LEIDEN en OMSTREKEN „-RISTELIJK D AC BLAD voor 9««. JAARGANG DINSDAG 20 NOVEMBER 1928 NUMMER 2398 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal, I 2.50 Per week f 0.19 Franco per postj>er kwartaal 2.90 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22l/« cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Telefoonnummer 2778 Aangesloten op het Streeknet Lisse Bureau: Hooigracht 35 Leiden Postbox 20 Postgiro 58936 Oil nummer bestaal uil TWEE Bladen EERSTE BLAD. V Stemmen bij volmacht. Het kan wellicht nuttig zijn nog eens van deze plaats er op te wijzen, dat sedert kort de gelegenheid bestaat vcor die kiezers wier beroep of werk zaamheden medebrengen, dat zij her haaldelijk werkzaam zijn huiten de gemeente op welker kiezerslijst zij voorkomen, mits deze afwezigheid als regel telkens langer dan drie dagen duurt, hun stem hij de verkiezingen hij volmacht uit te brengen. Zij die hiervan gebruik willen ma ken zullen vóór 1 Januari a.s. op daartoe ter secretarie hunner woon plaats verkrijgbare formulieren, een verzoek moeten richten aan het Ge meentebestuur. Gelijktijdig of daarna zullen zij zich persoonlijk naar de secretarie moeten hegeven ter aanwijzing van den ge machtigde. Het eenvoudigst is, dat deze gemachtigde gelijk meegaat. Noodig is dit echter niet. De gemach tigde moet evenwel in persoon ter se cretarie van de gemeente mededeelen, dat hij de volmacht aanneemt. De aanwijzing van den gemachtigde moet geschieden tusschen de inzen ding van het verzoekschrift en een week na de candidaatstelling. Bij de a.s. Tweede Kamerverkiezingen is dit 28 Mei 1929. Gemachtigde kan zijn el ke lciezer(es), die in dezelfde gemeen te voor dezelfde verkiezing gerechtigd is. Niemand mag meer dan één mach tiging aanvaarden, tenzij het huisge- nuoten betreft, in welk geval twee machtigingen mogen worden aan vaard. Kiezers zijn alle Nederlandsche onderdanen, die op 15 Mei 1929 den leeftijd van 25 jaar hebben bereikt en niet wettelijk zijn uitgesloten. De volmacht geldt tevens voor de deelneming van den kiezer aan een nieuwe stemming ingevolge art. 135 der Kieswet, art. 70b der provinciale wet of art. 38 der Gemeentewet en aan de volgende voor hetzelfde verte genwoordigend lichaam gehouden verkiezingen, zoolang dezelfde kie zerslijst van kracht is. In de eerste plaats is het dus noo dig, dat er voor gezorgd wordt, dat zeelieden e.a., die van deze regeling kunnen gebruik maken, het betreffen de verzoekschrift vóór 1 Januari bij het gemeentebestuur inzenden. Kun nen zij gelijktijdig zich ter vervulling der andere formaliteiten naar het Raadhuis hegeven des te heter. Wat gedaan is, is klaar. Dit is echter nog niet zoo dringend noodig, daar zij daarmede den tijd hebben tot 28 Mei. Met het indienen van het verzoek schrift mag echter niet worden ge draald, daar met 1 Januari a.s. anders de gelegenheid om op deze wijze te stemmen verkeken is. Een ieder onder onze partijgenoo- ten, die huisgenooten familieleden, vrienden of kennissen heeft, die ter zee varen, of anderszins door hun be roep voor deze wijze va stemmen in aanmerking komen, zullen goed doen een formulier ten stadhuize af te ha len, en dit ter invulling en teekening aan den betrokkene aan te bieden, of het hem op te zenden indien hij niet tijdig in Nederland komt. Komt hij thuis, dan herinnere men hem aan het noodzakelijke bezoek ter secretarie met den gemachtigde, het welk de echtgenoote, vader, broeder, zuster of vriend kan zijn. Zorge men nu in dezen den gelegen tijd niet te laten passeeren. Als straks de verkiezingsdag aanbreekt zullen zij, die de gelegenheid hebben laten voorbijgaan, daarvan spijt hebben. Dan is het echter te laat. 7 De ideale socialisatie. Men hoort van sociaal democrati sche zijde weinig meer spreken van de socialisatie. Het bekende rapport is veilig opgeborgen tot er weer eens een tijd komt, dat het als propaganda middel dienst kan doen. Zelfs de hoog gc-ioernde regeeringswinkels zijn een weinig uit de gunst, worden althans niet meer zoo sterk gepropageerd. Kan dat ook komen vanwege de gunstige resultaten in Rusland ver kregen? Het consequente marxisme heeft ook daar fiasco gemaakt, volgt nu ook hetgeen als overgangsmaatre gel is bedoeld? Wat de Telegraaf omtrent de Rus sische Regeeringswinkels uit Riga meldt- is weinig hoopgevend. „Het Russische volkscommissariaat van Handel zoo lezen wij daar heeft een conferentie bijeengeroepen \;n vertegenwoordigers der staats winkels, coöperatieve bonden, vakver enigingen en van het economische i'r-partcment om middelen te beramen 1c: cn den wantoestand, dat lange rijen ïueiischen steeds moeten wachten, vucral voor de winkels waar brood, kleedingstoffen, boter, melk, graan en petroleum verkocht worden Hierom trent is een rapport opgesteld, waarin verklaard wordt, dat deze lange rijen wachtenden een gewoon verschijnsel zijn geworden 'sinds het voorjaar. De voornaamste oorzaak hiervan is, al dus het rapport, do hernieuwe vervol ging van de particuliere handelaars door de regeering. Daardoor zijn de particulieren sinds verleden jaar ge dwongen, ongeveer 30 pCt. van hun winkels te sluiten. De coöperatieve voreenigingen hebben tot nog toe niet voldaan aan de verwachtingen en zijn niet in staat gebleken, het door deze maatreeeien ontstane grrcte tekort aan te vullen. Ook de coöperatieve vereenigingen hebben een rapport ingediend, waar in gezegd ./ordt, dat financieele moei- liil heden een behoorlijke ontwikke ling van haar organisaties verhinderd hebben. Zij stellen nu voor, ook Zon en feestdagen open te blijven. Hier door zal, naar zij hopen, de opstopping voor de winkels verminderd worden". Hier zijn zoo ongeveer de meest pes simistische verwachtingen van de c-'öperatieve en regeeringswinkels tot werkèlijkheid geworden. Inderdaad weinig hoopgevend voor bet soc. dem. ideaal in ons land. STADSNIEUWS. HET LEVEN NA DEN DOOD. Rede van Dr. M. H. A. v. d. Valk. Gisteravond hield in het gebouw Prediker in de Janvosseensteeg Dr. M. H. A. v. d. Valk, de bekende redenaar en Schriftkenner uit Hillegersberg een rede over: „Het leven na den dood". De spreker werd ingeleid door den heer v. Atten uit Rotterdam, die allen hartelijk welkom heette en eenige me dedeelingen deed over eenige boeken die Dr. v. d. Valk heeft geschreven. Daarna gaf hij het woord aan Dr. v. d. Valk. Dr. v. d. Valk begon m$t te zeggen, dat, zoodra de mensch kwam te staan tegenover den dood, hij heeft gepro beerd contact te krijgen met de zielen. De oorsprong van het spiritisme is puur heidensch en daarom en vooral ook omdat de Heilige Schrift het ver biedt, is het aireede veroordeeld. Het grootste bezwaar tegen spiritis me niet spiritualisme, want dit staat taalkundig tegenover materialis me, terwijl spiritisme staat tegenover animisme is, dat elke séance de an dere tegenspreekt wanneer het gaat over de hoofdvragen van het Christen dom. B.v. ten opzichte van het hiernamaals zijn de meeningen geheel verschillend Een Engelsch medium heeft een En- gelschen hemel en een Turksch me dium een Turkschen. En ook ten opzichte van andere stukken is men op de séances zeer ver schillende meeningén toegedaan. Betreffende de iutuverkiezing, de val des menschen, de opstanding der doo- de*i, verkondigen de spiritisten on schriftuurlijke dingen. Alle hoofd waarheden des Christendoms worden geloochend'. Het spiritisme is nutteloos, godde loos en roekeloos, ook dit laatste, want bet is een goed middel om krankzin nig te worden. Wat er waar is in het spiritisme spr. ontkent de feiten niet is toe te «schrijven aan natuurkundige krachten of demonische machten. Maar zijn ér dan geen geheimzinnige machten? Ja zeker. Shakespeare heeft gezegd: „Er zijn meer machten tusschen hemel en aarde, Horatio, dan waarvan gij in uw wijsbegeerte gedroomd hebt". Daar is bijvoorbeeld de telepathie. Spr. vertelt daarvan eenige frappan te staaltjes uit eigen ervaring. Geeste lijke radio zou hij het willen noemen.. Er geschieden vele wonderen buiten het spiritisme, grooter dan die van het spiritisme, veelvuldiger dan die van het spiritisme. Spr. maakt ook nog eenige opmer kingen over de theosophie, om daar na te komen tot de geschiedenis van Saul te Endor. zooals deze ons in den Bijbel beschreven staat. Saul stond voor een beslissende slag. Hij is van God verlaten, zooals hij zelf zegt. En daarom zoekt hij een vrouw met een waarzeggenderi geest. Eigen lijk moet vertaald worden: een vrouw, die de slang beheerscht. Bij alle oude volken heeft de slang den naam van bijzonder wijs te zijn en door zijn fas- cineerenden blik in het geestelijke te kunnen blikken. Saul had God ook zelf verlaten en daarom zoekt hij zulk een vrouw, die de slang beheerschte. De vrouw denkt aan een valstrik, maar Saul zweprt bij God om ha-^r rro- rust te kunnen stellen en den duivel te kunnen raadplegen. Onlangs is te Endor een grot opge graven, die wonderlijk veel op de be schrijving van de spelonk van de waar zegster lijkt. Deze spelonk bevatte, n.l. ook twee grotten, verbonden door een smalle steenen brug. De vrouw gaat in de achterste grot. Ze roept: Wie zal ik u doen opkomen. Saul antwoordt: Doe mij Samuël opkomen. Van hem kan misschien nog hulp komen, denkt Saul. Het wordt stil in de gr( tten. Maar plotseling geeft de vrouw een vreeselijke schreeuw, alsof ze door den dood zelf besprongen wordt en daarna vraagt ze: Waarom hebt gij mij be drogen, want gij zijt Saul! Maar Saul wil met haar lamentaties zich niet ophouden en vraagt: Maar wat ziet gij dan? Zij antwoordt: Ik zie elohim uit de aarde opkomen. Elohim kan beteekenen god of hoog waardigheidsbekleder. Het is niét \\i te maken, wat de vrouw bedoeld heeft. Hoe is zijn gedaante? vraagt Saul. De waarzegster antwoordt, dat het een oudachtig man is met een mantel (profetenmantel) aan. Wat is er nu in de spelonk te En dor gebeud? Deze vraag beantwoordt spr. na de pauze. Het is spr.'s heilige o/ertuiging dat niemand anders clan S muël daar aan Saul is verschenen. p Verschillende the^ igen (Luther, Calvijn, Kuyper) he' >en gezegd, dat het cle duivel was. Vévschillende kerk vaders en ook moderne theologen heb ben echter beweerd, dat het Samuel is. Ook de hier goed bekende Ds. Schilder is deze meening toegedaan. Dat de vrouw geen bedriegster was, verklaart spr. uit het feit, dat de vrouw een schreeuw gaf. Ze zag iets wat ze niet verwachtte. Verder geeft spr. verschil lende bewijzen, dat de man die op kwam Samuel was. Er staat in den Bijbel: En Samuel zeide. Gocl heeft dat toch niet laten neerschrijven als hier de duivel be doeld werd. Er wordt tot driemaal toe gezegd, dat het Samuel was. Als djft niet het geval geweest was, had er toen gestaan: En de duivel, zich houdende of hij Samuel was. Boven dien de persoon die opkomt zegt Saul de waarheid, Hij deelt hem mede, wat gebeuren zal in de toekomst. Dat kan de duivel immers niet? De duivel zegt de waarheid niet en hij weet ook niet wat er in de toekomst gebeuren zal. En nu mag men niet gaan zeggen: Maar hoe kan Samuel door een waar zegster opgeroepen worden, want het staat er en wij moeten onze dogma tiek niet boven de Heilige Schrift gaan stellen. Spr. vat het aldus op, dat de vrouw heeft gedacht Saul te bedriegen, maar terwijl zij begint met haar duivels kunstenarijen, ziet ze daar een oud achtig man opkomen, die ze niet ver wacht had en daarom geeft ze die vree selijke schreeuw. Het is merkwaardig, dat de Septua ginta bij 1 Kron. 10 vs. 13 zegt: en Samuël de propheet ant- woorde hem", terwijl in Jezus Sirach 46 vs. 20 (23) staat: En nadat hij ge storven was, profeteerde hij hein en verkondigde den koning zijn uiteinde en zijn stem verhief zich uit de aarde en profeteerde, dat het goddeloos volk zou vergaan. Echter Gods Woord beslist hier voor spr. geheel. Er staat Samuël en dan mogen wij niet zeggen: Ja maar het was de duivel. God heeft aan Samuël vergund Saul zijn oordeel aan te zeggen, opdat zijn geweten met een brandijzer zou wor den toegeschroeid. Zijn oordeel wordt hem aangezegd. Hij valt flauw. De vrouw konlt uit de grot en ziet hem liggen. En ze doet al les om hem te helpen en te kalmeeren. Spr. gelooft, dat deze vrouw in de ziel is gegrepen, dat ze bekeerd is, maar dat is een geheel persoonlijke meening. Spr. schildert dan in helle kleuren Sauls ondergang door zelfmoord, daar tegenover stellende David, die zich sterkte in den Heere. Na vervolgens nog eenige opmerkin gen gemaakt te hebben over den 4us- schentoestand van de zielen na den dood en voor den oordeelsdag, besluit spr. met te wijzen op den diepen ernst van de vraag: Waar ga ik heen? We mogen geen rust hebben, voor we daaromtrent zekerheid hebben. Met de grootste aandacht heeft men de rede van Dr. v. d. Valk aangehoord van het begin tot het einde. Uit dit verslag moge blijken, dnt do bekende redenaar belangwekkende dingen heeft gezegd en het is dan ook niet te verwonderen, dat de zaal goed was bezet. HET REQUIEM VAN VERDI. Het Bestuur van de Afdeeling „Lei den" van de Mij. tot bevordering der Toonkunst, deelt ons mede, dat op 3 en 4 December a.s. zal worden uitge voerd, het „Requiem" van Verdi, met medewerking van de solisten, Louis van Tulder, Hermann Schei, Berlijn; Mia Peltenburg, Theodora Versteegb. Op 2930 April zal worden uitge voerd „Die Matthaus^Passion" van Joh. Seb. Bach, met medewerking van de solisten Louis van Tulder, Max Kloos, Mevr. Noordewier Reddingius, en Suze Luger. Beide uitvoeringen met het koor der afdeeling, onder leiding van Anton Tierie, en met begeleiding van het Re sidentie-orkest. Voor verdere bijzonderheden gelie ve men zich te wenden tot den secre taris der afdeeling, den heer B. J. M. Kortmann te Oegstgeest en verwij zen wij naar dc- advertenties in dit blad de week voor de uitvoeringen. LEGATEN WIJLEN H. J. BLOMMENDAAL. Naar wij vernemen, heeft de heer H. J. Blommendaal. in leven ouder ling bij de Geref. Kerk, overleden al hier op 10 November 1.1., de volgende legaten vermaakt, (vrij van successie rechten) 1. Aan de Gereformeerde Kerk te Leiden, en aan hare Diaconie, ieder voor de helft, een kapitaal van 20000 onder den last van vruchtgebruik; 2. aan de Gereformeerde Kerk te Leiden, ten behoeve van de Zending, 1000; 3. aan de Vereeniging tot oprichting en instandhouding van Scholen voor Lager en meer uitgebreid Lager On derwijs, op Gereformeerden Grondslag te Leiden, een obligatie ten laste van die Vereeniging, groot 1000; 4. aan „Effatha", vereeniging tot be vordering van Christelijke Opvoeding en onderwijs voor Doofstomme kinde ren en jongelieden, te Dordrecht, 500; 5. aan de Christelijke Werklieden- vereeniging „Patrimonium" te Leiden 250; 6. aan de Vereeniging voor Christe lijke verzorging van Blinden .genaamd „Bartimeus", te Zeist, 500; 7. aan de Vereeniging voor Christe lijke Fröbelscholen, te Leiden 500; 8. aan de Jongelingsvereeniging op Gereformeerden Grondslag „Obadia", aan de Jongelingsvereeniging op Ga- reformeerden Grondslag „Doctor Ba- vinck", aan de Jongelieden Vereeni ging en aan de Knapenvereeniging, al le welke vereenigingen staan onder Kerkelijk Toezicht te Leiden, ieder 250; 9. aan elk der drie Zondagsscholen staande onder Kerkelijk Toezicht van de Geref. Kerk te Leiden f 250. ORANJE-BAZAAR. Er heerschte vanmorgen in de Stadsge hoorzaal toen wij daar een kijkje namen, om een indruk te krijgen van den bazaar ten bate van de Leidsche Christelijke Oranjevereeniging, die hedenmiddag te half vier officieel geopend is, een groote bedrijvigheid. Vele dames en heeren, die zich hiervoor beschikbaar hadden gesteld, waren druk in de weer om de verschil lende stands vóór het bepaalde uur in orde te krijgen. En niet alleen vanmorgen maar ook in den afgeloopen nacht heeft men hard gewerkt, hoewel uit den aard der zaak de vrouwelijke hulp daarbij moest worden ontbeerd. Daarentegen was echter vanmorgen het vrouwelijke element in de meerderheid en zoo rees onder de nijvere handen uit, met een wonderbaarlijke vlugheid, de oranje- gekleurde expositie die drie dagen lang een stroom van bezoekers moet trekken. Want dat is natuurlijk de bedoeling! De dameskrans, die het leeuwenaandeel heeft gehad bij het doen tot stand komen van dezen bazaar, heeft niet met zooveel volhardende ijver de verschillende artis tieke en nuttige en popperige handwer ken vervaardigd, om ze slechts te laten bewonderen. Er moet een geest van heb zucht varen over de bezoekers, natuurlijk in den goeden zin, hebzucht die de por- temonnaie fut geeft om de city-bag en alle jaszakken te kunnen vullen. Behalve de keurcollecte handwerken, die men op den bazaar aantreft, vindt men er natuurlijk alle andere zaken: nuttige- en luxe- en kunstvoorwerpen, die maar eenigszins voor den verkoop op een ba zaar zijn geschikt. En daartusschen zijn opgesteld de ver schillende attracties. Ren bazaar zou na tuurlijk die naam niet waard zijn als er geen sjoelbakken waren. Daarover is ieder rechtgeaard bezaarbezoeker het eens, maar buiten deze sjoelbakken en de ver dere gewone attracties treft men aan ook eenige origineele zaken, waarvan we slechts noemen den Oranjeboom en een sneldraalende parapluie, waarvan men pakjes af moet knippen. Het is natuur'ijk ondoenlijk alles op te sommen, maar dat hoeft ook niet. Ga, zie Belanarijkste nieuws io dit Nummer. Binnenland. Koninklijk bezoek aan Leerdam en Lcevestein. Dr. Ruys spreekt te Lisse over Datheen. Buitenland. Stresemann heeft weer een groote rede over de buitenlandsche politiek gehouden. Engeland heeft zijn memorandum inzake de a.s. herstelbesprekingen aan Duitschland doen toekomen. De onderhandelingen inzake het Dnitsche metaalconflict worden voort gezet. De reis van Prins Leopold naar Nederl.-Indië. en overtuig u. dat we niet te veel zeggen, wanneer we beweren, dat de bazaar grootsch is opgezet, grootsch tot 6tand is gekomen en help zelf mede als ge er toch zijt, om hem een grootsch succes te doen worden. Het is voor de Oranjevereeniging, dus voor Oranje. In November hoopt de O.V. op luister rijke wijze haar 20-jarig bestaan te her denken. Maar dat moet haar mogelijk ge maakt worden en heel haar verdere be staan moet haar mogelijk gemaakt wor den. Het mag vooral geen slepend be staan worden, maar een bestaan met eere. En daarom: bezoekt den bazaar van de Leidsche Chr. Oranjevereeniging. Reeds afgezien van het goede doel is hij ten volle de moeite van een bezoek waard. Op allerlei manieren zult ga er aange naam bezig worden gehouden. De officieele opening had hedenmiddag plaats te half vier. Ds. H. Thomas, de voorzitter van de vereeniging, sprak een inleidend woord, terwijl onze burgemees ter, Mr. A. van de Sande Bakhuyzen, de officieele opening verrichtte. Maar hierop komen we morgen nog wel nader terug. RESIDENTIE ORKEST. Wie aandachtig onze muziekversla- gen volgt, zal zich herinneren, dat we voor kort een en ander over de Ouver ture „Die Zauberharfe", meer bekend als Rosamunde-ouverture, waarnaast dan, zooals men weet, nog een andere Rosamunde-ouverture bestaat, schre ven. In de betrekking tot deze muziek historische opmerkingen dus geen her halingen. i Het Residentie-orkest opende zijn eerste concert met de eerstgenoemde Ouverture. Deze is in den besten zin populaire muziek; immers eenvoudig, soepel en fijn; wonderlijk zangerig en voortmelodiëerend met een vanzelf sprekende gratie van al dadelijk een voorname vertolking. Er is bij dit prachtige ensemble wat wij zouden willen noemen een muzikale discipli ne, waardoor de prachtige rhythmi- sche verzorgdheid tevens een nobele afgerondheid van toon medebrengt. We bedoelen hiermee den orkesttoon die natuurlijk in de eerste plaats af hangt van de individueele spelers, maar als ensembletoon van den diri gent. De lezer versta ons goed: er zijn b.v. in zulk een stuk passages, waar de strijkers en houtblazers precies den zelfden gang en dezelfde melodie vol gen. Het gebeurt soms, dat men de uit voering zeer waardeert en dat er toch vooral bij gelijktijdig invallen een on derdeel van een seconde verschil is op te merken. Al is dit verschil nog zoo gering, en al geven de meeste hoorders er zich geen bewust rekenschap van het i s er en het geeft iets onafs. Dit nu is bij het Residentieorkest nooit merkbaar; en daarom spreken we van muzikale discipline en volko men afgerondheid van den qrkesttoon. En als dit technische deel van de uitvoering, in orde is, en alles verder tot in de finesses verzorgd, wat na tuurlijk het werk der repetities is, dan valt het zoo'n muzikaal man als Dr. Van Anrooy niet moeilijk een prachtig innerlijk doorleefde vertol king te geven. Zoo was het met de „Ouverture", zoq was het ook met de prachtige en zoo bekende Balletmuziek uit „Rosa- munde". En weer drong het bewustzijn zich op, dat niemand zoo goed als Schu-* bert het beste, het mooiste en zonnig ste van de Weensche volksziel heeft vertolkt. Het zonnige, maar ook het weemoe dige, zooals zich dat uit in het wee moedig verdroomde gedeelte uit het „Allegro moderato", met het slot. dat klinkt als een elegisch tweegesprek in voortdurende themawisseling, ver tolkt door fluit, hobo, fagot, enz.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1