CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belaoarijkste nieuws in dit Bummer.
JAARGANG
VRIJDAG 26 OCTOBER 1928
NUMMER 2575
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 Leiden ©jSC#1 Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22V» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Ad verten tien bij vooruitbetaling -
van ten hoogste. 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
V Constitutioneel
De regeering heeft het wetsvoorstel-
Zijlstra, betrekking hebbende op de
leerlingenschaal en beoogende de klei
ne scholen te helpen, niet bekrachtigd
en tot uitvoering gebracht.
Sommigen zullen dit toejuichen, an
deren het betreuren.
Dit hangt natuurlijk samen met de
vraag, of men een wijziging, als door
den heer Zijlstra voorgesteld, ge-
wenscht acht.
Daarnaast heeft deze zaak evenwel
nog een anderen, een formeelen kant.
Het betreft hier een wetsontwerp,
dat door de Staten-Generaal op wetti
ge wijze is aangenomen, is het nu wel
juist, dat de Kroon daaraan de goed
keuring weigert?
Is dit eigenlijk niet ondemocratisch,
ja is dit wel constitutioneel?
Getuigt een dergelijke daad eigenlijk
niet van gemis aan waardeering voor
de Volksvertegenwoordiging?
Zit er niet iets van fascisme in, iets
dictatoriaals?
Om op deze vragen een antwoord te
geven, is het noodig de kwestie zui
ver te stellen.
Terug te gaan tot de bronnen van
ons staatsrecht, in casu de Grondwet.
In onze Grondwet is, in het tweede
lid van art. 71de bepaling opgenomen:
hij (de Koning) heeft het recht de door
de Staten-Generaal aangenomen wets
ontwerpen al of niet goed te keuren.
In verband hiermede staat de bepaling
van art. 121 der Grondwet: De Koning
doet de Staten-Generaal zoo spoedig
mogelijk kennis dragen, of hij een
voorstel van wet, door hen aangeno
men, al dan niet goedkeurt. Die ken
nisgeving geschiedt met een der vol
gende formulieren:
„De Koning bewilligt in het voor
stel"
of:
„De Koning houdt het voorstel in
overweging".
Dit geldt van alle wetsontwerpen,
welke de Staten-Generaal hebben ver
laten, onverschillig of zij van de regee
ring afkomstig zijn, of, zooals hier, een
gevolg van het initiatief van een der
Kamerleden.
Nu heeft men wel eens beweerd, dat
een wetsvoorstel, tot stand gekomen
als gevolg van het parlementair initi
atief, krachtens staatsrechtelijk ge
woonterecht door de Kroon moet
worden goedgekeurd. Dit kan evenwel
niet juist zijn, want nadat een derge
lijk wetsontwerp de Staten-Generaal
heeft verlaten en aan de Koningin is
verzonden, hoort de Koningin over 't
wetsvoorstel, uitgegaan van het par
lement, voor het eerst den Raad van
State.
Consekwentie van het genoemde
standpunt is dus, dat men aanneemt,
dat volgens het „staatsrechtelijk ge
woonterecht" het advies van den Raad
van State van nul en geener waarde isl
De Raad van State kan even goed
tot verwerping als tot goedkeuring
van een wetsontwerp adviseeren, en
de Koningin heeft dan ook het recht,
haar goedkeuring aan een voorstel,
dat wettig door de beide Kamers der
Staten-Generaal is aangenomen, te
onthouden.
De daad van de regeering tot ont
houding van de goedkeuring aan het
ontwerp-Zijlstra is alzoo, gezien in 't
licht der Grondwet, een volkomen
constitutioneele daad.
Er is hier geen spoor van anti-de
mocratische of «fascistische gezind
heid!
STADSNIEUWS.
BELANGRIJKE BIJDRAGE VAN
PRINSES JULIANA.
H. K. H. Prinses Juliana heeft een
belangrijke bijdrage geschonken aan
het Nationaal Lorentz-Comité, dat
zich ten doel stelt een gedenkteeken
op te richten ter nagedachtenis van
prof. dr. Lorentz.
PROF. STAEHELIN TE LEIDEN.
De bekende Zwitsersche neuroloog,
Prof. Dr. Staehelin, directeur van de
geneeskundige kliniek te Bazel, be
vindt zich sedert gisteren hier te lan
de en heeft hedenmorgen op uitnoodi-
ging van de medische faculteit der
Leidsche studenten in de collegezaal
voor interne geneeskunde van Prof.
Kuenen een voordracht gehouden over
„Orgaan-neurose".
Spr. ving aan, met zijn vreugde er
over te kennen te geven, dat hij als
Zwitser is uitgenoodigd voordrachten
ie houden in een land, dat aan zijn va
derland door zoovele handen verbon
den is en dat hij te Leiden mag spre
ken aan de Universiteit, welke voor de
medische wetenschap zooveel heeft
tot stand gebracht.
Hij hoopt te kunnen toonen ook een
leerling van den grooten Boerhaave te
zijn, daar hij zich er op toelegt, de ob
jectieve waarneming van patiënten
aan zijn behandeling ten grondslag te
leggen.
Vervolgens tot zijn onderwerp ko
mende, zegt spr., dat als orgaan-neuro
sen worden beschouwd de functionee
ls storingen van' de organen zonder
anatomisch aanwijsbare veranderin
gen, welke tot gestoorde innervatie te
rug zijn te brengen.
Het gebied is in den loop der jaren
beperkter geworden, daar men bij ver
schillende ziekten door de verfijnde
techniek toch veranderingen aanwij
zen kon, alsmede, omdat men verder
vele storingen als werkingen van ver
gift heeft leeren kennen, welke men
vroeger als innervatiestoringen be
schouwde, en tevens, omdat men ten
slotte geleerd heeft zekere ziekten,
zooals vele gevallen van asthma, tot
de over-gevoeligheid tegenover zekere
substantia terug te brengen, waartoe
in het bijzonder ook de arbeid van
Storm van Leeuwen heeft bijgedragen.
Spr. behandelt verder de voornaam
ste neurosen van de afzonderlijke or
ganen en toont aan, dat er zuivere
neurosen zijn, die door oorzaken van
nerveus-psychischen aard bepaald zijn
dat echter voor de localiseering der
neurosen in een afzonderlijk orgaan
zeer dikwijls werkelijke, op zich zelf
ziekten van geringen aard van dit or
gaan verantwoordelijk moeten worden
gesteld. Hieruit ontstaat voor den arts
de taak, in elk afzonderlijk geval de
organische ziekteverschijnselep en 't
nerveuse moment nauwkeurig na te
gaan en beide te behandelen.
De behandeling stelt aan den arts
zware eischen, voornamelijk aan zijn
bekwaamheid, om de geestelijke per
soonlijkheid van zijn patiënten en ha
re ziekelijke veranderingen te leeren
kennen.
Deze bekwaamheid kan niet slechts
door vakkundige opleiding verworven
worden, doch daartoe behooren men-
schenkennis en ontwikkeling van
eigen persoonlijkheid.
Dan kan men, aldus besloot spr., zijn
patiënten tot groot nut strekken.
HOLLANDSCHE FILMUNIVERSITEIT
Gisteravond heeft in het Casino-thea
ter van de Hoogewoerd de Holland-
sche Filmuniversiteit; (Holfu) haai*
vierde abonnementsvertoonig gehou
den.
De zaal was goed bezet.
Het programma behandelde weer
verschillende soorten van wetenschap.
Eerst werd men gebracht naar het
eldorado voor vruchtenkweekerijen,
Canada, en daarna kwam men terecht
in het land van de fjorden, het schoo-
ne Noorwegen, met zijn machtige
gletschers en indrukwekkende water
vallen.
Verder werd vertoond de fabricage
van de electriscbe locomotief, een vee-
ranch in Texas werd bezichtigd, pe-
troleumbronnen werden aangeboord
en aan de inboorlingen van Centraal-
Afrika werd een bezoek gebracht.
Zooals gebruikelijk, eindigde de
avond met een teekenfilm „Opstand".
De „Holfu" heeft dus gisteravond,
getrouw aan haar parool om iets we
tenschappelijks te geven, zoowel op 't
gebied van nijverheid als Volkenkun
de, elck wat wils gegeven.
Vier filmavonden zijn thans achter
den rug. De deelnemers hebben er nog
zes te goed.
Evenwel, allen die belangstellen in
het werk van de Holfu kunnen zich op
elk willekeurig tijdstip doen inschrij
ven.
De abonnementen gelden voor 10
voorstellingen. Iemand, die zich b.v.
bij de vijfde vertooning abonneert, ont
vangt een abonnementskaart, geldig
vanaf de 5de vertooning tot en met de
14de; bij de 8ste vertooning, geldig
vanaf de 8ste vertooning tot en met de
17de, enz.
Het is dus zeer de moeite waard.
STANDPLAATSEN AUTO'S.
De Nederlandsche Unie van chauf
feurs en overig Automobielpersoneel
aangesloten bij den Centralen Bond
van Transportarbeiders, heeft een
adres aan den raad gericht, waarin
wordt verzocht, om bij het verleenen
of opnieuw verleenen van vergunnin
gen voor het innemen van standplaat
sen op den openbaren weg met stati-
onneerende automobielen, in de con
cessievoorwaarden op te nemen de be
paling, dat de loonen en arbeidsvoor
waarden der stationarissen moeten
worden onderworpen aan de goed
keuring van B. en W. en slechts zul
len worden vastgesteld in of na over
leg met de betrokken vakorganisaties.
In de memorie van toelichting wordt
o.m. verwezen naar de gemeenten Am
sterdam, Rotterdam en Haarlem, waar
de toestand reeds is zooals door adres
sant is verzocht.
DE OPGRAVINGEN TE SIGHEM.
De voorwerpen, die bij de opgravin
gen bij Sichem in Palestina zijn ge
vonden, zullen voorzoover zij aan
prof. Böhl zijn toegewezen, binnen
kort in het Rijksmuseum van Oudhe
den alhier en daarna te Den Haag en
Amsterdam worden tentoongesteld.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
Hedenmiddag heeft na een verbou
wing van ongeveer vier maanden de
heropening plaats gehad van den win
kel v. d. bedden-, meubelen- en manu-
facturenhandel van de fa. Wed. P. de
Wilde en Zonen, Breestraat 93.
De fa. De Wilde is een eerbiedwaar
dige firma, die reeds ettelijke jaren het
eeuwfeest achter den rug heeft, maar
desondanks begrijpt ze heel goed, dat
ook de alleroudsten zich moeten aan
passen aan den modernen tijd en den
ouden naam hoog houdende, heeft ze
thans een verbouwing doen tot stand
komen, waardoor de oude zaak onher
kenbaar is geworden.
Voor de verbouwing is benut het
oude kantoor en de achter het perceel
gelegen tuin, zoodat, waar vroeger de
kippetjes liepen, thans een fraaie loo-
per ligt aan weerskanten waarvan op
smaakvolle wijze de verkoopsartikelen
zijn gerangschikt.
Dadelijk wanneer men den winkel
binnentreedt, valt op, het overvloedige
licht, dat zich stort door het glazen
dak. Het moet een lust zijn om in een
dergelijke zaak te koopen.
De etalages zijn belangrijk dieper
geworden en hebben daardoor veel
aan aantrekkelijkheid gewonnen.
Op de eerste verdieping zijn ruime
toonkamers ingericht voor meubelen
en bedden.
De verbouwing i" tot stand gekomen
onder leiding van den architect van
der Laan.
Hoofdaanneemster was de fa. Splim
ter.
De fa. Otto zorgde voor het schilder
werk, de fa. Frankhuyzen voor de elec-
trische installatie, de fa. Scheers en
Biegstraten voor de moderne winkel
opstand, de fa. v. Dam voor het glas
in lood, zooals men ziet, allen Leid
sche firma's, die ongetwijfeld zeer veel
eer van hun werk hebben.
Ze hebben er van gemaakt een rui
me, fraaie, moderne zaak, die aan al
le eischen van den tijd volkomen vol
doet.
POSTKANTOOR LEIDEN.
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten, van welke de afzenders
onbekend zijn, terug ontvangen in de
eerste helft van de maand October 1928
Brieven Bhinenland.
Th. Blok, Bodegraven (2 stuks);
Haagsche Courant, Den Haag. H. Voel-
te. Leiden. Th. Nieumeijer, Groningen.
M. Nieumeijer, Leiden. T. C. vkn Noort
Leiden. Noord Holl. Landbouwbank,
Alkmaar. B. de la Rie, IJmuiden. A.
de la Rie, Rotterdam. J. Stallinga. Lei
den. Veenkamp, Uithuizermede. J.
Vinkenstein, Leiden. J.« Wakemaker,
Nieuwediep.
Briefkaarten Binnenland.
M. v. Dommelen, Den Haag. G. J.
Haak, Haarlem. H. Hoersen, Amster
dam. F. Hulsekamp. Amsterdam. J.
Jansen, Den Haag. H. Kabalt, Bussum.
J. Kleine, Zalk. H. Klos, Alkmaar. P.
de Kok, Amsterdam. A. v. Rossum, te
Wijlre. S. Warnier, Amsterdam. De
Werken, Rotterdam.
Briefkaarten Buitenland.
1 briefkaart zonder adres.
J. P. J. Brands, Luzern. Londen.
Concepeuri, Madrid.
BINNENLAND.
HULDIGING VAN
H. M. DE KONINGIN-MOEDER.
Gelijk bekend, zal morgenmiddag te
's-Gravenhage een huldiging der Ko
ningin-Moeder door een groot aantal
muziek- en zangvereenigingen plaats
hebben.
Het HaagschComité 1929 deelt in
verband hiermee mee, dat de proef
met de geluidversterkers uitstekend
is geslaagd. Morgenmiddag zullen dus
bij de huldiging van .de Koningin-
Moeder de muziek en zang op het ge-
heele Voorhout kunnen worden ge
hoord.
Aan de huldiging van de Koningin-
Moeder deelnemende vereenigingen
worden op het Voorhout verwacht te
uiterlijk drie uur.
Het Comité heeft aan de bewoners
van het Lange Voorhout en van het
Tourno-oiveld gevraagd om morgen
middag door liet uitsteken van de
v'ag de feestvreugde te verhoogen.
In verband met de huldiging zijn
voor morgen de volgende regelen ge
steld t. a. v. het tramverkeer c.a.:
Tramlijnen: HaagLeiden en Haag
Delft. Van 2.30 n.m. tot 5 n.m. rijdt
de lijn Den HaagLeiden naar den
Dierentuin inplaats van naar het
Plein. De passagiers vc&r deze lijn
worden per autobus vervoerd van en
naar den Dierentuin. De wagens van
de lijn Den HaagDelft zullen gedu
rende dat tijdvak rijden via de Lange
Poten inplaats van rond den Vijver
berg.
Autobuslijn R. De bussen van lijn
R zullen gedurende dien tijd rijden
via PleinKorte Poten(terug Hee
renstraat)Princessegracht—Konin
ginnegrachtDr. KuyperstraatFre-
derikstraat en wel in beide richtingen,
te beginnen met de bussen, die 1.22
n.m. van het Hollandsehe Spoor en
1.25 n.m. van Waalsdorpefweg ver
trekken.
Op de gewijzigde route wordt voor
het in- en uitstappen van passagiers
gestopt op de langs die route gelegen
tramhalten.
INT. ROODE KRUIS-CONFERENTIE.
Na de plenaire zitting van gister
morgen heeft in den namiddag de
Raad van Gouverneurs der Liga in
plenaire en commissoriale zitting
vergaderd. Deze vergaderingen had
den een besloten karakter.
Na afloop der werkzaamheden heeft
Z. K. H. de Prins de afgevaardigden
ter conferentie ten paleize in het
Noordeinde ontvangen. Mede waren
daar o.a. genoodigd het hoofdbestuur
van het Nederlandsche Roode Kruis
en de ontvangstcommissie der confe
rentie.
DE WETHOUDERSVACATURE TE
AMSTERDAM.
Gisterenavond heeft de Federatie
Amsterdam van de S.D.A.P. een druk
bezochte ledenvergadering gehouden
in verband met de hangmde wethou
derskwestie.
In deze vergadering heeft dr. Wi-
b&ut namens de meerderheid van de
soc.-democratische raadsleden het
standpunt verdedigd om twee wet
houderszetels te aanvaarden, mits on
der bepaalde waarborgen.
Hij werd hierin krachtig gesteund
door den heer J. Oudegeest, voorzitter
van de S.D.A.P., wiens rede echter
herhaaldelijk door protestuitingen
werd onderbroken.
De heer E. Boekman heeft namens
de minderheid der fractie het stand
punt van de meerderheid bestreden,
zich stellende op de basis van 't vroe
gere besluit: drie wethouders of
geen.
Nadat nog eenige sprekers 't voor
stel der meerderheid krachtig hadden
b( streden is, naar wij vernemen, het
voorstel om met twee zetels zij het
onder bepaalde waarborgen, genoegen
te nemen, verworpen met 1023 tegen
196 stemmen.
Van dit besluit zal heden aan de
heeren Romme c.s. kennis worden ge
geven.
JUBILEUM R. C. VERWEIJCK.
Ten vervolge van ons bericht van
deze week,-, deelen wij nog mede. dat
de receptie ter gelegenheid van den
70sten verjaardag van den heer R. C.
Verweijck, Redacteur-Directeur van
„De Standaard", wordt gehouden
morgenmiddag, des namiddags van
drie tot vijf uur in het gebouw der
A. M. J. V., Stadhouderskade, ingang
hoek Vondelstraat, te Amsterdam.
DE NATIONALE LANDSTORMDAG.
Het Tweede Kamerlid de heer
Kleerekoper heeft aan den Minister
van Financiën, voorzitter van den
raad van Ministers, gevraagd:
Wil de Minister mededeelen, of het
juist is, dat door het dagelijksch be
stuur van de generale commissie voor
den nationalen landstormdag 1928
aan de regeering is verzocht, om o.m.
aan de rijksambtenaren en rijkswerk
lieden, die bij den vrijwilligen land
storm zijn aangesloten, de gelegenheid
te schenken, deel te kunnen nemen
aan den op 27 September gehouden
Nationalen Landstormdag?
Heeft de regeering, of hebben al
thans enkele van haar leden, naar
aanleiding van dat verzoek een brief
gericht tot de autoriteiten, ressortee-
rende onder de onderscheidene de
partementen, waarin werd medege
deeld, dat de regeering er geen be
zwaar tegen had, dat aan de rijks
ambtenaren en rijkswerklieden, voor
zoover bij den vrijwilligen landstorm
aangesloten, verlof tot deelneming
aan den landstormdag werd verleend,
voor zoover dit met de eischen van
den dieftst vereenigbaar was te ach
ten?
Was daaraan toegevoegd, dat dit
vei'lof dan uiteraard niet in minde
ring zou komen op de gewone jaar-
üjksche vaeantie en wat beteekende
in dit verband dat „uiteraard"?
Zoo ja, is de regeering van zins,
Binnenland.
De interpellaties-v. d. Henvel, Drop
en Vliegen door de Tweede Kamer
behandeld.
Geen sociaal-democratische wet
houders in Amsterdam.
Belangrijke bijdrage van Prinses
Juliana voor het Lorentz-gedenktee-
ken.
De huldiging der Koningin-Moeder
te 's-Gravcnhage.
De algemeene vergadering van den
Bond van Kaasproducenten.
Buitenland.
Parker Gilbert heeft gistermiddag
besprekingen met de Duitsche Regee
ring gevoerd.
De roofmoordenaar Heidger te
Keulen is overleden.
De begrafenis van de slachtoffers
der instortingsramp te Vincennes.
Het ministerie te Nanking geïnstal
leerd.
De neuwe grondwet voor Britsch-
Indië waarborgt vrijheid van gods
dienst
Brand in de kathedraal te Doorhik.
Jurnsiige treinramp in Joege-Slavië.
deze zelfde gedragslijn toe te passen
op alle betoogingen van politieken
aard, welke door andere organisaties
dan de bovengenoemde worden geor
ganiseerd?
VERBETERING IN EEN KONINlCL.
BESLUIT.
Het Tweede Kamerlid den heer
Beumer heeft aan den Minister van
Justitie gevraagd:
1. Is de Minister bereid aan de Ka
mer mede te deelen, of de rtverbete-
ring", onder dagteekening van 12
October 1928 in het Staatsblad opge
nomen, welker bedoeling is in het op
schrift en in het lichaam van het
Koninklijk besluit van 25 Augustus
1928, Staatsblad no. 350, het woord
„raad" te verva'ngen dcmr „burge
meester en wethouders", haar ontstaan
dankt aan een ter Landsdrukkerij bij
het zetten van het genoemde Konink
lijk hesiuit begane vergissing dan wel
een gevolg is van bet feit, dat in het
oorspronkelijke stuk, bedoeld in art.
3, j°. art. 4, van het Köninklijk' be*-
sluit van 22 December 1863, Staats
blad no. 149, ten onrechte het woord
„raad" in plaats „burgemeester en
wethouders" voorkomt?
2. Acht de Minister geoorloofd, voor
het geval de sub. 1 gestelde vraag in
üen laatst aangeduiden zin móet
worden beantwoord, dat wijzigingen
van een onjuist Koninklijk .besluit,
hetwelk de mede-onderteekening
draagt van de Ministers van Arbeid,
Handel en Nijverheid en van Binnen*
landsclie Zaken en Landbouw, £?ij
eenvoudige mededeeling in 't Staats
blad, onder den naam „verbetering",-
worden aangebracht door den Minis
ter van Justitie?
HET ZEVENDE LEERJAAR.
Het Tweede Kamerlid de heer Ke
telaar heeft aan den Minister Van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen gevraagd:
1. Is de Minister met ondergetee-
kende van Oordeel, dat ten spoedigste
een/wetswijziging moet wordfen aan
hangig gemaakt, nu blijkens zijn brief
aan h-et hoofdbestuur van het Nederl.
Onderwijzers-genootschap, voorkomen
de in Het Schoolblad van 18 October
j.l. de voorwaarden voor beëindiging
van den leerplicht .in het derde lid
van art. 3 der öeerplichtwet aange
duid met de woorden, „en het (kind)
alle klassen doorloopen heeft", aldus
moet worden opgevat, dat daarmede
bedoeld wordt alle klaesen, welke de
door het kind bezochte school telt,
zoodat in gemeenten, waar bij fcfet
openbaar onderwijs bet 7de leerjaar in
afzonderlijke „kopscholen" is georga
niseerd en de gewone lagere scholen
slechts zes klassen bellen, kinderen,
die ook overigens aan de in art. 3 ge
noemde voorwaarden voldoen, vrij
van leerplicht zijn,- indien zij slechts
de zesklassige school d orloopen heb
ben?
2. Zoo ja, is de Minister bereid daar
bij een voorstel te doen, bepalende
dat tot de klassen van een lagere
school ook gerekend worden de even
tueel tot afzonderlijke scholen gegroe
peerde zevende leerjaren, welke met
vergunning van de Kroon in de plaats
zijn gekomen van het zevend^ leer
jaar aan elke school?