DERDE BLAD.
Kerknieuws.
JOSEPH CAILLAUX.
Uit den Omtrek.
WOENSDAG 27 MAART 1929
DERDE BLAD PAG. 9
AAN ONZE KWARTAALLEZERS.
Van heden t/m. 6 April stellen wij gaarne
de gelegenheid open het 3 maandelijksch
abonnement aan ons bureau, per giro (No.
32585), of per poet.wissel te voldoen.
Men bespaart daar 15 cent en
gebel aan de denr mee.
8 April a.s. hopen we met de inning per
kwitantie te beginnen.
DE DIRECTIE.
dingen in een klein boekje „gecyclostyleerd"
om na eenige maanden „bevinding'' met de
vereischte wijzigingen vastgelegd te worden.
Dit boekje wordt aan de kerkgangers uitge
reikt, terwijl een Liturgdebord in de kerk de
noodige aanwijzingen geeft".
ORSMGEND
verzoeken wij onzen
abonne's bij alle over
making van GELDEN
duidelijk leesbaar de
naam en het VOLLEDIG
adres te vermelden. Bij
ADRESVERANDERINGEN
gelieve men zoowel het
oude als het nieuwe adres,
liefst schriftelijk, aan de
ADMINISTRATIE op te
geven. Dat is secuurder
dan opgave aan de
bezorgers en biedt dus
minder kans op abuizen.
DE DIRECTIE.
LITURGIE.
Te Utrecht is de Geref. KeiV in Hersteld
Verband, gelijk zjj het noer-t, „tot een zeer
aanvankelijke reformatie van on :c.n Zonda
kerkvorm gekomen". Daaromtrent valt het vol
gende mee te deelen:
„De diensten worden nu geopend met
kleine liturgie. Bestaande uit een afwisseling
van spreken door den Voorganger en antw
den zingend door de gemeente. Om het
gevaar voor eentonigheid en verstarring te ver-
mijden hebben we, naar het Zwitsersche voor
beeld, een drietal liturgieën voor den morgen
dienst vastgesteld, terwijl de avondsamenkom
sten met kleine wijziging tamelijk gelijk zijn.
Een bepaalde nieuwigheid daarbij is, dat ii
één dier morgendiensten de Apostolische ge
loofsbelijdenis door de gemeente gezongen
wordt t.w. het geheele symbool in letterlij
ken tekst, getoonzet te vinden in het bekende
Synode-Rapport-De Moor van de Gereformeer
de Kerken.
Hoewel het eerst wat vreemd is, viel het
toch mee, doordien er een klein'kerkkoor ge
vormd is meest jonge menschen, die eenige
malen dit stuk hebben gerepeteerd en dat nu
de kem vormt bij het zingen der gemeente.
Zoo zingen we ook als de dominee
niet is, de zegenbede aan het slot der bijeen
komst. Is de leeraar er wel, dan spreekt deze
den zegen uit en zingt de gemeente: Amen.
Na de preek is er een paar minuten orgel
spel „ter bezinking der gedachten''.
Het collecteeren geschiedt eveneens n a de
pred'king, en ook, niet onder het zingen maar
bij het orgelspel.
We wennen nu al zóó aan een en ander, dat,
als we in een andere kerk komen, de dienst ons
daar al wat „kaal" aandoet. Juist omdat onze
liturgieën bij voldoende vastheid, toch tamelijk
vrij en afwisselend zijn, meenen we wel dat ze
het gestelijk leven dienen. Voorloopig zijn deze
CATECHISM US-PREDIKING.
De uitgeverij van de „Reformierte Schwei-
zer Zeitung" zal een nieuwe uitgave van den
Heidelbergschen Catechismus het licht doen
De catechismus verschijnt in de heden-
daagsche Duitsche spelling, tekstgetrouw en
met de er bij behoorende Schriftuurplaatsen
de Kerkenordening van den Paltz van
1563.
De samenstellers van deze nieuwe uitgave
merken op, dat men van den namiddaggods
dienstoefening in een waarlijk Gereformeer
de Gemeente een diepen indruk ontvangt. Ze
heeft toch een ander karakter dan de gewone
morgendienst. Op den namiddag vérzamelt
de Gemeente zich nog eens, en nu niet voor
een gewone Schriftverklaring, maar voor een
Catechismusprediking.
In die predik'ng ligt voor de Gemeente
een bijzondere kracht. Geen Evangelisatie
voordrachten en dergelijke vermogen deze
prediking te vervangen, waarin de beteakenis
der Gereformeerde Belijdenisgeschriften dui
delijk naar voren treedt. De Catechismus is
de gemeenschappelijke geloofsbelijdenis der
geheele Gemeente.
Er wordt op gewezen, dat hieruit ook
voortvloeit een groote kracht voor het per
soonlijke leven van den enkeling. Zal onze
landskerk, aldus verder, haar taak ten op
zichte van de geestelijke verzorging harer
leden recht vervullen, dan moet ook weer
regelmatig dit Gemeente-onderricht gegeven
worden.
Het is een dwaling als zou deze onderwij
zing niet meer voor volwassenen zijn en als
zou zij getuigen van weinig zin voor vooruit
strevendheid. Ju'st de Gemeente, die jaar in
jaar uit zich om den Catechismus schaart,
j welke oud en jong leeren wil het Evangelie
te gelooven en te belijden, -is de vooruitstre-
I vende, die zich uit het eeuwig blijvend Woord
j Gods voeden wil.
De catechismus is juist een boek voor on-
derwijzing van de kinderen, die weldra tot
het Heil g Avondmaal zullen toegelaten wor-
den.De samenstellers spreken de hoop uit, dat
ook daar, waar de Catechismusprediking is
verloren gegaan, zij weer worde ingevoerd.
Hier ligt een wijd braakland, dat naar bewer-
Iking roept. Mogen allen deze taak met moed
opvatten. Hier ligt een weg voor ons open,
op welke onze Gemeenten tot vernieuwing
kunnen komen uit het Woord en den Geest
Gods.
(Van onzen Parijschen correspondent.)
En de verkiezingen voor den Departc-
mentalen Raad van Ariège.
EEN OUDE KOE MET EEN
BEDENKELIJK LUCHTJE.
Joseph Caillaux, lid van den Fraüschen
Senaat en bij radicalen en radicaal-socialis
ten de constante tegenspeler van den al to
onstuimigen anti-clericaal Daladier, heeft
politiek een veelbewogen leven achter den
rug, waarin de catastrophes niet uitbleven
en schijnt thans weieens een figuur, die
langzaam aan op den achtergrond dreigt tt'
geraken. Dea politieken achtergrond, wel te
verstaan, want op het oogenblik is er te.
Foix, in het departement van Ariège, gele
gen aan de zijde der Pyreneeën, een affaire
aanhangig gemaakt, welke hem wellicht
voor een korten tijd, en meer dan hem lief
is, midden voor het voetlicht zal stellen.
Het gaat hier om
een oude verkiezingsaffaire nit 1925,
toen Caillaux als minister van financiën op
een fel becritiseerde wijze met het gedepre-
vieerde Fransche betaalmiddel experimen
teerde. De senator Pérès stond toen candi-
daat voor den Raad van zijn departement
en Caillaux zou toen van zijn invloed ais
minister hebben misbruik gemaakt, om hem
te doen vallen. Ten einde den samenhang
van deze zaak beter te vatten, moet men
teruggaan tot het jaar 1917, toen tengevo'gc
van de hachelijke omstahdigheden, waarin
het land verkeerde, zich een steeds sterkere
strooming begon te openbaren die naar den
vrede drong. Ook Joseph', Caillaux was een,,
dezer ,z.g. défaitisten, die op allê'ïhogelijkè
wijzen hun invloed trachtten te -benutten
tot beëindiging van den krijg.
Maar den 17den November van dat jaar
verscheen het Kabinet Clemenceau met zijn
programma van
„oorlog fot aan de victorie"
en Clemenceau, later bijgenaamd „Père la
Victoire", nam energieke maatregelen.
Daaraan was het te danken of te wijten
dat Caillaux in Januari 1918 gearresteerd
werd, evenals de socialist Malvv.
De Senaat werd toen bijeengeroepen als
„Haute Cour", bijzonder gerechtshof voor
buitengewone gevallen èn aan den senator
van Ariège, Pérès, viel toen de taak ten deel
in dit geval als rapporteur op te treden. Het
door hem uitgebrachte rapport was streng,
maar naar men zegt rechtvaardig, en droeg
er niet weinig toe bij dat Caillaux werd ver
oordeeld.
Met deze veroordeeling was diens politie,
ke carrière natuurlijk „gekraakt" en dat
moet hem zoozeer hebben dwars gezetenji,
dat hij zich meermalen over deze geschiet
denis heeft uitgelaten" in den zin „"dat Pérès
er ook nog niet was", met andere woordeijj
dat hij hom nog wijleens „krijgen" zou.
Toen in het voorjaar van 1925 het politie
ke getij gekeerd was. en men derhalve dj^
bakens moest gaan verzetten, kwam opk dl
eerst zoo ver teruggeschoven Caillaux wd
der naar voren. Nadat Herriot door den Sej,
naat was ten val gebracht, werd door prej
sident Doumergue aan Pain'.evé opdracht
verleend een nieuw Kabinet samen te. steil
len en daar hij het meeste behoefte had, ge
zien de gegeven binnen- en "•bu1fenlandscii«*
verhoudingen, aan een ervaren diplomaat eri
een kundig financier, zocht hij Briand aan,
die het eerste was. en Caillaux, die vóór het
tweede.... gehouden werd.
Caillaux .\as toen bij zeer velen
in zeer diepe verachting
om zijn houding tijdens de oorlogsjaren;
ook Briand had in het geheel niets met henj
op, zij waren ongeveer als vuur en water.
Het was dan ook een moeilijk stukje werk
voor Painlevé, die ze beide voor het land
meende noodig te hebben, om twee zulke
heterogene elementen te bewegen samen
in één Kabinet-zitting te nemen!
Georges Suar&z, in zijn werk over de poli
tiek van dien tijd, stelt Briand en Caillaux
in enkele tegenstellingen prachtig naast el
kander, raak en scherp: „hier Briand, slor
dig, nuchter en buigzaam; daar Cai laux,
élégant, nerveus en druk. De écn beschou
wend, de ander zichzelf beschouwend; de
één die luistert, de ander die naar zichzelf
luistert".
Caillaux heeft toen zeer goed gevoeld, dat
hij slechts
alt aiterste noodzaak gedold
werd door zijn colleg&'s en de Kamer was bij
de eerste verschijning van het nieuwe Ka
binet vol gejouw en ge/luit. Zijn ministerrol
heeft bovendien slechts van April tot Octo
ber geduurd. Heeft hij toen van zijn positie
gebruik gemaakt om Pérès, die hem door
het uitgebrachte rapport van destijds dit ge
leverd had, werkelijk uit wraak een hak
gezet?
Toen in het departement van Ariège do
verkiezingen op handen waren, waarvooi
Pérès car/didaat stond, hoeft Caillaux, vol
gens de beschuldiging, den betreffenden pre-
fect 'bij zich ontboden, ofschoon deze niet
onder Financiën doch Binnenlandsche Za
ken ressorteeren. en hem uitdrukkelijk ge
boden, dat Pérès in geen geval verkozen
mocht worden.
Naar men beweert, kan men hier van hou
gerhand -zeer veel invloed op dén gang der
erkiezingen uitoefenen, speciaal in de pro
incie; dit zou ook een der redenen zijn,
waarom thans de radicalen zoozeer zijn ver
bitterd, dat hun de portefeuille van Binnen'
landsche Zaken bij de laatste Kabinetsfor
matie ontgaan is!
Hoe het zij. de prefect moet deze netelige
opdracht nolpns volens aan zijn onderpre
fecten hebben doorgegpven en deze weder
op hun beurt aan de maires der cantons
zoodat met bedreigingen, beloofde gunsten
en soortgelijke fraaie midde'en de geheele
administratie\e machine draaide zooals de
minister het nu eenmaal wilde. Het resu!
taatwas dan ook zocals dit geivensoht werd'
Pérès kwam er inderdaad niet.
Thans echter zijn de bordjes verhangen en
de machtsverhoudingen grondig gewijzigd.
Op hun beurt zijn het thans radicalen eti
radicaal-socialisten, die door den loop der
omstandigheden buiten het ministerie gesliK-
ten zijn en naar het rich laat aanzien voor
loopig niet weer aan het bewind zullen ko
men. De kwade tijden, welke deze heeren
meemaken, bevorderen bovendien onde,
Iinge ruzie en versnippering! En Caillaux is
momenteer een effect, dat maar laag geno
teerd staat.
Daarvan hebben nu de betreffende mai
res gebruik gemaakt om voor de rechtbank
hun hart pens te luchten. Onder eede heb
ben zij verklaard, dat zij er toe geprest
den, destijds, om de verkiezing van Pérès
tot lid van. dsn Departementalen Raad ie
beletten.
Een fraaie historie is dit in geenen deele,
de aank'acht moge dan gegrond wezen ol
niet! Wat hier, zoo bij tijd ïr wijle aan po
litieKe doelen en gewoonten fn het licht der
openbaarheid wordt gebracht, draagt er voor
zeker niet- toe bij het aanzien van het hui
dig politiek stelsel te verhoogen.
Het verschijnsel verbaast dan ook niet
dat hier bijna van alle kanten vereenigin
gen en andere groepeeringen als uit den
gtrond verrijzen, die
BOSKOOP.
STOPZETTING STEUNREGELING.
Met ingang van 23 dezer is de steunrege
ling. die in verband met de werkloosheid
in deze gemeente was ingesteld, opgeheven.
Een verblijdend teeken is, dat wij teven?
kunnen vermelden, dat door de vele werk
zaamheden in de kweekerijen momenteel
hier geen> -werkloosheid meer wordt aange
troffen. ja. dat er zelfs heel wat arbeiders
uit omliggende gemeenten te werk worden
gesteld.
BLOEMEN VEIUN GEN.
De bloemenveilingen van de- coöp. veree-
niging ,J>e Boskoopsche Veiling" zullen
anaf heden aanvangen voormiddags 9 uur,
in plaats van half tien.
WEDERINSTELLING POSTKANTOOR.
Naar wij uit goede bron vernemen, zal er
binnen eenige weken een reorganisatie bij
de posterijen alhier plaats hebben, door de
opheffing van het bijkantoor, zoodat liet il
weder postkantoor wordt met een directeur
aan het hoofd
met_: kapitale -.ieLters- mrJtnin banier cm ge
schreven "hébben. Dé "k'.vestie blijft erh:er
voorloopig'nog ^dezerhoe zar rnen' Herinder
daad klaar spelen dit loffelijk ideaal tot
begin van uitvoering te brengen?
ALPHEN AAN DEN RIJN.
SpruUt—Dc Rooö
BarserlUfce Stai
vallen. A van Gemerei
buwd: J Heeg 28
.enendilk 27 J.
i—Ligt voet d. -
G Hoen 20 -
H Bulk 23 J.
KATWIJK.
I C C de MOOÜ
Burgerlijke SU
Ondertrouwd: J Kralt
- H Zwaan en A Klok
Bevallen: W van Houten—Van der Plas
H de Jong—Van der Plas d. T Hoek
.-De Mol z. G van DelftVan Egmond z.
de VreugdDe Vreugd d. J van Beelen
Beelen z. M Ouwehand—Van Du(jn z.
rlede
land
Smits 84 J. V Barnhoorn
'ulJn 87 J. PHarteveld w&dnr.
PuUn 69 J. A Har.e.elil Jd. 11 1
KATWIJK AAN DEN RIJN.
OM DE GEESTELIJKE VRUHEID.
Donderdagavond 8 uur, zal voor de A.R.
Klesvereeniging „Nederland en Oranje", ter
Inleiding van de verkiezingsactie, Js spreker
optreden de heer R. A. den Oude, met het
onderwerp: „Om de geestelijke vrijheid".
Daar de heer den Oude onder ons geen onbe
kende meer is, is het zeker niet noodig een
bijzondere opwekking te schrijven.
Laten ook de jongeren onder ons deze
gelegenheid, om onze schoone beginselen te
i.ooren vertolken, niet laten voorbijgaan.
Ook geestverwanten zijn hartelijk welkom.
De bijeenkomst zal gehouden worden in de
zaal achter de Geref. Kerk.
VERKOOPAVOND.
Door de Geref. Meisjcsvcrecn. alhier zal
Woensdagavond 7 uur in de Consistories
der Geref. Kerk een verkoopavond worden
gehouden.
Naar wij vernemen is er door de leden e.si
keur van handwerken vervaardigd Voorts zul
len er eenige sjoelbakken aanwezig zijn
terwijl tevens door muziek en zang aan den
rvond een gezellig karakter zal worden ge
geven.
Wij hopen, dat het voor de Meisjesvereen.
een succesavond zal worden. Drage ieder daar
toe naar vermogen bg.
De opbrengst zal ten bate komen van de
bibliotheek der Vereen'.
TUINBOUWCURSUS.
Bij de sluiting van den tuinbouwcursus,
vervolgcursus van het vorig jaar, waren
tegenwoordig behalve de leeraren de heeren
C. A. Allers, hoofd van den cursus, D. 1
do Rooy, burgemeester Scr.okking, Rijkstuii
houwloeraar Grimmen, Grimbergen, J. v. i
Perk, A. Korpelshoek e.a.
De heer Nic. Bos sprak een openingswoord
waarna de eindles plaats had en Burge
meester Schokking onder een toespraak aar
een 17-tal cursisten de diploma's uitreikte.
Dc heeren Grimmen en Allers voerden nog
het woord en een der cursisten, G. v. d. Doi
dankte namens alle leerlingen de leeraren cu
bood hen een blijvende herinnering aan
waarvoor de heer Allers namens allen dank
te. De heer Nic. Bos, voorzitter van Bloemb.
cultuur, sprak nog een slotwoord.
KOUDEKERK.
GEMEENTERAAD.
In de gister gehouden vergadering van
den gemeenteraad vond vaststelling plaats
van het voorschot volgens arL 101 der L.O.-
wet 1920 ten behoeve van de Ned. Herv.
Schooi voor het dienstjaar 1929.
De kosten per leerling van de O. school
bedroegen per kind f 14.45% dus waar er
op de Herv. School gaan 109 kinderen be
draagt het voorschot 80% van 109 X
f 14.45% is f 1080.40.—.
Het heffingspercentage Gemeentelijke In
komstenbelasting is gebracht van 5*0 op
4en de opcenten Rijksinkomstenbelas-
den B. en W. niet te gaan, maar de voorzit
ting van 110 op 100 opcenten. Verder durf-
ter deelt tevens mede, mocht het wetsont
werp, regelende de financiën ttisschen Rijk
?n gemeente, wet worden, wat vrijwel zeker
is, dan opent dit, voor onze gemeente, zeer
roordeeligc perspectieven, vooral ook daar
de salarissen van Burgemeester en Secreta
ris voor een belangrijk deel door het Rijk
wordt overgenomen.
Tot lid van de Commissie van Toezicht op
het Lager Onderwijs wordt aangewezen de
heer W. A. van den Dool.
B. en W. stellen voor M. van Harskamp
met Ingang van 1 April a.s. opnieuw te be
noemen voor den tijd dat de Brug gereed is,
tot tijdelijk brugwachter op een salaris van
f 27 per week met vrij wonen en tertter be
staan hebbende condities vervallen.
Vervolgens geeft de Voorzitter een breed
relaas over onderhandelingen met Ged. Sta
ten over de
Tengevolge van tegenwerking van het Ge
meentebestuur van Hazerswoude heeft de
zaak nog geen beslag gekregen. Hazerswoude
weigert een gelijk bedrag te betale-n als Kou
dekerk en blijft beweren, minder belang te
hebben bij den brug dan K. Breedvoerig is 't
tegendeel toegelicht en alhoewel Hazerswou
de als gemeente zooveel finantieel draag-
krachtiger is, blijkt men nu onwillig gelijk
op en neer te gaan met K., waar voorheen
de kosten gemeenschappelijk gedragen wer
den. Na langdurige en breedvoerige bespre
king waaraan alle leden deelnemen, en een
parig de houding van Hazerswoude onbegrij
pelijk wordt verklaard, en sterk afgekeurd,
meent men op K. al het mogelijke te hebben
gedaan om het aanbod van Ged. Staten, het
welk zeer aannemelijk is voor beide gemeen-
'cn en nu behoorde te geschieden, nu ook
oor K. niet verder te kunnen en te mogen
gaan, dan f 15000, maar dan ook, zoo het op
de onwil van H. mocht afspringen, de ver-
^woordelijkheid ook alleen komt voor re
kening der gemeente Hazerswoude.
Eenparig zou men het bejammeren, maar
onze kleine gemeente kan en mag niet ver
der gaan.
De aflossing dezer f 15000 welk bedrag ge
leend kan worden bij de Vereeniging van de
Ned. Gemeenten kan afgelost worden over
een tijdperk van 20 4 25 jaren zoodat dit niet
al te bezwarend is vood de gemeente. Na
langdurige bespreking wordt het besluit ge
nomen f 12500 toe te staan, zijnde een zesde
van het totale bedrag wanneer ook Hazers
woude tot een gelijk bedrag meebetaalt.
Bij de gebruikelijke rondvraag informeert
de heer van der Leo of het water der leiding
van tijd tot tijd wordt onderzocht, waarop
de voorzitter antwoordt, dat dit voor reke
ning van Boskoop geschiedt.
De heer Lie.verse vraagt of reeds stap Den
gednanzijn tot aanschaffing van een toestel
tot keuring van vleesch, waarop de voorzit
ter ontkennend antwoord, wegens daaraan
verbonden bezwaren.
De heer De Jong vraagt of wanneer de
steun der organisaties is afgeloopen en da
bedoelde personen nog geen werk hebben,
ook nog in aanmerking komen voor steun?
De voorzitter antwoordt daarop bevesti
gend, waarna de heer Van Esmond eenige
toelichting geeft naar aanleiding van een
onderhoud met één der georganiseerden, die
een voorstander bleek van een regeling welke
liep over den penningmeester der organisa-
Zij die in aanmerking willen komen en
recht hebben op vergoeding, moeten zich ter
plaatse melden, zooals dit hier plaatselijk
is geregeld.
Hierna volgt sluiting der vergadering.
Z.-O. DRENTHE.
EEN EN ANDER
OVER EVANGELISATIE-ARS I!D.
I.
Nee ho nou even! Dacht ik t niet? Ge
hadt het opschrift nog niet uitgelezen of ge
waart al van plan, min of meer ontstemd,
minstens met een „hè al weer over Drenthe,
*t wordt vervelend hoor"! den anderen kam
van de krant te bekijken.
Gelukkig, dat ik er op lette nu lees»
ge wel door. Ja, ik moest u wel op de vin
gers kijken, want ik heb mij suf geprakkc-
zeerd om een pakkend opschrift tc vinden,
zóó, dat men lezen moest, maar dat valt
niet mee.
Nu had ik 'n opschriftje klaar, 't Klonk
wel aardig. „Evangelisatiewerk in Z. O.
Drenthe en nog wat". En 't zou ook vol
komen correct geweest zijn, want men kan
niet, zooals de geachte lezers en lezeressen
wel zullen merken, over het Evangelisatie
werk in deze streken schrijven of praten,
of moet 't ook over „nog wat" doen.
Al is het ook waar, dat 't vervalend gaat
worden, altijd weer in verschillende toonaar
den, met toch hetzelfde monotone geluid als
Leitmotiv over Z.O. Drenthe te liooren; om
de wille van het werk, de zielen,
de komst van het Koninkrijk Gods,
zou liet jammer zijn, als ongelezen bleef,
wat met het heilig doel geschreven wër
door welke pen dan ook, het Godsrijk, de
zielen, te dienen.
Nu zegt ge mogelijk: „Wat duurt het lang
eer hij over zijn onderwerp begint". Dat
komt. vanwege de angst. Ik moet eon
aanloop hebben. Zoo al schrijvende er on
gemerkt inraken. Daar gaat zooveel door 't
hoofd, bij een taak als deze, dat men 't haast
niet ,,in orde verhalen" kan, en men moet
voorzichtig zijn. Ik heb met spreken en
schrijven en ook daardoor, aangename, maar
ook pijnlijke oogcnblikken gehad. Ik ben
dan ook altijd een beetje huiverig als ik
spreken of schrijven moet* En ik wil toch
zoo graag dat de arbeid er mee gebaat is.
De onze'in 't bijzonder, maar die van den
geheelen Z.O. hoek in 't algemeen. Want, al
kwamen er al snrekende en schrijvende
Kerk, woning, school met schoothuur, dat
alles, daarover later, brengt ook druk mee,
dc omstandigheden zijn oorzaak geworden
leven boven onzen stand
en nog steeds is een oude schuur ons lokaal
>or jeugdwerk.
Heuscli met al wat ik schreef, deed,
sprak, heb ik de zaak, nooit mij zelf in 't
oog gehad. De voordeele» er van waren
voor 't werk, de onaangenaamheden voor
mij als is 't waar, dat de voordeelen vooi
't werk, mij genoegen, en de onaangenaam
heden voor mij, 't werk wel soms schade
deden.
Nu nog een enkele opmerking s.v.p. eer
ik zoo zoetjes aan van wal steek. Wij zijn
druk aan den gang. De taaJv eischt ons ge
heel op. De zielzorg alleen reeds ware vul
doende om een manschenleven te vullen.
Maar daar komen bij al de materieclc ei-
le'ndigheden, die 't werk en de menschen
raken. Men kent aller nood en men komt
met alle nood tot je. Als men in den winter
drie maal per week preekt, 5 Cathech. heeft
en een 4-tal vereenigingen daarbij in al
lerlci comité's en besturen zit, telkens voor
deze en gene moet schrijven over meesi
uiteenloopende zaken aan ondcrscheidciu
personen, aan uitdcelingcn moet meewerken,
zieken- en huisbezoek te doen heeft, Be
grafenissen leiden, dan 'is de week, zoowal
een week tekort En als men dan nog schrijft,
heeft men recht op consideratie.
Daarom wijs ik vooraf alle critiek af. Als
iemand uit literair oogpunt aanmerkingen
wil maken ik zwijg, hij kr'igt zonder meer
gelijk. Zegt iemand, dat de logica zoek is
in deze opstellen, dan zeg ik hoogstens,
„wat is logica?" en laat mijn opponent
pruttelen. Alleen hij. die kan aantooncn. dat
achter alles, letterlijk alles wat ik schrijf,
niet klopt een hart vol warmte voor mijn
Zender en mijn volk, mag m.jn opmerkzaam
heid verv, action,, want dat is het .eenige.
waarvan ;i niet verdragen kan dat er aan
getwijfeld i l worden.
Z. CF. Drenthe.
Moet ik i:og nader dit stuk land aandui
den? Laat niij alleen maar zoggen, dat ik ho»
nog heb op liet vecngedcélte. Voor zoover ik
zelf een Gclderman ben en ook Overijssel
wat ken, weet ik iets van Drent he's zand
bewoners af, want daar is overeenkomst
tusschen hen en de Geldersche boeren van
IJselkant en Achterhoek en uit Overijssel.
Maar toch ben ik niet bevoegd er veel over
te zeggen of te schrijven, want hemelsbr
is 't verschil tusschen den Drentschen z°
en vcenhewoner. En dus is eroot het verschil
in den Evangelisaticarbeid onder die beide
groepen.
Trouwens de aandacht is de laatste jaren
meest gericht, mogelijk niet altijd terecht,
op het veengedeclte. Niet, dal" dit deel van
Drenthe niet belangrijker was dan wat ten
Westen van de Hondsrug ligt, maar 't
zandgedeelte liep mogelijk, ik spreek vooral
uit Evangclisatieoogpunt, gevaar, te veel
vergeten te worden. Dat er over 't veenge
declte te veel werd gesproken en (t schreven
olgt daaruit niet, al was 't dan ook dat
zekere tonen te veel en te scherp domineer
den. Want zoolang alles in de vccnstreken
niet weer normaal leeft, zoolang moet ui
over worden geschreven en gesproken. Toen
men, in de dagen dat ik naar deze oorden
trok, sprak van Drenthsch Californië, was
Drenthe niet zoo bekend, als nu de armoede
an dit gewest spreekwoordelijk geworden
s.
Er was toen op Evangelisatiegebied al
heel wat werk gedaan. De namen Braak
Hekke, de Vries, Volk, de Vos, hebben nog
altijd een goeden klank.
Langs, op en over de Hondsrug lagen hier
en daar de oude zanddorpen en dorpjes, moer
cgetecrend dan levend en daartegen aan
liepen de tienduizenden II.A.'s veen. De Ne-
derlandsche grens was de grens van 't veen
gebied niet, tot diep in Hannover strekt net
zich uit. Het diepst is de veenlaag plm.
halfweg de grens en hondsrug. Hecle reeksen
arbeiderswoningen verrezen op die vlakten.
Kanalen werden gegraven. En hoe veelbe
lovend, lfoe winstgevend het veenbedrijf was,
getuiger nog de bl iendc plaatsen als
Pe.kela, Stadskanaal, Musselkanaal, Veen-
dam, Wildervank e. d. als centra's van
industrieën. Verder de mooie landbouw
kolonies, als Nw. Weerdinge, Valthe- en
Exloërmond met het schoone Ter Apel, waar
'ndusttie en landbouw hand aan hand gaati.
De uitdrukking: „Drenthsch Californië'.
zegt genoe.g en Vondel zong reeds: „Geze
gend is het land, waar 't kind zijn Moêr
erbrandt". Voor veen, denkende aan het
Duitsche mohr of mur. Ik geloof trouwens
niet dat hij met die regels den titel „prins
der dichters" heeft verworven.
Heinas. de welvaart en den zegen waarvan
Vondel zong. betroffen meer de eigenaars,
dan hen die in hun primitieve woningen op
de vlakten woonden, van alle comfort ver
stoken, zonder verbinding met do bewoonde
wereld. Zij waren de zweeters cn de zwoe
gers en 't woord „uitbuiten" was ten op
zichte dier menschen in die dagen, niet t'
kras. De eigenaar-winkelier, werd rijk, 'I
mes sneed aan twee kanten en door de ver
nlirhte winkelnering had hij zijn volk in zij
macht. En
„niemand zorgde voor hnn ziel".
De meeste zanddorpen, voorzoover het kerk
dorpen waren, waren modern. En het is -<!c
vloek van 't rirhtinesverschil dat de Kerk
els zoorlnnïg niet in staat is zendingswerk <e
doen. zelfs daar niet. waar .groote werkoh
jeeten grenzen aan Herv. Gemeenten. Want
't modernisme en vooral dat van den ouden
stempel, was nog te futloos om eigen ge
meenten op peil te houden, laat stran in
ter sief zendingswerk aan te pakken, al lag 't
ook aan de deur.
Zoo was dan alles overgelaten aan parti
culier initiatief. En wie lou den eersten
stoot geven? Dringend noodig werd het. zou
niet alles verworden en 't laatsto restje
Christelijk besef verzinken, dat er werd aan
gepakt.
De kroeg en het kaartspel waren de conigc
ontspanning fn 't mes een speeltuig.
Zelfs de Overheid zorgde niet voor scholen
en volwassenen, die lezen/konden, waren 25
jaren geleden nog uitzonderingen. Het ge
slacht der analphabeten sterft nu uit, maai
toch zijn er nog velen, zelfs nog flinke man
nen en vrouwen van plm. 40 jaar, die lezen
noch schrijven kunnen.
Men was totaal op elkaar aangewezen. F.n
nog vindt men sporen te over. van gebrui
ken in vroeger dagen, die er op -vijzen, hoe
men elkaar in alles trouw ter zijde stond.
De ziel van de voenhewoners *e leeren ken
nen is te moeite waard, trouwens is dat
steeds en overal het geval, maar 't gaat hlet-
nu om deze men<=ehen. Het is mil steeds een
crie'f. dat e* zooveel en door ieder over
Drenthe en ziin hewnners geschreven wordr
en de toestand hoe lp«ecr hoe ineewlkkcl
der dreigt te worden. Men vliegt in een wa-
i door een pèar kolonies, zoekt bij vooi
keur een hut, met een verloopon oud moe
dertje op, of met een paar halfnaakte kin
deren bij een turfvuurtje en slaat aan 't
schrijven. Even zoo goed kan een vreemde
ling een pnar woonwagenkampen bezoeken
pikken er een paar gedegeneerde tvpen uit,
om zich dan te zetten tot de beschrijving
van den dooit-nee Nederlander.
De Kerk had
veel en veel eerder
moeten verstaan het Goddelijk bevel: „Redt
die ten doode gegrepen zijn, want zij wan
kelen ten doode, zoo L-ij u onthoudt". Ze
gingen niet onder, dc bewoners der veen
kolonies, omdat ze van i ïture slechter waren
dan welk ander menscl ook. 't Zou mij
niet moeilijk vallen aan .e toonen dat 't een
volk is, met vele edele trekken, die men juist
elders vaak mist, maar omdat alle factoren
aanwezig waren in een veenkolonie, om 'I
kwaad te voeden cn 't goede te doen ver
stikken. Niets werd gednnn.om het leven on
ietwat hooger plan te zetten. En dat men toch
zelf, onbewust, verlangde naar wat verheffen
kon, blijkt wel uit het feit hoe gemnkkelij'
secten en richtingen in een veenkolonie voei
aan wnl kregen.
Ik schrijf nis Herv Evangelist en her
overtuigd dat voor de Herv. Kerk duizenden
zouden bewaard gcbleveTi en gewonnen zijn,
als de Kerk haar mannen gezonden had,
toen het 4"d was. Een eerste samenkomst
met een bepaalde spreker, was in vroeger
tijd in staat, hen, die aanwezig waren, in
een bepaalde richting te sturen. Men greep
een ideaal en was Baptist, Darbist, Aposto
lisch of aanhanger van Domela Nieuwen-
huis, later communist zelfs. Niet omdat men
op de hoogte was, dat kwam later, maar om
dat er behoefte was aan iets, aan ontworste
ling, aan het neertrekkende, sombere, aire-
daagsche. Gelukkig ontstonden er ook Herv.
Evangelisaties. Er waren er, die zicli den
Doop in de oude Vaderl. Kerk nog bewust
waren cn zich vereenigden om in die rich
ting iets te doen. De enkelen die nog cenig
kerkbesef hadden overgehouden.
Oppassen was intusschen gebóden. Onge
controleerd werkten de secten en de vrije
Evangelisation
die 't land afbedelden
met voorgangers, die zich zelve opwierpea.
Du mannen die ik daar straks noemde vu
waarvan de heer Braak Hekke nog in de
venen werkzaam is en z'n kring tot Herv.
Gem. zog uitgegroeid, hebben roeegewernt
om aan 't losbandig Evnngeliseeren een
einde tc maken. Van groote beteekenis is ook
geweest de invloed van den Rond voor
Evangelisntiën in en ten bate der Ncden.
Herv. Kerk, opgericht door wijlen Ds.
Montijn van Groningen en den voor een paar
jaar overleden Jbr. Mr. U. Q. van Swinderen.
Beide mannen vol liefde voor de Kerk eu
dc zielen Den eersten hebben de meesten
onzer niet meer gekend, maar voor ons allen
leeft nog en znl blijven leven dc eminente
figuur van Jhr. Mr. v. Swinderen. En het is
de hoop van allen, dat Mr. Star Numan,
thans \oorz. van dien bond het gegeven
moge worden het bondswerk te leiden, even
zoo vele jaren en in denzelfden geest als
zijn beminden voorganger. De ziel van dien
arbeid is reeds meer dan 25 jaren Ds. Sy-
perda van Tjamswcer, die nis secretaris nile
draden in handen heeft en wiens vele. be-
langlooze werk, nauwelijks hoog genoeg
kan worden gewaardeerd. Zijn kennis en
invloed rankt bijna al 't Herv. Evangelisatie
werk in Nederland, terwijl de heer Mr. Th.
A. Th. v. d. Hoop van Sloehteren. Burge
meester van Rrcukclcn. het penningmeester
schap bekleedt en reeds nen reeks van
jaren de finunciecle belangen behartigt. Het
is zeer goed ziin adres en giro te weten. Do
Herv. lezers dienen hun Kerk niet heter,
dan door hem een gave voor het Bonds
werk te zenden Nntuurlijk dan niet net hot
ientje. dat men juist na i mi| wou sturen.
Zijn giro no. als penningmeester is lfi61.
W. DE WEBBD
