CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
JKHBOHNO
DfNSDAO 9 OCTOBER 1928
HUMMER 2560
E CODRA
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali Z50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentien per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentien bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
Gemeentelijke autonomie.
Bij de nieuwe regeling van de finan-
■ieele verhouding tusschen Rijk en
remeenten zal ontgewijfeld de ge-
'f|*<ieentelijke autonomie een der voor
naamste punten in het debat zijn.
Geen wonder.
Die gemeentelijke autonomie is een
historische kwestie. Maar dat niet al
leen. Er is in de laatste jaren zelfs een
streven merkbaar bij sommige partij
en om hetgeen zij bij de landsregeering
niet gedaan konden krijgen bij de ge
meenten te beproeven.
Voor de sociaal democraten is bet
zelfs een beginselpunt, om door ge
meentelijk bedrijfsbeheer te komen
tot socialisatie.
Voor wie de historie objectief be
schouwt, is in de onbeperkte autono
mie niet veel aantrekkelijks.
Wij behoeven slechts te wijzen naar
wat te Gent onder Karei V plaats had,
naar wat Parijs onder de Commune te
zien gaf, naar wat in Weenen nog in
het jaar 1924 mogelijk was, om maar
te zwijgen van wat Amsterdam deed
waartegen Stadhouder Willem II het
goed recht der Generaliteit moest ver
dedigen.
Dat wil natuurlijk niet peggen, dat
de historische vrijheid geen enkel
recht zou hebben geschapen. Rechten,
die ook nog heden behooren te wor
den geëerbiedigd.
De gemeenten zijn geen onderdee-
len van den staat, maar de staat is,
juist omgekeerd, het complex der ge
meenten.
De gemeenten zijn de cellen, waar
uit de staat is opgebouwd.
De staat moet dus de gemeenten
ontzien. Vooral bij annexaties en sa
menvoeging van gemeenten. Kleine
gemeenten hebben evengoed als groote
aanspraak op eerbiediging van histo
rische rechten, maar, ten slotte, wordt
de heele kwestie van de autonomie
niet alleen door het recht beheerscht,
maar ook door de nuttigheid.
Van de autonomie van een onder
deel moet niet alleen dat onderdeel,
maar heel de staat voordeel hebben.
Het is dus ook de vraag, in hoeverre
de practijk des levens veel of weinig
autonomie eischt.
Veel hangt van de gemeente zelf af.
Met zorg kunden veel budgetten van
gemeenten worden aangezien, waar 'n
onevenredig deel van de gelden werd
uitgegeven voor sociale doeleinden.
Men moet niet vergeten, dat ook bij
de nu aan de orde gestelde regeling,
de eisch van autonomie op den voor
grond geschoven wordt om maar zoo
veel mogelijk van het Rijk los te krij
gen.
Hoewel dus bij deze regeling de
autonomie zeer zeker ter sprake be
hoort te komen, zij mag niet overheer-
schen.
.Ook al is de nieuwe regeling tot een
ieders genoegen tot stand gekomen,
dan blijven er nog veel andere punten
die voorziening vereiscben.
De autonomie mag niet in anarchie
of separatisme ontaarden. Naast de de
centralisatie moet er in eiken staat
ook een krachtig centraal gezag zijn,
dat alles behoorlijk hij elkander houdt
en tot een eendrachtig samenwerken
dwingt.
Van de leuze van zelfbestemming
mag geen misbruik worden gemaakt.
Geen gemeente en geen provincie
heeft het recht zich van het geheel af
te scheiden. Naast de eischen van het
locale leven staan die van het staats
leven en waar het in beginsel mag
worden aangenomen, dat de gemeen
ten zooveel mogelijk vrij moeten zijn,
is het toch niet mogelijk, theoretisch
de juiste grenzen af te bakenen.
Alleen staatsmansheleid en rechts
gevoel kunnen in elk geval die grens
bepalen.
STADSNIEUWS.
KAMERKIESKRING „LEIDEN".
Het bestuur van den Kamerkies
kring „Leiden", zal Zaterdag 13 Octo
ber a.s. te 's Gravenhage in vergade
ring bijeen komen.
De Kiesvereenigingen of leden der
Kiesvereenigingen, behoorende tot den
Kieskring „Leiden", die voorstellen of
mededeelingen hebben te doen, wor
den beleefd verzocht hiervan schrifte
lijk kennis te geven vóór Zaterdag 13
October aan het secretariaat, Hooi
gracht 35, Leiden.
PROF. MR. A. J. BLOK.
Morgen, Woensdag, is het 35 jaar ge
leden, dat Prof. Mr. A. J. Blok, hoog
leeraar in het strafrecht en de straf
vordering aan de Leidsche Universi
teit, aan deze universiteit promoveer
de tot doctor in de rechtswetenschap.
Prof. mr. Anthony Johannes Blok
werd 25 Februari 1868 te Hees bij Nij
megen geboren. Den 24sten September
1887 werd hij als student in de rech
ten aan de Leidsche universiteit inge
schreven, deed 21 Juni 1889 het candi-
daats- en 15 Juni 1892 het doctoraal
examen in de rechten. Hij promoveer
de tot doctor in de rechtswetenschap
den lOen Oct. 1893 op een disertatie:
„Over het onderscheid tusschen mede-
plegen en medeplichtig zijn", waarbij
hij het praedicaat „cum laude" ver
wierf. Na zijn promotie vestigde hij
zi :h te 's-Hertogenbosch als advocaat
en procureur, tevens beëedigd klerk
ter griffie van de arrondissements
rechtbank aldaar, en was werkzaam
op het parket van den ambtenaar van
het O. M. bij het kantongerecht te 's-
Hertogenbosch.
Bij K. B. van 26 Juni 1897 werd hij
benoemd tot ambtenaar van het O. M.
voor de kantongerechten te Schie
dam, BrielLe en Sommelsdijk ter
standplaats Schiedam.
Den 26sten Juli 1899 volgde zijn be
noeming tot ambtenaar van het O.M.
bij de kantongerechten Amsterdam III
en Hilversum ter standplaats Amster
dam.
Bij Kon. Besluit van 24 Mei 1904"
werd hij benoemd tot substituut offi
cier van Justitie bij de arrondisse
mentsrechtbank te Rotterdam.
Den 27sten Juli 1908 werd hij be
noemd tot hoogleeraar in het straf
recht en de strafvordering aan de Leid
sche Universiteit als opvolger van wij
len Prof. Mr. H. van der Hoeven. Hij
aanvaardde dit ambt den 14den Oct.
1908 met een rede over: „Positie en
taak vaij het Openbaar Ministerie".
In den Academfischen cursus 1923
1924 was hij secretaris van den Leid-
schen Academischen Senaat en in den
volgenden cursus rector magnificus
der Leidsche Universiteit.
Onder zijn rectoraat werd het 350-
jarig bestaan der Leidsche Hooge-
school herdacht en wel den 9den Fe
bruari 1925, bij welke gelegenheid H.
M. de Koningin het eere-doctoraat in
de rechten werd verleend.
De rede, welke hij toen in de Pieters
kerk bij de herdenking van dit 350-ja-
rig bestaan hield, was getiteld: „De
ontwikkeling van het strafstelsel in
Nederland".
Tezamen met het lid van den Hoo-
gen Raad, Mr. L. Ch. Besier, deed hij
in 19251926 het licht zien: „Het Ne-
derlandsche Strafproces" (3 deelen).
Behalve op rechterlijk en sociaal ge
bied was Prof. Blok ook op maatschap
pelijk gebied werkzaam.
Bij Kon. Besluit van 3 Oct. 1914,
werd hij benoemd tot lid van het Col
lege van Regenten van het Rijks Op
voedingsgesticht voor jongens te Lei
den. Van ongeveer 1920 tot aan de op
heffing van dit gesticht in 1927 was hij
tevens voorzitter van dit College.
Sedert 1911 was hij ook regent van
het Oudeliedenhuis aan de Heeren
gracht te Leiden.
DE BIOSCOOPKWESTIE.
De Hooge Raad heeft gisteren behan
deld het cassatieberoep van R. U., bi
oscoophouder alhier, die door den
kantonrechter was veroordeeld tot
1 gulden boete wegens overtreding van
art. 4 der Zondagswet op den Eersten
Paaschdag 1928.
Voor de muziek hadden B. en W.
geen toestemming gegeven.
De bioscoophouder was echter de
meening toegedaan, dat hij zich alleen
aan de bioscoopwet te houden had.
Namens den requirant snelde Mr. H.
P. Marchant de beide volgende cassa-
tiemoddel voor:
Schending van de artikelen 1, 3, 4, 7,
10, 11, 12, 13 en 24 van de wet van 14
Mei 1926 (Stbl. no. 118, Bioscoopwet)
door niet-toepassing der artikelen 4 en
6 van de wet van 1 Maart 1815, Stbld
no. 21 (Zondagswet), door verkeerde
toepassing, doordien de kantonrech
ter de vermelde bepalingen der Zon
dagswet op bioscoopvoorstellingen toe
passelijk heeft verklaard, terwijl de
bioscoopwet ten aanzien van de onder
neming en exploitatie van bioscopen
en daarmede gegeven voorstellingen
en uitvoeringen, althans wat de open
bare orde en zedelijkheid betreft eigen
regelen heeft gesteld, met name voor
de bevoegdheid der plaatselijke be
sturen, welke de toepassing van vroe
gere wettelijke regelingen te dier zake
uitsluiten.
Ter toelichting hiervan merkte plei
ter op, dat, indien een dusdanig verbod
blijft gehandhaafd, practisch de exploi
tatie van een bioscoop onmogelijk is.
Reeds zijn in Leiden in verband
hiermede een tweetal kostbare bios
copen gesloten moeten worden. De bi
oscoop is niet alleen wat men ziet,
doch evenzeer hetgeen men in verhand
met de film hoort. De ontwikkeling
van de bioscoop heeft zelfs met zich
mede gebracht, dat de film thans zelf
kan spreken. Die ontwikkeling heeft
de werkingssfeer van de bioscoopwet
grooter gemaakt. De toelichting van de
wet spreekt ook over de openbare uit
oefening van het bioscoopbedrijf. Alles
wat dus op het bioscoopbedrijf betrek
king heeft, wordt in de bioscoopwet
geregeld. Zelfs zijn daaronder begre
pen de explicatie en het spectacle
coupé, de variétj'voorstellingen, ter af
wisseling van de film.
Het spreekt dus vanzelf, dat de mu
ziek daaronder begrepen is. In de bi
oscoopwet zijn de openbare orde en de
goede zeden op een eigen wijze be
schermd. Wat is daarvan het gevolg?
In de eerste plaats, dat de burge
meester met art. 188 gemeentewet in
de hand, is uitgeschakeld, behoudens
de bepaling in art. 19. Doch daarin is
alleen sprake van de openbare orde.
Ook hier zelfs is de motiveering
..goede zeden" aan den burgemeester
onthouden.
In de tweede plaats is de gemeente
raad uitgeschakeld met betrekking tot
art. 135 gemeentewet.
En in de derde plaats heeft de bios
coopwet B. en W. verdreven van het
terrein der hanteering van art. 4 der
Zondagswet.
De bioscoopondernemer heeft zich te
gedragen naar de voorschiften der bi
oscoopwet, maar ook B. en W. Dezen
mogen met betrekking tot het bios
coopbedrijf hun bevoegdheid alleen
ontleenen aan de bioscoopwet. Waar
om wenschen B. en W. van Leiden dit
niet te doen? Omdat het in Leiden
eaat tegen de bioscoop als zoodanig.
Want alle andere publieke vermake
lijkheden werden op Zondag toegela
ten, alleen de bioscoop niet.
Daar komt bij: de bioscoopwet heeft
deze zaak geregeld zonder strafbepa
lingen. De regeling en dwangmaatre
gelen zijn zuiver administratief. Wan
neer men nu op het bedrijf strafbepa
lingen gaat toepassen, dan komt men
in strijd met art. 7 (schorsing of in
trekking der vergunning).
Van al deze bepalingen is echter be
roep opengesteld op Gedeputeerde Sta
ten. Daarop zijn B. en W. van Leiden
niet gesteld. Daarom wordt de Zon
dagswet gehanteerd, waarbij strafbe
palingen worden toegepast, die de bi-
oseoopwetgever juist niet gewild heeft
Pleiter concludeerde mitsdien tot
vernietiging van het vonnis en ontslag
van rechtsvervolging.
Het O. M. bepaalde zijn conclusie
op 22 October.
DE MENSCHENZOON.
Gisteravond hield Pater F. Hen-
drichs S.J. in de kerk van den H. Pe
trus (Langebrug) zijn vierde conferen
tie over den Menschenzoon.
Het onderwerp van dezen avond
was „Het Rijk" (de Kerk) en de tekst
waarvan Z. Eerw. uitging was Joh.
18 vs. 37: „Mijn Rijk is niet van deze
wereld.
De Menschenzoon Is op aarde geko
men om te stichten Zijn groot geeste
lijk Rijk, het Rijk, dat Daniël al gezien
heeft toen hij den droom van Nebu-
cadnezar over het beeld uitlegde en
den steen, die het beeld verbrijzelde,
noemde het Koninkrijk van den God
des hemels; welk rijk geen einde zal
hebben.
Dit Rijk is een rijk van waarheid en
genade en Christus, bij Zijn omwan
deling op aarde, heeft in vele parabels
daarvan -verteld en de discipelen on
derwezen. waar dat Rijk te vinden
was. De Menschenzoon heeft aan Zijn
Rijk vaste en kenbare vormen gege
ven. Dit zal spr. voor de pauze behan
delen.
Het Rijk Gods is een geestelijk rijk.
De Joden begrepen dat niet, en dach
ten, dat Jezus een wereldrijk zou
stichten. Echter, al is Christus' Rijk
niet van deze wereld, daarom hangt
het nog zoo maar niet in de lucht.
Het bestaat uit een bestuur en een
volk en men behoort er toe, als men
luistert naar Jezus' prediking.
Reeds in het begin van Zijn omwan
deling is Jezus begonnen met 't stich
ten van Zijn Rijk. Hij vormt de apos
telen Zelf. Hij bekleedt hen met ge
zag en zij moeten Zijn Rijk verbreiden
over alle volken en voor alle tijden.
Plet zou toch onzinnig zijn, als Je
zus naar den hemel was teruggekeerd
en tot Zijn discipelen had gezegd: „En
zoek het nu maar uit".
Integendeel, Jezus heeft gezegd: Ik
zal u geen weezen laten.
Duidelijk blijkt volgens spr. uit de
Schrift, dat de apostelen aangesteld
zijn, niet als geleiders of als voorgan
gers. maar als gezaghebbers. „Wie u
verwerpt, die verwérpt Mij", zegt Je
zus en ook uit de brieven van de apos
telen blijkt op vele plaatsen, dat de
heidenen geroepen worden tot gehoor
zaamheid.
Uit dit alles mag blijken, dat Jezus
aan Zijn Rijk vaste en kenbare vormen
heeft gegeven.
Na deze pauze trachtte spr. aan te
toonen, dat het Rijk van Christus zijn
uitdrukking vindt in de Roomsche
Kerk. Van ieder Kerkgenootschap kan
men aantoonen, wanneer het is ge
sticht, maar wanneer is de Roomsche
Kerk begonnen? Er moet toch altijd
een Kerk geweest zijn, van den aan
vang ai en wanneer men dus in 1928
een Kerk gaat stichten, kan dat nooit
de ware zijn. Er is maar één Kerk die
voldoet aan dat: van den aanvang en
dat is de Roomsche Kerk.
Dit is dus geen zaak van philosofie,
maar van historie. Waar blijft men,
als men het vrije onderzoek voor een
ieder toelaat? Het is geen zaak van
studie, maar van geloof. De Roomsche
Kerk heeft dit altijd begrepen, aldus
spr.
DE WINTER IN AANTOCHT.
Nu de Herfst gekomen is en met
hem spoedig de koude haar intrede
zal doen; nu de huisvrouw aan de na-
jaarsschoonmaak begint om het stof
van den zomer te verwijderen en een
eereplaats te maken voor de kachel,
de wintervriend; nu wordt het oök tijd
dat wij uit de garderobe onze ulster
gaan opdiepen en dat de vrouwen
hun luchtige kleeding gaan verwisse
len voor degelijker stoffen.
De kleeding-étalages in dé stad on
dergaan dan ook een algeheele ver
andering en worden hoe langer hoe
warmer, kan men bijna zeggen.
Een van de meest onontbeerlijke ar
tikelen voor de dameskleeding is on
getwijfeld het bont. Het is nog niet zoo
lang geleden, dat dit te dragen voor
vele menschen onbereikbaar was, zoo-
dat zelfs de blonde Saartje uit de Ca
mera Obscura, die toch de dochter was
van een deftige koekebakker „Groot
moeders vel" niet overdag dragen wil
de en van oom Kegge geen mof voor
haar Sinterklaas wilde hebben, om
dat het noch bij haar leeftijd, noch bij
haar stand paste.
Gelukkig is daarin echter een groo
te verandering is gekomen, zoodat het
bont thans algemeen gedragen wordt,
hoewel kwaliteit en hoeveelheid ge
noeg gelegenheid geven aan de dames
om elkander te overtreffen.
De bekende firma Vroom en Drees-
mann heeft heel goed begrepen, welk
een vooraanstaande plaats het bont in
een vrouwenleven inneemt en het was
dan ook zeer goed van haar gezien,
om van dit artikel een prachtige eta
lage te maken.
In deze etalage zijn verschillende
van de dieren, waaraan wij het bont
te danken hebben, opgezet en verder
vindt men er een zeer groote sortee
ring bont in allerlei maten, kwalitei
ten en prijzen.
Het is ongetwijfeld de moeite waard
om de etalage eens te gaan bezichti
gen.
ONDERLINGE
SCHIETWEDSTRIJDEN.
Op den onderlingen Schietwedstrijd
gehouden door de Leidsche Politie-
Schietvereeniging „Burgemeester de
Gijselaar", werden de prijzen behaald
als volgt:
le afdeeling:
1. Udo, 427 punten. 2. Impelmans
426 p. 3. Grolleman 414 p. 4. Kok 411 p.
5. Bakker 407 p. 6. Barlo 388 p. 7.
Uiten daal 373 p. 8. v. Gennip 353 p.
2de afdeeling:
1. De Gunst 406 p. 2. Bruins 378 p.
3. v. Drumpt 373 p. 4. Mom 366 p. 5. v.
d. Berg 362 p. 6. Poot 331 p. 7. Schutte
297 punten.
3de afdeeling:
1. Akkerman 380 p. 2. Dijkstra 369
p. 3. Bourgonje 341 p. 4. Dragt 298 p.
5. Berendsen 266 p. 6. Eveleens 262 p.
De rozenprijzen werden gewonnen
in de eerste afd. door Grolleman met
16 rozen; in de 2de afd. door De Gunst
met 12 rozen en in de 3de afd. door
Akkerman met 10 rozen.
Houder van den C. P. Kok-Wissel
beker werd Impelmans met 48—48
punten.
WAARSCHUWING.
De Commissaris van Politie te Wa
peningen geeft bezitters van vrucht-
boomen in overweging niet in de gaan
op aanbiedingen van rondtrekkende
personen, om hun vruchtboomen te
zuiveren van allerlei insecten en ziek
ten, door middel van z.g. bespuitïngen
en ..het aanleggen van lijmbanden, al
vorens inlichtingen ingewonnen te
hebben bij den plantenziektenkundi-
gen dienst te Wageningen.
Zeer noodzakelijk is zulks ten op
zichte van Pieter Knepper, oud 32 jaar
zich noemende speciaal adres voor be
handeling van plantenziekten, Her-
manus van den Tooren, zich noemen
de boschkooper, welke personen thans
op ere eren te Beverwijk; voorts Knep-
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Wisseling van wethouders te Amster
dam aanstaande.
De uitspraak van den Kantonrechter in
zake de Noord wij ksche strand kwestie.
Baron van Asbeck voorzitter van de Re
kenkamer.
Het dreigend conflict in de typographic.
Buitenland.
De Italiaansche nota inzake het Vloot-
compromis.
Mislukte aanslag op een der vertegen
woordigers bij de commissie-Simon.
Twee duels te Rome.
Het plan tot verdediging van Parijs in
geval van oproer.
Aardstorting bij Napels.
De Palestijnsche Joden hebben zich tot
den Volkenbond gewend in verband met
het geschil over den Klaagmuur.
per van Arkestein, reizende met auto
H 61999 en Johan Wagenaar, J. Maar-
sen en H. C. van Someren.
Gistermiddag te ongeveer kwart
voor vijf, had ter hoogte van de Doe
len-garage in het Noordeinde een aan
rijding plaats tusschen en luxe-auto,
gemerkt H 28505 en bestuurd door den
heer G. alhier en de vrachtauto van
de firma v. d. K., no. 25007, eveneens
van hier.
De luxe auto stond aan de rechter
zijde van de bovengenoemde straat,
toen van de andere zijde de vracht
auto passeerde.
Bij het uitwijken voor een handwa
gen door de vrachtauto kwam deze in
aanraking met de luxe wagen, waar
van het achterspatbord geheel in el
kander gereden werd.
Verzekering dekt de schade.
Dat een en ander veel bekijks had
op dat straatgedeelte, laat zich natuur
lijk begrijpen.
Gistermiddag te G uur is bij den
caféhouder J. F. A. M. K. in de Hoog-
landschekqfkkoorsteeg een begin van
brand ontstaan, doordat het 3-jarig
zoontje van K. met lucifers speelde en
daarbij een der gordijnen in brand
stak. Door een der buren van de over
zijde werd het gevaar bemerkt en de
vlammen gedoofd.
De brandweer behoefde geen dienst
te doen.
Op den Rijnsburgersingel is gis
teren een vierwielige auto met aan
hangwagen, bestuurd door G. J. V. te
gen een lantaarnpaal gereden, die ge
heel werd vernield.
BINNENLAND.
HOFBERICHTEN.
Ten paleize Het Loo logeeren eenige
dagen de Prinsen Ulrich en Wiolf von
Schönburg Waldenburg.
De Koningin, Prins Hendrik en
Prinses Juliana hebben Zondagmid
dag 12 uur 41 Prins Carl zu Bentheim
en Steinfurt en zijn echtgenoot©, die
op Het Loo hebben gelogeerd, te 'Apel
doorn naar den trein gebracht.
DE DEPUTATENVERGADERING.
Naar men aan de Stand, meldt heeft
het Bestuur der A.-R. Kiesvereeniging
le 's-Hertogenbosch het Centraal Co
mité gevraagd de Deputatenvergade-
ring aldaar te houden.
Genoemde Kiesvereeniging toch is
in de gelegenheid een zaal aan te wij
zen, die ruimte aan 6000 bezoekers
biedt. Dit aanbod zal het Zuiden, spe
ciaal Zeeland, wel' zeer welkom zijn*
CENTRALEN CONVENT.
Naar ons van het bureau van het
Centraal Comité wordt medegedeeld,
zal op 22 November a.s. de Central-en
Convent gehouden worden, waar o.m.
het ontwerp Program van actie voor
de stembus van 1929 zal worden be
handeld.
ALGEMEENE REKENKAMER.
Naar wij vernemen, is benoemd tot
voorzitter van de Algemeene Reken
kamer, het lid dier Kamer de heer G.
C. baron van Asbeek.
DE MINISTER VAN WATERSTAAT
CONTRA „DE TELEGRAAF".
Naar aanleiding van het bericht als
zou de Minister vétn Waterstaat een
klacht hebben ingediend tegen „De
Telegraaf" wegens smaad, wordt ons
medegedeeld, dat dit bericht niet
juist is.
De zaak is door de justitie ambts
halve ter hand genomen.
