CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
9d# JAARGANG
MAANDAG 10 DECEMBER 1928
NUMMER 4215
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
wanr agenten gevestigd sijn
Per kwartaali 250
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Oil now bestaat oit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
V Het S. 0. Verkiezingsprogram
Het Part i bestuur der S.D.A.P. heeft
een verkiezingsprogram opgesteld,
dat aan het partijcongres, op 16 en 17
Februari te Nijmegen te houden, zal
worden voorgelegd.
Aan de 15 punten, waaruit dit ont
werp bestaat, en die wij elders opne
men, gaat een in motievorm gestelde
inleiding vooraf. Daarin wordt ver
klaard aan de verkiezingen te zullen
deelnemen, „geheel zelfstandig, op den
grondslag van het beginselprogram
der Partij, ter versterking van de
macht der arbeidersklasse en ter ver
grooting van haar invloed op het po
litieke leven.
De Partij stelt zich voor de komende
parlementaire periode ten doel, zoo
krachtig mogelijk te bevorderen: dat
zoowel hier te lande als in Indië het
werk der hervormingen op het gebied
van het sociale leven en op dat van het
onderwijs met energie wordt ter hand
genomen; dat de geestelijke vrijheid
wordt geëerbiedigd; dat een sterke
vredes- en ontwapeningspolitiek wordt
gevoerd; dat de weg naar de Sociali
satie wordt geëffend.
De Partij stelt zich tevens ten doel
de bescherming en de verdere ont
wikkeling van de democratische
staatsinstellingen en van het parle
mentaire stelsel, als middelen om den
invloed des volks nu en in de toe
komst ten volle tot zijn recht te doen
komen.
Indien na afloop der verkiezingen
en op grond van haar uitslag in de
nieuwe Kamer een meerderheid aan
wezigheid mocht zijn bereid en in
staat om met een parlementair Kabi
net de wetgeving en het bestuur des
lands te leiden in democratische ba
nen, in den hierboven bedoelden zin,
dan verklaart de S.D.A.P. zich in be
ginsel bereid tot samenwerking op
duidelijk te omschrijven voorwaarden,
met andere democratische elementen,
ook bij een Kabinetsvorming.
De vraag, of de omstandigheden en
do vooruitzichten van dien aard zijn,
dat de Partij aan zulk een Kabinets
vorming kan deelnemen, zal alvorens
eenige definitieve stap daartoe wordt
gedaan, na overleg met de vakbewe
ging, ter beslissing worden voorge
legd aan een buitengewoon congres
der Partij".
Wij merken op dat ten aanzien van
do Koloniale paragraaf gezegd wordt:
„15. Bevordering van het zelfbe
stuur der overzeesche gewesten. Af
schaffing van de doodstraf, de poenale
sanctie en de exorbitante rechten".
In de toelichtende inleiding wordt
echter gezegd: zoowel hier als in Indië
het werk der hervormingen op het ge
bied van het sociale leven en op dat
van het onderwijs met energie ter
hand te nemen.
Nu meenen wij dat noch bevorde
ring van zelfbestuur, noch afschaffing
van de doodstraf, of afschaffing van
het recht om de voor de rust gevaar
lijke personen het land uit te zetten,
of een bepaalde verblijfplaats aan te
wijzen, je zelfs ook de poenale sanctie
niet in rechtstreeksch verband staan
met de onderwijspolitiek of de socia
le politiek.
Die twee kloppen dus niet.
Evenmin kan men aannemen, dat
de inleiding zou bedoelen dat ten aan
zien van de beide punten onderwijs en
sociale zorg Indië evenals het Moeder
land moet worden behandeld, want
ook de S.D.A.P. erkent een groot ver
schil in de omstandigheden.
Wij zijn daarom benieuwd wat hier
omtrent nog nader zal worden mede
gedeeld.
Overigens valt het op met hoeveel
voorzichtigheid de bereidheid tot sa
menwerking aan een eventueele re-
gceringsvorming wordt in uitzicht ge
steld.
y' In de eerste plaats wordt noodig
geacht een leiden van wetgeving en
bestuur -in democratische banen.
Zeer listig wordt niet gesproken
van samenwerking met democratische
p a r t ij e n maar met democratische
elementen, waaruit dus volgt dat
gespeculeerd wordt op de hulp uit an
dere partijen.
In de tweede plaats wordt een even
tueele deelneming afhankelijk gesteld
van de uitspraak van een buitenge
woon congres. Straks zal zich in de
lanösregeering kunnen herhalen wat
len aanzien van de samenstelling van
l et Amsterdamsche College van B. en
\Y gezien werd.
Wij begrijpen niet, dat een partij die
deze practijk voorstaat nog spreekt
van gezonde parlementaire toestan
den. Zoo moet toch elke parlementaire
egeering die voortkomt krachtens de
aitspraak der stembus, maar eerst
werken kan krachtens uitspraak van
een congres wel uiterst zwak zich ge
voelen.
STADSNIEUWS.
HET RIJKS-PRENTENKABINET EN HET
COLLEGEGEBOUW-KLOKSTEEG.
Na de Kerstvacantie zal het collegege
bouw der Leidsche universiteit in de Klok-
steeg aan zijn tegenwoordige bestemming
worden onttrokken en daarna worden be
stemd, zooals wij reeds hebben medege
deeld, voor de verzameling van het thans
op het Rapenburg gevestigde Rijks-pren
tenkabinet.
Wij vernemen thans, dat, alvorens de
overbrenging dezer verzameling naar het
collegegebouw in de Kloksteeg zal kunnen
geschieden, dit gebouw een inwendige ver
bouwing zal ondergaan, waarvan de kos
ten nog uit de tegenwoordige onderwijsbe-
grooting zullen kunnen worden bestreden.
De aanbesteding van dit werk zal reeds
zeer spoedig tegemoet kunnen worden ge
zien.
De colleges, welke tot dusver in het ge
bouw in de Kloksteeg werden gegeven,
zullen na de Kerstvacantie voorloopig ge
geven worden in een gedeelte van het ge
bouw der voormalige Kweekschool voor
Zeevaart in het Noordeinde.
Wat het leegkomende gebouw van het
Rijks-Prentenkabinet betreft, dit zal. zoo
als wij eveneens reeds hebben medege
deeld, worden bestemd om te dienen voor
de administratie der universiteit, en te
vens worden ingericht voor het afnemen
van tentamina en voor spreekkamers der
hoogleeraren. Met het oog hierop zal ook
dit gebouw een inwendige verandering
ondergaan, zoodat er nog eenigen tijd mee
gemoeid zal zijn, alvorens het voor deze
doeleinden zal kunnen worden betrokken.
CHRISTEL. DAMVEREENIGING.
Algemeene Dam wedstrijden.
Deze wedstrijden geven de volgende
uitslagen:
A - K 1 a s s e.
OptendreesWijngaard 20
v. d. BoschBeij 2—0
Van StelKlinkenberg 11
Van ZwietenReek afgebr.
KleerOptendrees 20
StelKleer 02
B-K 1 a se.
De Graaf— Oc eren 20
Molenaarv. Zwieten 20
KlinkenbergKwaadgras 20
Zoowel in de A- als in de B-klasse
begint de spanning er danig in te ko
men mede door 't geval dat Kleer de
achterstallige partijen heeft ingehaald.
OptendreesWijngaard. Optendrees
speelde tegen laatstgenoemde een
zeer aantrekkelijke partij en deze
werd er niet minder op toen Opten
drees na een verkeerde berekening in
een aanval om de partij te doen be
ëindigen een vergissing beging waar
door deze aanval overging in een ge
wone afruil met verlies van dam voor
Optendrees. Hierdoor kwamen par
tijen vier tegen drie schijven te staan
en 't is door fijn spel, dat 't Optendrees
dan ook alleen gelukt nog te winnen.
De nadien gespeelde partij Kleer
Optendrees, is niet minder spannend
geweest, ten eerste omdat Optendrees
deze wedstrijd, welke tevens zijn laat
ste in deze wedstrijd was, wilde win
nen om verder rustig het verloop van
de partijen van de andere tegenstan
ders te kunnen afwachten.
Het heeft echter niet zoo mogen
zijn, Kleer bleek hem te. machtig en
moest na een speeltijd van bijna
zes uren het onderspit delven.
Optendrees heeft nu uit 9 partijen 12
punten met G verliespunten behaald
over welk resultaat hij tevreden mag
zijn,
v. d. BoschBeij. Deze afgebroken
partij werd thans beëindigd in een
overwinning van v. d. Bosch, hetgeen
was te voorzien door den nadeeligen
stand welke Beij bij 't afbreken had
verkregen.
StelKlinkenberg. Na een glorieus
b<gin moest Van Stel andermaal strui
kelen, ditmaal in bovengenoemde par
tij. welke hij met remise moest beslui
ten. Hierdoor ziin de aanspraken wel
ke hij op de eerste plaats begon te krij
gen, zeer gedaald doch dit heeft niet
minder bijgedragen tot de groote
spanning voor het bezetten van de
eerste drie plaatsen.
Van ZwietenReek. Deze partij
moest worden afgebroken; hoewel de
stand in stukken gelijk is, is de stel
ling eenigszins in 't voordeel van Reek
KleerVan Stel. Ook deze wedstrijd
werd tusschentijds uitgespeeld; Van
Stel, die in 't eerste gedeelte van de
partij 1 schijf verloor, speelde als te
genwicht een zeer geva. rlijk open
spel, Kleer wist echter door nauwkeu
rig spel, de minder goede bedoeling
van zijn tegenpartij te onderscheppen
eii won tenslotte verdiend.
Ook de partij Beij—Kleer werd door
laatstgenoemde gewonnen.
Morgen volgt de stand der partijen.
GESTICHTSARTSEN.
In Zomerzorg is Zaterdag de jaar-
lijksche vergadering gehouden van de
Vereeniging van Gestichtsartsen, on
der voorzitterschap van Dr. Ch. F. En
gelhard, geneesheer-directeur van het
krankzinnigengesticht te Utrecht.
Des morgens werd een bezoek ge
bracht aan het Rsychopathenasyl, al
waar de geneesheer-directeur Dr.
Scholtens, de aanwezigen rondleidde.
Na het noenmaal in Zomerzorg
werd een aanvang gemaakt met de
vergadering.
Tot secretaris werd gekozen in de
plaats van Dr. Beyerman uit Amster
dam, Mej. A. B. G. Aukes te Bakkum
bij Castricum.
Uitvoerig werd hierna gediscussieerd
over het nut al of niet assistent-ge-
neesheeren toe te voegen aan genees-
heeren bij krankzinnigen, teneinde tot
gestichtsgeneesheer te worden opge
leid. Dit instituut bestaat reeds bij 't
gesticht te Santpoort ep geeft daar
reden tot tevredenheid. Een besluit
over deze aangelegenheid werd echer
niet genomen.
Eveneens werd uitvoerig van ge
dachten gewisseld over het aanhangig
zijnde voorstel tot herziening van de
krankzinnigenwet. In het algemeen
was men het er over eens, dat de ge
stichten moeten kunnen zijn inr htin-
gen, waar men moet kunnen worden
opgenomen, zonder dat hiervoor een
machtiging van den rechter noodig is.
Eveneens werd gewenscht geacht,
dat er dan een ambtelijke medische
controle is, en dat patiënten, die
in een inrichting behooren te worden
opgenomen, doch daartoe weigerach
tig zijn, met machtiging van den rech
ter zullen kunnen worden opgenomen,
zulks in overeenstemming met de
thans geldende regeling.
LEIDERS VERGADERING.
Hedenavond wordt in een der zalen
van hotel Den Burcht alhier, vanwege
de afdeeling Zuid Holland van den
Bond van Jongelingsvereenigingen op
Geref. Grondslag, een leidersvergade
ring gehouden, waar als spr. hoopt op
te treden de heer Van Rijn, voorzitter
van de afdeeling, met het onderwerp:
„Onze positie tegenover de geïnstitu
eerde kerk".
Een alleszins belangwekkend onder
werp, door een alleszins bekwaam
spreker.
Het zal dan ook wel overbodig zijn,
alle leden van de aangesloten vereeni-
gingen, wanneer zij daartoe maar
eenigszins in de gelegenheid zijn, op
te wekken deze vergadering te bezoe
ken. Laat het Noorden van onze pro
vincie, waarvan men zegt, dat het, wat
het vereenigingsleven betreft, zeer in
gezonken, slap en lusteloos is, nu eens
toonen, dat er nog spirit in zit en dat
men alles in het werk wil stellen om
die ingezonkenheid, slapte en luste
loosheid te overwinnen.
Daarom vanavond allen op naar
Den Burcht!
SCHOOLKINDERVOEDING.
Ingekomen bij de Vereen. „School
kindervoeding en -kleeding".
VV. F. K. f 2.60; Boetegelden over
1928 v. d. Meelfabriek „de Sleutels"
v/h. De Koster en Co. f 10; busje
Vreemdelingenverkeer f 6.25.
EX. APOTHEKERSASSISTENT.
Opgeroepen 3 candidaten, geslaagd
mej. P. van der Kloot, geb. te Leiden.
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd:
E. Griffioen, jm. 27 j en B. Hooger-
vorst, jd. 26 j. J. v. d. Anker, jm. 24
j. en M. E. Haalebos, jd. 23 j. S. P.
Ouwerkerk, jm. 25 j en C. Vermond,
jd. 23 j J. H. Segaar, jm. 25 j. en C.
Lcugering, jd. 22 j. S. v. Meijgaar-
den, jm. 23 j. en J. Spierenburg, jd. 23
j. J. G. de Swijger, jm. 36 j. en G.
Wetselaar, jd. 32 j. W. F. Chaudron,
jm. 23 j. en A. Pardon, jd. 21 j. A. J.
Lichtmeyer, jm. 29 j. en G. J. Keere-
weer, jd. 23 j. K. P. Wiekhart, wedr.
en G. M. E. Huntelman, jd. A. Ser
iier, jm. 29 j. en M. A. M. Akerboom,
jd. 21 j. H. Faas, jm. 24 j. en G. Faas,
jd. 29 j. G. de Vink, jm. 24 j. en W.
Melet, jd. 23 j. M. J. Serdijn, jm. 23
j. en E. W. Muyzert, jd. 22 j.
Ten nadeele van L. A. is Zater
dagavond van voor een perceel inhet
Ncordeinde en ten nadeele van P. A.
gisteravond u.t de gang van een café
ten rijwiel ontvreemd.
Zaterdagavond werd de hulp van
den E H.D. ii. erocpen ten huize van
dc familie S. in de Van Limburg Sti-
rumstraat, waar het 234-jarig zoontje
bij vergissing in plaats van abdijsiroop
een lepel Jodium-ti.ictuur was ingege
ven.
Het ventje scheen er weinig last van
te In.dl en, zoodat de Jol: ter vu.ii den
G H.D. den raad gaf. Lij voorkomende
verschijnselen van ongesteldheid den
huisdokter te raadplegen.
In de Stedelijke Werkinrichting
zijn de vorige week opgenomen 259
volwassen personen en 11 kinderen,
totaal 270 personen.
BINNENLAND.
RIJKSHENGSTENKEURINGÉN
NAJAAR 1928.
De Staatscourant no. 239 bevat een
nominatieve opgave van de gekeurde
hengsten, benevens van de eigenaars
met de woonplaatsen.
VERKIEZINGSPROGRAM
S. D. A. P.
Het bestuur der S. D. A. P. heeft
raar wij in „Het Volk" lezen met
hand-having van al de eischen, die zij
in haar strijdprogram van 1925 heeft
gesteld, voor de eerstvolgende parle
mentaire periode het volgende ver
kiezingsprogram voorgesteld aan het
a.s. verkiezingscongres der partij,
Ontwapening, nationaal en interna
tionaal. Ondersteuing en democrati
seering van den Volkenbond. Vooraf
gaande parlementaire beslissing 'over
elke mobilisatie.
Voltooiing der sociale verzekering
(Ziekteverzekering, Moedersehapszorg
enz.), Staatspensionneering en verbe
tering der bestaande invaliditeits- en
ouderdomszorg.
Uitbreiding en volledige uitvoering
der Arbeidswet. Bijzondere bescher
ming der arbeiders(sters) in de huis
industrie. Wettelijke regelingen va7i
vacantie voor alle werknemers, met
een bijzondere regeling voor jeugdige
personen.
Werkverruiming. Werkloozenzorg.
Wettelijke regeling der werkloozen-
verzelcering.
Ratificatie van de achturen-conven
tie van Washington en andere con
venties der Internationale Arbeids-
conferenties.
Medezeggenschap en bedrijfsorga
nisatie. Staatstoezicht op kartels en
trusts. Staatstoezicht op het bankbe
drijf.
Volledige uitvoering van de woning
wet. Krachtige bevordering van den
bouw van arbeiderswoningen en van
stelselmatige opruiming van krotten.
Afschrijving van crisis-subsidies.
Pachtwetten ter bescherming van
den huurboer. Uitbreiding van cul
tuurgronden. Arbeidswetgeving voor
den landarbeid. Minimum-loonen
voor landarbeiders. Behoud van de
Zuiderzeegronden in Staatseigendom,
mede ter voorbereiding van' socialisa
tie.
Verdere opheffing der onderwijsver-
slechteringen. Zorg voor de niet leer
plichtige jeugd. Uitbreiding van nij
verheids- en handelsonderwijs. Weder
opbouw van vervolgonderwijs. Bevor
dering van kunst en volksontwikke
ling.
Verlichting van belastingdruk voor
kleine inkomens, ook door verminde
ring van indirecte belastingen. Verbe
tering van de financieele 'verhouding
tusschen Rijk en gemeente, zonder
aantasting der gemeentelijke autono
mie.
Verbetering van de salarieering van
het overheidspersoneel, ook van dat
in lossen dienst. Verbetering van de
rechtspositie van het overheidsperso
neel en regeling van de rechtspositie
van het personeel in lossen dienst.
Betere regeling van het georgani
seerd overleg.
Verbetering van de huwelijkswetge
ving in het belang van de vrouw.
Bestrijding van het alcoholisme.
Verbetering van de Armenwet.
Bevordering van het zelfbestuur der
overzeesche gewesten. Afschaffing
van de doodstraf, de poenale sanctie
en de exorbitante rechten.
DE STEEKPENNINGEN.
Voor de rechtbank te Leeuwarden
stonden Zaterdag terecht de directeu
ren der gasfabriek te Huizum en Lem
mer, de chef-fitter der gasfabriek te
St. Anna-Parochie en de directeuren
der gasfabriéken te Joure, Drachten,
Franeker,en Gorredijk.
Hun was ten laste gelegd, dat zij in
hun hoedanigheid van directeur-boek-
«houder of chef-fitter der gemeentelijke
lichtbedrijven van de N. V. Gasmeter-
fabriek V. H. George Wilson te Den
Haag, of van de N. V. Gautzsch Indu-
strieele Maatschappij, geldbedragen
of althans een geldbedrag hebben aan
genomen, wetende, althans begrijpen
de, dat deze hun gedaan werden, ten
einde hun te bewegen om zonder daar
door in strijd met hun plicht te han
delen in hunne bediening dc zaken
relaties met de gevers te onderhouden
en dezen bij eventueele bestellingen
de voorkeur te geven en bij moeilijk
heden ter wille te zijn, gepleegd op on
derscheidene tijdstippen in de jaren
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone AdvertentiSn per regel 227t cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiên bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Binnenland.
Teraardebestelling van ds. Overduin,
em, predikant van Lisse,
De procuratiehouder v. G., die in
verband met den moord te Rotterdam
was gearresteerd, heeft malversaties
bekend.
Buitenland.
Heden is te Lugano de Volkenbonds
raad begonnen.
Briand en Stresemann hadden reeds
een enderhond.
Borms is tot lid van de Belgische
Kamer gekozen.
President Coolidge zal alles doen
om het Kellogg-pact door den Senaat
te deen aannemen.
Ongerustheid omtrent den toestand
van Koning George.
Het Italiaansche parlement is defi
nitief ontbonden.
"illif iHTfH
1923, 1924, 192.5, 1926 en 1927.
De officier van Juistitie eischte te
gen ieder der verdachten 200 boete
of een maand hechtenis.
De verdedigers pleitten vrijspraak,
subsidiair de uiterste clementie.
BUITENLAND.
DE VOLKENBONDSRAAD TE
LUGANO.
Heden de openingszitting.
Nadat gistermiddag Scialoja en Grandi
en kort daarna Austen Chamberlain te
Lugano waren aangekomen, zijn thans
alle leden van den Volkenbondsraad daar
aanwezig.
De Duitsche, Engelscke en Japansche
delegaties zijn gehuisvest in het Grand
Hotel Palace, de Fransche en Italiaansche
in Hotel Splendid.
Hedenmiddag 12 uur zou onder voorzit
terschap van Briand de Raad in het Kur-
zaalgebouw bijeenkomen.
Verschillende delegaties hebben elkaar
reeds gistermiddag bezocht.
De openingszitting zal vermoedelijk niet
openbaar zijn. Zij zal gewijd zijn aan het
vaststellen der agenda.
Vermoedelijk zal de slotzitting Zaterdag
a.s. plaats hebben.
Briand en Stresemann.
Briand had gisteravond in het hotel der
Duitsche delegatie een onderhoud met
Stresemann, dat vijf kwartier duurde. De
toon der besprekingen was zeer hartelijk.
Het liep over de kwestie in verband met
de agenda van den Volkenbondsraad,
maar ook over verschillende politieke aan
gelegenheden.
Besloten werd de besprekingen voort
te zetten.
Na vertrokken te zijn, keerde Briand
een kwartier later in het hotel terug
voor een kort bezoek aan Chamberlain.
BORMS TOT KAMERLID GEKOZEN.
Hij kan echter geen zitting nemen.
Gisteren had te Antwerpen de verkie
zing plaats, waarbij de Vlaamsche natio
nalisten, dr. Borms, die zooals men weet,
nog altijd gevangen zit, als candidaat ge
steld hadden. Deze candidaatstelling droeg
een zuiver demonstratief karakter, daar
Borms in feite niet herkiesbaar is.
Gisteravond 10 uur waren reeds 39.856
stemmen voor Borms geteld. Hiermede
staat diens verkiezing vast (al kan hij
geen zitting nemen). De liberale candidaat
Baelée had op gemeld uur 22.280 stemmen.
Ongeldige stemmen (blanco) het advies
van katholieken, en socialisten, waren er
toen 24.440.
Gisteravond trok een optocht van Fla
minganten door de stad, begeleid met mu
ziekcorpsen, die aan hun vreugde over de
verkiezing van Borm op luidruchtige wij
ze uiting gaven.
HET KELLOGG-PACT.
Men hoopt op goedkeuring door den
Senaat.
President Coolidge heeft, na een onder
houd met staatssecretaris Kellogg laten
verklaren, dat hij al zijn persoonlijken in
vloed zal aanwenden om de aanneming
van het Kellogg-pact zonder voorbehoud
zoc snel mogelijk te doen plaats hebben.
Niettemin mag men zich, aldus wordt
uit New York gemeld, niet verhelen, dat
de aanneming van het pact tengevolge
van de houding der oppositie in den se
naat vertraagd zal worden. De voornaam
ste voorbehouden, die de senaatsoppositie
aan het pact wenscht toe te voegen, zijn
ue volgende:
Ie. De onderteekening beteekent geen er
kenning van Sovjet-Rusland.
