Het HeUz Be/ietd Een aardig reken- ommetje met het geld, door „Bona" gespaard. T. J. Bourquin, Papelaan 56i; mej. W. E r eman, Va'kenburgseheweg 7G. I. Krp;e:s, Voorstr. 15; J. Limburg, Jchoo'strrat 57. Vertrokken:: mej. C. M. Brurin— Rhoon, Rpndijk 3b; J. v. d. Kemp, Rijp- wetering D 17; mej. C. A. M. van den Heuvel, Den Haag, Adelheidstr. 181; C. Swagers en ecbtgen., Utrecht, Justus van Effenstr. S; mej. 11 H. van Cuilen- burg, Den Haag, Anthonie Heinsiusstr. 30; mej. E. W. Schneider, Wassenaar, Korenlaan; mej. H. C. G. Wolff, Edam, Spui 51. WASSENAAR Gemeenteraad. In de raadsvergadering werd gunstig beschikt op een verzoek van de Buurt- yereen. Nieu w-Wassenaar, om straatver lichting ,aan te brengen tusschen den W ïttenburgerweg en het viaduct der Z. H. E. S? M. Aangeboden werd de rekening van 1927. De gewone dienst heeft een batig saldo van f i7^.9^7,3olh. de kapitaal- dienst van f356.070,59V2, dat Laatste als gevolg van het niet gereed komen van net waterleiding bedrijf. Aan bet bestuur der Pius X school zal1 worden vergoed de jaarwedde van e2n assistente aan die school. Besloten werd een perceel weiland, groot 1.24 H.A., in gebruik te geven aan de R.K. Voet- balvereeniging „Blauw Zwart". Beslo ten werd in ae bestekken van gemeen tewerken te bepalen, dat bij .voorkeur "Wassenaarsche menschen moeten wor den te werk gesteld, dat een loon wordt gegeven gelijk aan dat van de ie Joon- klasse van het collectief arbeidscontract en voorts verschillende bepalingen voor uitkeering ,van loon op Zon- en feestda gen, bij overwerk enz. Ten slotte werd een algehele salaris herziening aangenomen ©n besloten tot aanstelling van een adjunet-i rispecteur en een hoofdagent bij de politie. WOUBRUGGE. Als een verrassing ontvingen wij van de fam. Spijker te Leiden voor de oudh eid-verzameling, een interessante bezending foto's van Oud-Woubruggers, w.o. geneesheeren, notaris, Rijksontvan ger, schoolmeesters, velen met eehtge- noote, groepen schoolkinderen O.L.S., enz., waarvan wijlen de heer P. H. Spijker hoofd was, tevens het oude lees gezelschap, alles uit het tijdperk van i8601870, een en ander waarin ve len hier gaarne een blik zullen slaan. PIET HEIN EN DE ZILVERVLOOT. Nieuw licht uit de Spaansche archieven. In deze maand kan het Nederland- sche volk het derde eeuwfeest herden ken van de verovering van de Zilver vloot door Piet Hein, schrijft de N. R. Courant". Niettemin blijft Piet Hein een merk waardige figuur en de zilvervloot is in de herinering van ons volk blijven hangen. Terecht heeft daarom het Historisch Genootschap den man en het feit wil len eerefi op de eenige manier, waar op een wetenschappelijke vereeniging dat kan doen, door de publicatie van gegevens. Zoo ligt nu voor ons de lijvige bun del: ..Piet Hevn en de Zilvervloot, Be scheiden uit „Nederlandsche en Spaan sche archieven", bijeenverzameld en uitgegeven door S. P. L'Honoré Naber en Irene A. Wright ("Werken Histo risch Genootschap. Derde serie no. 53. Utrecht, Kemink en Zoon). De voorbereiding van deze uitgave heeft voor het bestuur van het Ge nootschap allerlei beslommeringen me degebracht, waarvan de jaarverslagen van den laatsten tijd duidelijk spre ken. Oorspronkelijk lag het in de be doeling» om als iubileum-uitgave een verzameling stukken in het licht te zenden, door Miss Wright uit Spaan sche archieven bijeengelezen, die het wapenfeit der zilvervloot, van Spaan- schen kant bezien, zouden toelichten en die door Prof. Van Dam in het Ne- derlandsch zouden worden vertaald; de inleiding, door Miss Wright ge schreven, zou in ónze taal worden overgebracht door Mej. Heeringa. Zoo is het inderdaad gebeurd met wat thans het tweede gedeelte van onze uitgave is. Want het bestuur kwam ter oore, dat de bekende ken ner van onze marine-geschiedenis, de heer L'Honoré Naber, zich bezig hield met het verzamelen van gegevens over Piet Hein. Het meende, dat zulk een publicatie zich zeer wel zou aan sluiten bij die van Miss Wright, en vond den heer Naber bereid in dezen mede te werkep. Zoo zijn eigenlijk twee verschillende uitgaven ontstaan van wel verwante, maar niettemin verscheiden strek king, die samen dit deel vullen en samen dus de thans beschikbare do cumenten geven over Piet Hein en de zilvervloot. Het onderzoek van den heer Naber is wat verder gegaan dan dat van Miss Wright. De laatste heeft zoo goed als uit sluitend documenten verzameld, die betrekking hebben op de zilvervloot en wat daarbij behoort. De heer Naber heeft het leven en bedrijf van Piet Hein in vollen om vang onderzocht en de stukken daar over gepubliceerd. Het is gelukkig, dat wij nu ook de Spaansche stukken hebben: niet al leen waren zij tot dusverre geheel on bekend, maar ook vullen zij gelukkig de Nederlandsche aan. Want het is merkwaardig, hoe betrekkelijk weinig er nog in onze archieven over Piet Hein en zijn daden is te vinden. Het is een groot geluk, dat de be kende Rotterdamsche verzamelaar uit het begin van de achttiende eeuw. Cornelis van Alkemade, van de fami lie van dezen zeeheld nog een aantal stukken heeft kunnen loskrijgen, d:e sedert voor een groot deel weer ver loren zijn gegoaan, maar die hij heeft gekopiëerd. De copieën van Van Alkemade, thans bewaard in het Roterdamsche gemeente-archief, hebben den heer Naber de meeste en de voornaamste stukken verschaft voor deze publica tie over Piet Hein. Alles te zamen genomen is het nog niet zoo heel veel, wat over Piet Hein is bewaard. Dat is ook wel te begrij pen. De bekende zeeman is slechts kort in dienst der West Indische Compag nie geweest en nog korter in dien van den staat, zoodat de archieven weinig van hem spreken. Ook was zijn leven kort als zijn Naam: hij was nauwe lijks 50 jaar, toen hij in 1629 tegen de Duinkerkers sneuvelde. Dat gebrek aan documenten is een schrille tegenstelling tot de populari teit van Piet Hein, die reeds in zijn dagen onmiskenbaar was. Aan den eenen kant een der bekend ste, en aan de andere zijde een der minst gekende Nederlandsche man nen der zee. Deze populaire figuur blijft wat vaag, hoe dichter wij haar naderen. Piet Hein, of eigenlijk Pieter Pie- tersz. Heyn is den 25 November 1577 te Delfshaven geboren; de datum op het standbeeld is dus foutief. Hij kwam volstrekt niet uit de la gere kringen der bevolking, zooals dikwijls wordt gezegd. Zijn vader, Pieter Cornelisz. Heyn, voer ook ter zee en woonde als niet- onbemiddeld burger te Delft; hij was een ontwikkeld man, die een aantal boeken bezat. Zoo mogen wij ons ook den zoon voorstellen, vooral niet als een ruw en onbeschaafd zeerob. In al zijn daden blijkt bovendien niet alleen een groo- te en sterke mate van moed, maar ook een voorzichtig en vooruitziend beleid Zijn oogen op het bekende portret spreken van verstand, daarnaast van pittige geestigheid. Zijn levensbeschrijver, die zijn vriend was, Ds. Spranckhuysen, te Delft, roemt zijn oprechte vroomheid, die hem Gods leiding in alle dingen deed aanvaarden: hij wist zich in Gods hand en kon zonder vrees het leven en den dood ingaan. Nog een andere trek is van Piet Heins karakter bewaard: zijn nede rige bescheidenheid. Bij zijn uitbun dige huldiging na de verovering der zilvervloot, wist hij het hoofd koel te houden en de beteekenis van het groo te feit in het juiste licht te zien; hij wist wel. dat hij veel grootere dingen had gedaan. Van Piet Heins leven is betrekke lijk weinig bekend. Wij mogen aannemen dat hij op 16- jarigen leeftijd, dus in 1593, naar zee. is gegaan: voor een jongen als hij, waar wat in zat, bestonden toen op zee feitelijk onbegrensde mogelijkhe den. Waarheen hij heeft gevaren in zijn jeugd weten wij niet. Zeker is het in- tusschen, dat hij eenige keeren door de Spanjaarden gevangen is genomen. Den eersten keer is hij met zijn va der, met wien hij dan za] gevaren hebben, gevat: hij heeft op de Spaan sche galeien geroeid, misschien langen tijd: in Mei 1602 is hij met vele ande ren uitgewisseld tegen den bekenden amirant van Aragon, die in den slag bij Nieuwpoort was gevangen geno men. Daarna is Piet Hein nog eens in W.- Indië, waarschijnlijk in Havana, ge vangen genomen. Dat moet vóór 1607 zijn geweest: want dan, op dertigjari gen leeftijd, komt Piet Hein wat meer op den voorgrond. Dan zeilt hij uit op de vloot van Verhoef f op de Hollandia naar Indië. Op deze reis wordt hij schipper: als zoodanig is hij onder den bekenden Frederik Houtman In Juli 1612 gerepatrieerd en in Texel binnengevallen. Na deze groote reis trouwt hij in September van dat jaar in de groote kerk van Rotterdam met Anneken Claesdochter, de weduwe van schip per Jan Cornelis de Witt. Het huwelijk is kinderloos geble ven. Nakomelingen heeft Piet Hein niet gehad; wie zich daarvoor uitga ven, hadden het mis. In 1613 bleef hij blijkbaar binnen gaats en ook de volgende jaren hoo- ren wij niet van groote reizen. Moge lijk was hij in 1619 tegenwoordig bij de bestorming van Jakatra, waarop de stichting van Batavia volgde. In ieder geval was hij in 1622 in het land terug; den 1 Mei van dat jaar wordt hij schepen van Rotterdam: ook daar uit blijkt, dat hij een aanzienlijk man was. Einde December 1623 zeilt hij uit als vice-admiraal op de vloot van Wil- lekens naar West-Indië. Dan begint het bekendste gedeelte van zijn loophaan, zijn dienst bij de West-Indischr ^mpagnie. In 1624 is 1 'e verovering van de Allerheilig» ai in Brazilië; in 1625 vinden wij hem op de kust van Angola en te Espiritu Santo. Hij blijft tot 1625 buitengaats en wordt op IS Maart 1626 benoemd tot admiraal^ en kapitein-generaal in dienst der West- Indische Compagnie. In het laatst van Mei vertrekt hij weer; op deze reis heeft hij zich het meest onderscheiden door het afhalen van de Spaansche schepen in de Allerheiligenbaai. Hij is dan 26 October 1627 in Neder land terug en steekt 20 Mei 1928 weer in zee, thans op den tocht, die hem de Spaansche zilvervloot in handen doet vallen Zijn aandeel in den buit was zevenduizend gulden, waarvoc- hij een huis kocht te Delft. Eindelijk wordt hij den 26 Maart 1629 door Frederik Hendrik benoemd tot luitenant-generaal van Holland. Maar dan is zijn loopbaan ook ten einde: hij sneuvelt den 18den Juni 1629 in een scherp gevecht tegen de Duinkerkers. Den 4den Juli werd hij plechtig in de Oude Kerk te Delft begraven, waar zijn marmeren grafgesteente nog te zien is. Zijn weduwe overleefde hem nog eenige jaren: in November 1640 is zij te Rotterdam gestorven. Het behoeft geen betoog, dat de heer L'Honoré Naber en Miss Wright een voor onze zeegeschiedenis zeer be langrijke publicatie hebben gegeven. LIJST VAN VESTIG'-'NG EN VERTREK. Gevestigd. L. C. W. van Asbeck, verpleegster, Di°conesseabuis S. P. Bartstra, Knger;- straat 6; A. van den Berg, Lijsterstr. 35; C. F. J. Berkemejjer, kapelaan, Breestr. 139; L. H. F. Bartel, Schel penkade 8; J. Blom, Papeigracjit 20; J. J. Broeze, ingerieur, Stadhouderslaan 35; A. Brurjn, Ütr. Jaagpad 7; J. Buijs, Rijn dijkstr. 90; W. G. H. Cha vannes, Oude Rijn 3; M. J. Colijn, diensfcb., Bronkhorststr. 15; M. J. C. H. van Ding steeKraul, Wasstr. 10; A. G. L. M. van Dijk, winkelbed.. Rijnsburgerweg 62a; M. P. van Dijk. kindêrjuffr., J. de Wittstr. 15; E. C. Fontein, H. Rijndijk 13; T. G. M. van G-eelei, verpleegster, Acad. Ziekenhuis; L. Girisch, Noord einde 50; T. T. Gorte-, analyst©, Witte Singel 104; L. Gudde, kape aan, Hee- rensingel 3; F. Heuser, bankwerker, Botermarkt 3; H. Th. Horning en fam. metaallbewerker, v. Limburg Stirumstr. 16; T. L. Hoving, N. Rrjn 65a; J. A. A. de Jong, Witte Roze->str. 22; M. de Tong, Rijnsburgerweg 16; J. W. Kesler, onderwijzer, Rijn- en Schiekade 42: J. C. van Kleef, huishoudster, Rijnsbur- gersingel 41S. Kliffen, dienstb., Hee rengracht 58; C. Kok ei fam., Bouwk. Opz., Fagelstr. 5; C. W. M. Wocken, Noordeinde 50; W, A. Koekkoek, huis houdster, Haagweg 47; A. N. Ko: enhof en fam., Turfmarkt 5a; A. A. A. Kroon, verpleegster, Acad. Ziekenhuis; M. W. Leegstra, Kagerstr. 6: ,E. J. Lensink, verpleegster, Acad. Ziekenhuis; K. Lipp huishoudster, J. de Wittstr. 17; J. G. D. J. M. Lohmeijer, leerares, Hoo'gr. 36;'A. M. Maass, verpleegster Acad. Ziekenhuis; W. M. Mewissen, id, id.; J. T. H. Muhring, bakker, Lammermarkt 5 W. Nieteboon. Pelikaanstr. 9; J. G. van Noort, bakker, Doezastr. 19; J.W. Noppen, Duivenbcdestr. 14; G. A. van Opzeelnd, verapleegster, H. de Groot straat 19; F. P. J. H. Oudens, Surn. O. B., Oegstgeesterlaan 31; W. van dor Poel, majoor inf. N.O.I.L., Kooievaar- straat 8a; Raden Soedjono, Meerlstr. 1 W. E. Th. T. Sandberg, Leeuwerikstr. 57; T. C. P. Rijkenberg, verpleegster, Acad. Ziekenhuis; J. C. Schade, cal culator, Koninginnelaan 14; A. M. T. ScheltemaJuynboll en fam., Nieuw-* Rijn 69; K. P. Scheps ei fam., piano stemmer,. P. de ja Cburtstr. 28aJ. Jj. Schenk, Morschv,e| ji; E. Smid, ver pleegster, Acad. Zikenhuis; L. E. Smits, dienstb., Papengracht 19; M. Soaan, verpleegstr, Acad. Ziekenhuis; E. C. Stade. Id... id.; W. Staffleu en fam., werkman Rijks-Tel., Lceuw-rikstr. 13; E. C. Stripiaan Luïscius—Jvnanper, Mc relstraat 31; J. E. Tebbertman, machi nist, Amaiiastr. 26; A. M. Teunissen, verpleegster, Acad. Ziekenhuis; A. C. Veelenturf, winkelbed., Hoogstr. 12; D. Verboom, dienstb-, Rijasburgerwog 137; C. H. T. Verhaar, Noordeinde50 G. Vermey, Voorstr. 13; A. Vaverkova Volmolengracht 22; W. J. de Wit en fam., straatmaker, Vredehof 5; A. ten Wolde, verpleegster, Acad. Ziekenhuis; Kie Ing Yap, Witte Rozenstr. 10a; H. Zemel, verpleegster, Acad. Ziekenhuis J. Zwiers, los-arb., L. Agnietnstr. 9; W. v. d. Zijden e.i fam., koopman, v. d. Werfstraat 56. Vertrokken. iH. J. H. Schönfeld, Utrecht, Nieuwe Gracht 191; W. van Hoeve en fam., Soerabaia: .H. W. C. van Osselen. Dpn Haag, Laan van Poot 153; M. Vos, Lis- se, Villa_ „Magnolia"; M. C. van der Voorst, idem; M. J. van Zonneveld, Hazerswoude, Dorpstr. D. 200; D, C. Hofman, Tilburg, J. v. Beverwijckstr. 53 P. L. Sandberg e:i fam.. Dn Haag, W. de Withstr. 35; E. Hoscnek, Bottrop Dl. Oberstrasse 11B. E. G. Stumpel, Haar lem, Zijl weg 287; W. A. Oudshoorn, Amsterdam, v. Wouwstr. 244 III; M. J. Bakker, Amsterdam, Linnaeusstr. 78III; M. Lindner, Opheusden; Wed. Dr. J. I. v. RoijenHellema, Utrecht, Maurits- straat 96; J. de Leeuw, Zoeterwoude, Vrouwenweg 37, A. N.; L. I. Moonen, Amsterdam, Lauriergracht 105D. Mo raal en fam., Zoeterwoude, Vrouwen- weg 37 A. E.; P. Koning, Den Haag, Doornstr. 66; E. A. Duym, Heemstede, Seminarie „Hageveld"; L. van der Niet Katwijk, Duinhof 5; Ph. A. Kuijvenho- ven ei fam., Zoeterwoude. Vrouwenweg E 46; C. P. Vlieland e.i fam., Leider dorp, Hoogmadescheweg .42; A. A. Lu- kassen ei tam., Soesterberg, V-erl. Post weg 51; J- v. Raalte, Den Haag, Ama- liastraat 7; G. H. Meijlink, Hïïlegom, van de Endelaan 32; A. A. Bakker, Apeldoorn, Sanatorium „Berg en Bosch M. van der Vrort, Katwijk, Wassenaar- scheweg 15: H. P. Salomons, Velp, .G "Vlieg ei straat 24; M. van Bostelen en Egmondstr. 11; A. v .Ham, Rotterdam, fam., Anna Paulowna; G. Th. J. Mol, Eindhoven, Brugmanstr. 61: J. Winsemi- us, Amsterdam, Ceintuurbaan I77II;M. B. Laporte, Zoeterwoude, Vrouwenweg E. 37 a.b.; J. C. de Wit, Mierlo, Wilhelminastr. E 23; G. Schaap, Rijns- burg, Spinozalaan 6; P. Arbouw, Delft, Jacob Geiritstr. 20; A. H. Hooiier, Apeldoorn, Koningstr. 27; Baron Sr. v. d. Feltz, Vlaardingei, Schiedamschestr. 16; E. Pilon, Den Haag, Weimarstr. 284; A. v. Kooij, Voorschoten, Hof weg 23; B. Neumann geb. Pesla, Bot trop, Dl.A. J. M. Taverne, Rotterdam, Coolsingel 61; ,H. L. v. Nifterik en fam. Oegstgeest, v. Duivenvoordestr. 60; G. Chr. v. Egmond, Nieuwersluis, Politie- troepen; H. C. Brinkman, Utrecht^ Tol steegsingel 34; G. Volland, Assendelft; E. M. v. Mens, Ned. O.-Indië; P. Cl Monter.us en fam., R.otte:dam. Lusthof straat 54; E. E. Crop, Kerkra.de, Ehren- steinstr. 36; H. M. van den Wijngaard T. Saunier, Venratj, Franciscaner kloo* ter: A. Zandvliet. Curasao W.-L; M. W. Fr. Stol, Koudekerk, bpi Jleverden; A. J. C. Vlaskamp, Noordwpk Binnen^ Huis ter Duinstr., Villa ^Buitenrust' M. I. Noordman, Kienfeheam prés Ooi- mar Hause Rhin Plus Sacre Coeur; J. J. Stephanus, Voorburg, Wateringren- straat 166: P. W. Beijersbergen, Oegst geest. Dorpstr. 5; L. Fr. Saarloos. Den Haag, Regentesselaan 113; P. I- van der Schaar en fam., VLaardingen, Bin nensingel 64; T. Brandwij'k, "Vreeswijk, Zuiderstr.: L. Beker., Voorschoten, In stituut „Wullings"\ P. Gladdinus, Luik België. Rue croi* rouge 230; E. H. ter Kuile, Amsterdam, Prinsengracht 791; M. E. Witmans, Voorschoten, Rijndijk no; Ong Sian Gwan, N.O.-I.; L. W. P. van de Wijngaard, Den Haag, Zand Ambachtstr. A 474. Scheepstijdingen. HOLLAND—AMERIKA-LIJN. NICTHEROY Vancr. n. Rott. 18 van Seattle. VEENDAM Rott. n. N.-York p. 18 Kaap Race. NIEUW AMSTERDAM Rott. n. N.-York p. 19 1.59 n.m. Bishops. LOCHKATRINE Vancr. n. Rott. 19 v. Liverpool. GAASTERDIJK Philadelphia n. Rott. 21 3v.m. te Hoek van Holland verw. HOLLAND—AFRIKA-LIJN. MELISKERK 19 v. Beira n. Rott. RIJPERKERK thr. p. 19 Ouessant JAGERSFONTEIN thr. 2 ov. Dar-es- Salaam. RiETFONTEIN uitr. p. 19 Gibraltar. HEEMSKERK 20 v. Antw. n. Amst. NHKERK thr. 19 te Duinkerk. VECHTDIJK uitr. 19 te EastLondon-. HOLLAND—WEST-AFRIKA-LIJN. HELDER 20 v. Hamburg te Amst. IJSTROOM uitr. p. 18 Óuessant ALBIREO thr. 23 te Rott. verw. DELFLAND thr. 19 te Lagos. REGGESTROOM thr. 18 v. Duala. KON. HOLLANDSCHE LLOTD. GELRIA uitr. 19 v. Las Palmas. FLANDRIA uitr.' 19 v. Santos. (ZEELANDIA Amst. n. Gdynia p. 19 Holtenau. ROTTERDAMSCHE LLOTD. BLITAR uitr. p. 20 Suez. TJERIMAI uitr. p. 19 Suez. PATRIA uitr. 20 te Southampton. INDRAPOERA thr. 20 v. Colombo. TAMBORA thr. 22 9 v.m. te Mars. verw. KEDOE thr. 18 te Belawan. TOBA thr. 20 v. Padang. TERN ATE thr. 20 5 n.m. v. Havre. MENADO thr. p. 20 Suez. STOOMVAART MIJ. „NEDERLAND". P. C. HOOFT thr. p. 19 Perim 1C1HR. HUYGENS uitr. 20 te Genua. RADJA 19 v. Hamburg n. Amst SALAWATI thr. 20 v. Pt Said. PRINSES JULIANA thr, 22 10 v.m. te Amsterdam verwacht. ROEPAT 20 v. Amst. te Hamb. RADJA 20 v. Hamb. te Bremen. KANGEAN 20 v. Hamburg te Amst. Veronderstel, dat U 4 pond boter per week gebruikt Indien U dan vandaag besluit om voortaan uitsluitend Jurgens' Bona (met Melk bereid) te gebruiken in plaats van dure natuurboter, gaat U per week minstens twee gulden besparen. Dit is méér dan Honderd Gulden (fl. 100,-) per jaar, die U in klinkende munt kunt overhouden, door in uw gezin geregeld de heerlijke, voedzame Jurgens' Bona (met Melk bereid) te gebruiken. Rekent U nu eens uit hoeveel wenschen. U op deze manier kunt verwezenlijken 7 '4:. JURGENS' MARGARINE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 7