te
DINSDAG 23 APRIL 1929 EERSTE BLAD PAG. 3
ZWIJNDBEGHTS
NIEUWE BURGEMEESTER.
INSTALLATIE VAN DEN HEER
J. A. J. JANSEN MANESCHIJN.
De plechtigheid te Zwijndrecht.
Gister had de installajie plaats van den
lieu.en burgemeester van Zwijndrecht, den
icer J. A. J. Jansen Maneschijn.
Öen, at
tond.
De veerpont had de vlaggen in top cn aan
i overzijde zag men reeds de vlag-Kin, vlag
getjes en lampions, waarmee hel Veer plein
rensierd was.
Er was flinke belangstelling op het Veer-
>lein, toen even vóór 3 uur per extra veer-
[KMit de fami.ie Jansen in twee auto's arri
veerde.
In de overvolle Raadzaal werkten we, be-
alve de familieleden, o^ni. op burgemeester
(je Gaay Fortman, wethouders Reinhard',
Sanders, Van Huiden, gemeente secretaris
Mr. K. J. Poll, oud-wethouders Dr. Th. Sloop
en Z. van Schelt, allen te Dordrecht; Meijer
de Vries. Riiksins^ec'eur Werkverschaffing.
Den Haag; J. A. Vis en Ir. C. J. Drocgendijk,
VCr. Bieshosch Dordrecht; G F. Boulogne,
vertegenwoordigend do Nat. Landstorm-
Comm.; bung. Van Rees en weth. C. Boze
rner, Fapenr'irecht; burg. Diepenhorst, Gics-
jen Nieuwkerk; burg. Klein, Ridderkerk-
burg. Van Aken, Hardinxve-ti; burg. Knop
nelhout. H.-I.-Am'^acht; burg, Jhr. Beelaerto
tan Blokland, Heer'ansdam; S. Hocgrira.
Véórbedrijf Dordrech'; A. Groenendük, Rot
terdam; De raadsleden M. Scheepbouwer.
Mr. Dr. J. van Bruggen, C. M. Diclce, H Wet
eelaar. J. K Ouborg, N. H. Scheukog?!. N. do
Visser; D. W. Okker, dir. Chr. Kweekschool,
Mr. F. G. Rers, adv. .en nroc., Brouwer, M
Ridders, oud-raads'id, allen te Dordrecht;
P C. J van der Slikke. ar's, J. Eke -rans,
arts, Ds. A. Rolloos, Ds. Trillaard, Ds, Meije-
rir.g, P. Stoop, oud-wethouder, A. Los Bzn..
oud-raadslid, A. Kcoijmans, oud-gem.on'v
j". W. Postcma, Rijksontvanger, J. van dcr
Bas. dir. Pos-'kantoor. direetie Jurgens Olis
fabrieken, directie Ver Chem. Fahr., dir
2ou ziederij v.h. J. de Bondt, dir. Howard
en Co., dir. A. Visser en Co, Houtimporr,
tjsti'ur Groenten- en F rui'veiling, Boeren
eenbink, L. B. van dcr Slikke en M. F
Dij terlinde, hcofdon der schcVn, vertogen-
tecordigers pers, gemeente ontvanger, direc
teur Gasfabriek, gemeente-architect en am i-
fenaren tér Secretarie, i-specteur van poli
p al en ven Zvviind-rc'cht.
pc beer Jac. Bezemer. loco-hurgemces'er,
toentde vergadering irct gebed, waarna de
geciyaris voorlezing doet van het Koninklijk
Bes/uit, houdende benoeming van den heer
J. A. J. Jansen tot burgemeester van Zwijn-
Idrecht.
De voorzit'or verzocht don secretaris, den
Seer W. J. van- der Veen en We'h. Reijer>
dei benoemden burgemeester binnen te
fcidon.
Daarna spreekt dc h"cr Bezemer een re Je
Uit. v.aorin hij om. eeid?:
Wij zijn vol vertrouwen, dat het U geluk
ken za.' als Burgemeester U de rechte
man op de rechte plaa s te toonen. Zwijn
drecht Is een gemeen- e met vele ontwikkc-
Jjrgsmogelijkhccon. Kr zit in onze gemeente
perspec'.ief. In haar werken nog jeugdkrach
Su.
ten, niettegenstaande haar geboortejaar in
het gn.ee verleden schuil gaat Het zal Uw
aak zijn de ontwikkeling te leiden in de
juiste banen, waarbij wij ver.rouwen, dal
i.iet ruimte van blik voor hetgeen ons om
ringt, Zwijndrechts wezenlijk belang Uw
eenig oogmerk zal zijn.
Wij hopan, dat met Uw komst alhier, voor
deze go.neen.e een periode van nieuwen
bloei zioh zal onts uiten, haar welvaren door
Uw burgemeesterschap zal worden bevor
derd en de historie eens melding zal kun
nen maken van welvaart en zegen, die on
der Uw bestuur Zwijndrecht en haar Inge
zetenen is ten deel gevallen.
De nieuwe burgemeester sprak daarop;
Toen mijn ambtsvoorganger zijn taak
aanvaardde, overschaduwde de wereldoorlog
het geheeie economische leven. Nu is er al-
lerv.ege een herleving cn opbloei waar te
nemen.
De goede naam van Zwijndrecht is door
zijn takken van Industrie tot ver over de
landgrenzen bekend. Maar ook op ander
gebied van het s reven naar welvaart heef
het een internationale reputatie. Ik bedorl
den tuinbouw. De nijvere burgers van
Zwijndrecht hebben op dit terrein de teeke
nen des üjds verstaan, cn zich aangepas.
aan nieuwe vormen en methoden. De tuin
bouw is hier vrijwel industrie geworden
Op dtzen weg moet worden voortgegaan,
opdat Zwijndrecht zijn goeden naam oe
houdt en nog \ers evigt. Mooi is de taak oni
aan den bloei ven een gemeente als fl-'e
mogen medewerken. Ook moei.ijk. ir
waar leven is, is beweging; komen wrijvin
gen en botsingen voor. Het geven van iel
ding kan dan soms verre van gemakkelijk
zijn.
Ik doe hier een beroep op U, mMnelue
ren, die als leden vsn den Raad het v r
trouwen der burgerij genieten, om mij te
steunen en te schragen. Ik vraag U oni Uw
er i.iek niet ie sparen, maar ook, om met
Uw r.rit'ek steels het beste voor de gemeen
te te willen zoeken. Ik kom tot U alien, ge^
heel onbevangen cn onbo\ooroordeeld. ICom
mij ook zoo tegemoet. In het bijzonder vraag
ik U, mijne heeren We houders cn mijn
heer de Secretaris ,om Uw s cun cn mole
werking. Ik weet wat een eensgezind do.
lege van Burgemeesters en wethoudei..
voor een gemeente beteekent. De vriendc
ijke wijze, waarop gij mij zijt tegemoet ge
komen en de manier, waarop gij, mijnheel
de Voorzitier, mij zooeven hebt willen in
stalleeren, zijn mij er borg voor, dat onze
samenwerking een aangename zal zijn.
Op allen, die in dienst der gemeente
arbeid'en, ambtenaren en werklieden, hoog
of laag geplaatst, doe ik een beroep, om iti
mij te willen zien u-.v medewerker aan den
bloei dei gemeente, die steun vraagt en ook
gaarne steun wil geven.
Na afloop van dc plechtigheid maakten
allen van de gelegc-ul.ei.I gebruik den bur
grmeester ie complin- teeren.
Te circa ha fvijf kwai.f Jurgens' Harmonie
korps den nieuwen ambtsdrager tp het Veer
plein een sereuad brengen.
Kerknieuws.
KARL EARTH.
Een voor dc publicatie ecnigszlns vereen
voudigd en breeder toegelicht referaat, door
Dr. J. Hoek, van Den Haag, vcor den plaat
selijke» kri.-g der N.D.D.D. gehouden over:
„Itarl Barlih", is thans bij de Uitgevers-Mij. J.
H. Kok te lvaarïpón in hellicht verschenen.
Dr. Hoek b.g.ut met een en anocr te zeg
gen over het dool van Barth's optreden cn
werk. Zijn z.g.n. theologie is eigenlijk nul
meer dan een gezichtspunt. Hij wil epkol
een kajilteekening bij alle bestaande theqio
gieën geven en alleen een correctief bieden.
Dat de lente van zijn roformatorischo bood
schap toch spoedig door een scholastlschon
herfst gevolgd is. komt, zco zegt Barih zelf,
cmdat hij in pleats van de trapleuning van
den kerktoren zijn klokketouw greep cn zoo
kv/am hij tot de profetenhouding.
Na in 't kort den levensloop van Karl Bartn
gereleveerd tc hrhbon (hij is nog een tijd
lang vurig socialist geweest), wijst Dr. Hoek
erop, dat de aanleiding van Barth's optreden
is geweest het spoeirlo prcdikahtenproblceni
dat to wijten is aan het ïeligicus individua
lisme en het historisch relativisme der mo
derne theologie. Het „waagstuk van de pre
diking" heeft Barth altijd zwaar gewogen
Dat is uitgangspunt, centrum en doel van
zijn „dogmatiek waardoor zijn werk zoc
theologisch-practisch wordt Het karakter van
zijn optreden ligt in een zijner principan, nl.
om persoon en zaak nooit van elkander te
scheiden en in zijn dialectische methode,
waarbij, volgens hem, ons denken en spre
ken de zigzaglijn van ja naar neen cn vaD
neen naar ja moet volgen
Dr. Hoek tracht dan dp belangrijkste van
Barth s opvattingen, waarin hij min of meer
stabiel is, (elke nieuwe druk van zijn Ho
rn. iner-Brief is weer heel anders dan dc vooi
afgannde) weer te geven. Hij doet dat om
trent Barth's getuigenis aamgaar.de God. den
mensoh, Christus, de heilsfeiten en het ge
loof en beschouwing der Schrift.
Zijn verdienste is, dat hij met Schleier
maclier volstrekt heeft afgerekend, alle
schijn-theologie (die haar u.tgangspunt en
object in den mcnsch neracn) resoluut ont
maskert en alle subjectivisme den doodsteek
geeft. Nieuwe klanken zijn dit niet, wijl
Kuyper en Bavinck hun uitgangspunt niet
anders kozen, maar, velen die naar dezen
niet wilden hooren, laten z.ch nu door Bartn
gezeggen. Voorts staat op zijn credit-zijdc.
dat hij weer ernst leert manen met het ge
weldige van Gods openbaring.
Hierna laat Dr. Hoek zijn critiek op Barth
volgen, bctoogend dat deze op rprcr dan één
punt vun de oude Gereformeerde lijn afwijkt
i-lij verwijt Barth diens eenzijdigheid (zijn
gebrekkige beschouwing over de immancn
tic Gods in de Gemeente en in de harten der
gelcovigen); dat hij de verlossing alleen toe
komstig ziet; dat hij hem geen plaats is vooi
wedergeboorte, bekecring en subjectieve oi
actieve heiligmaking; dat zijn beschouwing
der religie onschriftuurlijk is; dat zijn dia
lectischa methode verwerpelijk ia cn dat zijn
irrationalisme groot gevaar biedt vcor uit-
loopen op agnosticisme („terwijl God Zich
openbaare, verbergt Hij Zien j. Wal het laat
ste standpunt van Barth betreft, heeft Dr. dc
Hartog omtrent hem uitgesproken: ..de n t-
zich Gereformeerd noemde theoloog met zijn
dialectiek en „onbekende God", met zijn the
olegie des Woords tegepover de theologir
der ervaring loopt gevaar theologie met fik»
.ofift te vereenzelvigen".
Dr. Hoek erkent, dat Barth zeker een boo-'
schap voor ieder heeft, maar hij weiger;
langs Barth's dialectische methode telken*
weer van voren af aan wat wij uit de Schnf.
ontvangen hebben, in de cripi3 te laten Ko
men. De erntrate waarheden nis schepping
en val, de vleeschwordlng des Woords on
dc verlossing door Christus als Middelaa'
cn Borg, werkverbond en genadeverbond vo»
men, z:gt Dr. Hoek, door Gods genade ecu
vast bezit. Hij verwerpt de dialectische span
mng waarin onze theologie zou moeten
stacn. maar aanvaardt de psychologisch»
«panning in ons hart.
Een populair-wetcnschappclijke bcschon
wing over een theoloog die tegenwoordig ve
ler denken en spreken behecrscht, een oe
ehonwlng van uit Gereformeerd standpunt
biedt de publicatie van den Haagschcn pre
dikant Dr. Hoek. Z'j zal velen, die de wer
ken van Barth niet kunnen hestudecren.
welkom zijn. vooral omdat zij nverzichtelij'
heel Barth's „theologie" weergeeft en behan
dclL
HET WERK VAN LAUSANNE*
Het werk van de conferentie te Lausanne in
1027 zal in Augustus as. voortgezet worden
te Malaia in het F. «.gadin-dal in Zwitserland.
Van c'c Conferentie te Lausanne is het
handelde in het Fransch en het Duitsch
esteld cn verkrijgbaar in den' böèkhan-
hemels en de profeet der nieuwe „religie" ver
kondigt, dat het koninkrijk Annam door z\jn
orge'.oof zijn po'.itieke zelfstandigheid verioren
heeft. Kao-Baï zal echter zijn uitverkoren
volk n'et verlaten, maar wil het redden. In
weinig maanden tyds kreeg de „nieuwe leer'*
G00.C00 aanhangers.
Het heeft den schijn, dat de regeering de
nieuwe „religieals revolutionaire partij ver
volgt. Berichten, als zou d; koning van An-
nam tegen de Protestantsche Zending en -egen
de nieuwe „rel gie" decreten hebben xitge-
vaardigd, zijn niet bevestigd.
Sedert 1G74 arbeidt de Roomscbe Zending
ongertoord in Annam. Ruim 400,000 bewoners
zijn Roomseh.
ECONOMIE EN FINANCIEN.
Gemengd Nieuws.
del.
Uit de documenten over de betrekking,
van do Roomscho Kerk tot de beweging van
Lausanne bleek, dat de paus bij zijn afwij
zende houding zich berien op een encycliek
uit 1831, die oorpronkeiijk gericht
gen een vereen'ging, welke een toenadering
tueschcn de Engelsche Staatskerk en hei
Katholicisme beoogde
GODSDIENST VAN ,-KAO DAÏ\
In Annam, esn koninkrijk in Achter-Indiö
onder F'.ansch protectoraat, heeft een manda
rijn, een staatsambtenaar, da ..religie" van
ICao-Daï gesticht, den „hoogsten god*', wien
e's „mindere goden" Laotse, Confucius, Boed
dha en Jezus ter zijde staan. Grondig van
deze „religie1' is de Chineesche aanbidding dés
FELLE BRANDEN.
TAL VAN HUIZEN IN VLAMMEN.
Te Koedijk (N.-H.) brak een felle brand uit
n de bakkerij van Hoogvorst. De brandweer
kon niet voorkomen, dat het vuur overs o?g
naar de be'endende percec'cn. De brandweer
stond machteloos en hulp werd gevraagd
r. de brandweer in Alkmaar, die spoedig
met een metorsnuït ter plaatse was. Toen
werd de brand krachtig aangepakt. Reels
varen drie naburige perceelen aangetast en
de Koedüksche brandweer had groots moeite
het vierde voor den brand te behoeden. V'er-
legen perceelen wer dim inet natge
maakte brandzeilen beschermd. Door den feilen
w nd kwam een vonkenregen op bet rietju
dak van een op 100 ro;ter afstand gelegvn
boerderij van Borst terecht Met behulp van
water en door het uitrukken van het
brandends riet wist men het vuur te stuiten.
Vier perceelen waren intussch°n totaal i.f-
gebrand, n.L de bakkerij van Hoogvorst de
eendenhouderij van Brander, de brandstoffen-
r.aak van Koger, die mede bewoond was door
het gezin van Langendijk, en het hoerenhuis
bewoond door de gezinnen van Kluis en
Te wórd. Zes gezinnen waren dus dakloos
geworden. De brand was zóó fel. dat het niet
mogelijk was iets van de inboedels te redden.
De oorzaak van den brand is onbekend,
perceelen en inboedels zijn verzekerd,
Te Hertel (GldA ontstond brand in dc
woning van den 70 Jarigen E. v. d. Heuvel op
den Maasdijk. De gebrekkige man rn zijn
vrouw konden ternau-vernood gered worden.
Eet pand verbrandde geheel. Het vuur sloeg
over naar het belendende perceel var
Hezeken. Ook het pas gerestaureerde hir's
H. Graste werd een prooi van het vuur. Door
het afslu ten van den electriscl en stroom was
da gemeente een uur in het duister gehuld.
Te Voorthuizen (Gld.) is hei woonhuis
van de wed. A. Gaasbeek, mede bewoond door
mej. A. H. J Rom'nij, door een onbekende
oorzaak, totaal afgebrand. Van den iubo.'del
kon slechts weinig worden gered. Het
bran de was verzekerd.
Te Nieuwe Pckela (Cr.) ontstond brand
in de behuiz'ng van L. Mulder, liet gezin,
bestaande uit man, vrouw en zes kinderen,
Icon slechts enkele kleeren en «Je levende have,
bestaande uit can paar varkens en een grit
redden. Overigens is alles verbrand. Huis en
Ipboedel waren verzekerd.
Te Slochtsren (Gr.) is de rijw'ehaak
van S. Dijkman uitgebrand. Huis. meubilair
en goederenvoorraad waren laag verzekerd.
Een boerderij ernaast geraakte eveneens in
brand, doch deze kon door de brandweer be
houden woiden.
Tengevolge van "het spelen met luciférs
door kleine kinderan is te Egmond aan Z?.e
(N.-H.) een H-A. van de helmbeplanting der
du.nen verloren gegaan.
-Te Medemblik (N. H.) Is het percozl
Makkes aan de Oosterhaven totaal afge-
j brand. Niets werd gered. Alles was laag
verzekerd.
Te Kaatsheuvel (N.-Br.) is brand uit
gebroken in het huis van P. van Zoc. Hel
vee en de inboedel werden een prooi d<
vlammen. De oorzaak is onbekei.d.
Te St. Mich'els-Gestel (N. Br.) Is het
woonhuis met schuur en stalling van M. v. d.
O. geheel afgebrand. De brand was in een
hooiberg ontstaan. Eenig huisraad werd gered.
Een en ander was laag verzekerd.
DELI-BATAVIA MLI.
Netto-winst f 6,133,119 j. f 4,697,189).
In het jaarverslag over 1928 wordt herin
nerd aan de emissie van f 1,820 C00 r.om.
nieuwe oandeelen in Mei jJ., welke in hoofd
zaak plaats vond ter venuiming der kasmid
delen met het ocg op het in cuituur brengen
van de in 1925 verkregen erfpachtspetveeien
Rantau Prapat Oost en -West, en Palla. In
Januari 1926 opende de My. aldaar een rub
beronderneming. waarvan einde 1JI28 e^n
oppervlakte van circa 2700 bouws met rt hber
was beplant. De stand van dezen aanpiant is
bu'tcngewoon goed te noemen.
De directie overweegt thans nog een andere
cultuur op deze erfpachtsperceelen te begiii-
ir gelet op het gevoel van arbeidt
onzekerheid door het dryven van hen, die. dc
poenale sanct e wenschen afgeschaft ie zien
geeft zij er de voorkeur aan om deze p'an-
:n voorloopig nog uit te stellen.
De oogst 1927, groot 39 938 pakken tabak,
werd verkocht tegen 273 14 ct. per Vt K.G.
De Cultuur My. ,De Oostkust", waarvan «'e
De i Bat. f 1,800,000 aandee.en bezit, keerde
een dividend uit van 7 pet. Oogst 1927 dezer
Maatschappij groot 16158 pakken, bracht
totaal op 131 ct. per Va K.G.
Ee Deli Batavia Rubber My., waarin de
My. voor f 1100 0(0 aandcelen geïnteresseerd
keerde een dividend uit van 10 pet.
Na afschrijvingen, reserveering vopr belas
tingen, voorts na aftrek van tantièmes
het personeel in Indië, bedraagt de netto winst
f 6,133 119 (v. j. f 4,697.139).
Ter beschikking van de algemeene verga
dering van aandeelhouders staat, inch saldo
Ao Po f 5,459,755 (f 4,189,015). Voort este'.a
wordt een d vidend uit te keeren van 45 pcu
(als v. j.), waarvan reeds 20 pet. ad interim
werd betaald en het restant f 545,755 ever te
brengen op nieuwe rekening.
De tabaksondernemingen staan te boek voor
f 1710,051. Deze post vertegenwoordigt de
koz ifschu'.den, uitgaven voor volgende oog
sten, kassaldi en inventaris op de onderne-
m ngen.
Oogst 1928 werd geplant op 4978 velden,
met een rendement van 1130 pieol per veld.
Hiervan gingen 0,18 picol per veld in de
:churen door brand- en stormschade v»»lor«n,
zoodat deze oogst netto uitleverde 42 279
pakken; tot en met 15 April 1929 werden van
oogst 1928 verkocht 13439 pakken k 512 ct
per Va K.G. Voor oogstjaar 1924 wordt op
5028 velden geplant. De ontvangen weerberich
ten uit Dek luiden tot heden gunst g.
Op de balans per 81 December I9?ó komen
..a. de volgende posten voor. Activa: Onuit
gegeven aandeelen f 4 080,000 (f 5,9900001.
Eigendommen en rechten f 23.145,239 'als
v. i.). Aandeelen in cultuur- en andere onrter-
nemingen f 3,229 5C0 (f 3,194300.. Effecten
f 515,226 (f 490 4C0). Hoofdad.n. f 163 236
(f 167,236). Tabaks-ondernemingen f 1,710.05L
Ondernminren Rantau Prapat Oost. -West en
Pal ia f 1,693 979 (v. J. één post ondernemingen
f 2,421.624). Kas en kass era f 9.246,127
(f 5,526,365). Oogst 192S f 6 935 394
(f 7,258,147). Idem lt'29 f 871,809 .Jf 820 SS1
Diverse debiteuren f SS 980 (f 16,133). Hoofd-
administvatie rekening-courant f 191850
(f 202,332). Interim dividend f 2.184 000
(f 1,820,000). Tot f 54 035 445 (f *0 968,410?.
Passiva: Kapitaal f 15 mllioen (a's v. j.|.
Afschryvingsreken. f 21.425,289 lf 13,845 2S9|.
Reservefonds f 5 4C0 CC0 (f 4 550.0"0). Diverse
crediteuren f 5,863 273 (f 7,700,4i2). Onafge-
fcaa'ds dividenden f 59,147 (f 78,330). Winst
en verliesreken. 1927 f 6 227,731 (f 4,794,3291.
W nst- en verliesrekening. Credit: Saldo Ao
Fo f 94.615 (f 97.190). Winst oogst 1927
f 9,215 825 (f 5 3C0.4C3). Interest en dividen
den cu.t.-onderneroinger. f 517293 (f 540,692).
Totaal f 9 827,734 (f 5,938,286).
Debet: Belasting-reserve en afschrijvingen
f 3 600,000 (f 1,143 956). Saldo Winst
f 6,227,734 (f 4,794,329).
INCASSO BANK.
Slotdividend 4'/j pet (oav.).
Aan het veralag over het jaar 1928 ont-
[lcenen wy:
De re?uitatentlijn gunstig. Na afselirijving
van f 4C0.CC0 Jp de gebouwei^ -^^n ng be-
j diaagt de wirat f 4 147,081 (f 3,680,187). Men
zcu de Itejeive dubieuse vordering ;n :nct
f 800,14)0 (ocv.) willen versterken en aan het
I Reservefonds f 791,121 (f 250,000) willen toc-
voegen. Dit fonds zal dan ook door toevoe
ging van de agio bij de uitgifte v*n aandee
len ad f 747,178, f 8 400,000 bedragen.
I Een dh'dend wordt voorgesteld op 7 pet
(onv.) voor de oude en SV» pet voor de nieuw»
aandcelen, een interim dividend van pet
(onv.) resp. 114 pet werd reeds betaalbaar
gesteld.
Marktberichten.
DODCGUAVKN, 23 April. Ka a a Aangevoerd
56 partUen, 16.243 stuks, wegende pl.rn. 139.314
g. l'rUzcn; Goudsche met llUksmerk le srt. «2
-45. Ze &rL 37—40. Handel flauw.
I.E1DEN, 23 April. Varkens. Aangevoerd
f EIDEV, 22 Arpll. (Velling ..T>e Eendracbt").
-3. pieterselie 2—4. radUa ƒ4C. prei ƒ7—10.
alles per 100 stuks; poett-lclo 60—70. spinaal-
-rüze
a: 210
»elk- «t
BWD. 28 April.
arden 100—200 per stuk: fl
vette kalveren 1.4o1.60 per kg S96 nuchtere
'talveren, voor de alacht 936. voor de fok
ƒ12—27. per etuk: 391 vette varken*, voor de
iloch S0—86 c. zouters 82 c.. per kg.; 133 m«-
s-ere varkens 38—48. 280 biggen 20—33. 585
matig; In melk- «n
rkene. magere r-
rhoudera vlux.
rllzen 22 parttien
40.50. 13
ooerenkaas met Rükamerk ƒ44.
partil Coudgche kaas met HUkamerk. Aango-
prUi 1 «2. mlddenprüs i 1-78. laagste
pvUs J I SO. per kg.
Kaas. Geen aauvoer.
kalveren. 162 schapen of li
i- bokken of geiten, 6 ox<
PTtJien per V, kilo: Koel
—52* c„ ossen 40-44—46-
67^— SU—ió c.
fYUxn per
240.000 stuks.
en. 209 biggen.
--JO— 46—58
weekl t 8—8.2i. h'tl
3045. fok ouch'
n 18—25. slacht Idem 9—13.
Vette Markt. Koelen en ossen; aanvoer ru
200—400. biggen
ƒ175—2ZS. biggen
100—17a overloope
Magere Markt. Melk-
eer groot, h* el kalm
elf do hoogte. Voor bet
.nvoer'Vdrt wieMere fok-
fcrhocrrmk. tuindel fin uw.
irk- en «Inehtpnarden. hl
IUk aan die der vo-
alechtkal vete»
i prijshoudend.
mal kt, handel traag, ée
aangevoerd, handel kalm
ltOTTERDAM, 23 April. E I e
UTRECHT. 22 April. (Vereen. Groenten- en
VruchtcnvelllnK „l'treeht en Omstreken-). rrU-
zen rabarber (5—20. raapstelen ƒ0.61—
radtJs 0.60— 8. allef. per 100 bos kropsla 3
13. and v« 4X0 5.50. groene kaslcom: »em»rl
/1824. pre 0 "08.80. bloemkol 13JU
rooJe kool 2027. <r voVe kool ƒ818. allea
per 100 stuks. lomerspin^ le 2033. wlnrer-
spinrtzle 27—38. witlof 22— 31. poa'eleln ƒ15
—56; sulkerboonen ƒ108. knolrapen 2X1— t0,
winterwortels 2 60—!. uien ƒ3 20—4.60. blet..n
1—6. alles per 101 kg nardhelen 113 C. per
k; du:
per
DS. PIETER VAN DIJKE
EN ZIJN GEMEENTEN.
II*). (Slot)
Nu meende Pietor, dat het moment ga-
komen was, om zich los te maken van zijn
laodbouwersbedrijf. Hij verkocht zijn hoevé
en kocht eon klein huisje op het dorp e..
noemde zich nu voortaan „oefenaar Van
Dijke".
Van alle kanten kwam het volk af. Uit
5t naburige eiland Tholen kwamen scheep
jes vol volks om hem te beluisteren. Ook
van SL Philipsland kwamen meerderen
»ich bij-zijn groep aansluiten, tot ergenis
vap den Hervormde predikant
Onder leiding van den predikant, zouden
j „dien boer" eens liet zwijgen opleggen.
De Hervormde pastorietuin was vlak bij
Van Dijke's „kerkje". Omringd door talrijke
makkers, komt het gezelschap vlak bij. Zij
hooren Van Dijke spreken. Nu halen zij een
oude viool en strijkstok voor den dag cn ze
beginnen allerlei lage liedjes te zingen, te
dansen en springen, wat een geweldig ka
baal veroorzaakte.
Van Dijke kan niet verder van wege de
hinderlijke stoornis. Hij zwijgt en laat zin
gen Ps. 31 19, naar de berijming van Pe
trus Dathenus.
Na het zingen roept hij Gods tusschen-
komst in en zietbeschaamd dropen zij af.
Zooals wij allen weten, mochten er in die
dagen niet meer dan 19 personen te zamen
zijn. Bij Van Dijke waren er telkens veel en
veel meer. Driemaal per Zondag werd hij
beboet, maar hij week nlnt.
Daar Ds. Budding (waarover wij later
nog eenir* artikelen hopen te geven) ge
vangen zat. vroegen de Gemeenten waar Ds.
Budding wel eens preekte, of Van Dijke ook
niet eens wilde komen oefenen. Hij volgde
deze roepingen op en ging overal heen en
raakle meer en meer bekond.
Om hoeten bekommerde hij zich niet en
ze te betalen nog minder.
Op Maandagmorgen 20 Febbinri 18'3
kwam de deurwaarder met politie hem „In
naam der Wet" halen. Het was nog maar
zeven uur 's morgens, hij was nog niet ge
heel gekleed. Na zich geheel gekleed te heb
ben. werd hij van vrouw en kindoren nfge
rukt en r"ar de gevangenis te Zlerlkzee
overgebracht.
Ai'een de het*Mng van f 2800 kon hem de
vr:v«eld schenken.
Drie volle maanden had bM reeds gezeten
en veel h"7.oek ontvangen. Nu waren or on
der zijn bezoekers ook een paar, die hom
Oud-Gereformeerde Kerk te Itrseke.
voorstelden naar Z. M. den Koning te gaan
en vrijheid voor hem te verzoeken, maar
het duurde nu al 5 maanden en hH wou ei
nu toch ook liever maar uit, dus stemde hi|
toe.
Z. M. Koning Willem zond zeer spoedig
de vrijstelling af, benevens de toestemming
dat de Gemeente van SL Philipsland vrij
doen van handeling in alles kreet", echter
onderworpen aan de Kerkelijke wetten van
het Rilk.
Blijde trok Van Dijke terug en men maak
te een nrnvcnx met de half opgebouwde
kerk te voltooien.
Spoedig wrs het bedehuis klaar en kon
hll ongestoord preeksn. Manr h^t ging niet
meor zoo goed als vroeger. HIJ gevoelde, dat
Gods vriendelijk aangezicht van hem gewe
ken was.
Het vragen van .Ae vrHheld" zat hem
dwars In do maag. 't Was gebeurd en niets
meer aan te doen. HM zag, dat het zoo niet
kon cn besloot om zlln cfortaamrhap niet
meer on don Voorgrond te plaatsen maar
«rhlnner on tevens graanhande
laar te worden.
F.en rear ienr bleef hM nu in dit bedrijf,
doch het ot hem n'et mee.
nü i>e=l-->t de zaal te verkonncn en yar
V"-«erlka te gaan, doch daar kwam niets
van.
T-, VlSc„Jp~on. on »"*n<e hü «zere-
geld voer, ontmoette Van Dijke do bekende
Christelijk afgescheiden waren".
„Wel, wel Van Dijke, wat heb je nu toch
'gedaan? En wat voor rare naam hob je nu
gekregen. Ik vind dien naam in mijn Bijhal
niet", sprak deze, en daarop begon Lede-
boer hot vorkcerdo ervan onder de oogen te
brengen.
Van Dilko vroeg loen Lcdeboer: „kont
naar St. Philipsland preeken", maar Lcde
boer zei: „dat nóóit! A's gij Chr. afgeschei
den blijft zeker niet! Herroep dadelijk uwe
gevraagde vrijheid aan den Koning!"
Van Dijke snrak ook over zijn oefenen en
vroeg aan T.edehoer: „als ik nu de vrijheid
.herroen. zalft gif mij dan els leeraar?"
„Neen!" zei Ledehoer. „ik zal u nooit als
herder zalven, voordat ik van mijn God daar
voor lest gekregpn heb".
Schipper Van Dijke voer met allerlei ge-
dachten bezield naar zijn eiland terug. On-
middpi'iik werd de Gemeente ie St. Philips-
land bijeen geronnen en voorgesteld de ver
kregen vrüheid to herroepen. Dit werd
Een krachtig schrilven werd ongesteld e».
aan de Ned. Prrroring verzonden, in welk
stuk z:i hun schuld hc'eden. nat ztj verkeerd
geh"m'«id hadden. dn«r zich tot een aard
srhen Koning te wenden.
Da Rccerlng antwoordde, dat xli zich met
zulke brieven niet inliet; óóns ge-
v r a a g d, wós rrevraaM, óóns toe-
g e s t a n. Móóf toegaat an."
In St. Phlllns'-od hesrho- man zich
pchtor vrij van dc boelen. wdke was rut
echter vast besloten naar Amerika te
Hij verkocht alles.
Hij besloot echter, voor den tocht, eerst
Ds. Ledeboer nog eens op tc zoeken. Hij
ging naar Holland, maar vond hem niet
Troosteloos begaf Van Dijke zich op wef
naar een veer en o eeuwig wonder, daar
komt hem een rijtuig achterop en boud stil
hij hem. Een hoofd steekt er uit, terwijl een
stem hem toeroept:
„Van Dijke kom toch gauw binnen in zit
ten. Het is daar droog en beter dan buiten
In den regen".
't Is Ds. Ledeboer, die den verwonderden
èx-landbouwer-schlpper en graankoopman
mededeelde, dat hij van zijn Grootcn Zen
der last ontvangen had om hem to ordenen
in Christus Kerk.
En zoo is het ook gebeurd. Met algemeen*
stemmen werd goedgekeurd, dat Van Dijk*
op de vergadering van den Kring van Ge
meenten zou verschijnon, om naar artikel 8
te worden onderzocht
Als procfprctjikatie kreeg hij Joh. 13 7:
„Wat Ik doe, weet gij nu niet, maar gij zult
het na dozen verstaan". Met algemeen*,
stemmen werd hij toegelaten.
De dag der bevestiging te St. Philipsland
werd bepaald op 10 Maart 1849. De. Lede
boer bevestigde hem onder enorme belang
stelling vnn nabij en verre, 's Middags deeo
Ds. Van Dijke zijn intrede met Cor. 3
..Niet dat wij vnn ons zelve bekwaam zijn
Iets te denken, als uit ons zeiven, maar on-
r» hekwanmheid is uit God".
Nu werd de invloed van Da Pieter van
Dijke met den dag grooter. Overal werd hij
ceroenen om te prediken en de Sacramenten
te bedienen.
Want hij w«i nu predikant In den vollet»
/.in de1* woords.
Ds. Wijling van Goes, die na hem predi
kant werd. schrijft het volgende over Van
Dijke's predikantschap, een mecning die wij
niet gaarne zonden willen verkondleen en
ook door P« K*r*ten. ook een navolgelinx
van „Van Dijke", wel niet geaccepteerd zaï
worden, wet blijkt uit zijn werk. de stlcn
ting der Then], School der Gereformeerd»
Gemeente te Rotterdam.
Genoemde Ds. D. Wijling schrijft en laat
drukken:
Hi| fDs. v. DIJke) was een Leeraar, die
niet hH mensrhen had gestudeerd of go
lrerd. Zijn Hoogeschool waaraan hij gestu
deerd had en nog telkens en telkens leer
de, was hij zijnen dierbaren Heere Jezus
Voorwaar, wel de beste die er te vinden zal
zijn.
Van Dllke wai niet opgeleid tof den Hel
ligen Dienst, zooals dat In onze duistere en
afvallige degen zoo veel gebeurt, omdat
Veder rr» Moeder het ZOO monl vinden of
ook wel om de groote tnctementen. die r'-
gemeen gegeven worden. Ik vraag u. Is dit
nt«4 pn'we'tik? R^enkt dat rcn« po*d!
Uit eigen beweging of omdat 'veder of
moeder er on geriefd Is. of om des voor.
deels wille iel men gaan studeoren en zich
voorbereiden, zonder eene roeping of zen
ding gehad te hebben, cn als dan zoo
cmand. na eenige Jaren studie examen
eeft gedaan, dan zou de groote God
ede! ij k verplicht zijn. zoo iemand In
zijn Wijngaard tc gebruik ju. Necnl Zoo
gaat het niet dat God zich wetten laat
voorschrijven van nietige starvelingen!
Daarom is er ook aller» ege zooveel el
lende in don Godsdienst Vandaar die doo-
digheid, die dorheid en koudhoid. Vandaar
ook die vele Domlnd's, die met al 'hun
groot en veel verstand nog niet één of twee
prenkjes van een half uur lane, vnn htiite*»
kunnen of willen learen, maar het do Ge
meente maar voorlezen, zoo dor en droog
als het maar mogelijk is.
Die Domino's zijn Juist nis die prachtige
bloemen onder glazen stolpen. Zij schij
nen mooi, maar er is geen leven in, omdat
de Heere er nooit geen leven in gegeven
heeft! Is dit geen gruwel der gruwelen?
Zie 7.00. met dit hooghartig oordeel kun
nen de hoeren predikanten volstaan.
In ziin amhtsbedionirg was Ds. van
Dijke zeer spaarzamelijk met de bediening
van het H. Avondmaal. Hij was altijd zo»
bevreemd om er aan te beginnen, omdat hU
maar al te dikwijls zag „dat er nog zoo-
velen aanliepen, die ate honden aanzaten,
aten en dronken en teruggingen", niet on
derscheidende het lichaam des Heeren.
De Heilige Doop te bedienen was hem
echter epn groot voorrecht. Duizenden
kinderen zijn door Ds. van Dijke gedoopt,
soms wel 40 50 per dag. omreden dat het
aantAl van Dllkiaansche gemeenten groote-
werd en er telkons nieuwe plaatsen bij
kwamen.
Meermalen preekte hij ook in de open
lucht Dan stond hij op een boeranwagen
cn sprak zoo het volk toe, die van uren ver
kwamen loopen om hein tc hooren.
Zijn grootste Gemeente was die van Mid
delburg. die ruim 1000 zielen telde.
Een zware s'ag trof Ds. van Dijke toer
in 1853 zijn vrouw stierf.
Daar Ds. van Dijke een dagje ouder werd.
raadde zijn vriendenkring hem aan, zich
te Middelburg te komen vestigen.
Hij zou dan vanuit Middelburg zijn ge
meenten gemakkelijke- kunnen bezoeken
Na lang aarzelen besloot hij daartoe on
vestigde zirh In 1857 in Zealand's hoofdstad
Den 12den Juni van dit Jaar trad hij
wederom in het huwelijk met J a n n e
W i 1 h e I m i n a M e v e r.
Vanuit Middplbiirg reisde hii nu overal
heen. Zijn predikantsgewaad, korte broek
steek en bef. had HIJ overal aan. Zoo kon
men hem zien loopen in het groote Rotter
dam of pre""* nf en-tor» plaatsen in Hol
land. weer bij heentrok.
Het rentntm Middelburg hevlel hem eeh
ter n'ot en na 1?» meenden trok hij wee"
nner -c>t. Phillrs'nnd terug.
Toen Ds. vnn DHk» stierf hnrf hl| ?n g*
meenten, waarover htj ala hoofd stond. Een»
of twee m8al per Jaar hield hij vergadering
'met hen, om kerkelijke belangen te b*r
j spreken.
Het jaar 1883 werd echter zijn sterfjaar.
Reeds in 1878 begon de zwakte zich te doen
gelden, maar 18,Ni werd zijn laatste arbeid
verricht
Hij ging op reis naar Benthuizen, waar
Ds. Ledeboer gestaan had. Dit zou zijn laat
ste prediking zijn. Op 30 Juli preekte hij
daar 3 maal. Na een paar dagen uitgerust
to hebben, werd Woonsdagsnamiddags 2
IAug. nog een dienst belegd, waar hij nog 50
kinderen doopte.
Daarna trok hij naar Moerkapeile, doch
zijn krachten lieten hein niet meer toe om
I daar te prediken. Wel kwam men mot
I vele kinderen naar de woning waar hij lo-
geerde, die hij doopte, en bevestigd» in dit
woonvertrek nog 5 nieuwe lidmaten.
Na een sukkelende reis kwam hij 10 Aug
thuis.
Hii moest naar hod gehracht, wat zijn
sterfbed werd. Op Zaterdag 3 Maart ging
hii de eeuwige Heerlijkheid in.
Dondordrg 8 Maart 1883 werd hij hegra-
j ven. Uit alle gemeenten stroomde het vo^
too. De ontroering in het land waf alg»-
moon.
Door' twaalf ouderlingen der diverse ge
meenten werd hij grafwaarts gedragen. Da
groote menaohonnonlgte, die aanwezig was,
getuigde wel dat een groot man was heen
gegaan.
De Van Dijkiaansrhe Gemeenten, dte In
IR83 hij zijn dood bestonden, waren: 1. St.
Phlllnsland, 2 Middelburg, 3. Krahbcndijke,
t. Rilland. 5. Iloodekcnskorke. IV Goes. 7.
Terseke, 8. Poortvliet. 0. Sehorpenisse. 10.
Rruinisso. 11. Nieuwerkork, 12 SL Annnland,
13. Oosterland. 14. Oenemuiden. 15. Bont
huizen. 10. Moerrapolle. 17. Zuldwolde. 18.
Oudewater. 19. Amernngen, 20. IJ«etstein.
Deze twintig werden nu bediend door Ds.
lansen en Ps. L. Wijtin». Nog kwrmen er
eenige leeraars bij, o.n. Ds. Boone, Ds. Roe-
lofsen. enz
Totdat er onder deze gemeenten *n schel
ding kwam,
P«. Kersten deed *|jn Intrede op dit
kerkelijk erf
Deze bepaalde zijn richtingstippeldi
eenigt» lijnen uit
Gevntg was, dat er een schelding kwam,
want P*. Bonne wilde niet mee verecnigon
en ging apart.
Pn zoo zien wH heden Ion dage f graota
richtingen oo^er de (tu-!-Gereformee*den,
d;e no-«nrnnkel»k óón w»ren. nl de rlrh-
ting Kersten en de richting Boon».
PAre kerkelijke stroem'n-mn hopen wt]
nader te herien «s een statistiek van beide
rieMinnrn te leveran.
Tevens bonen r-U dan ook de „Nederland.
er»>e remformoorde Gemeenten" eens ondeé
het oog ta nemen.
G.
A M \V.
