J
\De Unie Een School mef den Bijbel.
WOENSDAG 23 JANUARI 1929 DERDE BLAD PAG. 9
HERDENKING VAN HET GOUDEN f Haar collecte dc zoo welbekende, bracht,
JUBILEUM.
DE WIJDINGSURE.
,tDe Openingsrede van Ds. J. L. Pierson
en de Feestrede van
Z.Exc. A. W. F. Idenburg.
Vandaag heeft de Unie „Een School met
_n Bijbel" in Tivoli tc Utrecht haar gouden
Tubilcum herdaCht.
Vooraf was gisteravond gegaan een
Wijdingsamenkomst.
onze.Jn de Domkerk, die slechts matig bezocht
•as.
Onder de aanwezigen werden opgemerkt
linister van der Vegte, Minister Donner, do
lurgemeester van Bunnik, Dr. VV. J. van
leeck Calkoen, de wethouder van onderwijs
er gemeente Utrecht Mr. M. H. de Boer.
De vergadering werd geopend door don
weeden voorzitter der Unie, Ds. J. L. P i e r-
on van Bilthoven, die ui gebed voorging,
n daarna de openingsrede uitsprak.
EEDE Ds. J. L. PIEESON.
Spr. wil
rootcn dag
elve.
Niet de Unie mag thans op den voor
rond gesteld, doch dat het onze roeping is
ooger te zien, af te zien van dc gave
n alleen zien op den G e v er; te verge-
wie de menschen waren die de
Inie stichtten, en alleen te gedenken Hom,
)ie uit Zijne gunst de Unie ons heeft gego-
;n.
De trouw, door onze Psalmen herhaaldo-
jk verheerlijkt, is allereerst zichtbaar ge
worden, toen in den zomer van 1878 liet
alspetitionnement opstond tegen de wet-
appeyno, die door oversterke bevporrech-
ing van de neutrale staatsschool de toen
og zoo zwakke actie voor de vrije school
den Bijbel trachtte te vermoorden. In
o r d i n g van dit petitionnement wordt
eeds terstond de trouw van God open
aar.
Het was een sprong in het duister. Zou ons
olk, althans in indrukwekkende getalen.
ijn liefde voor een school met den Bijbel
lurven uitspreken?
De uitkomst was een verrassing. In zeven
lagen tijds waren meer dan 3 maal 100.000
landteekeningen op de petitie aan den ko
ling verkregen. Als wij hierbij stilstaan,
rordt dit reeds tot een heerlijk wonder. Hel
pas uit Hem, van Wien het Woord ons
legt: Hij, die U roept is getrouw,
[ie het ook doen zal.
Deze trouw van onzen God thans tc g e
enken, die, wat bij menschen schier on-
e«Tei gelijk scheen, maakte tot een voorspoedig
At nislagen; die, in het verborgen arbeidend,
0 b harten bewoog, dc vrees en traagheid uit
,estmA*n,iei de bezieling wekte in duizenden har
et s>a|n'otn zjcj, 0peniijk uit te spreken, wat is
anders dan een danken voor Zijn
iln toen bewezen.
Het gaat dikwijls aldus: zoodra het dreigt,
at iets kostbaars ons zal worden ontnomen
eens wordt het ons dierbaar boven al
et andere. Onze God heeft in dit alles: ge
acht aan Zijn genade, en Z ij n
rouw aan Israël nooit gekrenkt.
Zoo stond achter de grootsche beweging
end- h(?t Volkspetitionnement de trouw
•ösho'uJes Heeren.
Toen volgden de veertien dagen van ang-
,ige spanning, van 3 tt 17 Augustus 1S7S.
ns volk leg op de knieën pleitende voor
daar eu Troon. Zijn gebed werd niet verbc-ord.
e wet van Kapneyne werd toch door den
oning onderteekend.
Do teleurstelling werd diep gevoeld.
Maar toen openbaarde Gods trouw zich
d^]°g heerlijker.
Wie zijn oor te luisteren legt cn opvangt
e woorden toen gesproken, en dan nog die-
1 sr gaat en achter die woorden aanvoelt
I en geest die over allen heerschte, st a a t
oor een nieuw wonder van on-
in God. Hij bande uit de harten alle moe
deloosheid. Hij keerde aller verwachting
aar Zich toe. Hij gaf dat geloof, dat bergen
>.nvflerzet; de hoon, die geen vertwijfeling kent;
reUjKs oora] liefde, die niet opziet tegen het
Ifer, die zich vasthecht aan de belofte, zoo-
i at het hart in den aanvang van den strijd
!an de overwinning zeker is, hoe lang die
rijd ook zal duren.
Van 1878 toen de ernstige strijd begon tot
120 toen hij aanvankelijk een oplossing
ond, heeft onze God ons trouw nabij ge-
taan en doorgeholpen. Het vuur der liefde
oor de school mot den Bijbel is nooit ver
ld oofd..
Die liefde werd overgoten mot koude wate
;an spot; ze konden haar niet uitblus-
hen.
Die liefde werd door onrecht ondergehou-
zij vlamde al li ooger op. Zij droeg,
/erdroeg, zij hield stand. Het ge
il van onze scholen met den Bijbel klom
istadiglijk van 326 in 1878 tot 1225 in 1920,
i weerwil van de zware financieele lasten,
ie haar voorstanders moesten aanvaarden,
deze liefde, zou ze zijn gezien in haar
zoo aandoenlijke heerlijkheid, waar
duizenden bij duizenden kleine
r d e n en a r m e 1 ij k e daden en
■ekkige gebeden dc getuigenis
•ifewaren, als haar Bewerker en Onderhou-
io!itcn|pr nj0f w"re geweest die God, Wiens
v nooit wankelt of w ij k t?
Toch, 't heerlijkst komt deze trouw
es Heeren aan het licht in de geboorte van
Unie „Een School met den Bijbel" op 23
anum-i 1879 en vooral in dien langen tijd
an 50 jaren, waarin zij de band bleef, die
In de 50 jaren van haar bestaan, bijna
millioen gulden bijeen.
Haar Uniesprekers en de Unieblaadjes
waren de pleitbezorgers bij het volk, om
het te leeren, dat het recht op de school
niet toekomt aan den Staat, maar aan het
huisgezin.
En wat het laatsto betreft: het gebed. Wij
ouderen weten hoe dit in het hart van het
volk terugkeerde voor de school met den
Bijbel, maar onze God alleen, die ons daar
voor leerde bidden, heeft het gehoord en
verhoord. Dat wondere, dat in de Unie zich
belichaamt, die onwankelbare, die altijd
blijvende trouw van ons volk aan zijn school
met den Bijbel, die in gave cn gebed, waar
bij hand en hart samenwerkten, zich open
baarde, zij vindt haar heiligen oorsprong in
de trouw van Hem, die niet laat varen de
werken Zijner handen. Hij bleef werken in
het verborgen. Hij onderhield het geloof, de
hoop, dc liefde in onze harten. Hij zegende
onze zoo zwakke pogingen, totdat eindelijk
althans het onrecht, ons aangedaan was
hersteld en de financieele gelijkheid in
1920 werd verkregen tusschen de schooi
met den Bijbel en de Staatsschool.
Onze God was onze kracht en ons schild,
want wij streden voor onzen Koning, voor
de eer van Hem, Wien alle macht is gege-
;n in hemel en op aarde.
Zulk een verleden, heilig monument van
Gods onwankelbare trouw, legt op het he
den een blijde verantwoordelijkheid en een
heilige roeping. De strijdleuze van do Unie
saamgevat in het: De Vrije School voor heel
de Natje moet blijven doorklinken. De strijd
moet doorgaan tot het aangewezen doel, op
dat wij de aanvankelijke overwinning niet
'erliczen.
Er is in onze dagen een inzinking van het
oude, trouwe enthousiasme. Wij kunnen
ook ontrouw worden. Maar dan is er toch
nog één troost en aan dezen houden wij ons ---
vast. Onze school met den Bijbel is niet ons geboren. Het had den wil achter zich, om,
•erk, maar Gods werk geweest Hij laat niet «hoe dan ook, het doel daarin uitgesproken
verblijden ons in het 25-jarig bestaan der
Unie om tweeërlei reden: Ten eerste, om
dat de Unie wijst en grijpt naar heel de
natie. In den schoolstrijd loopen wij gevaar,
om van een deel van ons volk los te raken.
Het beginsel maakt zulk een diepe insnij
ding. Onze tegenpartij wil ons soms wei
afstooten. Daarom zijn wij verheugd, om de
Unie, die de natie in haar geheel zoekt. Ten
andere verblijden wij ons om wat de Unie
aan „heel de natie" voorhoudt nameli>-
„de vrije school". Er is nu 25 jaren door de
Unie gestreden om te hebben en te houden
scholen vrij van den Staat Daarin zegende
ons God. Maar wij moeten voort Het wil
mij voorkomen, dat wij op den weg der vrij
heid nog lang niet op de helft zijn. De
school moet uitkomen als een vrij instituut,
levende naar zijn eigen aard en souverein
in eigen kring. Worde het der Unie in de
tweede kwarteeuw gegeven haar ideaal ver
wezenlijkt te zien: De vrije school voor heel
de natie".
Deze woorden van onzen ontslapen voor
zitter, zoo lang geleden gesproken, aldus
Ds. Pierson, gevèn geheel aan de betekenis
van de Unie in het verleden en voor de toe-
JSvenmin als het Volkspetitionnement be
oogt dc Unie een politiek doel. Veeleer wil
zij de school losmaken van de politiek, al
is het onvermijdelijk om ook het politiek
terrein te betreden, zoolang onze tegenstan
ders de Volksschool op dat terrein brengen
en haar met Staatsgeld, dus met dwang,
in stand houden. Maar, als Unie, beoogen
wij alleen: De vrije. Christelijke school."
Aan het einde zijner toespraak richtte de
voorzitter deze oproep tot de aanwezigen:
„Voorwaarts met God! niet tegen den
vijand, maar vóór onze vrije. Christelijke
school! Vóór de school met den Bijbel!"
In deze enkele woorden, waarin zoo ge
durig de nadruk gelegd wordt op de vrij
heid der school, thans zoo verdonkerd, was
heel het program van actie voor onze Unie
uitgesproken.
Zij heeft er zich 50 jaren lang trouw aan
gehouden. Door haar arbeid, die haar al
meer invloed verzekerde in het land. heeft
zij de langzaam zich ontwikkelende gebeur
tenissen. die onze scholen met den Bijbel
eerst het bestaan dragelijker maakten en
eindelijk gelijkberechtigd met de Staats
school stelden, helpen voorbereiden.
Die Invloed heeft, Gode zij dank. stand
gehouden tot op dezen dag. De Unie was
het mosterdzaad, dat uitgroeide in een
boom, wiens takken het geheel e land over
dekken. Zij bezit de erkenning van 850 Lo-
Utrecht werd gehouden op 23 Januari 1879,
zou zijn de consolideering der machtige be
weging. die als het Volkspetitionnement he
kend Miift in de historie van ons vrije
schoolwezen.
Wat in 1576 Valerius had gezongen, was
niet vergeten:
O Nederlandt! let op U saek;
De tijt en stond is daer.
Opdat nu in den hoeck niet raek
U Vrijheit, die voorwaer
U ouders hebben dier gecocht
Met goet en bloet en leven.
Het Volkspetitionnement is niet uit den
slappen geest van voorbijgaande opwinding
varen de werken Zijner handen, en: Indien
wij ontrouw worden, Hij blijft getrouw. Hi]
kan zichzelven niet verloochenen. Hem be
velen wij aan: Onze Unie „Een School met
den Bijbel". En tot ons allen kome de her
innering aan dit heilige woord: Hij, die u
roept is getrouw, Die het ook doen zal.
Hij blijft met ons, houden wij ons dicht
bij Hem.
REDE Dr. K. DLJK.
Hierna voerde het woord Dr. K. D ij k van
Den Haag.
Spr. begon met in gevoelvolle bewoordin
gen het overlijden van den eersten voorzitter
te herdenken. Zoo
sterft de oude gene
ratic weg. Hoe weini
gen zijn nog slecht?
overgebleven. Wij
vieren jubilea, maar
zij hebben de hitte
van den strijd door
staan. Wat is liet
verschil tusschen
toen en nu groot!
Toen was er een
miskend en in zijn
rechten gekrenkt
volksdeel. Toen was
er een Christelijke
school, maar een
school, die slechts door de tegenstanders ge
duld werd, en door de liefde bij de voorstan
ders gesteund moest worden op allerlei
wijze.
En nu? Wel zijn alle moeilijkheden niet
uit den weg geruimd, maar toch is er ruim
schoots reden om God te danken. Daar blijft
o. a. over de verwerkelijking van het Gewij
zigd Unierapport
Wij vieren ons gouden jubileum en tvij
willen het wijden aan Hem, Wien wij alles
te danken hebben. Laten we geen van Zijn
weldaden vergeten. Geen enkele.
In de vrijmaking der school heeft God de
Unie als een middel in Zijn hand willen ge
bruiken om de poorten der gebondenheid
te openen. Wie den schoolstrijd kent. weet
welk een zegen de Unie geweest is! Voor die
rijke gaven willen we dezen avond den
Heere danken. Maar de Unie heeft haar
werk nog niet beëindigd. Er blijft nog een
taak voor haar te verrichten. De fakkels, die
de ouderen ons in de handen gaven, moeten
wij overnemen. Maar kunnen wij dat?
Do vroegere generatie heeft een daad van
trouw verricht. Toen er tegenslagen kwa
men is zij niet moedeloos geworden, maar
zij hebben de handen in elkaar geslagen en
zich voor het schoone doel ingespannen.
Was liet rliet droevig, dat driehonderd
jaar na het sluiten van de Unie van Utrecht
er weer een Unie moest gesloten worden?
En welk een klein begin is dat geweest!
En nu? De garde der oude strijders is in
het harnas gestorven en wij gedenken ze in
deze wijdingsure niet stillen dank aan God.
En zullen wij nu den strijd kunnen voort
zetten on trouw blijven? Er is in onzen tijd
zooveel inzinking en verslapping, omdat de
trouw gemist wordt. Wat wij tegenwoordig
behoeven is trouw aan de tradities en trouw
aan dc School met den Bijbel. De Unie kan
echter dan alleen blijven strijden en over
winnen, als we blijven bidden.
Spr. besloot met te wijzen op Hem, die
ons nooit verlaat. Hem wijden wij onze
School met den Bijbel!
.Een cn ander werd afgewisseld door or
gelspel van den lieer H. F. Bos, organist
dor Domkerk.
ns volk aanéénbqnd tot den arbeid voor de
!e school met den Bijbel.
Die Unie is de meest wonderlijke, ik zou
ijna zeggen, de meest ongerijmde organi
se, die ooit in liet leven werd geroepen.
Zij wilde allen aanéénhinden, die
oorstanders waren vart de school met den
Algemeene Vergadering
DE OPENING.
REDE Ds. J. L. PIERSON.
Vanmorgen half elf ving in de groote Ti-
volizaal de Algemeene Vergadering aan.
Ds. J. L. Pierson opende de vergadering
met gebed en sprak daarna de volgende
rede uit.
Nooit had ik durven droomeji, aldus Spr.,
toen ik als gewoon bestuurslid het 25-jarig
V ischte geen belofte, peen verklaring, peen feest der Unie mocht bijwonen dat in de
anriteekening van wie zich tot haar wilde toekomst de eervolle taak mij zou worden
oeRoni I opgelegd het gouden feest te moeten pre-
D e eenipe erkenning die zij be-j sideeren.
leerde was die in het hart der| Ik had het eerlpk pezegd niet gewcnschL
atie Het kwam aan een ander toe, aan hem die
De Unie vormde een leger van vrijwilli- 17 jaren lang de Unio gediend heeft als
ers, die elk oogenblik uit de gelederen kon haar voorzitter, cn hij wiens graf ik op den
en treden. Zii waagde het den haast on- 7den Januari van dit jaar namens do Unie
logelijken strijd to aanvaarden met don enkele, dankbare woorden spreken moest,
leun der gewilligheid. Haar middelen l>s. A. de Geus.
("henen te zwak voor het groote doel: dc W'i voelen «ie ledige plaats,
chnol los te maken van de rtentsmacht e**- n!a* n",a,°n
Spr. kan
enkel woord
te bereiken.
De strijd werd aanvaprd, maar eer het
tot een meten der krachten zou komen,
moest ander werk voorafgaan.
Onze voormannen hadden terstond inge
zien, dat het vuur van geestdrift, in het
Petitionnement ontwaakt, niet uit gebrek
aan onderhouding mocht inzinken en uit
gedoofd worden. Het moeet aangewakkerd
tot een bestendigen gloed, opdat de zaak
van de school met den Bijbel daaruit nieuw
leven ontvangen mocht
Toen werd besloten een band te leggen
tusschen alle Locale Comités, die haar hulp
bij de totstandkoming van het Petitionne
ment hadden verleend, en daartoe werd. nu
juist 50 jaren geleden, on 23 Januari 1S79.
de vergadering belegd, die als vrucht zou
hebben: De geboorte van de Unie. Kalm.
rustig, maar vastberaden was de houding
van die vergadering.
De uiteenzetting door den voorzitter ge
geven van den toestand, van oorsprong en
doel der samenkomst, van de beteeken is
der oprichting van de Unie. is tot ons ge
komen in de notulen fiicr eerste bijeen
komst, Het zal goed zijn die woorden, sober,
helder, maar vol ingehouden emotie uitge
sproken, nog eens elkander op het hart te
hinden. Zij waren toen noodig, zij blijven
noodig voor het zoo zeer veranderde heden,
en voor de nog omsluierde toekomst Iets
beters kan ik nu op dit gouden feest niet
aanbieden.
De lieer De Savornin Lobman herinner
de er eerst aan, hoe het Volkspetitionne
ment een uiting was van hetgeen nog leeft
in het volk, en hoe de uifclag had verbaasd.
Doel dezer samenkomst was thans: een
vereeniging van do petitiannarissen in het
leven te roepen: een Unie van alle Christe
nen, die zich willen verbinden, elk op zijn
wiize, de belangen van „de school met den
Biihel" te bevorderen.
Als gebooredag dezer Unie was als aan
gewezen het feit uit onzen worstelwedstrijd
in de 16de eeuw (thans, onder liberaal be
wind, der herdenking niet waardig geacht)
dat op 23 Januari 1579 eenige provincie be
sloten zich aanóén te sluiten, om do Unie
van Utrecht te stichten, met het dool den
eemecnschappelijkcn vijand, Spanje, te we-
dcrstaan.
„Wij zijn," zoo sprak de heer Lobman, „op
dezen dag saamgekomen om, waar wij in
menig opzicht in denzelfden toestand ziin,
een nieuwe Unie te stichten, die hetzelfde
wil wat de vorige bereikte: „Allen samen
werken en toch allen vrij."
„Voor de Vrije school dit woord vrij
keert telkens terug is vrijheid en toch
samenwerking noodig. Het is een kleine
naam voor een grootsche zaak, waarvoor
maar weinigen berekend zijn, en wisten wij
niet, dat het geloof hergen verzet, do vrije
school ware onbereikbaar.
„Uw tegenwoordigheid bewijst, dat de Unie
noodig is, dat dient eerst geconstateerd, en
daarna zullen wij do middelen zoeken om
de Unie vruchtbaar te maken voor de natie.
„De Unie vraagt geen rechtspersoonlijk
heid aan, geen erlcennning dan alleen in 't
hart der natie."
hart der Natie".
Op deze gedachten werd voortgebouwd in
de eerste vergadering der Unie. Ik wil en
kele woorden van don voorzitter ook toen
gesproken weer doen herloven. Wij hebben
ze zoo noodig, en traditie vasthouden is
zichzelf ven-ijken.
„De oorsprong." aldus dc voorzitter, „de
ooi-sprong der Unie is niet de begeerte om
weer eens een nieuwe vereeniging op touw
te zetten, noch zelfs iets nieuws tot stand
te brengen. De Unie is niets anders dan
een voortzetting van het Volkspctitionnc-
ment.
„Ons volk maakte in 't Petitionnement ge
bruik van zijn recht, ook hij de Grondwet
erkend, en toen na twint'giarigen strijd te
gen een school zonder Bijbel, de liberale
partij in plaats van onze grieven te erken
nen, den druk verzwaarde en nog altijd
hleef volhouden, dat het juist die school
zonder Bijbel was, waaraan de natie was
gehecht, toen is die natie opgestaan om
tegen die leugen tc protesteeren en op te
komen tegen een "-et, die dien ellendigen
toestand bestendigde.
„Dit merkwaardige feit mocht niet zonder
gevolgen voorbiigean. Ons volk mocht niet
in den waan worden gebracht, dat de ge-
heele hewom'oe geen r.nr\pr gevolg zou heb
ben dan het bewijs te leveren van het feit:
dM onre n"t:o niet aan de school zonder
Bijhei is gehecht
„Nu eenmaal de organisatie der Locale
Comité's tot stand was gekomen, nu meer
dan 309000 Protestanten, aan wie eigen
oordeel over opvoeding van eigen kinderen
niet mag of knn ontzegd, verklaard hadden
den Bijhei in hun scho'en terug te hogee-
ren nu moest die gebleken eenheid be
waard blijven.
„Zon ontstond de Unio.
..Zij bestaat niet dnnr het bezit van goe
deren. maar door de begeerte der Lneale
Comité's, nm als broeders saam te werken.
laten
hergaven non het huisgezin. van den overleden voorzitter in herinnering j.TftV,Vit flio hceerte nn. dan valt ook on-
Drie koos zij zich uit: de vrijwillige of- to brengen, door hom gesproken in do al^ i rr>de Un'-e uitéén."
t verred ingskracht van het woord; meene vergadering der Unio, toen zij haar firn vraar ik uw lui zond- aandacht
iel gebed. (zilveren feest herdacht. voor de*« woorden van den er n voorzit-
Had de Unie te veel verwacht? Is zij ooit Toen sprak hij als vertegenwoordiger van (er (]er Unie. waarop ik tegelij' een bijzon-
Jleurgesteld? tiet Locaal Comité van De Lemmer: »>vij |rtcrcn nadruk leg:
cale Comité's. die haar vertakkingen zijn.
Zeker, er zijn enkele doode of alleen afster
vende takken ik denk hier aan die 194
(het getal is to groot) Locale Comité's, die
sedert enkele jaren geen Unie-collecte meer
houden, en zich kennelijk niet bewust zijn,
dat zij daardoor het voor de Unie zoo noo-
dige bloed, de bijdrage aan de Uniekas,
haar onthouden.
Moge dit 50-jarig feest der Unie de oude
en zoo trouwe liefde van ons voorgeslacht,
dat haar in 't leven riep, weer in het tegen
woordige geslacht doen herleven, opdat de
woorden, gesproken in do eerste algemeene
vergadering, niet in vervulling treden: dat,
als de begeerte der Locale Comité's, om als
brocedrs saam te werken, ophoudt, de Unie
uiteen moet vallen.
Ik kan alleen één verklaring vinden voor
deze terughoudendheid, namelijk: dat men
geen samenwerking meer noodig acht, om
dat een jaarlijksche Uniecollecte voor eigen
school overbodig is geworden, nu dc beurs
var. den Sta^t haar, belaas, vollen goud
stroom ook over onze scholen met den Bijbel
te mild laat vloeien, cn daaraan het recht
ontleende haar vrijheid aan te randen.
Indien dit de reden is, en een andere is
moeilijk té vinden, dan spreek ik het open
lijk uit: dat deze niet meer collecteerende
Locale comité's haar éigen belang, of héter,
hot belang van onze scholen met den Bijbel,
bcido gaan hand in hand, al zeer slecht
verstaan. Zij toonen daarmede, dat zij den
band met de Unie hebben verbroken.
Do toekomst is altijd onzeker.
Demobilisatie mag, als dc oorlog is beëin
digd en de vrede is wedergekeerd, de terug
keer tot het rustige, arbeidzame loven
oorloven, toch moet zij terstond de roepstem
kunnen volgen als nieuw gevaar zou drei
gen.
Toch, ook afgezien hiervan, dat het voort
bestaan der Unie niet enkel rechtvaardigt,
doch ook noodzakelijk maakt, heeft de Unie
zioh van meet af tot taak gesteld den bloei
onzer scholen te bevorderen en dit te doen
door, zooals do aanhef van artikel I luidt:
„aan vereenigingen ter bevordering van het
Christelijk onderwijs, zedelijken en geldelij-
ken steun te verleenen."
Zij kan dit alleen als haar voorstander-
haar hand jaarlijks beter gaan vullen, dan
zij het tot dusverre deden.
Och, de Unie kan zoo weinig deze ernstige
taak naar eisch waarnemen. Zij moet zich
tevreden stellen met een minimum.
Waar de Uniccolecte, gelukkig, nog rond
f 100.000 opbrengt, ontvangt do Unie daaruit
iets meer dan 8 Met een inkomen van
ruim f 8000 moet men wel elk dubbeltjo om-
keeren, eer men het uitgeeft, opdat de nering
geen tering k rij ge.
Spr. vraagt voor de Unie niet om meer
geld, maar om meer liefde, dan volgt het
eerste van zelf. Ik vraag om dat oude,
trouwe hart van heel ons Christenvolk voor
zijne Unie, de belofte haar niet te /vergeten,
en, minder nog, niet to verlaten.
De Unie is ons geweest een gave van onzen
God. Zij was altijd het symbool van dat won
dere woord, waaruit zij ook werd geboren:
Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht.
Daaraan is de Unie trouw gebleven. Zij
arbeidde alleen door vrijwillige offers, de
overredingskracht van het woortl, cn door
het gebed.
Laat ons de oude traditie handhaven. Onze
tijd biedt groote moeilijkheden. Er Is onder
het jongere geslacht een zekere afkeer van
traditie. Tooli wekt de Bijbel ons rusteloos
op, dat vast te houden. Het verleden is geen
dood ding. Het is uit Gods leiding geboren
en moet levend blijven door herdenking,
'k Zal gedenken hoe vóór dezen
Ons de Heer heeft gunst bewezen.
Christen zijn is de eeuwigheid in zich
voelen d.w.z. verleden, heden en toekomst
saam te vatten.
Wie het doet, voorkomt de geestelijke
moede. Hier is zoo waar het woord van den
Heiland: „Wie heeft, dien zal gegeven wor
den en hij zal overvloedig hebben."
De jongeren hebben dc Unio noodig, op
dat zij den levensband met hot verleden
zouden voelen in zijn zegen; maar, de Unie
heeft vooral het jongere geslacht noodig,
dat haar toekomst alleen kan verzekeren.
In de plaats van uw vaderen zullen uw
zonen zijn, belooft ons het Woord. Ik kan
voor onze Unie in dezen dag niets beters
wcnschen, dan «lat zij de levende bevestiging
worde dezer belofte.
Bij het 25-jarig feest der Unie zeide Pro
fessor Bavinck zoo terecht:
„Door dc Uniecollecte maakt gij propagan
da, strooit gij het zaad uit voor liet Christe
lijk Onderwijs. Houdt u, zoo gij dc laatste
jaren niet gecollecteerd hebt, dan niet af
zijdig maar neemt deel aan den strijd.
„Bezielt, zoo gij wel collecteert, onze jonge
mannen en vrouwen voor dien kamp, opdat
zij straks het vaandel uit uw bevende hand
overnemen. Zorgt voor uw opvolgers."
De Schoolstrijd zal noojt eindigen om het
even of wij onder de wet van 1878 of van
1920 leven.
De Unio heeft haar belangstelling getoond
aan de jongeren. Zij droeg aan Ds. Rullmann
'op het Gedenkboek der Unie saam te stellen,
I opdat het verleden één bleef met het heden,
L Hem voor zijn gedegen arbeid een woord
van dank aan te bieden is mij een voor
recht.
Toen de scholen waren van hout, waren
de harten van goud.
Moge, nu voor de scholen het omgekeerde
is verkregen, ons hart het goud der liefde
niet verliezen.
Onze scholen met den Bijbel waren kin
deren van vele tranen; zij kunnen niet ver
loren gaan.
Haar bestaansmogelijkheid is misschien te
goed verzekerd; mogen zij in ander opzicht
niet gaan wankelen.
Wij hebben het einde van den Schoolstrijd
nog niet bereikt, zooals onze voorgangeren
zich dit dachten en wij ons dit wenschen.
Laat ons den moeilijker strijd niet vergeten,
die veel grooter vrijheid voor onze scholen
met den Bijbel en voor heel ons schoolwe
zen moet verwerven. Het moet eens wor
den: De Vrije school voor heel de Nati°
Zij daarom de blijde, immer dankbare
herdenking van het verleden in dit heden,
onze sterkte voor de toekomst.
En daarom eindigt Spr. met dezelfde
woorden waarmede de eerste Voorzitter der
Unie, Jhr. A. F. de Savornin Lobman, do
constitueercnde vergadering der Unie be
sloot, met de bede, dat zij iets van het on
breekbare, oude enthousiasme in ons aller
hart mogen wekken en versterken:
Voorwaarts met God! niet tegen den
■ijand, maar vóór onze Vrije Christelijke
school!
Vóór onze school met den Bijbel!
MIDDAGVERGADERING.
In de Middagvergadering voerde het
woord Z.Exc. de lieer A. W. F. Idenburg
van Den Haag, die de feestrede uitsprak.
REDE VAN Z.EXC. A. W. F. IDENBURO.
Na het verschijnen van Ds. Rullmanns
voortreffelijk Gedenkboek van de Unie «'en
School met den Bijbel, aldus Spr., is er wei
nig reden om in de rede op dit gouden feest
uitvoerig stil tc staan bij feiten en gebeuiie-
nissen uit het leven der jubilaresse.
Al het feitelijke is in dit standaardwerk
volledig medegedeeld. Daarom worde thans
zonder de historie geheel te laten rusten
allereerst do aandacht gevestigd op het
Oud-Mhitvtcr Idcnbarff
geestelijk karakter van den strijd, waarvan
de geboorte der Unie een der hoogtepunten
was. Het geestelijke toch is oorsprong en
drijfkracht van de heldhaftige worsteling
voor do school met den Bijbel, waar de Naam
van Jezus in het centrum kan staan en net
kind naar den eisch dos Verbonds kan
worden onderwezen.
Herinnerd wordt aan het ontstaan van net
verzet tegen dc gemengde volksschool, die
voor Jood en Christen, voor Roomsch en Pro
testant geschikt moest zijn; aan de krachtige
en welgedocumentcerde vertoogen van Groeti
van Prinstercr en zijn medestanders, gegrond
in Gods Woord cn herinnerend aan de Doops-
belofte; ook aan den geestelijken toon, .ie
doorklinkt in het petitionnement van 1878 of
in andere geschriften uit dien tijd.
Het ging steeds in de eerste plaats om dc
eero Gods en om de ziel van het in «len
H. Doop Hem toegewijde kind. En die strijd,
zich concentrcerend om de school ging
in beginsel eigenlijk om de doorwerking «Ier
Chr. beginselen in het geheele volksleven
In de jaren vóór de geboorte der Unie viel
te dierf opzichte menige schaduw. Op politiek
gebied het weder-opkomen van de Liberale
partij onder Kappeijnc van de Capello; de
breuk in eigen kamp met do ethisch-ireni-
schen; 't gcringo succes van de krachtproef
van Groen toen hij in 1871 met de conser
vatie partij brak; de ziekte van Kuyper spoe
dig na diens optreden als Kamerlid; het ont
slapen van Groen van Prinstercr in 1870. F.n
op eigenlijk sehoolgebiod vielen ernstige
klachten over verminderde offervaardigheid
en verzwakte geestkracht In 1877 trad bet
kabinet-Kcppeijne op en in Maart 1878 werd
diens ontwerp-srhoohvet ingediend.
De schoolstrijd had toen een hoogtepunt
bereikt, maar ook een keerpunt Het drei
gend gevaar werd in wijden kring ingezien
en in het petitionnement kwam tot uiting
hoe groot de schare was, die Christelijk on
derwijs begeerde cn hoezeer dc ijver voor de
school met den Bijbel was vcrwakkerd. Men
besefte dc kracht van het schouder aan
schouder staan.
Wat op Christelijk gebied vóór 187S schier
niet gelukken wilde, kwam na 1878 in be
trckkkelijk korten tijd tot stand. Op onder
wijs-gebied cn op sociaal gebied, maar r.nk
op politiek gebied kwam er kentering. In 1888
trad het ministerie-Mackay op, dat herzie-
van Kappcijnes wet tot stand bracht
Dc geboorte der Uitic valt op dit uiterst
belangrijke keerpunt in den schoolstrijd. Be
«Joeld werd consolidatie van de noodorgani-
satie, die voor bet petitionnement had ge
werkt; opdat de geestdrift niet weder zou
inzinken cn liet gemeenschappelijke doel
eens zou worden bereikt Fundament en
stuwkracht van dc Unie bleef steeds de groot-
malring van 's-Heoren naam cn het heil van
het gedoopte kind; haar streven was steeds
dienen, niet hecrschen; haar naam leeft het
meest onder ons voort door het jaarlijksche
offer, dat zij voor het Christelijk onderwijs
vraagt; haar arbeid was rijk gezegend.
Dit bleek uit de opbrengsten der Unie-col
lecte; uit de toenemende erkenning van het
goed recht der Chr. school, leidende tot fipan
cieele gelijkstelling; cn zeker niet het nuns!
uit de zeer krachtige toeneming der scholen,
met den Bijbel.
Getrouw aan de gewoonte, ingevoerd door
hen, die bij vorige Unie-jubilea het woord
hebben gevoerd, worden ook nog eenigo op
merkingen over de toekomst der Unie ge
maakt.
Dat haar taak nog niet nfgeloopen is, eigen
lijk nooit voltooid zal zijn, slaat voor haar
vrienden wel vast cn werd d«ior haar leden
herhaaldelijk uitgesproken. Zij zal moeten
voortvaren in de richting, wn&rin werd cc
arbeid en met name bedacht moeten zijn op
handhaving van do vrijheid der Chr. schooi
Nauwe financieele relatie met den Staat
vormt te dien opzichte steeds gevaar.
En waar dc schoolstrijd ook werd een
strijd voor het onderrecht in de opvoeding
der kinderen, wake de Unie voor bet hand-
in van dit recht cn tegen liet doorwor-
van de verkeerde gedachte, dat onder
wijs geven naar zijn wezen ftan'stank zou
zijn. Daardoor alleen kan ook het beslist
Christel k karakter onzer scholen worden
erzekerd.
Er blijft dus ook op politiek terrein werk
aamheid en waakzaamheid noodig en hier
aan zal de Unie volle aandacht hebben to
ichenkcn. Al is aan den schoolstrijd het bit
tere element van financieel onrecht ontno
men, ilc strijd zelf is niet beëindigd. Hij blijft
INGEZONDEN MEDEDEELING.
&jk-
to Hi
Poraga Oafs
Radio Nieuws.
HUIZEN* (3.409 M..
Krtglter Haur. sopraan. MeJ Eeute. piano
6 Kinderuurtje onder leiding van MeJ Ingw
sen 6."0—7 Franscbe lea 7—7.30 Engelsche h;
Ker,: Spra: Ds M Oer
:'_:heiisclJool". Chr G<
HILVERSUM (1071
E Schouten,
koor „Gabri*
1 Deo Gloria,
7.15 Concert 7.157.45 Gczond-
heldthalfuurtje S—S.30 Lezing 8.30 Kerkconcert
DAVENTRY (1562 M) 10 35 Kerkdienst. 11.0S
lofoor.. 1.20—2.20 Orkest
,15 Muziek. 3.20 Lezing. 3.50 V
oncert 5,05 Orgelbespeling
6,20 Gramofoi
5_S t r Uk'.
'Je 8.1
7 Muziek 7.05
6,50 Tuinpraatja
Ing 9.50 Niet
■kest 9,20 Nieuw»
9.55 rianoconcert
12,20 Muziek.
10.20 Tooneel Dm
PARIJS „Rad 10-Paria" (1750 12
Orkest 4.055.05 Concert 7.057.50 Grai
8.40 Opera.
LANGEN BERG (469 M.) 11.30 Mechi
2.251,60 Orkest 5.03—5,50 I
11.20 Mui
ZEESEN (1649 M) 11.203.50 Lezingen 3.50—
50 Orkest 4,50—7.05 Lezingen 7,20 Lcsslngfeest
50 Do Journalist spreekt. Daarna tot 11,50
Orkest 7.20 Kultuurhlst studie.
10.05—11.10 Muziek.
BRUSSEL (509 M.) 5.20 Orkest 6.50 Trio 8 35
Grarr.ofoon 3,50—10.35 Concert in den Dierentuin
HUIZEN (340.9 M.. na 6 uur 1352 M) (Uit
sluitend NCRV-uttz.) 11—11 30 ZlékenilenM o t
ran Ds. P Groote. 12.30—1.45 Concert. MeJ. San-
plano en orgel. J Richter, viool. P do Vrfet,
Chr. Radio-Orkei
bout: In d'
HILVER
ding 12.15-
2.30—3 Gran
uurtje 5—5 5
7.15—7.45 En
Concertgeboi
11,"30 Muzi
i J Pouwels, F I
t 2—2.30 Electrlciteltspra
jfoon, 3—4 Knlples 4—5 Ziel
Pportpraatje. 5.80—7,15 Com
Land- cn Tuinbouw.
DE PROEF-ZUrVELBCERDERIJ TE HOORN
Verschenen is het verslag over 1927 van
de Vereeniging tot exploitatie cener proefzui-
velboerdcrij te Hoorn.
Alleereerst wordt gegeven een overzicht
van de werkzaamheden en van het finan
cieel beheer. Vervolgens worden bijzonder
heden vermeld van dc tweede vergelijkende
voederproef njrt ingekuild gras en hooi bij
melkvee en over het vitamine C in inge
kuild gras.
Verder wordt de aandacht gevraagd voor
weidegang en vischmeel, speciaal niet het
oog op baconproductie (zouters) en voor den
invloed van het pastourisecren der kaas-
melk op de afbraak der eiwitachtige stoffen
in Edammerkaas.
Het verslag bevat vertalingen in het
Duitsch en in liet Engelsch.
DE ONTWATERING IN HET LAND
VAN ALTENA.
Men meldt ons uit het Land van Altena:
Door de Besturen der waterschappen „De
Opperste polder van Andel" cn „De polder
van Veen" worden plannen gevormd om
beide polders voor bemaling te combineeren.
Men wil dan het beslaande stoomgemaal te
Andel en den windmolen te Veen vervangen
door één groot stoomgemaal.
Tot een definitieve beslissing is liet nog
niet gekomen. Indien het echter zoover
komt zal het voor beide polders, maar
vooral voor den polder van Veen een voor
uitgang zijn van beteekenis.
Gehoopt wordt op een afdoende verbete
ring in de Rijksbemaling te Nieuwen dijk in
dc naaste toekomst. Blijft deze evenwel
achterwege dan zal ook do verbetering voor
de polders gering zijn. 't Gaat nu eenmaal
niet te malen als do boezem aan 't peil is.
Dat is hier juist do groote kamp. Andere
polders gaan altijd voor, omdat deze bc.de
polders gelegen zijn langs de Maas en dien
tengevolge veel last ondervinden van wel
water cn ook omdat ze liggen op 't einde
van den Almboczem.
We zullen hopen, mot do polderbesturen
op een spoedige cn afdoende waterloozing
aan den Nieuwcndijk.
GROOTGRONDBEZIT.
De heerlijkheid Ampsen in de gemeente
Laren bij Lochem zal openbaar gewild
worden. Tot dit landgoed bchooren ongeveer
dertig boerderijen, met uitgestrekte lande
rijen.
als onderdeel van de groote worsteling om
de plaats, die den Christus toekomt in hot
leven van het volk.
In die worsteling heeft do Unie haar eigen
taak; zij heeft te waken voor het posit'of-
Christclljk karakter onzer scholen; zij /.iet
met Gro endc school in 't nationale ver' and,
mede geroepen om het volk bij Gods Woord
te houden. Zij treedt den tijdgeest tegemoet
„er slaat geschreven" en „er is ge
schied", In de vervulling van die taak moge
niet alleen het Bestuur der Unie trouw en
standvastig zijn, maar niet minder haar lo
cale comité's.
Ten slotte wordt n\et dankbaarheid dc ze
gen hei-dacht, dien God ook np dit jubileum
honkt. Mét erkentelijkheid gaan dc ge
dachten terug naar hen, die de Unie hcohcu
gediend en geleid en die nu reeds van hun
aardscho taak zijn afgeroepen ook haar
laatsten voorzitter, zoo kort geleden uit lijden
tot heerlijkheid gebracht; mode wordt dank
baarheid geuit jegens al die onderwijzers, .'10
roeper jaren met zooveel zorg en moeite,
maar steeds allen met trouw en toewijding
hun ambt hebben vervuld cn eindelijk wordt
der Unie aanbevolen „standvastig te /..in,
„onbewegelijk, alt-'id overvloedig in het werk
aes «Heeren, als die weet, dat uw arbeid niet
ijdel is in den Heerc'
