CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen EERSTE BLAD. Belanorijkste nieuws in dit Hummer. VRIJDAG 19 OCTOBER 1928 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 230 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22'/i cent Ingezonden Metiedeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductiJ Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling - van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents V Obstructie. Dit vreemd© woord heeft naast het vreemd© ook nog reeds op den klank af voor ons iets onaangenaams. Het beteekent verzet, belemmering, maar dan in dien zin, dat men d© daden van anderen door alle ten dienst© staand© middelen onmogelijk maakt. Het heeft iets in zich van de kwa jongensstreek om een afvoergoot te verstoppen, waardoor een overstroo ming ontstaat, di© een aangevangen "werk stop zet. De Communist L. d© Visser heeft 'Dinsdag in d© Tweed© Kamer met dit middel gedreigd. Het ging over een interpellatie door den heer D© Visser reeds 2/4 jaar ge leden aangevraagd en toen toegestaan, maar die nog steeds niet is afgedaan. Noch de Kamer, noch de heer De Visser zelf, hebben daarop aange drongen. Nu in eens wild© dit Ka merlid dat ook zijn interpellatie met spoed afgedaan zou worden. Zonder eenige bijzondere aanleiding, alleen omdat ook anderen een interpellatie werd toegestaan. Of d© voorzitter al betoogde dat alleen spoedeischende interpellaties den voorrang mogen hebben hoven de begrotingsbehandeling, het hielp niet, Lou hield vol dat 't zijn goed recht w^s behandeling te eischen. Toen hij daarop d© obstructie aan kondigde liet hij daaraan vooraf gaan de volgend© merkwaardig© woorden: „lk handhaaf in alle opzichten altijd mijn principieel politiek standpunt, maar ik hen niet iemand, die door middel van alle bijkomstige dingen probeert een behoorlijken gang van zaken t© verhinderen". Verder zagen wij dat na een ge weldig© uitbarsting van communisti- schen toorn, waarin de heer De Vis ser zijn obstructie aankondigde, hij zich er bij neerlegde dat hem na de begrootingsbehandeling de gelegen heid zou worden gegeven. Men kan dus spreken van een storm in een glas water, of van de bekende beval ling van den berg. Het is een hernieuwd bewijs, dat, hoe ook d© parlementaire waardig heid de laatste halve eeuw moge zijn gedaald, er toch nog steeds een zeke re klem van uitgaat, waaraan zelfs een communist niet ontkomt. In wer kelijkheid is het dan ook zóó dat een geval van toegepaste obstru tla heel spoedig weer ophoudt en voör gewoon overleg plaats maakt. Gelukkig zijn er ook nog middelen om obstructie te breken. Maar het moet in een vergadering als de Volks vertegenwoordiging niet noodig zijn deze te hanteeren. Het is ook deze week gebleken, dat dit niet noodig was. Gelukkig! STADSNIEUWS. DE LEIDSCHE KUNSTKRING VOOR ALLEN. Utrechtsch Stedelijk Orkest. De heer Evert Cornelis houdt van pittige dingen. Pittig, correct en sug gestief is zijn leiding. De leden van het orkest weten precies, wat zij moe ten doen en daardoor is elk werk, dat onder zijn leiding wordt uitgevoerd technisch af en treft het door rhyth- mische verzorgdheid, terwijl ook aan klankproductie en nuanceering d© noodige aandacht wordt gewijd. Het pittig© van de directie trof gis terenavond al onmiddellijk door d© frissche wijze waarop Smetana's voor spel van d© Koninklijke opera „De verkochte Bruid" van het podium kwam: een levendig en prettig geïn strumenteerd stuk. dat uitstekend ge schikt is, d© uitvoerenden en het pu bliek „er in" te brengen. Het wekt voldoende belangstelling voor de auditie van Dworsjaks 5de Sympho- nie „Aus- der Neuen Welt". Uit vroe gere beschouwingen zullen d© lezers zich nog herinneren, dat deze Sym phonie ontstaan is tusschen 1892 en 05, toen Dwprsjak directeur van het Nationaal Conservatorium t© New- York was. Verder hebben w© vroeger reeds opgemerkt, dat het werk in Amerika buitengewoon geliefd is, omdat er „Nigger-Songs" in verwerkt zouden zijn. In het land zonder tradi tie beschouwt men dit werk als zuiver Amerikaansch. In wezen is het zuiver Tsjechisch en draagt al de kenmer ken er van, dat het de uiting is van een representant van een der meest muzikale volken der aarde. Het werk i-> warm geschreven, is zeldzaam smaakvol geïnstrumenteerd en is van 3e eerste noot tot de laatste muziek. Na de mooie, gevoelige opzet van het Adagio molto, ontwikkelt zich een leidende melodie. En wonderlijk mooi zingt zoo'n melodie telkens weer door het orkest, hetzij van hobo en fluit, hetzij van de violen, terwijl dan de andere instrumenten zoemen en gon zen of er allerlei rhythmische figuren tegen plaatsen. Wie heel erg modern is aangelegd, zal dit niet voldoende kunnen waardeeren. Het zal hem al les te gemakkelijk lijken. Maar in wezen zit er toch een enorme techni sche vakkennis achter, zoo mooi, zoo wei-luidend te kunnen schrijven. Het Largo zet in als met eenige sta tige orgeltonen en dan stemmen de violen con sordine het prachtig een voudige en gedragen lied-thema aan,, dat heel dit gedeelte beheerscht. En onwillekeurig herinnert men zich, dat Dworsjak ook de componist is van die heerlijke „Biblische Lieder". Ook uit dit Largo spreekt de diep religieu ze ziel. Hoe mooi is ook dat gedeelte, waar hobo en fluit de melodische phase vertolken boven de pizzicati der contrabassen. De klankschoonheid van het U.S.O. was wel buitengewoon verzorgd in d© teer© verdroomdheid waarmee -;ze prachtige satz werd uitgevoerd. Het Scherzo wordt ook al weer ge dragen door zoo'n mooie melodie, welke voortdurend om de dominant moduleert. Daardoor heeft ook deze melodie sterk het element van ver langen, van heimwee in zich. Maar het bruisen der rhythmen heft de weemoed in d© sfeer van den humor. Telkens weer siddert het blijde licht, soms heel plotseling in even een fan fare. Ik weet wel, het is alles geen muziek di© diepte bezit, die proble men stelt. Wie met een vermoeid hoofd gaat zitten luisteren wordt er door opgewekt en verfrischt. Maar is dat per slot van rekening geen groote vc-rdienste? De Finale, het Allegro, is over 't ge heel wat_ pompeus en soms erg hol. Het motief doet denken aan een ouden kerktoonaard, maar verliest op den duur zijn beteekenis door d© ge durig© herhaling. Niettemin werd het met glans uitgevoerd. 6 7 1 7 7~6 6 6 5 4~5 6 Toen kwam na de pauz© d© Vde Symphonie in Bes van Franz Schu bert. Deze symphonie mocht in de muziekgeschiedenis hekend zijn. het materiaal was langen tijd in d© mu- ziek-bibliotheken verborgen. Schu berts eeuwfeest heeft dit kleinood weer te voorschijn gebracht. En daar mogen w© heel dankbaar voor zijn, een dank die zich onmiddellijk uit strekt tot Evert Cornelis, die er met klein orkest een zeer verzorgde en nobele uitvoering van gaf. Van het begin tot het einde waar deert men in deze symphonie d© „me- lodiënfreudigkeit". Overal herkent men den Koning van het lied, wiens ziel onuitputtelijk was aan melodische vondsten. Het vloeit en zingt maar door en alles gaat met een natuurlijke vanzelfsprekendheid, di© zeldzaam breit. Als Schubert zijn satz eindigt, weet men dat hij er nog geruimen tijd cp voort had kunnen fantaseeren. Hij zelf noemde deze Symphonie „de Tragische" en mag ze reeds daarom Tragisch genoemd worden, dat ze g^en gemeengoed der muzikale we reld geworden is, er ligt zeker een tragische geduchte aan ten grondslag. D© eerste satz, het Adagio molto, ingeleid door een kort unisono laat ons weldra 't weemoedig motief hooren boven de kort gestooten figuren der violen. Telkens weer hoort men Van de houtblazers die septime-roep. Er is een voortdurende strijd, om den wee moed te overwinnen en telkens is het alsof er ander licht geworpen wordt op de hoofdgedachte ten einde deze tot verzoening te stemmen. Die verzoening komt in 't prachtige Andante. Maar niet duurzaam. De weemoedkomt weer boven, tot een lichter nevenmotief weer rust brengt. Het menuet is een en al zon en Schubert zou Schubert niet zijn als hij er niet een echte „handier" tus schen wierp op een vroolijk en onge dwongen liedthema.. Maar in de Finale komt het tragisch element weer boven, 't Is of Schubert heeft willen zeggen er bestond voor den 19-jarige die deze sympho nie schreef een speciale reden voor in den grond blijft het menschenhart onbevredigd. De uitvoering van het fijne, nobele werk was zeer mooi en d© volle zaal toonde dit door warme bijvalsbetui gingen. Het eerste concert voor dit seizoen van de Kunstkring is een mooi succes geweest. CHR. KWEEKSCHOOL. Woensdagavond hield de Kweek- schoolvereeniging haar Alg. vergade ring, onder voorzitterschap van ds. Rutgers van Katwijk aan Zee. Uit de jaarverslagen van secretaris, penning meester en directeur bleek de bloeien de toestand der kweekschool. Hulde werd gebracht aan de nagedachtenis van het overleden bestuurslid, den heer A. Mulder en van het eveneens overleden hoofd der leerschool, den heer S. Gaasterland. De periodiek aftredende bestuurs leden de heeren ds. Rutgers van Kat wijk en J. P. Mulder van Leiden wer den herkozen. In de vacature-A. Mul der werd gekozen de heer G. Mulder, te Leiden. De cursus 1927-'28 begon met 84 en eindigde met 79 leerlingen. Het diplo ma Bijb. Gesch. werd verkregen door 20 leerlingen, de acte als onderwij zeres) door 24 leerlingen (2 afgew.), de bevoegdheid voor nutt. handwer ken door 10 leerlingen (afgewezen geen). Van afdeeling B. deden 9 cur sisten examen voor de hoofdacte, waarvan 7 slaagden. De nieuwe cursus is 1 September opnieuw begonnen met 84 leerlingen, r. 1. 22 in de le, 22 in de 2e, 16 in do 3e en 24 in de 4de klasse. Afd. B. be gon met 37 cursisten. WETENSCHAPPELIJKE VOORDRACHTEN OVER HET KATHOLICISME. Prof. J. P. Verhaar (Warmond) houdt dit jaar wederom een reeks wetenschappelijke voordrachten over het Katholicisme, in het klein-audi- torium der Universiteit alhier. Gisteravond werd de eerst© voor dracht gehouden over het Paradijs- verhaal. Na een korte inleiding, waarin een synthetisch overzicht der verschil lende onderwerpen werd gegeven, gaf spr. in het eerste deel een refe raat van den inhoud van het para- dijsverhaal volgens Genesis. In het tweed© deel gaf spr. een we tenschappelijk exposé van de histo rische waarde van den Pentateuch in het algemeen en van het paradijsver- haal in het hijzonder. Het derde deel bevatte een uiteen zetting van de algemeene beginselen (inspiratie en kerkelijk leergezag) en methode, welke de katholieke bijbel- geleerde toepast bij de interpretatie van de H. Schrift. In het vierde deel liet spr. zien, in hoeverre het Leergezag der Kerk zich definitief en directief heeft uitge sproken over verschillende onderdee- len van het paradijsverhaal, en hoe de katholieke exegeten in 't licht van de ze uitspraken deze Bijbel-pericope in terpreteeren. Uitvoerig stond spr. stil bij dat gedeelte van het paradijsver haal, hetwelk handelt over de verlei ding van den mensch door de slang. Duidelijk kwam in dit deel naar vo ren de groote vrijheid, die den katho lieken exegeet is toegestaan bij zijn verklaring der H. Schrift. De volgende voordracht, welke han dt It over „Der Menschheid zondeval", zal gehouden worden op Donderdag 1 Nov., des avonds om 8 uur. HET VUIL-VRAAGSTUK. Op uitnoodiging van de directie der Mij. voor Ontginning van Woeste Gronden door toepassing van stedelij ke afvalstoffen (Mijvo) te Amsterdam hebben gistermiddag een aantal gem.- raadsleden van hier een bezoek ge bracht aan Leimuiden, waar op het oogenblik het stadsvuil van Haarlem voor landontginning verwerkt wordt. Van de gemeenteraadsleden waren tegenwoordig de heeren Wilbrink, De Reede, Spendel, Schuller, Huurman, Manders en Sijtsma. Van d© Mijvo waren tegenwoordig de directeur de heer G. J. Bof en de heer De Ren, terwijl te Leimuiden zich bij het gezelschap, dat per auto daarheen was gegaan, aansloten de heer J. A. Bakliyyzen, burgemeester van Leimuiden, en de heer A. Colijn, burgemeester van Nieuwer Amstel, president-commissaris van de Mijvo. Op het terrein, dat thans in cultuur gebracht wordt, zijn de werkzaamhe den eerst in Mei jongsleden aange vangen, doch thans groeit daarop reeds boerenkool. Het stedelijk vuil van Haarlem wordt met een stoomkraan gelost en op den grond uitgespreid. De groote onverteerbare voorworpen worden er uitgezocht en vewijderd. Het vuil wordt ter hoogte van 1.25 M. opgesta peld, waarna er een laag van 25 c.M. teelaard© overheen gaat. Het ligt in d© bedoeling in de toekomst op dez© gronden ter plaatse bloembollencul tuur te beginnen gelijk te Aalsmeer het geval is. De hoeveelheid stadsvuil uit Haar lem bedraagt ongeveer 70.000 M3. per jaar. De Mijvo bezit thans voor ontgin ning te Harderwijk 120 H.A. en in Noord-Brabant 100 H.A., terwijl nog 600 H.A. zijn toegezegd en in Noord- Holland zijn toegezegd 1100 H.A. Nadat het bedrijf van de Mijvo te leimuiden bezichtigd was, vereenigde zich het gezelschap in Den Turk al hier, waar een gemeenschappelijke tafel gehouden zou worden. Hierbij heeft de president-commissaris, de heer Colijn, onder meer een overzicht gegeven van de werkzaamheden der Mijvo. Hij sprak zijn vertrouwen uit, dat ook Leiden er toe zal besluiten het desbetreffende voorstel der Mij. om het stadsvuil aan de Mijvo af te staan zal aannemen en wel in de eerste plaats in het welbegrepen eigen be lang van de gemeente zelve. Verschillende aanwezigen voerden het woord, waarbij werd toegezegd, hij het te behandelen voorstel de kwestie in studie te nemen. Het ligt in do bedoeling voor de raadsleden di© gisteren verhinderd waren, gelegenheid te geven een vol gende maal mede naar Leimuiden te DE JAARWEDDE EN PENSIONNEERING VAN WETHOUDERS. Het rapport van de commissie. In de vergadering van den gemeen teraad van 9 December j.l. is tijdens de behandeling van d© begrooting vcor het jaar 1928 besloten tot instel ling van een commissie ad hoe, be staande uit vijf leden, teneinde den raad van voorlichting te dienen om- bent salarieering van de wethouders. Bij raadsbesluit vau 23 Jan. d.a.v. ii voorts een missive van de centrale commissie voor bezuiniging uit de Ne- ..i landsche Maatschappij voor Nij verheid en Handel inzake de wijze van pensionneering van de wethou ders op voorstel van d£n heer Van Fck (S.D.) in handen van de commis sie gesteld. Ingevolge de gegeven machtiging noodigde de burgemeester de heeren Huurman (A.-R.), Van Eek (S.D.), Wilmer (R.-K.), en Bosman (Lib.) uit, in de commissie zitting te nemen, on der aanwijzng van den heer Huur man als voorzitter. De commissie be noemde den heer Wilmer tot liaar ver slaggever. Op verzoek van de com missie verklaarde de gemeente-secre taris ,mr. C. E. van Strijen. zich bereid haar als secretaris ter zijde te staan. De jaarwedde van de wethouders. Omtrent de vraag, of herziening van de jaarwedde van de wethouders al dan niet wenschelijk is, bestaat in de commissie geen eenstemmigheid. De beantwoording van de gestelde vraag hangt in hooge mate af van het standpunt, hetwelk men met betrek king tot de salarieering van d© wet houders inneemt, of men namelijk meer den nadruk legt op het gepres teerde werk dan wel op de genegen heid om in het belang van de gemeen te werkzaam t© zijn. De kleinst mogelijk© meerderheid vindt de tegenwoordig© belooning van f 2500 wel wat aan den lagen kant en oordeelt onder de gegeven omstan digheden eenige verhooging van wedde met ingang van 1 Januari 1929 gewenscht. Reeds in 1919, toen de wedde van f 1500 werd verhoogd tot f 2500 gingen er verschillende stem men op om de wedde op f 3000 te brengen. De meerderheid der commissie stelt thans voor, tot Gedep. Staten het ver zoek te richten, de wedde op f 3000 's jaars te bepalen. De grootst mogelijke minderheid kan de urgentie van weddeverhooging niet inzien. Uit niets is gebleken, dat tengevolge van de geldende salaris regeling geschikte personen zich niet voor hht wethouderschap beschikbaar hebben gesteld. Bovendien, nu het te genwoordige college ternauwernood één jaar zitting heeft en de wethou ders hun ambt con amore hebben aanvaard, is er geen enkele aanlei ding om tot verhooging over te gaan. Zondeï eenig bezwaar kan de beant woording van de gestelde vraag tot aan de behandeling van de begrooting voor 1931 in welk jaar de zittings duur van de tegenwoordige wethou ders een einde neemt worden uit gesteld. De minderheid geeft tenslotte in overweging, voorloopig niet tot verhooging van wedde over te gaan. De meerderheid acht dit standpunt niet juist; het vraagstuk wordt thans onder oogen gezien en indien men derhalve verhooging gewenscht vindt, dient men ook thans daartoe te advi- seeren. Pensionneering van de wethouders. Thans wordt een wethouder op zijn aanvrage pensioen verleend, indien hij ten minste drie jaar en elf maan den als zoodanig heeft gefungeerd. Het pensioen bedraagt voor elke maand of gedeelte daarvan 1/120 van het vaste inkomen, hetwelk overeen komstig art. 94 der gemeentewet wordt genoten, d.w.z. 1/120 van f 1250, doch mag het bedrag van dat vaste inkomen (thans f 1250) niet overschrij den Het volle pensioen wordt dus be reikt na 10 dienstjaren. Zoolang een gewezen wethouder een betrekking ten laste van de gemeente bekleedt Binnenland. Het wetsontwerp tot wijziging van de Indische Staatsregeling is door de Tweede Kamer aangenomen. Nederlandsch vliegtuig bij Hamburg beschadigd. Het rapport inzake de wethonderssala- rissen en -pensioenen te Leiden. Buitenland. Stagnatie in de Dnitsch-Poolsche eco nomische onderhandelingen. Nieuwe verontwaardiging onder de Jo den te Jeruzalem. Te Vincennes is een in aanbonw zijnd huis ingestort. Ernstige ongerustheid over den Oceaan" vlieger MacDonald. mwiflirriiiffriihT v Ai i ÉJWffjÏÏïïTMnraWiTBffMMBB met een aanvangswedde van f 2000 of hooger, wordt de uitkeering van het pensioen tijdelijk opgeschort. In overeenstemming met de mis sive der Centrale Commissie voor be zuiniging komt het ook aan d© com- misie voor, dat er alle aanleiding be staat om het in 1919 aanvaarde stel sel van dadelijk ingaand© levenslang© pensioenen te verlaten. Niet t© ont kennen valt toch, aldus d© commissie, dat het weinig rationeel is, aan een wethouder, die op betrekkelijk jeug digen leeftijd en na korten diensttijd aftreedt, levenslang een pensioen toe t6 kennen, terwijl menv moet aanne men, dat de betrokken© zich door gaans uit anderen hóófde voldoende inkomsten zal weten te verzekeren. De commissi© acht d© regeling, hoofdzakelijk in den geest van d© ver leden jaar in de gemeente Dordrecht vastgestelde, het meest aanbevelens waard, n.l. dat, behalve hij invalidi teit, geen direct ingaand pensioen in uitzicht wordt gesteld, doch een af loopend wachtgeld gedurende drie jaar, terwijl bij het bereiken van den 60 jarigen leeftijd op aanvrage een z.g. uitgesteld pensioen wordt ver leend. Dit stelsel zou de commissie ook voor Leiden gevolgd willen zien, evenwel met dien verstande, dat reeds bij een diensttijd van twee jaar of langer op aanvrage een wachtgeld wordt uitgekeerd en wel gedurende één jaar ten bedrage van 60 ten hon derd van d© laatst genoten volle wed de. Aan een wethbuder, di© ten minste drie jaar en ©lf maanden alk zoodanig heeft gefungeerd en den leeftijd van GO jaar bereikt of bereikt heeft, zou üan op aanvrage bovendien een pen sioen kunnen worden verleend ten be drag© van 1/120 van het vast© inko men per maand, een en ander op den voet van d© bestaande regeling ten opzicht© van het direct ingaand pen sioen. Bij aftreding wegens invalidi teit zou dit pensioen direct (en niet eerst bij het hereiken van den 60-jari- gen leeftijd) dienen in t© gaan. Het komt der commissie unaniem voor, dat bij het vaststellen van een dergelijke regeling (slechts zou één lid aan een wachtgeld van 70 ten hon derd inplaats van zestig ten honderd van de volle wedde gedurende één jaar d© voorkeur geven) een voor d© betrokkenen alleszins billijke en-voor de gemeentekas niet t© bezwarend© regeling zal worden getroffen. Ten slotte geeft de commissie, in overweging in verband met het bo venstaande de noodige beslissingen te nemen. De Commissi© zegt nog dat zij zich niet heeft ingelaten met d© praelabe- le vraag of een dergelijk© regeling noodig is, omdat zij meent dat zulks niet tot haar bevoegdheid behoorde. JUBILEUM. Vandaag herdenkt de heer A. Kaa- paan, controleur hij d© openbare ver lichting, zijn 25-jarig dienstverband hij d© Stedelijk© Lichtfabrieken. Hedenmorgen werden de jubilaris en zijn vrou .v ontvangen door den ad junct-directeur der Lichtfabrieken, ir. Vehmers, die hem gelukwenschte en dankte voor d© wijze waarop hij steeds zijn dienst had verricht. Spr. uitte den wensch, dat d© jubilaris dit nog tal van jaren, ook tpt eigen vol doening, zou mogen blijven doen, en bood hem daarna onder couvert d© gebruikelijke gratificatie aan. Vervolgens werd de jubilaris, di© den wensch te kennen had gegeven, dat dit jubileum in intiemen kring zou herdacht worden, mede nameüs het personeel van den straatdienst en den telefoon- en portiersdienst, bij welken laatsten dienst de jubilaris vroeger dikwijls assisteerde, gelukge- wenscht door den inspecteur der ver lichting, die de hoop uitsprak, dat d© jubilaris nog Vel© jaren met opge wektheid zijn arbeid zou mogen ver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1