BUITENLAND.
BINNENLAND.
Schoolnieuws.
Gemengd Nieuws.
Radio Nieuws.
Uit Oost-Indië
VRIJDAG 17 MEI 1929 EERSTE BLAD PAG. 2
HET EINDRAPPORT DER
DESKUNDIGEN.
De deskundigen zijn thans bezig het eind
rapport van Sir Josiah Stamp te bespreken.
Verscheidene dagen zullen daarmee gemoeid
rijn. De reserves van de Duitsche delegatie
moeten in een vorm zijn gebracht, die een
bespreking door de schuldeischende staten
mogelijk maakL Stamp heeft de juiste bc
teekenis ervan toegelicht
Het debat werd geopend over de eerste
Duitsche reserves, die de volgende punten
gelden: le. De moelijkheid van een mora
torium van twee jaar voor het voorwaarde
lijke gedeelte der Duitsche schuld (over
drachten en betalingen); 2e. Dc waarborg-
clausule, die aan Duitschland toestaan moet
om een beroep te doen op de Internationale
Bank voor het geval, dat het zich in finan
cieele of economische moeilijkheden zou be
vinden; 3e. Afschaffing van de economische
en financieele controle van het plan-Dawes.
teneinde het Duitsche crediet te herstellen.
Volgens zekere inlichtingen zou de Duitsche
delegatie 650 millioeh mark jaarlijks voor
etellen voor het onvoorwaardelijke en mobi-
Useerbare gedeelte van de Duitsche schuld.
De Fransche pers beoordeelt den toestand
liet pessimistisch.
DE ZEPPELIN KEERT TERUG.
WEGENS MOTORDEFECT.
De „Graf Zeppelin", die over de Zwitser-
•che en Fransche grens naar Marseille ei»
vandaar langs de Spaansche kust was ge
gaan, is 700 K M. van Gibraltar genoodzaakt
geworden den tocht af te breken en naar
Friedrichshafen terug te kceren. De reas
was defect aan een der motoren, waarvan
n.l. de krukas was gebroken temgevolge van
©en materiaalfout. Het besluit om terug to
gaan werd 5 minuten over halfzeven geno
men. Om 7.20 bevond; het luchtschip zich op
den terugweg boven Carthagena.
De passagiers hebban het bericht van de
onwelkome onderbreking rustig opgenomen,
meldt een bijzonder correspondent, aan
boord. Als de fout hersteld is, kan men op
nieuw op reis gaauv
Te Friedrichshafen verwacht men dat het
luchtschip nog in den loop van hedenmor
gen zal landen. Men meent, dat Dr. Eckener
zeer verstandig heeft gedaan niet op drie
motoren den Oceaan over te steken. Overi
gens schijnen ook de cylinders van de
toren defect te zijn, zoodat alleen de ver
Heling van krukassen aan boord van het
luchtschip niet voldoende is.
Teleurstelling te New-York.
Het bericht van den terugkeer van de-
„Graf Zeppelin" heeft op het vliegveld te
Lakehurst groote teleurstelling verwekt
Honderden marinesoldaten waren naar het
vliegveld gezonden in verhand met de groo
te drukte, die men hij de aankomst van het
luchtschip verwacht Men hoopt, dat de re
paratie van het luchtschip spoedig zal
eijn geschied en dat het luchtschip dan
Hieuw zal vertrekken.
DE RAMP TE CLEVELAND.
HET GIFGAS WERKT DOOR.
Reeds 125 dooden.
Uit Cleveland wordt gemeld:
Het bruine gifgas, dat gister in het zie
kenhuis patiënten, dokters, verplegers en
verpleegsters geveld heeft, zet vandaag zijn
moordende werking voort en het aantal doo
den bedraagt reeds 125. De giftige uitwas®
mingen werken verder op het bloed der
slachtoffers in en ieder uur komen nieuwe
•terfgevallen voor.
Naar alle waarschijnlijkheid is de explo
sie ontstaan door de gassen, welke bij het
verbranden van de Röntgen-films zijn vrij
gekomen. Bij liet begin van den brand wer
den direct alle brandvrije deuren ge.' ten,
hetgeen ten gevolge had, dat de ontsnap
pende gassen een grooteren druk te over
winnen hadden, waardoor de ontploff'
des te heviger moest worden. Het gas is een
tnengsel van jodium -en broomdampen, die
ln werking verwant zijn aan phosgeengas.
KONING GEORGE VERLAAT BOGNOR.
Na drie maanden voor zjjn herstel aan zee
te hebben doorgebracht in Craigweil House te
Bognor, is koning George, gelijk aangekon
digd, Woensdag naar Windsor Castle ver
trokken. In gezelschap van de koning'n wan
delde de koning b\j zijn vertrek tusschen de
juichende menigte menschen en had het
Uiterlijk van een volkomen hersteld man.
Dankoffers.
De giften nit dankbaarheid voor 's konintrs
herstel beloopen op het oogenblik 371,000 pd.
aterling. Daarvan komt 181 000 pond aan het
nationaal radiumfonds, terwijl 190,000 pond
bestemd is voor het King Edwards Hospital
Fund en aangewezen hospitalen.
UIT DEN PRUISISCHEN LANDDAG.
De communistische motie van wantrouwen
verworpen.
De Pruis'sche Landdag heeft de communis
tische motie van wantrouwen tegen Gre-
sinski, minister van binnenlandsche zaken, en
tegen Dr. Braun, minister-pres'dent, verwor
pen met 21046 stemmen (nat.-socialisten en
communisten). De Duitsch-nationalen en de
economische partij onthielden zich van
atemm'ng.
Verworpen werd eveneens het communisti
sche voorstel tot opheffing van het verbod van
den Itooden Frontstrydersbond en van de
Rote Fahne, alsook dat tot ontslag van den
Berlijnschen hoofdcommissaris van politie.
ROOVERS MET MACHINEGEWEREN.
Autobussen geplunderd en vernield.
Volgens berichten u't Boekarest zijn de auto
bussen, die het verkeer tusschen Kisjinef en
Hanzest! onderhouden, door sterke benden
roovers aangevallen en geheel geplunderd. Een
reiziger is door de bandieten gedood. De
bussen en de motoren werden geheel vernield.
De gendarmerie kreeg hulp van boeren en
het kwam tot een gevecht waarbij dooden en
gewonden vielen.
De bandieten konden zich onder dekking van
hun machinegeweren zonder verlies terugtrek
ken.
EEN DEMOBILISATIE BEVEL AAN FENG.
Uit Peking wordt gemeld;
De burgemeester van Peking, generaal Hochi-
koeng, si in het Duitsche hospitaal, dat zich in
de gezantschapswijk bevindt, gevlucht.
Tsjang Kai Shek heeft van Peking uit Feng
Joe Hsiang bevel gegeven, zijn 200.000 man
sterk leger onmiddellijk te ontslaan. Deze troe
pen vormen, zoo heet het verder, voor de natio
nalistische regeering een ernst'ge bedreiging,
daar stf niet in staat is, vóór begin Juni een
veldtocht te voeren.
DE KOMENDE DAG.
Stemmen ln een andere gemeente.
Het Bureau C C. verzoekt ons nogmaals er
de aandacht op te vestigen, dat het voor d
kiezers, die zich op den 3den Juli a s. niet i:
de gemeente zullen bevinden, waar zij"op de
kiezerslijst staan, mogelijk is te stemmen
daar waar zij zich op dien dag wel ophouden.
Ora van dat recht te kunnen gebruik ma
ken, moeten zij niterlijk veertien dagen vóór
de stemming dus uiterlijk op Dinsdag 18
Juni a.s. in persoon daarvan mededeeling
doen op de secretarie van de eene of andere
gemeente in Nederland, 't komt er niet op
aan waar. 't Behoeft niet in de gemeente te
zijn, op welker kiezerslijst ze vermeld staan,
"t behoeft niet in do gemeente te zijn, waar
zc wenschen te stemmen. De kennisgeving
kan overal in Nederland plaats hebben.
Iemand, die kiezer is in de gemeente Zuid
broek (Groningen) bijv. kan in Broekhuizen
(Limburg) kennis geven, dat hij op 3 Juli
in Spanbroek (N. H.) wenscht te stemmen.
Hij moet bij die mededeeling opgeven zijn
naam, voornamen, datum en plaats zijner ge
boorte, de gemeente in welke hij op de kie
zerslijst voorkomt en een adres in de gemeen
te, waar hij wenscht te stemmen, zoo moge
lijk met aanduiding van straat en nummer,
't Zal goed zijn, dat de besturen der kies-
ereenigingen ten opzichte van deze zaak
mede een oogje in 't zeil houden. Voorname
lijk ten aanzien van kiezers, die na de vast
stelling van de kiezerslijst verhinderd zijn
en die zelf misschien op deze dingen geen
acht nemen. Er moet op gelet worden, zoo
wel van de zijde der kiesvereeniging uit wel
ker plaats van vestiging een kiezer vertrok
als in de gemeente waar hij zich vestigde.
Om zulks gemakkelijk te maken stelt het
Bureau C. C. zich, evenals in 1925, gaarne be
schikbaar voor het overbrengen van adres
sen. leder die hieromtrent iets te melden
heeft, doe zulks zoo spoedig mogelijk aan het
adres C. G, Dr. Kuyperstraat 3, Den Haag.
Dit Bureau zorgt dan voor onmiddellijke
doorzending aan het adres van den betrok
ken IC V.-secretaris. Men doe dit evenwel zoo
spoedig mogelijk!
Dinsdag 18 Juni is, gelijk boven gezegd, dc
fatale datum. Ieder zal begrijpen, dat mede-
(leelingen op 17 Juni Ingekomen stellig
die op 16 of 15 Juni ontvangen, als ze wat
veel in aantal zouden zijn, vermoedelijk te-
laat zullen zijn.
Laat ons afspreken, dat we deze dingen
De Christen-Democratische Partij, voorzit
ter het Oud-Kamerlid A. P. Staalman, ver
zoekt ons opname van de volgende ver
klaring:
De Chr. Dem. Partij, vanaf 1905 geregeld
deelnemend aan de Kamerverkiezingen, ge
hoord haar afdeelingen,
overwegende,
le dat de evenredige vertegenwoordiging
op de wijze ais thans bij de Kieswet om
schreven, de Volks-vertegenwoordiging al
meer verlaagt tot een machts-instituut in
honden van een kleine groep leiders der
groote parüjen.
2e. dat deze dictatuur de belangstelling
voor den politieken beginselstrijd bij ons
volk steeds meer doet afnemen, en in dc
Tweede Kamer blijkens de officiëele stem
lijsten. leidt tot een geregelde afwezigheid
van 25 k 30 procent harer leden, zelfs bij
de behandeling van voor ons volk meest be
langrijke Wetsontwerpen.
Constatcerend
dat de kerkelijke, protestante Partijen haar
veeljarige, onwaarachtige bestrijding der
Christelijke Democratie steeds feller voort
zetten, daarbij steun zoekend en vindend in
een ten deze onbehoorlijk en sectarisch op
treden van Predikanten en andere kerkelijke
ambtedragers, zoomede van bijna de geheeie
Christelijke Pers.
Overwegende ten slotte
dat onder deze omstandigheden, bij een kies-
deeler van circa 30,000 stemmen, het verkrij-
van een Kamerzetel haar, als niet ker
kelijke, Christelijk Democratische Partij
)or thans onmogelijk is gemaakt,
besluit
ditmaal geen candidaten te stellen voor de
Kamerverkiezing en, volledig handhavend
haar Organisatie, zich voorshands terug te
trekken op Staten- en Raadsverkiezingen en
als protest tegen de beperkende bepalin
gen der Kieswet, het machtsmisbruik en de
oycrheersching der groote Partijen, die ver
nietigend zullen blijken voor het parlemen
taire stelsel, op 3 Juli haar stemmen blanco
uit te brengen.
.SCHUTTEVAER".
De 66ste Algemeene Vergadering.
Onder Voorzitterschap van Mr. H. S m
ge is gister de algemeene vergadering van
„Schuttevacr" te Geertruidcnberg voortgezet.
De voorzitter hield eenige beschouwingen
over hetgeen in 't verloopen jaar is voorge
vallen en waaruit dc invloed Van „Schutte
vacr" blijkt
Met blijdschap maakte hij melding dat
met het Twente Rijnkanaal een aanvang is
gemaakt en dat de Hoogeveensche vaart
aanmerkelijk wordt verbeterd.
De heer Smecnge herdacht vervolgens de
dooden: Dr. Lely, het hoofdbestuurslid Van
der Linden, de hoeren de Rips, te Zierikzee;
Sncllernan, te Rotterdam; Cornet te Werken
dam; Hoppen, te Sliedrecht; en Botter en
Radijs, te Hoogoveen, die allen een functie
van boteekenis in Schuttevaer hebben ver
vuld.
Met vreugde constateerde Spr., dat het
ledental in het afgcloopen jaar met ruim 200
is vooruitgegaan
Daarna werd de agenda behandeld.
Allereerst kwam in bespreking een voor
stel van de afdeeling Rijnstreek en Zwart
sluis betreffende de hoogte van de bruggen
over de verschillende kanalen, Besloten
werd dat er op aangedrongen zal worden,
dat de bestaande bruggen over den Holland-
schen IJssel tusschen Montfoort en IJssel-
stein niet door vaste bruggen zullen worden
vervangen. Verder zal worden geadviseerd,
om, indien er voste Druggen over verschil
lende vaarwegen als de Gouwe en het Apel-
doornsche kanaal, het kanaal Zwolle-Almelo
komen, deze op een doorvaarthoogte van
5.50 Meter te brengen.
De Secretaris, de heer Keyzer besprak uit
voerig de bruggenbouw en betoogde met cij
fers, dat het verkeer te water veel grooter
is dan te land. Daarom verzet hij zich al
tijd tegen het leggen van vaste bruggen.
Spr. adviseert gewoonlijk: houdt de brug
gen beweegbaar, maar verhoogt ze. Scheep-
\aart zoowel als verkeer te land zijn daar
door gediend. Het beheer over onze water
wegen is in te veel handen; te veel lichamen
hebben er over te zeggen en het dient al
thans voor de primaire waterwegen en de
daarop onmiddellijk in belang volgende, veel
meer gecentraliseerd te zijn.
De heer Keyzer vroeg een uitspraak van
de vergadering over de vraag, of het scheep
vaartverkeer in het algemeen belang heeft
bij beweegbare bruggen en deze zoo hoog
mogelijk. Zonder hoofdelijke stemming
ging de vergadering met zijn opvatting ac-
coord.
DE RIJKSMIDDELEN.
De opbrengst der Rijksmiddelen bedroeg
over April jl. 40.127.733.02 tegen
f 42.415.846.12 over die maand in 1928. Dc
opbrengst der wegenbelasting over April jl.
bedroeg 3.433.015.06 die der rijwielbelasting
23.577.
ROTTERDAM.
GEMEENTERAAD.
Een paardedebat.
Nadat we op de noodige Burinkiana ver
gast waren, hield Dr. Reeser, de man van
de Rijksseruminrichting en dus deskundige
als weinigen, een hoogdravende wild-west
beschouwing over de politiepaarden, waar
bij hij doordraafde als een comboy te paard
met lossen teugel.
U dacht, dat we de politiopaarden in
eigen beheer hebben, immers de „knolsme
rissen" (het woord is niet van ons) draven
er op door de stad en „beheeren" ze dus.
Nu ja, ze zijn in eigen beheer, zoolang ze
onder de man zijn, maar ze worden van
dc stalhouderij gehuurd: voor circa f 66.
per paardemaand.
Dat huren heeft volgens B. en W. voor,
it, wanneer de paarden straatmoe zijn
geworden, wat niet een vierurige dagtaak
zelfs bij edele vossen mogelijk is. de ver
huurder onmiddellijk nieuw paardenmate-
riaal stuurt.
Trouwens, een paard wordt reeds in vijf
jaar „afgeschreven", dank zij de hobbelige
keien der Rottcrdamsche boulevards, en om-
cc altijd op de teenen moeten staan,
merkte Mr. v. d. Hoeven op.
Doch, om kort te gaan, Dr. Reeser (v. d.)
gesteund door den heer Luhrs van de S. D.
A. F., deed, geheel zonder politieke bedoe
lingen het voorstel om de paarden heele-
maal in eigen beheer te nemen: ze te fok
ken en te dresseeren in de stadsmanège.
Mis, zei Mr. v. d. Hoeven, huren Is veel
voordeeliger: dan draagt de gemeente geen
risico voor de slijtage der rossinanten.
Als het waar mocht blijken, merkte de
voorzitter op, dat „eigen beheer" f 20.000
goedkooper zou zijn, dan was er alles voor
te zeggen. Maar ik kan het zoo niet na
rekenen; laten B. en W. dus praeadvies uit
brengen.
Ik hou heelemaal niet van paarden op de
straat, zei de heer Van Burink, want ze vor
men het paardcmiddel om de rust bij sta
king te handhaven; doch overigens, nou ja,
laten B. en W. 't maar eens uitrekenen. j
Let er dan ook op, riep Dr. Reeser de
Burgemeester nog na, dat de Reiniging
paarden heeft, om zoo te zeggen van dubbel
Weerbericht.
Baromctemtand.
Zwakke tot matige Noordelijke tot Noord
oostelijke wind, afnemende bewolking, wei
nig of geen neerslag, iets zachter overdag.
formaat; deze 2 P.K. gemeente-paarden eten
dubbel zooveel als T poiitie-paardencorps en
toch is eigen beheer hier zeer voordeelig ge
bleken.
Nu goed, B. en W. zullen de raad wel te
paard lielpcn.
De belastingfactor.
De nieuwe wet op de financieele verhou
ding werpt haar schaduwen reeds vooruit.
Hoewel we in een verkiezingsjaar leven
is er in de groote steden blijkbaar geen lust
om over de bclastingfactor te spreken. Eu,
of men de toekomst donker of licht inziet,
men is van oordeel, dat de factor van 't vo
rig jaar ook voor dit jaar gehandhaafd moet
blijven.
Uit het feit, dat alleen de heer Dutilh
kele administraticftechnische opmerkingen
maake, leidde wethouder De Zeeuw af, dal
alle angst hij de burgerlijke partijen
weken is.
Dit is een vergissing. Dc verklaring zit in
het boven gereleveerde feit: met het oog op
de nieuwe wet, welke verrassingen kan
brengen, meer nog, dan men op gemeentelijk
financieel gebied gewoon is, valt er weing
over de doelmatigheid van de belastingfac
tor te zoggen. En dus is het maar het beste
de oude paden niet te. verlaten.
Dus wordt de belastingfactor voor Rotter
dam ook dit jaar weer 1.3.
UIT HET SOCIALE LEVEN.
DE V1SSCHERSSTAKING TE
SCHEVENINGEN.
Een tegenvoorstel van de reeders.
Gisterenmiddag hebben de besturen van de
werknemersorganisaties, betrokken bij hei
conflict in het Scheveningsche haringvissche-
rijbedrijf, vergaderd en bedoten, bij de leden
vergaderingen aan te bevelen het bemidde
lingsvoorstel van den heer v. IJsselsteyn n
aanvaarden. Daarna is een vergadering van
den Bond van Chr. Fabrieks -en Transport
arbeiders gehouden in Scheveningen, welke
he* bestuursbeleid heeft goedgekeurd met ul-
geitieene stemmen. Ook de vergadering kon
zich met het voorstel vereenigen.
De Centrale Bond nam een gelijk besluit
Ten aanzien van dit voorstel hebben ook
de i reeders vergaderd in bestuursvergade
ring. In deze bijeenkomst heeft men het
volgende tegenvoorstel opgesteld: besomming
tot 35.000 24Vz pCt., daarboven tot 40.000
- 25 pCL, boven 40.000 25y2 pCt. Het ga
rantieloon wordt 13.50.
De voorstellen van den Rijksbemiddclaar
i zake het garantieloon en ziekengeld wor
den door hen overgenomen. Het z.g. „graai-
loon" stellen zij voor te brengen op 19. Zij
stemmen toe, dat geen rancunemaatregelen
zullen worden genomen wat overigens van
de houding der visschers zal afhangen. Bij
de berekening der percentages voor de be
sommingen is de toeslag van 7 voor de
monteurs op 7 gehouden boven het per
centage.
Het is waarschijnlijk.dat de rijksbemid
delaar een nieuwe conferentie zal bijeen
roepen.
Naar aanleiding van het bovenstaande ver-
jmen wij nog, dat de bereidheid der arbei
dersorganisaties om de voorstellen van den
Rijksbemidrielaar te aanvaarden, slechts
geldt voor deze weck.
't Tegenvoorstel der reedens, dat slechts ter
kennis van de organisaties is gebracht via de
bladen, is van zoodanigen inhoud, dat het
vrijwel niet de minste kans heeft Het is te
begrijpen, dat, na het voorstel van den
rijksbemiddclaar, het reedersvoorstel veel te
wcjnig biedt om aanvaardbaar te kunnen
zijn. Komen de reeders niet nader, zoo verna
men we, dan is de kans op uitbreiding van
het conflict niet gering. De trawlers, die met
Pinksterdagen binnen zullen zijn en daarna
voor de haringvangst zouden uitgaan, zul
len dit laatste dan niet doen. Dat beteekent
aanmerkelijke uitbreiding van de
staking.
Iedereen zal toegeven, dat dit, ook voor
de reederijen, een ernstig nadeel zal brengen.
Het is te hopen, dat partijen elkaar als
nog zullen vinden en na de Pinks'crdagen
het Scheveningsche bedrijfsleven weer onge
stoord zal kunnen worden voortgezet
UIT DE BETONINDUSTRIE.
Ultimatum.
De Nederlandsche Vereenig'ng van Chr. Fa
brieks- en Transportarbeiders hebben a
N.V. Dokkumer Beton Industrie te Dokkum
een ultimatum gesteld inzake de arbeidsvoor
waarden waarvan de overeenkomst Dinsdag
a^. afloopt.
Gevraagd wordt een loonsverhooging en in
voering van een vacantieregeling.
EXAMENS.
D e Ift. Gepro-
lngenleur, geb. te Wadenoüen.
leerdheld, op
Hoyte lSllevIs i
tot Agadlr". de het
ACADEMISCHE EXAMENS.
Ned. Handelshoogeschool te
srdam. Geel.: Handelswetenschap: cai
de heer D. C. Kok.
Gem. U
Geal.: Germ
mej. G. F. M. Smits.
ndelswetenschappen: doet. ex., d
an der Meulen en H. J. Manach.
s- en Natl-iurkunde: cand. ex.. mej. J. I.
ion en de heer J. G. J. Scholte; ld., boofdv.
i M. C. Geerllng
rlessen; ld. E: cand. ex.. de heer
ha; ld., hoofdvak Sterrekunde; doe
B. J. Bok (met lof.)
EXAMENS-MACHINIST.
H. H. Runla, R. L. Raak, J. de
btll. B. Sjouw
EXAMENS-LAND- EN TUINBOUW,
den vóór 1 Juni
examen-commissie
Landb. oad.. Blni
.e. bö den voorzitter
Mr. J. J. Wlntermans, Ie
mhof 19 te Den Haag.
Mldwoldo. N. Fat
i Den Haag. B. P.
Delft. C. K. den Boer
Mej. H. Barer
>r aanteekening: Mej. G. i
sterdam met aanteekening v
'erband en Mej. M. J. de
Delft. J. G. M. Moordhol
te Ten Post. M. J.
louter te HaiderwtJk. J. H. Wee
i Chr. Hist. Schoolonder
School verband.
DE ONBEWAAKTE OVERWEGEN.
Door den trein, die om 12.10 uur uit Dp
venter naar Zwolle vertrekt, is Donderdag
op een onbewaakten overweg te Herxcn, tus
schen Olst en Wijhe, een vrachtauto over
reden.
De chauffeur, de 38-jarige J. v. d. Meer,
nit Meppel, was op slag dood, een ander in
zittende is gewond. Van der Meer werd 13
Meter door de lucht geslingerd. Ook een
hond, die in de auto zat, werd gedood. Van
der Meer heeft blijkbaar in zijn verwarring
«oen hij den trein zag, de auto midden op
de rails tot stilstand gebracht De auto werd
totaal versplinterd.
DE WIS- EN NATUURKUNDIGE
FACULTEIT.
Het besluit om in 1930 de Vrije Universi
teit uit te breiden met een Wis- en Natuur
kundige Faculteit plaatst alle colleges, die
de belangen der Universiteit hebben tc t»e-
hartigen, voor een zware taak. Zelfs de meest
hoopvol gestemde voorstander van Gerefor
meerd Hooger Onderwijs zal moeten toe
stemmen, dat deze uitbreiding groote moei
lijkheden meebrengt, die slechts door alge
meene medewerking zijn te overwinnen.
Van aarzeling mag geen sprake meer zijn.
alle handen moeten aan den ploeg. De nieu
we Faculteit moet, hoe bescheideri de opzei
ook gedacht is, zoo goed mogelijk worden
begonnen, zal dit nieuwe stekje later breed
kunnen uitgroeien.
Onze tijd roept om deze uitbreiding Er
is veel veranderd in de laatste kwarteeuw.
Ging vóór 30 jaar iemand van Gereformeer
den huize studeeren, dan kon men er haast
op rekenen, dat het een aanstaand theoloog
was. Thans bestaat er een Vereeniging van
Gereformeerde studenten aan openbare Uni
versiteiten en Hoogescholen met enkele hon
derden leden, waaronder maar een klein
getal theologen Die breede 6troom gaut
langs de Vrije Universiteit heen, het mee-
rondeel der leden kon zelfs niet studeeren
aan de Vrije Universiteit, wegens gemis aan
een wis- en natuurkundige faculteit, en een
medische faculteit, die artsen kan opleiden.
Met Christelijk gymnasiaal en middelbaar
onderwijs heeft zich ontwikkeld tot een
omvang, die de s'^u'ste verwachtingen over
treft. maar het mecrendeel der eind-exami
nandi heeft gen gelegenheid de studie
voort te zetten aan de Vrije Universiteit. D-'
gymnasia en bongo r*» burgerscholen hebben
behoefte aan principieel goed gefundeerde
leerkrachten, maar once eigen Universiteit
kan slechts aan do vorming van een klein
aantal hunner bijdragen.
De stroom der studenten moet niet langer
langs de Vrije Universiteit geleid worden,
maar door uitbreiding met een wis- en na
tuurkundige en later een volledige medische
faculteit, moet de Viije Universiteit het
brandpunt worden van heel het Gerefor
meerde intellectueele leven.
Langer wachten zal onberekenbare schade
brengen. Reeds nu zal het moei'c genoeg
kosten, den stroom, die langs de Vrije Uni
versiteit gaat, te brengen in de bedding, de
hij moet volgen. Dc nieuwe faculteit zal
moeten worstelen tegen een geringscha tlr.g
van haar kracht, zooals al onze Christelijke
onderwijsinrichtingen in haar jeugdjaren
moesten doen.
Directeuren er Curatoren zullen dan ook
zoo spoedig mogelijk moeite moeten doen
om de hand te leggen op enkele mannen,
wier trouw aan het Gereformeerd beginsel
onverdacht is, en wier wetenschappelijke
qualiteiten niet twijfelachtig zijn. Goede do
centen. met een warme liefde voor onze Uni
versiteit, die staan en vallen mei de Facul
teit, waaraan ze zich zullen verbinden. In
overleg met deze mannen moet een schema
ontworpen worden, volgens hetwelk de ver
dere uitbreiding moet plaats hebben, opdat
zoo spoedig mogelijk boven allen twijfel ver
zekerd kan worden, dat de studenten in
wiskunde, natuurkunde en scheikunde hun
studie tot het einde toe aan de Vrije tJnlver-
siteit kunnen volbrengen, en weldra ook de!
propaedeutische studie voor de medicijnen
moeelijk is.
Hoeveel personen daarvoor on zijn mlnai
nooriig zijn aan hoogleeraren, lectoren enz
zal ook afhangen van de personen, die be
noemd worden. In elk gov al zal hef zee.*
klein zijn met betrekking tot de taak, die
hen wacht. Een specialisatie als aan de
openbare Universiteiten Is niet mogelijk,
maar daar staat als groot voordeel tegen
over, dat ze al hun krachten k nen geven
aam een klein aantal studente terwijl de
hoogleeraren der andere universiteiten door
het groot aantal hoogleeraren en het enor
me aan'al studenten, weinig persoonlijk
contact hebben met de studenten, terwijl zij
bovendien op een groot deel van hun tijd
beslag zien gelegd door tentamens cn exa
mens, soms zelfs een 300 per jaar.
Zal de sludie aan de nieuwe Faculteit in
1980 direct goed van stapel loopen, dan mot
ten de toekomstige professoren tijdig hun
wenschen kenbaar kunnen maken over le
inrichting der gebouwen en de uitrusting
der laboratoria, t Is niet noodig, dat land
genoot en vreemdeling een bezoek aan de
laboratoria der Vrije Universiteit brengen,
omdat daar een Inrichting gevonden wordt,
die ecnig is in Europa, maar *t is absoluut
noodzakelijk, dat Je hoogleeraren over een
instrumentarium beschikken, zooals hun
vak van onderwijs dat in onzen tijd vraagt.
Daar 't bedrijf niet te massaal wordt, kan
er behoorlijk op toegezien worden, dat het
jaarlijksch uudget zoo economisch mogelijk
besteed wordt. Een goed geregeld lahorato
rium hoeft niet zulke fabelachtige exploita
tiekos'en mee te brengen, tpnzij buitenge
wone experimenten op touw gezet worden
Daarvoor zal het dan eventueel noodig zij-r»
aparte fondsen te vormen.
De te benoemen hoogleeraren zullen zich
een offer moeten getroosten, in zooverre,
dat zij zich niet zoo kunnen specialireeren
op een bepaald deel van hun studievak ais
hun wel lief zou zijn. Ze zullen wel college
moeten geven in hijvakken of onderdeden
van hun vak, die ze liever zagen opgedragen
aan een collega of aan een lector.
Wanneer op deze wijze door aller saam
werking ln 1930 de colleges on practica kun
nen beginnen, moet ons Gereformeerde volk
bereid zijn de studenten te leveren. Gezien
de bereidvaardigheid om financieele offprs
te brengen, kan men niet anders verwach
ten of de s'udonten komen wel. En toch ziet
men soms het eigenaardige verschijnsel,
dat ouders, die sinds jaar en dag onze Uni
versiteit steunden, bun eigen zomen om al
lerlei redenen elders laten opleiden.
Natuurlijk is dat ten deele te wijten aan
hol feit, dat onze menschen over het heeie
vaderland verspreid wonen, terwijl onze
Universiteit maar op één plaats kan zijn.
Zelfs kan men zeggen, dat die plaats uit lil
oogpunt beschouwd, niet eens zoo buitenge
woon gelukkig is. Er zijn wel plaatsen in
ons land, die méér dan Amsterdam oen cen
trum zijn voor de Gereformeerde bevolking.
Daardoor zal de Vrije Universiteit een min
der sterk regionaal karakter vertoonen dan
de amdere universiteiten. Een universiteit
ontvangt het grootste deel harer studenten
uit de plaats van vestiging en de naaste om
geving, vanwaar uit die plaats gemakkelijk
te bereiken valt.
Voor de ouders, die In de betrekkelijke
nabijheid van een openbare universitei;
wonen, zullen er steeds overwegingen van
financieelen aard zijn, om de Vrije Univer
siteit te passeeren. En de sobere bezetting
van de wis- en natuurkundige Faculteit za!
al gauw als motief worden aangegrepen om
toe te geven.
Daarom moet zonder ophouden worden
aangedrongen om toch naar de V. U. te zen
den wie er maar eenigszins heen kan. Als
de Faculteit bloeit door een toenemend aar-
tal studenten, kan er meer gedaan worden
tot verbetering van het onderwijs.
De intelledueelen onder ons moeten hier
hij het voorbeeld geven en ln de eerste
plaats zij, die zelf de groote gevaren hebben
ondervonden, waarvan onze studenten in «Ie
exacte vakken aan de openbare universitei
ten worden blootgesteld. We mogen dan';
haar zijn. dat in den loop der jaren een
breede rij van geloovige natuur- pn genees
kundigen in die gevaren Is staande gebli*
ven, maar we zullen toch niets mogen na
laten, wat we kunnen doen, om onze kin
deren het geloof te doen behouden, op den
weg hunner weteoachappelijkc vorming.
J. F. RE1TSMA.
1852 M.) 11—11.30
NCRV. ziekeuiiiensi. 11.3Uiz KRO. Godsdien
stig halfuurtje. 12 Tijdsein van de KKO-kiolc.
12.15—1.16 KRO. Concert door bet KKO-Trla.
1.15—2 KRO. Uramofoonplaten. 2—4 KltU.
J. Grumofoonplat
—6.45 NCRV. Vocaal-t
ontvolking
7.25 KRO
het piatce-
..Schoonheid en Eeuwigheid". 8.15 VPRO. Con
cert. Vocale- en instrumentale solisten. 8.60
VPRO. Rezing over „De wereldbeschouwing vtu
den modernen mensch". 9.30 VPRO. Vervolg
concert. 10 VPRO. Declamatie. 10.20 VPRO,
Vervolg concert.
HILVERSUM (1071 M.) 10—10.15 MorgenwtJ.
ding. 12.15—2 Concert. 2.05—2.45 Grainofoon. 2.45
—4.30 Concert. 4.30—5 Gramofoou. 6.20
Spreekuur van den Kadlo-doitter. 6.01—7.15 Con
cert. 7.16—7.45 Lezing 8.01—10.30 Muziek. N«
afloop Persberichten en tot 1L30 Muziek.
15 Intermezzo. 3.20
o.20 Kooltpruaije.
,05 Oi kest. 6.65 Grume,
erle. 8.56 Orkest.
LANGENBEUG (462 M.) 10.3611.30 Grai
oon. 12.15—12.40 Uitzending voor sc.ioleo. 1
iramoioou. 1.25—2.50 Orkest, b.uó6.6o Kau:
nuziek. 3,20—8.16 Concert. 9,20 Concert. Daa
ZEESEN. (1651 M.) 12.20—6.20 Lezingen. 6.20
-Ü.20 Orkest. 6.208.30 «•-<
9,26 Beelduitzcnding. Da
8.36 Orkei
ng. Daarna Orkest. Dua
sbericüten. ll.Oo—11.36 Beelduitzcnding.
HAMBURG I 395 M.) 1L50 Muziek t
BRUSSEL (512 M.) 6.2
na 6 uur 1852 M.) UlbtL
Godsdienstig halfuurtje.
KRO-klok. 12.10—Ll<
S.35
HUIZEN (356.3 M.
KHO-uitz. 11.3U
rtm o
WonüeriUke* .«.wC.ao«B. PP,.,, crarao-
foon. 7.308 Causci.e over ,.Do lijdensweg op
ifLand'Ulchilng en het lijdensverhaal". 8—
9.30 Uitzending van den 18en Alei-Volkenbouds-
og te den Haag". 9.SU11.30 Concert m. m. va»
HILVERSUM (1071 M.) 10—10.16 Morgenwij
ding. 12.10z Concert- 11.30 Muziek. Daan.«
ng concert. 22.30 Filmpraatje. 2.JU—
:k- 3.30—4.15 Lezing over „De bouw en
'•"in 'V"T:a der 4.155 Gri;mof
a.30—6 Concert. 6..01—6.45 Concert.
lorecltaL 7.16 Concert. 8—8.10 Con
.30 Hoorspel. Daarna: voorzetting
5.45—7.16
ln do pau;
DAVENTRY (1562 M.) 10.35 Kerkdl
—11.20 Lezing. 1.202.20 Orkest. 3.60 Concert.
.20 Muziek. 6 35 Kinderuurtje. 6.20 Muzikaal
nicrinezzo. 6.35 Nieuws- en sportber. 6.60 Mu«
Ikaal intermezzo. 7.05 Orgel-recital. 7.20 Pro.
T.unrau-bespreking. 7.35 Verslag van een golf-
fedstrUd. 7.o0 Oikest, 9.20 Nfeuwabur. 9 35 I a.
M^lielC0" W'euwaber- Revue. 10.66—12.20
ifA^IJS r^anK0;Mar,s''<17U M') 12 50 SjmPh®
10.45—10.66 Persbc-s
1st. 11.05
LANGENBERG (462 M.) 10.3511.30 Grann.
foou. 12.80 Gramofoon. 1.25—2.50 Orkent. 6.05—
6.60 Inleiding en kinderkoor. 8.20 VrooLJIk*
Mel. 1L201.20 Muzlel
EEN OUDE VROUW GEWORGD.
ZESTIG GULDEN GESTOLEN.
Uit Amstelveen wordt gemeld:
Aan de Nieuwe Meerlaau alhier staat een
kleine boerderij, die bewoond wordt door
den heer Hoogeveen. Bij hem in woonde de
üü-jarige juffrouw G., die voor hem het huis
houden waarnam.
Hoogeveen was tegen half tien Donderdag-
..ïorgen naar hel gemeentehuis gegaan oin
belasting te betalen. Bij zijn thuiskomst
vond hij juffrouw G. in de woonkamer op
den vloer liggen met een touw om den hals
en met gebonden handen. Zij bleek geworgd
te zijn. Een ontboden geneesheer kon geen
hulp meer bicden.
De toestand van de kamer wees uit, dat
aan de misdaad een worsteling was vooraf
gegaan. Ook het lijk droeg daarvan teek©,
nen. Aan de marechaussee alhier werd van
liet geval kennis gegeven en de opperwacht
meester ging daarop dadelijk naar de boer
derij. Bij onderzoek bleek, dat het geld, een
bedrag van f üO, was verdwenen. Vanmiddag
is ook het parket uit Amsterdam ter plaatse
geweest. Het lijk van de vrouw is in beslag
genomen en naar het gemeentehuis over-
gebrachL
Een jonge man werd gearresteerd, maar
later weer vrijgelaten omdat hij zijn on
schuld volkomen kon bewijzen. Gisteravond
zijn echter in Amsterdam twee mannen ge
arresteerd, in wicn men de vermoedelijke
daders meent te hebben gevonden. Zij zijn
gisteravond nog naar hier overgebracht.
Nader wordt gemeld:
Dc twee mannen die gisterenavond te Am
sterdam zijn aangehouden, verdacht betrok
ken tc zijn bij den moord op mej. GccrekinK
te Amsterdam, hebben den nacht op het po
liticbureau in de Linnneusstraat doorgo-
bracht. Eén van hen is in den vroegen mor
ren weer op vrije voeten gelaten. De andere
s hedenmorgen op transport gesteld naar
Amstelveen.
DE DORNIER WALLVUEGBOOTEN.
SABANG, 10 Mei. (Ancta). Hedenmiddag
heeft de burgerij de bemanning van de Dor-
nier-VVall vllegbooten gehuldigd.
DE ENCELSCHE VLIEGER.
SOERABAYA, 17 Mei (Aneta). De Engel-
sc.hc vlieger Moir Owen is om 0.45 uur naar
Bima vertrokken. Morgen vertrekt hij naar
Port Dawin.
DE DUITSCHE CONSUL GENERAAL.
BATAVIA, 16 Mei (Aneta). De Duitsche
consul-generaal te Singapore de heer Weber
vroeger als zoodanig to Batavia werkzaam,
maakt op het oogenblik een korte reis over
Java om dan over China en Japan naar
Berlijn terug te keeren. Hij emharkeert Za
terdag met de „Melchlor Treub".
