CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. Belaoarijkste nieuws in dit Bummer. JAARGANG VRIJDAG 26 OCTOBER 1928 NUMMER 2575 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 Leiden ©jSC#1 Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22V» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Ad verten tien bij vooruitbetaling - van ten hoogste. 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents EERSTE BLAD. V Constitutioneel De regeering heeft het wetsvoorstel- Zijlstra, betrekking hebbende op de leerlingenschaal en beoogende de klei ne scholen te helpen, niet bekrachtigd en tot uitvoering gebracht. Sommigen zullen dit toejuichen, an deren het betreuren. Dit hangt natuurlijk samen met de vraag, of men een wijziging, als door den heer Zijlstra voorgesteld, ge- wenscht acht. Daarnaast heeft deze zaak evenwel nog een anderen, een formeelen kant. Het betreft hier een wetsontwerp, dat door de Staten-Generaal op wetti ge wijze is aangenomen, is het nu wel juist, dat de Kroon daaraan de goed keuring weigert? Is dit eigenlijk niet ondemocratisch, ja is dit wel constitutioneel? Getuigt een dergelijke daad eigenlijk niet van gemis aan waardeering voor de Volksvertegenwoordiging? Zit er niet iets van fascisme in, iets dictatoriaals? Om op deze vragen een antwoord te geven, is het noodig de kwestie zui ver te stellen. Terug te gaan tot de bronnen van ons staatsrecht, in casu de Grondwet. In onze Grondwet is, in het tweede lid van art. 71de bepaling opgenomen: hij (de Koning) heeft het recht de door de Staten-Generaal aangenomen wets ontwerpen al of niet goed te keuren. In verband hiermede staat de bepaling van art. 121 der Grondwet: De Koning doet de Staten-Generaal zoo spoedig mogelijk kennis dragen, of hij een voorstel van wet, door hen aangeno men, al dan niet goedkeurt. Die ken nisgeving geschiedt met een der vol gende formulieren: „De Koning bewilligt in het voor stel" of: „De Koning houdt het voorstel in overweging". Dit geldt van alle wetsontwerpen, welke de Staten-Generaal hebben ver laten, onverschillig of zij van de regee ring afkomstig zijn, of, zooals hier, een gevolg van het initiatief van een der Kamerleden. Nu heeft men wel eens beweerd, dat een wetsvoorstel, tot stand gekomen als gevolg van het parlementair initi atief, krachtens staatsrechtelijk ge woonterecht door de Kroon moet worden goedgekeurd. Dit kan evenwel niet juist zijn, want nadat een derge lijk wetsontwerp de Staten-Generaal heeft verlaten en aan de Koningin is verzonden, hoort de Koningin over 't wetsvoorstel, uitgegaan van het par lement, voor het eerst den Raad van State. Consekwentie van het genoemde standpunt is dus, dat men aanneemt, dat volgens het „staatsrechtelijk ge woonterecht" het advies van den Raad van State van nul en geener waarde isl De Raad van State kan even goed tot verwerping als tot goedkeuring van een wetsontwerp adviseeren, en de Koningin heeft dan ook het recht, haar goedkeuring aan een voorstel, dat wettig door de beide Kamers der Staten-Generaal is aangenomen, te onthouden. De daad van de regeering tot ont houding van de goedkeuring aan het ontwerp-Zijlstra is alzoo, gezien in 't licht der Grondwet, een volkomen constitutioneele daad. Er is hier geen spoor van anti-de mocratische of «fascistische gezind heid! STADSNIEUWS. BELANGRIJKE BIJDRAGE VAN PRINSES JULIANA. H. K. H. Prinses Juliana heeft een belangrijke bijdrage geschonken aan het Nationaal Lorentz-Comité, dat zich ten doel stelt een gedenkteeken op te richten ter nagedachtenis van prof. dr. Lorentz. PROF. STAEHELIN TE LEIDEN. De bekende Zwitsersche neuroloog, Prof. Dr. Staehelin, directeur van de geneeskundige kliniek te Bazel, be vindt zich sedert gisteren hier te lan de en heeft hedenmorgen op uitnoodi- ging van de medische faculteit der Leidsche studenten in de collegezaal voor interne geneeskunde van Prof. Kuenen een voordracht gehouden over „Orgaan-neurose". Spr. ving aan, met zijn vreugde er over te kennen te geven, dat hij als Zwitser is uitgenoodigd voordrachten ie houden in een land, dat aan zijn va derland door zoovele handen verbon den is en dat hij te Leiden mag spre ken aan de Universiteit, welke voor de medische wetenschap zooveel heeft tot stand gebracht. Hij hoopt te kunnen toonen ook een leerling van den grooten Boerhaave te zijn, daar hij zich er op toelegt, de ob jectieve waarneming van patiënten aan zijn behandeling ten grondslag te leggen. Vervolgens tot zijn onderwerp ko mende, zegt spr., dat als orgaan-neuro sen worden beschouwd de functionee ls storingen van' de organen zonder anatomisch aanwijsbare veranderin gen, welke tot gestoorde innervatie te rug zijn te brengen. Het gebied is in den loop der jaren beperkter geworden, daar men bij ver schillende ziekten door de verfijnde techniek toch veranderingen aanwij zen kon, alsmede, omdat men verder vele storingen als werkingen van ver gift heeft leeren kennen, welke men vroeger als innervatiestoringen be schouwde, en tevens, omdat men ten slotte geleerd heeft zekere ziekten, zooals vele gevallen van asthma, tot de over-gevoeligheid tegenover zekere substantia terug te brengen, waartoe in het bijzonder ook de arbeid van Storm van Leeuwen heeft bijgedragen. Spr. behandelt verder de voornaam ste neurosen van de afzonderlijke or ganen en toont aan, dat er zuivere neurosen zijn, die door oorzaken van nerveus-psychischen aard bepaald zijn dat echter voor de localiseering der neurosen in een afzonderlijk orgaan zeer dikwijls werkelijke, op zich zelf ziekten van geringen aard van dit or gaan verantwoordelijk moeten worden gesteld. Hieruit ontstaat voor den arts de taak, in elk afzonderlijk geval de organische ziekteverschijnselep en 't nerveuse moment nauwkeurig na te gaan en beide te behandelen. De behandeling stelt aan den arts zware eischen, voornamelijk aan zijn bekwaamheid, om de geestelijke per soonlijkheid van zijn patiënten en ha re ziekelijke veranderingen te leeren kennen. Deze bekwaamheid kan niet slechts door vakkundige opleiding verworven worden, doch daartoe behooren men- schenkennis en ontwikkeling van eigen persoonlijkheid. Dan kan men, aldus besloot spr., zijn patiënten tot groot nut strekken. HOLLANDSCHE FILMUNIVERSITEIT Gisteravond heeft in het Casino-thea ter van de Hoogewoerd de Holland- sche Filmuniversiteit; (Holfu) haai* vierde abonnementsvertoonig gehou den. De zaal was goed bezet. Het programma behandelde weer verschillende soorten van wetenschap. Eerst werd men gebracht naar het eldorado voor vruchtenkweekerijen, Canada, en daarna kwam men terecht in het land van de fjorden, het schoo- ne Noorwegen, met zijn machtige gletschers en indrukwekkende water vallen. Verder werd vertoond de fabricage van de electriscbe locomotief, een vee- ranch in Texas werd bezichtigd, pe- troleumbronnen werden aangeboord en aan de inboorlingen van Centraal- Afrika werd een bezoek gebracht. Zooals gebruikelijk, eindigde de avond met een teekenfilm „Opstand". De „Holfu" heeft dus gisteravond, getrouw aan haar parool om iets we tenschappelijks te geven, zoowel op 't gebied van nijverheid als Volkenkun de, elck wat wils gegeven. Vier filmavonden zijn thans achter den rug. De deelnemers hebben er nog zes te goed. Evenwel, allen die belangstellen in het werk van de Holfu kunnen zich op elk willekeurig tijdstip doen inschrij ven. De abonnementen gelden voor 10 voorstellingen. Iemand, die zich b.v. bij de vijfde vertooning abonneert, ont vangt een abonnementskaart, geldig vanaf de 5de vertooning tot en met de 14de; bij de 8ste vertooning, geldig vanaf de 8ste vertooning tot en met de 17de, enz. Het is dus zeer de moeite waard. STANDPLAATSEN AUTO'S. De Nederlandsche Unie van chauf feurs en overig Automobielpersoneel aangesloten bij den Centralen Bond van Transportarbeiders, heeft een adres aan den raad gericht, waarin wordt verzocht, om bij het verleenen of opnieuw verleenen van vergunnin gen voor het innemen van standplaat sen op den openbaren weg met stati- onneerende automobielen, in de con cessievoorwaarden op te nemen de be paling, dat de loonen en arbeidsvoor waarden der stationarissen moeten worden onderworpen aan de goed keuring van B. en W. en slechts zul len worden vastgesteld in of na over leg met de betrokken vakorganisaties. In de memorie van toelichting wordt o.m. verwezen naar de gemeenten Am sterdam, Rotterdam en Haarlem, waar de toestand reeds is zooals door adres sant is verzocht. DE OPGRAVINGEN TE SIGHEM. De voorwerpen, die bij de opgravin gen bij Sichem in Palestina zijn ge vonden, zullen voorzoover zij aan prof. Böhl zijn toegewezen, binnen kort in het Rijksmuseum van Oudhe den alhier en daarna te Den Haag en Amsterdam worden tentoongesteld. DE LEIDSCHE WINKELSTAND. Hedenmiddag heeft na een verbou wing van ongeveer vier maanden de heropening plaats gehad van den win kel v. d. bedden-, meubelen- en manu- facturenhandel van de fa. Wed. P. de Wilde en Zonen, Breestraat 93. De fa. De Wilde is een eerbiedwaar dige firma, die reeds ettelijke jaren het eeuwfeest achter den rug heeft, maar desondanks begrijpt ze heel goed, dat ook de alleroudsten zich moeten aan passen aan den modernen tijd en den ouden naam hoog houdende, heeft ze thans een verbouwing doen tot stand komen, waardoor de oude zaak onher kenbaar is geworden. Voor de verbouwing is benut het oude kantoor en de achter het perceel gelegen tuin, zoodat, waar vroeger de kippetjes liepen, thans een fraaie loo- per ligt aan weerskanten waarvan op smaakvolle wijze de verkoopsartikelen zijn gerangschikt. Dadelijk wanneer men den winkel binnentreedt, valt op, het overvloedige licht, dat zich stort door het glazen dak. Het moet een lust zijn om in een dergelijke zaak te koopen. De etalages zijn belangrijk dieper geworden en hebben daardoor veel aan aantrekkelijkheid gewonnen. Op de eerste verdieping zijn ruime toonkamers ingericht voor meubelen en bedden. De verbouwing i" tot stand gekomen onder leiding van den architect van der Laan. Hoofdaanneemster was de fa. Splim ter. De fa. Otto zorgde voor het schilder werk, de fa. Frankhuyzen voor de elec- trische installatie, de fa. Scheers en Biegstraten voor de moderne winkel opstand, de fa. v. Dam voor het glas in lood, zooals men ziet, allen Leid sche firma's, die ongetwijfeld zeer veel eer van hun werk hebben. Ze hebben er van gemaakt een rui me, fraaie, moderne zaak, die aan al le eischen van den tijd volkomen vol doet. POSTKANTOOR LEIDEN. Lijst van onbestelbare brieven en briefkaarten, van welke de afzenders onbekend zijn, terug ontvangen in de eerste helft van de maand October 1928 Brieven Bhinenland. Th. Blok, Bodegraven (2 stuks); Haagsche Courant, Den Haag. H. Voel- te. Leiden. Th. Nieumeijer, Groningen. M. Nieumeijer, Leiden. T. C. vkn Noort Leiden. Noord Holl. Landbouwbank, Alkmaar. B. de la Rie, IJmuiden. A. de la Rie, Rotterdam. J. Stallinga. Lei den. Veenkamp, Uithuizermede. J. Vinkenstein, Leiden. J.« Wakemaker, Nieuwediep. Briefkaarten Binnenland. M. v. Dommelen, Den Haag. G. J. Haak, Haarlem. H. Hoersen, Amster dam. F. Hulsekamp. Amsterdam. J. Jansen, Den Haag. H. Kabalt, Bussum. J. Kleine, Zalk. H. Klos, Alkmaar. P. de Kok, Amsterdam. A. v. Rossum, te Wijlre. S. Warnier, Amsterdam. De Werken, Rotterdam. Briefkaarten Buitenland. 1 briefkaart zonder adres. J. P. J. Brands, Luzern. Londen. Concepeuri, Madrid. BINNENLAND. HULDIGING VAN H. M. DE KONINGIN-MOEDER. Gelijk bekend, zal morgenmiddag te 's-Gravenhage een huldiging der Ko ningin-Moeder door een groot aantal muziek- en zangvereenigingen plaats hebben. Het HaagschComité 1929 deelt in verband hiermee mee, dat de proef met de geluidversterkers uitstekend is geslaagd. Morgenmiddag zullen dus bij de huldiging van .de Koningin- Moeder de muziek en zang op het ge- heele Voorhout kunnen worden ge hoord. Aan de huldiging van de Koningin- Moeder deelnemende vereenigingen worden op het Voorhout verwacht te uiterlijk drie uur. Het Comité heeft aan de bewoners van het Lange Voorhout en van het Tourno-oiveld gevraagd om morgen middag door liet uitsteken van de v'ag de feestvreugde te verhoogen. In verband met de huldiging zijn voor morgen de volgende regelen ge steld t. a. v. het tramverkeer c.a.: Tramlijnen: HaagLeiden en Haag Delft. Van 2.30 n.m. tot 5 n.m. rijdt de lijn Den HaagLeiden naar den Dierentuin inplaats van naar het Plein. De passagiers vc&r deze lijn worden per autobus vervoerd van en naar den Dierentuin. De wagens van de lijn Den HaagDelft zullen gedu rende dat tijdvak rijden via de Lange Poten inplaats van rond den Vijver berg. Autobuslijn R. De bussen van lijn R zullen gedurende dien tijd rijden via PleinKorte Poten(terug Hee renstraat)Princessegracht—Konin ginnegrachtDr. KuyperstraatFre- derikstraat en wel in beide richtingen, te beginnen met de bussen, die 1.22 n.m. van het Hollandsehe Spoor en 1.25 n.m. van Waalsdorpefweg ver trekken. Op de gewijzigde route wordt voor het in- en uitstappen van passagiers gestopt op de langs die route gelegen tramhalten. INT. ROODE KRUIS-CONFERENTIE. Na de plenaire zitting van gister morgen heeft in den namiddag de Raad van Gouverneurs der Liga in plenaire en commissoriale zitting vergaderd. Deze vergaderingen had den een besloten karakter. Na afloop der werkzaamheden heeft Z. K. H. de Prins de afgevaardigden ter conferentie ten paleize in het Noordeinde ontvangen. Mede waren daar o.a. genoodigd het hoofdbestuur van het Nederlandsche Roode Kruis en de ontvangstcommissie der confe rentie. DE WETHOUDERSVACATURE TE AMSTERDAM. Gisterenavond heeft de Federatie Amsterdam van de S.D.A.P. een druk bezochte ledenvergadering gehouden in verband met de hangmde wethou derskwestie. In deze vergadering heeft dr. Wi- b&ut namens de meerderheid van de soc.-democratische raadsleden het standpunt verdedigd om twee wet houderszetels te aanvaarden, mits on der bepaalde waarborgen. Hij werd hierin krachtig gesteund door den heer J. Oudegeest, voorzitter van de S.D.A.P., wiens rede echter herhaaldelijk door protestuitingen werd onderbroken. De heer E. Boekman heeft namens de minderheid der fractie het stand punt van de meerderheid bestreden, zich stellende op de basis van 't vroe gere besluit: drie wethouders of geen. Nadat nog eenige sprekers 't voor stel der meerderheid krachtig hadden b( streden is, naar wij vernemen, het voorstel om met twee zetels zij het onder bepaalde waarborgen, genoegen te nemen, verworpen met 1023 tegen 196 stemmen. Van dit besluit zal heden aan de heeren Romme c.s. kennis worden ge geven. JUBILEUM R. C. VERWEIJCK. Ten vervolge van ons bericht van deze week,-, deelen wij nog mede. dat de receptie ter gelegenheid van den 70sten verjaardag van den heer R. C. Verweijck, Redacteur-Directeur van „De Standaard", wordt gehouden morgenmiddag, des namiddags van drie tot vijf uur in het gebouw der A. M. J. V., Stadhouderskade, ingang hoek Vondelstraat, te Amsterdam. DE NATIONALE LANDSTORMDAG. Het Tweede Kamerlid de heer Kleerekoper heeft aan den Minister van Financiën, voorzitter van den raad van Ministers, gevraagd: Wil de Minister mededeelen, of het juist is, dat door het dagelijksch be stuur van de generale commissie voor den nationalen landstormdag 1928 aan de regeering is verzocht, om o.m. aan de rijksambtenaren en rijkswerk lieden, die bij den vrijwilligen land storm zijn aangesloten, de gelegenheid te schenken, deel te kunnen nemen aan den op 27 September gehouden Nationalen Landstormdag? Heeft de regeering, of hebben al thans enkele van haar leden, naar aanleiding van dat verzoek een brief gericht tot de autoriteiten, ressortee- rende onder de onderscheidene de partementen, waarin werd medege deeld, dat de regeering er geen be zwaar tegen had, dat aan de rijks ambtenaren en rijkswerklieden, voor zoover bij den vrijwilligen landstorm aangesloten, verlof tot deelneming aan den landstormdag werd verleend, voor zoover dit met de eischen van den dieftst vereenigbaar was te ach ten? Was daaraan toegevoegd, dat dit vei'lof dan uiteraard niet in minde ring zou komen op de gewone jaar- üjksche vaeantie en wat beteekende in dit verband dat „uiteraard"? Zoo ja, is de regeering van zins, Binnenland. De interpellaties-v. d. Henvel, Drop en Vliegen door de Tweede Kamer behandeld. Geen sociaal-democratische wet houders in Amsterdam. Belangrijke bijdrage van Prinses Juliana voor het Lorentz-gedenktee- ken. De huldiging der Koningin-Moeder te 's-Gravcnhage. De algemeene vergadering van den Bond van Kaasproducenten. Buitenland. Parker Gilbert heeft gistermiddag besprekingen met de Duitsche Regee ring gevoerd. De roofmoordenaar Heidger te Keulen is overleden. De begrafenis van de slachtoffers der instortingsramp te Vincennes. Het ministerie te Nanking geïnstal leerd. De neuwe grondwet voor Britsch- Indië waarborgt vrijheid van gods dienst Brand in de kathedraal te Doorhik. Jurnsiige treinramp in Joege-Slavië. deze zelfde gedragslijn toe te passen op alle betoogingen van politieken aard, welke door andere organisaties dan de bovengenoemde worden geor ganiseerd? VERBETERING IN EEN KONINlCL. BESLUIT. Het Tweede Kamerlid den heer Beumer heeft aan den Minister van Justitie gevraagd: 1. Is de Minister bereid aan de Ka mer mede te deelen, of de rtverbete- ring", onder dagteekening van 12 October 1928 in het Staatsblad opge nomen, welker bedoeling is in het op schrift en in het lichaam van het Koninklijk besluit van 25 Augustus 1928, Staatsblad no. 350, het woord „raad" te verva'ngen dcmr „burge meester en wethouders", haar ontstaan dankt aan een ter Landsdrukkerij bij het zetten van het genoemde Konink lijk hesiuit begane vergissing dan wel een gevolg is van bet feit, dat in het oorspronkelijke stuk, bedoeld in art. 3, j°. art. 4, van het Köninklijk' be*- sluit van 22 December 1863, Staats blad no. 149, ten onrechte het woord „raad" in plaats „burgemeester en wethouders" voorkomt? 2. Acht de Minister geoorloofd, voor het geval de sub. 1 gestelde vraag in üen laatst aangeduiden zin móet worden beantwoord, dat wijzigingen van een onjuist Koninklijk .besluit, hetwelk de mede-onderteekening draagt van de Ministers van Arbeid, Handel en Nijverheid en van Binnen* landsclie Zaken en Landbouw, £?ij eenvoudige mededeeling in 't Staats blad, onder den naam „verbetering",- worden aangebracht door den Minis ter van Justitie? HET ZEVENDE LEERJAAR. Het Tweede Kamerlid de heer Ke telaar heeft aan den Minister Van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap pen gevraagd: 1. Is de Minister met ondergetee- kende van Oordeel, dat ten spoedigste een/wetswijziging moet wordfen aan hangig gemaakt, nu blijkens zijn brief aan h-et hoofdbestuur van het Nederl. Onderwijzers-genootschap, voorkomen de in Het Schoolblad van 18 October j.l. de voorwaarden voor beëindiging van den leerplicht .in het derde lid van art. 3 der öeerplichtwet aange duid met de woorden, „en het (kind) alle klassen doorloopen heeft", aldus moet worden opgevat, dat daarmede bedoeld wordt alle klaesen, welke de door het kind bezochte school telt, zoodat in gemeenten, waar bij fcfet openbaar onderwijs bet 7de leerjaar in afzonderlijke „kopscholen" is georga niseerd en de gewone lagere scholen slechts zes klassen bellen, kinderen, die ook overigens aan de in art. 3 ge noemde voorwaarden voldoen, vrij van leerplicht zijn,- indien zij slechts de zesklassige school d orloopen heb ben? 2. Zoo ja, is de Minister bereid daar bij een voorstel te doen, bepalende dat tot de klassen van een lagere school ook gerekend worden de even tueel tot afzonderlijke scholen gegroe peerde zevende leerjaren, welke met vergunning van de Kroon in de plaats zijn gekomen van het zevend^ leer jaar aan elke school?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1