CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit IWEE Bladen. 9d® JAARGANG WOENSDAG 24 OCTOBER 1928 NUMMER 2573 NIEDWE LEIDSCHE COURANT Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ABONNEMENTSPRIJS In L«iden en buiten Leiden wam agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 250 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 EERSTE BLAD. V Christen-Inlander-Regent. Onlangs worden, tengevolge van de bestuurshervorming in Oost-Java, ook eenige nieuwe regentschappen inge steld en moesten tot deze hoogste func tie in de Inlandsche ambtelijke wereld eenige ambtenaren worden benoemd. Wordt bij overlijden van een regent, ingevolge de bepalingen van de staats inrichting van Indië in den regel een opvolger gezocht onder diens zonen, bij nieuwe formatie moet men vaak daarbuiten zoeken. In dat geval wordt de eandidaat doorgaans wel gevonden onder de naast hoogere ambtenaren, de patih's. Zoo werden in Oost-Java ook enke le patih's tot regent benoemd. Onder deze was ook de heer Poedjo, patih van Djember. Deze zeer gunstig bekend staande Inlandsche ambtenaar is Christen. Dat hij gunstig bekend staat, bleek o.a, hieruit, dat hij bij den laatsten verjaardag van H. M. de Koningin be giftigd werd met de kleine gouden ster van trouw en verdienste, een on derscheiding, die terecht in de ambte lijke wereld van Indië hoog staat aan geschreven. Wat bleek echter? Dat men blijkbaar niet bekend was met het. Christen-zijn van den heer Poedjo, want toen de Resident hem wilde beëedigen volgens de Mohame- daansche wijze, kwam hij daar tegen op, hetgeen voor den Resident, de heer Neys, een verrassing was. Maar zie, nu heeft deze benoeming een onverwacht gevolg. Er is n.l. een gouvernementsbesluit afgekomen, waarbij de benoeming van Poedjo is ingetrokken en in zijn plaats is benoemd de reeds voor Kediri be noemde Regent, terwijl Poedjo tot Pa tih van Djember is terug gesteld. Naar aanleiding van dit besluit schrijft de Indische „Courant" o.m. 't volgende: „Wat dan de reden mag zijn, dat de heer Poedjo gepasseerd moet worden, kan door buitenstaanders wel worden vermoed, wanneer zij in aanmerking nemen het feit, dat Djember is een afdeeling, bewoond door als nogal fa natiek bekend staande Islamieten, ter wijl de patih aldaar een Christen is. In den Volksraad is door den heer Van Helsdingen de kwestie behandeld inzake een benoeming van een Chris ten prijaji tot de hoogste functie in 't Inlandsche B. B. Tot dusver werd van regeeringszijde terzake geen beslissing toegezegd, en zou zij eerst dan tot het bekend maken daarvan overgaan, zoo dra een dergelijk geval zich voordeed. Deze Djember-kwestie nu is e«n aan wijzing, dat de regeering een principi- eele beslissing terzake heeft genomen. Mogen wij één onzer zegslieden ver trouwen, en deze persoon verdient dat vertrouwen volkomen, dan was het ook bij de benoeming van den heer Poedjo tot patih van Djember een voor den resident van Besoeki, den heer Neys, buitengewone verrassing, toen deze den benoemde voltrens de Moha- medaansche wijze wilde beëedigen, doch te hooren kreeg, dat de patih een Christên was, en dus op Christelijke manier zijn eed van trouw en zuive ring diende af te leggen. De benoeming was eenmaal geschied en tot dusver heeft de regeering geen berouw behoeven te hebben over de keuze voor Djember". Zeer tot onze spijt teekent de N. R. Crt." hierbij alleen aan: „Is deze beslissing inderdaad prin cipieel? Met meer zekerheid zou men dat kunnen aannemen, indien het de be noeming betrof in een afdeeling, waar van niet gezegd kon worden, dat de bevolking bestaat uit „als nogal fana tiek bekende Islamieten". Hier zijn nog veel meer vragen te stellen. Daar is in de eerste plaats de vraag: Waarom moest deze terugstelling komen? Was er aanleiding in de onte vredenheid van de „nogal fanatiek bekende Islamietische" wereld van Diember? Wii moenen, dat dit niet zoo heel era is. De bekende Teun Ottolander vertelde ons dat wel eens heel anders, en die kan het toch weten, misschien veel beter dan de heer Neys. In de tweede plaats: Is het feit. dat de beer Poedjo als Christen-patih en als Christen-regent zoo goed met zijn mensehen overweg kon. dat het Euro- peesch bestuur zijn Christen-zijn niet eens merkte, geen doorslaand bewijs van tact? Daarom zouden wij er in de derde nlaats de vraag aan willen verbinden: Welke beheime machten hebben hier weer gewerkt om deze benoeming on gedaan te maken? Ten slotte nog deze vraag: Moet de terugstelling tot Patih en niet-benoe- ming tot Regent elders als een princi- pieele beslissing worden beschouwd? Principieel in den zin door den heer van Helsdingen in den Volksraad ge steld? In dat geval betreuren wij haar en keuren haar af, want er is naar onze meening geen enkelen grond om Christen-Inlanders van het Regents ambt te weren. Wij achten beantwoording van deze vragen dringend noodig en zouden gaarne zien, dat daaromtrent een ver zoek tot den minister gericht werd. STADSNIEUWS. HET FRöBEL-ONDERWIJS. In aansluiting op hun toezegging bij de beantwoording van het afdeelings- verslag stellen B. en W. van Utrecht den Raad thans voor, over te gaan tot de benoeming van een raadscommis sie van zeven leden in den raad zijn zeven politieke partijen vertegenwoor digd! aan welke wordt opgedragen te onderzoeken, of, en zoo ja, in welken vorm, de gemeente haar bemoeiingen met het fröbelonderwijs dient te her vatten. Te verwachten is uiteraard, dat dit voorstel zelf nog wel eenig debat zal uitlokken. Maar aan de andere zijde zal aanne ming ervan en daarop bestaat alle kans een flinke moot uit de be- grootingsdebatten wegnemen. Zou het voor Leiden geen aanbeve ling verdienen ook een commissie in te stellen, om de vraag te overwegen, op welke wijze men het best het onge- wenschte besluit tot uitbouw van het openbaar fröbelonderwijs ongedaan kon maken? VOGELLEVEN IN DE NIEUWKOOPSCHE PLASSEN. Zooals reeds gemeld, is gisteren de algemeene vergadering van de Vereen, van Onderwijzers(essen) in de inspec tie Leiden in den middag voortgezet in het bioscooptheater Trianon. De heer P. de Graaf, hoofd der O. L. school te Nieuwkoop, heeft daar een causerie gehouden over het vogelleven in de Nieuwkoopsche plassen. Spreker, die ruim 25 jaar aan de Nieuwkoopsche plassen heeft gewoond heeft volop gelegenheid gehad, het vo gelleven aan die plassen gade te slaan. Uitvoerig zette hij uiteen, welk le vendig vogelleven ter plaatse heerscht en hij wees daarbij o.m. op het feit, dat daar nog een bijzonder fraai stukje natuurschoon van ons land ongerept is gebleven. Bijzonder groote moeilijkheden zijn eraan verbonden geweest, van het vo gelleven filmopnamen te maken. Van de weinigen, die zulks met groote bekwaamheid, oneindig geduld en veel liefde met succes hebben weten te bereiken, noemde spr. vooral den heer Burdet uit Overveen, die de vo gels in hun intieme leven op het doek heeft weten te brengen. Spr. gaf een uitvoerig overzicht van de opneming van het leven van een woudaapje, een der zeldzame vogels, die nog in de Rietlanden worden aan getroffen. Iemand had spr. op de aanwezigheid van dezen vogel gewezen en na onder zoek ter plaatse heeft spr. den heer Burdet gewaarschuwd, die na her haalde opnemingen er in geslaagd is, een alleszins geslaagde film te ver vaardigen. Doch beter dan de mooiste films of foto's kan een persoonlijk bezoek een juisten indruk van het fraai natuur schoon der Nieuwkoopsche plassen geven. Spr. zou het ten zeerste betreuren, als de plannen, om deze plassen met het stadsvuil van Leiden te doen dem pen werkelijkheid werden. Na deze inleiding werden drie films vertoond. In een zijzaal.tje had de heer De Graaf een kleine tentoonstelling inge richt van opgezette vogels, die in de plassen van Nieuwkoop worden aange troffen. TUINBOUWCURSUS. LEIDSCHE GROENTENVELING „DE EENDRACHT". Gisteravond kon de eerste les van dezen cursus aanvangen; voor dat het onderwijs zou plaats hebben, meende de heer C .van Vliet, voorzitter van bo vengenoemde vereeniging, een enkel woord te moeten spreken. Na een hartelijk woord van welkom tot den Rijkstuinbouwconsulent, den weled. heer Volkers van Lisse, de on derwijzers, de heeren Schouten en De Rooij, bracht genoemde de leerlingen in herinnering, dat momenteel de tijd veel vraagt om de concurrentie het hoofd te kunnen bieden. Daarom dezen cursus, om kennis te maken met de theorie, welke dan zelf kan toegepast worden in de practijk; deze theorie toegepast in de practijk, kan niet anders dan winst afwerpen. Hier zal geleerd worden, wat de grond verlangt, wat noodig is om de productie op te voeren; men zal u lee- ren, wat een gezonde vrucht is; doet daarom uw best; onze producten zijn gewild, op zeer veel terrein kunnen wij wedijveren met onze naburen, doet daarom uw uiterste best, het gaat er om, het Hollandsche product op de buitenlandsche markt te brengen. De heer Volkers meende nog een enkel woord voor den aanvang der lessen in het midden te moeten bren gen Spr. noemde het een verheugend verschijnsel, dat Leiden een dergelijke cursus, uitgaande van „De Eendracht" kon daarstellen. Een dergelijk streven de Leidsche jongelui meerdere kennis der tuin bouw bij te brengen, verdient ons al ler steun. Moge Leiden een blijvende cursus houden, hetere leerkrachten zijn niet te wenschen; daarom houdt vol tot het einde, de tuinbouw zal er wel bij va ren. De onderwijzer, de heer Schouten, dankte ook namens zijn collega voor de waardeerende gesproken woorden, en noemde als eerste eisch voor het slagen orde, regel, en volhouden; na twee halfjaren wacht u de kroon op uw werk. De te behandelen onderwerpen zijn: voor Dinsdag's: scheikunde, natuur kunde, plantkunde en dierkunde. Voor Donderdag's: groententeelt, de fruitteelt, trekken van bloemen en kassenbouw. JAVA-SOEMBA FILM. Op verzoek vestigen wij de aandacht van de dames, die voor-verkoop van de kaarten voor deze-filmvertooning ter hand namen, dat zij morgen (Donder- dag)-avond in een der lokalen bij de Kerk aan de Hooigracht worden ver wacht voor de eindafrekening. Alle onverkochte kaarten moeten worden ingeleverd. Laat niemand achterblijven, omdat de kaarten door bemiddeling van den boekhandel nog moeten worden ver krijgbaar gesteld. GEREF. JEUGDRAAD. Blijkens een advertentie in dit num mer wordt op Vrijdag 26 October a.s. des avonds te 8 uur uur, in het cate chisatielokaal van Ds. Bouwman aan de Hooigracht weer een algemeene vergadering gehouden van den Geref. Jeugdraad. Op die vergadering zal door een onzer Leidsche predikanten, Ds. H. J. Kouwenhoven, een rede worden ge houden over: „De Ethischen en de Mo dernen". Het spreekt wel vanzelf, dat alle le den van aangesloten vereenigingen, als ze maar eenigszins in de gelegen heid zijn, deze vergadering zullen be zoeken. Daarbij echter zijn ook alle belang stellenden hartelijk welkom. De vergaderingen van den Geref. Jeugdraad dragen steeds een bijzonder gezellig karakter en daarbij zal dezen avond ongetwijfeld zeer leerzaam zijn. Het begrip, dat in Gereformeerde kringen bestaat over ethischen en mo dernen is bijzonder vaag en het is ze ker niet overbodig als we daar nu eens door een alleszins bekwaam en bevoegd spreker over ingelicht worden Er is gelegenheid tot gedachtenwis- seling: JUBILEUM. Op 2 November e.k. hoopt de heer J. de Lange, den dag te herdenken, waarop hij voor 25 jaar werd aange steld aan het openbaar slachthuis al hier, eerst als nachtwaker en later als stalknecht in den runderstal. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Willem Gijsbertus. zv. W. den Hee- ten en J. Passchier. Wilhelmina, dv. J. Stouten en A. Brouwer. Pieternella, dv. H. T. Veldhuyzen en P. Cornet. Ma ria Johanna, dv. P. Logeman en M. v. d. Holst. Helena Elisabeth, dv. W. Poe- lijoe en H. E. Verhoogt. Johannes, -zv. G. Verlind en G. van Kampen. Johan nes Hendrikus, zv. H. A. Jansen en M. Schroef. Anneke, dv. B. Owel en W. H. Honders. Adriana Wilhelmina, dv. J. J. v. der Steen en G. Smit. Leonardus Gerardus, zv. P. J. G. Kasteelen en C. Verhoog. Dirk Cornelis, zv. J. H. van Houten en P. van Os. Cornelia There- sia, dv. J. C. van Gras en J. C. Meijer. Greta, dv. J. de Jong en M. Hoek. Sa muel Dirk. zv. T. S de Boer en M. A. E. van Rijn. Aartje, dv. M. van Leeu wen en P. J. Kop. Cornelis, zv A. Reyn- goudt en T. P. Stoel. Petronella, dv. P. Bernard en H. J. Verweij. Jan Piet, zv. A. Tuinhof de Moed en C. Neute boom. Bertus Cornelis, zv. P. A. de Jong en C. W. Verhaar. Jan Cornelis, zv. M. P. Roelandse en E. M. Hilger- som. Hermina Alida, dv. H. v. d. Ktdn- der en J. W. Jansen. Hermanus, z.v. H. Neuteboom en W. van Leeuwen. Karei, zv. A. van Eygen en J. Bochlee. Gerrit, zv. A. van Eygen en J. Boch lee. Arie, zv. C. Qualm en J. Hogen- doorn. Truus, dv. G. de Leen en R. Meyer. Oeds Fokkes, zv. O. T. Koore man en C. P. v. Berkel. Cornelis Jan, zv. K. Hoogendijk en J. Doorn. Gerar- da Wilhelmina, dv. J. Uittenbogaard en G. W. van Dijk. Suzanna, dv. J. Le- get en J. M. v. d. Mark. Johanna Adria na, dv. G. J. Alkemade en M. Zwetsloot Francesco Jacobus Cristiaan, zv. J. C. Delsasse en M. B. J. Soeters. Dirk Hen drik, zv. D. H. Wynnobel en H. Otgaar Johannes Aloysius Maria, zv. G. H. A. van Hoorn en C. J. M. Pegt. Op de Lammermarkt is gisteren door een auto, bestuurd door N. alhier een lantaarnpaal omvergereden. De alhier tot arts bevorderde se- mi-arts C. A. Schoemaker, is bestemd tot reserve-officier van gezondheid 2e klasse bij den geneeskundigen van het leger hier te lande. De alhier tot semi-arts bevorder de student A. de Mooij is bestemd tot reserve-officier van gezondheid bij het reserve-personeel van het leger hier te lande. BINNENLAND. HET ROODE KRUIS. De opening. Onder zeer groote belangstellling is gisteren in onze zoo uiterst decoratie ve met prachtig palmgroen versierde Ridderzaal de dertiende internationa le conferentie van het Roode Kruis geopend. Voor den ingang stond aan weers zijden de Roode Kruis-vaan geplant. In de zaal maakten de tafels met de witte papieren en de namen der lan den op witte cartons eenigszins den indruk, dat het op een stoffelijken maaltijd aanging. Er waren enkele uniformen, maar de civiele kleeding overwoog. De Egyptenaren droegen een fez. De Nederlandsche Regeeringsdele- gatie bestond uit generaal-majoor N. Schrijver, dr. Woltman, dr. Josephus Jitta, dr. H. F. Menkema. Op de galerij zaten de genoodigden. Te twee uur verscheen de Prins, voorzitter van het Roode Kruis. Onmiddellijk daarna sprak de Prins in het Fransch een korte openings rede uit. Openingsrede Prins Hendrik. Z. K. H. de Prins opende de confe rentie met een rede, waarin bij her dacht den heer Ador, aan wien een diepe en eerbiedige berinnering be waard wordt. Voorts heette hij de voorzitters van de Liga der vereenigingen en van het internatinonale comité, de heeren Huber en Payne, welkom. Begroetingsrede van den heer E. Steen De heer E. Steen, afgevaardigde van het Noorweegsche Roode Kruis, bracht aan de vergadering den broederlijken groet van het Noorweegsche Roode Kruis en de hartelijke wenschen voor het succes van de conferentie over. Antwoord van den Prins. Z. K. H. de Prins beantwoordde deze rede met den wensch: Uit naam van het Nederlandsche Roode Kruis den geachten afgevaar digden te verzekeren, dat zijn vrien delijke woorden met ontroering zijn aangeboord. De oorlog heeft aan hen, die in de vastheid der humanitaire ideeën ge loofden, groote disillusies gebracht. Niettemin blijft het niet minder waar, dat hij aan enkele bevoorrechte, gun stig gelegen volken, de gelegenheid heeft geboden te toonen, dat zij trouw waren gebleven aan de hooge tradi ties van het Roode Kruis. De secretaris deelt daarop mee, dat tot president en vice-president der conferentie zijn benoemd: de Prins der Nederlanden en generaal jhr. J H. Roëll. Oud-minister Heemskerk woonde als gedelegeerde der Interparlemen taire Unie de plechtigheid bij. Daarop las de secretaris de ver schillende Commissies voor. Prof. Bernard Bouvier, vice-presi dent van het internationaal comité zette daarna in een geestdriftige rede uiteen, wat door onderlinge samen werking bereikt werd voor gevange nen. gewonden, door rampen getroffe nen, werkverschaffing, gezondheids verzorging, uitwisseling van verpleeg krachten en wat nog door uitbreiding der samenwerking te bereiken is, mits ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De 13de conferentie van het Roode Kruis in de Ridderzaal te Den Haag. De onderhandelingen met België hebben een onbevredigend verloop. De algemeene Zendingsconferentie te Amsterdam. De Veendammer Hypotheekbank op nieuw voor het gerecht. Buitenland. België weigert iets van zijn rechten onder het Dawesplan ai te staan. Perzië is toegetreden tot het Kellogg- pact De Dnitsche landenconferentie is op voorstel van Beieren verdaagd. Relletjes van Italiaansche commu nisten in Luxemburg. De herdenking der revolutie van 1830 in België. Bomaanslag in Lahore. Sensationeele jacht op twee misda digers in Keulen. Scherpe criiiek op den Zeppelin- tocht door een der Amerikaansche passagiers. men maar trouw blijft aan het ideaal. Nadat prof. Georges Werner nog eenige woorden gesproken had, werd c!e Conferentie tot vandaa.half tien verdaagd. Aan de conferentie is een kleine tentoonstelling van Roode Kruis-ma- teriaal verbonden. Om 5 uur ontving het Ned. Roode Kruis de conferentie op een thee in de Rolzaal s _j HET 10.000STE SCHIP IN DE ROTTERDAMSCHE HAVEN. Gistermorgen 11.5 uur is 't 10.000ste schip van dit jaar de Rotterdamsche haven binnengekomen. Het was bet Noorsche motorschip Balzac, komen- ce van Oslo. Verleden jaar is het 10-000ste schip op 2 October aldaar aangekomen. Op 1 September is het stoomschip Kurdads het 10.000ste schip geweest, dat den Nieuwen Waterweg is bin nengekomen. Het vorige" jaar was dit 10.000ste schip er al op 15 Augustus. DE BURGEMEESTER VAN DEVENTER. De burgemeester van Deventer, jhr. mr. T. A. M. A. van Humalda van Eysinga beeft aan den Commissaris der Koningin in Overijssel medege deeld, dat bet zijn voornemen is in den loop van 1929 zijn functie ter be schikking te stellen. Mr. C. C. GEERTSEMA. f H. M. de Koningin zou zich beden te 's-Gravenhage bij de teraardebe stelling van het stoffelijk overschot van mr. C. C. Geertsema. oud-Com missaris der Koningin in Groningen, doen vertegenwoordigen door haar kamerheer in buitengewonen dienst jhr. mr. D. R, Marees van S wind eren. EEN VOORDEELIGE TOL. In 1927 heeft de tol op den Haag- weg nabij de Hoornbrug te Delft f 111.596 opgebracht. De opbrengst wordt voor 1929 geraamd op f 100.000. PRINS LEOPOLD VAN BELGIS NAAR INDIë. Gelijk gemeld, is de Belgische kroonprins voornemens binnenkort met zijn gemalin, prinses Astrid, een bezoek te brengen aan Ned.-Indië. Naar wij thans vernemen, zal het kroonprinselijk echtpaar met gevolg do reis maken met het s.s. „Insulinde" van den Rotterdamschen Lloyd. Dit schip vertrekt 14 November a.s. uit Rotterdam en op 23 November van Marseille. Het gezelschap zal in deze laatste haven aan boord gaan. HET DOK VOOR SINGAPORE. Het hoofdbestuur der vereeniging Nederland in den Vreemde beeft aan de bemanning van de Nederlandsche sleepbooten, die met het Engelsche dok te Singapore zijn aangekomen, het volgende telegram gezonden: „Hoofdbestuur vereeniging Neder land in den Vreemde brengt warmen dank aan bemanning sleepbooten voor prachtige bijdrage aan goeden naam van Nederlarid in-den vreemde". DE ONDERHANDELINGEN MET BELGIS. De N. R. Crt.-correspondent te Brus sel meldt: In den ministerraad, die gisteroch tend is gehouden, heeft de minister van buitenlandsche zaken de heer Hymans een uiteenzetting gegeven

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1