Oil nummer bestaat uil TWEE Bladen.
CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
9<<® JAARGANG
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1928
NUMMER 2396
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. 230
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
EERSTE BLAD.
Ons program van Actie
Nog eenmaal willen willen wij, voor
de vergadering van het Centralen Con
vent, waarop het program van actie
voorloopig wordt vastgesteld, terug
komen op enkele onderdeelen van het
ontwerp.
Ten aanzien van Binnenlandsche
zaken en Landbouw gaat de Zondags
rust voorop. Het ontwerpprogram laat
practisch in het midden, of door wets
wijziging de bevordering van de Zon
dagsrust moet worden verzekerd.
Principieel stelt het echter voorop,
dat de Zondagsrust moet dienen om
ontheiliging van den Dag des Heeren
te voorkomen.
Hier ontmoeten wij dus het begin
sel, waarvan de Zondagswet uitgaat.
Daarom ligt naar onze meening daar
in dan ook besloten eon wensch tot
handhaving van de bestaande Zon
dagswet, zij het ook eenigszins gewij
zigd.
Lettende op de groote moeilijkheid
die gepaard gaat met het tot stand
brengen van principieele wetten is ook
practisch een wijziging verre te ver
kiezen boven een nieuwe wet.
Inzake crematie wordt de wensch
van het verbod naar voren gebracht,
maar de leemte, die nu in het straffe
loos toestaan van crematie, tegen het
uitdrukkelijk verbod in, bestaat, gaat
toch voorop. Dat is juist. Veel meer na
deel doet de toestand van nu zoowel aan
het beginsel als zoodanig, als aan den
eerbied voor de wetgeving in het alge
meen, dan wanneer crematie op één
bepaalde plaats en onder zekere voor
waarden bij de wet wordt toegelaten.
Afschaffing stemplicht, tegengaan
drankmisbruik, regeling pachtover
eenkomst, actieve landbouw-voorlich-
tingdienst en zorg voor emigranten
zijn punten, waarvoor een geschikte
gelegenheid moet worden afgewacht
om ze verwezenlijkt te krijgen, 't Zijn
punten van meer of minder belang, die
minder een ernstig principieel dee,l
van onze wenschen uitmaken.
Anders staat het met het landbouw
onderwijs en met de regeling van het
landbouwbedrijfsleven. Zoolang het
aantal Christelijke landbouwscholen
nog slechts een derde van het aantal
openbare uitmaakt, niettegenstaande
de landbouwende bevolking van Ne
derland in meerderheid Christelijk is,
zoolang is de gelijkstelling door de
Grondwet geëischt nog niet verkregen.
Evenzoo vragen wij voor den land
bouw steun van de regeling voor het
bedrijf, zooals die uit het bedrijf zelf
als gewenscht naar voren komt. Hier
is geen ongerechtigheid op groote
schaal (enkele punten uitgezonderd),
die een overheidsingrijpen noorzake-
lijk maakt.
,Wat het pnderwijs aangaat wordt te
recht gevraagd meerdere gelijkheid
bij Openbaar en Bijzonder Middelbaar
en Hooger Onderwijs.
Zeker mogen wij verwachten, dat
in de komende parlementaire periode
ten dezen een flinke stap in de rich
ting van inwilliging onzer wenschen
zal worden gedaan.
Dat bij deze paragraaf in het geheel
niet gesproken is van de definitieve
opheffing van den vaccinedwang, mo
ge alsnog hersteld worden. Hiervan te
zwijgen zou thans ontactisch zijn. In
jaren is geen tijd geboren, 4^e voor
verwezenlijking van onze denkbeelden
gunstiger was.
Wat ons aangaat, zouden wij bij fi
nanciën liever gezien hebben, dat ster
ker op den voorgrond ware gesteld,
dat het doel van de financieele politiek
nog jaren moet gericht zijn op het op
voeren van het welvaartspeil. Door te
specialiseeren verliest men licht het
hoofddoel uit het oog, hetgeen door de
indiening van allerlei amendementen
reeds is gebleken.
De zuivere principestelling in punt
a van de paragraaf Arbeid, Handel en
Nijverheid verdient alle lof. Niet sterk
genoeg kan door ons daarop worden
aangedrongen. Wat wij nu hebben aan
arbeidswetgeving moet worden om
gevormd tot een bedrijfsorganisatie
uit het maatschappelijk leven zelf op
gekomen.
In dat verband is het jammer, dat
geen woord is gewijd aan de afkeuring
van het streven naar staatspensioen.
Dit temeer, omdat ook in onzen kring
helaas, uit gemakzucht nog me
nigeen haakt naar dat onlogische, on-
principieele en onchristelijke staats
pensioen.
Over de 7 punten onder b, kan men
nog lang twisten. Men kan er eënige
van schrappen en er andere voor in de
plaats stellen. Men kan er eenige aan
toevoegen, maar daarmede raakt men
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden t^ÉÉhé? —Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Sireeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief
Bi) contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, wordeïi da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
•niet een beginsel. Het is een kwestie
van opvatting wat men van de komen
de periode verwacht. Het is bovenal 'n
kwestie van meer of minder geld, het
geen weer van de al of niet doorgaan
de economische opleving afhankelijk
is.
Wat tenslotte de paragraaf Koloniën
aangaat, deze vormt geen volledige
terugslag op het voorstel Colijn in zijn
boek. Hoogstens zou men mogen zeg
gen, dat de voorzichtigheid onder b
bepleit, een gedeeltelijke aanvaarding
van zijn denkbeelden is. Maar van in
grijpende wijzigingen in de Indische
staatsregeling spreken deze punten
niet..
Daarentegen wordt voorop gesteld,
dat een bestuur, dat in een zedelijke
roeping zijn taak ziet, door ons wordt
begeerd. In de Christelijk ethische lijn
worde de voortgang geleid. De opsom
ming godsdienstige, zedelijke, intel-
lectueele en stoffelijke behoeften van
alle, niet van de Inlandsche bevol
kingsgroepen alleen, geeft uiting, dat
ook in dit bestuur de Christelijke
grondslagen door ons worden gehand
haafd en dat wij aan de opdringende
revolutiepoging, Indië los van Neder
land, weerstand willen bieden.
Dat Indië los van Nederland, vooral
uitkomende in het „Non Cooperation"
is veel gevaarlijker als een numeriek
sterke groep, die met de andere bevol
kingsgroepen moet en wil samen wer
ken.
Naar onze meening moet de samen
werking van alle bevolkingsgroepen
zonder tot assimilatie te leiden, het
cement zijn, dat de groepen samen
houdt.
In de tegenwoordige ontwikkeling
van Indië is die samenwoning en sa
menwerking onontbeerlijk.
STADSNIEUWS.
GEREF. MANNENVEREENIGING.
Gisteravond werd door bovenge
noemde vereeniging in een der loka
len der voormalige Hooigrachtschool
een propagandavergadering gehou
den.
De voorzitter ,de heer A. Gouds
waard opende de vergadering met ge
bed. nadat gezongen was Psalm 73 14
en gelezen Joh. 15 117.
De voorzitter richt een woord van
welkom tot de saamgekomenen en
spreekt er zijn teleurstelling over uit,
dat niet meerdere broeders zijn op
gekomen, hoewel het ongunstige
weer wel eenigszins tot verontschul
diging kan dienen.
Spr. geeft een kort overzicht van
dr- reeds verrichte werkzaamheden.
Het bestuur der Geref. Mannenver-
ecniging heeft zich als volgt gecon
stitueerd: A. Goudswaard, voorzitter;
J. Pontier, secretaris; P. van Weeren
Pzn., penningmeester; R. H. Schipper,
bibliothecaris; H. Alberts, alg. adj.
Een concept-reglement is saamge-
steld, dat aan de goedkeuring der ver
gadering wordt onderworpen.
De voorzitter wees er nog eens na
drukkelijk op. dat de Geref. Mannen-
vereeniging niet was opgericht om
b.v. actie te voeren tegen den Kerke-
raad of om eventueele misstanden in
het Geref. Kerkelijk leven te bestrij
den, maar om elkander onderling op
te bouwen, en ter verrijking van el-
kaars kennis in de Geref. leer.
Opgericht den lsten November j.l.
tolt de vereeniging thans 18 leden.
Hoewel dankbaar voor wat reeds is
bereikt, moet het ledental nog belang
rijk stijgen wil er van de vereeniging
invloed ten goede uitgaan.
De vergaderingen zullen eenmaal
per maand worden gehouden. Met- het
oog op velerlei anderen arbeid der le
den, is het gewenscht niet té druk te
vergaderen.
In deze vergaderingen zullen ver
schillende onderwerpen worden be
handeld, welke tot het Gereformeerde
loven in betrekking staan en op deze
inleidingen zal dan bespreking volgen.
Na er aan herinnerd Te hebben, dat
in het Bondslied onzer Jong.-Vereen,
wordt gezegd: „Wij gaan het wapeli
scherpen, dat hen bestrijden moet",
wijst spr. er op, dat in de Geref. Man-
nenvereeniging de gelegenheid wordt
geboden het wapen, dat is de kennis
der dingen, te hanteeren en te scher
pen. De Vereen, stelt zich in dienst
vcor onderlinge opscherping en kennis
van God en Goddelijke zaken en wil
een steun zijn voor ons Geref. Kerke
lijk leven. Ernstige tijden vragen ern
stige mannen. Laat ons ernst maken
met de dingen van Gods Koninkrijk.
Een der drie predikanten had zich
bereid verklaard een woord van op
wekking te spreken.
Ds. Kouwenhoven, die aanwezig
was (de predikanten Thomas en
Bouwman kwamen eerst later), door
den voorzitter uitgenoodigd een woord
van opwekking te spreken, deelde on
der groote vroolijkheid der vergade
ring mede, dat hij juist gekomen was
om naar het opwekkend woord van
ds. Thomas te luisteren.
Besloten werd over te gaan tot be
handeling van het concept-reglement.
Een langdurige en interessante be
spreking had plaats over de artikelen
1 en 2 van het reglement, waarin
grondslag en doel der vereeniging
worden omschreven.
Aan deze bespreking werd o.a. deel
genomen door de predikanten Kou
wenhoven, Thomas en Bouwman (de
laatsten waren inmiddels ter verga
dering gekomen), de heeren dr. v. Es,
mr. Karstens, Bastmeyer, Pontier, v.
Zwieten, Ivalkhoven en de voorzitter.
Tenslotte werd art. 1 en 2, aldus ge
formuleerd, vastgesteld:
Art. 1. Grondslag. De grondslag der
vereeniging is Gods onfeilbaar Woord
volgens de opvatting van de drie for
mulieren van Eenigheid (en stelt zich
onder Kerkelijk toezicht).
Art. II. Doel. Het doel der vereeni
ging is te onderzoeken wat in art. 1
als grondslag is aanvaard en door on
derlinge bespreking de kennis er van
te verdiepen.
Aangezien deze formv.leering een
andere is als in het concept-reglement
werd voorgesteld, werd het bestuur
opgedragen de overige artikelen van
het reglement met het bepaalde in art.
1 en 2 in overeenstemming te bren
gen en in de volgende vergadering
met- de behandeling daarvan verder te
gaan.
Nadat de voorzitter de aanwezigen
had dank gezegd voor hun tegenwoor
digheid en had opgewekt tot het voe
ren van propaganda voor de Leidsche
Geref. Mannenvereeniging, werd de
vergadering gesloten en ging ds. Tho
mas voor in dankgebed.
BAZAR CHR. ORANJEVEREEN.
Naar wij vernemen heeft de Burge
meester, mr. A. van de Sande Bak-
huyzen, toegezegd den Bazar van de
Chr. Oranjevereeniging te zullen ooe-
nen.
VOORSTEL VAN DEN HEER BAART.
De heer Baart heeft bij den Gemeen
teraad de volgende motie ingediend:
De Raad verzoekt Burgemeester en
Wethouders, dat deze zich zullen
wenden tot het bestuur der Stichting
de Leidsche Hout met het verzoek,
cok aan de daar in dienst zijnde arbei
ders een Kerstuitkeering te verstrek
ken van 25 pCt. boven het verdiende
loon.
HET LEVEN NA DEN DOOD.
Zooals we reeds eerder meedeelden
houdt Maandag in het gebouw „Pre
diker", des avonds te 8 uur de beken
de redenaar en Schriftkenner dr. M.
H A. van der Valk uit Hilligersberg.
een rede over „Het leven na den dood".
Het zal wel overbodig zijn deze rede
bij onze lezers nogmaals aan te beve
len, omdat ieder die in de gelegen
heid zal zijn ongetwijfeld Maandag
avond naar de Janvossensteeg zal
gaan om dr. v. d. Valk te hooren. We
vernamen, dat in Kampen, waar dr.
v. d. Valk Dinsdag a.s. dezelfde rede-
veering houdt, de zaal van duizend
plaatsen al is uitverkocht en daarom
raden we ieder aan tijdig aanwezig te
zijn, opdat men niet teleurgesteld
wordt.
„SURSUM CORDA".
„Terwe".
Op Donderdag 29 November geeft
het Gemengd Koor „Sursum Corda"
een uitvoering in de Stadsgehoorzaal.
Er is aan deze uitvoering een bijzon
dere attractie verbonden. En wel de
uitvoering van het declamatorium
„Terwe". „Terwe" is een verhalend
gedicht van landelijken romantischen
inhoud van René de Clercq. Tusschen
de verhalende strophen vindt men tal
van liedjes in den volkstoon. Daar
door is het werk vol rhythmische va
riatie. Cuypers heeft dit gedicht be
werkt tot een melodrama, of liever tot
een declamatorium, m.a.w. hij heeft er
muziek bij geschreven, die met den
klank en het rhythme van het ge
sproken woord innig harmoniëert.
De proeven, die voorheen op het ge
bied van het declamatorium zijn ge
nomen zijn niet altijd even goed ge-
siaagd. We noemen als beoefenaren
van dit genre Mozart, Schumann,
Strauss en .de in onzen tijd zoo beken
den Ernst von Wildenbruch met zijn
„Hexenlied". Veelal hadden deze proe
ven iets hybridisch: vers en muziek
hieven te veel twee afzonderlijk staan
de elementen.
Niemand minder dan Alphons Die-
penbrock meende, dat Cuypers den
juisten vorm had gevonden. Het werk
wordt uitgevoerd met den componist
aan den vleugel, terwijl de verzen
werden gedeclameerd door Alphons
Laudy. Laudy is uitnemend voor
drachtkunstenaar.
Voor Le den is „Terwe" iets nieuws,
.me bekend l.et in Vlaanderen en in
erkele groote steden van ons land mo
ge zijn.
Niet alleen voor muziekliefhebbers
en voor ben die de scboone plastiek
der taal in dit- verhalend-lyrisch ge
dicht willen genieten, maar in 't bij
zonder voor jonge menscben. leerlin
gen van kweekscholen, H.B.S. en Gym
nasia, mitsgaders hun leeraren en
allen die spreekonderwijs geven of
verbonden zijn aan voordrachtclubs is
de declamatie van „Tèrwe" zeer leer
zaam.
Voor den aanvang der declamatie
geeft de heer Laudy een historisch-lit-
Uraire, zèer boeiende en inhoudrijke
inleiding over het melodrama in 't al
gemeen en „Terwe" in 't bijzonder.
Van de gelegenheid om in Leiden
eens iets heel bijzonders te genieten,
worde druk gebruik gemaakt.
DE STORM.
De storm, die gisterenmiddag en
gisterenavond over ons land is gegaan
en op vele plaatsen verwoestingen
heeft aangericht is onze stad nog al
gunstig geweest hoewel natuurlijk
ook hier eenige onheilen zijn te ver
melden.
Behalve dat een groot aantal pan
nen de nek braken en eenige ruiten
het leven lieten is gistermiddag op de
Jan van Houtkade een groote tak van
een boom gewaaid en terechtgekomen
op een surveilleerende rijwielagent
van politie. Zijn rijwiel werd bijna
geheel verbrijzeld. Voorbijgangers
hebben den agent onder de takken
vandaan gehaald. Hij klaagde over
pijn in den rug en zal voorloopig rust
moeten houden.
Te 8.40 uur gisteravond is een ge
deelte van den voorgevel van het per
ceel Hoogewcerd 163 naar beneden
gekomen en heeft in zijn val een
electrische straatlantaarnpaal meege
nomen. Persoonlijke ongelukken kwa
men hierbij gelukkig niet voor.
Te 9.45 uur is het dak van het Le
ger des Heils-gebouw aan de Lange-
gracht gedeeltelijk ingewaaid.
Verschillende hoornen zijn ontwor
teld. De gemeentelijke aanplakborden
oj de Mare, de Lage Rijndijk en den
Haagweg zijn omgewaaid. Van de
winkel van Jansen in de Vrouwen-
steeg is een groote spiegelruit inge
waaid.
MASKERADE.
Bij het L.S.C. bestaan plannen om
het 355-jarig bestaan der Leidsche
IToogeschool in 1930 weder met een
maskerade te vieren.
De feestkas zal vermoedelijk tegen
dien tijd f 20.000 bedragen, zoodat de
hoofdelijke omslag van de leden
waarschijnlijk geen al te groote offers
zal behoeven te vorderen.
KORPSWAPEN L.S.C.
Het L.S.C. heeft aan de firma H.
Jonker, fotograaf alhier, het recht
verleend om voortaan het korpswapen
to voeren.
ACADEMIEPREEKEN.
Op uitnoodiging van de afdeelingen
I eiden van de N.C.S.V. en van den
V.C.S.B. zullen in dezen academischen
cursus twee academiepreeken gehou
den worden in de Ev. Luth. Kerk aan
de Hooglandsche Kerkgracht.
De eerste is bepaald on Woensdag
21 dezer, waar dr. S. F. H. J. Berkel-
bach v. d. Sprenkel uit Rotterdam zal
optreden.
De datum van de andere zal nader
aangekondigd worden.
Te 11.45 uur gisterenavond is op
den Stationsweg een rijtuig waarin
een aantal studenten waren gezeten
in elkaar gezakt, waarschijnlijk door
een te zware belasting. Het tramver
keer ondervond 10 minuten vertra
ging.
BINNENLAND.
HOFBERICHTEN.
H. M. de Koningin-Moeder woonde
gisteravond in Diligentia de lezing bij,
die Prof. Dr. A. J. P. van Broek uit
Utrecht voor de Mij. Diligentia hieR).
over: de lengte en de lengte-toeneming
der Nederlandsche bevolking.
FABRIEKSARTSENWETJE.
Verwacht wordt, dat het Fabrieks-
artsenwetje 19 dezer in werking zal
treden.
CHRISTELIJK-DEMOCRATISCHE
UNIE.
De Chr. Dem. Unie zal haar alge-
meene vergadering houden op Zater
dag 5 Januari, te Utrecht.
Ds. J. J. Buskes Jr. te Amsterdam,
heeft zich bereid verklaard, ook op
deze vergadering wederom een rede te
houden.
DE LOONACTIE IN HET
VISSCHERIJEEDRIJF TE IJMUIDEN
De Centrale Bond van Transportar
beiders te IJmuiden heeft thans ver-
Binnenland.
Verschillende berichten omtrent den
storm van gisteren.
Ernstige scheepsramp bij Terschel
ling; twaalf menschen verdronken.
Het vijfde vliegtuig naar Indië op
Schiphol aangekomen.
Do verwachting bestaat dat het fa-
brieksartsenwetje 19 dezer in werking
zal treden.
Ds. W. Breukelaar te Zaandam viert
mergen zijn 40-jarig ambtsjubileum.
Buitenland.
De Duitsche rijksdag heeft het voor
stel tot stopzetting van den bouw van
den pantserkruiser verworpen.
Een Japansch stoomschip gezonken.
Berichten over storm in het Kanaal,
Engeland, Frankrijk en Dnitschland.
gaderd en zijn eischen kenbaar ge
maakt voor het nieuw af te sluiten
arbeidscontract.
Deze eischen zijn: algemeene posi
tieverbetering door verhooging der ga
ges, doorbetaling van de kwart pro
cent bij besommingen boven f 4000;
een vijfde man aan dek wanneer met
groote netten wordt gevischt; een
vierde man als tremmer in de machi
nekamer; regeling van extra vrije da
gen voor die schepelingen, die da
Christelijke feestdagen op zee hebben
doorgebracht.
De IJmuider Federatie hield een
tweede vergadering, waarop 300 leden
aanwezig waren en waarin ook nu be
stoten werd, dat het bestuur geen con
tract zal teekenen, als dit ook wordt
gt teekend door het bestuur van den 4
Centralen Bond.
LUCHTVAART.
DE H-NAEN UIT INDIë TERUG.
De H-NAEN, het postvliegtuig, be
stuurd door Smirnoff, is gisterochtend
te 9.10 uur uit Boedapest vertrokken
en gistermiddag vijf minuten vóór
half vijf op het vliegveld Schiphol ge
land.
Om drie uur was de komst van. het
terugkeerende vliegtuig aangekon
digd, en voor deze aankomst in den
middag waren weer evenals bij het
vertrek van de vliegtuigen op de vroe
ge ochtenduren in de vorige maanden
het geval was, vele luchtvaart-be
langstellenden naar Schiphol gekomen
Ondanks den blazenden storm en
den neerstroomenden regen, waren
wel een paar honderd toeschouwers
bijeengekomen, die, zoolang het vlieg
tuig zich nog in de wolken tus
schen Boedapest en Amsterdam schuil
hield,, in de groote vliegloods tegen
het geweld der natuur beschutting
vonden voor het veege lijf.
De voorspelling van drie uur bleek,
dank zij bet weer, te optimistisch te
zijn geweest; de verwachting, dat het
postvliegtuig wel vijf uur of later zou
aankomen, bleek evenmin bewaarheid
te zullen worden.
Goed vier uur kwam het bericht,
dat de H.NAEN ter hoogte van Soes-
terberg was en omstreeks zeven minu
ten voor half vijf werd de driemotori-
ge Fokker beoosten Schiphol tegen
den grijzen hemel zichtbaar.
Even later hoorde men de motoren
brommen en bet was werkelijk een
treffend oogenblik, toen de H-NAEN
boven het veld kwam en met een kor
ten draai voor de gebouwen neerstreek
Van den drom van wachtende men
schen, die vóór de loods geschaard
stond, ging een gejuich van vreugde
op.
De bemanning verwelkomd.
Nadat het toestel tot voor de groote
loods getaxied was, stapten de lucht-
vaarders uit. Eerst Smirnoff, die door
zijn vrouw en zijn schoonmoeder ver
welkomd werd. Een hoezeegeroep ging
op voor den flinken vlieger, evenals
voor Aler en Veenendaal, die na hem
de machine uitkwamen.
Langs een rij van menschen, die
hand in hand stonden en zoo e^n af
scheiding vormden, ging het naar de
groote vliegloods, waarvan een gedeel
te met vlaggen versierd, als feestelijke
ontvangzaal was ingericht.
Daar waren ter verwelkoming van
de bemanning van de H-NAEN aan
wezig de minister van Waterstaat Van
der Vegte, Ir Damme, directeur der
posterijen, wethouder van de handels
inrichtingen Ter Haar, Ir. Wolff, direc
teur rijksstudiedienst, voor de lucht
vaart, de directeur der K. L. M., Plcs-
man en een inenigtegK. L. M.-personeel
Toen de bemanning, geleid door
