DERDE BLAD. STAAT EN lOUISEGROEVE.
VRIJDAG ~T MAART T929
DERDE BLAD PAG. 9
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN.
I RAAD VAN INDIE.
Bij Kon. besluit is op zijn verzoek met 15
Mei eervol ontslagen met dank voor zijn
langdurige en trouwe diensten J. van der
Marei, als lid van den Raad van Ned-Indië..
ONDERSCHEIDING.
Bij Kon. besluit is toegekend de gouden
éere-medaille der Oranje-Nassau-orde aan G.
J. Bitters, organist van de Ned. Herv. ge
meente te Dieren.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ridder van
de Oranje Nassau-orde, met de zwaarden,
C G. D. van der Klauw, voorzitter van de
Kon. Vereeniging van gepensionneerde onder
officieren en minderen van het Nederland-
8che leger.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
In de week van 17 tot en met 23 Februari
gijn in ons land aangegeven 5 gevallen van
fcuiktyphus, 3 van pokken, 294 van roodvonk
iNoord-Holland 40, Zuid-Holland 9i, Gelder-
md 41, Limburg 35), 79 van diphtherie
iZuid-Hol land 25, Zeeland 12, Limburg 16),
van nekkramp.
Encephalitis na inenting.
In dezelfde week zijn geen gevallen van
èncephalitis na inenting ter kennis van het
Staatstoezicht op de Volksgezondheid ge
komen.
VRAGEN VAN KAMERLEDEN.
DE ZAAK VAN DE LOUISEGROEVE.
I Ingenieurs met ontslag bedreigd?
Het Tweede Kamerlid van Gijn heeft de
foini6ter» van Waterstaat en van Onderwijs,
«te volgende vragen gesteld:
1. Hebben de ministers kennis genomen
Van het bericht in de pers, dat de drie inge
nieurs, die zich in November jl. bij adre9 tot
«le Kamer richtten, om haar hun ordeel te
tioen kennen omtrent de wijze, waarop in
dertijd de Louisegroeve werd geëxploiteerd
èn die kort daarop aan de Kamer verzoch
ten dit adres als niet ingekomen te beschou
wen, wegens den steun aan de Louisegroeve
verleend, met ontslag zijn bedreigd in dien
Vorm, dat hun schriftelijk van regeerings-
wege zou zijn meegedeeld, dat een even
tueels bemoeiing hunnerzijds met de zaak
der Louisegroeve zou beschouwd worden als
een verzoek om eervol ontslag uit 's rijks
dienst?
2. Zoo ja, kunnen de ministers mededee-
Sen, of dit bericht in hoofdzaak juist is, en,
indien zulks bevestigend beantwoord mocht
worden, of met deze mededeeling aan de be
voegde ingenieurs verband kan houden hun
ïiader adres, hierboven vermeld?
3. Indien het bericht juist mocht zijn,
iijn dan de ministers niet van meening, dat
het af te keuren is, ambtenaren met ontslag
te dreigen op grond, dat zij mededeeling de
den aan de Kamer van hun niet in of in
verband met een hunner vroegere of tegen
woordige rijksbetrekkingen gevormd
©ordeel over een zaak, waarbij de staat
partij is?
De Minister heeft deze vraag ontkennend
geantwoord.
Een buitengewone oltkeerlng gevraagd.
Het Tweede Kamerlid K. ter Laan heeft
dan ministers van financiën, van defensie
en van koloniën gevraagd:
Zijn de heeren ministers bereid, nu door de
languunge en felle koude de nood in de ge-
ainnen van de oud-gepensionneerden van
land- en zeemacht en koloniën en van de
weduwen en weezen van dergelijke oud-ge-
Eension neerden zeer sterk gestegen is, een
uitengewone uitkeering te veneenen, of te
bevorderen, dat die uit de „Stichting" ver
leend wordt?
UITSTEL VAN OPKOMST VOOR
INLIJVING EERSl'E OEHENING EN
HERHALINGSOEFENINGEN.
Van officieele zijde wordt gemeld:
Het uitstel van opkomst van dienstplich
tigen der landmacht, die 13 of 25 Februari
J.i. moesten opkomen ter inlijving, voor eer
ste oefening, of voor herhalingsoefeningen,
wordt, in verband met de nog steeds heer-
echende gevallen van griep onder de mili
tairen, voorloopig met 14 aagen verlengd.
De opkomst vuil dienstplicntigen der land
macht, die 4 of 11 Maart a.s. moeten opko
men voor herhalingsoefeningen, wordt om
ticzelfde reden voonoopig 14 dagen uitge
weid.
De hier bedoelde dienstplichtigen kunnen
«venwel aan den Minister van Defensie het
verzoek doen om zoo spoedig mogelijk op te
komen. In dit verzoek, hetwelk ten spoedig
ste moet worden ingediend, behooren duide
lijk te worden vermeld de naam, de voorna
men, de lichting, het korps, het garnizoen
van opkomst, het volledig adres, welke drin
gende reden voor het verzoek bestaat, als
mede of de dienstplichtige voor eerste oefe
ning of voor herhalingsoefeningen moet op
komen. In geval van opkomst voor eerste
oefening moet in het verzoekschrift ook de
gemeente van inschrijving -vermeld worden.
NIEUWE LUCHTPOSTZEGELS.
Ten vorige jare is bij de postvluchten naar
Indië gebleken, dat ter voldoening van iiet
verschuldigde luchtrecht voor vele stukken,
in verbanu met het gewicht, meer lucht
postzegels moesten worden gebruikt
Om aan dit bezwaar tegemoet te komen,
wordt de uitgifte voorbereid van luchtpost
zegels in de waarden van 1,50, 4.50 en
7.50.
EEN NIEUWE PARTIJ.
ER IS NOG PLAATS.
Dezer dagen is, zoo meldt men ons, te Rot
terdam een vergadering gehouden onder
leiding van den heer W. de Kroes, Vrijheids-
bondsch raadslid te Overschie, om te komen
tot de stichting van een partij tot betere be
hartiging van de belangen van den land
bouw en den veehandel.
De eigenlijke stichtingsvergadering schijnt
12 Maart a.s. te zullen gehouden worden.
Ja. die partij hadden we nu nog net noo-
dig. Kom maar op, heeren, er is nog plaats
genoeg voor nieuwe partijen.
Alleen jammer, dat er in de Tweede Ka
mer maar honderd zetels zijn,
VERSLAG
DER KAMERCOMMISSIE.
De kleinst mogelijke meerderheid leges
tegen de N.V.
Verschenen Is het verslag der commissie
uit de Tweede Kamer in wier handen zijn
gesteld de inlichtingen op de adressen van
den heer F. Smith, dir. der N.V Exploitatie
Louisegroeve te 's-Gravenhage, houdende
verzoek:
a. een onderzoek te doen instellen om
trent het achterhouden van stukken door
den Staat In de door den Staat en voor
noemde N.V. gevoerde arbitrale procedure;
b. een onderzoek te doen instellen naar
een onder eede gedane ontkentenis van ge
dane toezeggingen;
c. maatregelen te nemen om alsnog te
komen tot volledig herstel van het aan ge
noemde N.V. aangedane onrecht.
Na een uitvoerig overzicht van de voorge
schiedenis dezer zaak merkt de commissie,
ofschoon ten volle rekenende, dat de mi
nister voor de beantwoording der vraag hoe
ver de arbitrage zich zou uitstrekken, een
eigen verantwoordelijkheid had, op, dat
naar haar overtuiging de bedoeling van die
conclusie was, dat er arbitrage in den ruim-
sten zin izou plaats hebben, dus mede betref
fende de punten door de crisis-enquête-com
missie en de commissie voor advies voor
crisiszaken als de voornaamste vragen be
schouwd, vragen omtrent de terzijdestelling
van de overeenkomst van 1917 en de tot
standkoming van de overeenkomst van
1918.
Wat het ten slotte tot stand gekomen com
promis betreft, heeft de commissie na nauw
keurige kennisneming van de gevoerde on
derhandelingen den indruk gekregen, dat
beide partijen bij de onderteekening van het
compromis te goeder trouw van meening
konden zijn, dat ten slotte door de tegen
partij practisch aan haar verlangen inzake
de hoofdzaak waarover gestreden was, was
toegegeven.
Beide partijen hebben toen zij het over de
woorden eens waren, de overtuiging kunnen
hebben dat haar eigen meening gezegevierd
had.
De beteekenig vbb de azMteage.
Intusschen hebben de arbiters vonnis ge
wezen en de Louisegroeve heeft daarin be
rust en de toegewezen som In ontvangst ge
nomen. Zij stelt zich nu echter op het stand
punt, dat voorname geschildeelen, als vol
gens arbiters buiten het compromis geval
lene nog steeds onopgelost zijn gebleven.
De commissie is van meening, dat de voor
stelling door den minister (naar aanleiding
van een rapport van den Landsadvocaat)
van de totstandkoming van het compromis
gegeven, eenzijdig is.
Ook is de stelling niet ie aanvaarden die
de Landsadvocaat schijnt ingang te willen
doen vinden, dat de Staat in dezen een bij
zondere positie inneemt omdat het regee-
ringsbeleid op zulke overeenkomsten is ge
bouwd.
Het is voor den Staat niet minder moge
lijk dan voor andere personen dat hij over
eenkomsten sluit welke, gelet op de wijze
van totstandkoming, uit billijkheidsoogpunt
te veroordeelen zijn Dit is blijkbaar ook de
meening van arbiters.
De commissie komt mitsdien tot de slot
som dat op de vraag, die de commissie
voor de verzoekschriften op 15 Juni jl. de
hoofdzaak noemde, t.w.: !s bij de acte
compromis opzettelijk of bij vergissing
beperking aangebracht in de aan arbitrage
te onderwerpen punten en, zoo Ja, is voor
die beperking, die niet in de bedoeling
scheen te liggen van de Kamer op 26 Maart
1924, goede grond?, het antwoord moet lui
den, dat die beperking inderdaad van de
zijde der regeering opzettelijk is aange
bracht, maar dat twijfel gerechtvaardigd is
of er voor die beperking goede grond be
stond.
De vraag rijst nu echter welke practische
conclusie hieruit te trekken is. gelet op het
feit, dat inmiddels het arbitraal geding
heeft plaats gehad en beide partijen hebben
berust in het gewezen vonnis.
Beteekenis van het eompïónü*.
De commissie wijst er op, dat de Louise
groeve de tueschenkom9t van den rechter
niet heeft ingeroepen.
Zij heeft zich bij de uitspraak van arbi
ters neergelegd, kennelijk vertrouwende op
de medewerking der Staten-Generaal om nu
alsnog de buitengesloten punten te doen
arbitreeren. De meerderheid der commissie
acht deze methode niet aanvaardbaar.
Voorts merkt de oommissie op, dat de
Louisegroeve evenals bij de voorafgaande
overeenkomsten met den Staat ongetwij
feld ook bij de onderhandelingen over net
comnromis de zwakste was, en daard 9
eerder in de verleiding kwam om tot hei
eindelijk tot stand komen van een compro
mis concessies te doen, die later door de uit
spraken van de arbiters te ver bleken ge
gaan te zijn.
Ook hield de Staat zijn voet wel uiterst
stijf.
(Soxiclasle,
Ten slotte is de meerderheid der commis
sie dan ook van meening, dat de vraag of in
het onderhavige geval het standpunt mocht
worden ingenomen dat door de onderteeke
ning van het compromis de Louisegroeve
haar recht heeft uitgeput, bevestigend moet
worden beantwoord. Deze meerderheid stelt
daarorti ook aan de Kamer voor den minis
ter dank te zeggen voor de verstrekte in
lichtingen.
Over de gestie der heeren Rosenwald c.a.
iaat de commissie zich niet uit
De meaning der minderheid.
De grootst mogelijke minderheid der com
missie kan zich met de conclusie van het
verslag niet vereenigen. Zij kan niet aan
vaarden het betoog, dat de Louisegroeve
nadat arbiters hadden beslist, dat zij slechts
hadden te oordeelen of de uitvoering der
overeenkomsten door den Staat in overeen
stemming met de billijkheid is geschied,
doch dat niet aan hun oordeel was onder
worpen de vraag, of de overeenkomst van
1918 een al dan niet geldige en billijke over
eenkomst is alleen haar recht had kun
nen bewaren, door op grond van artikel 649
ten zesde der Burgerlijke Rechtsvordering
de scheidsrechterlijke uitspraak als nietig
te bestrijden. De Louisegroeve had inder
daad. ook naar de meening der minderheid
dien weg wel kunnen volgen, doch deze
bood haar in haar bijzonder geval meer
kans op schade dan op daad.
De minderheid der commissie meent ten
slotte dat in het onderhavige geval niet het
standpunt mag worden ingenomen dat door
de onderteekening van het compromis, wel
ke uit dwaling geschiedde, de Louisegroeve
haar recht heeft uitgeput. Mitsdien is zij
van meening dat er voor de Kamer alle re
den Is om er cp aan te blijven dringen, dat
er arbitrage in den mimsten zin plaats
hebben.
Zij stelt derhalve voor den minister dank
te zeggen voor de verstrekte inlichtingen en
de regeering met klem te verzoeken alsnog
het onopgelost gebleven geschilpunt door
arbiters te doen onderzoeken;
(Van onzen Parijschen correspondent.)
FRANSCHE MOORDPROCESSEN.
Een vrouw, die haar man neerschiet,
wordt vrijgesproken.
Een man, die zijn weggeioopen vrouw
doodt, tot deportatie veroordeeld.
Reeds eerder werd er door ons op gewezen,
op welk een dikwijl» zonderlinge wijze er
door de Fransche Jury-Rechtbanken met het
recht wordt omgesprongen! Dezer dagen zijn
er twee moordprocessen voor geweest, welke
daarvan eens weder een interessante illustra
tie geven. Men zou zich waarlijk gaan afvra
gen, bestaat er In dit land inderdaad nog wel
onderscheidingsvermogen tusschen goed en
kwaad, en dus een basis waarop zich de
rechtspraak grondt, of heerschen in de zalen
van Justitia en/kei meer de stemmingen van
het oogenblik, het min of meer sympathiek
vinden der beklaagden, en gevoeligheden?
D« vrouw, die haar man doodschoot
Het eerste geval is dat van de vrouw, welke
haar man doodschoo:. Deze vrouw, Marie
Peillac geheeten, en omstreeks 36 jaar oud,
was sedert 1921 gehuwd en dreef met haar
echtgenoot samen in Neauphle-Chêteau een
winkel ln byouterieën.
Het huwelijk was blijkbaar niet heel ge
lukkig, want reeds spoedig waren er tuaaohen
de echtelieden onaangenaamheden. Peillac
toonde een heftig karakter, was opvliegend,
weigerde zijn vrouw geld, enz. enz.
Deze leiddde daaruit af, dat hij wel gaarne
van haar af wilde, en daarom trachtte, haar
het samenleven onmogelijk te maken. Deze
onplezierige dingen duurden een heelen tijd
namelijk tot 12 November jongstleden. Ma
dame Peillac had juist enkele dagen geleden
een operatie ondergaan, en was nog zwak
toen er weder een nieuwe scène ontstond.
Tijdens deize vrij onstuimige uitwisseling
van gedachten werd Peillac handtastelijk, en
dat wel in ale mate, dat zijn vrouw er hevige
pijn van ondervond. Toen hij daarop nog
voortging, met haar te beleedigen, greep zij
een revolver, en losjg twee schoten op haar
man, die aan het hoo:fd werd getroffen en
onmiddellijk dood was.
De zaak vac; het Hef der As
sisen van Selne-ea-Oisc»
Na eenige dagen van voorloopige hechtenis
werd de moordenares iri kwestie op vrije
voeten gesteld, alsof men reeds van tevoren
haar schuld niet zoo zwaar aansloeg. Bij het
verhoor voor het Hof, dat later plaats had,
waren een twintigtal getuigen opgeroepen,
om te verklaren, dat de beklaagde in haar
omeeving gunstig bekend stond.
Men zou meenen, dat dit op zijn hoogst op
de rnate der op te leggen straf van eenigen
Invloed zou zijn. Maar, .^ïa de schitterende
pleidooien van haar advocaten werd zij vrij
gesproken".
Was dit niet als het ware een sanctie van
haar bloeddaad, en oou meai er niet lioht toe
komen, nu te redeneeren: opder gelijke om
standigheden ben ik dus gerechtigd, mijne
eigen rechter te zijn, en mijn vonnis gelijk
tijdig uit te voeren?
De man, die naar de revolver greep.
was een zekere Chrlstofano, een in Frank
rijk geboren Italiaan. Of hij op soortgelijke
vrijspraken als hierboven vermeld afgaande,
het ook maar eens wilde probeeren, 19 moei
lijk uit te maken. Hij was banjo-spe|er van
beroep en maakte in een nacht-oafé te Lyon
kennis met een meisje, dat daar werkte, wier
zeden meer dan verdacht waren.
Ondanks dat werd er toch een huwelijk ge
sloten en ging dit een heelen tijd goed. In
den zomer van 1928 echter verhuisde het
paar naar Parijs, en daar liep het mis! Het
vrouwtje verliet het echtelijk domicilie en
ging bij een vriend wonen, ook een Italiaan.
Christofano vond spoedig hun verblijf uit,
en trachtte hem te overreden, zijn vrouw
weer af te staan. Deze bleef echter bij haar
vriend en zond enkele dingen, welke zij nog
van haar echtgenoot had, aan dezen terug,
die met twee getuigen daarvoor een ont
vangstbewijs teekendel 1
Het huwelijk leek dus thans min of meer
onderhands ontbonden; dit was blijkbaarech
ter nog niet genoeg! De vriend der vrouw
aond aan den verlaten echtgenoot een chèque
van 250 francs, en deze erkende, voortaan
van «1 zijn rechten af te zien.
Christofano. dit bemerkt men wel, was ©en
heel eigenaardig heerschap! Maar het
vreemdste van het geval komt nog.
Na ongeveer een maand tijd schijnt bij
hem plotseling de jaloesie los gebroken te
zijn. Met een taxi wacht hij haar op aan
den uitgang van het atelier, waar zij arbeid
de, een kort twistgesprek heeft plaats en dan
volgen vijf revolverschoten.
Het Assisenhof ran de Seine
kreeg dit proces te behandelen. De beklaagde
maakte geen prettigen indruk, hij was te
woordenrijk, en 6cheen er weinig tact van te
hebben, het gemoed der gezworenen week te
maken. Misschien vond hij dit ook wel niet
noodig, en rekende hij toch wel, zonder al
die moeite te nemen, op een vrijspraak.
Zeer merkwaardig was, dat men er niet ln
slaagde, de motieven, welke tot dozen moord
geleid hebben, te begrijpen. Christofano
scheen in zijn liefde-opvattingen beurtelings
een hartstoohteiijk mensch en een vrij nuch
tere zakenman te zijn. Dus een soort van ro
mantiek, welke boven die van allen dag uit
ging. Was daaraan wellicht ln den grond der
zaak zijn veroordeeling te wijten tot acht ja
ren dwangarbeid en tien jaren. verWijfsont-
zegging?
Sesa zuivere weegschaal?
Ondanks het geval, dat beiden een moord
pleegden, is er tusschen de zaak-Peillac en de
affaire-Christofano natuurlijk zeer veel ver
schil. In hoeverre Madame Peillac overigens
een go^ïe vrouw was is lastig te beoordeelen,
dat Christofano niet veel zaaks was In vrij-
Toch blijft er tusschen deze vrijspraak ter
eener en deze zware straf ter andere zijde
voor ons begrip een onevenredigheid bestaan,
een subjectiviteit, welke niet weg te rede
neeren is. De weegschaal Is niet zuiver, of de
gewichten deugen niet Zou het geen tijd zijn
eens een her-ijk te doen plaats hebben?
Uit Oost-Indië
De Java Bode van 4 Febr. citeert uitvoerig
in een hoofdartikel wat de oud-Minister van
Koloniën en oud-gouverneur-generaal Iden-
burg in het gedenkboek van de Antirevolu
tionaire Partij over bovengenoemd opschrift
schrijft o.a. over onderwijs en godsdienst en
voegt daaraan toe:
Afgezien of en in hoeverre men hiermede
kan instemmen het ia een beschouwing welke
de aandacht verdient; opmerkelijk er ln is
de gematigdheid, waarvan de schr. blijk
geeft en speciaal tot uiting komend ln de
erkenning, dat de verbreiding van het
Christendom in dit land zekere beperking
kan (of moet) vinden. In welk inzicht o.i.
een verzoenende gedachte ligt Naast de
vooropgestelde handhaving van Nederland'»
zekelijken plicht tegenover dit land.
RADIOLOGISCHE AFSEELING.
Van het Joliana-Ziekenhiü».
Zaterdag 2 Febr. heeft te Bandoeng de
opening en ingebruikneming plaats gehad
van de Radiologische afdeeling van het Ju-
liana-ciekenhuis. Talrijke civiele en militaire
autoriteiten waren hierbij aanwezig.
Na de Verwelkoming door den burgemees
ter, den heer Ir. von WoLzogen Ktlhr, gaf de
heer Dr. Merz, een uiteenzetting van deze
afdeeliing.
Tot den bouw van een afzonderlijk pavil
joen voor de radiologische afdeeling ln het
Gemeente-ziekenhuis „Juliana" nam de Ge-
meentera.ad van Bandoeng het besluit in zijn
vergadering van 25 April 1928.
(Java Bode.)
SLOKKEN MET DRIE WIJZERK
Invoering bij de P. T. T.
Midden-lava-tijd.
Naar de Java Bode verneemt zal bij den
P. T. T.-dienst op alle klokken een derde
wijzer worden aangebracht, welke de MId-
den-Javatïjd zal aangeven. s
DE MOORD OP DEN HEER WALLER.
„Waar moet dat heen?"
Naar Aneta gemeld heeft, Is op Zaterdag
middag 2 Febr. de wn.-admiaistrateur J. F. E.
Waller op de onderneming Aloer Gading in
het Langsasche door een bende Javaansche'
koelies met bijlen en parangs vermoord.
Naar wij in de Deli Courant lezen, is, vol
gens het eerste onderzoek de oorzaak van de
woede der koelies geweest, dat de heer Wal
ler sedert zijn optreden (in November jl.) het
geheele beheer heeft willen veranderen en
meer arbeid van zijn koelies te hebben wil
len verkrijgen. Volgens hem was het beheer
te slap geweest en diende meer te worden
geëisaht.
Hij schijnt dat niet voldoende langzaam
en met de noodige tact te hebben gedaan,
doch alles snel te hebben willen omzetten,
met het gevolg, dat er een ontevreden geest
onder de koelies kwam, speciaal dan de
ploeg die aan den moord deelnam, zoodat de
opstokers gemakkelijk spel vonden. Herhaal
delijk bleek trouwens hoe gemakkelijk een
ploeg koelies zich door enkelen vooral door
een mandoer laten opzetten.
Bij het ondereoek werd verklaard, dat de
heer Waller rigoureus, en nu en dan hard
handig was opgetreden. Het verder onder
zoek zal moeten uitmaken of dat inderdaad
het geval is geweest en hoe groot ieders
schuld aan deze zaak ls geweest.
Kerknieuws.
De gewone Jaarljjksche vergadering van
dej«j Vereeniging zal gehouden worden op
Woensdag 3 en Donderdag 4 April a.s. in het
Jaarbeurs-gebouw te Utrecht. Als sprekers
hopen op te treden: Dr. S. P. Dee te Haren;
Ds. F, Kramer te Bêverwijk en Dr. J. A.
Nederbragt te Den Haag; resp. met de onder
werpen: „Wat is het testimonium Spiritus
Sancti''; „De goede werken als bewijzen van
d® echtheid des geloofs" en „Kerk en vredes
beweging''; terwyl Ds. A. G. Wolf te 'e-Gra-
veland een causerie hoopt te houden in de
avond-vergadering van Woensdag.
SPECIALISEERING VAN PREDIKANTEN.
In „The Atlantic Monthly' van Januari JJ.
schryft de bekende Amerikaansche predikant
Dr. Fosdick over „The Christian Ministry",
het predikambt. Dr. Fosdick wil het op geheel
nieuwe leest schoeien door specialisatie. Pre
dikanten bijv., die geen aanleg voor het pree-
ken hebben, zouden uitsluitend catecheten of
jeugdleiders moeten zijn, of zich met studie-
of perearbeid moeten bezig houden. De klei
nere Kerkgenootschappen zouden hiervoor sa
mengesmolten moeten worden. Volgen» Dr.
Fosdick gaat het al mooi dien kant op. De
statistiek van 1928 zegt, dat het getal Kerk
leden dit Jaar met 573.723 toenam, maar dat
der Gemeenten met 1470 afnam.
GENERAAL BRAMWELL BOOTH.
De Engelsche bladen melden, dat in den ge
zondheidstoestand van generaal Bramwell
Booth, den voormaligen leider van het Leger
des HedUf een ongunstige wending is geko
men, die zorg wekt.
DE ROOMSCH-KATH, KERK IN AMERIKA
Volgens de „Official Catholic Directory''
telt de Roomsch-Katholieke Kerk ln de V.S.
van Amerika eind 1928 tezamen 19.639.049 le
den, voedt ze in haar Scholen 2.281.837 leer
lingen op, bezit ze 18.293 kerkgebouwen en
25.773 priesters, terwijl in haar 136 priester-
sem£nar'ën 14.432 jonge mannen zich voorbe
reiden, Voorts zijn er nog 616 Roomsche zie
kenhuizen, 147 tehuizen voor ouden van da-
en en 851 weeshuizen.
ZENDING.
Po e r b ol i n g go. Dr. B. J. Esser deelt
in zijn driemaandelijkscn verslag (4e kwar
taal '28) omtrent den arbeid te Poerboling
go (Java) mee, dat het belangrijkste geweest
i» de opening van het nieuwe schoolgebouw
te Pengaloesan op 13 November. De school
ondervond groote en welwillende belangstel
ling bij de Inlandsche ambtenaren. De hoof
den van district en onderdistrict, evenal9
de Javaansche schoolopzieners, beloofden bij
de opening dezer school aan den dorpsweg
in de bergdessa hun steun.
Gedurende een week gedwongen bedrust
werkte Dr. Esser eenige zijner artikelen in
het Indische „Kerkblad" tegen de Zevende-
dags-Sabbatisten om tot een boekje, dat
Jrr Indië niet onnoodig is, wijl het Adventis-
më er groote activiteit ontwikkelt.
In November keerde de familie Koster
in de residentie terug. De heer Mr. Koster
was in 1924 en 25 president van de- Land
raden in Poerwokerto en Poerbolinggo, in
dien tijd was hij voorzitter der School ver
eeniging en nam actief deel aan de stichting
de H«llandsch-Chlneesche School te
Poerbolinggo. Na een verloftijd ln Holland,
werd hij gezonden naar Soerabaja In 1928
werd hij te Djogja geplaatst en aanvaardde
hij weer het presidium dor School vereeni
ging. Vervolgen» kreeg hij 't presidium der
Landraden te Banjoem&s en Tjilatjap, met
B. al» standplaats. Zoo bleef hij behouden
voor het Schoolbestuur, wat zeer veel waard
ia, omdat door de mutatie een goed School
bestuur dikwijls moeilijk is saam te «tel
len: gemeenlijk vertrekken de weinige
geestverwanten na enkele jaren weer naar
elders. Dit is een der grootste moeilijkhe
den bij de actie voor Chr. Onderwijs op
Westerschen grondslag in dit ressort
De vijf plaatsen in het Schoolbestuur zijn
nu alle weer bezet door menschen van ont
wikkeling en positie. Voorzitter is genoemde
president van den Landraad; vice-voorzitter
een Ingenieur-leider van het lichtbedrijf te
TJiliatjap, schoonzoon van den bekenden
Amsterdamschen paedagoog Drewes; leden
zijn de assistent-resident Meijers van Tjilat
jap en de heer Siem Kie Djian, een voor
aanstaand Christen-Chinees te Poerbolinggo.
Dr. Esser is nog steeds secretaris en waar
nemend penningmeester, voor het laatste
trouw bijgestaan door de boekhoudster rnej
Stoett en den leeraar in het Middelbaar-
Boekhouden, den heer Noordhoek, onder
wijzer aan de Hollandsch-Chineesche School
te Poerbollinggo. Alleen de afstanden tus
schen de woonplaatsen zijn wat ongeriefe
lijk.
De Schoolvereeniging nam einde des jaars
het besluit een passend gebouw voor de
Hollandsch-Inlandsche School te Tjilatjap
op te trekken en een tweede Internaat voor
Chineesche jongens te Poerbolinggo te ope
nen. Ook voor het laatste moet land gekocht
worden en daarop een geschikte behuizing
verrijzen. Dr. Esser wekt op deel te nemen
aan de obligatieleening A pari, tegen 5%
rente, in coupures van honderd gulden. Ds.
W. W. Meijnen te Dordrecht is hiervoor het
aangewezen adres.
In het vorige jaar werden,volgens de
statistiek, gedoopt in totaal £2 mannen
(w.o.. 1 Chinees), 18 vrouwen en 57 kinderen.
De meesten hunner, n.I. 25-volwassenen en
28 kinderen, ontvingen het sacrament in de
mooie kerk te Poerbolinggo of in de filiaal
gemeente Plana, Er behooren 14 volwasse
nen en 7 kinderen onder, die thans een eigen
gemeente Karangsari onder leiding van den
goeroe-lndjil Tlwan vormt.
Werden door colportage in het voorlaatste
jarr 19.588 boeken verkocht, verleden jaar
steeg dit getal tot 20.424, waarvan 14.372 in
de Inlandsche talen. Ook het aantal Bijbels
of Schriftgedeelten werd ruimer verkocht:
in het voorlaatste jaar 1907, vorig jaar 2638.
Natuurlijk moet nog meer gedaan worden.
Dr. H. A. van Andel hield op de Vergadering
van miss. Predikanten in November te Djag-
ja een inleiding over den colportage-arbeid
en stelde als norm voor, dat op elke 100.000
inwoners één colporteur of courantenrond-
brenger zou moeten zijn. Als men van de
residentie Djogjacarta afneemt het deel, dat
onder het ressort van Poerworedjo (Zen-
dingsgebied der Geref. Kerken van Utrecht
en Gelderland) valt: Temon en omstreken,
houdt men een gebied over, dat niet veel
meer dan 1,300.000 zielen bevat. Op Amster-
damsch gebied zijn er 13 colporteurs. Dus
daar heeft men ongeveer het voorgestelde
ideaal bereikt
Op het terrein van Poerbolinggo wonen
echter wel 1.900.000 zielen. Dus zouden 19
colporteure noodig zijn, terwijl men er
slechts 9 heeft Op de begrooting 1929. is de
10de colporteur gebracht Voorts' is het niet
slechts de kwestie van geld, maar ook van
de geschikte.personen.
Begin van dit jaar zal de institueering der
Gemeenten te Poerwokertp en Tjilatjap
plaats hebben. Dan zijn er vijf gemeenten
met een eigen kerkeraad.
Schoolnieuws,
LAGER ONDERWIJS.
UNIE „EEN SCHOOL MET DEN BIJBEL".
T« Leeuwarden heeft Donderdag een
Schooldag plaats gehad, waarin het gouden
jubileum der Unie „Een School met den Bij
bel'' herdacht is.
Do heer R. Visser, voorzitter van het Lo
caal Comité, opende,de samenkomst in de
Koepelkerk met het doen zingen van Psalm
77 7, voorlezing van een gedeelte van
Psalm 78, gebed en een kort woord vaa
welkom.
Het Tweede-Kamerlid Mr H. Bijleveld, van
Den Haag, hield hierna een rede, waarin hij
op den toestand van het Christelijk Onderwijs
wees. Hij uitte zijn leedwezen over de splijt
zwam, die op het Schoolterrein zoo welig
groeit tot schade van de zaak des Heeren.
Ds R. E, van Arkel, van Utrecht, sprak
vervolgens naar aanleiding van Hebr. 11 :25:
de zegening van Jozefs kinderen, de daad van
de zegening en de stemming waarin Jacob
daarby verkeerde.
Na het zingen van Ps. 84 8, sloot de
laatste spreker met dankgebed.
CHR. ONDERWIJZERS VOOR BELGIE.
De Vereeniging tot oprichting en Instand
houding van Vlaamscho Protestantach-Chri»-
telijke Scholen ln België gaat een vooroplei
ding voor onderwijzer» in het leven roepen.
Wanneer jongelieden van 15 jaar toever
trouwd worden aan een z.g. neutrale Staats
normaalschool, wü ry eenige waarborg heb
ben, dat deze eandidaten inderdaad voor het
Prot.-Chr. Onderwijs in België geschikt zullen
zijn. Deze waarborg wil de Vereeniging vin
den In een tweejarig» vooropleiding te Maria
Hoorebeke. De heer S. de Jonge, onderwijzer
der Chr. School, en de heer Germeraad. voor
ganger der Gemeente aldaar, zullen de oplei
ding onder hun hoede nemen. In de oude
Radio Nieuws.
irtja dor MeJ. Kraiaer. i
gcnereerheuvel). 7—7.25 KRO. Ir. H. 1
Plaat* en beteekeal» van hst Kerkgeb. la het
itadsbc-eld. 7.30 VPRO. Spr. Prof. R Caslrolr:
Practisch® opvoedkunde (1). Ds. D Dröver: Wat
gelooven en denken Vrfiz. Protestanten <4). De
Bgbel. Mevr. Lyssen. h_rp; H Bosman», plano;
J Feitkamp. Hult. G Devreeze, alt. Dr. P H Rit»
ter. declamatie uit eigen werk.
HILVERSUM (1071 M.-) 10—10.15 MorgenwS-
ding. 12.152 Concert. 2.ue—3.45 Voor de echo-
len. 2.454 Gramofoon. 44.30 HuUvrouwea-
halfuurtje. 5—5.30 Orincfooc. 6.30—6 Radio
praatje. 7.15 Cor.ccrt. 7.157.45 Beh'.ppe.-s-
les. Kamermuziek. S—9.40 Lezing. 9.40—10
Hollandeche liedjes. 10 Persber. 10.10—10.80 Mu
ziek. 10.30 Muziek.
11.04
2.50 Voor de schol
J.16 Muziek. 3.20
1.40 Muziek. S.45 Lezing. 4 Muziek. 4.05
Voor de scholen. 4,60 Orkeet. 6.35 Klnueruurtje.
8.20 Lezing. 6,36 Nleuwsber. 6.50 Muziek. 7,05
Pianomuziek. 7.20 Muzlekcrlt.ek. 7.05 Muziek. 7 45
Lezing. 8,05 Syncopatle. S.20 Concert. (9.S5
Nleuwsber.') 10.45 Nleuw-sber. 10.50 Lezing. 11.05
Concert. 1L2012.20 Muziek.
PARIJS „Radio-Parlz" (1750 M.) 12.60—2.10
Orkest. 4.055.05 Concert. 7.05—7.50 Gramofoao
8,60—11.10 Orkest.
LANGENBERG (442 M.) 9.05 en 11.50 Grato-
loon. 12.25—1.50 Orkest. £.056.S0 Orkest. 7.20
—7.50 Uitzending v. h. straatverkeer en *l)n ge
varen. 7.50 Concert. 8.20 Lezing. Daara» tot 11.»
ZEESEN (1649 M.) 1L20S.60 Lezingen. 5.50
4,50 Orkest. 4 60—7.05 Lezingen 7.20 Concert.
HAMBURG (391,1 M.) 10.2011.20 üramoiccn.
5.20 Concert. 7.20 Orkest. S.60 HoorepeL li'.O
Trio. 2—6.14 Kinder
d RUet. 6.20—6,30 Grs
6,'JU6,40 spr. M K Gerlsch: Het
6.406.50 Grnmofootimuilek. 6,607 Kath. Be»
•7.30 Engelsche les. 7.80—8 Knlplo*.
8e 0 Pater P. Knop3 S. H. A. De Godsdlenet
der Naf'ara*. 6.20 Ket Amsterdamse!» 8alon-cr-
kest o. L van F Bozhart, K Buggenutn. zanges.
9.30 Nleuwsber.
H1LV3RSUM. (1071 M.) 1010.15 MorgenwB-
dlng. 12.152 Concert door hot AVRO-Trlo.
Uitzending volgens opgave r. d. AVRO. 3—i
Muziek. 4—6 Italluansch lessen. 5—8 Fransche
leasen. 66.45 Concert. 6.45—7.44 Dultsch»
i de VARA:
VARA-Gebouw
6—6.45 Verhaaltjes, versjes en
6.457.30 Concert. 6.306.46 1
a HtJ-
lledjei
-mezzo. 8 Ulta.
van de "verg. v d Ned. Bond van Psre. ln Over
heidsdienst ter gelegenheid van I
J-scheld V.
S. v. H»nte. 10 Persber. 11.20
Sluiten.
DAVENTRY 1562 iï.) 10.35 Kerkdienst 11 0»
Lezing. 1.202.20 Octet. 2.202.46 Beeld-ulta.
3.1- Voetbalwedstrijd. 6 Concert 6.35 Kinderuur
tje. 6,20 Muziek. 6.25 Nl-vvrsber. 7 Muziek. 7.05
Pianomuziek. 7.20 Omroeppraatje. 7.38 Rugby-
wedtrfld. 7.60 Liederen. 8.20 Fanfare-feost 9.2»
Actueels causerie. 9.C0 Nleuwsb. 9.56 Oetet 10.59
—12,20 Muziek.
PARIJS „Radlo-Parla" (1769 M.» 11,50—2.19
Muziek. 4.055.05 Muziek. 6.507,80 Gramofoon.
8.35 Muziek. 9.20 Muziek.
LANGENBERG (462 ML 9.35 Gramofoon. 11.50
Gramofoon. 12.25—1.60 Orkest 5,05—5.60 Gramo
foon. 7.2» VrooltJke avond. Daarna tot l-.ïO
Muziek.
ZEEREU (164? M) 11.20—S.SLeztngen 59
—4.60 Orkest. 4,50—7.05 Lezingen. 7.20 Stud e dee
Landes. £.20 Orkest Baarr.a tot 11.50 Muzle*.
HAMBURG (335 M> 10.2C^11.39Or*mofoo<v
«.50 Orkest 4,50 Concert 7.20 Concert «.60 Con
cert
BRUSSEL «11.9 U. 6.29 Murfek. T.05 PlM»o-te-
ci. 7,20 Gramofoon. 8,86 Orkewt 10.M Muziek,
Geuzenschool zullen dfi oandidaat-ocRlerwijiéT»
een aparte klasse vormen. D» heer «n me
vrouw Germeraad hebben rich bereid vei^
kla&rd de jongens in hun hui» op te nemen.
De eerstel in g-oarxiidaat is er: een kleinzoon
van een bijbelcolporbeur, komende uit eeo de
gelijk Vlaair.sch-ProtestantBch gwn m
verstrooiing. Het wachten is op het noodig*
geld: 60ö franc per maand. In Belgie =al man
daarvoor zorgen. Gerekend wordt, dat voor
nummer twee de Hollandache vrienden lullen
zorgen, terwijl voor nummer drie Engeiand
hulp bieden tal. Van daar werd reed» 4 pond
sterling ontvangen.
De vrouwelijke Protest&nische leerlingen op
de Normaalschool te Laken krijgen van I
Maart af onderw\j9 in de Bybelsche Geechie»
denis van D» J. Chrispeel». De toekomatige
„lormulütCT" SS*?
van het „neutraal'' onderwijs m de Leaeiee..
„EfTETJES ZELDZAAM",
Onderwijzer: „Kun je me een zeldzaam
dier in Australië opnoemen?'
Sam: ,De olifant".
Onderwijzer: „De olifant komt in Austra
lië niet voor".
Sam: „Nou, moet-ie daar dan effetje»
zeldzaam zijni"
Gemengd Nieuws.
EEN D0MINEE8Z00NTJE.
„Moeder en ik maken het goe<L
ADR 1 ANUS.
Pastorie Wehl".
DE WONDERLIJKE REIZEN EN AVONTUREN
VAN TOONTJE EZELSVEL.
51. Wat voor een zandbank werd versleten.
Dat was... een walviach, moet je wetenl
Het reuze-nsoogdier zwemt met spoed
De Noorder IJszee tegemoet;
Duikt daarbij telkens onder water,
En spuit o, plaagt dan even later
Eén straal van droppels naar omhoog...
Geen draad blijft aan de stakkars droog!
52. 't Wordt nac&t... 't wordt dag... en
immer voort
Gaan zij, naar 't koude en ruwe Noordl
Hun neuzen, handen, teenen, oor-en,
Zij-n pimpelpaars en blauw gevroren;
Hun kleeding, al» een plank zoo «tiif.
Zit als een harnas om hun lijf.
Zoo komen z'eind'Hjk, wenenloc®,
In 't land ven ij» en eskimo'».
(Wordt Maandag vervolgrtl
