CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 9^ JAARGANG ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1928 NUMMER 2SS3 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknel Lisse ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd sijn Per kwartaal2.50 Per week j 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 OOK NU. Nog slechts enkele dagen en Leiden viert weer zijn historisch feest. Al is l'et feestvieren nog niet zoo oud, de oorzaak ligt toch in het grijs verle den. Daarom spreken wij van een historisch feest. Wij verheugen ons dat de 3 October- vcreeniging steeds weer aanknoo- pingspunten zocht in die historie cm zóó. wat eenmaal was en nu is, tot één te brengen. Ook dit jaar zal de optocht ons het verband tusschen historie en heden laten zien. Maar ook zal straks in de Kerkge bouwen de historie van Leiden's be leg en ontzet weer worden verhaald en God gedankt voor de uitredding toen onze stad betoond. Wij zullen daar weer bepaald wor den bij die smartelijke weken in deze stad doorleefd en hoe toen, naast veel ongeloof en zonde, toch bij een groot deel der burgerij de hoop op God bleef In het algemeen gelooven aan Gods almacht is niet zoo moeilijk. En zelfs in 't algemeen te vertrouwen, dat Hij machtig is om uit het grootste gevaar te redden ook als iedere uitweg afge sneden schijht, dat gaat ook nog wel. Maar als het eraan toe is, en het gevaar voor de deur staat, waar is dan ons geloof? Het behoeft nog niet eens een groot gevaar te zijn; een betrekkelijk klein gevaar kan ons al doen beven; ja, het dreigen ervan is al voldoende om ons den moed in de schoenen te doen zin ken. Hoeveel temeer een toestand zooals die in September 1574 aanwezig was. Waarlijk het was geen wonder, dat er geen genoegzaam geloof was. Maar er waren er toch ook die met psalm 27 durfden zeggen: Ook nu zal mijn hoofd verhoogd worden boven mijn vijanden die rondom mij zijn, en ik zal in zijne tent offeranden des ge- lclanks offeren; ik zal zingen; ja psalmzingen den Heere. Zeker ook onder degenen die aldus roemden waren er van wie het ijdele woorden waren, die niet geloofden. Er was tijdgeloof ongeloof, zoo als wij in onze dagen aantreffen, veel minder dat tijdgeloof verwelkte, toen de hitte der verdrukking kwam De dagen der belegering hebben er van getuigd. Maar er was ook een kern die bleef volharden. Die wisten dat God helpt wie op Hem vertrouwd. Zij gedachten Zijne wonderen. Deze bevinding van s' Heeren hulp beeft hun geloof wel niet gewerkt. Want geloof is geen vrucht van er varing; geloof wordt alleen gewerkt door het Woord des Heeren. Maar waar het geloof op des Heeren Woord steunt, vindt het in 's Heeren daden nieuwe sterking. En waar de Heere Zijn Woord in Zijn daden bevestigt, daar zal het ge loof zijn belijdenis ook in daden beze gelen. Leiden van toen heeft het in daden bezegelt. Na 1574 is een tijdperk van geestelijken bloei gekomen. Wij teren nog voor een aanzienlijk deel op den schat dien toen verzameld is. Daarom is er reden om elk jaar weer ons te realiseeren wat toen de geesten-zoo machtig aangreep. Ook nu in 1928. Wij vieren dan weer feest. Van hein de en verre komt men naar ons toe om mee feest te vieren. Lazen we niet van een heel gezelschap uit Arnhem, dat de Ned. Chr. Reisvereen. organi seert? Zal er in onze feestviering ook iets tintelen van den grondtoon die kort na 1574 klonk? Wij hopen het! Maar ook als wij waarlijk ons één weten met onze vaderen, wat hebben wij dan een ontzaglijke taak. Want wij hebben veel te verliezen en wij verliezen veel. In de eerste plaats is er zoo weinig verband tusschen geloof en ervaring. Wij gelooven wel. Ook hebben wij wei eenige ervaring. Maar die twee staan in ons leven los naast elkander. Dat mag niet, ons geloof moet zich bij de weldade.. aansluiten. Daaruit moet het opnieuw opbloeien. Dan zal dat geen schat zijn waar wij min of meer trotsch op 'in, maar een voorwerp van nieuwe kracht. Die kracht hebben wij ook nu noo- dig. Meer dan onze vaderen in de zes tiende eeuw hebben wij te vreezen een achteruitgang van het geestelijk peil. Er dreigen andere maar geen kleinere gevaren. Integendeel veel ernstiger gevaren dan toen. Daarom moet elke nieuwe 3 Octo- berviering ons spannen on. den grond toon van de belijdenis onzer vaderen to vatten. Ook nu dus geloof en ervaring. STADSNIEUWS. KERKCONCERT. 40-jarig jubileum Mevr. Noordewier. De schoone statie van Leiden's oud ste heiligdom komt nooit beter tot haar recht, dan wanneer boven het ruischen van het orgel de vrome zang van Mevr. Noordewier zich welft en de muziek der Gothische architectuur met de muziek van het hart, door mid del der menschelijke stem, samen op gaan in vereenigde Godsadoratie. Er is op een avond als gisteren avond tusschen de zangeres en de hallen, die zij vult met gedragen hym nen of de omhoogrankende guirlandes van coloratuur, een entente cordiale, een wonderlijke harmonie. En toen zij na een kort en rijk gefi gureerd voorspel van orgel en fluit, een aria uit Cantate 152 van Bach in zette, was het prachtige crescendo op het eerste woord „Stein", van: „Stein, der über alle Schatze", in meer dan één opzicht symbolisch. Symbool, hoe de gewelven zich uitzetten en rezen en ruimer werden; symbool voor de stemming van zangeres en auditorium de eerste, die door haar zich onver deeld geven in beheerschte kracht, steeds méér gaf; het auditorium, dat steeds dieper onder den indruk kwam; symbool ook van het immer sterker vertolkte geloofsvertrouwen. Wonderlijk deze zang gisteravond. Een rijkdom van registers: breed en forsch, mild en zacht, teer en mijme rend, jubelend en bruisend. En onder alles door groot, machtig van stijl-op vatting, doorleefd van stijlbegrip. Mevr. Noordewier brengt deze in zichzelf zoo heerlijke muziek van Ba' h zoo het kan op hooger plan. Zij doorleeft, zij doorlicht ze, zij maakt ze transparant en voert ze op tot een graad van sereniteit en vergeestelij king als zelden wordt bereikt. Maar in „An evening Hymn" van Purcel is zij niet minder stijlvol. Het eigenaardig sleepende van de Engelsche muziek wordt door haar niet minder treffend vertolkt. En dat Purcel als 17de eeuwer uit het typische van zijn volksaard zich omhoog kan werken tot extase, mer ken we aan de illustratieve belichting van het woord „singing" en de weldra volgende bruisende jubel van het „Hallelujah". Hoe schitterend beheerscht Mevr. Noordewier een dergelijk werk. En niet minder: ,.0 Gottes Stadt". van Buxtehude, met 't als in biddend verwonderen, herhalen van den slot regel van elke strophe. Toen hoorden we Novalis' prachtige „Abendmahlhymne", door Diepen- brock getoonzet, een werk, grootsch van stijl. Novalis heeft den diepen zin van 's Heeren Avondmaal in een mystiek gedicht trachten niet te verklaren maar te verklanken, waardoor zjjn gedicht, in tegenstelling met zijn an dere „Geistliche Lieder" een min of meer pantheïstische tendenz heeft. Diepenbrock heeft dat geheimzinni ge en omfloerste, dat uit een andere wereld schijnt te komen, vooral in de orgelpartij neergelegd. En daarboven spant zich de vocale dictie als een openbaring. Men weet niet, wat men hier meer moet bewonderen, de sfeer, welke de organist weet te scheppen, of de sta tige voordracht van Mevr. Noordewier welke afgesloten wordt door een ver rukkelijk teer naspel. Daarna volgde „Um Middernacht van Mahler, een lied van wanhoop en vertwijfeling, eindigend met een ver trouwend zich overgeven aan Gods hand. Um Mitternacht hab' ich die Macht In deine Hand gegeben, Herr über Tod und Leben, Du haltst die Wacht um Mitternacht Men zal die laatste strophe niet licht vergeten. En tenslotte vertolkte Mevr. Noorde wier twee Oud-Hollandsche liederen, door den heer Van der Horst met fijn gevoel voor de Middeleeuwsche naïve vroomheid bewerkt en het onvergete lijke „Süsse Stille", van Handel, dat we, evenals de beide vorige liederen bij een vroeger concert reeds hebben be sproken. De begeleiding op het orgel van al de genoemde vocale werken, was in één woord voortreffelijk en hetzelfde geldt ook voor de obligaatfluit-partijen welke de heer M. Noordewier bij de liederen van Bach en Handel had te vervullen. De heer Van der Horst kwam als or gelsolist uit met een bevallig Canzona van Gabriëlie, een prachtige Fantasia in A kl. t. van Sweelinck, een magi strale compositie, die in haar ingewik- kelden bouw met groote klaarheid en gevoelige registratie werd gespeeld en ten slotte met een zeer modern werk „Fugue et Choral" van A. Honnegger, een werk, waarbij men in niets aan gelijknamige werken van Bach of Cé- sar Franck wordt herinnerd, toch po ëtisch van bouw, een werk vol droom- sentimenten, dat we gaarne nog eens weer zouden hooren voor een meer omlijnd oordeel. De heer M. Noordewier toonde nog zijn technisch meesterschap en muzi kale behandeling van zijn mooi in strument door de voordracht van een Arioso van Quantz. Een bijzonder fijn rococowerk vol trillers en fiorituren, en ondanks die bloemige weelde van modulatie en or namentiek, toch niet dat waas van weemoed, dat zoo kenmerkend is voor de 18de eeuw. De orgelpartij was ook hierbij door den heer A. van der Horst met smaak verzorgd. Het talrijke publiek bleef na de af werking van het programma nog eeni ge oogenblikken in de diepste stilte zitten. Na afloop van het concert verzamel den een aantal bewonderaars van Me vrouw Noordewier zich in de consisto riekamer, om de zangeres te compli menteeren en te hul-digen. Namens een comité voerde de heer Felix Driessen kort het woord en bood Mevr. Noordewier een zware zilveren doos met waardevollen inhoud aan. Van de dames-studenten bloemen; van het bestuur van „Sempre Cres cendo" een prachtige bloemenmand. Mr. van der Tas sprak als voorzitter van „Sursum Corda" en herinnerde er aan, hoe Mevr. NooHewier al vele ja ren haar medewerking verleent aan het jaarlijksche krrkconcert dezer ver- eeniging. Als blijk van dankbaarheid en waardeering biedt hij haar één van Haverkamps etsen van de Pieterskerk aan. Onder de aanwezigen merkten wij nog op den rector magnificus Prof. Van Eysinga, Prof. Storm v. Leeuwen, Pr. Riemens en den voorzitter der Leidsche Kunstvereeniging, Mr. Slag- ter. HEEFT DE VEREENIGINGSBOUW AFGEDAAN? Gisteravond spraken in de Graan- beurs alhier in een openbare verga dering, uitgaande van de Federatie van de alhier gevestigde Woningbouw- vereenigingen, de heer De Miranda, oud-Wethouder van Amsterdam en bestuurslid van den Nationalen Wo ningraad, en de heer J. H. Schüller, lid van den Gemeenteraad alhier, over: „De verkoop der gronden van „Zuiderzicht" aan een particuliere maatschappij". Tot bijwoning dezer vergadering waren uitgenoodigd B. en W„ alsme de de raadsleden. Aanwezig was de heer Wilbrink, die echter slechts een uur de vergadering kon bijwonen. De heer Metscher opende de verga dering en deelde mede, dat mr. G. van den Bergh, die eerst spreken zou ver hinderd was en dat in zijn plaats zou optreden de heer De Miranda. Spr. wees op de noodzakelijkheid van het bouwen van woningen met een huur van ten hoogste f 5, omdat de Leid sche arbeiders niet meer kunnen ver wonen. Een dergelijke bouw kan ech ter voor particulieren nooit winstge vend zijn, vandaar de noodzakelijk heid van vereenigingsbouw. De heer Schüller, hierna het woord verkrijgende, betoogde vervolgens, dat door aanneming van het voorstel van B en W. de meest waardevolle, n.l. dé hooger gelegen gronden, aan par ticulieren in handen worden gegeven, zcodat men voor de volkshuisvesting slechts de verliesgevende gronden overhoudt. B. en W. zijn in gebreke gebleven, aan te toonen. dat er behoefte bestaat aan middenstandswoningen; trou wens dit zou moeilijk zijn omdat we hier geen woningbeurs hebben. Spr. ontkent dat er behoefte aan dergelij ke woningen bestaat en wijst op de woningen in de z.g. Vogelenwijk, die heneden den kostenden prijs ver huurd worden. Spr. wees er tenslotte op, dat de prijs waarvoor de betreffende gronden zou den verkocht worden te laag is, n.l. f 7.24 per M2. Spr.'s fractie (de S.D.A.P.) zal zich a,s, Maandag in den raad krachtig verzetten tegen den verkoop der gronden, zoowel aan de Leidsche Mij. tot Exploitatie van Onroerende Goe deren alsook aan den heer Lourijsen, architect te 's-Gravenhage. De laatste bedoelt flatbouw, hetgeen zeker niet in den geest der Leidenaars valt, zoo dat dit ongetwijfeld geen succes zal worden. Spr. hoopt om al deze rede nen. dat het voorstel a.s. Maandag zal verworpen worden. De tweede spreker, de heer De Mi randa, noemde het onbegrijpelijk, dat in een stad als Leiden, waar de we tenschap hoogtij viert, het gemeente bestuur grond, aan de gemeente toe- behoorende, aan particulieren wil ver- koopen. Men denke er aan, hoe in vroeger tijd, toen er nog alleen parti culiere bouw bestond, de volkskracht voor een groot deel te gronde ging omdat de arbeiders in krotten woon den. Wie den grond bezit, heeft do toe komst van de volkshuisvesting in handen. Daarom moet de gemeente den grond dien zij bezit niet als een koopman van de laagste soort versjacheren; dan schept zij de moge lijkheid dat er in de toekomst weer krottenbuurten komen. Een vergelijking van bet beheer der woningbouwvereenigingen met dat door particulieren valt in het voor deel der eerste uit, dat zal ieder moe ten toestemmen. Dat moet ook het gemeentebestuur van Leiden wel, doch het wil in dezen de regeering vol gen, die kunstmatig beknot wat uit het volksleven is opgekomen: den vereenigingsbouw. Waarom bestaat in Leiden niet het erfpachtstelsel, vraagt spr., gelijk dit b.v. in Amsterdam, Den Haag, Haar lem en Hilversum bestaat? De erva ring met dit stelsel is vrij gunstig en in Amsterdam zijn ook de Christelijke raadsleden voorstanders daarvan. Leiden is de eenige stad in ons land die een Commissie van Fabricage heeft als commissie van bijstand; kan deze commissie niet zeer goed gron den in erfpacht beheeren? Spr. eindigde met den wensch uit te spreken, dat dc Leidsche raad niet zal toestaan, dat deze gemeentegrond verkocht zal worden, doch dat hij zal bestemd worden voor arbeiderswo ningbouw. Aanneming van het voor stel zou Leiden's gemeentebestuur maken tot een der achterlijkste, een der meest reactionaire gemeentebe sturen van ons land. De voorzitter stelde vervolgens een motie voor, waarin de wensch wordt uitgesproken, dat de raad de betref fende voorstellen van B. en W. zal verwerpen. Van d© gelegenheid tot discussie werd door de heeren Buys, Streef- land en de Kier gebruik gemaakt, waarna de motie met alg. stemmen w erd aangenomen. EEN AANBEVELING. Ds. J. van Herksen, de redacteur van Ons Kerkblad, het orgaan van de Geref. Kerk van Hillegom, herstelt een verleden week gemaakte fout door te melden, dat een uit ons blad overgenomen stukje abusievelijk als uit het Leidsch Dagblad overgenomen vermeld werd. Daaraan voegt hij deze harte lbke aanbeveling toe: „De Nieuwe Leidsche Courant" is het orgaan van onze richtiing, dat wij niet genoeg bij u kunnen aanbevelen als het blad. dat u voor deze streken naar de beginselen van Gods Woord, uitnemend op de hoogte houdt van het leven in Staat. Kerk en Maat schappij. Gaarne herstellen wij onze vergis sing en voegen er van heeler harte een woord tot warm© aanbeveling bij! Dr. VERSLUYS. Aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam is bevorderd tot doc tor in de Geneeskunde o. proefschrift: „Bijdrage tot de tweelineenpathotogie in verband met de erfelijkheidsleer", de heer J. J. Versluys. geb. te Middel burg, zoon van den heer Versluys, oud-notaris alhier. PROF. DR. FORD IN ONS >»AND. Prof. Dr. Edward B. Ford van de Hoo- geschool te Michigan (A.) is gisteren een dag later dan hij werd verwacht te Lei den aangekomen ten einde vanwege het Carnegie Instituut zich hier te Leiden op de hoogte te stellen van het onderwijs in de wis- en natuurkunde, waartoe hij en kele besprekingen zal houden met de fa culteit, alsmede om werkzaam te zijn in het belang van den vrede en nauwere be trekkingen tot stand te brengen tusschen de universiteiten te Leiden en in Amerika. Van hier zal Prof. Ford met hetzelfde doel naar Utrecht vertrekken. BLOEMPJESDAG. Onder verwijzing naar de in dit nummer voorkomende advertentie, bevelen wij gaarne den bloempjes verkoop aan, die zal worden gehou den ten bate van de onverzorgde kin dertjes der Margarita van Cortona- stichting. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22'/i cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiên bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Binnenland. Mevr. Noordewier in Leiden gehul digd. De staking aan de Schelde geëin digd. De actie tegen den verkoop van gronden bij Zuiderzicht. Buitenland. Het congres van het Int. Chr. Vak verbond te München. De Amerikaansche nota van ant woord inzake het Britsch-Fransch vlootcompromis is gisteren te Londen overhandigd. De ontploffing te Hoboken wordt aan kwaadwilligheid toegeschreven. Hevige ontploffing in Piacenza. Afghanistan krijgt een verantwoor delijk ministerie. Nieuwe vlucht van de „Graf Zeppe lin". D© oranjekleurige bloempjes, die ten verkoop worden aangeboden, zul len wellicht met het oog op het a.s. 3-Octóberfeest aftrek vinden. 3 OCTOBERDAG IN DEN HAAG. Ook in Den Haag wordt d© laatst© jaren het feit van Leiden's' beleg en ontzet in 1574 herdacht. Op 2 October a.s., des avonds 8 uur wordt in de Groot©- of St. Jacobskerk door de Haagsche Chr. Oranjevereeni- gingen „Bijbel en Oranje" en „Bijbel Oranje en Nederland" weder een open bare herdenkingssamenkomst belegd. Als spreker treedt op ds. H. J. Kou- wenhoven van hier met het onder werp: „Leiden's beleg en ontzet". Verder wordt de avond gevuld met muziek en zang. waaraan medewer ken de heer J. A. de Zwaan (orgel), de heer Jan van der Velden (tenor) en de Chr. Zangvereeniging „Asaf". DE LEIDSCHE WINKELSTAND. Het perceel Hoogl. Kerkgracht 3, waar de heer Staats, gediplomeerd radio-monteur, reeds sedert lang de radio-branche beoefent, heeft thans een belangrijke verbouwing ondergaan. Onder leiding van den heer J. van Iterson, aannemer, is een aantrek kelijke winkel tot stand gekomen, waarin diverse radio-apparaten zijn tentoongesteld. Geleid door vakkennis en ervaring heeft de heer Staats veel interessants naar voren gebracht. DE LEIDSCHE WINKELWEEK. Gisteravond heeft voor de laatste maal „Werkmans Wilskracht" een ronde gemaakt door de stad en zooals eiken avond weer veel levendigheid gebracht op de straat. Verwacht wordt dat vanavond geen muziek noodig zal zijn om de menschen op de straat te brengen. Ongetwijfeld zal de gewo ne Zaterdagsche drukte nog ver over troffen worden en zullen onze win kelstraten een bijna groot-steedsche aanblik geven. Men moet vanavond toch beslist eens gaan winkelen. Denk om de at tractie. GOUDEN JUBILEUM. De heer H. W. Hageman herdacht heden zijn gouden jubileum als let terzetter bij de N.V. v.h. fa. E. J, Brill alhier. De jubilaris werd namens het per soneel op hartelijke en waardeerende wijze toegesproken door den chef der drukkerij, die er op wees, dat hij steeds vroolijk zijn weg gegaan was, hetgeen blijkt uit zijn lachend gezicht. Spr. bood hem tenslotte een envelop pe met inhoud aan. Dit jubileum van den heer Hage man is tevens een afscheid, wijl hij met pensioen gaat. APOTHEKERS-ASSISTENT. Voor het examen Apotkekers-assis- ten waren opgeroepen 4 candidaten. Geslaagd de dames: C. I. A. Senger (Den Haag), H. A. Visser (Rotterdam), L. P. van Beek (ITellevoetssluis) en F. G. van Krieken (Rotterdam). VECHTPARTIJ. Gisterenmiddag heeft in de Bol- werkstraat alhier een vechtpartij plaats gehad tusschen de leden der familie K„ waarbij ook messen wer den gebruikt. Een der familieleden, A. K., heeft daarbij zijn broer, D. K., met een mes in den arm gestoken. Hij moest in het Academisch Ziekenhuis worden ver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1