Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
BRIEVEN UIT DE HOOFDSTAD
ABONNEMENT:
Per kwartaal 3.25
(Beschikkingskosten 0.15).
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending 6.—
Bij dagelijksche zending 7.—
Allies bij vooruitbetaling,
i Losse nummers 5 cent.
met Zondagsblad 7% cent.
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijg
baar.
No 2642
Bureau: Hooigracht 35 Telefoon 2778 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 58936.
MAANDAG 14 JANUARI 1929
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
„Zoo kan de tijd niet meer verre zijn, dat
kan ons volk weer de oogen open zullen
gaan voor het hoofdbeginsel van de libera
len, de vrijheid, waarvan ons volk in al zijn
lagen reeds ruim den zegen ondervond".
Aldus dezer dagen bet liberale „Vader
land".
We hebben daar eenige kantteekeningen
bij gemaakt. We hebben gewaarschuwd om
toch niet bij-voorbaat te toosten.
Thans komt het „Vad." ons duidelijk ma
ken, dat we te veel nadruk op de tijdsbepa
ling hebben gelegd.
Hoewel Juli in 't nabije verschiet ligt.
iflacht de schrijver niet aan de stembus. Hij
beleed alleen zijn vast geloof in de hecht
heid der liberale beginselen.
De doorwerking van die beginselen heeft
rijke vruchten afgeworpen- De schrijver
raakt er niet over uitgepraat.
De pacificatie op schoolgebied danken wij
ean den liberaal Cort van der Linden
Sociale hervormingen kwamen 't eerst on-
ider een liberaal bewind tot stand.
„Geen regeering is meer bestaanbaar die
ide liberale grondslagen van. onzen Staat
openlijk den oorlog zou verklaren.
Een groot liberaal beginsel als öe vrljhan
del heeft zoo gezegevierd over de geheele lijn,
dat zelfs, wie op protectie aandringt, het noo-
dig vindt te beginnen uiet de verklaring, dat
hij in zijn hart eigenlijk vrijhandelaar is.
Wie de rust en vrede wil in dit land met
zijn gemengde bevolking, moet trouwens wel
het liberaal beginsel aanvaarden, dat be
lichaamd is in zijn drie groote vrijheden:
De vrijheid van godsdienst, de vrijheid van
drukpers, de vrijheid van vereeniging en ver
gadering".
Dat alles en nog veel meer hebben de libe
ralen gedaan-
Het wordt tijd, dat dit alles eens in een
gedocumenteerd historisch overzicht wordt
vastgelegd; want we moeten eerlijk erken
nen, dat het een zeer kleine groep is in ons
ïa;rrd7die dankbaar inslemt met het refrein:-
Dat hebben de liberalen gedaan.
Vrijheid van godsdienst: de Afgescheide
nen van 1834 denken er anders over en Groen
.van Prïnsterer ook.
Vrijheid van drukpers de liberale macht
hebbers in land, gewest en gemeente hebben
zoo lang mogelijk het monopolie voor de be
vriende neutrale, d.w.z. liberale persorganen
opgeëischt.
Vrijheid vqn vereeniging en vergadering:
'de vakverenigingen in vroeger tijd deden
andere ervaringen op.
Vrijheid van onderwijs; zeker, er waren
nobele geesten als de oud-minister, doch „de"
liberalen zijn slechts over stag gegaan, toen
»e het pleit in principe hadden verloren.
Trouwens, de schrijver erkent zelf wat
■ociale maatregelen betreft: „in alle gevallen
is er nu geen liberaal meer, die het laat-
maar-waaien-systeem aanhangt,"
Precies: de liberalen als groep, als politieke
partij, hebben pas iets van het liberale vrij
heidsbeginsel verstaan, toen hun politieke
«nacht gebroken was.
Zeker, er zijn liberale beginselen, wel
ke in breeden kring instemming ontmoeten;
maar in het liberalisme was er nimmer veel
van te vinden.
ADVERTENTIËN:
Van t tot 5 regels1.17
Elke regel meer 0.22%
Ingez. Mcdedeelingcn
van 1—5 regels 2.30
Elke rege.' meer 0.45
Eij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekend 0.10
9e Jaargang.
VRIJSTELLING VAN VACCINATIE.
Een onzer lezers verzocht om nog eens
tnet nadruk er op te wijzen wat gedaan
moet worden om vrijstelling van vaccinatie
te'verkrijgen.
Gaarne voldoen we aan dit verzoek-
Ons antwoord luidt dan: men behoeft
niets te doen.
Want de verplichting tot vaccinatie is nog
gedurende het geheele jaar 1929 opgeschort.
Die dus bezwaren heeft tegen vaccinatie,
kan gedurende dit jaar zijn kinderen onge
vaccineerd op de scholen toegelaten krijgen.
Wanneer het weer eens zoo ver mocht ko
men, dat de vaccinedwang mocht herleven
we verwachten dat niet zoo spoedig
zullen we prompt en tijdig de aandacht ves
tigen op de regeling van het amendement-
Bijleveld, waardoor het bij het bestaan van
verplichte vaccinatie mogelijk is geworden
om gezondheidsredenen of wegens gewetens
bezwaren vrijstelling van vaccinatie te ver
krijgen.
Deze regeling werkt thans niet, omdat
daarna de opschorting der verplichting is
voorgesteld voor 1928, welke opschortende
bepaling weer met een jaar verlengd is.
Deze verlenging zal vermoedelijk nog wel
meermalen moeten worden voorgesteld. Want
dit is vrij zeker: de vacci/iedwang keert in
zijn ouden, hatelijken vorm nooit meer te
rug.
We krijgen binnen enkele jaren óf algc-
heele opheffing van den dwang óf wel een
zoodanige regeling, waarbij, dank zij
HET VOLK EN „HET VOLK"
Op de beschrijvingsbrief van het e.k. con
gres der S.D.A.P. zijn enkele voorstellen ge
plaatst, cie een eigenaardige» kijk geven op
de mentaliteit die nog altijd in de kringen
van vele „Genossen" heerscht Wij bedoelen
de voorstellen van enkele afdeelingcn, om
den Kamerleden te verbieden bij de openings
zitting .der Staten Generaal tegenwoordig te
zijn.
Reeds meermalen is er over deze zaak ge
schreven. Ten slotte heeft de Kamerfractie
de vrijheid om te mogen gaan, veroverd.
Is het de opleving, van het radicale ele
ment, dat deze afdeelingen er toe heeft ge
bracht, dit oude strijdpunt tusschen de meer
revolutionnaire en meer bewegelijker sociaal
democraten weder aan de orde te stellen?
Dat de openingsplechtigheid een demon
stratie voor het Koningschap zou wezen, om-
een deel van dc Kamer, hare aanhanke
lijkheid aan de Koningin toont, lijkt ons
toch wel heel ver gezocht.
Hoe het zij, de leidende figuren uit de
S.D.A.P. hebben ook in dit opzicht nooit zich
zelf durven .zon. Als H.M. bij haar jaarlijkscli
bezoek aan de Hoofdstad, den Raad van
sterdam in audiëntie ontvangt als Zij
Raad op een soiree noodigt of een maaltijd,
blijven de sociaal-democraten weg, ook al
hebben deze dingen van een demonstratie of
manifestatie niets. Ze deden dat onder
male politieke verhoudingen, zoowel
onder minder gewone omstandigheden als
wij nu sedert de vorige verkiezingen mee
maken. De vrees voor dc linksche elementen
;r blijkbaar heel diep in. .Want het
van velen bekend, dat ze persoonlijk n
het minste bezwaar hebben, met het Hoofd
den Staat in connectie te komen. En het
lijkt ons volstrekt niet socialistisch, de
liteit te aanvaarden, de .realiteit dat wij
hebben een monarchalen regeeringsvorn
Koningin die door de breede massa
ons volk hoog wordt, geacht en gelukkig ook
dok door velen wordt bemind.
Het ligt geheel in dien lijn, dat men,
met het Jubileum van de Koningin-Moeder
een weinig verlegen zit, ongetwijfeld geldt
het hier een hoogstaande vrouw, die, zoowel
om haar persoonlijke deugden, alsom wat zij
in den tijd van haar regentschap voor en
voi k is geweest, de waardeering waarvai
zoo' algemeen blijk wordt gegeven, verdient.
Maar toen aan een maaltijd in Den Haag.
onze Koningin, haar. moeder zoo warm en
treffend toegesproken had, kon het sociaal
democratisch hoofdorgaan een gunstige gele
genheid om te zwijgen, niet laten voorbij
gaan.
Dit blad, moest blijkbaar zich weer eens
stellen buiten de volksgemeenschap. Het
deed min of meer, wat de soc. dem. Raads
fractie in de communisten had gewraakt
toen deze meenden te moeten 1 u-klaren dat
zij niet instemden met de wooi -o v n waar-
dèering, namens den Raad g rii; Joói- het
adres aan den hècr D e V 1 u g t.
En hierbij liet, djt blad het niet. Toen de
waarn. Burgemeester, de lieer Ter Haar, den
lOen Januari het volgende telegram zond
aan de jubileercndc vorstin:
„Als burgemeester der gemeente Am
sterdam is het mij een voorrecht en een
eer Uwe Majesteit bij de herdenking van
den dag, waar Zij voor vijftig jaren den
Nederlandse-hen bodem betrad en haar lot
en leven aan Nederland verbond, namens
de burgerij der hoofdstad eerbiedig te
danken en te huldigen voor Hare onver
gankelijke verdiensten voor Nederland en
het Nederlandsche volk."
OFFICIEELE BERICHTEN.
BURGEMEESTER.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Slenaken L. A. H.
Speetj ens, secretaris dier gemeente.
ONDERSCHEIDING.
Bij Kon. besluit is aan II. Schnuck, tuin
man in dienst bij de familie Helder "te
Westerbroek, gemeente Hoogezand, de bron
zen ccre-medaille, verbonden aan de ordo
van Oranje-Nassau toegekend.
Het socialistisch hoofdorgaan schrijft:
Dit telegram is niet alleen smakeloos
door zijn overdrijving', het is ook in strijd
met de waarheid. De burgerij der hoofd
stad koestert niet de opgeschroefde gevoe
lens, van welke het uitdrukking wil ge
ven. Zeker de helft der bevolking van
Amsterdam ziet in het feest der koningin-
moeder een particuliere aangelegenheid,
die de belangen cie het lot der natie niet
raakt
Het Volk, zal zich er in moeten schikken,
at een groot deel van do burgerij van Am
sterdam, er toch wel iets anders over denkt
Hoe men er toe komt te meenen, dat de
helft der bevolking van Amsterdam, zou
denken, als de journalist die de vrijheid nam
deze dingen neer te schrijven, weten wij na
tuurlijk niet.
Wat wij wel weten is dit, dat het Amstcr
damsch Comité,'dezer dagen geinstitueerd in
erband met de huldiging van de Koningin
Moeder, uit alle kringen onzer bevolking is
samengesteld.
Wat wij wel.weten is dit, dat cr ook on
der de arbeiders talloos velen gevonden
worden, die het feest van H.M. meevieren,
die geleerd hebben van der jeugd aan, voor
de Koningin en haar huis te bidden.
Als straks Koningin Emma, in Amsterdam
komt, dan zal ook Amsterdam.op waardige
wijze toonen, hoe het staat met haar gevoe
lens ten opzichte van deze hooge begaafde
rouwe, die zich in het hart van ons- volk
•n plaats heeft veroverd en die deze plaats
ik in zoo ruime mate verdient.
„Het Volk" moet wel rekenen met de druk
gebarende, onruststokende linksche stroo
mingen in dc partij. Doet het blad dit liet,
is het gevaar op verdere afbrokkeling to
duchten, dan goeft men de communisten op
lieuw wind in de zeilen.
Maar het hart van ons Nederlandschr*
olk op dit punt verstaan, dat zal men aan
de Keizersgracht en do redactiobureaux van
„Het Volk" niet gemakkelijk loeren.
Daar is ten dezen aanzien onder ons volk
misschien ook wel eenige inconsequentie.
Waarover wij ons overigens verblijden.
AREND VAN AMSTEL.
DE KINDERPOSTZEGELS.
Geringe opbrengst te Amsterdam.
De verkoop Van Kinderpostzegels heeft' dit
maal te Amsterdam nog geen 25.000 netto
opgebracht, dus minder dan twee jaar ge
leden en veel minder dan het vorige jaar.
toen Amsterdam een bedrag van ruirn
31.000 bereikte.
Te Deetlnchem-
Men meldt uit Doetinchem aan het N.v
Op het postkantoor alhier zijn verkocht
13610 kinderzcgels van 2% cent; 12510
S cent; 14S90 van 10 cent en 11990 van 16
cent, totaal 53030 zegels.
Verleden jaar was dit totaal 4915, dus
thans het elfvoudige.
DE WOEKER IN HET VOLKSCREDIETWEZEN.
Een belangrijk rapport van de
commissie tot bestudeering
van den Woeker te Leiden.
DE ZIEKENGELDVERZEKERING.
HET GEWIJZIGDE WETSONTWERP.
Brochure
Verschenen is een brochure van het Ver
bond van Ned. Werkgevers over het in Dec.
jl. bij de Tweede Kamer ingediende Gewij
zigde wetsontwerp ziekengeldverzekcring
voor arbeiders.
Deze brochure bevat vooreerst een histo
risch overzicht van de pogingen van de
laatste jaren om tot de invoering van t-.en
wettelijke ziekengeldverzckering te komen;
vervolgens een overzicht van de hoofdlijnen
van het Gewijzigde wetsontwerp en ten
slotte den tekst van de voorgestelde Wet.
Deze brochure was aanvankelijk slecht;
bestemd voor de leden van het Verbond.
Zij geeft echter een zeer helder denkbeeld
van de nieuwe bepalingen, dat in ruimer
kring belangstelling er voor bleek te bestaan
Daarom is de uitgave ook voor het -uhliek
verkrijgbaar gesteld tegen matigen prijs.
DE FINANCIEELE VERHOUDING.
DE GRENSWIJZIGING UTRECHT ZUILEN.
De leden van het comité van ingezetenen
der gemeente Zuilen ter bevordering van de
grenswijziging Utrecht—Zuilen hebben aan
de Tweede Kamer verzocht, te bevorderen,
dat het wetsontwerp tot regeling van de fi-
nancieele betrekking tusschen Rijk en ge
meenten, van wel ontwerp, wordt het tot
wet verheven, zij aanmerkelijke verbetering
van den precaire» toestand, waarin Zuilen
verkeert, verwachten, zoo spoedig mogelijk
en in ieder geval nog in dit zittingsjaar zal
worden behandeld.
BINNENLAND.
BOND TEGEN HET VLOEKEN.
BORGSTELLING EN ARBITRAGE.
Reeds is, zoo schrijft men ons, in verschil-
snde berichten de aandacht gevestigd op den
strijd, wolken de aannemers thans voeren
voor de doorvoering hunner bindende be
sluiten ter zake afschaffing van de borgstel
ling en arbitrage voor alle geschillen, ook
werken van publiekrechtelijke licha
men.
Eén punt is echter nog onvoldoende be
licht, n.l. de houding van den bpuwmateria-
lenhandel (steen, hout, ijzer, cement, kalk,
:nz.) in dezen strijd.
De besturen der betreffende handelaren-
erecnigingen hebben hun leden dringend
geadviseerd fae aannemers met kracht te
steunen en geen materialen te leveren voor
werken, welke toch in strijd met bedoelde
hesluiten door eventueele outsiders zouden
worden aangenomen.
Het geldt hier geenszins, zoo wordt verder
medegedeeld, een eenvoudige sympathie- of
solidariteitsbeweging, doch bedoelde bestu
ren lieten zich in de allereerste plaats leiden
door overwegingen van eigen en algemeen
belang. Minstens evenzeer in de kringen der
leveranciers als onder de aannemers werd
?t euvel der borgstelling gevoeld.
Herhaaldelijk werden, zeker niet het minst
door openbare lichamen, aan „laagste in
schrijvers" werken opgedragen, welke ver en
ver boven hun financicole capaciteit gingen.
I)e besteder was gedekt door dc borgen, -loch
de leveranciers liepen het volle risico. Dat
betrekkelijk zoo weinig catastrophes van
dergelijke aannemers bekend zijn geworden,
is uitsluitend gevolg van het feit, dat de le
veranciers bij een deconfiture maar 'ieve.r
genoegen nemen met een gedeeltelijke beta
ling dan het tot een faillissement te laten
komen, met alle aankleve van dien.
De doorvoering van het bindend besluit
der Aannpmcrsbnnden in zake de afsrhaif'iig
der bouwborgen is dan ook niet in de laatste
plaats het gevolg van den drang ter zake
door de leveranciersorganisaties uitgeoefend.
Ook het vraagstuk van arbitrage voor alle
geschillen heeft voor de leveranciers direct
belang. Herhaaldelijk is het toch voorsak»
men, dat aannemers klaarblijkelijk dupe
werden van onbillijke eigengerechtigde be
slissingen der directies, met als gevolg weer
verliezen voor de handelaren.
Van alle werken, die nu besteed
zonder rekening te houden met de hinden-
De heer K. Asm us, godsdienstonderwijzer de besluiten in zake borgstelling en arbitrage
genoemde amendement, de mogelijk- bij de Ned. I-lc-rv Gemeente te Capelle a. j wordt nu aan alle georganiseerde hnndela-
IJssel voor de buurtschap Keeten, heeft voor I ren kennis gegeven met advies voor die wer-
de benoeming tol propagandist van den ken geen materialen te leveren. Zij, die zulke
aren 3oncj tegen het misbruikeu van Gods Hcili- j werken toch aannemen, lóopen dus ltaus
I gen Naam bedankt, [geen materialen te krijgen.
heid in de wet kan worden benut om
alle ernstige en gerechtvaardigde be:
tegemoet te komen.
Een groot kwaad onder de zon, dat voor
al het maatschappelijk leven aantast en dat
zich in verschillende vormen openbaart, zon
der opvallend naar buiten te treden, is de it r.
woeker. Woeker vindt men daar, zoo zeg; het i u iJi v°,dfan- Pe hulpl\^n.K van de Leid-
Duitsth Burgerlijk Wetboek, waar de erediet SChe MaatschaD°" van Weldad„rhe,d te,
veel gedaan en worden de menschen dik
wijls op geraffineerde wijze afgezet en is dit
systeem oorzaak van zwendel en woeker.
Middelen tot bestrijding.
Er zijn in Leiden ook middelen tot bestrij
ding van den woeker.
De gemeentelijke Bank van Leening leent
geld uit op onderpand, geeft voorschotten
op pensioenen en ook op andere wijze, waar
bij behoorlijk aan^ de verplichtingen
den noodtoestand of de onervarenheid
of de lichtzinnigheid tan den eredietnemer
benut, door uit zijn vordering op hem gelde
lijk voordeel te trekken, dat met de presta
tie van zijn kant in wanverhouding is. V
zouden dit de definitie van het begrip w
ker kunnen noemen en het is te begrijpen,
dat in den tegen woord igen tijd, nu er ir
bedrijven noodtoestanden bestaan, de w
tiert en velen den woekeraar opzettelijk of
zonder dat ze 't bemerken, in handen vallen.
De Leidsche commissie.
Door het bestuur te Leiden van den Armen
raad werd te Leiden in Juli '27 een Corn-
tot bestudeering van het woekervraag-
suk in 't leven geroepen. Ze bestond uit de
heeren Prof. Mr.- D. v. Blom, hoogleeraai
de Juridische faculteit; P. A. van Agge-
len, directeur der Gemeentelijke Bank van
leening; Ph.. P. Dcumer en J. Karstens, leden
van den Armenraad; G. F. E. Kiers, directeur
Gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht;
A- Smit, Voorzitter van den Armenraad
J. van Staten en C. J. van Tol, leden van i
Gemeenteraad, en Jhr. Mr. P. W. C. v.
Goes, secretaris van den Armenraad, die
vervangen door Mr. P. A. van Toor-
nenburg.
Hoe ze gewerkt heeft.
Deze Commissie heefi zich tot taak ge
steld na te gaan of hier in Leiden woeker
bestond en in welke vormen zij zich voor
deed; .of in Leiden aan woekerbestrijding ge
wordt en of er nog meer aan gedaan
zou kunnen worden.
Daartoe is een bureau van aangifte en
voorlichting inzake credietverschaffing op
gericht, waarvan geregeld van Oct. 1928 tut
Maart 1929 zitdagen zijn gehouden, terwijl
het Bureau algemeene bekendheid is ge-
n door circulaires aan instellingen van
weldadigheid, vakvereenigingên, kerkeraden,
werkgevers en doktoren toe te zenden en in
openbare gebouwen fabrieken en wach.ka
mers waarschuwingen op te hangen.
Het rapport
Thans is hét rapport van de
verschenen. Het is een uitgebreid stuk
waarin nauwkeurig de verschillende bevin
dingen van de commissie zijn opgeteékeud.
Nadat er op gewezen is dat de crcdiethe-
hoefte het leenen van geld en het koop-n
n goederen op afbetaling een zeer diep in
grijpend verschijnsel is geworden in het
volksleven, waarvoor als voornaamste aan
leiding opgegeven wordt werkloosheid, ziek
te, groot kinder al, achterstand door den we
reldoorlog, worden vervolgens de verschillen
de vormen van credietverschaffing nagegaan.
Vormen van credietverschaffing.
Er zijn verschillende manieren waarop de
.helpers in den nood" hun slag weten te
slaan. Door het verstrekken van voorschot
ten met verplichte levensverzekering, met
verplichten spaarbrief, met verplichte obli-
gatieleening, met verplichte verzekering in
een begrafenisfonds der Bank, waarbij de
verplichting in gccncrlei redelijke verhou
ding tot het voorschot staat, „mergelen ze
de lieden uit". De weinig ontwikkelde aan
rager welke het om het in handen krijgen
an geld te doen is, kan er zich dikwijls geen
rekenschap van geven, welke -erplichtingen
hij op zich neemt, want de meest funeste
bepalingen staan in het tc teekenen contract
dat op kantoor van de Bank of hij den agent
moet worden afgctcekend.
Al die ondernemingen zijn niets dan een
kankerende uitwas van geldhandel en ver
zekering, dat parasiteert op ongelukkigen.
Andere vormen van woeker zijn de parti
culiere geldschieters en vooral ook
Het koopen op afbetaling.
Op afbetaling is alles te krijgen en deze
rijze van credietverschaffing heeft ook haar
oordeelen wanneer alleen het allernoodig
ste wordt aangeschaft en geen misbruik
wordt gemaakt van den noodtoestand
arenhcid of lichtzinnigheid var
kooper. Helaas wordt dat echter maai
sche Maatschappij van Weldadigheid ter
oorkoming van verval tot armoede stelt ne
.ringdoenden, woonachtig in de gemeente
Leiden, door geldehike voorschotten in staat,
hun brood te verdienen of hun verdiensten
te vermeerderen.
En dan is er het Leidsche Borgstellings
fonds, dat ten doel heeft woekerbestrijding
door borg te staan van crcdietwaardige re-
dietbchoevcnden, die trots ernstige pogingen
niet slaagden in het vinden van voor crediet-
\erleening geëischte borgen of in het stel
len van gevorderde zakelijke zekerheid.
Andere middelen ter - oorkoming van woe
kor zijn bemiddeling en voorlichting, ophaal
dienst voor de belastingen, onderlinge ver
een igingen voor ziekenhuisverpleging, ver
bieden van cessiën op loon of salaris
van het zijn van agent van een crcdietinstei
ling door werkgevers en andere medewer
king van werkgevers, medewerking van de
vakorganisaties, medewerking var de pers
bevorderen van sparer enz.
Nadat nog eenige opmerkingen zijn ge
maakt over de woningexploitatie wordt ten
slotte het volgende besluit van de Commissie
afgedrukt.
Besluit van de Commissie.
De Commissie had o. m. tot taak na te
gaan, of hier ter stede voldoende aan woe
kerbestrijding wordt gedaan en wat verder
gedaan moet worden om den woeker tegen
te gaan.
De Commissie is van meening. dat hier
ter stede voldoende gelegenheid bestaat om
tegen billijke voorwaarden crediet te krij
gen, vooral zoodra het opgerichte borgstel
lingsfonds borg zal kunnen staan voor die
genen, die waard zijn om geholpen te wor
den en geen zekerheid kunnen stellen.
De in het Rapport genoemde middelen ter
voorkoming van woeker zullen het woeker-
kwaad mede kunnen tegengaan.
Vooral dient gewaarschuwd tegen den
woeker: „Past op voor de woekeraars" moet
geregeld het publiek wonden voorgehouden.
Waarschuwen en nog eens waarschuwen
blijve het parool.
Wettelijke maatregelen kunnen hiernaast
dienstig zijn.
De Commissie, met uitzondering van twee
barer leden, verwacht in deze méér van de
werking niet het minst de preventieve
werking van een Rijkswet, dan van een
Leidsche gemeenteverordening, die slechts
half werk zou knnnen doen, aangezien vele
geldschietersbedrijven niet te Leiden geves
tigd zijn.
Een verordening, als voor Amsterdam ont
•orpen door een daar van gemeentewege
ingestelde Commissie, zoekt haar kracht
ooral in een verbod, behoudens vergunning
an B. en W., van geldsrhietersbedrijven,
welke in hoofdzaak zich bepalen tot gcld-
leeningen niet hooger dan 500. Zulk een
erordening moge resultaat beloven voor
de groote steden, voor de kleinere gemeen
ten komt zij der Commissie pas dan aanbe
velenswaardig voor, zoodra dat soort be
drijven, uit de groote plaatsen bij gemeente
eordening verbannen, neiging zou vertoo-
len, zich kleinere gemeenten als plaats van
estiging te kiezen. Bn ook dan nog zou
slechts een uniform net van gemeentever
ordeningen over geheel Nederland baat
kunnen verschaffen.
Van den Rijkswetgever is méér te ver
wachten, met name een regeling van den
huurkoop en van andere afbetalingsover
eenkomsten en het toekennen, aan den zoo
veel mogelijk vrij te laten rechter, \an
matigingsrecht in al die gevallen, wa:
matigingsrecht in al die gevallen,
hem woeker, d. w. z. wanverhouding tus-
elien prestatie en tegen-prestatie, aanwezig
blijkt.
Ook hiervan evenwel verwachte men niet
veel. Het woekerbedrijf. dat de duistcr-
!s zoekt en hierin het weligst tiert, weet
;el den rechter, wiens tusschcnkom-d
slechts in een klein aantal gevallen wordt
gevraagd, te ontgaan.
De slotsom der Commissie is derhalve,
dat, zij het met behulp van Rijkswet en ge
meenteverordeningen, de woeker het best
ordt bestreden door nimmer aflatende
waarschuwing en de bevordering, ook niet
:n de (overheidssteun, van Inricjitingen, die be-1;1
den oogen het woekerbedrijf dood tc coi
al te reeren.
INGEZONDEN MEDEDEELINO.
VERVOERBELANGEN.
COMMISSIE VOOR DE BELANGEN
VAN HET VEEVERVOER.
Zaterdag is in het gebouw van de Ned.
Ver. tot Bescherming van Dieren, Prinses
Mariestraat 40 te 's-Gravenhage, geïnstal
leerd de Comissie „A.I.-Vervoerbelangen",
die door het hoofdbestuur dier Vereeniging
werd ingesteld op voorstel van de bestaan
de commissie A (Comm. tot verbetering
van de toestanden bij de exploitatie van vee
en pluimgedierte).
In deze commissie A 1 hebben zitting, als
lid en voorzitter Jhr. L. J. Quarles van Uf-
ford te Baam, eere-voorzitter der Vereenï-
gin. voorzitter van commissie A en voorts
als leden de heeren:
Dr. II. C. I- E. Berger, directeur van den
Veeartscnijkundigen Dienst van het Depar
tement van Binncnl. Zaken: L. A. Mennes,
secretaris van <ie Vereeniging van Hoofd
ambtenaren 1 ij het Marktwezen in Neder
land: Dr. II. Molhuysen, gedelegeerde van
de dag. besturen der drie Centrale Land
bouworganisaties: A. Rombaeh, chef Ie kL
hij den Dienst van het Vervoer der Ned.
.Spoorwegen:'Ir. J. J. Stieltjes, wnd. hoofd
inspecteur generaal der Spoor- en Tram
wegen, met als plaatsvervanger Dr. A. NL
'louff. Riiksingenieur voor de Spoorwegen;
Dr. W. Stuurman, gedelegeerde van de Ver-
«cniging van Directeuren van Gem. Slacht^
huizen in Nederland; A. Trompetter, voor
zitter van den Ned. Bond van Veehandela
ren. niet als plaatsvervanger den secretaris
van dien Bond Win. Sutherland.
terwijl commissie A uit lieer midden aan
wees om aan den dagelijkschen arbeid van
A 1 deel te nemen de herren J. A. van den
Akker, keurmeester te Heerlen, en Hugo
van Poelgeest, industrieel te Leiderdorp.
Het secretariaat wnrdt waargenomen door
den algem so-rotiris van' Dierenbescher
ming. Jhr. W. F.. Fngelen te Hilversum
Het adres van de commissie is Prinsc*
Mariestraat 40. 's-Gravcnhage.
UIT HET SOCIALE LEVEN.
BESTUURSVERGADERING VAN HET
I. C. V.
Op 10 en 11 Januari 1929 werd te Utrecht
onder le ding van den heer Bernard Otte
(Berljjn), algemeen Seretaris van het Du'.t-
sche Christelijke Vakverbond en voorzitter
van het I.C.V., de eerste bijeenkomst gehou-
den van het bestuur van, het Internationaal
Christelijk Vakv?rbond, gelijk dit door het
congres te Munchen is samengesteld.
Het bestuur hield zich in het bijzonder be
zig met de vraagstukken, die op de eerstvol
gende Internat onale Arbe dsconferentle
can de orde zullen worden gesteld, en be
sloot, over deze vraagstukken het oordeel
der aangesloten vakverbonden en der be
trokken vakinternat'ona'.es te vragen.
Besloten w:rd op 27 en 28 Mei a.s. een
vergadering van den bestuursraad van het
I.C.V. te houden, in welken bestuursraad
alle aangesloten vakverbonden en vakinter-
nationales. vertegenwoordigd zyn. Behalve
de vraagstukken der Arbeidsconferentie zal
op de byeenkonist van den bestuursraad
o m. aan de orde worden gesteld het vraag
stuk van het verschil in loonpeil in de ver-
schd'ende landen en van de daaruit voort
spruitende gevolgen.
De op liet Congres te Munchen behandel
de vraagstukken van concentratie en ratio
nalisatie zullen in het kader der dienaan
gaande aangenomen resolutie aan een nader-
ie stud'e worden onderworpen.
Het bestuur besloot, de voor de bestudee-
rine der emigratievraagstukken samenge
stelde commissie ten spoedigste bijeen tfe
roenen.
De vergadering onderzocht verder o.m. de
iropagandamogelijkheden in enkele nog niet
aangesloten landen.
UIT HET CHOCOLADEBEDRIJF.
DE WINTER KWAM.
ZORGT VOOR DE VOGELS!
etende en vuor zandetende vogels, znoals
overal in den handel verkrijghnar, liet zijn
alle uitstekende middelen, om den nood on
der cie vogels te lenigen.
Nn knnnen wij onze kinderen in aanra
king brengen met vogels. I.aat dfe gelegen
heid niet ongebruikt voorbij gaan
Het hoofdbestuur der Nederlandsche Ver
eeniging tot Bescherming van Vogels
Sneeuw en ijs brongen weer hongersnood I dan .zp,f' of nict de d'c"s,.> nn" "w
onder onze vogels. Als ,1e winter lang ann- l;""leJ'on foyw"-. even groot als die,
houdt, zullen wij in de volgende maanden nai? ,de v„.
veel lentezang moeten ontberen, veol bond- 9? *}a dr,nk" f" badgelegenheid
genooten in den strijd tegen insecten moe-1 .n de vr,p.e .,J vorst behoefte. Een on-
Onafwendhaar is dat verlies ro° nmpe.lljk
niet. integendeel, tnet /enigen goeden
kan het grootendeels voorkomen worden.
Nu de natuur den vogels tijdelijk het noo-
dige niet kan verschaffen, moeten jong en
oud zich beijveren het ontbrekende aan te
vullen. Een eenvoudig voertafeltje is snoctlig
elkaar getimmerd, ecu luw plekje is in
i ommezien sneeuwvrij gemaakt: zelfs de
allereenvoudigste voergelegenheden ver
heugen zich in dezen tijd gewoonlijk in een
druk bezoek.
Wat den kleinen gasten voorgezet moet
worden? Vee'eisrhend zijn zij niet en een
korst bruin brood geldt reeds als een lek
kernij. Wie de vogels in de Nederlandsche
mistvriiheid wil doen doelen en wie zou
dat niet willen! kan nog allerlei amfer
voedsel beschikbaar stellen. Pinda's, zonne-
pitten. hennenzaad, en in hot algemeen alle
oliehondenndo zaden, vallen in den smaak.
kanskorst neem zwoerd
en korst nict te dun! tafelafval en alle
dierlijke en plantaardige vetten worden met
graatrte verorberd. Laat in deze dagen niets
eetbaars verloren gaan!
mate verwarmd, voorziet:
Laat het water vooral niet te warm worden'
Zoolang de voorraad strekt, stellen wij
gaarne kosteloos een geschriftje „Eenvou
dige wintervoedering" beschikbaar. (Adres:
Heerengracht 540 te Amsterdam
HET GOUDEN JUBILEUM.
Verbeteringen, o.a. bij „Kwatta" en Eensdorp
Eenigcn tijd geleden werd "in de dagblad
pers bet bericht opgenomen, «Int de bonden
an arbeiders in liet racao-, chocolade cu
uikerbewerkingbodrijf een arbeidsregeling
de fabrikanten in Nederland hadden
aangeboden.
Naar liet be«tuur van den Ned. Ccntpilen
Bond van Cltr. arbeiders in de bedrijven
van Voodings- en Genotmidde'en ons Ihens
mededeelt, is door een delegatie uit de be
sturen der drie organisaties een bezoek pe-
brecht bij ecu groot aintal chocolade- en
suikerwerk fabrikanten in den lande, met
name natuurlijk hij ilie firma's welke geen
antwoord on bet vcr/.oek der vakbonden ge
geven hadden.
Zij het. dat niet de arbeidsregeling nis
door de orgnnisnties bpdor'd, precies inge
voerd is. toch valt le constHteeren dat \er-
schillendc firma's verbeteringen in de ar
beidsvoorwaarden hebben aaneebraclit
Om bij een tweetul belangrijke onderne
mingen te blijven. Zoo heeft b.v. de „Kwut-
ra" fabriek in De-ember tl. een topslne ve«^
strekt va
f 22 is
•schr
Hierbij
irdoor dit op
de looncn van
het geheele personeel
De bekende -ro's fabriek te Ru-som
had aanvankelijk het loon voor «le losse
niet vakkundige nrheulor* bij wüiuj van toe
slag A f 2.40 oer week op f 24 gebracht. zi"i-
de bef voor «le fabrieksarbeiders
i dit hedrijf.
De
hehh
m-M
heiflei
fehrieksper*
een op 11 J«n
•rzoek der dir
liet kon
Namens het Ned. Tndonpsisch Verbond i
10 dezer het volgende telegram aan de Ko
ningin Moeder gezonden:
„Het N'ederlandsch Indonesisch Verbond
gedenkt dankbaar de Koninklijke zo
moederlijke liefde, wnnrniedc Uwe Majesteit
gedurende 50 jaren Nederland en Indonesië j
heeft willen zegeoen en verzoekt Uwer Ma-I,,,.', V||
icsteit, zijn oprechte gevoelens van eerhie- 'f,j( i)Ci00ko>it 'dus b t voor een belanprnk
dige hulde en groote verknochtheid wel 'e 1 ,i0-0r 4 |,of ernndto n nu f
willen aanvaarden. (Get: De voorzitter, Ra- bedraagt, terwijl voor een groep d
Vetkoeken, vetbollen, voer voor inscoten- den Mas Soeripto)". Iper weck loonsverhooging weid
1 hedrijf.
