TWEEDE BLAD.
DINSDAG 30 APRIL 1929 TWEEDE BLAD PAG. 5
DE PRINSES VERJAART.
Grauw ls de lucht en vol ziltige kou. Een
fombere stemming hangt tusschen de hoo
rnen van het Haagsche Bosch en kruipt op
tegen de muren der stadshuizen.
Geen speelsche zonnestralen trillen over
den weg, maar een kille nevel spant er een
gordijn van kleffe misL
En toch, het is Julianadag. Hoefl) Neder
land, met uitzondering van de groep, welke
de stem van het gave nationale gevoel
smoorde en met ijdel internationalisme ging
dwepen; heel ons volk, dat de traditie
eert, deelt in de blijdschap van het Oranje
huis, dat God de Prinses reeds twee maal
tien jaren bewaarde en zegende.
Oranje behoort tot de geestelijke goederen,
die God aan ons land en volk gaf; Oranje
1» meer, oneindig meel meer, dan een orna-
Bient aan de top van onze Staatsinrichting.
Oranje is altijd geweest symbool en cen
trum onzer nationale eenheid en zelfstandig
heid.
Dat is ons niet aangeleerd; we hebben het
niet door studie verkregen; we worden er
mee geboren; en zij, die aan hun politiek
beginsel meencn verplicht te zijn de historie
te verloochenen, kunnen slechts met geweld
de betere gevoelens onderdrukken.
Daarom is elke blijde herdenkingsdag ln
V Koninklijk Huis ook als de torenvlag
In grauwe mist vervaagt een nationale
feestdag, welke we meevieren.
Hoeveel te meer dan de dag van Prinses
Juliana, die, naar wij hopen na lange jaren,
maar op Gods tijd de plaats van Haar Moe
der zal innemen.
Daarom, ook heden, Oranje boven!
Daarom: God zij met Nederland en Oranje;
Bij gave licht en zonneschijn op 't levens-
jmicü onzer Prinses.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERIL.
Drietal: Te Warmond, G. J. G. de Bel
te Sliedrecht, J P. Buiskool te IJsselmonde
en J. Kijné te Wageningem
Beroepen: Te Kralingen (vac.-J. P.
▼an Melle), G. A. Pott te Bodegraven. Te
Oostwold (Oldambt), J. de Jong te Spijs
(Gron.).
GEREF. KF.RKEN.
Beroepen: Te Haulerwnjk, cand. H.
Kakes te Zaandam. Te Wagenborgen en
Westerlee, cand. J. Koppe te Groningen.
Bedankt: Voor Katendrecht-Rotterdaru
(4de pred.pl.), J. C. Houtzagers te Reeuwijk
(bij Gouda).
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen: Te Hoogeveen (als 2de miss.
fred. voor Celebes), J. Hovius te Nieuwe-
ekela.
BEROEPINGSWERK.
—Te Warmond ls in de Ned. Herv. Ge
meente voor het beroepingswcrk ter vervul
ling van de vacature van Dr. J. J. Wolden-
dorp (conf.) weder een drietal van confes-
aioneele predikanten geformeerd.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
D s. R. C. W. J. Hoek nam Zondagmiddag
«fscheid van de Ned. Herv. Gemeente te
Rysoord, wegens vertrek naar Den Helder.
Na het zingen van Psalm 105 3 en 4, be
paalde Z.Eerw. de aandacht der Gemeente by
Hebr. 13:8: „Jezus Christus is gisteren en
heden Dezelfde en in der eeuwigheid''. Na den
middenzang sprak Ds. Hoek zijn Gemeente
toe. Na de predikatie voerde ouderling A. B.
Vaandrager het woord en liet den scheidenden
leeraar Psalm 1214 toezingen. Ol-.der het
talrijk gehoor bevonden zich verschillende
predikanten uit naburige plaatsen.
Cand. H. J. Labberté, boïoepen
predikant bij de Ned. Herv. Gemeente te Has-
kerhorne-Oudehaske. nam Zondagavond jl. af
scheid als hulpprediker in de Bethlehemskerk
te Amsterdam-Noord met een predikatie over
Openb. 3 11. Aan het einde werd hy op har
telijke wyze toegesproken door Ds. J. C.
Koningsberger, die speciaal werkzaam ós in
Amsterdam benoorden het IJ, en door een
der ouderlingen. Toegezongen werd Psalm
121 4.
Ds. G. Salomons heeft, na bekomen
eervol emeritaat, hy heeft 44 dienstjaren,
waarvan 30 in zijn laatste Gemeente, Zon
dagmorgen afscheid gepreekt voor de Ned.
Herv. Gem. te Hengelo (O.) met Hand. 11
23b: „en vermaanende hen allen, dat zy met
een voornemen d«s harten by den Heere zou
den blyven'\ Aan het einde richtte spr. zich
tot zijn ambtgenoot, de ringbroeders, Kerke-
raad. Kerkvoogden en Notabelen en anderen.
Ds. M. D. Gysman, van Nieuwe-Pekela, sprak
den scheidenden leeraar toe, mee namens de
Gemeente aldaar, die vroeger door Ds. Salo
mons gediend werd. Ds. D. C. Hiebendaal, van
Hengelo, sprak als collega en namens Ker^e-
raad, Kerkvoogdij en Gemeente tot Ds Salo
mons woorden van dank en erkentelijkheid.
Ds. C. L. F. van Schelven preekte,
wegens bekomen eervol emeritaat, Zondag
avond zijn afscheid voor de Geref. Kerk van
Wageningen. Na enkele bijzonderheden uit
*ijn 43-jarigen dienst, waarvan ruim 36 jaar
alhier, gememoreerd te hebben, opende hy het
Woord in 2 Joh. :8: ..Ziet toe voor Uzelve,
dat wy n'et verliezen, hetgeen wij aan U
arbeid hebben, maar een vollen loon mogen
ontvangen'', inhoudende een vermaning
een begeerte: a. welke van liefde getuigt h.
welke aan arbeid herinnert, c. welke voor ver-
Ba» vreest en welke beer volmaaktheid be
oogt. Aan het slot werden de overleden betrek
kingen en medearbeiders in de bediening des
Woords waaronder Ds. A. van Schelven
(zyn vader) en zyn bedde broeders (Ds. B.
van Schelven, die hem in 1886 in het ambt te
Oude- en Nieuwe-Wetering bevestigde) en Ds.
J. C. van Schelven (die hem te Wageningen
inleddde, herdacht; zoo ook zyn in alles
meelevenden arbeid in droefheid en beproe
ving, alsmede vreugdefeiten, persoonlijk en in
de gezinnen, zoowel als in het Vereenigings-
levqgi. Ds. van Schelven eindigde met de
tekstwoorden nadrukkelijk nog op het hart
der Gemeente te binden. De slotzang was
Psalm 1263. Slechts de Kerkeraad sprak
den nu emeritus-herder en leeraar toe, bij
monde van 'br. J. de Groot, op wiens verzoek
hem Psalm 121 4 biddend werd toegezongen.
Met een enkel woord werd hiervoor dank ge
zegd.
Aanwezig waren afgevaardigden van onder
scheidene Kerken binnen en buiten de Classis
Arnhem. Ook de .Commissaris der Koningin in
<le provincie Gelderland was aanwezig en het
Dagelijksch Bestuur der gemeente Wagenin
gen. Reeds een half uur vóór den dienst was
het kerkgebouw geheel gevuld door de Ge
meente en belangstellenden van heinde en ver.
Heden, Dinsdagavond, heeft nog een af
scheid .^samenkomst plaats van Gemeente en
genoodigden.
Ds. R. E. Sluiter, pred. der Chr. Geref
Kerk te Assen, nam na een gezegenden arbeid
van 9 jaren Zondagavond 28 April afscheid
van zijn Gemeente in verband met zijn vertrek
naar 's-Gravendeel. Tot tekstwoord had hy ge
kozen Hand. 20 32. Hij bepaalde zyn talrijk
gehoor by den inhoud dezer bede, waarna de
gebruikelijke toespraken volgden. Op verzoek
van den Kerkeraad werd Ds. Sluiter toegezon
gen Ps. 134 3.
Cand. H. C. Valeton te Bilthoven
•hoopt Zondag 2 Juni a.s. intrede te doen als
predikant der Ned. Herv. Gemeente van
V/ickmond, na bevestiging door Ds. J. C.
Helders, predikant bij de Biltsche Kapel te
Bilthoven.
VRIJZINNIG-RELIGIEU SEN.
Te Hilversum wil men een nieuwe
vryzinnig-religieuse gemeenschap stichten, on
der leiding van Ds. G. van Duyl, die als voor
ganger van den Ned. Protestantenbond onge
vraagd ontslag verkreeg.
Zondagmorgen trad Ds. van Duyl reeds voor
een talrijke schare op en had daarbij tot tekst
Psalm 91 2: „Mijn Toevlucht en mijn Burcht,
mijn God, op Wien ik vertrouw". Hij betoogde,
dat achter de gebeurtenissen van den laat sten
tijd beginselen en krachten zich bewegen, die
een wijdere strekking hebben dan een enkel,
veel besproken geval'*. Na afloop werd hem
de bedezang van Psalm 134 toegezongen.
Er werd door 175 personen geteekend op
een lyst tot sympathie-betuiging met het doel
bovengenoemde nieuwe gemeenschap te stich-
KERKIN STITUEERIN G.
Te D i n t e 1 o o r d zal een Geref. Gemeente
worden geïnstitueerd. De ambten zullen bin
nenkort worden ingesteld. Men houdt thans
godsdienstoefeningen dn een garage.
Te Groningen worden pogingen aan
gewend om te komen tot stichting eener Vrije
Evangelische Gemeente.
SOLO-ZANG OP DEN PREEKSTOEL.
Te Zwammerdam de&l in de gods
dienstoefening der rechtzinnige Ned. Herv.
Gemeente een incident zich voor. Men meldt
ons daaromtrent het volgende:
De godsdienstoefening in deze vacante
Gemeente werd geleid door den vrijzinnigen
ringpredikant Dr. P. Glas, van Boskoop. Deze
predikant gaf voor den tusschenzang op Ge
zang 240. Ouderling Ndnaber van Eijben gaf
na het aflezen van dit lied den dominéé te
kennen, dat niemand der kerkgangers een
Vervolgbundel bezit. Resoluut klonk het van
den kansel: „Dan zal de organist hem wel
hebben en dan zal ik wel alleen zingen''. Zoo
gezegd, zoo gedaan. En, begeleid door de'n or
ganist, droeg de predikant het Gezangvers als
een solo aan de Gemeente voor!
KERKGEBOUWEN.
Te Klaaswaal werd door de heeren
Dr. C. F. van Herwaarden en J. Andeweg aan
de Ned. Herv. Gemeente aangeboden een bord
bevattende de namen der predikanten die de
Ned. Herv. Gemeente aldaar gediend hebben.
Van het jaar 1576 af tot op heden vindt men
hun namen vermeld, net bord ongeveer 3
by 1.50 M. heeft een zwarten ondergrond
waarop met fraaie Gothische letter de namen
in goud zijn aajigebracht. Tevens zijn de jaren
van intrede en vertrek resp. overlijden en
emeritaat alsmede de plaatsen van her
komst en vertrek aangegeven.
Boven het bord is het wapen van Klaaswaal
in een afzonderlijk vak geschilderd; in dat
vak kan men ook vinden den tekst (Hebr. XIII
vs. 7a).
Het geheel wordt omlijst door een zwaren
eikenhouten rand. Boven in den rand is het
jaartal 1929 uitgesneden en op den beneden
rand een koperen plaatje bevestigd, waarop de
namen der schenkers.
Het mooie geschenk is inmiddels aange
bracht aan den muur naast den kansel.
Te KrabbendyJce (Z.) zal vanwege dc
Geref. Kerk een geheel nieuwe kerk met
pastorie aan den Zuidweg gebouwd worden.
De „Zeeuw*' herinnert eraan, dat in betrek
kelijk korten tyd het gebouw tweemaal ver
groot is geworden. Het nieuwe kerkgebouw
zal ongeveer 1600 zitplaatsen bevatten.
Te Middelbujrg hebben Kerkvoogden
der Ned. Hervormde Gemeente beslotén om alle
vier vroeger zandsteenen en thans houten
ramen in de Nieuwe Kerk in den ouden toe
stand te herstellen. Voor één dier ramen zal,
zoo was al eerder besloten, een gedenkraam in
de plaats komen. Tot een der drie andere
behoort ook het raam boven het praalgraf
van de Evert sens.
De ramen zullen worden hersteld in zand
steen en glas en lood. Tevens werd besloten,
het verfwerk in de kerk te vernieuwen en de
witte kleur van de muren te herstellen.
Ten slotte besloot de Kerkvoogdij in de
Oostkerk verwarming aan te brengen.
KERK EN SCHOOL.
Ter vergadering van de Classis Kollum der
Geref. Kerken komt een voorstel van de Kerk
van Twijzel aan de orde, luidende: „Kerkvisi-
tatoren onderzoeken of de Kerkeraden hun
aandacht eraan schenken, dat de Scholen die
een uitgesproken Gereformeerd karakter
hebben, aangesloten zyn by de organisatie,
waar ze krachtens haar beginsel thuis-
behooren
BRAMWELL BOOTH.
Generaal Bramwell Booth, de afgetreden
EVANGELISATIE.
De Classis Enkhuizen der Geref. Kerken
sprak inzake den arbeid der Evangelisatie on
langs het volgende uit: de Classis, gehoord
hebbende het verslag van de besprek:ngen ge
houden tusschen haar deputaten en de Kerk
van Medemblik eenerzyds en het Geref. Zui-
derzee-Comité of enkele zijner deputaten an-
denyda, spreekt haar voldoening uit dat het
Geref. Zuiderzee-Comité aanvankelijk bereid
is gevonden de zwakke Kerk van M e d
b 1 i k te steunen in het volbrengen van haar
roeping by de droogmaking van de Wieringer-
meer; hoopt dat genoemd Comité daartoe vol
doende hulp zal blijven bieden en verklaart
harerzijds de actie van het Comité krachtig te
willen steunen.
ZENDING.
Te A1 m k e r k zal Tweeden Pinksterdag
een Geref. Zendingsdag worden gehouden waar
als sprekers zullen optreden: Ds. J. M. Spier,
van Dussen; Ds. A. Rolloos, van Zwyndrecht;
Ds. J. Smelik. van Loosduinen; Ds. H. J.
Heida, van Vlaardingen; en Ds. G. Bouw
meester, van Andel. Er zal muzikale mede
werking worden verleend door het Fanfare
korps „Nooit Gedacht" te AJmkerk en dt
Chr. Zangvereenigingen van Waardhuizen er
Altena.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
CHR. LYCEUM TE HAARLEM.
Tot gecommitteerden by de eindexamens
der litterair-economische afdeeling zijn door
het Bestuur, behoudens goedkeuring van den
Minister van Onderwijs, benoemd de heeren:
A. Engelgeer, hoofd van den Accountants
dienst der Belastingen te Haarlem; Mr. O. E.
G. Graaf van Limburg Stirum, ambtenaar
van het O.M. bij de kantongerechten te Am
sterdam, wonende te Bloemendaal; Prof. Dr.
A. A. van Schelven, hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam, wonende te Haar
lem; en Jhr. Dr. M. F. van Lennep. em.-pred.
te Bentveld
MIDDELBAAR ONDERWIJS.
JUBILEUM-J. B. N. RUBEN.
Men schryft ons:
Den eersten Mei hoopt de heer J. B. N.
Ruben, leeraar in de Wiskunde aan de eerste
Chr. H.B.School 5-jarigen cursus te Den
Haag den dag te herdenken, dat hy vóór 25
jaar zyn intrede deed by het onderwijs.
Opgeleid op de vermaarde Kweekschool
De Klokkenberg", te Nijmegen, diende hy
lanvankelyk het Lager Onderwijs te Muiden
2n Apeldoorn.
Buitengewoon begaafd voor de Wiskunde,
haalde hy spoedig zyn akten Wiskunde Kl en
K5 en werd benoemd aan het instituut Pouts-
ma te Leeuwarden. In het jaar 1914 werd hy
benoemd tot leeraar in de Wiskunde aan de
eerste Chr. H.B.School in Den Haag. Hier
wydde hij 15 jaar zijn beste krachten aan het
onderwijs in het vak, dat de liefde van zijn
hart heeft. Dat zyn bekwaamheid ook buiten
den kring van zijn School bekend was, bly'ke
uit het feit, dat hij gedurende twaalf jaar
lid was van de examen-commissie Wiskunde
L.O. Zijn groote bekendheid met de grondsla
gen der Wiskunde en zijn buitengewone metho
dologische talenten mogen blijken uit de wer
ken, die hy voor het wiskundig onderwys
schreef.
Nog in de krach'" van zijn leven, moge hij
nog veel voor het Wiskundig-onderwijs in
Nederland doen.
LAGER ONDERWIJS.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Sliedrecht (School B 76, hoofd K.
Meyer), mej. M. M. Burger te Amerongen.
Polsbroek (Herv. School), L. C. Voorbij
te Oudewater. Als kw. met akte. Aang.
Zwyndrecht (Geref. Juliana-School,
hoofd T. Zwart), L. van den Berg, aldaar. Als
kw. met akte.
Rotterda m-D elfshaven, J. Verhage,
hoofd te Gapinge.
O o s t h e m, S. Hofstra te Leeuwarden.
Vlaardingen (Dr. J. Th. de Visser-
school), <mej. J. de Bruin te Schipluiden.
Werkendam Rehobólihschodli)mej.
E. J. van den Berg te Halfweg.
Heine noo rd, A. A. Contant te Groede.
Utrecht (Herv. Soltool, JutLweg; hoofd
W. G. van de Hulst), H. G. Bokhorst te De
Meern.
Ommen, G. J. van der Kolk te Delfzijl.
Hoorn, J. H. Visser te Nijcga (H.O. en
N.)
Alphen a. d. Rijn, mej. P. H. Hiensch
te Werkhoven. Voor tijdelijk.
Kerk rade (Herv. School, hoofd F. G.
Meijer), W. C Hengeveld te Elburg.
Woudsend, B. Meesters, eBilon.
Rotterda m-K r a 1 i n ge n (Libanonstr.
7, hoofd A. de Winter), M. van der Ploeg te
Rotterdam-Delfshnven (Dr. J. Woltjerschool).
Bennekom (Geref. School, hoofd J.
Douwes), R. A. van Ginkel te Scherpen-
zeel (G.)
Enkhuizen (hoofd H. de Jong), J. M.
Roseboom te Uithuizen.
Drachten (hoofd G. C. Iloman), mej.
G H Griever te Tjamsweer.
M u i d e n, P. Meij te Bloemendaal.
ONDERWIJSJUBILEUM.
De heer H. A. van den Hoven van Genderen,
thans hoofd van een der Oranje-Nassauseho-
len te Rotterdam, herdenkt morgen, dat hij
vóór 25 jaar bij het Chr. Onderwijs zijn taak
aanving. Behalve op onderwijsgebied is de
jubilaris ook op Zendingsterrein een beken
de persoonlijkheid. Hij is o.m. voorzitter van
de Onderwijzerszendingscommissie in
Nederland,
GEREF. SCHOOLVERBAND.
We vestigen de aandacht op de voorjaars
vergadering van het District Rotterdam van
Goref. Sohoolverlwnd, Donderdagavond 2
Mei aj?. te houden in ,De Eendracht" te
Rotterdam. De heer H. A. Bakker, leeraar
aan een Chr. Kweekschool, zal er spreken
over: „De wenscheJijkheid en noodzakelijk
heid van het onderwijs in handenarbeid op
de Lagere School, voor school, gezin en
maatschappij". Te\ens zal expositie van
leerlingen-werk hei gesprokene verduide
lijken
SS en 27 April i* AA
PATROONSVAKORGANISATIE.
MOETEN DE PATROONS ZICH
AFZONDERLIJK 0RGANISEEREN?
Dezer dagen gaven we reeds de korte in
houd van het door een daartoe benoemde
commissie aan het bestuur der Chr. Werk-
geversvereeniging uitgebracht rapport over
het vraagstuk der Christelijke patroonsvak
organisatie.
Het veelomstreden vraagpunt waarom de
arbeiders wèl en de patroons niet christelijk
behoeven georganiseerd te zijn, wordt in dit
rapport duidelijk besproken.
Het wil ons voorkomen, dat ter oriëntee
ring ln dit moeilijke Maagstuk, het niet
ondienstig is, hier een stuk van het rapport
(speciaal het gedeelte, hetwelk over deze
kwestie handelt) te laten volgen.
Het rapport stelt, zooals wij reeds meld
den twee vragen.
a. Eischt liet Christelijk beginsel, dat de
Christen zich bij deze belangenbehartiging
afzonderlijk organiseere?
b. Eischt het Christelijk beginsel in ver
band met andere omstandigheden een af
zonderlijke Christelijke organisatie?
De eerste vraag zouden wij dc principieeic
de andere de practische vraag willen noemen
Zal de principieeic vraag met ja beant
woord worden, dan moet het als absolute
isch van Gods Woord gelden dat geen
Christen zich met anderen in ecnigc vakor
ganisatie verbinde. Dan is het uit met mar-
chandeerpn. Men zal niet meer kunnen op
werpen, dat het aantal Christen- >s
bepaald bedrijf te gering is om een or
ganisatie tc vormen; het argument dat zoo-
velen onzer leidende functies hebben in neu
trale organisaties vervalt. Dan heeft men om
des beginsels wil desnoods buiten iedere or
ganisatie te blijven.
Is hier een eisch Gods? Neen, naar onze
meening niet. Eenig bevel wordt ten deze
in de Heilige. Schrift niet gevonden. Nergens
wordt den geloovige bevolen zich ten aan-
van zijn beroepsbezigheden van ande-
af te zonderen. Wel leert de Schrift ons,
dat de Christen in deze wereld en dus ook
in den kring van zijn bedrijfsgenooten heeft
te zijn een zoutend zout God stelt hem in de
wereld en geeft hem arbeid te midden van
elen, die den arbeid niet als gave Gods
willen erkennen en de Goddelijke Souverei-
niteit over het geschapene loochenen. De
Schrift heeft hem ook geleerd, dat God in
zijn algomeene genade blijft werken en de
wereld, ondanks de zonde, ln stand houdt
tot de voleinding komen zal. Tot zoolang
heeft de Christen dan ook in de wereld te
erkeeren, niet als afgezonderde of klooster
ling, doch alle gaven en krachten inspan
nende om in de wereld, ook te midden van
zijn bedrijfsgenooten, Gods naam te verheer
lijken. De roeping van den Christen leidt
niet tot afzondering.
De eenheid in de organisatie van het be
drijf staat dan ook voorop, als wij komen
tot behandeling van de tweede vraag: eischt
het Christelijk beginsel in verband met an
dere omstandigheden een afzonderlijke
Christelijke vakorganisatie?
Door deze nadere vraagstelling, die de eer
ste vraagstelling niet volkomen dekt, wordt
het terrein van onderzoek reeds beperkt en
wordt met name uitgeschakeld wat wij
„machtsvraag" zouden willen noemen. Men
ziet immers de afzonderlijke vakorganisatie
wel verdedigd met het motief, dat men zoo
doende een grooter macht zal kunnen heb
ben. In de algemeeno organisatie is men in
de minderheid. Welnu men trede er uit;
vorme een Christelijke organisatie, wellicht
is er of komt er ook een R. K. groep; zoodra
er dan twee of drie organisaties zijn, ga
federatief samenwerken bij het afsluiten
collectieve arbeidsovereenkomsten en in alle
andere aangelegenheden. De macht van d
Christelijke organisatie is dan gevestigd. Zij
hare bestuursleden staan op één lijn met,
zijn even gewichtig als de bestuursleden
der verlaten organisaties en deze laatste kan
zonder toestemming van hare „zuster" or
ganisatie niet veel uitrichten en niet veel
kwaad doen. Men kan nu zeggen, dat zulks
geschiedt ter doorwerking van het Christe
lijk beginsel in het betrokken bedrijf, doch
zulk een wijze van doen is die van een han
dig koopman, die, ter bereiking van zijn
doel, zekere formaties weet te scheppen. Dc
afzonderlijke organisatie, uitsluitend ter ver
sterking van macht of invloed eener bepaal
de groep is op zichzelf dan ook niet altijd
afkeurenswaardig, doch heeft met eenig
Christelijk beginsel niets uitstaande.
Zooals reeds uit onze nadere vraagstelling
volgt, is allereerst de praclijk van het leven,
in casu van het bedrijfsleven, van belang.
Hoe is de toestand in de patroons- en in de
andernemersvereenigingen Men kan die on
der eenige algemeene gezichtpunten bezien.
Dank zij Gods goedheid leven wij in een
land, dat men in zeer algemecnen zin Chris
telijk kan noemen. De Christelijke redeleer
legt nog beslag op de levenspractijk van zeer
velen, ook al hebben zij zich van ieder leer
stellig Christendom afgewend.
In de tweede plaats is in de laatste vijftig
jaren de blik afgewend van de individu en
meer gericht op de gemeenschap. Tenslotte
leert de practijk, dat de zoogenaamde „neu
trale" patroon en de zoogenaamde Christen-
patroon niet daarin ondei-scheiden zijn, dat
de tweede de arbeiders zijner onderneming
beter of .Christelijker" behandelt dan de;
eerste, noch daarin dat de eerste hij de lei
ding in zijn onderneming minder do Chris
telijke zedeleer in toepassing brengt dan de
laatste. Daarom is de tegenstelling neutraal-
Christelijk in dit verband niet te gebruiken
en zal die veeleer moeten zijn Christelyk-
antichristelijlc.
Zou men nu een algemecnen regel willen
stellen, dan staat voor ons vast, dat dc
Christen niet thuis behoort iu een vakorga
nisatie, die een anti-christelijke levensprac
tijk veronderstelt of daartoe stimuleert. In
die omgeving vindt de Christen een belem
mering om zich als zoodanig te openbaren
en zich te gedragen. Hij zal ondervinden, dat
zijn Christelijke levens- en wereldbeschou
wing niet geëerbiedigd wordt.
Zulk een anti-christelijke geest kan zich in
allerlei vormen openbaren. Slechts als voor
beelden zouden wij willen noemen: het ver
gaderen op Zondag, het nemen van binden
de besluiten die hem dwingen tot daden die
de Christen als zondig heeft te beschouwen.
Naast de anti-christelijke levenspractijk
willen wij hier ter sprake brengen de moge
lijkheid, dat speciaal Christelijke belangen
'n het gedrang zouden kunnen komen. Een
oorbeeld uit de practijk levert hier het druk
kersbedrijf. Toen men besloot tot invoering
van het verplicht lidmaatschap, hebben de
Christelijke drukkers overwogen, dat hierin
een gevaar kon schuilen voor velerlei Chris-
telijken arbeid. Stel, men zou in de „neu
trale" drukkersorganisatic besluiten nemen,
die de Christelijke drukkers niet zouden
kunnen nakomen, dan zou men zich door
het verplicht lidmaatschap niet aau de or
ganisatie kunnen onttrekken. Inuners men
zou onmiddellijk al zijn personeel kwijtraken
en er zou geen boek en geen dagblad meer
gedrukt kunnen worden. Hieraan mocht de
Christelijke actie in kerk, politiek, school,
etc. niet worden blootgesteld. Daarom werd
een afzonderlijke orgunisatle noodig ge
acht Niet om de macht te krijgen, doch uit
sluitend ter verzekering van de velerlei
Christelijke belangen, die bij eventueele con
flicten geen schade zouden mogen lijden.
Naar buiten blijkt thans al heel weinig van
ïie splitsing, omdat sedert dien do neutrale
de R.K. en de Christelijke drukkers steeds
een gemeenschappelijk bureau gehad hebben
Naar den vorm treft men drie organisaties
aan; in werkelijkheid zijn die drie zoo sterk
samengegroeid, dat zij naar huiten tot dus
ver steeds als een eenheid hebben kunnen op
treden.
Men lette er wel op, dat hier een uf2onder-
lijke organisatie alleen verdedigd wordt ter
wille van de Christelijk actie en alzoo ter
mogelijke veiligstelling van de allervoor
naamste geestelijke behoeften van ons volk
Wat ten deze voor de Christelijke actie in
haar geheel geldt, geldt daarom nog niet
voor allerlei speciale punten, welke onder
ons verdediging vinden. Wij denken hier b.v.
aan liet streven naar bedrijfsorganisatie. Het
is volkomen waar, dat deze gedachte is opge
komen bij Protestanten en Roomsch Katho
heken en dat het op schriftuurlijke gronden
verdedigd wordt Mag nu ter bereiking van
het ideaal der bedrijfsorganisatie afzonder
lijke Chr. vakorganisatie bepleit worden?
W ij zouden hier willen opmerken, dat de
geschiedenis ons thans reeds geleerd heeft,
dat de voorstanders van zoodanige maatre
gelen, die tot bedrijfsorganisatie zullen kun
nen leiden, in allerlei patroonskringen ge
vonden worden. Waar een begin van bedrijfs
organisatie is te vinden, zijn de voor- en
tegenstanders onder de patroons niet te on
derscheiden naar het criterium Christelijk
(Protestant en Roomsch Katholiek) en neu
traal of niet-Christelijk. Misschien zou de
onderscheiding vooruitstrevend of conserva
tief beter passen, doch die scheiding loopt
dwars door de Christelijke en „neutrale" pa
troonskringen heen. Laten z!J, <Me de Be
dachte der bedrijfsorganisatie propageeren
hun werk doen. Dat werk is nuttig om d»
saamhoorigheid van patroon en arbeider tel»
kens weer te stellen tegenover den klasse»
strijd. Doch daarvoor is het breken van hei-
in beginsel bijeen hoort niet noodig. Ha»
jiropageeren van die scheiding zou zelfs aan
de doorwerking van de gedachte der saam
horigheid eerder groote schade doen en zott
nondeloos tegenstellingen scheppen, die in
derdaad niet bestaan. Daarbij wachtte mea
\oor het plukken van onrijpe vruchten.
De R.K. bedrijfsorganisatie in de Metaal
nijverheid strvkke daarbij tot waarschuwing.
Bedrijfsorganisatie zal in ieder bedrijf ko
men, als de tijd daarvoor rijp is, zij zal niet
komeil of zij zal mislukken als zij ontijdig
geforceerd wordt door afzonderlijke Christe
lijke patroonsvakorganisaties in het leven
te roepen.
Bij conflicten in den patroonskring over
vragen als bedrijfsorganisatie, of o\er het
al of niet afsluiten eener collectieve arbeids-
ereenkomst, zou het, als de omstandig
heden zouden dwingen tot uit elkaar gaan,
veeleer overweging verdienen, dat zich voor-
en tegenstanders der bedrijfsorganisatie of
der c. a. o. afzonderlijk organiseerden. Dan
zal blijken dat nien een natuurlijke schei
ding krijgt, die niet zal samenvallen met d»
scheiding Christelijk of niet-Christelijk.
Het kan ook zijn, dat men als Christenen
behoefte gevoelt eens in het bijzonder met
geestverwanten de belangen van en de toe
standen in het bedrijf te bespreken. Daar
voor moet vanzelf ruimte bestaan. De algo
meene werkgevers vereeniging kan nuttigs
diensten bewijzen en zoodanig contact tot
stand te brengen. Zélfs kan de behoefte be
staan inln of meer regelmatig zulke samen-
sprokingen met geestverwante bedrijf^*-
nooten te houden. Dan zal men toestanden
gevonden hebben, /waartegen de Christelijk»
consciëntie bezwaren heeft en door bespro
king zal kunnen blijken, of die bezwaren
gegrond zijn. Welnu, hoeft de neutrale orga
nisatie geen oor voor die bezwaren, dan zal
men ernstig hebben te overwegen of niet tot
afzonderlijke organisatie zal moeten w orden
overgegaan.
Hierbij wordt opgemerkt, dat met dit laat
ste niet bedoeld is een imitaties e opsom
ming te geven van gevallen, waarin de om
standigheden in verband met eenig Christ»
lijk beginsel afscheiding noodig doeu zijn.
Tevens zal men ieder gmal afzonderlijk heb
ben te beoordeelon en het bovenstaande be
doelt dan ook niet anders dan eenige zee#
algemeene richtlijnen te geven voor die ge
vallen, waar men om practische nxlen tot
afzonderlijke organisatie gedwongen kan
worden. Meencn sommige groepen, dat tij
om der consciëntie wil tot afzonderlijke or
ganisatie moeten overgaan, dan wenschea
wij zulks vanzelf te eerbiedigen. Voor het
beroep op de consciëntie blyve steeds ruim
baan. Anderzijds mag dan ook gevraagd
w orden o.n eerbied voor de overtuiging, zoo
als die in het bovenstaande nader js uiteen
gezet Dit rapport mag niet eindigen zonder
een korte vergelijking van de patroonsor
ganisaties en de arbeidersorganisaties. Zulks
is noodig. orndat men meermalen de stelling
heeft verkondigd, dat het niet geoorloofd is
voor de patroons een ander criterium a/iu
te leggen dan voor de arbeider*.
Te dien aanzien moeten wij beginnen met
de opmerking dat deze opvattingen niet be
treffen de ondernemersorganisaties, doch
meer in het bijzonder op dc patroonsorganë-
saties (betrekking hebben. Het moot even
wel ontkend worden, dat ten deze tweeërlei
regel zou worden toegepast. Ook voor d»
arbeidersorganisatie moet alt ideaal d»
eene organisatie voor alle bedrijfsgenooten
gesteld worden, zooals zulks in Engeland
in de trade-unions is mogelijk gebleken. In
Nederland heeft evenwel de scherp gepre
dikte anti-christelijke klassenstrijdsleer vat
op de meerderheid der arbeiders gekregen*
Daarmede is de zaak uit en is een nader
onderzoek naar andere omstandigheden,
die tot afzonderlijke organisatie» kunnen
luiden, overbodig. Zulk een anti-christelijk»
beweging heeft gelukkig hier t» lande niet
de meerderheid: van patroon» onder haar
beslag gekregen, zoodnt de omstandigheden
bij patroons en arbeiders verschillend zijn.
Nu één organisatie met de klassenstrijds-
menschen voor de Christelijke arbeiders niet
mogelijk was, heeft men terecht een eigen
"weg bewandeld en heeft daarbij in den loop
der jaren eigen idealen gekregen.
EXAMENS.
PROMOTIES.
omov«erd Is tot Doctor In dc Technische
■nsohiippcn. na vordrdlging van een procf-
ft. getiteld ..Organisatorische betrekkin-
tuaachen werkgever» en arbeiders", de heer
D. BiHger, werktuigkundig Ingenieur, geboren
ACADEMISCHE EXAMENS.
RtJks universiteit te Lelden. G«
Uaagd: Geneeskunde doet. ex.. de heeren C. I
Sax te Oude-Weterlng en H. Lekkerkerker t
Broekhuys en D. A.
te Utrecht. Ge-
J. Older
Geneesknde: ennd. ex.. de heer J. O. van der
Sluys en J. de Boer.
EXAMENS-VROEDVROUW.
M £Prtl- VOOr het «teddl-
,®0ok- B°*tel; C. O root.
Burgeror g. j. t. d. Putten, Oae: J. Rnct*
Pnk*,MUtn: R2I*ma- Hj'lwbergen: M. 8,-haap!
Enktoulxen; Fr. Teepen. Ilddclbeera; M. Ubblnk.
Voomieereo. Apeldoorn, en A Weel
Luchtvaart.
DE VLIEGBOOTEN NAAR INDIE.
IN ALEXANDRETTA AANGEKOMEN.
Bij het Departement van Defensie te gis-
f era vond telegrafisch bericht ontvangen, dot
de op weg naar Indié zijnde Dornier \VnJb
vhewbooten te S uur in Alexendretta zijn
aangekomen. Alles is wei. Heden ver-
truk men naar Bagdad.
