MAANDAG 22 APRIL 1929 DERDE BLAD PAG. 9
DERDE BLAD.
BEDE OM EEN ACHTURIGE WERKDAG VOOR
ONZE KINDEREN.
HOE KRIJGEN WE VERANDERING 7
Laat de paedagogiek het werkplan
maken en niet de politiek.
HAASTIGE SPOED IS ZELDEN GOED
Overheid, Huisgezin ea School
moeten samenwerken.
De heren van de S. D. A. P. hebben In
de Tweede Kamer het lied van de achturige
werkdag gezongen, toen de wet daar was
aangenomen. Dat is alweer enkele jaren
geleden. Wel omvatte die wet nog niet alle
arbeiders, doch af en toe wordt ze uitje
breid tot een nieuwe categorie, zoodat 't niet
lang zal duren, of alle volwassenen, die in
loondienst zijn, kunnen zich verheugen In
een werkweek van 43 uren. Maar wanneer
zullen onze kinderen zo gelukkig zijn, dat
ze niet langer dan acht uur per dag behoe
ven te werken?
Of dit nodig is? Veel nodiger dan voor
de volwassenen. Voc hen geldt: acht uur
werken, acht uur slapen, acht uur ontspan
ïiing, maar onze kinderen hebben aan een
Blaaptijd van acht uur niet genoeg. Op de
entspanning mag die Dierdere slaaptijd
niet gekort worden, zodat alleen overblijft
«en kortere werktijd dan acht uur. Maar
onze kinderen zitten toch nooit acht uur
per de? in de school? Dair h?b ik het niet
over; ik heb het over werktijd en dan moet
men bij de schooluren ook optellen '(e vele
uren, die in huis aan schoolwerk iesteed
moeten worden. En niet alleen in huis, ook
in tram, autobus, boot en trein. Wie dit
niet gelooft, moet maar eens gedurende 'n
weck gebruik tnoken van een schooltram
of schooltrein en hij zal zien, dat een groot
deel van de jeugdige passagiers druk zit te
lezen of ookeen deel v.crk overschrijft
van een goede vriend of vriendin!
En dan thuisl 'k Een niet in staat de uit
komst van een algemene enquête te geven,
maar wat ik in eigen omgeving zie en hoor
is reeds voldoende om op deze grote fout
te wijzen.
Ik zie kinderen om half negen, soms al
om acht uur, van huis gaan en deze ko
oien om half een thuis; moeten dan haas
tig eten en gaan oin half twee weer weg,
terwijl ze om half vijf op zijn vroegst thuis
komen. Dat Worden vijf schooluren en twee
tramuren. Laten we de laatste voor de helft
#Js werkuren nemen, dan wordt dit zes uui
per dag.
En nu het huiswerk! De allervlugsten,
die boven het normale zijn, hebben daai-
voor twee uur nodig, de normalen drie uur
«n h&t vrij grote aantal- dat- beneden-npi-
tnaol is, rit 's avonds om tien uur nog te
werken en gaat dan naar bert, maar alleen
«Is moeder belooft ze om vijf of zes uur te
ivekkén, daar ze nog niet klaar zijn.
Ik overdrijf niet. 'k Heb o.a. kennis ge
«naakt met een johgen, die op twaalfjarige
leeftijd tot het gymnasium werd toegela
ten als nummer één bij het toelatings
examen en die 's avonds geregeld tot tien
uur zat té werken en 's morgens om zes
uur weer begon! Te weinig slaap en veel
te weinig ontspanning!
En dan vraagt men nog, waar het groot
aantal zenuwpatiënten vandaan komt; of
hoe het komt, dat het aantal krankzinnigen
toeneemt! Wel, geachte vragers! die wor
den gekweekt in de kinder- en puberteits
jaren door uw prachtig onderwijsstelsel,
dat ons jaarliks enige duizenden oppervlak
kige veelweters doet toestromen, die van
alles iels weten cn van niets genoeg en dat
uitstekend zorgt voor de bevolking van
zenuw- en krankzinnigengestichten.
Eoc krijgen wo verandering?
Hoe daarin verandering te krijgen? Al
leen door samenwerking van Overheid,
Huisgezin en School. Moet dan de wet op
de achturige arbeid ook van toepassing
verklaard worden on onze schoolkinderen?
Als 't u belieft niet, dat nooit De Over
heid heeft al veel te veel ingegrepen in het
huislik leven; ze moet niet verder gaan,
,doch wel zich terugtrekken.
Allereerst moet de Overheid gaan be-
griincn. dat een politiek lichaam zich uit
sluitend moet bemoeien met polit'ek en
nooit met paedagogiek. Tot de taak der hoogs
In vereenvoudigde schrijftaal.
paedagogiek behoort o.a. vast te stellen
welke vakken van onderwijs geschikt zijn
voor de kinderen op de Lagere School, op
de Ulo, op de H. B. S., op het Gymnasium,
enz.
In de twede plaats moet do paedagogiek
uitmaken, wanneer met een vak begonnen
moet worden en hoeveel uren daaraan be
steed moeten worden. Dit is nu alles vast
gesteld door de politiek en wel door de helft
plus één van onze Kamerleden. Dit is mis
cn de politiek moet zich van dit terrein
terugtrekken.
En dan is er nog iets. Dc politiek hecht
grote waarde aan papiertjes. Dat blijkt niet
alleen bij een algemene verkiezing; dan is
het een vrij onschuldig genoegen; maar
erger wordt het nu do wet en de Konink
lijke besluiten voor de toelating als leer
ling aan verschillende inrichtingen en ook
voor het vervullen van vele betrekkingen
het vertonen van een papieren diploma eist-
Dat komt, omdat ze in Den Haag nog
steeds dwepen met algemene ontwikkeling
cn dat is iets uit de intellectuelo periode,
maar ze bestaat niet, heeft nooit bestaan
en zal nooit bestaart. Alles te zamen geno
men, kan de Overheid op dit terrein alleen
iets doen door zich terug te trokken, door
aan de maatschappij over te laten, wat nu
do Staat ten onrechte doet
Hot Halsgezin.
Als twede noemde ik het Huisgezin. De
ouders móeten eindelik eens werkelik gaan
geloven, dat er niet alleen valken bestaan,
doch ook uilen. Ze zeggen nu wel, dat
ze dit geloven, maar t is niet waar, want
ongeveer alle ouders beweren, dat hun
kinderen tot de valken behoren en niet tot
de uilen. En als zij daarin gelijk hebben,
zijn er geen uilen, doch alleen valken.
Of zonder beeldspraak: de ouders moeten
nu eens niet langer naar Uloscholen, IE B.
S en Gym kinderen sturen, die daar niet
thuis behoren, doch wel uitstekend ge
schikt zijn voor een winkelzaak, voor een
ambac ht of voor iets anders, waarvoor g"cn
of weinig schoolse geleerdheid nodig is. God
gaf ieder van ons één of tneer talenten,
doch van zeer verschillend gehalte. En nu
moeten wij niet wijzer willen zijn dan God
door alles te willen gelijkmaken en te ver
onderstellen, dat alle kinderen niet alleen
evenveel talenten ontvingen, doch ook pre
es gelijke talenten.
Wij spreken over het god del ik be
ien, maar we geloven er niets van; het
schijnt soms zelfs in de praktijk of alleen
en dominé een goddelik beroep heeft cn
iemand anders. Dat is een dwaalbegrip,
dat bestreden moot worden.
dan moeten- de ouders eens wat min
der haast maken met hun kinderen. Mei
stoom en vliegwerk komen ze liefst op
twaalfjarige leeftijd ai op de Ulo of op H.
U. S. en Gym, mpt het gevolg, dat bet over
crote deel toch ten minste één keer een
kies moét douh'eren. d. w. z tvem""l door
lopen en men dus niet bereikt, wet
wilde, doch wel heel wat narigheid
hezorgt aan kinderen, en huisgenoten Haas
tige spngrl is zpiden gned-emin de opvoeding
nooit, göed. Kalmte, grote kalmte is nodig
onze .nerveus® eeuw.
Do onderwijzers.
Ten slotte nog do onderwijzers en leraars.
Aan de ITniversiteit heeft men dosenten.
Die zijn daar op hun plaats. Doch ter on
zaliger ure zijn de leraars aan onze middel
bare scholen ook gaan doseren en de onder
wijzers der Uloscholen volgden hun voor
beeld; ja zelfs tot de lagere school is die
fout doorgedrongen, roriat ook daar de pra
tende onderwijzer staat tegenover de luis
terende of ook niet-luistercnde leerling. Als
op school gepraat, gepraat en nog eens ge
praat wordt, moet er thuis worden ge
werkt en die werkuren in huis moeten die-
fel ik ontrukt aan slaap en ontspanning.
Onze middelbare scholen moeten hun me
thode herzien; ze moeten de leerlingen op
school laten werken, niet alleen bij natuur
scheikunde, doch bij alle vakken.
Als dit gebeurt, behoeft er thuis mindei
gewerkt te worden; dan zal het huiswerk
zich in hoofdzaak bepalen tot het memori-
wat ieder voor zichzelf doen .moét.
terwijl tans het schriftelik huiswerk heel
•aak niet door de leerlingen, doch door
inderen gemaakt wordt, waardoor de re
petities nodig worden, die dikwijls heel
andere sajfers opleveren dan het -werk, dat
thuis gemaakt werd.
Alleen als Overheid, Huisgezin en School
samenwerken, zal mijn bede verhoord
den cn krijgen do kinderen beneden 14 jaar
een kortere werkdag'dan van 3 uur en die
14 jaar een werkdag, die ten
uur bedraagt Nodig is dit zeker:
de kinderen, voor het gezin en voor
I heel de maatschappij.
AMSTERDAM.
DE TUINSTADCOMMISSIE.
De Tuinstadcommissie geeft in haar rap
port een breede uiteenzetting van de ver
schillende mogelijkheden van decentralisatie
waarbij dc mogelijkheid van een drietal Vor
men wordt besproken. t
Deze decentralisatie kan de hygiënische,
sociale en morcele gevaren van de groote
stad afwenden of verminderen.
Echter wordt ook gewezen op de bezwaren,
die een ver doorgevoerde decentralisatie aan
kleven, als de noodzakelijkheid van een
veel groote re te bebouwen oppervlakte en
verwoesting van de schoooe naturu.
De commissie legt er evenwel den vollen
nadruk op, dat de bezwaren, die het gestadig
uitbreiden van de groote stad opleveren, op
den duur haast onoplosbaar worden.
Voor duizenden menschcn worden de af
standen steeds grooter en de oude stad is
op het huidige verkeer niet berekend, ten
zij men niet voor groote offers terugdeinst.
Bouwterrein is trouwens moeilijk te verkrij
gen en de loonkosten stijgen onevenredig,
waardoor de belastingdruk toeneemt
Van de cultureele voordeden eener groote
stad kunnen maar enkelen ten volle gebruik
maken. Wel zijn in een kleine plaats de
cultuurmogelijkheden geringer, maar de sa
menhang is grooter en de geestelijke eenheid
gezonder.
De vraag waar het op aankomt is, op welk
cultuurpeil staat het volk. Nu dunkt ons
dat men in onze tijd veel voor cultuur voelt
wat in wezen decadentie is. En in dit op
zicht biedt dc groote stad ongetwijfeld meer
dan de kleinere nederzettingen. Van de laat
ste kan een bewarende invloed uitgaan.
Land- en Tuinbouw
DE AANVOER OP DE VEEMARKTEN.
In 1928 bedroegen de totaal aanvoeren op
de veemarkten in ons land meer dan
2.700.000 stuks, en wel Rotterdam met
348.000 stuks, Leeuwarden met 278.000 Leiden
met 2-53.000. Groningen met 194 000. Purme-
rend met 162000. Utrecht met 159.00<k Am
sterdam met 153 000, Snerk met 431.600,
Gouda met 130 000, Zwolle met 116.000, 's-Her-
togenbosch met 111.000 en Delft met 102000
Wat runderen betreft, In 1928 werden
1.119 000 runderen aangevoerd en verder
1,245 000, varkens, 273.000 schapen en 77.000
paarden. Wat de aanvoer van rundvee be
treft was Rotterdam nummer één waarop
volgden Leeuwarden, Utrecht, Amsterdam,
Zwolle, Groningen, Purmerend, 's-Hertögcn-
bosch. Leiden. Sneck.
Rotterdam had een aanvoer van 222.000 en
Leeuwarden van 133.000 stuks.
Gouda was nummer één wrt de aanvoer
van varkens betreft en wel met 1'0 000 stuks
Daarop vol«ren Leiden met 100010. Leeuwar
den met 80 000. Wolveea met 79000. Amster-
dam met 73 000 stuks, Delft mef 08 000 stuks.
Rotterdam en Groningen met 63 000 stuks.
De grootste schapenmarkt is Leidén met
.000 stuks, daarna volgt frorrihgert met
61.000. f erivrrden met .57.000. Ptirmpcpnd
55 000. Rotterdam re-t 000, Snëclc mot
37.000 en Sdhagcn met 20.000.
GROEI JTENVEILINGEN.
Te Gorinchem is een vereeniglng wan
tuinders opgericht, om te komen .tof de
stichting van een coöp. groenten- en.fpuit-
"VeiliYtg.
RA DION A CHTVORSTBÉ RIUHTEN.
Aan belanghebbenden wordt medegedeeld,
dat totV nadere annkortiging nachtvorstver-
wacht/ngen rcdsotelefonrch worden geseind
het stat',on van het Kon. Ned. Meteorol.
Instituut te De Bilt (P.T.M.).
IVze berichten worden uitgevonden'op de
go'flcngte 1470 M. te 3 45 nar ram. en te 8
r nam. Amsterdamschen tijd (in het laatste
ral na het gewone avondwerbericht). Van
15 Hei si geschiedt de uitzending te 3/5 uur
nam. en te 9 uur nam. Amsterd. zomertijd.
Kunst en Letteren.
Uit Oost-ïndië
VUIL MAKASSER.
Abnormaal hocg Sterftecijfer.
Er zijn op Java vele steden, strevend naar
den lauwer: de vuilste stad van dit eiland
te zijn, schrijft Z. in het Socr. Hbl., waarna
echter een beschrijving volgt van toestan
den in steden in dc buitengewesten. Hiervan
wordt verder Makasser terdege onder de
loupe genomen.
Tot beoordeeling van die toestanden wor
den verder gegeven do sterftecijfers, ov-r de
laatste vier jaren van de kampongs Taba-
ringan, Paotere en Goesoeng:
sterfte in 1925
41 pro mille
48
1928
kampong Mallimongan:
sterfte
95
Sinds jaar en dag laat men de Ramnongs
over p^n, verwaarloozing cn grenzenlooze
vervuiling. De gemeente heeft geen geld voor
het omvangrijke yn kostbare wérk der as
salneeriftg; de begrooting heeft zeer beschei
den ch'mensies.
Toch moet er iets worden gedaan om een
einde te maken aan een toestand welke het
karakter kriigt cener calamiteit
Met voldoening dient te worden erkend dat
de gemeente, nam- den stand harer heschei-
den financiën, alles doet wat mogelijk is.
Leger en Vloot.
EEN I.TITRAILLEUSELEGER.
Do grootste mogendheden machteloos?
In Zwitserland moet volgens het „Hbl."
1926
1928
Dit
verschenen zijn van een kolo-
«ua.iu ««.n leger van talloozc mitrailleu-
«0 pro mille scs hpt ecn.;frP afdccn(le wapcn wordt ge-
noemd van kleine volkeren tegen groote
mogendheden. Hrt bestaande leger moet
daartoe veranderd In een mjiraillouse-tegcr.
kan zeggen dat de gemiddelde sterfte j Reeds vóór den grootén oorlog ijverde dc
c!e Inlanders ter hoofdplaats ICIakns- Nederlandsche kolonel Verberne voor een
geveer vijftig procent hnoger is dan 1 stortte mitrts: llwisrêmvarcnInjr als de op
liet eiland Java. i lossing/voor onze Nederlandsche land'svcr-
s ontstellend en wio weet hoevéél tien- (lediging. I-Iij achtte toen nnodig 30.000 lichte
duizelden tnciwhen'c ons d.-v.i verwoarloo- nv'trai Ileuses op drievoetjes,
z' -g <!er eerste hygiënische maatregelen - D? Zwitsersche kolonel zegt nog in zijn
i "i v/ij verhoring van levensduur zou- rcchure: De overgang tot het mitrailbuse-
l' kurnen re -.•.••! in veriies van In- g-r :s sper ia al voor kleine volken onafwi'*-
v ia in den loop des tj'ds heeft gek":* r cn dri- c/nde noodzaak geworden. 7 j
Lr is pvrlcuiu mc- "u n* t hun hu «1 ge bewapening we -
lc:'rT jaar ui T.den in ;.";i de legers van dc groote bure
hm v.ui. 'i, is voor I'. pover kop jpet nadruk.cn met vol
1: i ml)!1 iv,''o,\en: uwen verklaard werden, dat de legers
V.' i r i (•••nnilv.ronrle cij dnr machtigste mogendheden met har-
leis 'i ziekte en sterfte de aandacht dcrjhu'dige bewapening tegen een mittrailleus'.
Regepring. leger van een klein volk weerloos zijn".
DE SCHOOLKRANT.
Onze tijd kan men haast wel zeggen, is de
tijd van de krant. Niemand kan er meer
buiten, iedereen snakt 's avQnds napr het
oogenblik dat drze vriend van alle huisge-
nootcn dc deur komt binnenvallen.
Zelfs de jeugd heeft tegenwoordig een
ruime keus uit een keurcollectie van bladen
tijdschriften.
Om de kinderen wat in te leiden in de
gewichtige taak, die hen later wacht:" het
geregeld lezen van hun dagblad, geeft de
firma Gebr. Zomer Kcunig, te Wagenin-
gen, een vcertlendaapsch blaadie uit, onder
den naam „Dc Schoolkrant". Dit blaadje,
dat telkens acht bladzijden groot is, bevat
al de rubrieken die een zichzelf respectee-
rend dagblad hcort te bezitten: het begint
met de rubriek Bu'tcnland, het heeft een
rubriek Binnenland, een rubriek Gemengd
Nieuws, Kerk en School, Feuilleton, enz.
Het blad heeft thans z'n zesde jaargang
bijna vervuld, 1 Mei begint de zevende. Wie
zcu niet graag z'n kinderen verblijden-met
een abonnement erop. Vooral niet, nu hot
blad onder redactie staat van iemand die
cl zooveel voor onze jeugd gedaan heeft als
de heer J. C. de Koning te Hillegom, den
nangenamen en smakeli'ken verteller, die
het oor der jeugd weet-te boeien.
JOZEF VAN DEN E7NDE. t
„Eerste Vlaamscke muziekcriticus vaa
DE 2000STE ARBEIDER IN DIENST.
Dezer dagen nam de fabrikant ran de welbekende Karei 1 Sigare-n de 2000ste arbeider
in dienst. Van deze fabriek geven wc hier een foto van een der sigarenmakerszalen.
voor Tinels „Godelieye", Mestdaghs „Zege
van GroeningheBenoits „Schelde", en an
dere, thematische ontledingen, waarvan
Hullebroeck getuigt, dat ze „onberispelijk
waren en aantoonen den opmerkzamen
geest, het diep gevoel en de groote geest
drift van den schrijver". Dezelfde schrijver
getuigt van hem, dat hij was „de eerste
Vlaamsche muziekcriticus van ons land".
ERNSTIGE LIEDEREN.
Mevr. E. van Haften—Berghuys compo
neerde een 7-tal ernstige liederen voor een
ngstem met pianobegeleiding en deed de
zen bundel bij G. v.. Eek en Co. te Den Haag
het licht zien.
Het zijn 5 Hollandsche en Duitsche liede
ren. De bewerking geschiedde voor een mid
denstem
De begeleiding en de zangstem zijn een
vdudig en vallen dus vrijwel onder ieders»
bereik.
Er is in deze liederen wel een en ander
dat doet denken aan -Cath. v. Rennes
Ten gebruike voor 't Christelijk gezin en
bij Verschillende gelegenheden, is hel werk
van mevr., v. Haften zeer aan te bevelen.
Vooral het „Naar Huis" doet weldadig aan
bij 't zingen.
„EIGEN VOLK".
Het vierde nummer van „Eigen Volk", al
gemeen tjdschrift voor Volkskunde cn dia- j
lect voor Nederland, Oost- cn t d-Indié,
Vlaanderen, Zuid-Afrika en Noord-Ar.icrika
begint met een artikel van Mr. E. Fran-
q u i n e t over watergeesten in Limburg.
Deze schets is geschreven naar aanleiding
van wat C Bakker in het Januari nummer
schreef over Watergeesten in Broek in Wa
terland. Limburg is wel een sagenland, waar
geen waterland, vandaar dat de schrijver
tiaar één waschechtén watergeest heeft kun
nen vinden, „het mannetje-met-den-haak
Behalve bekende sagenbundels van Wel
ters en Kemp, kon de schrijver ook putten
uit een rijke bron- van mondelinge overle
vering,waardoor 'zijn opstel zeker aan
waarde heeft gewonnen.
Onder het hoofd Oud-Limburgsche Volks
gebruiken behandelt A. V/ elirens „de
Wösch", en „de Kroetwösch".
H. Bcrgmans-Beins geeft, ccn rijtje
woorden die in Oost Drente gebruikelijk zijn,
en die gel ken op Texelschc woorden met
overeenkomstige bcteckcnis. Hierbij mege de
opmerking gemaakt worden, dat „stroffe-
len" in de zin van struikelen, heden t"n dage
ook in de provincie Friesland neg in ge
bruik is, en dat \ei"'er snaorske (schoon
zuster) cn toen (hek tct afsluiting, omhei
ning), woorden zijn van oud-gcrmaanschen
zoodat het dus geen verwondering be
hoeft te baren,, dat ze in verschillende deelen
i het gcrmaansche taalgebied voorkomen,
het Angelsaksisch van Koning Alfred
(eind negende eeuw) komt het eerstgenoem-
le voor in dezelfde betockcnis, als snoru
u oe), en in het Duitsch kent men het
croudcnle cn dialcktisehc Schnur. „Toen"
s natuurlijk het Duitsche Zaun, Neder-
landsph tuin. Engclsch town. Het merkwaar
dat het in Oost Drente dc oorspron
kcTijlce oudgermaansche be teekenis vrijwel
heeft bch-u len, evenals in het Duitsch, wat
dus voor Drente niet zooiets buitengewoon
opvallend is. „Enter" voor éénjarig dier,
vindt men ook in Friesland voor éénjarig
rund.
Verder heeft dit nummer bijdrage van P
Groen, Het Maria Magdalenaland, en van
JozofCo melissen, iets over de folklore
der ambachten.
Ten besluite Bibliografie, Vraag en Ant
woord en Leestafel.
Dit tijdschrift wordt uitgegeven door -Ie
uitgevers compagnie De Branding te Dc
Bilt (Utr.)
PARTICULIERE LEESBIBLIOTHEKEN.
Er zijn openbare leesbibliotheken. Helaas
slechts ccn paar Christelijke, zoodat het zaak
is voor ouders scherp toezicht te houden op
de lectuur die hun kinderen eventueel uit
openbare lecsinrichtingen betrekken.
Nu zijn er ook particuliere bibliotheken.
De een houdt een kruidenierswinkel, de an
der drijft ccn water- en vuurncrinkje de
derde opent ccn leesbibliotheek. We kennen
er een, die enom veel Schünd bevat, en
daarom tal van lezers trekt.
Als tegenwicht werden en 'vorden soms
door onze menschcn Christelijke inrichtin-
Dezer dagen overleed te Maastricht pint- gen geopend,
seling in den ouderdom van 49 jaar do Loffelijk: Alleen maar: de exploitant
Vlaamsche uitgeweken activist Jozef van moet derzake kundig zijn want anders z jn
den Eynde. dc gevolgen funest. Zoo deelt de „Ncdcrl.
Prof. Dr. Reimond Spelccrs hield aan het Bihliogr," oen geval mee, dat in een Chr.
graf op een wijze zooals hij alleen dat vc> leesbibliotheek, die uitsluitend Christelijke
mag een ontroerende toespraak, waarin hij menschcn als cliënten telt, een tweetal boe
len Eynde's' leven en beteckenis ken voorkwamen die dc pornografie beden
karakteriseerde: kelijk naderden.
Schrijver van het letterlievend genoot- „Hebt u die boeken gelezen?" vroegen wij.
schap „Met Tijd en Vlijt", en van den so- „Denkt u. dat ik tijd heb, cm alle boeken te
cialen sprekersbond, hoofdopsteller van lezen, die ik aanschaf!" was de wedervraag.
.Ons Leven", het heerlijke studentenblad. „Ik heb waarempel wel wat anders te doen!"
stichtte hij met zijn vrienden „Als 't Pest", „Maar hoe komt u er dan toe, dergelijke
het eerste blad, dat de activistische Idéo boeken aan te schaffen?" vroegen wil weer.
aht la lettre" verkondigde. „Wel. zij hadden zoo n aardigen titel en
Hij bracht tot heerlijken bloei het Alge- er stonden zulke leuke plaatjes op den om
meen Vlaamsch Verhond. dat de splitsing slag. Ik dacht, lat het jeugdlectuur was!"
huldigde van Walen en Vlamingen en het Dc schrijver heeft gelijk:
rototype v/as der later door de activisten „Iemand, die wagens, schuiten of maske-
■oerde Bestuurlijke Snlitsing. Hii zelf radepakken verhuurt, slaat niet gelijk met
htto en componeerde het verhonds!ie t. iemand die hoeken verhuurt. De laatste hoeft
Hij stichtte de ..Kunstkamer" pn vestigde veel grooter verantwoording, omdat liet
het verfranr"hte Rri>ccoi den Vi"am*"*,,en verhuren van verkeerde boeken of van hoo-
thnndel „F'"ndrh": liof te Rru.eral bo- ken aan verkeerde personen oen zeer ra-
dien vere-huren h-rt kunstblad „De I deeligen invloed o de lez rs kan hebben.'
Vl«"msehe Kunstkamer". Tegen allerlei, vaak obscure lees,gelegen
Z;in voorn""^!=te verdienste lag evenwel heden te waarschuwen, is op deze p'anis
n het gebied der muziek: ze'f een niet on- pnnoodig Maar het is wel heel treurig, nis
•erdienstehik heoefenacr der mi"!ek. sten- blijkens bovenvermeld geval sommig" Chr.
Ie hif ge'del"k en zedelijk men'geen der i aarticuilere leesbibliotheken zóó ondesku'*
opkomende Vlnnmsche comnonïsten, he- dig worden gedreven, dat de ving dc lading
zorgde opvoeringen hunner werken, schreef niet dekt Wie als Christenmensch aan jong
en oud boeken verh urt stelle zich toch be
hoorlijk op de hocgte van 7 moreel gehalte
zijner waar, o4 hij winne raad in bij tot oor-
deelcn bevoegden.
UIT HET SOCIALE LEVEN.
PROT. CHR. PATROONS
VAKORGANISATIE.
Radio Nieuws.
HUTZEN (336.3 n*
S3 April.
JU* M.) (KRO.
(fetfletiRiir halfuurtje 12 T(JJ-
J.10
1 Gr wn of ot
lorsWWS»
♦S KookpraatJ#. I.U
Knlpcur»»!*. 304 Gram».
Microfoon-debutante». *.01T.ll Con*
cert. 6.01—8-30 Cockonbalfuurtje. «.Jé—10 Con-
eert. to l'ersber. 10—tl V*©puUlr concert, tl—
12 Muiiek.
PAVENTKY <1MJ M-> té.M Kerhdlenet 11»*
Kookpruatje. Il iO Gramofoon. 11.30 Concert. t.5t
—3.20 OrkcsL 2.50 MuiJeklea. J.50 Mustek. 3.3S
Fraoache lea. 20 Orkest. 4-SJ Voor de scholen.
4.50 Orkest. 5.S6 Kin dor uurtje- 6 20 Gedichten-
voorlozlns. *«3 Nlouweber-
Nieui
Muziek.
TARIJS ..Radio rnrte- »tT<4 M-t 13.50—
Orkest. 4.é5—5.ft5 Orkeet. *.**—3.ié Grawofoo».
8.50—11.10 Muziek.
I^VNGENBERO (4*3 M.) 35
foo'v 13.351.50 Orkest-
7.20 Uit Duttsobe opera'*
ZblESEN (1049 M.) 11 20—4.30 Ler(n?en.
5-20 Orkest 5.30-
ultiendtngr. Lmarna r
Proef beeldultsendlng.
HAMBURG (1M.I M.) 10.50 MuztckutUendtn*
kéét. 9.50
T.ÏO Lezingen. 7.30 Operet»*-
-hten. laoö—10.31
3.35Orkest. 5.35 Muziek. 7-1» Or-
:ert *.Sé Gn
OMtac M April.
m -tek. 5.45—'2'™1'0"*
7.18—7.45 Gé-
ndh-fs-hstfn»!-*'». 10 '5 PopuUlT concert,
li Persber. 1030— 11-éé Muziek.
HET WArr.T DER D. C.
itleh Broadcristlnr^Cor^oratloa^^ de^*
eeMl-ruteltlk°op hpt reMed van
volksontvrlkkr
p ar. vo»
wapen. d*t de
•ek dei
^rk. TV radio vrerk
fcest-ande uit da he eren T.
Ia. van der Bom, A. Borst Pzn., H. D enier.
M. J. van Oord, AReyers en Mr H. H.
Steneher, heeft dezer dagen aan hot bestuur
der Chr. Weikgeversverceniging een rapport
doen toekomen terzake van het vraagstuk
der Protestantsch Christelijke Patroonsvak-
organ sat ie.
Dit goed gedocumenteerde en helder ge
stelde rappoit gaat al'ereerst de geschiedenis
van het vraagstuk ra, memoreert referaten
van Mr P. S. Gerbrandy en Prof. Sloto naker
de B'.uïne over deza materie ea komt dan
tot de volgende conclusie:
Hoewel het vraagstuk der Christelijke Pa-
trconsvakor-ar.icatie v.*al principieel behan
deld :s, heeft de (Chr. Werkgevers-) Veree-
nigihg zich tot dusver riet uitgelaten over de
vraag of het Christelijk beginsel den eisch van
Christelijke Patroonsvckorganisatio stulL Om
pract sche redenen heeft de Vereen!ging zich
bereid verklaard deze zaak ter nand te ne
men, evenwel tot durver zonder eenig resul
taat, omdat in geen erkel bcd:ijf, waar zulks
mogelijk zou zijn, de behoefte daaraan alge
meen gebleken is.
Vervolgens bespreekt het rapport hoe de
patroonsorganisatie is ontstaan, wat ha
kenmerkende eigenschappen (behoren t
zyn cn v.aarin zjj haar doelstelling vindt
Fet ,onder5che d tusschen patroins- ei
orderneirerrvei-enigingen, det in Dieroer
,De ontwikkeling tot bedrijfsorganisatie''
gemarkt wordt, werkt hier zeer verhe'deren.l.
De patroonsvrkvereeniging v'ndt haar doel
allermeest in het bevorderen van de belander
van het vak. zoowel door mede te werken aar
de regeling der arbeidsvoorwaarden in der
ruimstm zin (patroon sverccni ging)
door a'.le belangen van het vak zelf
staan (ondernemersvereen'g ng),
ander evenwel met inachteming van het a'ge-
meen belang en met eerbiediging van de por- DCOR EEN AUTO GEEOOD.
soonli'ke levens- en wereldbeschouwing der
vak-cnoctcn. Te Best (NTr werd op een kruispunt e®a
De werkgsversvereeniging heeft vanuit de 21-jarig meisje door een auto aangereden en
levens- en wereldbeschouwing harer leden de I onmiddellijk gcdcod. In dc auto zat een
algemeene maatschappelijke en cconom4-che noenheor uit Delft, die tijdelijk te Eindhoven
vraagstukken te bestudseren, te «üen aanzien werkzaam j
haar standpunt te bepalen, de toepassing daar-
van -in het leven aan te wijzen en nv»de te
werken aan de op ossing van vraagstukken
van socialen en econcniischen aard, daai*bij
o:k speciaal de belangen van den patroor.s-
sland voorstaande.
Veel van hetgeen door voorstanders der
Chr. Patrcor.si
kan ook door een wc. k gevers vereenig ng als,
star.dsvercenïging onderschreven vorder. I
T.esten nog twee vragen: de prFnctpleele. of
het ccn elsch van Christelijk beginsel is. dat
de Christen z'ch bjj de belangenbehartiging Nog steeds wordt cr jacht gemaakt op den
afzonderlijk organiseert en de practiscne, walvisch. Zelfs verkrijgt de vangst in do
of in verband met andere omstandigheden zeeën van de Zuidpool een steeds grooterc
Chr. organisatie geëischt wordt. uitbreiding, omdat men er in geslaagd is
De principicele vraag wordt door de rap-1 langs chemlschen weg de ruwe traan vol-
poiteurs n et bevestigend beantwoord. In «ie komen zuiver en reukloos te maken tot een
li. Schrift zijn ten dezen geen regels noutraal vet dat geschikt is voor industrieels
gegeven. De roeping «les Christens leidt niet doeleinden. In 1928 werden plm. 1.600-000
tot afzondering. «aten traan \erkregcn of 230.000 ton meer
Wat de prrctirchc vraag hetrctt, met een dan in 1927. Deze werden grootrndeels var-
rchtskvrcstle" heeft dit niets t- maken.
Gemengd Nieuws.
EOSCHBRANDEN IN HET GOOL
Tc Hilversum geraakte door vonken uit
en locomotief de heide achter het gemeente-
.ijk sportpark in brand. De sterke wind
r dreef de vlammen in de richting van d«
1 j Waschmeer waar tij een sparrenbosch aan-
tastten cn vernielden. De brandweer en dé
i politie trachtten met kracht den vdfrtgang
van het vuur te stuiten. Zij werden daarbij
jdnor voetballers terzijde gestaan. Dc groot®
i hitte maakte het hlusschingswerk echter hij*
1 na onmogelijk. Zelfs verschroeiden enkel®
kleed'ngstukken van de helpende voetbal
lers. H' t gelukte niettemin den brand na d«
vernieling van het sparrenbosch te stuiten,
voor tè Vijf 11 A- heide en een H.A. boseh waren in»
:en cn middels afgebrand.
BELANCRIJKE VERANDERING.
Naar wij vernemen ligt het In het voorn®-
in n van den Minister van Defensie om zeer
binnenkort de 3o cn 4e Compagnie Hospitaal
soldaten saam te voegen. De 4o Compagni®
DE TRAAN VAN DEN WALVISCH.
Zuidpool, daar
is hier Chijstenjk - anti- ,|0 walvisch u t «'e Noordelijke IJszee vc®
i janpj jg dcor d(, _\orcn,
De voornaamste koopers van de traan zijn
thans Nederland, Duitschland Italié en da
Ven-enigde Staten. Deze gebruiken thans
jaarlijks ongeveer 1 millioen ton traan. Da
grootste verbruiker In Europa is de Marga»
line unie (Jurgrns cn Van den Bergh).
De te-enrte.l
christelijk. In een antichristelijke organisa*
behoort de Christen niet thuis, evenmin als
in een kring' waar de mogslykhe'd bestaat,
«lat speciaal christelijke belangen ia het ge
drang komen.
Het bedrijfsleven vormt een eenheid en i?
een gemeenschap van arbeid en he nng, om
vattende allen, die in het bedrijf hun ba-
san vinden.
Spl tsing in den kring van het be«lrijf is
dan ook slechts in zeer bepaald® ge vallen toe
laatbaar. Ieder geval disnt afzonderlijk
beoordeeld te worden.
Voor ccn beroep op de consciëntie alijve
Gelden dan voor de patroons nnd^re nor
en dan voor de nrfcwders? zoo vra--t netDE LAMPEDAPPEN VAN SOMi.:
rapport ten slotte. En het antwoord luidt,
hier wel hst verschil tusschen patroons-
or.dcrnemersorganisat e in 't oog gehouden tl'u
moet werden. Ontkend wordt «venwel, dat hier i
tweeërlei regel wordt toegepast. I
t ideaal tlyft: één organisatie voor a'JéRotterdam, «.o tweede zaakwaarnemer al-
bedrij'sgenootea (zooals di Engelrehe trad - rasp. wegens verduistering cn wegené
irions), dceh warr hier tc lande een seherpe I heling waren
inti-chr'stclijke klasserstrjjds'cer /at krer r1 J'A Ja.
>p de meerderheid der arke'ders,
liserssie ov-rbodlg.
Rechtzaken.
LSDIJK.
Hooge Raad heeft vernietigd
onnis van liet Huagsrh Gerechtshof,
waarbij mej. L. v. B. en k'. J. K., de eerste
eigenares van een lampekappeuzoak te
den Chrtitsn-arbcid r h
laatste woord gesoreken. Voor «Ie patroo
z\jn deze omstandigheden er echter riet
oroordeeld tot 6 maanden en
gevangenisstraf in de bekend®
verdar? iaiïipekappenaffoire, vvaarhfj een boer uit
i sainmelsdijk het slacJitoffer was geworden
1 MP li I. I I t. I An An A p A A I'
i naar
STAKENDE WERKLOOZEN.
e<m honderdtal we.klcozen
;>jn uit Amsterdam en b'j de
Te Be'len z
lie afkomstig
iormr."/a e van de Ec'lerstroom t
r^-tcld hedenmorgen in ftak'ng grgaan. Da
«den zcu zijn veu h ller.de grieven, terwijl
oort*. cm hccgcr loon gevrca d wordt. Da
mogelijkhchl beetaat dat de etaVing zich zal
uitbreiden de*karakken te Lhccbroo'.c en
cmater. G'stcrmorgen !s de rijks'nspecteur
EEN INTERNATIONALE INBREKER.
Voor de Rechtbank te Groningen stond te
recht de Spanjaard Basterrechia. die in den
nacht van 13 op 14 Augustus 1028 heeft in
gebroken in den goud- cn zilvcnvinkol van
de firma P. Kiestra te Groningen. Deze in
ternationale inbreker werd te Antwerpen
gevat cn vandaar nar.r Arnhem overge
bracht. Gebleken is drt hij. behalve an:i dc
inbraak bij «l.- firmn Kiestra, waar hij zich
meester mrrkl" \an een Lu t ter waard®
van plm. f 10.000, ook schu'dig Is geweest
aan de inbraken die in Juni 1928 zijn g»-
plrepd in Arnhem, Utrecht en Amstenlam.
Beden H<'t O.M. crschte drie Jaren govang«nI>
straf.
