CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat nit IWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
©O» JAARGANG
DONDERDAG 11 OCTOBER 1928
NUMMER 2562
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en bniten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. f 230
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 227i cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
V De socialistische dictatuur.
Dat de Stenhuis-groep met de uit
gifte van „De Vlam" een geheel nieu
we richting in de S. D. A. P. gaat, bleek
duidelijk uit de uitlating over de dic
tatuur, die wij in het eerste nummer
aantreffen.
Stenhuis introduceert het nieuwe
blad met de mededeeling, dat hij wat
bijzonders te zeggen heeft.
„Het blad is gekomen, omdat wij
wat te zeggen hebben tot dat deel der
Nederlandsche arbeiders, dat het so
cialisme een begeerlijk goed vindt en
den strijd voor zijne verwezenlijking
noodzakelijk acht.
Wij hebben in onze rede, gehouden
op het congres der S. D. A. P. van 1926
de politiek van de socialistische inter
nationale gekarakteriseerd als illusio
nistisch.
Sindsdien is dat niet verbeterd".
Aan de hand van gebeurtenissen in
België en Duitschland en in ons land
wordt dat toegelicht. O.a. aldus.
„Er wordt voortgegaan te doen alsof
een burgerlijk-democratisch-socialis-
tisch bewind mogelijk is, ofschoon ner
gens burgerlijke democraten aanwezig
zijn, die waard zijn, ze met een socia
listisch gezelschap te vereeren en met
name de katholieke democraten zich
meer dan eens bereid verklaarden,
hun oude lakeienrol in de coalitie weer
op zich te nemen
Stenhuis predikt het isolement, om
dat hij alleen in dien weg heil ziet
voor het socialisme van de daad.
Hij wil daartoe zijn, hoewel tegen de
tactiek van het Communisme, de be
langstellende en belanghebbende toe
schouwer.
„Wij beschouwen zoo zegt hij
de Russische revolutie als het groot
ste revolutionaire resultaat van den
oorlog. Er is in Rusland wel eens mis-
gegrepen; zulks pleegt ieder te over
komen, die grijpt; alleen wie niet
grijpt kunnen geen misgrepen over
komen.
Ons is de doener die 't wel eens mis
heeft liever, als degeen, die uit angst
om mis te grijpen, het grijpen zelf
maar liever laat".
En verder:
„Ons blad zal een tribune zijn voor
hen, die opbouwende critiek, op wat in
Rusland geschiedt, zullen hebben.
Maar wie betoogen wil, dat de dic
tatuur, omdat zij dictatuur is, moet
worden bestreden, wiens critiek dus
berust op de, op zichzelf eerbiedwaar
dige maar volstrekt niet socialistische
democratische ideologie, zal een ande
re plaats moeten zoeken".
Wij hebben dus hier zoo ongeveer
de^ taal, die ook in Communistischen
kring meermalen gehoord werd.
De dictatuur, het wat doen, van het
proletariaat. De misrekening van
Troelstra in 1903 en de groote vergis
sing van den socialistischen leider in
1918 heeft toch deze groep geïnspireerd
Een dergelijk grijpen naar de macht
kunnen wij ook in de toekomst ver
wachten.
Daarbij twijfelen wij niet, of Albar-
da en heel de S. D. A. P. zal dan dank
baar volgen, dat is de groote les, die
Stenhuis ons geeft.
STADSNIEUWS.
COLLECTE ROODE KRUIS.
De schaalcollecte voor het Ned. Roo-
de Kruis heeft gisteren hier ter stede
opgebracht 607,26^, de vlaggetjes-
verkoop 196,93^, totaal 804,20.
Als een bijzonderheid kan medege
deeld worden, dat. toen Prinses Juli
ana het huis van Prof. Snouck Hur-
gronje op het Rapenburg verliet, zij
daar toevallig een zoontje van den pe
del W. Verra zag, die daar met vlag
getjes stond.
De Prinses ging regel/echt op het
jongetje af, maakte een praatje met
hem en kocht eveneens een vlaggetje.
Met dit vlaggetje getooid ging zij
vervolgens het clubgebouw van de
vrouwelijke studenten binnen.
RAAD VAN ARBEID.
De eerste vergadering van den nieuw
benoemden Raad werd gisteravond
gehouden.
Na voorlezing van de beschikking
van den Minister, waarbij de leden en
plaatsvervangende leden van dezen
raad zijn aangewezen, werd door de
nieuw benoemden, ingevolge artikel
82 nor Radenwet de be'.ofte afgelegd,
dat zij hun functie naar behooren en
geir.iuw zullen vervullen.
Do voorzitter gaf daarna een uiteen
zetting van de verrichte werkzaam
heden gedurende de afgeloopen negen
jaren, daarbij wijzende op de vele be
reikte resultaten.
De stand der sociale verzekerings
wetgeving werd uiteengezet en aange
geven, welke ingrijpende wijzigingen
in uitzicht zijn gesteld.
Met den wensch, dat de nieuwe
Raad met ijver en nauwgezetheid mo
ge blijven voortwerken aan het werk,
dat voor velen reeds tot zegen is ge
weest, eindigde de voorzitter zijn rede
en werd tot verkiezing van het bestuur
overgegaan.
Gekozen werd als werkgevers-be
stuurslid de heer P. Boot Sr. en als zijn
plaatsvervanger de heer Ir. F. H. E.
Guljé alhier.
Als arbeiders-bestuurslid werd ge
kozen de heer J. Alt en als zijn plaats
vervanger de heer F. Eikerbout.
De gekozenen namen allen hun be
noeming aan.
Daarna had nog een bespreking
plaats over de mechanisatie (invoering
van kantoormachines).
PROF. DR. P. J. BLOK.
Naar wij vernemen, is Prof. P. J.
Blok, oud-hoogleeraar in de vader-
landsche geschiedenis, die eenige we
ken verblijf heeft gehouden te Wiesba
den, na zijn terugkomst hier ter stede
ongesteld geworden en moet hij nog
steeds het bed houden.
GOUDEN JUBILEUM DFR C. J. V.
„DIENT DEN HEER".
Op den derden October j.l. was het
50 jaar geleden, dat bovengenoemde
vereeniging door wijlen Ds. De Wolf
werd opgericht.
In het begin van dit jaar hadden we
reeds gelegenheid op dit jubileum te
wijzen, naar aanleiding van de Huis-
vlijttentoonstelling, welke toen, met
het oog op de financieele voorberei
ding der herdenking, in het wijkge-
bouw „Levendaal" gehouden is.
Thans, staande aan den vooravond
van de voor de vereeniging zoo belang
rijke gebeurtenis, komen we hierop
nogmaals terug, in verband met den
wijdingsdienst, die op Vrijdag 12 Oct.
a.s., des avonds om acht uur, door de
vereeniging in de Oosterkerk gehou
den wordt.
Naar we vernemen, zullen daarin
als sprekers optreden: Ds. M. J. Pun-
selie, eere-voorzitter der vereeniging
en Ds. P. Veen van Utrecht, voorzitter
van het Nederlandsch Jongelingsver
bond, waarvan de C. J. V. „Dient den
Heer" een afdeeling is.
De dienst zal afgewisseld worden
door een orgelsolo van den heer H. J.
van Leeuwen, organist der Oosterkerk
en oud-lid van „Dient den Heer", en
floor solozang van Mei. Truus Zaal
berg, Leiderdorp (Sopraan).
De vereenieing verwacht op dezen
herdenkingsdienst natuurlijk aller
eerst al haar leden, de oud-leden en
de ouders der leden, maar noodigt te
vens al diegenen uit, die belangstellen
in dit deel van het Leidsrhe Christe
lijke jeugdwerk. Zij denkt daarbij o.a.
aan de vele jeugddienstbezoekers en
-bezoeksters.
Laten velen a.s. Vrijdagavond op
gaan naar de Oosterkerk om met de
jubileerende vereeniging te danken
voor Jhetgeen bereikt is en zich te be
zinnen op het vele, dat in het opzicht
van Christelijk jeugdwerk in Leiden
nog gedaan moet worden.
GEREF. JEUGDRAAD.
Gisteravond werd in het catechisa
tielokaal van Ds. Bouwman aan de
Hooigracht weer een vergadering ge
houden van den Geref. Jeugdraad,
welke vergadering flink was bezocht,
hoewel het bezoek nog heel wat groo-
ter had kunnen zijn.
Na de opening op de gebruikelijke
wijze door den voorzitter, den heer
Abr. van Weeren, en de lezing der no
tulen, die onveranderd \yerden gear
resteerd, kwamen in bespreking ver
schillende belangrijke wijzigingen van
de Statuten en het Huishoudelijk Re
glement.
Hierover werd nog al eenige bespre
king gevoerd, met als gevolg, dat in
het bestuursvoorstel nog enkele kleine
wijzigingen werden aangebracht.
De behandeling van het Huish. re
glement werd uitgesteld tot een vol
gende vergadering, omdat ook nog op
de agenda stond een causerie door den
heer Han Boter over „De radio en het
huisgezin". Op onderhoudende en dik
wijls geestige wijze vertelde spr. van
de voordeelen en bezwaren, die de ra
dio medebrengt, terwijl hij er vooral
op aandrong, om de Christelijke be
weging op dit gebied te steunen. Het is
de plicht van ons Christenvolk om er
voor te zorgen, dat de stem van Chris
tus niet uit den aether wordt geweerd.
Daarom hebben wij financieel en mo
reel onzen steun te geven aan den
zender van Huizen en aan de N.f.Iï.v
Na deze causerie werd nog een ge
zellige bespreking gehouden, waar
aan door verschillende der aanwezi
gen werd deelgenomen.
De heer Vallentgoed sloot de bijeen
komst met dankgebed.
AANSPRAKELIJKHEID VAN DE
GEMEENTE.
Door den auto van den gemeentelij
ken geneeskundigen dienst alhier
werd iemand aangereden, die tenge
volge van de bekomen verwondingen
overleed.
Zijn weduwe sprak de gemeente
voor schadevergoeding aan, en toen
deze weigerde het gevraagde bedrag in
der minne te voldoen, werd zij voor
de rechtbank te 's Gravenhage daartoe
gedagvaard.
De rechtbank verwierp het verweer
der gedaagde gemeente, dat de vorde
ring niet-ontvankelijk zou zijn; de
eischeres behoefde niet te stellen, of
te bewijzen, dat de gemeente Leiden
den auto deed of liet rijden.
Immers de bepaling van art. 25, lid
2 der Motor- en Rijwielwet, die voor-
senrijft, dat de eigenaar of houder van
een auto aansprakelijk is voor gedra
gingen van dengene door wien hij het
rijtuig doet of laat rijden, bedoelt
daarmede niet de aansprakelijkheid
van den niet-zelf-rijdenden eigenaar of
houder te beperken, doch wil slechts
uitdrukken, dat hij aansprakelijk blijft
als hij door een ander doet of laat rij
den, ook al zou dat volgens het ge-
meene recht niet het geval zijn.
De gemeente werd derhalve in be
ginsel aansprakelijk geacht, doch is' in
de gelegenheid gesteld door getuigen
te bewijzen, dat de aanrijding een ge
volg was van overmacht.
WERKLOOSHEID.
Bij de Arbeidsbeurs stonden op 10
October 1928 ingeschreven 535 werk
zoekenden.
Op denzelfden datum van het jaar
1927 bedroeg het aantal ingeschreve
nen 649.
GROOTE ALG. DAM WED STRIJD.
Dinsdag «j.l. is een begin gemaakt
met de aangekondigde damwedstrij-
den, uitgeschreven door de Chr.Leid-
sche Damvereëniging.
Het trof niet gelukkig, dat reeds in
de eerste ronde, vooral in de A-klasse
personen tegenover elkaar kwamen,
welke partijen men liever in een latere
ronde had zien gespeeld; door deze be
slissing zal men thans een ware wed
loop krijgen naar de eerste plaats, ter
wijl in het andere geval meer span
ning ware gebleven.
De thans gespeelde partijen hadden
tot uitslag:
In de A-klasse:
Kleer wint van Sweris; Van Zwieten
remise met Berg; v. d. BoschOpten-
drees afgebroken; ReekKlinkenberg
afgebroken.
In de B-klasse:
Molenaar wint van Kwaadgras; v. d.
Wijngaard wint van v. Zwieten Jr.;
v. Oeveren wint van Klinkenberg; en
Klein wint van Meinema.
Zooals men uit het A-overzicht ziet,
durven de partijen elkaar nog niet
goed aan en bleef het meer tot oriën
teering naar elkanders sterkte.
Vermelding verdient echter de partij
Kleer-Sweris.
Nadat men bij den aanvang de ge
wone opening had gespeeld, ontwik
kelde gaandeweg de partij, die in ver
band met de spelkennis van beide par
tijen verwikkelingen niet konden uit
blijven.
En bij de 28ste zet bleek Kleer hier
in dan ook superieur en is de vernuf
tige damzet zeker het vermelden wef
waard.
Stand na de 27ste zet.
Zwart.
Wit.
De aanval ontwikkelde zich als
volgt:
Wit: 35—30, 27-22, 28-22, 37—31,
33X4.
Zwart: 24X35, 18X27, 27X18, 26X28.
Hoewel in 't aantal stukken gelijk,
kwam Sweris door damoverwicht van
Kleer nicer en meer in gedrang. Even
dacht men nog, dat Sweris remise zou
forceeren door een vernuftige aanval
waardoor hij in 't bezit van een dam
werd gesteld, maar nadat genoemde 'n
aanval van wit verkeerd doorzag, viel
spoedig de beslissing en won Kleer
verdiend.
Ook in de B^klasse heeft men zich
duchtig geweerd, doch hebben hier ve
len de overmacht der tegenpartij moe
ten erkennen.
LOCAAL RIJKSTELEFOONNET
Opgaaf nieuwe abonné's Rijkstele-
foon Leiden.
2680 W. H. Bierman, Beestenmarkt 48.
2681 Geref. U. L. O.-school, Hoofd W.
Aldershoff, Hoogl. Kerkgr. 20a.
2689 Fa. v. d. Heden en Spoor, Turf
markt 5.
1840 G. A. de Jager, H. Rijndijk 2B.
2685 Dr. C. de Jong, Schelpenkade 40.
2695 W. C. v. Resteren, Wasstraat 54.
2686 A. Korenhof f, Turfmarkt 5a.
2687 N. V. Bonda's Veevoederhandel,
Oude Vest 171.
2682 J. H. Nijhuis, L. Mare 18.
2683 A. M. Stipriaan Luiscius, Merel
straat 31
2658 Dr. N. Tendeloo, Wilhelminapark
No. 8.
2679 P. J. J. van Weerlee, Rijn- en
Schiekade 128.
2688 G. Werkhoven, Pelikaanstr.13-15.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren:
Adriana Johanna, dv. W. Verboom
en J. van Herk. Frederik Johannes,
zv. J. J. Oudenbroek en F. R. R. Pol
ster. Arie Cornelis, zv. P. Faas en A.
W. Hellendoorn. Cornelis Theo, zv. L.
Langeveld en T. Lexis. Aaltien, dv. G.
Kop en G. Rotmensen. Julius Karei
Eduard, zv. E. J. Mohr en C. C. Bever
sluis. Pieter, zv. A. Zaalberg en A.
Biesbroek. Maria, dv. M. G. van Pola-
nen en M. C. Holverda. Lucas, zv. L.
Mieremet en C. van der Linden. Elisa
beth Johanna, dv. C. van der Blom en
J. Bon.#Cornelia, dv. A. van der Heij
den en M. Onvlee. Jan, zv. A. de Rui
ter en M. Schoenmaker. Christianus
Theodorus, zv. C. T. Hoppenbrouwer
en S. Voorzaat. Han, zv. J. de Wolf en
E. Onderwater. Laurents. Anths. Ma
ria, dv. L. van Zijp en P. Colpa. Pie-
ternella Wilha., dv. M. Bierhuis en M.
J. v. d. Horst. Johannes, zv. W. Kuijer
en E. M. Kriek. Cornelis, zv. W. van
Dam en F. W. Buurman. Wilhelmina
Catha., dv. N. Guldemond en W. J.
Beurse.
Gehuwd:
C. F. Cornelisse, jm. en T. J. C. Klein-
hans, jd. A. Siere, jm. en E. Kramp,
wed. J. J. van Oosten, jm. en M..H.
Keldermans, wed. J. J. M. A. Snyers,
jm. en M. C. Colla, jd. D. J. N. Ver
boog, gesch. en J. Teske, gesch. J. Ver-
lind, jm. en J. A. T. A. Kastermans, jd.
J. M. v. d. Heiden, jm. en E. Rijnsbur
ger, jd. E. Middelham, jm. en T. Beu-
mee, jd. H. C. Blansjaar, jm. en N. de
Graaf, jd. I. Boom, wedn. en J. P. v. d.
Nat, jd. J. v. d. Reijden, jm. en W. Bey,
jd. J. C. E. Metselaar, wedr. en C. v.
Mastrigt, jd. C. de Korte, jm. en M. C.
v. Zeist, wed. M. Reveling, jm. en M.
Schimmel, jd.
Overleden:
J. Sollie-Kriek, wed. 76 jaar. A. M.
H. Gijbels-Smeets, vr. 74 jaar. A. IJs>-
pelder-Pronk, vr. 68 jaar. L. Ruiten
beek-de Haas, vr. 82 jaar. J. Diemei-
Spaan, wedr. 82 jaar. C. M. Meijers-
Teljeur, vr. 69 jaar. J. Simons, man
64 jaar. C. E. Gordijn-Kaak, vr. 29 jaar.
S. Langeveld, zn. 4 mnd. J. Raar-van
Biemen, vr. 72 jaar. J. v. Strien-Tiele-
mon, wed. 76 jaar.
Door de politie is aangehouden
W. J. v. L. alhier, die nog 2 maal 5 da
gen hechtenis te goed had.
Met het oog op de nu en dan door
curatoren vernomen klachten over de
slechte verzorging van de academie
gebouwen, hebben ze aan aan den heer
E. Th. Witte verzocht, hier toezicht op
te houden, waartoe deze zich heeft be
reid verklaard.
BINNENLAND.
DE DEPUT ATEN VERGADERING IN
UTRECHT.
Naar de „Stand." verneemt, is be
slist, dat de Deputatenvergadering
volgend jaar in Tivoli te Utrecht go-
houden zal worden. Het plan is 3
April te bestemmen als herdenkings
dag, en de zaken die op de eigenlijke
Deputatenvergadering aan de orde
zulen komen, te behandelen den dag
daarvoor of daarna.
Aan de Centrale Kiesvereen. „Ne
derland en Oranje" te Utrecht is ver
zocht als ontvangende vereeniging op
te treden.
Mr. P. J. REIJMER.
De toestand van het Eerste Kamer
lid mr. P. J. Reymer, burgemeester
van Hilversum, is niet vooruitgaande
en geeft weer jernstige reden tot zorg.
Binnenland.
Dr. Tjipto mag de Volksraadverga
deringen niet bijwonen.
Een expeditie naar Oost-Celebes.
Een mast van den Indischen zender
te Hnlzen ingestort.
Buitenland.
Officieele publicatie der vlootover-
eenkomst in uitzicht gesteld.
Communistische relletjes in ver-
band met de ramp te Praag.
In Kansoe zonden 200.000 Chineezen
vermoord zijn.
Heden komt het congres der libera
le partij in Engeland uiteen.
Stormweer in Italië.
Rede van den Engelschen koning
over de malaise in de industrie.
NIET TERUGKEERENDE
KAMERLEDEN.
Naar de Res.b. verneemt, heeft het
R.-K. Kamerlid J. B. van Dijk kennis
gegeven, dat hij zijn candidatuur niet
hernieuwd wenscht te zien.
Ck>k de katholieke Kamerleden J.
van Rijzewijk en P. J. Rutten wen-
schen hun mandaat niet te zien her
nieuwd.
NEDERLANDSCHE VOLKSPARTIJ
HOOFD- EN HANDARBEIDERS. j
De Nederlandsche Volkspartij van
hoofd- en handarbeiders(sters) heeft,
zoo meldt men, een partijvergadering
gehouden, waarin besloten is tot uit- 1
gave van een maandblad, waarvan de
titel zal zijn De Volkswil.
Als verantwoordelijk redacteur
werd benoemd de heer G. B. van der j
Werf.
Het eerste nummer zal o.a. nadere
(toelichtingen betreffende de twaalf
artikelen van het a.s. verkiezingspro
gram bevatten. Voorts de statuten en
het huishoudelijk reglement der par-
tij.
Van de partij, die naar men mede
deelt reeds 32.000 leden- zou tellen,
wordt vermeld, dat alle Nederland
sche staatsburgers en burgeressen on
geacht van welke beginselen of poli
tieke kleur, er lid van kunnen worden.
De leden bepalen door stemming, wie
naar volgorde op de candidatenlijsten
der partij geplaatst worden. Het is
haar opvatting dat Kamerleden niet
meer dan f 3000 salaris mogen accep-
teeren; de overige f 2000 worden in
de partijkas gestort ten behoeve van
arme leden.
In vier wijken van Amsterdam zul-
nachtverblijven en keukens worden
ingericht voor een warm middag
maal 10 cent per persoon. Voorts in
alle parken van de groote steden ge
zellige verblijfplaatsen, overdekt,
voorzien van kachels en lectuur en
waar gratis een kop koffie en thee
verstrekt wordt ten behoeve van
ouden van dagen.
De Kamerleden der Volkspartiji mo
gen geen nevenbetrekkingen waarne
men, moeten alle zittingen bijwonen,
anders volgt ontslag. (Door wie? Bed.)
Voorts is het hun verboden van de
directie der Ned. Spoorwegen een
gratis le klas abonnement te aan
vaarden. Alle gevallen van corruptie
zullen met ontslag gestraft worden,
een en ander wettelijk te regelen.
Kamerleden der partij moeten 3e
klasse abonnement van den Staat
ontvangen, eveneens de gemaakte
onkosten voor verblijf in andere
plaatsen dan hun woonplaats zullen
dcor den Staat vergoed moeten wor
den.
BOND VAN CHR. ZANGVEREEN.
Evenals dit jaar geschied is, zal de
Bond van Chr. Zangvereenigingen in
Nederland ook in 1929 weer een koor
leiders examen houden en wel te Den
Haag in de maand Maart.
De jaarvergadering van den Bond
in 1929 is vastgesteld op 1 April (2e
Paaschdag) en 2 April te Alkmaar. Op
den eersten dag is er een openbaar
zangersfeest voorbereid; des avonds
een orgelconcert in de Groote Kerk.
Tengevolge van de in de laatste
maanden sterk toegenomen actie voor
ringvorming is het aantal Ringen
van den Bond, die thans 443 zangver-
eenigngen met 18623 leden omvat,
toegenomen tot veertien.
ONGEVAL MET DEN INDISCHEN
ZENDER.
Men meldt uit Huizen:
Bij het stellen van den Indischon
zonder te Huizen is deze gedeeltelijk
i.'.'gestort. Persoonlijke ongevallen
zijn niet voorgekomen.
Omtrent het ongeval aan den zen-
