PU ROL
Jhvwe
&cfviaXe
fiuid
Aan het einde der Week
Andermaal heeft de storm verschillende
landen in ons werelddeel geteisterd. Ook
hier te lande heeft hij verwoestingen aan
gericht; in 't bijzonder denken wij dan
aan het hoog water en de overstroomin
gen, alsmede aan de scheepsrampen bij
onze kust.
Als zoo de elementen woeden, gevoelt de
mensch meer dan ooit zijn nietigheid. Dan
gaat hij beseffen dat hij met al zijn tech
nische overwinningen toch tegenover de
elementaire natuurkrachten machteloos
staat, omdat achter die natuur staat de
Schepper van hemel en aarde.
Niet slechts in de natuur, ook op het
terrein van het economische leven is er
strijd en woeling. Dan denken we met
name aan de uitsluiting in de West-Duit-
sche metaalindustrie. De toestand wordt
in het Ruhrgebied steeds benarder.
Het proces over de geldigheid der offi
cieel vastgestelde loonregeling is nu in
een nieuw stadium gekomen, doordat het
Landesarbeitsgericht te Duisburg in hoo-
ger beroep uitspraak heeft gedaan in zake
den door de organisatie van werkgevers
in de ijzer- en staalindustrie ingestelden
eisch tot nietigverklaring der arbitrale
uitspraak. Zooals men zich zal herinne
ren, werden de eischers in eerste instantie
in het gelijk gesteld, waarna de organi
satie van metaalbewerkers zich tot het
Rijksarbeidsgericht wendde, dat de zaak
naar het „Landesarbeitsgericht" te Duis
burg verwees.
Het „Landesarbeitsgericht" heeft thans
de in aerste instantie door het Arbeids
gerecht te Duisburg gedane uitspraak ver
nietigd en de werkgevers in het ongelijk
gesteld.
De organisatie van werkgevers heeft te
gen het arrest van het „Landesarbeitsge
richt" onmiddellijk revisie aangeteekend
bij het Rijksarbeidsgerecht, dat de aange
legenheid derhalve opnieuw zal moeten
behandelen.
Intusschen blijft de uitsluiting voortdu
ren, met al de directe en indirecte gevol
gen, onder welke laatste wij ook noemen
een beangstigende toeneming der werk
loosheid.
Stappen we van het economisch naar
het politiek terrein, en tegelijk van
Duitschland naar België over, dan valt
op te merken, dat de crisisgeruchten, die
de laatste dagen de ronde deden, ver
stomd zijn. Er is omtrent de amnestie
kwestie overeenstemming bereikt en het
betreffende ontwerp zelfs reeds in eerste
lezing door de Kamer aangenomen. Het
is nu ook te verwachten, dat Borms bin
nenkort in vrijheid zal worden gesteld.
De Britsche koning is vrij ernstig on
gesteld. De Prins van Wales heeft zijn
reis door Afrika opgegeven en zich huis
waarts begeven, al zal het nog wel een
kleine week duren eer hij te Londen is.
In heel Engeland en het rijk volgt men
de berichten over 's Konings toestand met
groote belangstelling en sympathie.
Zelfs des nachts komt een stroom van
menschen naar het hek van het Bucking-
ham-paleis om het bulletin te lezen.
Allerlei corporaties nemen moties van
sympathie aan, waarin de hoop op spoe
dig herstel wordt uitgesproken.
De verhouding tusschen Engeland en de
Ver. Staten is een punt, dat nog steeds
de aandacht vraagt.
Van beide zijden streeft men naar een
duurzame steviging van de Engelsch-Ame-
rikaansche betrekkingen.
Britten, de voorzitter van de commissie
voor maritieme aangelegenheden uit het
Amerikaansche Huis van Afgevaardigden,
heeft in 'n telegram aan Baldwin, den Brit-
schen premier, voorgesteld, dat Britsche
Lagerhuisleden met leden van zijn com
missie na Hoover's installatie als Presi
dent (3 Maart) in Canada zullen bijeenko
men. Het onderwerp van beraadslaging
zou zijn: gelijkheid van macht ter zee tus
schen Engeland en de Ver. Staten in alle
klassen van oorlogschepen die niet onder
de beperkingsovereenkomst van Washing
ton vallen. Na het overleg zou deze An
gelsaksische „interparlementaire conferen
tie" rechtstreeks verslag aan de regeerin
gen uitbrengen.
Het is de vraag, hoe dit denkbeeld in
de beide landen zal ontvangen worden,
doch zeker is, dat de totstandkoming van
een overeenkomst tusschen de beide groo
te zeemogendheden inzake de maritieme
bewapening niet anders dan van goeden
invloed kan zijn op den gang van zaken
Treurige gevolgen van de overstroomingen veroorzaakt door den storm. Een
triestig tafereeltje in de Vechtstreek bij Nieuwersluis. Om door de kamer
te kunnen loopen zijn overal planken gelegd, terwijl de kachel op een blok
hout is geplaatst.
in de wereld, al zullen er nog vele andere
hinderpalen te overwinnen zijn, eer we
van een eenigszins gestabiliseerden vrede
kunnen spreken.
UIT DE OMGEVING.
Gemeenteraad.
Gisteravond zou de Raad in openbare
vergadering bijeenkomen als voortzetting
der vergadering van 1.1. Woensdag. Het
publiek, dus ook de pers had echter het
twijfelachtig genoegen te mogen wachten
tot ruim 9.15 uur, omdat te voren de raad
een geheime zitting hield, vermoedelijk in
verband met de plannen voor het nieuwe
raadhuis.
Voorzitter Burgemeester Schokking. Af
wezig Dr. Eijkelenboom.
Begonnen werd aan de gemeentebegroo-
ting. Allereerst de uitgaven. Bij volgno.
145, werd het salaris van £en heer v. d.
Schee met ƒ100 verhoogd. Bij volgno. 167
subsidie burgerwacht stelde de heer van
Tongeren voor, de Vrijw. Landstorm 50
subsidie te geven. Dit voorstel werd ver
worpen met 104 stemmen. Tegen de hee-
ren Parlevliet, Meerburg, Lodder, Hueting,
v. d. Bent, de Jong, Grimbergen, Ivruyt,
Ouwehand en Dubbeldam. Bij de post
subsidie burgerwacht wenschte de heer v.
d. Bent geacht te hebben tegengestemd.
De heer Guyt stelde voor de subsidie aan
de Politieschool te Hilversum niet toe te
staan. Na verdediging door den voorzitter
trok de heer Guyt zijn voorstel in. Bij no.
172 vroeg de heer J. v. Duyn het woon
wagenkamp te verplaatsen. Waar het nu
is, is het een ergerlijke toestand. Ook on
hygiënisch. De toestand is daar onhoud
baar voor de bewoners in die omgeving.
Weth. Oudehand vraagt den raad een an
dere plaats aan te wijzen. Allen zullen
naar een andere, betere plaats uitzien,
waarna B. en W. zullen voorstellen het te
verplaatsen.
Bij 173 wijst de heer van Tongeren op
het minder gebruik maken van de koste-
looze vaccinatie en wil daarom die post
verlagen. De heer J. van Duyn meent, dat
als de doctoren zooveel minder werk er
aan hebben en dus niet het geld verdienen
zij het niet zullen aannemen.
Bij 194 wijst de heer Grimbergen op het
geen staat in de memorie van toelichting
betreffende de slechte toestand van de
Kwakel en het eventueel verdwijnen van
deze brug, zooals B. en W. voornemens
Leidsche Penkrassen.
Amice,
't Was te voorzien, dat het boek van
Prof. Heering, waarvan ik je onlangs ver
telde, niet onweersproken zou blijven.
Op het meest principe ale punt, waar
aan Prof. Heering ook den titel van zijn
boek ontleende, dat de Kerk eigenlijk
schuldig zou staan aan het voortduren
van de oorlogen, heeft hij ernstige critiek
ontvangen van Prof. de Louter. Er zal nog
wel meer komen uit dien hoek. Ik meen
tenminste in sommige uitingen ook in de
Geref. Kerkelijke pers reeds te hebben
vernomen, dat ook daar van Prof. Hee-
ring's boek ernstige studie wordt ge
maakt. En dan kan critiek niet uitblijven.
Zoo hartstochtelijk als Prof. Heering
schrijft, lokt hij vanzelf tegenspraak uit.
Op Kerkhistorische gronden werd Prof.
Heering vooral ook aangevallen van
Roomsche zijde. In de Maasbode van 7 en
9 Augustus gaf een terdege deskundige
een geschiedkundige weerlegging van
Prof. Heering's standpunt, die niet langs
het feit heen redeneert, maar die juist
in reconstructie van de feiten tot een to
taal omgekeerde conclusie komt.
Zoolang op historisch terrein de mee
ningen blijkbaar zoo diametraal tegenover
elkaar staan, is het voor een leek momen
teel maar 't voorzichtigst om zich niet op
dat gladde ijs te wagen.
Maar er is nog iets andera in deze weer
legging aan den dag getreden.
Merkwaardig zoo wordt gezegd is
het in ieder geval, dat Prof. Heering deze
houding van het oorspronkelijk Christen
dom eerst na den wereldoorlog heeft ont
dekt. Immers volgens de inleiding van
zijn 'boek, was het deze oorlog zelf, die
hem destijds nog voorstander van bewa
pening, het eene na het andere argument
uit de handen heeft geslagen. Toen begon
voor hem het moeizame „umlernen". Men
mag hier vragen: „Is dat nu wetenschap
doceeren?" Eerst zich een individueele
meening vormen uit de praktijk van den
oorlog en daarna trachten, deze meening
wetenschappelijk te fundeeren op het
Evangelie, dat men tevoren ook kende.
Derhalve niet vanuit het oorspronkelijke
Christendom of door het Evangelie kwam
Prof. Heering tot verwerping van den mo
dernen oorlog, maar deze oorlog zelf
bracht hem tot zijn opvatting."
Nou, Amice, mij dunkt, dat is de prin-
cipieele stelling met forsche hand aan
pakken. Ik zou zeggen: daarmede staat of
valt Prof. Heering. Het is nu inderdaad
zoo geworden: Niemand kan Prof. Heering
zijn individueele meening ontnemen, maar
het standpunt van anderen heeft evenveel
recht van bestaan.
Daarmede zijn wij dan tevens bij het
uitgangspunt terug. Indien het feit van
meeningsstrijd niet is op te lossen, zoo
lang er geen door allen aanvaarde norm
is, is de kiem van den oorlog nog aan
wezig.
Maar ook op practisch terrein wordt
Prof. Heering aangevallen. Zoo door den
heer P. C. Labrijn, lid van het Hoofdbe
stuur der vereeniging „Volksweerbaar
zijn.Spr. is het hiermede lang niet eens.
De brug is z.i. zeker gewenscht. Met vaart-
verbetering heeft dit niet te maken want
als de Kwakel vernieuwd moet worden,
kan deze breeder worden gemaakt.
De heer Meerburg zegt, dat het gebruik
van de brug miniem is en het is een hin
der voor de scheepvaart die z.i. steeds ach
tergesteld wordt. De heer Parlevliet zegt,
dat de loggers er nu niet door kunnen. De
heer Huetii.g zegt niet het dringende er
van in te zien, dat de brug blijft. Ook de
heer van Riessen is het hiermede eens.
Weth. Ouwehand zegt, dat het recht van
de sterkste hier geen doorslag mag geven.
Van de uitspraak van de raadsleden uit
Katwijk aan den Rijn zal spr. zijn stem
laten afhangen. Zijn de leden uit Katwijk
aan den Rijn het unaniem eens dat de
brug gewenscht is, dan zal spr. voor
stemmen.
De heer Grimbergen spreekt nog voor
het behoud. Dr. Hueting kan de groote
wenschelijkheid niet inzien. Met 13 tegen
1 stem, die van den heer Grimbergen,
wordt besloten de brug te laten vervallen.
Bij volgno. 196 zegt de heer v. Riessen,
de post van geméentetuinman een ge
wichtige betrekking te vinden. Spr. zou er
een aparte tak van dienst van willen ma
ken. De voorzitter zegt dat zulks eerst
in de commissievergadering besproken
zou moeten worden. Dr. Hueting zegt, dat
het wel de bedoeling van den heer v. Ries
sen is, dat het salaris -van deti tuinman
wordt verhoogd, vandaar deze wijziging.
De voorzitter wijst er op, dat in vorige
zitting een dergelijk verzoek om verhoo
ging van de jaarwedde met algemeene
stemmen is afgewezen.
Bij 196 zegt de heer Grimbergen met ge
noegen gezien te hebben, dat een p st is
uitgetrokken voor een nieuwe beschoeiing
in het Overrijn. De heer T. van Duyn wijst
op het slechte stukje straatweg, vanaf den
Achterkerkweg tot Callaoweg. Spr,^ zou
vanaf het hek der begraafplaats het wan
delpad weer tot rijwielpad willen maken.
B. en W. zullen deze zaak onderzoeken.
Bij 282 vraagt de heer J. van Duyn om
werklieden in gemeentedienst of werk
door de gemeente uitbesteed, die bij de ar
beidsbemiddeling staan ingeschreven, om
de 3 weken te verwisselen. Weth. Ouwe
hand zegt, dat als het werk dit toelaat, dit
steeds gebeurt en ook nu in de bepalingen
staat opgenomen. Bij het desbetreffende
artikel wordt gewezen op een besluit, ge
nomen door Rijnland, doch dat door Ged.
Staten nog goedgekeurd moet worden,
heid", wien ik hiervoor ook reeds citeer
de. In de eerste plaats door de ontken
ning, dat de moderne oorlog barbaarscher
zou zijn dan de vroegere oorlogen.
Wij zien zoo zegt de heer Labrijn
in den oorlog van oudheid en middel
eeuwen, met zwaard en lans en knots, met
pijl en kruisboog, musket en donderbus,
meer gevaar voor het opwekken van dier
lijke opwinding en wreedheid dan in den
modernen massalen machine-oorlog, met
zijn strijd op grooten afstand tegen on
zichtbare vijanden en met alleen bij wij
ze van uitzondering den strijd van man
tegen man. Wij ontkennen, aan de hand
van ervaringen van betrouwbare deskun
digen en statistieken, dat de chemische
oorlog barbaarscher zou zijn dan de
moorddadige geschut-oorlog. Wij hebben
vertrouwen in de rustige, zakelijke en
deskundige uiteenzettingen van vak-
menschen op het punt van bescherming
der burgerlijke bevolking tegen gas- en
luchtaanvallen. Wij betreuren het ver
der zeer, dat iemand van prof. Heering's
geestelijke standing zich laat verleiden
tot een verschrikkings-campagne, waar
door de goe-gemeente bij voorbaat wordt
gedemoraliseerd en tot paniek gedreven,
en het moreel onzer weermacht onder
graven.
Wij zouden in deze niet gaarne in prof.
Heering's schoenen staan en mecnen, dat
hij een zware verantwoordelijkheid op
zich laadt, als het ooit tot oorlog mocht
komen. Een boek als het zijne kan dan
de meest funeste gevolgen hebben.
Wij meenen, dat in dit deel van het
RECLAME.
en springende hppen
over afsluiting der duinen. Weth. Ouwe
hand wijst er op, dat dit voor Katwijk als
badplaats van zeer groot belang is en zegt
dat hiertegen door verschillende bestuurs
college^ reeds is geprotesteerd. Het zal de
volle aandacht hebben van B. en W.
Bij no. 74 wijst Dr. Hueting er op dat
door de nieuwe regeling waardoor in-
plaats van 50, thans 65 opcenten op den
hoofd, omslag worden gelegd, de op
brengst 6000 hooger is, hetgeen aanvan
kelijk de bedoeling van den raad niei is
geweest.
De voorzitter zegt, dat zulks het geval
is, doch de meerdere opbrengst is mede
verkregen door de hoogere schatting der
panden door het rijk. Er zijn er ook velen
die thans niets betalen. Spr. adviseert het
nu zoo te laten omdat deze post van in
komsten op een andere manier moet ge
vonden worden. Aldus wordt besloten.
De begrooting wordt z.h.st. aangenomen
met de volgende cijfers: Gew. ontvangsten
en uitgaven ƒ485649.56 De kapitaal-
dienst: ontvangsten 177223.—, uitgaven
ƒ171604.67, batig saldo ƒ5618.33. Onvoor
zien geraamd op 14466.49^. Het bedrag
van den hoofd, omslag is als vorig jaar
163.000, het vermenigvuldigingscijfer 2,
als in 1928.
De voorzitter deelt mede, dat aan de
maatschappij „Oneda" te Den Haag de
voorwaarde was gesteld 20 pet. der koop
som van gekochte gronden aan de Varke-
visserstraat te storten, waarvoor 5 pet.
rente zou worden betaald. Hiertegen had
genoemde maatschappij ernstige bezwa
ren. B. en W. stellen voor deze bezwaren
de voorwaarden in te trekken. Aldus
wordt besloten.
Het punt „nadere aanwijzing der Rlaats
van het nieuw te bouwen gemeentehuis",
wordt op voorstel van den heer J. van
Duyn uitgesteld tot de volgende vergade
ring omdat de tijdsduur voor inzage en
bestudeering dezer plannen veel te kprt
is geweest. Goedgekeurd.
De heer de Jong meent dat een 8-tal ar
beiders bij de arbeidsbemiddeling inge-
schrijven, ontslag hebben gekregen, zonder
termijn van opzegging. Hij zou daarom
schadeloosstelling wenschen.
De voorzitter zegt, dat er door den Di
recteur der Arbeidsbemiddeling geen fout
is gemaakt. Voor losse arbeiders bestaat
geen termijn van opzegging. Als het werk
af is, krijgt men ontslag, zonder termijn
van opzegging. Dat kunnen de desbetref
fende arbeiders bij zulk werk zien aan
komen. Er is dus geen reden voor scha
deloosstelling.
Hierna sluiting met gebed.
Dooi de hooge zee en feilen wind is
aan het strand de laatste dagen veel hout
aangespoeld. Verscheidene vrachten zijn
bij den strandvonder gebracht.
Een drietal voerlieden moest echter de
vracht naar Wassenaar terugbrengen; dit
was eigendom van Katwijksche menschen.
Op 30 Nov. stonden als werkloos in
geschreven: 56 arbeiders, 36 grondwerkers,
6 visschers, 4 opperlieden, 1 timmerman,
1 stoker, 1 mandenmaker, 1 straatmaker,
1 kuiper en 1 kantoorbediende; totaal 108
personen.
HAZERSWOUDE.
Donderdagmorgen wilde de heer H.
alhier met paard en wagen naar een na
burige gemeente rijden, toen hij op den
Zijdeweg door een auto van den heer v. d.
L. werd aangereden, waardoor de wagen
omsloeg. De inzittenden kwamen er met
den schrik af, doch de wagen was on
bruikbaar geworden om de reis te ver
volgen, zoodat bij den heer V. op den Zij
deweg een voertuig moest worden gehaald
om de reis te kunnen vervolgen.
Door de A.R. Kiesvereeniging „Neder
land en Oranje" zal D.V. op Vrijdag 7 De
cember a.s. des avonds ten 7 uur 'n het
lokaal achter de Geref. Kerk een open
bare vergadering worden gehouden, waar
bij als spreker hoopt op te treden de heer
Ghr. van den Heuvel, lid van de Tweede
Kamer, met het onderwerp „Bouwen, bre-
ken, bewaren".
We wekken allen op dezen avond vrij I
te houden om deze samenkomst bij te wo
nen.
Donderdagavond trad op uitnoodi-
glng van de Chr. Jongelingsvereeniging
„Eere zij God" in het lokaal Salvatori op j
de WelBerw. heer Ds. Pott van Bodegra
ven met het onderwerp „Het zaligmakend i
geloof".
Nadat gezongen was Ps. 119 1, ging de
spreker voor in gebed en las Rom. 3 19
en vervolgens. Na een korte inleiding be
handelde spreker het wezen des geloofs en
de verlerlei gestalten, welke in dat geloöf j
aanwezig zijn; hoe het ontstaat en werkt; j
hoe God in dat geloof werkt en de mensch I
daarin werkzaam wordt gemaakt. Spre-1
ker plaatste zijn gehoor voor de spiegel
van Gods heilige wet, om daarop te wijzen
op onzen Heere en Heiland die de wet
van God heeft vervuld.
Na het zingen van Ps. 897 bepaalde
spr. de aanwezigen bij het voorrecht, dit I
zaligmakend geloof te mogen bezitten en I
te mogen komen tot het zich bewust wor- j
den het kinderschap Gods deelachtig te
zijn.
Nadat gezongen was Ps. 2 7, ging spre
ker voor in dankgebed.
Met stille aandacht werd spreker door j
de aanwezigen gevolgd bij behandeling
van dit ernstige en leerzame woord.
Deze week vergaderde de Vereeniging
„Schoolhulp" onder leiding van haar voor- j
zitten, den heer P. J. Bogaards.
Deze opende de vergadering op gebrui
kelijke wijze en gaf in zijn openingswoord I
een kort overzicht van den tijd, die achter
ons ligt.
Door den heer Jac. Matse werd verslag
gegeven van de Provinciale vergadering.
De verslagen van secretaris en penning-
meester gaven aanleiding tot tevreden
heid.
De oude bestuursleden Qualm en Voort-
man werden met bijna algemeene stem-
men herkozen.
Een onderwerp inzake „Hersteld "Ver- j
band" werd met aandacht aangehoord.
Hierop volgde een geanimeerde bespre
king.
De opkomst was zeer goed.
Na rondvraag werd deze vergadering I
op gebruikelijke wijze gesloten door den j
heer Jac. Matse.
LISSE.
De roofoverval.
De politie te Lisse is er, onder leiding
van brigadier Boersema, is geslaagd, de
beide vermoedelijke daders van den roof
overval op de wed. S. te Lisse te arres
teeren. 't Zijn de gebr. S. woonachtig te
Hillegom en te Haarlem, die gistermiddag
met de weduwe geconfrontreerd en door
haar pertinent herkend werden.
Zij zijn aan de justitie overgeleverd.
NIEUWKOOP.
Spoedvergadering van den gemeenteraad.
De gemeenteraad is gistermorgen inj
spoedeischende vergadering bijeengeko
men en heeft besloten 2000 subsidie te
verleenen aan het bestuur van den polder J
Nieuwkoop voor de verwijdering van het
water.
Gistermiddag vond er een samenkomst j
plaats van de B. en W.'s van Zevenhoven,
Wilnis en Nieuwkoop met de besturen
van den polder Zevenkoven, Nieuwkoop-
Noord en Nieuwkoop, ten einde de noodi- j
ge maatregelen te treffen.
Het water wast nog steeds, zoodat thans
ook in Nieuwkoop verschillende huizen
onder water staan.
Doordat er ook bollen- en tuinland on
der is geloopen, is er nogal groote scha
de aangericht.
Men is thans bezig den dijk bij Acht
tienhoven te versterken, waarvoor 60 man
aan het werk zijn gesteld.
ZEVENHOVEN.
De doorbraak van de Amstelkade.
Omtrent de doorbraak van de Amstel-
kale alhier meldt men nog, dat gisteren
den geheelen nacht met een heimachine J
is doorgewerkt, doch dat daarmede, ver
moedelijk wegens den slappen bodem,
nog niet het gewenschte resultaat is ge
kregen. Het gat is nog niet gestopt, doch
men hoopt vandaag zoover te kunnen ko
men.
boek de rustige wetenschap zoek is en
een onverantwoordelijke ijveraar aan het
woord is.
Maar de heer La^rijn valt ook Prof.
Heering aan op een ander punt, n.l. waar
deze niet alleen' den dienstplicht veroor
deelt, maar ook tot dienstweigering aan
spoort.
Prof. Heeking komt niet alleen in ver
zet tegen de eigenlijke oorlogsoefening,
hij veroordeelt ook de tewerkstelling van
de bezwaarden gedurende de 8 öf 12 maan
den dienstplicht. Is dit te veroordeelen,
zoo vraagt de heer Labrijn?
Ja, als men meent, dat de staat niet
het zedelijk recht heeft tot militairen
dienst te verplichten, dan mag hij hen, die
zich hieraan onttrekken, ook niet met an
deren dienst bezwaren. Nu dit recht ech
ter, volgens de opvatting van het over-
groote deel der bevolking, wel degelijk be
staat, en 't zelfs zedelijke plicht is, de
gemeenschap te dienen, is het niet meer
dan rechtvaardig, dat de vrijgestelden in
anderen vorm arbeid verrichten. De
schoen wringt elders: Prof. Heering en
zijn ontwapenaars* „magen niet rusten,-
voordat de nationale ontwapening een feit
is".
Hier hebben wij het en aangezien dit
„feit" nog in een vèr verschiet ligt, gelet
op de politieke wereld-constellatie,
schroomt Prof. Heering niet, aan te spo
ren tot dienstweigering.
Deze houding van prof. Heering achten
wij, aldus de heer Labrijn, misdadig,
niet alleen volgens het geschreven recht,
maar ook volgens de bestaande zedewet.
En al verzekert hij ons, niet te willen, dat i
jonge menschen op zijn aansporing of ze-
delijke pressie een stap doen, waarvan zij
de portée niet ten volle begrijpen en de
gevolgen niet kunnen dragen, wij aan
vaarden die verzekering niet. Want wèl
van de indirecte aansporing, die er van
zijn getuigenis uitgaat, neemt hij de
schuld op zich.
Wij zien hier geen verschil. Wij zien
slechts een zware schuld, welke prof. H.
op zich neemt, door het saboteeren der
nationale oorlogsvoorbereiding, anders ge-
zegd, oorlogsvoorkoming.
Dat prof. Heering iets van die schuld,
die tekortkoming tegenover zijn landge- j
nooten gevoeld heeft, spreekt o.i. uit ziJn
latere erkenning, ook „een kind der aar-1
de" te zijn en dat „kameraadschap, zelfs
in 't kwaad, geboden kan lijken".
Het bloed kruipt, waar het niet gaan
kan, zegt een oud-Hollandsch spreek
woord. Doch ten slotte ontwaakt weer de
ijveraar in hem, als hij zegt, dat het va- J
derland, als het „Gods wil" kende, op i
deze wijze niet geholpen zou willen zijn. I
Eilieve, wat is „Gods wil"? Prof. Hee-j
ring's wil? Klinkt dat niet als een profa- j
natie?
Naast den God der veldslagen heeft
prof. Heering een nieuwen God gesteld: j
den God der ontwapenaars".
Gij ziet, Amice, dat klinkt wel ietwat
anders dan het schijnbaar overtuigende
betoog van Prof. Heering.
De beide Leidenaars staan wel lijnrecht j
tegenover elkaar.
LVERITAS.
