CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit IWEE Bladen.
9d® JAARGANG
WOENSDAG 24 OCTOBER 1928
NUMMER 2573
NIEDWE LEIDSCHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936
Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In L«iden en buiten Leiden
wam agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 250
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
EERSTE BLAD.
V Christen-Inlander-Regent.
Onlangs worden, tengevolge van de
bestuurshervorming in Oost-Java, ook
eenige nieuwe regentschappen inge
steld en moesten tot deze hoogste func
tie in de Inlandsche ambtelijke wereld
eenige ambtenaren worden benoemd.
Wordt bij overlijden van een regent,
ingevolge de bepalingen van de staats
inrichting van Indië in den regel een
opvolger gezocht onder diens zonen,
bij nieuwe formatie moet men vaak
daarbuiten zoeken. In dat geval wordt
de eandidaat doorgaans wel gevonden
onder de naast hoogere ambtenaren,
de patih's.
Zoo werden in Oost-Java ook enke
le patih's tot regent benoemd.
Onder deze was ook de heer Poedjo,
patih van Djember. Deze zeer gunstig
bekend staande Inlandsche ambtenaar
is Christen.
Dat hij gunstig bekend staat, bleek
o.a, hieruit, dat hij bij den laatsten
verjaardag van H. M. de Koningin be
giftigd werd met de kleine gouden
ster van trouw en verdienste, een on
derscheiding, die terecht in de ambte
lijke wereld van Indië hoog staat aan
geschreven.
Wat bleek echter?
Dat men blijkbaar niet bekend was
met het. Christen-zijn van den heer
Poedjo, want toen de Resident hem
wilde beëedigen volgens de Mohame-
daansche wijze, kwam hij daar tegen
op, hetgeen voor den Resident, de heer
Neys, een verrassing was.
Maar zie, nu heeft deze benoeming
een onverwacht gevolg.
Er is n.l. een gouvernementsbesluit
afgekomen, waarbij de benoeming van
Poedjo is ingetrokken en in zijn plaats
is benoemd de reeds voor Kediri be
noemde Regent, terwijl Poedjo tot Pa
tih van Djember is terug gesteld.
Naar aanleiding van dit besluit
schrijft de Indische „Courant" o.m. 't
volgende:
„Wat dan de reden mag zijn, dat de
heer Poedjo gepasseerd moet worden,
kan door buitenstaanders wel worden
vermoed, wanneer zij in aanmerking
nemen het feit, dat Djember is een
afdeeling, bewoond door als nogal fa
natiek bekend staande Islamieten, ter
wijl de patih aldaar een Christen is.
In den Volksraad is door den heer
Van Helsdingen de kwestie behandeld
inzake een benoeming van een Chris
ten prijaji tot de hoogste functie in 't
Inlandsche B. B. Tot dusver werd van
regeeringszijde terzake geen beslissing
toegezegd, en zou zij eerst dan tot het
bekend maken daarvan overgaan, zoo
dra een dergelijk geval zich voordeed.
Deze Djember-kwestie nu is e«n aan
wijzing, dat de regeering een principi-
eele beslissing terzake heeft genomen.
Mogen wij één onzer zegslieden ver
trouwen, en deze persoon verdient dat
vertrouwen volkomen, dan was het
ook bij de benoeming van den heer
Poedjo tot patih van Djember een voor
den resident van Besoeki, den heer
Neys, buitengewone verrassing, toen
deze den benoemde voltrens de Moha-
medaansche wijze wilde beëedigen,
doch te hooren kreeg, dat de patih een
Christên was, en dus op Christelijke
manier zijn eed van trouw en zuive
ring diende af te leggen.
De benoeming was eenmaal geschied
en tot dusver heeft de regeering geen
berouw behoeven te hebben over de
keuze voor Djember".
Zeer tot onze spijt teekent de N. R.
Crt." hierbij alleen aan:
„Is deze beslissing inderdaad prin
cipieel?
Met meer zekerheid zou men dat
kunnen aannemen, indien het de be
noeming betrof in een afdeeling, waar
van niet gezegd kon worden, dat de
bevolking bestaat uit „als nogal fana
tiek bekende Islamieten".
Hier zijn nog veel meer vragen te
stellen.
Daar is in de eerste plaats de vraag:
Waarom moest deze terugstelling
komen? Was er aanleiding in de onte
vredenheid van de „nogal fanatiek
bekende Islamietische" wereld van
Diember?
Wii moenen, dat dit niet zoo heel
era is. De bekende Teun Ottolander
vertelde ons dat wel eens heel anders,
en die kan het toch weten, misschien
veel beter dan de heer Neys.
In de tweede plaats: Is het feit. dat
de beer Poedjo als Christen-patih en
als Christen-regent zoo goed met zijn
mensehen overweg kon. dat het Euro-
peesch bestuur zijn Christen-zijn niet
eens merkte, geen doorslaand bewijs
van tact?
Daarom zouden wij er in de derde
nlaats de vraag aan willen verbinden:
Welke beheime machten hebben hier
weer gewerkt om deze benoeming on
gedaan te maken?
Ten slotte nog deze vraag: Moet de
terugstelling tot Patih en niet-benoe-
ming tot Regent elders als een princi-
pieele beslissing worden beschouwd?
Principieel in den zin door den heer
van Helsdingen in den Volksraad ge
steld?
In dat geval betreuren wij haar en
keuren haar af, want er is naar onze
meening geen enkelen grond om
Christen-Inlanders van het Regents
ambt te weren.
Wij achten beantwoording van deze
vragen dringend noodig en zouden
gaarne zien, dat daaromtrent een ver
zoek tot den minister gericht werd.
STADSNIEUWS.
HET FRöBEL-ONDERWIJS.
In aansluiting op hun toezegging bij
de beantwoording van het afdeelings-
verslag stellen B. en W. van Utrecht
den Raad thans voor, over te gaan tot
de benoeming van een raadscommis
sie van zeven leden in den raad zijn
zeven politieke partijen vertegenwoor
digd! aan welke wordt opgedragen
te onderzoeken, of, en zoo ja, in welken
vorm, de gemeente haar bemoeiingen
met het fröbelonderwijs dient te her
vatten.
Te verwachten is uiteraard, dat dit
voorstel zelf nog wel eenig debat zal
uitlokken.
Maar aan de andere zijde zal aanne
ming ervan en daarop bestaat alle
kans een flinke moot uit de be-
grootingsdebatten wegnemen.
Zou het voor Leiden geen aanbeve
ling verdienen ook een commissie in
te stellen, om de vraag te overwegen,
op welke wijze men het best het onge-
wenschte besluit tot uitbouw van het
openbaar fröbelonderwijs ongedaan
kon maken?
VOGELLEVEN IN DE
NIEUWKOOPSCHE PLASSEN.
Zooals reeds gemeld, is gisteren de
algemeene vergadering van de Vereen,
van Onderwijzers(essen) in de inspec
tie Leiden in den middag voortgezet in
het bioscooptheater Trianon.
De heer P. de Graaf, hoofd der O. L.
school te Nieuwkoop, heeft daar een
causerie gehouden over het vogelleven
in de Nieuwkoopsche plassen.
Spreker, die ruim 25 jaar aan de
Nieuwkoopsche plassen heeft gewoond
heeft volop gelegenheid gehad, het vo
gelleven aan die plassen gade te slaan.
Uitvoerig zette hij uiteen, welk le
vendig vogelleven ter plaatse heerscht
en hij wees daarbij o.m. op het feit, dat
daar nog een bijzonder fraai stukje
natuurschoon van ons land ongerept
is gebleven.
Bijzonder groote moeilijkheden zijn
eraan verbonden geweest, van het vo
gelleven filmopnamen te maken.
Van de weinigen, die zulks met
groote bekwaamheid, oneindig geduld
en veel liefde met succes hebben weten
te bereiken, noemde spr. vooral den
heer Burdet uit Overveen, die de vo
gels in hun intieme leven op het doek
heeft weten te brengen.
Spr. gaf een uitvoerig overzicht van
de opneming van het leven van een
woudaapje, een der zeldzame vogels,
die nog in de Rietlanden worden aan
getroffen.
Iemand had spr. op de aanwezigheid
van dezen vogel gewezen en na onder
zoek ter plaatse heeft spr. den heer
Burdet gewaarschuwd, die na her
haalde opnemingen er in geslaagd is,
een alleszins geslaagde film te ver
vaardigen.
Doch beter dan de mooiste films of
foto's kan een persoonlijk bezoek een
juisten indruk van het fraai natuur
schoon der Nieuwkoopsche plassen
geven.
Spr. zou het ten zeerste betreuren,
als de plannen, om deze plassen met
het stadsvuil van Leiden te doen dem
pen werkelijkheid werden.
Na deze inleiding werden drie films
vertoond.
In een zijzaal.tje had de heer De
Graaf een kleine tentoonstelling inge
richt van opgezette vogels, die in de
plassen van Nieuwkoop worden aange
troffen.
TUINBOUWCURSUS.
LEIDSCHE GROENTENVELING
„DE EENDRACHT".
Gisteravond kon de eerste les van
dezen cursus aanvangen; voor dat het
onderwijs zou plaats hebben, meende
de heer C .van Vliet, voorzitter van bo
vengenoemde vereeniging, een enkel
woord te moeten spreken.
Na een hartelijk woord van welkom
tot den Rijkstuinbouwconsulent, den
weled. heer Volkers van Lisse, de on
derwijzers, de heeren Schouten en De
Rooij, bracht genoemde de leerlingen
in herinnering, dat momenteel de tijd
veel vraagt om de concurrentie het
hoofd te kunnen bieden.
Daarom dezen cursus, om kennis te
maken met de theorie, welke dan zelf
kan toegepast worden in de practijk;
deze theorie toegepast in de practijk,
kan niet anders dan winst afwerpen.
Hier zal geleerd worden, wat de
grond verlangt, wat noodig is om de
productie op te voeren; men zal u lee-
ren, wat een gezonde vrucht is; doet
daarom uw best; onze producten zijn
gewild, op zeer veel terrein kunnen
wij wedijveren met onze naburen, doet
daarom uw uiterste best, het gaat er
om, het Hollandsche product op de
buitenlandsche markt te brengen.
De heer Volkers meende nog een
enkel woord voor den aanvang der
lessen in het midden te moeten bren
gen
Spr. noemde het een verheugend
verschijnsel, dat Leiden een dergelijke
cursus, uitgaande van „De Eendracht"
kon daarstellen.
Een dergelijk streven de Leidsche
jongelui meerdere kennis der tuin
bouw bij te brengen, verdient ons al
ler steun.
Moge Leiden een blijvende cursus
houden, hetere leerkrachten zijn niet
te wenschen; daarom houdt vol tot het
einde, de tuinbouw zal er wel bij va
ren.
De onderwijzer, de heer Schouten,
dankte ook namens zijn collega voor
de waardeerende gesproken woorden,
en noemde als eerste eisch voor het
slagen orde, regel, en volhouden; na
twee halfjaren wacht u de kroon op
uw werk.
De te behandelen onderwerpen zijn:
voor Dinsdag's: scheikunde, natuur
kunde, plantkunde en dierkunde.
Voor Donderdag's: groententeelt, de
fruitteelt, trekken van bloemen en
kassenbouw.
JAVA-SOEMBA FILM.
Op verzoek vestigen wij de aandacht
van de dames, die voor-verkoop van de
kaarten voor deze-filmvertooning ter
hand namen, dat zij morgen (Donder-
dag)-avond in een der lokalen bij de
Kerk aan de Hooigracht worden ver
wacht voor de eindafrekening.
Alle onverkochte kaarten moeten
worden ingeleverd.
Laat niemand achterblijven, omdat
de kaarten door bemiddeling van den
boekhandel nog moeten worden ver
krijgbaar gesteld.
GEREF. JEUGDRAAD.
Blijkens een advertentie in dit num
mer wordt op Vrijdag 26 October a.s.
des avonds te 8 uur uur, in het cate
chisatielokaal van Ds. Bouwman aan
de Hooigracht weer een algemeene
vergadering gehouden van den Geref.
Jeugdraad.
Op die vergadering zal door een
onzer Leidsche predikanten, Ds. H. J.
Kouwenhoven, een rede worden ge
houden over: „De Ethischen en de Mo
dernen".
Het spreekt wel vanzelf, dat alle le
den van aangesloten vereenigingen,
als ze maar eenigszins in de gelegen
heid zijn, deze vergadering zullen be
zoeken.
Daarbij echter zijn ook alle belang
stellenden hartelijk welkom.
De vergaderingen van den Geref.
Jeugdraad dragen steeds een bijzonder
gezellig karakter en daarbij zal dezen
avond ongetwijfeld zeer leerzaam zijn.
Het begrip, dat in Gereformeerde
kringen bestaat over ethischen en mo
dernen is bijzonder vaag en het is ze
ker niet overbodig als we daar nu
eens door een alleszins bekwaam en
bevoegd spreker over ingelicht worden
Er is gelegenheid tot gedachtenwis-
seling:
JUBILEUM.
Op 2 November e.k. hoopt de heer J.
de Lange, den dag te herdenken,
waarop hij voor 25 jaar werd aange
steld aan het openbaar slachthuis al
hier, eerst als nachtwaker en later als
stalknecht in den runderstal.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren:
Willem Gijsbertus. zv. W. den Hee-
ten en J. Passchier. Wilhelmina, dv. J.
Stouten en A. Brouwer. Pieternella,
dv. H. T. Veldhuyzen en P. Cornet. Ma
ria Johanna, dv. P. Logeman en M. v.
d. Holst. Helena Elisabeth, dv. W. Poe-
lijoe en H. E. Verhoogt. Johannes, -zv.
G. Verlind en G. van Kampen. Johan
nes Hendrikus, zv. H. A. Jansen en M.
Schroef. Anneke, dv. B. Owel en W. H.
Honders. Adriana Wilhelmina, dv. J.
J. v. der Steen en G. Smit. Leonardus
Gerardus, zv. P. J. G. Kasteelen en C.
Verhoog. Dirk Cornelis, zv. J. H. van
Houten en P. van Os. Cornelia There-
sia, dv. J. C. van Gras en J. C. Meijer.
Greta, dv. J. de Jong en M. Hoek. Sa
muel Dirk. zv. T. S de Boer en M. A.
E. van Rijn. Aartje, dv. M. van Leeu
wen en P. J. Kop. Cornelis, zv A. Reyn-
goudt en T. P. Stoel. Petronella, dv. P.
Bernard en H. J. Verweij. Jan Piet,
zv. A. Tuinhof de Moed en C. Neute
boom. Bertus Cornelis, zv. P. A. de
Jong en C. W. Verhaar. Jan Cornelis,
zv. M. P. Roelandse en E. M. Hilger-
som. Hermina Alida, dv. H. v. d. Ktdn-
der en J. W. Jansen. Hermanus, z.v.
H. Neuteboom en W. van Leeuwen.
Karei, zv. A. van Eygen en J. Bochlee.
Gerrit, zv. A. van Eygen en J. Boch
lee. Arie, zv. C. Qualm en J. Hogen-
doorn. Truus, dv. G. de Leen en R.
Meyer. Oeds Fokkes, zv. O. T. Koore
man en C. P. v. Berkel. Cornelis Jan,
zv. K. Hoogendijk en J. Doorn. Gerar-
da Wilhelmina, dv. J. Uittenbogaard
en G. W. van Dijk. Suzanna, dv. J. Le-
get en J. M. v. d. Mark. Johanna Adria
na, dv. G. J. Alkemade en M. Zwetsloot
Francesco Jacobus Cristiaan, zv. J. C.
Delsasse en M. B. J. Soeters. Dirk Hen
drik, zv. D. H. Wynnobel en H. Otgaar
Johannes Aloysius Maria, zv. G. H. A.
van Hoorn en C. J. M. Pegt.
Op de Lammermarkt is gisteren
door een auto, bestuurd door N. alhier
een lantaarnpaal omvergereden.
De alhier tot arts bevorderde se-
mi-arts C. A. Schoemaker, is bestemd
tot reserve-officier van gezondheid 2e
klasse bij den geneeskundigen van het
leger hier te lande.
De alhier tot semi-arts bevorder
de student A. de Mooij is bestemd tot
reserve-officier van gezondheid bij het
reserve-personeel van het leger hier
te lande.
BINNENLAND.
HET ROODE KRUIS.
De opening.
Onder zeer groote belangstellling is
gisteren in onze zoo uiterst decoratie
ve met prachtig palmgroen versierde
Ridderzaal de dertiende internationa
le conferentie van het Roode Kruis
geopend.
Voor den ingang stond aan weers
zijden de Roode Kruis-vaan geplant.
In de zaal maakten de tafels met de
witte papieren en de namen der lan
den op witte cartons eenigszins den
indruk, dat het op een stoffelijken
maaltijd aanging.
Er waren enkele uniformen, maar
de civiele kleeding overwoog. De
Egyptenaren droegen een fez.
De Nederlandsche Regeeringsdele-
gatie bestond uit generaal-majoor N.
Schrijver, dr. Woltman, dr. Josephus
Jitta, dr. H. F. Menkema.
Op de galerij zaten de genoodigden.
Te twee uur verscheen de Prins,
voorzitter van het Roode Kruis.
Onmiddellijk daarna sprak de Prins
in het Fransch een korte openings
rede uit.
Openingsrede Prins Hendrik.
Z. K. H. de Prins opende de confe
rentie met een rede, waarin bij her
dacht den heer Ador, aan wien een
diepe en eerbiedige berinnering be
waard wordt.
Voorts heette hij de voorzitters van
de Liga der vereenigingen en van het
internatinonale comité, de heeren
Huber en Payne, welkom.
Begroetingsrede van den heer E. Steen
De heer E. Steen, afgevaardigde van
het Noorweegsche Roode Kruis, bracht
aan de vergadering den broederlijken
groet van het Noorweegsche Roode
Kruis en de hartelijke wenschen voor
het succes van de conferentie over.
Antwoord van den Prins.
Z. K. H. de Prins beantwoordde
deze rede met den wensch:
Uit naam van het Nederlandsche
Roode Kruis den geachten afgevaar
digden te verzekeren, dat zijn vrien
delijke woorden met ontroering zijn
aangeboord.
De oorlog heeft aan hen, die in de
vastheid der humanitaire ideeën ge
loofden, groote disillusies gebracht.
Niettemin blijft het niet minder waar,
dat hij aan enkele bevoorrechte, gun
stig gelegen volken, de gelegenheid
heeft geboden te toonen, dat zij trouw
waren gebleven aan de hooge tradi
ties van het Roode Kruis.
De secretaris deelt daarop mee, dat
tot president en vice-president der
conferentie zijn benoemd: de Prins
der Nederlanden en generaal jhr. J H.
Roëll.
Oud-minister Heemskerk woonde
als gedelegeerde der Interparlemen
taire Unie de plechtigheid bij.
Daarop las de secretaris de ver
schillende Commissies voor.
Prof. Bernard Bouvier, vice-presi
dent van het internationaal comité
zette daarna in een geestdriftige rede
uiteen, wat door onderlinge samen
werking bereikt werd voor gevange
nen. gewonden, door rampen getroffe
nen, werkverschaffing, gezondheids
verzorging, uitwisseling van verpleeg
krachten en wat nog door uitbreiding
der samenwerking te bereiken is, mits
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De 13de conferentie van het Roode
Kruis in de Ridderzaal te Den Haag.
De onderhandelingen met België
hebben een onbevredigend verloop.
De algemeene Zendingsconferentie
te Amsterdam.
De Veendammer Hypotheekbank op
nieuw voor het gerecht.
Buitenland.
België weigert iets van zijn rechten
onder het Dawesplan ai te staan.
Perzië is toegetreden tot het Kellogg-
pact
De Dnitsche landenconferentie is op
voorstel van Beieren verdaagd.
Relletjes van Italiaansche commu
nisten in Luxemburg.
De herdenking der revolutie van
1830 in België.
Bomaanslag in Lahore.
Sensationeele jacht op twee misda
digers in Keulen.
Scherpe criiiek op den Zeppelin-
tocht door een der Amerikaansche
passagiers.
men maar trouw blijft aan het ideaal.
Nadat prof. Georges Werner nog
eenige woorden gesproken had, werd
c!e Conferentie tot vandaa.half tien
verdaagd.
Aan de conferentie is een kleine
tentoonstelling van Roode Kruis-ma-
teriaal verbonden.
Om 5 uur ontving het Ned. Roode
Kruis de conferentie op een thee in de
Rolzaal s _j
HET 10.000STE SCHIP IN DE
ROTTERDAMSCHE HAVEN.
Gistermorgen 11.5 uur is 't 10.000ste
schip van dit jaar de Rotterdamsche
haven binnengekomen. Het was bet
Noorsche motorschip Balzac, komen-
ce van Oslo. Verleden jaar is het
10-000ste schip op 2 October aldaar
aangekomen.
Op 1 September is het stoomschip
Kurdads het 10.000ste schip geweest,
dat den Nieuwen Waterweg is bin
nengekomen. Het vorige" jaar was dit
10.000ste schip er al op 15 Augustus.
DE BURGEMEESTER VAN
DEVENTER.
De burgemeester van Deventer, jhr.
mr. T. A. M. A. van Humalda van
Eysinga beeft aan den Commissaris
der Koningin in Overijssel medege
deeld, dat bet zijn voornemen is in
den loop van 1929 zijn functie ter be
schikking te stellen.
Mr. C. C. GEERTSEMA. f
H. M. de Koningin zou zich beden
te 's-Gravenhage bij de teraardebe
stelling van het stoffelijk overschot
van mr. C. C. Geertsema. oud-Com
missaris der Koningin in Groningen,
doen vertegenwoordigen door haar
kamerheer in buitengewonen dienst
jhr. mr. D. R, Marees van S wind eren.
EEN VOORDEELIGE TOL.
In 1927 heeft de tol op den Haag-
weg nabij de Hoornbrug te Delft
f 111.596 opgebracht. De opbrengst
wordt voor 1929 geraamd op f 100.000.
PRINS LEOPOLD VAN BELGIS
NAAR INDIë.
Gelijk gemeld, is de Belgische
kroonprins voornemens binnenkort
met zijn gemalin, prinses Astrid, een
bezoek te brengen aan Ned.-Indië.
Naar wij thans vernemen, zal het
kroonprinselijk echtpaar met gevolg
do reis maken met het s.s. „Insulinde"
van den Rotterdamschen Lloyd. Dit
schip vertrekt 14 November a.s. uit
Rotterdam en op 23 November van
Marseille. Het gezelschap zal in deze
laatste haven aan boord gaan.
HET DOK VOOR SINGAPORE.
Het hoofdbestuur der vereeniging
Nederland in den Vreemde beeft aan
de bemanning van de Nederlandsche
sleepbooten, die met het Engelsche
dok te Singapore zijn aangekomen,
het volgende telegram gezonden:
„Hoofdbestuur vereeniging Neder
land in den Vreemde brengt warmen
dank aan bemanning sleepbooten voor
prachtige bijdrage aan goeden naam
van Nederlarid in-den vreemde".
DE ONDERHANDELINGEN MET
BELGIS.
De N. R. Crt.-correspondent te Brus
sel meldt:
In den ministerraad, die gisteroch
tend is gehouden, heeft de minister
van buitenlandsche zaken de heer
Hymans een uiteenzetting gegeven