TWEEDE KAMER
VRIJDAG 17 MEI 1929 TWEEDE BLAD PAG.
TWEEDE BLAD.
Regeling van werkzaamheden.
Kleine wetsontwerpen. Louise-
groeve. Jaarwedden rechterlijke
macht. Zuiderzeesteunwet.
Vergadering van 16 Maart 1929.
Bij de luchtdienst op Indië en de regeling
van werkzaamheden werdetn het voors'.el-
Duys tot
herziening der Zuiderzeesteunwet
aan de agenda toegevoegd.
Verworpen werd het amendement-^'.
D ij k (A.R op de conclusie-Broeksma om Ie
volstaan met den Minister dank te zeggen
voor de vers!rekte inlichtingen.
De conclusie der commissie werd z. h. s1.
goe dig e k e u rd.
Hetzelfde geschiedde met een voorstel-
Albarda om enkele wijzigingen Ln het
Reglement van Orde der Kamer te bror.gen
en een aantal kleine wetsontwerpen. Daar
bij was de
wijziging der Registratiewet
betreffende overdrachten van roerende za
ken; een wijziging van de Pensioenwetten
van land- em zeemacht en de regeling van
da bezoldiging van de leden van den Raad
yan State.
Langdurige debatten hadden plaats over de
Louisc-groeve-
ltwestie. Haar directie verzocht: a. een on
derzoek te doen instellen omtrent het ach
terhouden van stukken door den Staat in de
door den Staat van voornoemde N. V. ge
voerde arbitrale procedure; b. een onder
zoek te doen instellen naar een onder eede
gedane ontkontenis van gedane toezeggin
gen; c. maatregelen te nemen om alsnog te
komen tot volledig herstel van het aan voor
noemde N.V. aangedane onrecht.
De meerderheid der Kamercommissie
Wenscht'e de zaak als afgedaan te beschou
wen. De groots' mogelijke minderheid was
voor verdere arbitrage.
De heer B ij I e v e 1 d (A.R.) was de eerste
spreker over deze oude en vertroebelde zaak.
De Louisegroeve probeert arbitrage te ver
krijgen ever een punt, dat door den Staal
hui ten arbitrage-onderhandelingen is gehou
den.
Maar de zaak was aanvankelijk hij com
promis geregeld, dat de Louisegweve een
milliocn gaf. Als echter in dien tijd ee.nig
rechtmiddel niet is gehanteerd, dan gaat
het niet aan om via do Kamer nog neer te
trachten nieuwe arbitrage te verkijgen
Daarom was de heer Bijleveld voor de meer
d'crheidsconclusae.
De heer D u ys (S.D zeide. dat het com
promis is aanvaard. Maar de Kamer had be
sloten de zaak in den ruim sten zin
des woords te doen onderzoeken. De arbi
tragecommissie heeft evenwel slechts een
ibeperkte opdracht gekregen en vervuld. En
daarom heeft de L. G. alle aanleiding te
trachten alsnog de beslissing der Kamer ten
Mille uitgevoerd te krijgen.
Tegen dit negecren van het Kamervotum
protesteerde de hëer Duys. De Staat, heeft
in deze procedure zich „de meest onfatsoen
lijke burger van den Staat" betoond.
Waarom weigert de Minister dit volledig
onderzoek? Voelt hij het geweten van der.
Staat niet zuiver? Voelt hij zich sterk, dan
Is er toch tegen ondei-zoek geen bezwaar?
De hteer v. G ij n (Lib.) kan zich begrijpen,
dtat men in 1924 heeft vastgehouden aan een
door den landsadvocaat aan de regcering
als arbitrage-beginsel voorgehouden rege',
die er toe kon leidern, dat het financieel
risico van den Staat bij de arbitrage belang
rijk werd imgieperkL
Maar dat Leginscl dat het ontoelaat
baar zou zijn den inhoud der geteekcn.le
(maar door den Staat afgeperste) contracten
rrrt verlaagde prijzen aan de billijkheid te
toetsen was geen algemeen erkend arbi
tragebeginsel, maar een zeer zonderlingeen
onhoudbare stelling, die ook door de Kamer
commissie en andere instanties niet is aan
vaard.
Staat en Landsadvocaat zijn" aan dat afge
dwongen contract blijven vasthouden. Bij
d n ondercoek in den ruimsten zin had do
overeenkomst zelf op billijkheid moeten zijn
getoetst.
Ten slotte verklaarde de heer v. Gijn zich
voor de mimderheidsconclusie, waarbij even
eens de heer Joekes (V.D.) zich aansloot.
Mr. v. Sas se v. IJsselt. (R.K.) achtte
rte acte van compromis beslissend voor de
heelt? zaak. Z. L is verder verhaal niet mo
gelijk.
D™nr ben ik het absoluut mee oneens, ver
Stila.rde weer mej. Katz (C.H.). Zij hoopte,
dat de Kamer aan haar herhaalde uitspra
iken zal vasthouden.
De heer v. d. VVaerden (S.D.) behoorde
tot de meerderheid der commissie ein be
streed weer enkele der vorige sprekers, die
Zich op het standpunt der minderheid had
den gesteld. Wel was het hem een grief, dat
de Landsadvocaat de arbitrage zoo beperkt
had in opdracht der Regeering Toen dat
ibleek, had de L .G. zich tot de Kamer moe
fl*n wenden, indien zij het met die verkla
ring van den Landsadvocaat niet eens was.
I-Iierna kwam de Minister van "F i-
nanciën aan het woord.
Hij begon met een betoog, dat de Kamer
Jiier staat voor een misbruik van 't recht
van petitie.
De acte van compromis is na veel dok
teren door beide partijen aanvaard en op
den grondslag daarvan moest akhet ver
clere geschieden. Er huiten was voor partijen
geen recht De scheidslieden beslisten voor
een beperkte opvatting van het compromis,
alhoewel de L. G. meende, dat haar rui
mere opvatting er in was belichaamd.
Bij voorbaat had de Staat doen verkla
fcn. dat indien de arbitrage-acte ruim wero
opgevat, de beslissing van den rechter zou
worden ingeroepen. Op haar beurt had de
L. G. dat ook kunnen doen. Dat is n-iet ge
beurd. maar ze is weer naar de Tweede
Kamer gegaan. De Minister moest toege
ven, dat deze weg voor de L. G. voordcelig
was: zij kon het aanvankelijk toegekende
bedrag innen en was verder vrij in de ar
gumentatie voor haar verzoek.
De Minister vond. dat de Kamer deze
handeling niet mocht sanctioneeren en be
treurde het. dat er ook in de Kamer wa
ren. die dezen weg hadden goedgekeurd.
Dat was een uiting van een betreurens
waardige mentaliteit, meende hij.
Er volgden replieken.
De heer Knottenbelt (Lib.) onder
streepte nog eens het feit, dat de Regcering
do besliste uitspraak der Kamer had ge
negeerd
De heer D n y s merkte nog op. dat de
Staat aanvankelijk een beperkende formule
Jn de arhit.rage-acte had. Die werd terug
genomen. De andere partij kon dus meoncn,
dat die henerkte opvatting was prijsgege
ven. Toch beroept de Minister zich er op.
dat de nieuwe formule een beperkte uit
legging heeft gekregen
De .Minister nandhaafde zijn stand
punt: niet het materieele, maar het mo-
reele bezwaar is bij hem overwegend.
De meerderheidscommissie weid daarna
aangenomen met 44 tegen 32 stemmen.
Deze kwestie is dus van de haan.
Geheel bevredigen zal de Kameruitspraak
weinigen doen. Men behoudt uit het debat
den indruk, dat van de zijde van den Staat
meer glad dan in den geest van wat de
Kamer wenschte is opgetreden.
Het is een fraaie acte van compromis,
die zoo is geredigeerd, dat men er twoo ge
heel diametraal tegenover elkaar staande
opvattingen omtrent den omvang der aan
gegane urbitrage aan kan ontleenon!
Bij de daarna in behandeling komende
wetsontwerpen betreffende verhooging van
kwam een amendemént van de Comm. van
Rapporteurs aan de orde om jaanvedden
van de raadsheeren en de advocaten-gene
raal bij den I-Ioogen Raad niet op f ÖOOO;
maar op f 9500 te bepalen.
De lieer Knottenbelt (Lab.) wilde tot
f 10.000 gaan. Dr. Schokking (C.H.)
sloot zich hierbij aan.
De Minister van Justitie stond te
genover het amendement der C. v. R. niet
onwelwillend en liet de beslissing aan de
Kamer. Deze nara het amendenment z-h-s.
aan.
De" heer Ter Laan (S.D.) verklaarde
zich tegen de opdrachten tot waarneming
van vacant gekomen kantongerechten aan
aangrenzende kantonrechtere.
De Minister zette uiteen, dat hij met
deze gedragslijn ln de lijn blijft, die door
de Kamer zelf is gewcnscht en dat zij be
doelt een zoo efficient mogelijk gebruik tb
maken van het beschikbare personeel. Hij
moet daarmee doorgaan, ook ai zou de Ka
mer de bepaling in dit wetsontwerp schrap
pen, waarin deze waarnemingen zijn opge-
De Kamer handhaafde echter met 48 te
gen 6 stemmen het artikel.
Enkele van de aanwezige soc.-dem. stem
den tegen.
Het wetsontwerp werd z. h. s. goedge
keurd, evenals dat voor de bezoldigingen
van leden der militaire rechterlijke macht
In de
AVONDVERGADERING
gingen we weer verder met de begrooting
van het
Zniöerzccfonds,
wanrvan de behandeling Dinsdagavond
was onderbroken.
De lieer Weitkamp (C.H.) was om
trent de totaalkosten der Zuiderzeedroog-
legging nog pessimistischer dan zijn partij
genoot Krijger.
Klachten over de uitvoering der Zuider
zeesteunwet werden door den heer V
Z a d e 1 h o f f (S.D.) geuit. De generale
commissie werd van ontstellende willekeur
beschuldigd.
Is de Minister, zoo vroeg hij, wel op de
hoogte, dat de visschers steeds meer in het
god ran™ komen?
Noodig is een radicale wijziging van de
wet. Maar het heeft den Minister daarbij
voortvarendheid ontbroken. Oin op de
hoofdzaken te helpen is het voorstel-Duys
ingediend.
De heer v. Vu uren (R.K.) besprak even
eens het feit, dat aan de Zuiderzeewerken
de finnncieele basis is ontvallen. De Mi
nister is daarvoor allerminst verantwoorde
lijk te stellen.
We kunnen echter moeilijk moer terug,
zelfs al zouden we het, na de opgedane
varing, willen. Onze nationale eer laat dat
niet toe. Maar Regeering en Kamer moeten
stevig de zaak in handen houden. Aan deze
gedachte beantwoordt echter niet de men
taliteit. die uit de stukken spreekt: men .vat
de zaak wat al te gemoedelijk en luchtig op.
Waterstaat on Financiën moeten zoo
spoedig mogelijk trachten aan de Zuidcr
zeewnrken de financieele basis te hergeven
Inzake de Zuiderzeesteumvet sloot de heet
Vuuren zich aan bij hen. die mecnen,
dat het voorstol-Duvs aan de helanghebben
'n oen slechten dienst bewijst.
Botor is. dat de Minister nog zoo spoedig
mogelijk met een eigen voorstel komt, at:
hot voorstel-Duys zal zijn verworpen. Di
Minister zal goed doen een toezegging in
dozen zin te doen
Krachtig kwam de heer v. Vuuren er
daarna tegen op om subsidies voor gods
dienstige doeleinden op één lijn te stellet,
met steun voor sport en ontwikkeling.
De heer Duys (S.D.) stelde de vraag
of het wel de schuld van dezen Minister
s, dat zoo weinig voor de Zuiderzeevi
mhers gedaan wordt Moeten we niet bij
Financiën zijn?
Daarna genoten we van een poging
duidelijk te maken, dat de heer Duys het
veel lictor voor heeft met de visschers dan
alle anderen. Het was allerakeligste dema
gogie; do politiek lag er zoo dulmondik op.
dat men dit den heer Duys duidelijk deed
merken.
Ten slotte verklaarde dc heer Duys, dat
hij zijn voorstel zal intrekken. Indien de
Minister verklaart spoedig met een voorste,
te zullen komen dat dan nog door de Ka
mer behandeld zal worden.
Hij voorvoelde zeker wat gebeuren zou
r. Deckers (R.K.) gaf den Minlstei
den raad om voor de uitgifte van de gron
den af te wachten de adviezen van de com
missie, die hem daaromtrent voorlichting
zal bieden.
De heer Beumer (A.R.) kon de uitdruk
king van den Minister, dat hij den loop
an zaken zou afwachten, niet bewonderen
!r is een beter beleid mogelijk, omdat, ook
n een zaak als deze, de leiding van de
Regeering moet uitgaan. In 1922, merkte
Dr. Beumer op, heb ilc hetzelfde op
gemerkt aan het twlres van Minister Ruys,
toen liet den Zomertijd gold.
De Minister zal goed doen te verklaren
dat de besproken zinsnede onjuist moet
worden geacht.
Ook ten aanzien van de voorziening in
de godsdienstige behoeften had de heer
Beumer iets te zeggen. De Minister onder
scheidt niet voldoende tusschen voorzie
ning in godsdienstige behoeften, die pri-
air zijn, en alle andere dingen, die daar
i kornen.
Verzocht werd dit in den vervolge wel te
doen en aan godsdienstige belangen niet te
koppelen ontspanning en ontwikkeling.
Nadat ook de heer Braat (Plattel.) ei»
kcle opmerkingen ten beste had gegeven,
was het woord aan den Minister van
Wa
staat
Het eerst werden de overschrijdingen der
imingen besproken. Aan de ramingen van
1924 moet men niet to veel meer hechten.
ndsdion zijn de kosten van haggerwerk
30 hooger geworden. Gemiddeld kosten
de werken echter 80 meer dan in 192-1
Er is dus een technische tegenvaller van
HO als gevolg hiervan, dat men vroeger
niet voldoende de ineenschakeling van de
werken aan de Zuiderzee heeft overzien.
Voorts is hier en daar eenige vermindering
kosten mogelijk geweest o.a. door ver
laging van materiaalprijzen. Voor het werk
buiten het baggerwerk becijferde de Mi
nister de verhooging op 17
Bij den Wieringcrmeerdijk is in het begin
ook wel een3 minder economisch gewerkt.
Ten aanzien van verschillende werken
gaf de Minister gedetailleerde cijfers. Hij
besloot dit deel van zijn rede met de mede-
deeling, dat hij niet verklaren kan. dat over
schrijdingen in de toekomst niet meer zul
len voorkomen, al is er wel de gedachte, na
de opgedane ervaring, dat men op de tegen
woordige begrootingen kan bouwen. Er is
nu wel er-nigszins een basis bereikt
De Minister zag geen voldoende aanlel
ding om In te grijpen in de verhouding tus
schen de M. U. Z. en de vakvereenigingen.
Steun in de ivoorziening in de godsdien-
s'ige behoeften van de Zuiderzoewerkere
door de kerkgenootschappen verdient
wat meer waardeering dan de soc.-dem heer
Drop er voor over had.
Wat de uitgifte der gronden betreft, zai
het advies der door Dr. Deckers bedoelde
commissie fvorden afgewacht
Daarna kwam do minister aan de Zui
derzeesteunwet.
Eerst verdedigde hij zijn. afwachtend"'
houding, nu het voorstel-Duys er Is. Hij
laat zich, in hot. ware belang der zaak, niet
dnvingen door een initiatiief-voorstel. En het
is on.gowensc.ht twee ontwerpen over het
zelfde onden.verp te hebben. Bij de indie
ning van het voorstel-Duys is van even-
tuoelo IntiMkking ruiet gesproken
Bij Waterstoat Is een ontwerp gereed, dat
nog den gehruikelijken weg zou moeten vol
gen. Financiën is er in belangrijke mate bij
betrokken. Dat is niet zoo snel bij de Ka
mer té brengen, als sommigen widen te
willen.
De Kamer moet zelf weten wat ze met
het voorstet-Duys doet.
Natuurlijk zou er een mrtnilsterieel ont
werp zijn gekomen, parlemen'oir gesproken
spoedigi, maar niet morgen. De omstandig
h-eden zijn echter zoo, dat het niet meer in
deze periode met deze Regeering zou kun
nen worden behandeld.
Het wetsontwerp dat gereed is, bedoelt
op verschillende punten van de tegenwoor
dige wet soepeler toepassing en tracht ook
een beslissing te brengen voor de moeilijke
kwestie der sehadevergoedingsrege.ling.
Een dergelijk ontwierp zal zoo spoedig
mogelijk worden ingediend.
Daarna volgden replieken.
Dr. B e u rn e r bestreed nogmaals de mi-
nisterieele afwacht-theorie, terwijl de he-?r
v. Vuu ren, naar aanleidrtng van 's minis
ters verklaring opmerkte, dat er alle grond
is om aan te nemen, dat bij doorgaan van
het voorstel-Duys er niets van terecht zal
komen. De Eereje Kamer kam het verwer
pen of wel zal bet Kabinet demissionair
zijn. En dan hebben we nog niets.
Veiliger is het 's ministers ontwerp af te
wachten; dat kan dan tegen October in be
handeling komen.
Het wijzigings-wetsontwerp voor 192S
werd z.hs. goedgekeurd.
Bij een der artikelen van de begrooting
1929 stelde de heer Duymaer v. Twist
voor de uitgaven voor de Zuiderzees'cunwet
te beperken tot bedragen voldoende voor
9 maanden. Daardoor wordt de minister ge
noopt om voor 1 October a.s. met nadere
en definitieve vooretellen te komen.
De heer Duys (S.D.) wilde van dit amen
dement niets weten, waimt dan ging zijn
wetje er aani
De minister vroeg vertrouwen voor
zijn toezegging en intrekking van het amen
dement
De heer Duymaer v. Twist (A.R.)
verklaarde, dat er van een wanhoopsstem-
NEDERLANDSCHE RADIO-SALON.
In het Kurhaus te Schee cidngen werd gistermiddag de derde Nedert Radio-Salon ge
opend, welke zich in zeer gróote belangstelling van de radio-industrie mag verheugen.
Minister v. d, Yegte hield de openingsrede.
ming bij de visschers geen sprake is, al had Aan het einde der zitting richtte da Presi-
i heer Duys dit beweerd. 1 dent een woord van dank tot Ds. J. D. J. Iden-
De amendementen werden gehandhaafd; burg, die volgenden dag niet aanwezig kon
dc minister kan eventueel bij aanneming zijn zyr. en wiens zittlngstjjd in Juli zal zijn
opvolger herinneren aan den plicht om geëindigd,
oor 1 October voor deze zaak te zorgen.
De heer Snoeck Henkemans (C.H.)
ros ook van gevoelen, dat het amendement
geen wantrouwen uitdrukte. Maar de om
standigheden zijn zoo bijzonder, dat eenige
draing niet ongemo iveerd is, ook met het
oog op een nieuw kabinet.
De heer Duys (SJJ.) kwam nog eens bc-
toogen. dat zijn voorstel niets politieks be
doelt. De Kamer Lachte.
Heden wordt over het amendement ge
stemd,.
Kwart na middernacht ging de Kamer
praten over de wetsontwerpen betreffende
goedkeuring van het verdrag tot
enz, van 8 November 1927, de aanvullende
overeenkomst niet bijbehoorend protocol
van 11 Juli 1928. de overeenkomst met be
trekking tot den uitvoer van hulden, als
mede van de overeenkomst inzake den uit
voer van beenderen, van 11 Juli 1928.
De hceren Joekes (V.D.) en IC o
horst (R.K.) deden er hun licht over
schijnen. Nadat zij door de betrokken Mi
nisters waren beantwoord, werden de wets
ontwerpen z. h. s. aangenomen.
Aan de orde was ten slotte het wetsont
werp inzake
VERKIEZINGEN.
In de .Ned. Hcrv. Kerk:
Middelburg. Voor 21 leden van het
Kiescollege. Door de Confessioneele en Ethi
sche Kiesvereenigingen werden geheel gelijk
luidende camlidatenlijsten ingediend. Wijl geen
andere candidaten zijn gesteld, zjjn al de can-
didaten van genoemde lijsten reeds aanstonds
her- of gekozen.
DERDE RADIO-SALON
TE SCHEVENINGEN GEOPEND.
Bij de opening van den derden Nederland-
schen Radio-salon waren gister o.a. tegen
woordig Dr. De Visser, voorzitter van den
Radio-raad. de secretaris van dien raad, de
.-er Weber en minister Lamboey.
Minister Van der Vegte opende den salon
iet een rede. waarin hij o.m. wees op het
feit dat de Radio nu reeds in het maatschap
pelijk cn huiselijk leven een plaats Inneemt,
aarvan de omvang bijna niet meer door
■n onzer beselt kan warden.
Stond op den tweeden Salon de overbren
ging van beelden in het middelpunt der be
langstelling, thans wachten we op het
oogenblik, waarop de televisie, nu nog we
tenschappelijk experiment, onze huiskamer
zal zijn binnengetreden. De demonstraties
van de nieuwste toestellen op dit gebied,
welke zullen worden gehouden, geven hoop
voor de verwachting, dat dit oogenblik wel»
licht nabij is.
Het doet het Nederlandseho hart voorts
goed te zien. hoe onze Rijksdiensten en ds
nationale industrie in de radio een zeer goe
de plaats innemen. Zonder twijfel zal deze
Salon zich in zeer druk bezoek verheugen
en daardoor weer in breederen kring de be
langstelling voor de radio-wetenschap op
wekken.
Met den wensch. dat al deze vooruitgang
op technisch gebied inoge medewerken aan
net bereiken van het grootst mogelijke ren
dement, dat met de radio op cultureel ge
bied mogelijk is, verklaarde spr. den 3den
Radio-Salon voor geopend
Dc genoodigden maakten hierop een rond-
andeling door het Kurhaus, waarbij de te»
levisieproeven bijzondere aandacht trokken.
toekenning van kasvoorschotten
aan de N. V. Koninklijke Hol-
landsche L'.oycL
i vrij uitvoerig debat werd het z.
KERKGEBOUWEN.
Te Groninge n-H e 1 p m a n aal een
Geref. kerk gebouwd worden.
Te Pynacker Z3l Woensdag 22 Mei,
des middags te 1 uur, de eerste-steenlegging
plaats hebben voor de nieuwe kerk der Geref.
Kerk. De Voorzitter der Bouwcommissie, de
heer C. M. van der Vaart zal den steen
k=ggen, terwijl Ds, A. de Bondt, predikant
ten-' ^daar, een woord hoopt te spreken.
Te Ooltgensplaat zal vanwege de
Geref. Kerk een nieuw kerkgebouw worden ge
sticht. Gedurende den bouw zuT.cn de gods
dienstoefeningen worden gehouden in een der
gehouwen nabij het fort Prins Frederik.
Te V e 1 s e n zal door de Ned Herv. Gem.
op „Watervliet" benoorden het Noordzeekanaal
een wijkgebcuw voor avondgodsdienstoefenin
gen, kinderkerk, Zondagsschoolonderwys en
vereeniglngsarbeid worden gesticht.
Te ruim 2 uur ging de Kamer uiteen.-
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK.
.roepen. Te Giessendam c.a., L.
Mastrigt te Harderwijk. Te Mastenbroek,
m As te Rouveen.
ngenomen: Naar Oude Wetering,
cand. Fred. J. Broeyer te Den Haag.
Bedankt: Voor Leimuiden, cand. Fred.
J. Broeyer te Den Haag. Voor Maasdam
c.a., A. Buurman te Wijk bij Duurstede.
OUD-GEREF. GEMEENTEN.
Bedankt: Voor Utrecht, J. van 't Hoog,
oefenaar to Paperccilrecht
GEREF. GEMEENTEN.
Bedankt: Voor Veenendaal, J. Fraanje
te Barnenold.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST.
Door de Classis Zaandam is na peremptoir
examen toegelaten tot de bedien'n™ des Woords
der Sacramenten in de Geref. Kerken cand.
I'. J. Jongbloed te Amsterdam, beroepen pre
dikant te Marken.
MET Z'N VIEREN TEGELIJK IN DE H'JWE' IJKSBOOT.
'I Kwam den taatsten tijd nog al eens voor, dat twee of drie dochten tegelijk tn 't
huwelijksbootje stapten. Maar wat gister te Nieuwkoop geschiedde, mag wel het record
.genoemd worden. Drie dochters en een zoon van 't echtpaar Verdugn— Peper traden
toen in 't huwelijk. Dat er voor deze zeldzame gebeurtenis gioote belangstelling bestond
laat zich begrijpen.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
D r. K. J. Pen, leeraar aan het Gymnnsiun
te Den Haag, en toegelaten als privaat-docent
in de nieuwere wijsbegeerte aan de Gem. Uni
versiteit van Amsterdam, heeft by den aan
vang van zijn docentrchap een openbare les
gehouden over „de rol van de wetenschap in
de geschiedenis der nieuwere wijsbegeerte".
TECHN. HOOGESCIIOOL TE BANDOENG.
Als rector is aangewezen Prof. Dr. W.
Boomstra, ter opvolging van Prof. Dr. J. Clay,
die benoemd werd tot hoogleeraar aan de
Gem. Universiteit te Amsterdam.
STUDENTENEXCURSIE.
Prof. Mr. M. P. Vrij, hoogleeraar in het
Strafrecht en Strafvordering aan de Uni
LAGER ONDERWIJS.
HOOFDBENOEMINGEN.
Rotterdam (Delfshaven; Dr. J. Wolt-
jerschool voor L O. op Geref. Grondslag), E.
Bersma, thans hoofd der Calvynschool van
dezelfde Vereeniging.
(Bewaarschool In de Bui
tenhofstraat, uitgaande van de Vereen, voor
L. O. op Geref. Grondslag te Rotterdam,
voorm. Delfshaven), mej. J. M. Kleynian te
Rotterdam. Mede op 't drietal stonden de
dames W. E. C. Arentz en C. L. Uittenbroek,
beiden te Rotterdam
Rotterdam-iZuld (te openen 9de
Goref. School), A. P. van Esch, hoofd te
Waardhuizen (N.B.). Aangenomen.
ONDERWUZERSBENOEMINGEN.
Speckholzerhelde. L. (hoofd A.
Uittenbroek Wzn.), mej. A. W. Ik
Zuijderhoudt en K. Eising, beiden thans tijde
lijk aldaar werkzaam, en (als 5de leerkracht),
B. J. Derks te Amersfoort.
D e M e e r n (by Utrecht), G. M. Monsjou U
Waarder (by Woerden).
Breda f Prinses Julianaschool voor M. U.
L. O., hoofd W. Bruinzeel), J. Barentsen t«
Rotterdam.
Wagenlngcn, R. Vos te Bedum. Aang.
S a u w e r d, mej. W. Holtman te Gronin-
gen. Voor nutt. handw.
Bodegraven (Groen van Prinsterrr-
school), S. Vetten te ZwijndrcchL Voor tij
delijk.
Amsterdam (Dc Savornm Lohman-
6chrxil, hoofd J. Pilon), mej. M. Roscher,
aldaar.
KIazienaveen-Noord (Herv. School,
hoofd G. Bargeman), J. Nuis tc Dedcmv
vaarb
Njjverdal (1ste Chr. Nat School, hoofd
A. Ponsteen), G. J. Bouwmeester te Borac.
NIEUWE CHR. SCHOLEN.
Te Velsen-Noord zal op „Watervliet-
een Chr. Bewaarschool worden gesticht.
SCHOOLJUBILEUM.
Te Hazerswoude (Dorp) is in de Ned.
Herv. kerk het feit herdacht, dat de Chr.
School er zestig jaren bestaan heeft. In een
samenkomst traden als sprekers op de vroe
gere Schoolhoofden A. ten Hoor (thans te
Zeist), P. van Nes (thans inspecteur L.O. r~
versiteit te Groningen, heeft Woensdag met Nijkerk), P. Goedendorp (thans te Rotterdam)
een twintigtal leerlingen het aangekondig
de bezoek aan het psychopathenasyl te Lei
den gebracht Het gezelschap werd aldaar
ontvangen en rondgeleid door Dr. J. Schol-
tens, directeur en door Dr. J. Wiersma, ad
junct-directeur. Nadat de gebouwen en het
laboratorium waren bezichtigd, begaf het
gezelschap zich naar de juridische leeszaal
der Leidsche Universiteit. Ter verwelkoming
waren aldaar aanwezig Prof. Mr. E. M
Mevers, voorzitter van het bestuur der lees
zaal, Prof. Mr. A. S. de Blécourt, secretaris,
on Prof. Mr. R. Kranenburg. Hierna bega.
het gezelschap zich naar het academisch ge
bouw, waar, na bezichtiging van hot ge
bouw, zij ontvangen werden in de senaats
kamer door den secretaris van curatoren,
Mr. P. J. ldcnburg, den Rector-magnificus
der Leidsche Universiteit Prof. Mr. Jhr. W.
J. M. van Eijsinga en don secretaris van
den senaat. Prof. Dr. N. van Wijk. Den gas
ten werd daar een thee aangeboden. Woens
"V* dagavond hield Prof. E. M. Meyers voor do
- °e I l»ezoekers een lezing in de gewolfkamcr van
Littauen zal worden gezonden aan ,iet ucademisch gebouw.
ALG. SYN. COMM.-NED. HERV. KERK.
Sste zitting. De Voorzitter deed ve
schillende mededeelingen over de werkzaam
heden op een tweede bijeenkomst van de
Commissie voor correspondentie met Buiten-
lar.dsche Kerken.
Prof. Dr Röhl (secundus Prof. Dr D. Plooy)
zal dc Ned. Herv. Kerk vertegenwoordigen te
Edinburgh op 13-16 October ek., bij de ver
eeniging van de Kerk van Schotland met de
„United Free Church of Scotlana".
Ook werd besloten een afgevaardigde to
zenden naar de tweede conferentie „zur Lage
des Europaischen Protestant'smus', welke op
23-24 Augustus te Bazel zal worden gehouden.
Op voorstel van den President werd besloten
f 100 ter beschikking te stellen voor de
kerk der Evangelische Gemeente te
Athene. Evenzoo f 350 voor theologische stu
denten aan de Universiteit te Weenen. Een
deel van de opbrengst van het Fonds
Kerken in Littauen za WKZZ.
de Geref. Kerk in Littauen, welke haar zetel
heeft tc Birzay.
Mr. Cost Budde rapporteerde over het her-
_.ene Reglement op het Fonds tot verbetering
der schraalste predikantstraktementen, het
welk door de Algemeene Synode van 1928 aan
dc Commissie was teruggezonden met verzoek
de opmerkingen der Synode te overwegen.
Besloten wordt aan de Synode te berichten
dat overweg'ng van de bezwaren, welke zijn
iangevoerd. heeft geleid tot terugneming van
het concept.
Jhr. Mr A. F. de Savornin Lohman te Ha?r-
lem, die als lid van den Pensioenraad moet
aftreden, zal ter herbenoeming worden voor
gedragen. Het Verslag van dien raad over
1928 zal by de Algemeene Synode worden
overgebracht.
Vervolgens werd kennis genomen van het
verslag der legerpredikanten, dat getu gt van
gezegenden arbeid. De godsdienstige samen
komsten met militairen zijn geregeld gehou
den. Ook besprekingen met de leerlingen van
do scholen voor reserve-offic'eren, de depots
van het wapen der Koninklijke maréchaussee
en het corps politietroepen, over verschillende
onderwerpen. Geschriften, brochures en evan
geliën werden verspreid. Voor de lichte briga
de, welke in Limburg een oefeningstijd had,
zyn met medewerking van de plaatselijke
predikanten godsdienstoefeningen gehouden. Er
werden comité's opgericht, welke zorgden
voor ontspanning, en waar geen protestant-
sche kerkgebouwen waren, heeft de roomsch-
katholieke geestelijkheid met de grootste wel-
willendhe'd patronaatsgebouwen ter beschik
king gesteld. Het verslag roemt de medewer
king van den commandant van het veldleger
en brengt dank aan den Minister van Defen
sie. Ook wordt dank betuigd aan de Synode
voor haar steun, in het bijzonder ten behoeve
van den „leiddraad'' ten behoeve van dienst
plichtigen.
CHR. GYMNASIUM TE UTRECHT.
Tot leeraar in de Natuurkunde is benoemd
de heer D. van L'ngen, leeraar aan het Chr.
Lyceum te Arnhem»
het tegenwoordig hoofd B. Offnnga de
oud-leerling R. Hassefras en, wijl Burgemees
ter J. van der Meulen door ziekte verhinderd
was, Wethouder Veelenturf.
SCHOOLBOUW.
Te Schaesberg (L.) besloot de Gemeen»
teraad tot de stichting van een nieuw school
gebouw voor dc Christelijk Hervormde School»
Het aantal leerlingen bedraagt meer dan 160.
De stiehtingskosten van het gebouw bedragen
globaa', met inbegrip van den aanleg van de
.--peelplaars en centrale verwarming, f45.000.
De waarde van het terrein. 2600 M2., eigendom
van het Schoolbestuur, bedraagt f 5750. Deze
som zal aan het Schoolbestuur worden uitge
keerd. Aan B. en W. werd een totaal crodiet
van f 50 750 verleend.
Te Winschoten zal dc Gemeenteraad,
naar beslissing van Gedep. Staten van Gronin
gen hebben mede te werken tot de stichting
van een tweede Chr. School voor L.O. Er werd
tijdelijk les gegeven in lokalen van de Open
bare School aan de Langestraat.
Te Soest heeft het Bestuur der Ver
eeniging „Eëh School met den Bybel" besloten
tot den bouw van een nieuwe school aan den
Driehoeksweg aldaar.
DE WONDERLIJKE REIZEN EN AVONTUREN
VAN TOONTJE EZELSVEL.
113. Toon kijkt terwijl den boel eens An.
„Boeh", zegt hij, ..wat een soaie pan!
De huizen zijn hier allemaal
Precies gelijk en even kaal!"
De burgemeester antwoordt: „Wel,
Zo worden volgens vast model
Geperst van zaagsel, knik en kiel
In de Stnats-Huizenperserij.
114. Op burgemeesterlijk verzoek
Wordt dan door allen, frisch en kloek,
Het sehoone volkslied aangeheven,
F.n daarna een concert gegeven;
Fcn wonderbaarlijk instrument
W'ordt daar op Mars hij aangewend;
Het maakt een heeleboel lawaai,
Voor aardsche onren minder fraai.
(Wordt Maandag vervolgd.);
