitr
van Constant hij Zwitserland in zee «'nlen
ter hoogte van Schiermonnikoog. Dc stiwin-
redrlinghoot „Insulinde" nam het vliegtuig;
dat zijn eerste reis deed met twee passagiers
bemand was, op sleeptouw, en het door het
Friesche gat nnar Oostmahorn bij Anjum
aan de Friesche kust gesleept
Er is te Oostmahorn benzine ingeladen en
op eigen kracht is het vliegtuig vertrokken
naar Ijet Duitsche eiland en badplaats Nor-
derney, alwaar het voor passagiersvlucliten
zal worden gebruikt
DE ONBEWAAKTE OVERWEGEN.
OP WONDERLIJKE WIJZE BEWAARD.
ordt ons gemeld:
jongen te wachten
bij warht-
I post 40 onder Mierloiiout
iderlüke wijze
Formulieren verkrijghaar aan de verschil tn het geheel geen letsel bekwam. De trein
lende „Schoevers -Instituten. |^ad belangrijke vertraging.