CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
9"« JAARGANG VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1928 NUMMER 2546
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936
Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal2.50
Per week
Franco per post per kwartaal i 2.90
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Y Jagerslatijn.
Ook Ds. Kersten is op de vossen
jacht getogen.
Op voorbeeld van den Adj. Secreta
ris van ons Centraal Comité, den heer
R. A. den Ouden, naar hij zegt.
Hij vertelt in De Banier het volgen
de:
„In de Banier van 2 Augustus werd
in de vragenrubriek geschreven:
De A.R. Partij- maakt den recht-
streekschen band tusschen de Over
heid en Gods Woord los en acht de
Overheid niet aan de wet der zeden
gebonden.
Neen, zegt de heer d. O., dat is een
hardnekkige valsche beschuldiging te
gen de A.R., want Dr. Kuyper zegt in
„Ons Program" (zie par. 62 en 63)
„Vandaar dat haar standpunt (n.l.
dat der Overheid) geen ander mag
noch kan zijn, dan het standpunt der
wet, en, wijl zij niet uit eigen hoofde,
maar bij de gratie Gods regeert, van
de wet Gods.
„Meer bijzonder van de zedewet.
„Met „wet Gods" bedoelen wij intus-
schen niet de „wet der tien geboden"
in formeelen zin, maar „de algemeene
zedewet
De heer d. O. had Dr. Kuyper nog
wel wat verder kunnen laten spreken
en den zin afmaken en schrijven:
.„maar „de algemeene zedewet"
die vóór den val in zonde den mensch
was ingeprent, en ook na dien val, hoe
zeer verzwakt, nochtans zoo scherp,
zoo sterk en zoo duidelijk zelfs bij de
meest verwilderde volken en bij de
meest ontaarde personen spreekt, dat
Paulus getuigen kon: „De heidenen, de
wet niet hebbende, zijn zichzelven eene
wet, als die betoonen het werk der wet
geschreven in hunne harten, hun ge
weten medegetuigende en de gedach
ten onder elkander hen beschuldigende
of ook ontschuldigende."
Dan is het volkomen duidelijk, dat
Dr. K. voor de heidenen geen anderen
maatstaf stelde dan voor degenen, die
leven onder het licht van Gods V/oord.
En. dat was juist hetgeen door den vra-
genbusredacteur in het licht was ge
steld. Het antwoord in de vragenbus
was dan ook volkomen duidelijk, als
maar de heer d. O. er niet slechts een
klein stukske van had afgedrukt.
't Was wel heel duidelijk, dat de
Banier met „wet der zeden" bedoelde,
de wet der tien geboden. Dat bleek uit
het heele verband."
Dus, zoo trekt Ds. K. de conclusie,
Dr. Kuyper zei het goed, maar bedoel
de het verkeerd. Die zedewet waar
van Paulus spreekt is natuurlijk de
wet der tien geboden. Zij is aan Israël
gegeven in hoorbare taal en in steenen
gegrifd, maar den heidenen ingescha
pen.
Ds. Kersten is blij met dit vosje dat
hij gevangen heeft. Laten wij hem die
vreugde gunnen.
Maar het jagerslatijn dat hij op-
discht moet weersproken worden.
Want als we het beestje goed bekij
ken is het geen vos, maar een nuttig
huisdier, dat de jager heeft gescho
ten. Laat Ds. Kersten maar ééns goed
kijken dan gelooven wij toch stellig,
dat hij zelf zal moeten erkennen, dat
het toch onmogelijk een vos genoemd
kan worden.
De algemeene zedewet vóór den val
den mensch ingeplant en tot leiddraad
verstrekt, bleef werken geheel buiten
de tien geboden om. Het was bijzon
dere genade, alleen voor Israël en die
in Israëls heil daarna deelen, bestemd,
dat de tien geboden die zedewet nader
belichaamden.
Dat de Gereformeerde Ds. Kersten
zich toch zoo vergist! Maar het jagers
latijn heeft altijd nog eenige gelijkenis
met het opzettelijk jokken!
STADSNIEUWS.
DE LEIDSCHE WINKELWEEK.
De Leidsche Winkelweek, die zoo
als men weet zal gehouden worden
van 26 Sept tot 3 October a.s. is van
opzet geheel anders dan vorige jaren.
De commissie, die gekozen is uit de
drie middenstandorganisaties, en
waarvan liet dagelijksch bestuur be
staat uit de heeren J. Meyers, Haar
lemmerstraat 96100, voorzitter; T.
F. Vlieland, Nieuwe Rijn 50, secreta
ris en J. Pontier, Haarlemmerstraat
81, penningmeester, heeft zich er re
kenschap van gegeven, dat bij het or-
ganiseeren van een winkelweek altijd
voorop moet staan het belang van de
winkeliers. Het gaat er om, om men-
schen op de straat te krijgen, kijkers
voor de etalages, van die kijkers koo-
pers te maken en die koopers als
cliënten te houden.
En daarom was de commissie van
meening, dat alle beschikbare gelden
gebruik moesten worden voor een zoo
goed mogelijke onderlinge reclame.
Geen prijzen zullen beschikbaar wor
den gesteld, zoodat ook geen dure
jury noodig zal zijn. Het gevaar van
het uitreiken van prijzen is dat voor
een medaille het eigenlijke doel over
het hoofd wordt gezien. Er is slechts
een winkelier tevreden bij zulke ge
legenheden, namelijk de winnaar van
de eerste prijs. De tweede prijs-win-
naar meent dat hij de eerste had
moeten hebben en de derde prijs-v^'n-
naar ook, terwijl de andere winkeliers
eveneens hun uiterste best gedaan
hadden en ook een prijsje meenen
verdiend te hebben.
Daarom achtte de commissie het
heter om de bekroningsgeschiedenis
achterwege te laten en de winkelweek
vooral attractievol te maken voor het
publiek.
De voornaamste attractie die de
commissie gevonden heeft is origineel
en interessant. Gedurende de winkel
week zal zich in iedere etalage van
alle deelnemende firma's een artikel
bevinden dat belangrijk beneden de
waarde geprijsd is. Dit artikel wordt
de(n) eerste(n) opmerker(ster) op zijn
(haar) verlangen tegen dien prijs ver
strekt. Hierdoor bereikt men in do
eerste plaats dat men voor zijn etala
ge krijgt een publiek dat tot oordeelen
is bevoegd en verder zullen ongetwij
feld velen er door getrokken worden,
want het is zeker wel de moeite waard
met een dergelijke attractie de hon
derden etalages eens rustig te be
zien.
Op den dag van de opening, (die dit
jaar zonder officialiteiten) plaats
vindt), zal des middags een reclame
optocht door de stad worden gehou
den, waartoe alle winkeliers die over
een auto of een vrachtauto beschik
ken, worden uitgenoodigd.
Verder zal vanaf Woensdag eiken
avond door de muziekvereeniging
Werkmans Wilskracht" een optocht
door de stad worden gejiouden waar
van de te volgen -weg nog nader wordt
bekend gemaakt.
Zooals men ziet is alles er op gezet
om het publiek te trekken.
De sta i zal een feestelijk aanzien
krijgen, doordat de commissie waar
schijnlijk beslag zal kunnen leggen
op een 400 k 450 standaard-vlaggen,
die bij de deelnemende winkeliers
ioor de fa. Kukler zullen worden aan
gebracht. Het vlagvertoon was tot nog
toe meestal schaarsch, maar nu zul
len de vlaggen in groote getale gezien
worden en stadgenoot en vreemdeling
vertellen, dat er iets bijzonders to
doen is.
Alle^ bij elkaar genomen lijkt het
wel, dat een winkelweek die zoj op
gezet wordt zal moeten slagen.
Gisteravond werd in de Kleine
Stadsgehoorzaal, vanwege de Leidsche
Winkelweekcommissie, een vergade
ring gehouden waartoe ai.'e Leidsche
winkeliers waren uitgenoo iigd
Deze vergadering had een tweeledig
doel. Ten eerste moesten de plannen
definitief worden geregeld en ten
tweede had men de gelegenheid aan
gegrepen dat vele middenstanders te
genwoordig waren om allen nog eens
goed te doodringen van de noodzake
lijkheid om zich té organised en.
Daarom waren van de drie midden-
standsvereenigingen, de neutrale, de
Chr. en de R.-K. propagandisten aan
wezig om een korte rede van opwek
king uit te spreken.
De vergadering werd met een har
telijk welkom aan. allen door den
Voorzitter, den l-eer Meyers, geopend,
die daarna u 'Tig de plannen voer
die Winkelweciv toelichtte, waarop
we na bovenstaande beschrijving
niet nader terug behoeven te komen
Spr. heette daarna nog welkom het
strijkje van de vereeniging van Ma-
ihesianen, dat /oo welwillend was de
vergadering mei muziek op te vrcolij
ken.
Daarna ga1! spr gelegenheid aan de
propagandisten om hun propaganda-
rede te houden.
Eerst sprak nog de heer Mayer,
voorzitter van de Leidsche Midden
standscentrale om de sprekers in te
leiden.
Spreker bracht allereerst aan de
winkelweekcommissie hulde voor de
wijze waarop de zaak is voorbereid.
Spr. wees er verder op. dat het doel
van de propagandisten is om de mid
denstanders te doordringen van 't nut
van de organisatie en hoopt dat door
de woorden van de sprekers nog velen
zjcIi geroepen zullen gevoelen om lid
van een of andere middenstandsver-
eeniging te worden.
Als eerste spreker sprak vervol
gens de heer Ingenool, directeur van
liet Kon. Nederl. Middenstandsbureau,
nadat de Mathesianen eerst de verga
dering hadden vergast op een fraai
stukje muziek.
De heer Ingenool begon met er op te
wijzen, dat een winkelweek een zeer
prijzenswaardig idee is om den mid
denstand vooruit te brengen. De mid
denstanders hebben de behoefte om
hun taak aan het publiek te laten
zien. Alleen wie een taak heeft is
waard om een bestaan te hebben.
Reeds dikwijls werden aanslagen op
den middenstand gepleegd, en daar
om moet de middenstand met kracht
zijn belangrijke plaats handhaven.
De middenstand heeft in zijn streven
allereerst op het oog het belang van
anderen en in de tweede plaats het
eigen belang en dat kan niet van alle
standen gezegd worden.
De middenstand is ook niet arheids-
schüw, maar ziet in arbeid een ze
gen. En als hij dat blijft bedenken
dan kan hij niet ten onder gaan. De
middenstand moet het maatschappe
lijk evenwicht in stand houden. Van
deze taak moet hij zich bewust wor
den en dan heeft hij ook recht op zijn
plaats. Nog steeds wordt de midden
stand gedwarsboomd door verschil
lende wetten en tegen deze moet te
velde getrokken worden.
Maarde grootste vijand van
den middenstand is dikwijls de mid
denstander zelf. Degenen die zich bui
ten het organisatorisch verband hou
den werken tegen. De tijd van den
individu is voorbij. Tezamen moet op
getrokken worden. Daarom wekt spr.
allen die dat nog niet zijn op lid te
worden van een van de drie afdeelin-
gen van middenstandsorganisaties
hier ter stede.
Daarna sprak de heer Van der
Stap als propagandist van de Chr.
Middenstandsvereeniging. Spr. begon
met er op te wijzen dat er hier in
Leiden iets ontbreekt. Het nut van de
organisatie is slechts tot een betrek
kelijk klein gedeelte van den midden
stand doorgedrongen en dat is toch
niet goed te hegrijpen wanneer men
even bedenkt, dat het hier gaat om
het zelfbehoud. Groote machten wer
ken om den middenstand te vernie
tigen en er zijn verschillende dingen
die zijn ontwikkeling tegenwerken.
Die moeten tezamen weggewerkt
worden. Alleen kan men dat niet. Dat
moet langs organisatorischen weg
geschieden. Maar middenstanders
zijn eigenaardig. Spr. heeft eens een
dominee in een vergadering van Pa
trimonium hooren zeggen: Jullie zijn
ellendelingen. Spr. durft dat niet te
zeggen tot de middenstanders. Maar
hij durft wel zeggen: Niet alleen on
der de arbeiders zijn ellendelingen. Er
zijn menschen die niet overtuigd
willen worden. Maar laten toch de
zulken bedenken hoe noodig de orga
nisatie is.
Met een opwekking om toch zich
bij een organisatie aan te sluiten be
sloot spreker.
Tenslotte sprak namens de R.-K.
Vereeniging „De Hanze" de heer Jan
sen, die er op wees, dat zijn ervaring
wat betreft de middenstand zeer bit
ter is. Spr. kan daar rare dingen van
vertellen en verhaalt^ eenige staaltjes,
waaruit blijkt hoe minderwaardig
soms middenstanders, vooraanstaan
de middenstanders, kunnen handelen
betreffende de organisatie. Spr. heeft
medelijden met zulke menschen en
wijst erop, dat ze parasiteeren op hun
medemenschen.
Verdér houdt spr. een klemmend
betoog voor de organisatie. Het zou
noodig zijn, dat er eens een draconi
sche wet kwam die de middenstan
ders wakker maakte. De middenstan
ders moesten eens rechts en links om
ae ooren geslagen werden.
Spr. hoopt, dat ook door deze win
kelweek weer blijken zal de macht
van de organisatie en dat door het
gesprokene van hedenavond wear
velen zich zullen aansluiten.
De Voorzitter bedankte de sprekers
hartelijk voor hun gloedvolle rede
voeringen en gaf daarna gelegenheid
om betreffende de winkelweek vra
gen te stellen, waarvan echter door
niemand gebruik werd gemaakt.
De heer Molkenboer bracht een
verzoek over van de afdeeling Leiden
van de vereeniging „Het Nederl. Fa
brikaat", om kaarten van deze ver
eeniging in de etalages te willen
plaatsen.
Hieraan zal een attractie worden
verbonden, die nog nader zal worden
medegedeeld.
Nadat .Ie iieer Mayer nog even had
gesproken, sloot vervolgens de voor-
z.tter de vergadering. Spr. dankte de
aanwezigen voor htm opkomst en
wenschte allen in de komende Win
kelweek veel succes.
Laten nu allen, die zich nog niet
voor deelname hebben opgegeven, dit
spoedig doen. Dé heer T. F. Vlieland
Jr., Nieuwe Rijn 50, secretaris van de
Winkelweekcommissie, zal hen gaar
ne inschrijven en overigens alle ge-
wenschte inlichtingen verschaffen.
DE HEER P. ZIJLSTRA OVER ZIJN
WERK.
Gaarne wekken wij onze lezers en
lezeressen op, om te bezoeken de open
bare samenkomst, die vanwege de
hulpvereeniging alhier voor den Geref.
Zendingsbond hedenavond te 8 uur
in het gebouw Prediker wordt gehou
den.
Deze samenkomst staat onder lei
ding van Ds. G. H. Beekenkamp, ter
wijl als spreker zdl optreden de heer
P. Zijlstra, zendeling op Midden-Cele
bes, met verlof hier te lande, die be
reid gevonden is uit den schat zijner
ervaringen mededeelingen te doen.
Het behoeft bijna niet gezegd, dat
deze mededeelingen zeer interessant
zullen zijn en een bezoek aan Prediker
ten volle waard.
„KENNIS IS MACHT".
Het aantal nieuwe leerlingen, dat zich
voor den nieuwen cursus voor de on
derscheidene lessen boekhouden, Han-
delsrekenen, Stenografie, Ned. Taal,
Fransche, Duitsche, Engelsche en
Spaansche Handelscorrespondentie
heeft aangemeld, bedraagt niet min
der dan 130, een aantal, dat nog nim
mer te voren werd bereikt.
In de laatste jaren bewoog zich het
getal om de honderd.
Een bewijs, dat er steeds naar meer
goed onderlegde handels- en kantoor
bedienden wordt gevraagd en voorts,
dat het onderwijs van het Genootschap
dat trouwens zijn leerlingen zoowel
uit de buitena-emeenten als uit de stad
zelve trekt, bij voortduring in sterke
re mate wordt gewaardeerd.
GEMEENTELIJKE GENEESKUNDIGE
DIENST.
Verschenen is het verslag van den
Gem. Geneesk. Dienst, waaraan wij
het volgende ontleenen:
Het aantal sterfgevallen bedroeg 620,
waarvan 239 afkomstig waren uit an
dere gemeenten.
In het begin van het jaar was de
algemeene gezondheidstoestand min
der gunstig dan gewoonlijk, door het
optreden van talrijke influenza geval
len.
Het sterftecijfer steeg, doch de epi
demie verdween even snél als zij ge
komen was. zoodat in Februari de toe
stand weder normaal kon worden ge
noemd.
Hoewel sommige scholen gedeelte
lijk ontvolkt waren, werd niet tot
schoolsluiting geadviseerd, wijl eener-
zijds de griep onder de kinderen geen
gevaarlijk karakter vertoonde, ander
zijds schoolsluiting bij griep weinig ef
fect heeft.
De verspreiding dezer ziekte is door
geen der ons ten dienste staande mid
delen tegen te gaan. Bovendien loopen
de bij schoolsluiting naar huis gezon
den kinderen veel meer dan anders
op straat, hetgeen, in het gure jaarge
tijde waarschijnlijk meer gevaar op
levert, dan de infectie-kans op school.
Roodvonk werd het geheele jaar
door aangegeven, behalve in de maand
Juli.
Het grootste aantal aangiften was
8 per week.
Het meerendeel der 133 gevallen ver
liep licht. Van samenhang met school-
vaccinaties viel niets te bespeuren.
Midden in den zomer ontwikkelde
zich een uitgebreide mazelen-epi(\emie
die tot het einde van het jaar voort
duurde. Zooals gewoonlijk, graasde de
ziekte alle bewaarscholen af, tastte op
de L. O. scholen nog enkele kinderen
aan, die haar bij de vorige epidemie
ontsnapten en verdwijnt dan geleide
lijk om weer terug te keeren als een
nieuwe generatie op de bewaarschool
is aangekomen.
Ten opzichte van diphtherie was
met een enkele uitzondering 1927 een
buitengewoon gunstig jaar.
Deze uitzondering betrof de bevol
king der Chr. Bewaarschool aan de
Middelstegracht, waar zich in Novem
ber een epidemie dreigde te ontwikke
len, die van den beginne af aan een
ernstig karakter droeg.
Met toestemming van het schoolbe
stuur werd aan de ouders der leerlin
gen gelegenheid gegeven hunne kinde
ren onvatbaar te laten maken (immu-
niseeren).
Hiervan werd voor ongeveer 80 pet.
van de schoolbevolking gebruik ge
maakt.
Het gelukte op deze wijze zonder een
schoolsluiting de epidemie te stuiten,
althans, er deed zich daarna slechts
nog 1 geval voor.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22l/i cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belansrijkste nieuws io dit Nummer.
Binnenland.
De Rotterdamsche raad verklaart
zich tegen de benoeming van den
burgemeester.
De Presbytériaansche Alliantie door
de Regeering ontvangen.
De voorbereiding der Leidsche Win
kelweek.
Buitenland.
De beraadslagingen te Genève over
de ontwapeningskwestie.
Prof. Van Hamel neemt ontslag als
Hooge Commissaris van den Volken
bond te Dantzig.
De amnestiekwestie in België voor-
loopig van de baan.
Naar verluidt, zal dr. Borms op 11
November in vrijheid gesteld worden.
De helicopter van De la Cierva be-
beschadigd.
Van schoolsluiting als middel tot
bestrijding van besmettelijke ziekten
werd slechts tweemaal gebruik ge
maakt.
In Maart werd tot sluiting van een
klasse der Chr. School, Afd. B., Pas
teurstraat geadviseerd, waar 4 rood-
vonkgevallen in één week optraden.
In December werd de openbare Be
waarschool in 't Elisabethshof wegens
mazelen, die ernstiger dan gewoonlijk
verliepen, gesloten.
Voor kostelooze genees-, heel- en
verloskundige hulp werden 697 kaar
ten uitgereikt, waarvan 304 gezinskaar
ten en 393 persoonskaarten.
102 aanvragen werden afgewezen.
In 1927 werd uitgegeven aan brillen,
breukbanden, orthopaedische appara
ten, enz. 1914,6934 en wel aan onver-
mogenden 1474,1934 en aan minver
mogenden 440,50.
Hulp in de huishouding wordt ver
strekt door bemiddeling van twee par
ticuliere vereenigingen, die op dit ge
bied werkzaam zijn, n.l. de R. K. Ver
eeniging voor Kraamverzorging en de
Vereeniging „Hulp in de Huishouding"
In overleg met de besturen vergoedt
de Geneeskundige Dienst een gedeelte
der kosten.
Zeer moeilijk is het voor het werk
dezer Vereenigingen, hetwelk zeer veel
lof verdient, geschikte krachten te vin
den.
Door de gemeente werd in het geheel
voor dit doel uitgegeven 815,52, aan
31 gezinnen.
Wat betreft de Tuherculose-bestrij-
ding, kan hiervoor naar de verslagen
der „Vereeniging tot bestrijding der
tuberculose te Leiden" en der vereeni
ging: Herstellingsoord „De Leidsche
Buitenschool" worden verwezen.
De besturen dezer Vereenigingen
werken met de Geneeskundige Dienst
met de Stichting tot Beheer en exploi
tatie van woningen te Leiden en met
het Burgerlijk Armbestuur in nauw
contact.
Het bestuur der Woningstichting
hielp 12 tuberculose gezinnen aan een
betere woning, waardoor in een aantal
gevallen verpleging van een patiënt te
huis mogelijk werd en de Gemeente
van de betaling der verpleegkos<ten in
een ziekenhuis kon worden ontlast.
Op de consultatiebureau's der Ver
eeniging „Zuigelingenzorg",werden
566 zuigelingen ingeschreven, tegen
547 in het vorige jaar.
Het aantal bezoek aan de drie con
sultatiebureau's te zamen gebracht be
droeg 4436 tegen 4138 in het vorige jaar
Huisbezoek werd 2802 malen afge
legd.
In het geheel werden 123 kinderen
uitgezonden.
Op de scholen werden door de school
artsen 27.101 kinderen nagezien; 2660
maal was de leerling afwezig. In het
geheel werden 3818 briefjes uitgereikt.
JUBILEUM C. v. VARICK.
In ons bericht van gisterenavond
over het a.s jubileum van den heer C.
van Varick, hoofdboekhouder bij de
N.V. Scheepsbouw- en Reparatiewerf
„De Hoop" v/h. Gebr. Boot .is een klei
ne fout geslopen.
Niet den lsten, doch den 5den Oct,
zal de heer v. Varick zijn zilveren ju
bileum herdenken.
Op de Turfmarkt tusschen een
tweetal boomen. aan den waterkant
heeft men ten gerieve van het reizend
publiek voor de verschillende auto
bussen een zeer gerieflijk houten
kastje geplaatst, waarin de vertrek
uren (dienstregelingen) zijn aange
bracht en wel voor de navolgende
autobussen: M.O.D.A., A,DAV,A,L,.
Brockway en van de firma Maarse
