CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 9d° JAARGANG WOENSDAG 31 OCTOBER 1928 NUMMER 2579 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Dit nummer bestaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Vogelaar Marchant. Zoo langzamerhand he-eft ieder wel leeren inzien, dr de bijzonder voor zichtig gestelde uitspraak van Katho lieke zijde, dat men alleen in uiterste noodzaak kon denken aan een samen gaan van Roomsch-Rood, volstrekt niet beteekent een nabije toekomst. Trouwens wanneer in dezen zin van noodzaak sprake is zegt dat woord het al, terwijl uiterste noodzaak het nog een stapje verder wegbrengt. De Sociaal-Democraten hebben dan ook reeds land de hoop op eèn derge lijk samengaan in 1929 opgegeven. Niet alzoo de heer Marchant, die in de Algemeene vergadering van den Vrijzinnig-Democratischen Bond niet onduidelijk te kennen gaf, dat de De mocratische groepen elkaar moeten vinden. Hij verheugt zich in het gescheiden optrekken van de Chr. partijen. Het gaat voor 1929 zoo zegt hij .weer denzelfden weg op als in 1925. Iedere partij gaat den verkiezings strijd in op eigen gelegenheid. Zoowel de Anti-Revolutionairen als de Chris tel ijk-Historischen nemen de strijdbijl op tegen Rood en tegen Rome, gelijk in 1925. De Roomsch-Katholieken zoo vervolgt hij dan vangen den strijdkreet tegen Rood op in het eene hoor en stoppen in het andere oor een watje. Hoe hij zich al vast verheugt in een eindelijke gelijkgezindheid van alle Democraten en daarbij zelfs afstand wil doen van een deel zijner beginse len blijkt dan verder. Ons democratisch beginsel eischt, ging de heer Marchant voort, dat wij de geestelijke ontwikkeling van het volksleven waarnemen, bestudeeren, en de rechtsvorming, de wetgeving en het bestuur daarnaar richten, daarbij aanpassen. Wij trachten die ontwik keling te leiden, doch de loop, dien zij neemt, is ten slotte een vast gegeven, waarnaar de staatsman heeft te wer ken. Ook al zou hij die ontwikkeling voor zich liever anders hebben ge- wenscht. Zoo alleen is de geleidelijke ontwikkeling van het staatsleven ge waarborgd. Deze taak te vervullen is niet ge makkelijk. Het is gemakkelijker, voor zich vast te houden aan eigen wen- schen en indien deze geen bevrediging vinden, geweld voor te bereiden en zoo noodig te gebruiken om tot het gewenschte verloop te dwingen. Men tracht dan eerst de wetgeving zóó te vormen, dat de natuurlijke groei van het geestesleven in het volk wordt te gengegaan, en onmogelijk gemaakt. Om dan verder zijn betoog kracht bij te zetten zeide hij. dat een even tueel herstel der rechtsche samenwer king slechts zou beteekenen een niet te conservatief en een niet te demo cratisch regeeren. Een evenwichts theorie, zoo zegt hij, die vroeger ook uit. Liberalen hoek vernomen werd. Vandaar ook, zoo meent hij, de libe rale instemming met het beleid-Colijn. Uit deze droeve negativiteit is reeds verklaard zoo zegt hij dat de al zijdige behartiging van 's Lands be lang is zonder levenwekkende kracht. De coalitie is even dood als de formu le, waarmede men haar leven heeft trachten in te blazen. De taak van wetgever en bestuur der naar onze democratische opvat ting. die spreker heeft trachten te schetsen, bij de vervulling waarvan zij de ontwikeling van den volksgeest als vast gegeven hebben te aanvaar den, eischt vertrouwen in het volk. Dit vertrouwen ontbreekt, zoo zeide hij verder, bij onze tegenstanders, het gaat hun niet naar den zin. Daarom trachten zij tegen den volksgeest in te gaan. Juist. Dat is dan ook het kenmer kende verschil. Niet de volksgeest, die moet worden aanvaard, maar de eeuwige beginselen die leiding moe ten geven zijn het waaraan zoowel regeering als volk zich moeten onder werpen. Dat leeft zoowel bij Antirevolutio nairen en Christelijk Historischen als bij Roomsch Katholieken. Dat is niet negatief maar sterk positief. Voor een tijdlang kan het door te genwerking en door misverstand, door betreurenswaardige naijver of door misplaatste fijngevoeligheid, tot wer keloosheid zijn gedoemd, maar het leeft en heeft de kracht tot heroïeke daden nog in zich. Neen vogelaar uw zang bekoort ons niet. STADSNIEUWS. KAMERKIESKRING „LEIDEN". Aan de A.-R. Kiesvereenigingen in den Kamerkieskring „Leiden" is de volgende circulaire verzonden: Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknel Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22l/i cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da» gelijks geplaatst ad. 40 cents Waarde Broeders! Krachtens art. 9 van het reglement van den Kamerkieskring „Leiden" moet in de maand December, vooraf gaande aan het jaar waarin de ver kiezing voor de Tweede Kamer plaats heeft, een vergadering worden ge houden van afgevaardigden van de tot den Kieskring behoorende Kies- i cenigingen. In deze vergadering komen o.m. de volgende punten aan de orde: a. de candidaatstelling voor de Tweede Kamer (in overeenstemming met de door het Centralen Convent voorloopig vastgestelde regelen); b. de propaganda voor de a.s. ver kiezingen; c. de geldmiddelen; d. bestuursverkiezing. Het bestuur van den Kamerkies kring „Leiden" heeft het genoegen U te berichten, dat bovengenoemde vergadering zal plaats hebben op Woensdag 19 December 1928, in één der zalen van restaurant „Den Burcht" te Leiden. Vóór 1 December a.s. hoopt het be stuur U een volledig agendum van deze vergadering, ter behandeling in Uw Kiesvereeniging, toe te zenden, doch stelt U vooraf in de gelegenheid voorstellen voor deze vergadering of punten welke Uw Kiesvereeniging in deze vergadering wil behandeld zien, in te zenden bij het secretariaat van den Kieskring, Hooigracht 35, Leiden. Mede wekt bet U op. met het oog op de te houden bestuursverkiezing de aandacht te vestigen op mannen uit Uvv omgeving, die voor bestuurscan- didaat in aanmerking komen. Omtrent de verkiezing van het bestuur wordt in het reglement bepaald, dat het be stuur, dat uit 18 leden bestaat, voor den tijd van 4 jaar wordt gekozen. Deze leden worden gekozen uit 9 drie tullen uit den Statenkieskring „Lei den" en 9 drietallen uit den Staten kieskring „Gouda", waarbij vooraf aan de Kiesvereenigingen gelegenheid gegeven zal worden de aandacht te vestigen op mannen uit hunne cen- trale's. Bij het agendum voor de op 19 Dec. a.s. te houden Kieskringvergadering, wordt de lijst van candidaten voor de verkiezing van 18 bestuursleden, ge hoord de namen der door de Kiesver eenigingen opgegeven personen, bij gevoegd. Gaarne ziet het bestuur van den Kamerkieskring „Leiden" uwe even tueel in te dienen voorstellen of pun ten ter behandeling en de namen der genen, die Uwe Kiesvereeniging als bestuurslid in aanmerking wenscht te zien komen, spoedig tegemoet, doch kan geen langeren termijn voor inzen ding daarvan toestaan dan uiterlijk 17 November 1928. Het zal dus noodig zijn, dat Uw Kiesvereeniging einde October of be gin November in vergadering bijeen komt en de in deze circulaire ter Uwer kennis gebrachte zaken over weegt. Direct na het ontvangen van het vcdledig agendum der a.s. Kieskring- vergadering, plus de candidatenlijst voor de bestuursverkiezing, welke U uit rlijk 1 December bereiken zullen, moet een tweede vergadering Uwer Kiesvereeniging belegd worden, waar in het agendum moet worden behan deld en de afgevaardigden Uwer Kiesvereeniging moeten worden aan gewezen. De afvaardiging naar de vergade ring van 19 December a.s. is in het re glement als volgt bepaald: De Kiesvereenigingen vaardigen voor elke 50 leden één lid af, de Kies vereenigingen met minder dan 50 le den, vaardigen één lid af. Broeders, een gewichtig verkie zingsjaar gaan wij als A.-R. Partij te gemoet. Een geweldige politieke strijd staat ons te wachten! Laat er in onze gelederen eenheid zijn en laat ons trachten door een gcede organisatie ons terdege te mo- biliseeren voor den komenden strijd. Het bestuur van den Kamerkies kring „Leiden" vertrouwt, dat Uw Kiesvereeniging met alle haar ten dienste staande middelen daaraan zal willen medewerken. Namens het Instuur van den Kamerkieskring „Leiden": W. WARNAAR, Voorzitter J. KARSTENS, Secretaris. Leiden, October 1928. HET EGYPTISCHE MUMMIE PORTRET. In het Rijksmuseum van Oudheden hield gisteravond dr. W. D. van Wijn gaarden, conservator aan genoemd Museum, de eerste Archaeologische lezing van dit seizoen, en wel over „Het Egyptische mummieportret", zulks naar aanleiding van een nieuwe aanwinst. Spr. begon met er op te wijzen, dat de veroveringstocht van Alexander den Groot-e van groote beteekenis is ge- RECLAME. flMSTERDIIMSCHE Prima brandstol üNTriaacsEr Uil Verzegelde zakken. Heerensingei 34—35, Tel. 1523. tt'dam, Hilversum, Bussum, Haarlem. weest voor Voor-Azië en Egypte; bij heeft overal de Grieksche cultuur gebracht. In 't bijzonder Egypte is de laatste eeuwen vóór Christus geheel vcrgriekscht, en een van de belang rijkste monumenten dezer Grieksch- Egyptische cultuur, ook wel de Aiexandrijnsche genoemd naar de nieuwe hoofdstad Alexandrië, zijn de mummieportretten, ongeveer 40 jaar geleden te Arsinoë ontdekt en die zulk een furore gemaakt hebben. De ontwikkelingsgang, die geleid heeft tot deze mummieportretten is, dat men in den Ptolemaeïschen tijd de sarcophagen, waarin de gemum mificeerde lichamen geplaatst werden, begon te vervangen door belegsels van kartonachtige stof, waarop ge schilderde voorstellingen en het gelaat van den overledene in verguld; later maakte men een gipsmasker en in nog later tijd werd een houten plankje waarop het portret van den overlede ne geschilderd was, op het hoofd van de mummie gelegd. Dit gelaat is op Grieksche wijze geschilderd. Dat we hier inderdaad met portret ten te doen hebben, blijkt daaruit, dat ze dikwijls met veel talent naar het leven geschilderd zijn; er spreekt individualiteit uit. Zelfs zijn er, die aan Rubens, Titian of Frans Hals herinneren. De Weensche kunsthandelaar Th. Graf heeft een groote collectie dezer mummieportretten verzameld en ten toongesteld. Tenslotte zijn ze aan de musea verkocht, en ook het Leidsche Oudheidkundig Museum is onlangs in het bezit van 2 stuks daarvan geko men. Er is veel gediscussieerd over de al of niet echtheid en over den ouderdom dezer portretten. Tenslotte is komen vast te staan, dat zij uit den tijd van 90250 n. Chr. dateeren. Dit blijkt uit haardracht en versierselen. De meening van Graf en Ebers, dat de beste portretten Ptolemaeïsche ko ningen voorstellen, is onhoudbaar ge bleken. De plankjes, waarop ze geschilderd zijn, zijn van cypressen- of sycomoren- hout; de schildering is met wasverf of waterverf. Waarschijnlijk zijn het oorspronkelijk familieportretten ge weest die aan den wand werden opge hangen. Deze portretschilderkunst heeft omstreeks 250 n. Chr. plotseling opge houden wat verband houdt met den economischen achteruitgang van Egypte tijdens de Romeinsche solda^ tenkeizers en met de komst van het Christendom, dat aan deze begrafe- nisgebruiken een einde maakte. Spr. eindigde met te wijzen op .de verwantschap dezer portretten met d<f wandschilderingen van Pompei en in de catacomben van Rome, ja zelfs is haar invloed merkbaar tot in den tiid van Karei den Groote, hetgeen uit de Evangeliaria uit dien tijd blijkt. De interessante lezing werd toege licht met een serie mooie lichtbeelden betreffende deze mummieportretten. DE STEM VAN ROME'S OUDSTE KERKEN. Pater Hendrichs S.J., die in vorige jaren een lezing met lichtbeelden hield over „Het Christelijk getuigenis der Catacomben" over welk onder werp ook een boek van hem hot licht zag, heeft nadien nogmaals een reis naar Rome gemaakt om zijn archaeo logische studiën voort te zetten. De resultaten van dat onderzoek heeft hij gepopulariseerd in een lezing met lichtbeelden, getiteld: „De stem van Rome's oudste kerken", die gister avond in de Stadsgehoorzaal voor een talrijk publiek is gehouden. De twee oudste soorten van kerken to Rome zijn de grafkerken en de titelkerken. De eerste soort werd vóór, de andere na de pauze behandeld. Vooreerst de grafkerken, waarvan de tien voornaamste een beurt krij gen, waaronder de St. Pieter, de St. Paul, de Lorenzo enz. Het eigenaardige geval doet zich voor, dat in de stad der zeven heuve len deze kerken juist in de diepte liggen, niet omdat men ze in een na tuurlijk dal tusschen deze heuvelen gezet heeft, maar omdat dikwijls met ongelooflijke moeite zulk een dal kunstmatig is gemaakt. Want hier heeft de bedoeling voorgezeten, orn, met zulk een bedehuis het graf van een bepaalden heilige te overhuiven. Degene, door wiens streven dat ge beurt, is altijd de roomsche paus mot of zonder hulp van den keizer. Ook door velerlei bijzonderheden in en om deze grafkerken blijkt duidelijk haar roomsch karakter. In het tweede deel der lezing wer den de „titelkerken" behandeld. Ze ker tot het jaar 499 werd zulk een kerk, die ter eere van den een of an deren heilige gebouwd werd, met een heel anderen titel aangeduid. Een 25-tal van zulke kerken is er te Rome die tot in de diepste oudheid terug gaan. Zeer lang heeft men hier voor een raadsel gest.aan, dat eerst onlangs is opgelost. Men is n.l. op d-e gedachte gekomen, eens na te gaan, wat het woord „titulus" eigenlijk in dien oer tijd beteekende. De beteekenis daar van stond eigenlijk gelijk met ons te genwoordige naamplaatje op een deur. Men had boven de deur der par ticuliere huizen een balk van marmer of steen, waarin de naam van den eigenaar gegrift stond. Welnu, de eer ste Christenen kwamen bijeen in het huis van een particulier ter uitoefe ning van hun godsdienst. Paulus heeft in zijne brieven voortdurend over zulke buizen, waar de Christenen bijeenkwamen. Die buizen, aanvankelijk particu liere eigendommen zijn. in het bezit dér kerk gekomen en worden ook voortdurend „Huizen der Kerk" ge noemd, o.a. door Eusebius. Hieruit zijn de basilieken ontstaan. Het is dan ook wel eigenaardig, dat men onder alle basilieken de fundamenten van zulke huizen vindt. Groote buizen met vele vertrekken, waarvan er sommige zoo ruim waren dat men een kolom in bet midden vindt. De basilieken zijn als 't ware gegroeid uit die „Huizen der ICerk". Daarom ook werden ze, of schoon reeds lang aan een heilige toe gewijd, nog altijd bij den titel, den naam van den vroegeren particulie ren eigenaar genoemd. Deze kerken werden reeds in den alleroudsten kerk beheerd door de pausen, de bisschoppen van Rome, waaruit volgt, dat de hiërarchie in de R.-K. kerk reeds zeer oud is. De lezing werd toegelicht door tal van interessante lichtbeelden. MAATSCHAPPIJ DER NEDERL. LETTERKUNDE. De Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde zal baar gewone maah- delijksche vergadering hebben op Vrijdag den 2en Nov. a.s., des avonds half acht in het gebouw der Maat schappij tot Nut van 't Algemeen. In deze vergadering zal mej. dr. C. Serrurier een voordracht houden: „Herinneringen aan de jaren 1789 1830. (Mededeeling uit familie-papie ren)". AFSCHEID OVERSTE KIST. Hedenmorgen nam overste Kist (in- rnidels bevorderd tot kolonel) afscheid van het korps waarover hij het bevel voerde. Zooals men weet "wordt kolo nel Kist commandant van het 2e Reg. Veldartillerie te Breda. DE JOURNALISTIEKE DUIM. Dezer dagen kon men in de bladen lezen een vraaggesprek, dat een bui- tenlandsche journaliste met H. K. H. Prinses Juliana zou hebben gevoerd. Volgens aan het Leidsch Correspon dentiebureau verstrekte officieele in lichtingen is aan de Prinses van een dergelijke ontmoeting niets bekend. EX. APOTHEKERSASSISTENT. Opgeroepen vier candidaten. Ge slaagd de dames S. van der Werff (Rotterdam) en W. H. Hemmes (Rot terdam). BURGERLIJKE STAND. Geboren: Jacobus Johannes, zv. G. J. Abra hams en M. Verra Nicolaas Corne lls, zv. C. Hop en A. M. Belt Nico laas Abrm. Maria, dv. N. H. Wasser man en M. E. Karreman Pauline Jiaroline, dv. G. W. Schelke en M. H. v. d. Heuvel Dingeman, zv. B. Klootwijk en C. Honsbeek Catha- rina Johanna, dv. J. Velthuijsen en C. Klomp Maria Theresia. dv. T. W. Duivenoorden en F. M. Mosseveld Wïlhelmina, dv. D. A. van den Berg en S. C. Mechelse Johannes, zv. C. van Leeuwen en H. Burkhardt Har ry Willem, zv. D. W. Lefeber en H. H. M. Nijman Petrus Marts. Johs. Corns., zv. P. Schroder en E. van Ark Maarten, zv. M. v. d. Laaken en J. Verhoeven Margaretha, dv. J. C. Hensen en M. C. Vermont Marie Anna, dv. P. C. Spek en M. A. van Nes Johannes Cornelis, zv. W. C. Mooijekind en M. J. Rombouts Ja cob. zv. F. Zwart en S. Holswilder Johanna Catharina Sophia, dv. W Kooreman en J. W. F. Zaalberg Jan, zv. K. de Vries en A. Vrielink Jo hanna Cornelia, dv. J. Lardé en C. J. van Riet Maria Hilda Elisab. Christa., dv. J. C. J. Witmans en H. B. Nieuwenhuis Hendrik, zv. H. van Nood en E. Sandberg Pieter, zv. H. Binnenland. De nienwe Gouverneur van Curasao. Het ligt in het voornemen in de Commissie voor wégverbetering ook belanghebbenden op te nemen. Er zal een gedenkboek van het hal ve eeuwfeest der A.-R. Partij verschij nen. BnltenlancL Bespreking te Londen, Parijs en Brussel over het schadevergoedings- vraagstuk. De Amcrikaansche oud-minister Lansing is overleden. Be nieuwe Fransch-Italiaansche spoorlijn Nice— Cony ingewijd. Dorp in Joego-Slavië afgebrand. De terugreis van de Zeppelin heeft een ncnnaal verloop. Kooremau en J. Fakkel Antonia Jantje, dv. J. Neuteboom en J. J. Knol. Gehuwd: H. J. G. d'Ancona, jm en A. E. van Leeuwen, jd H. Zaalberg, jm en Cl. Hendriks, jd H. F. Zirkzee, jm en A. W. Pikaar, jd J. M. v. d. Broek, jm en M. P. S. de Tombe, jd W. F. Fakkel, jm en E. J. Pardon, jd A. Ouwerkerk, jm en P. Distelvelt, jd A. W. Vitters, gesch en M. H. Ober, J'd J. Berg, jm en C. Geerlings, jd E. J. H. Willems v. Bulman, jm en J. M. van Oosten, jd. Overleden: A. Blijleven. d, 3 mnd C. v Es—i Huber, wed. 66 j O .M. Bakker, d 2 j G. Voorsluys, z 3 j P. IL Nieuwendijk, z G mnd T. Hus, d 17 mnd J. H. JordaansOostveen, wed, 63 j B. G. H. ten Bokkel Hui-' nink. d 26 j L. Koekebakker, z 4 j B. v. d. Boschv. Ommering. vr, 28 j F. A. Bienen, m 76 j A. H. Cas- pers, z, 11 J. Verkuil, wedr, 92 j M. Jorksveld. d, 45 j. BINNENLAND. EEN BELANGRIJKE UITGAVE. De Antirevolutionaire Partij maaikt zich gereed om baar gouden jubileum te herdenken. De leider der partij, de heer Colijn, vatte het uitnemende plan op, om voor dezen hoogtij-dag .een breed en uit breid Gedenkboek te doen samenstel len, waarin onze aloude beginselen in nieuwen vorm worden uiteengezet en "waarin een wel zeer bijzondere halve eeuw van worstelen en strijden, van groei en zegen op staatkundig gebied, van alle zijden wordtbelicht. Zoo zal dan weldra verschijnen het standaardwerk: „Schrift en Historie", Gedenkboek bij bet 50-jarig bestaan der georganiseerde Antirevolutionaire partij 18781928, in opdracht van de Dr. A. Kuyperstichting. De arbeid voor de samenstelling van dit grootsche werk, en de eind-redac tie daarvan, werd door de Kuyper- stichting opgedragen aan Mr. G. M. den Hartogh, terwijl de uitgave werd opgedragen aan den uitgever J. H. Kok te Kampen. Vele vooraanstaande mannen in d9 Partij verklaarden zich bereid tot me dewerking, zoodat bij de eenheid in de samenstelling, ook de verscheidenheid niet ontbreekt. Het werk is verdeeld in een vijftal hoofdstukken: I. Inleiding. 2. Het karakter der A. R. Partij. 3. De beginselen der A. R. partij. 4. Van het verleden en heden der A. R. Partij. 5. De A. R. Partij en de toekomst. Het eerste, inleidend, hoofstuk werd geschreven door den heer H. Colijn, en daarin wordt in groote trekken de voor-historie van het georganiseerd Partij-leven geschetst.- In het tweede hoofdstuk: handelt de heer Colijn over: Het karakter der A. R. Partij. Het derde hoofdstuk begint met een artikel van Mr. G. M. den Hartogh, over: Onze grondbeginselen en ver volgt met een artikel van dezelfde hand over: Kroon. Ministers, Staten- Generaal en Kiezers. Prof. Dr. V. H. Rutgers schrijft over: Staat en Gezin; Mr. J. Terpstra over: Staat en School; de heer Amelink over: Staat en Sociale leven; Mr. J. A. de Wilde over: Staat en Financiën: de heer J. J. C. van Dijk over: Defensie; de heer A. W. F. Idenburg over: Ons beginsel voor de Koloniale politiek, en ten slotte Prof. Mr. A. Anema over: De A. R. Partij en de Internationale verhoudingen. Het vierde hoofdstuk vangt aan met

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1