CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat nit IWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belannrijksie nieuws in dit Hummer. 9de JAARGANG WOENSDAG 12 SEPTEMBER 1928 jiwgg?LI NUMMER 2538 EUWÏ LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden wamr agenten gevestigd rijn Per kwartaal.i 2i0 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden fejlljjfijp Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling - van ten hoogste 30 woorden, worden da- gelijk» geplaatst ad. 40 cents V Niet stijf maar stoer. Toen wij eenige dagen geleden be- spraken de opkomende drang om ook de tooneelkunst te betrekken onder Calvinistischen levensvorm, zagen wij hoe de poging om eertijds het bijbelsch drama op te voeren, is mislukt. Thans rest ons nog na te gaan waar om wel een tijdlang te Genève en in Frankrijk het drama in Calvinistischen kring beoefend werd, maar dit in de Nederlanden zoo goed als geen plaats kon vinden. Hiervoor is meer te zoeken in de historische bij-omstandigheden dan in het onderscheid dat er zou liggen in de verschilende belijdenissen. Im mers het Calvinisme heeft zich niet al leen in on9 land baan gebroken maar heeft ook in Zwitserland, Frankrijk, Duitschland en niet te vergeten Ame rika, zich een plaats verworven. Daaruit zijn regels voor staatsbeleid afgeleid, maar het heeft ook het den ken en willen beheerscht al naar mate het in aanraking kwam, met van de zijne afwijkende geestesstrooming. De bedding die het vond heeft, al naar mate de gesteldheid van den bodem was, hier een diep ingesneden pro fiel, daar weer de breedt- schier oever- looze vlakte. Nu is dit het eigenaardige, dat de aanvaarding van het Calvinisme door onze vaderen gepaard ging met het uiten van een conscientiekreot tegen overmacht en dwingelandij. Bijna een eeuw leefden onze vaderen onder den druk. Een nieuw geslacht was toen ge vormd, dat met de nieuwe belijdenis cok den druk en het lijden,, met het geen dit in het gemoed achter laat, had geërfd. Geen wonder dat dit een stempel drukte op de uiting, het be leven, van de belijdenis. Natuurlijk kwam daarop reactie. Het spoedig verval na den opbloei moet voor een belangrijk deel gezocht wor den in het eenzijdig zich openbaren van de gezonde belijdenis. Zoo heeft het Calvinisme sommige levenstereinen, die het aanvankelijk heheerschte later weer moeten afstaan. Het was de Reformatie en niet het minst de Calvinistische Reformatie, die Europa in de zestiende eeuw voor de revolutie heeft behoed en een vrij heid en zedelijke volkskracht wist te deen opbloeien, die thans nog de be wondering wekt van een ieder, die van haar glorierijke historie kennis neemt. Dat werd verkregen meer door stoer verzet en geduldig lijden dan door krachtige tegenaanvallen. Daardoor heeft het den schijn van stijfheid, ter wijl toch in wezen daarin een stoer weerstreven, dat eindelijk de over winning bereikt, verborgen is. Zoo is het nu ook op het terrein van de kunst. Het Calvinsme stelt als eisch de verheerlijking Gods. Het wil liever dragen den smaad van achter lijkheid dan zich begeven op een pad dat in het eind ongewenschte verras singen kan brengen. Het Calvinistisch principe stelt hoo- ge waarde van het leven in het volle licht, het wil niet, dat de mensch zijn aandacht zal doen beheerschen door de uitwendige dingen ten koste van üe innerlijke ontwikkeling van het geestelijk leven. Het vraagt de hoogste inspanning voor de bewaring der gees telijke goederen, en richt den blik bo venal op de eeuwige dingen. En dit is de .oorzaak, dat het in het tooneel een macht ten kwade heeft leeren erkennen, en waarom het den schouwburg steeds met kracht heeft tegengestaan. En de historie heeft het waarlijk geen ongelijk gegeven. Wanneer echter een opnieuw opwa ken van het Calvnisme, en een toepas sen van zijn grondslagen op alle le vensuitingen, in hetgeen dr. Kuyper noemde het Neo-Calvinisme, ons mag brengen een met andere oogen zien van de dingen, dan kunnen wij dit dankbaar aanvaarden. Mits wij dan ook niet vergeten dat onze vaderen aan 't stoere vasthielden oischoon ze de kans liepen voor stijf ge houden te worden. Evenals zij willen ook wij nog steeds de eere Gods als eenigste en hoogste einddoel stellen ook op het ge bied van de kunst. STADSNIEUWS. RECTIFICATIE. Tot onze spijt zijn gisteren ter zet te ij de onderschriften onder de bei tje foto's verwisserd. Het onderschrift op de voorpagina onder het portret vfiii den Commissaris dor Koningin in oord-Brabant moest staan onder dat vu n *wof. Polak en omgekeerd. POSTKANTOOR LEIDEN. Lijst van onbestelbare brieven en briefkaarten, van welke de afzenders onbekend zijn. Terugontvangen in de 2e helft der maand Augustus 1928. Brieven Binnenland. Aalhuizen, mej. Rie, Rotterdam Bos, Rotterdam Bruijn, dr. H. de, Amsterdam Bunnik. Leiden Bur gemeester en Wethouders, Wassenaar Directeur Gemeentebelastingen, Kaag Ende, A. v. d., Winkel Ge- neesh. Directeur Endegeest, Oegstgeest Graaf, W. do, Haamstede Huis van Bewaring, No. 10 Den Haag Kruijt, D., Amersfoort Leidsche Courant, Leidsch Dagblad, Lento, J. A., Sneek Leffer- stra, mevr. H., Sneek Marschalk, mej. M., Haag Mindeijofn, mej. Greta, Leiden Mortier, ds., Zalk Nieuwenhuizen, H., Leiden Snoek, I., Den Haag Terkens, R.. Amster dam Vlaming, B. Lisse Rouppe v d. Voort, fa., Haag Vries, K. de, Amersfoort Wilgenburg, mej. E. van, Rotterdam Woltman, J., Den Haag. Briefkaarten Binnenland, Beegenberg, A., Amsterdam Brus- see, mej. Tr., Haag Galjaard, H., Griffioen, schipper F. J., Rotterdam Huijbers, mej. A., Noord wijk Kroeze, schipper, Rotterdam Lok kei*Bakker, mevr., Rotterdam Mieloo, mej., Apeldoorn Roelfsema, schipper, Koudekerk Teunisse, Fem- mij, Haag Tiemstra, mej. N., Leeuwarden Vliet, schipper A. van, Oudewetering Vries, Willy de, Arn hem Woude, mevr. v. d., Rijswijk Zoest, mevr. L. van, Leiden. Brieven Buitenland. Allsup, Miss Ethel, Londen Chead- leL J. R., Londen Loon, Mad. van, Munchen Rozenthal, Singapore Stoel, Tine, Duitschland Uni versiteit, Braunberg. Briefkaarten Buitenland. Bloot Plouvier, E., Brugge Brants, M. P., Nürburg Haus-Soneuschen, Arenberg Koster, mej. Tr., Offen bach Mantowisk, mej. A., Essen Meihuizen, K., Salzburg Meijer, Cath., Offenbach Tendeloo, C„ Bru- Negen briefkaarten zonder adres, ges. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Joannes Gerardus, zv. G. van Koert cn A. Kentrop Jacomijntje, dv. J. Hoogerdijk en J. de Jong Jaeoba, dv. J. P. L. Fasseur en E. du Prie Adrianus, zv. J. Segijn en S. M. J. La- terveer Aaltje, dv. J. Post en H. Scheffer Susanna, dv. A. Slinger land en C. van As Pieter Frans, zv. B. Boon en L. Noordam Johanna Petronella, dv. C. Broekhof en M. T. Goddijn Cornelis, zv. IC. Burgij en C. van Weerlee Lucie, dv. J. Paats en C. M. H. Althuis Jan, zv. D. Par- mentier en E Roorda Catharina, dv. H. Beekman en J. Leemans Sara Maria, dv. A. van Schoonderwoerd den Bezemer en A. C. Bekooy Jan, zv. A. Plu en A. van der Linden Adrianus, zv. A. den Heijer en E. M. Binnendijk Hendrika, dv. H. B. Staat en E. de Bruin Jannetje Leu- na, dv. A. W. Ouwehand en A. L. van Duijvenbode Dirk Wilom, zv. IC. T. ce Haan en F. W. van Rijkom Ma ria Cornelia, dv. H. Broes en P. H. Cornelisse David, zv. W. Nieuwen- burg en J. Huyser Elsje, dv. E. G. Smit en E. Wijnnobel Catharina, dv. L. van As en C. de la Rie Gerar- da Cornelia, dv. E. G. Couperus en D. Kooiman Pieter Leonard, zv. P. Bleeker en M. S. v. d. Plas Catha rina Johanna, dv. J. van Mosel en J. VV. van Mechelen Willem, zv. D. ter Avest en A. Esink Herman Johan, zv. H. J. Tummers en C. M. A. Til- manus Maartje, dv. C. Zweistra en N. v. d. Mee Johannes Bernardus Lambertus, zv. J. B. L. Schalks en W. M. J. van Kempen Geertruida Mar- garetha Maria, dv. J. Langhout en G. M. M. Kruit Cornelis, zv. H. Vinke- stijn en A. Streefland Leonardus Gerardus Cornelis, zv. E. C. van Vel- zen en W. M. Heemskerk Maria Jo hanna, dv. S. van der Zee en M. J. Rosier. Overleden: C. Lau, vr, 81 j H. M. den Hollan der, vr, 22 j C. G. Moor—Niemans. vr, 54 j F. W. Key—Smit, vr. 53 j II. C. de Roos—v. Dingstee, vr, 73 j M. Vallentgoed—Wassenaar, wed, 87 j C. E. v. d. Branderv. Oosten, wed. 57 j m. W. van Dijk—Srhreuder. wed, 75 j A. Bergman—Warmer dam, vr, 54 j A. Weygaudv. Eys- borgen, vr, 55 j J. van As, m, 70 j A. Coster, m, 48 j L. C. ten Hoorn, m, 31 j H. J. Haneveld, 3 j. Hedennacht is een schoorsteen brandje ontstaan in het perceel Leege Werfsteeg 5, bij den bakker C. A. M. K. Nadat door de brandweer de schoor steen was geveegd was het gevaar ge weken. Door den veldwachter van Leider dorp is gisteren alhier aangehouden J. P. A., wonende alhier, die zich te Leiderdorp heeft schuldig gemaakt aan diefstal van kousen. BINNENLAND. DE NIEUWE BURGEMEESTER VAN ROTTERDAM. De N. R. Crt. deelt mede, dat het zoo goed als zeker is, dat mr. P. Droog]ee- ver Fortuyn, lid van de Tweede Ka mer, tot Burgemeester van Rotterdam zal worden benoemd. Het blad meent ciat deze benoeming zal ingaan 15 Oct. Het zou in de bedoeling van mr. P. Droogleever Fortuyn liggen om, on danks een eventueele benoeming tot burgemeester van Rotterdam, lid van de Tweede Kamer te blijven. Bij de algemeene verkiezingen van 1929 zal hij zich echter niet meer be schikbaar stellen. Mr. Droogleever Fortuyn behoort tot den Vrijheidsbond. Mr. P. Droogleever Fortuyn is 28 December 1868 te Rotterdam geboren, heeft daar het Erasmiaansch Gymna sium bezocht, daarna te Leiden gestu deerd in de rechten en is in 1894 ge promoveerd op een dissertatie over „Het vermogen der firma". Van 1894 1913 heeft hij de advocatenpractijk uitgeoefend, hoewel hij zich, meenen wij, voornamelijk altijd met financiee- ie zaken heeft bezig gehouden, in tal van zaken waarvan hij geïnteresseerd is of was. Sedert 1898 is hij ook direc teur van de Stedelijke Hypotheekbank. WIJZIGING DER INVALIDITEITSWET. Verhooging der loongrens. De Minister van Arbeid heeft bij de Tweede Kamer thans een wetsontwerp ingediend, tot wijzig'ing der InvaiWh teitswet. Het ontwerp beoogt in de wet eenige aanvullingen en wijzigingen te doen aanbrengen, waarvan de wen- schelijkheid in de practijk der wetsuit- voering is gebleken. Van de onderscheidene voorstellen is het meest belangrijke dat, strekken de om de loongrens, bedoeld in artikel 4 der Invaliditeitswet, te verhoogen. Naar de geldende voorschriften is, be houdens het thans afgesloten over- gangstijdvak, niet verzekeringsplich- tig de arbeider, wiens loon meer dan f 1200 per jaar bedraagt. Stijgt het loon echter na den aanvang van den verzekeringsplicht tot boven f, 1200, dan duurt de verzekeringsplicht voort totdat het loon f 3000 per jaar be draagt. Het -is echter gebleken, dat, in verband met de veranderde economi sche verhoudingen, met haar daling van de geldwaarde, als gevolg van de loongrens van f 1200 vooral in de groo- tere gemeenten ,meer arbeiders buiten den verzekeringsplicht vallen, die aan de onderhavige voorziening behoefte hebben. Daarom wordt voorgesteld de loongrens thans te yerhoogen en wel tot f 2000. Zij, die aangenomen werk verrichten. Verder wordt o.a. voorgesteld, per sonen, die z.g. aangenomen werk ver richten, maar feitelijk loonarbeiders zijn, onder de bepalingen der Invali diteitswet te brengen, terwijl ook werkzaamheden bij wijze van werkversc h.a f f.i.n.g verricht, voortaan beschouwd moeten worden als in loondienst verricht te zijn. De onderwijzer geen arbeider? Met arbeider in den zin van art. 4 wórdt bedoeld de arbeider in den zin van art. 1637a .B W. Niet als arbeider kunnen dus worden beschouwd dege nen, die een publiekrechtelijke functie vervullen. Naar de jurisprudentie van den Centralen Raad van Beroep is dit laatste het geval met onderwijzers bij het openbaar onderwijs, zoodat dezen buiten het bereik der Invaliditeitswet vallen, in tegenstelling met de onder wijzers bij het bijzonder onderwijs, die, indien zij ook voor het overige vol doen aan de vereischten van art. 4 voor het zijn van arbeider in den zin van dat artikel, wel door bedoelde wet worden bereikt. Daaruit vloeit voort, dat op het bijzonder onderwijs lasten drukken, welke niet het open haar onderwijs bezwaren, waarmede aan de grondwettelijke gelijkstelling var» beide soorten onderwijs te kort wordt gedaan. De gewenschte gelijkheid tusschen bijzonder en openbaar onderwijs zou kunnen worden verkregen door in de wet te bepalen, dat de leerkrachten Pij het bijzonder onderwijs niet als .arbeider in den zin van art. 4 der Invaliditeitswet worden beschouwd Deze radicale oplossing is echter niet gekozen, omdat zij niet bilijk voor komt ten opzichte van de categorieën onderwijzers, die buiten de Pensioen wet 1922 vallen, als b.v. onderwijzers in tijdelijken dienst en onderwijzers werkzaam aan scholen, als die voor Maatschappelijk Werk te Amsterdam cn te Sittard. Deze onderwijzers zou den derhalve van elke wettelijke voor ziening tegen geldelijke gevolgen van invaliditeit en ouderdom verstoken worden. Daarom wordt voorgesteld uitsluitend die onderwijskrachten bij het bijzonder onderwijs buiten het be grip van arbeider in den zin van art. 4 der Invaliditeitswet te laten vallen, wien door het Rijk pensioen is verze kerd. De rëgeling bevrijdt derhalve de schoolbesturen van de verplichting tot reserve-uitkeeringen. Ze heeft geen terugwerkende kracht, omdat deze zou moeten leiden tot wijziging in onder vigueur der geldende wet geschapen rechtsverhoudingen, waardoor zoowel de onderwijzers als het Invaliditeits- fonds zou worden geschaad. De voor leerkrachten bij het bijzonder onaer- onderwijs verschuldigde wiskundige reserven over een tijdvak gelegen vóór den dag van het in werking treden der onderhavige wijzigingswet blijven dus verschuldigd, zoodat hei reeds betaal de niet wordt teruggegeven en het nog niet betaalde ingevorderd moet wor den. DE BESPREKINGEN TUSSCHEN BEELAERTS EN HYMANS. De Maasbode-correspondent te Ge nève seint d.d. gisteren: Vanmorgen werd de Nederlandsche pers eindelijk verblijd met het com muniqué over het Belgisch-Neder- landsch onderhoud, dat ons aanvan kelijk tegen gisterenavond in uitzicht was gesteld, doch waarvan de mede- oeeling tot vanmorgen werd uitgesteld. Wanneer men het leest, wordt men op de eerste plaats getroffen door het raadselachtige van het communiqué. Dit geeft niets anders dan het vol gende: „De NedèrTandsèhe - Minister Buitenlandsche Zaken, jhr. Beelaerts van Blokland, en de Belgische Minister van Buitenlandsche Zaken, de heer Hymans, hebben Maandagnamiddag te Genève een langdurig onderhoud gehad over het Nederlandsch-Belgisch vraagstuk. Zij hebben de oplossing besproken, die in aanmerking zou kunnen komen, en kwamen overeen, het onderzoek daarvan voort te,zetten". Zooals ik gisteren reeds mededeelde, heeft Minister Hymans aan de Belgi sche bladen reeds verklaard, dat hij een uitstekenden indruk van het on derhoud gekregen had. De Nederlandsche pers heeft tot dus verre van Minister Beelaerts van Blokland geen bevestiging kunnen ontvangen. KONINKLIJKE GIFT AAN DE REINILD A-STICHTIN G. De Reinilda-stichting mocht dezer dagen uit de particuliere middelen van H. M. Koningin Wilhelmina een „vacantie-gift" ontvangen ten bate van de Reinilda-vacantie-Kolonies. DE 18e BEURS VAN DE DAMESKRONIEK. Bovengenoemde Beurs is voor de vrouw in de Residentie een werkelijk gezellig verzamelpunt geworden. Di rect bij het betreden der zalen onder vindt men de aangename sfeer, men luistert naar het goede orkest van „The Melodians", men proeft lekkere koekjes, men keurt smakelijke bouil lon, men geniet van een kopje thee en babbelt over de prachtige en kostbare eadeaux, die in de laatste dagen door de exposanten aan de zooveelste be- zoeker(ster) worden uitgereikt. Men raakt niet uitgepraat over de nieuwste vindingen en snufjes die men daar tijdens de diverse demon straties te zien krijgt. Er werden reeds kostbare eadeaux uitgereikt en wel: op Zaterdagavond o.a. een New Edison, een prachtig zil veren theeservies, en kort geleden o.a. een Electrolux stofzuiger en een vol ledig salon-ameublement. Wie zou er niet op een dergelijke gemakkelijke wijze in het bezit van zulke kostbare voorwerpen willen ko men? Bijna 14000 personen hebben deze tentoonstelling reeds bezocht. DE TOL TE MUIDEN. De commandant van de Marechaus see te Amsterdam en het Gooi heeft den burgemeester van Muiden mede gedeeld, dat de bi den tolboom ge plaatste manschappen zullen worden teruggeroepen, indien weder een wil lekeurige aanhouding plaats vindt. Maandagmiddag is immers alleen de Binnenland. Wetsontwerp ingediend tot wijziging der invaliditeitswet De classisvergadering der „GereL Ker* ken in Nieuw Verband". De benoeming van Mr. P. Droogleever Fortuyn tot burgemeester van Rotterdam verwacht. De Koninginneieesten te Sassenheim. De besprekingen tusschen de ministers Beelaerts van Blokland en Hymans over het Belgische verdrag. Buitenland. Conferentie der Locamo-mogendheden. Het antwoord van den Duitschen Rijks kanselier op de rede van Briand. Prof. van Hamel zou te Dantzig door een Italiaansch diplomaat worden ver vangen. Heden vindt een conferentie Coolidge- Kellogg plaats ter bespreking van den in ternationalen politieken toestand. Het aantal dooden bij het spoorwegon geluk in Tsjecho-Slowakije is tot 25 ge stegen. De nieuwe Duitsche spoorwegtarieven gaan met 7 October in. heer Floris Vos aangehouden, terwijl gebleken is, dat een andere automobi list werd doorgelaten, hoewel ook deze geen tolgeld had betaald. Inmiddels worden instructies van den Minister van Justitie verwacht, tot wien de heer Vos een telegram1 heeft gericht naar aanleiding van het teit, dat de marechaussee den tolboom heeft gesloten doen houden, zoodat de heer Vos gedwongen was den auto te verlaten en per autobus verder te gaan. De auto werd later op kosten van het hoogheemraadschap naar Naarden te ruggebracht. De heer Floris Vos heeft gisteren^ middag bij den burgemeester van Mui den als hulpofficier van justitie een klacht ingediend tegen den tolgaarder van Muiden, omdat deze gistermid dag, toen hij weigerde tol te betaJen, de boomen niet heeft geopend. REVOLUTIONAIR BEDRIJP. Wat Zondag te Muiden moet geschied zijn, is een ernstig geval. Door weigering van automobilisten, om den tol te betalen, is daar een verkeers- stagnatie ontstaan, waarvoor het gezag ten slotte moest zwichen. Er was georganiseerd verzet. Men zou weigeren den tol te betalen. Dan moest er natuurlijk proces-verbaal opgemaakt wor den. En onderwijl zouden honderden auto's niet verder kunnen rijden. Het ver keer zou ontwricht worden. En om erger te voorkomen, zouden de autoriteiten wel toegeven. De opzet is gelukt. Nadat er twee keer proces-verbaal was opgemaakt, liet men de auto's ongehin derd doorrijden. Zoo wil men den tol wegkrijgen? Het doel is goed, maar het middel is zeer afkeurenswaardig. Zoo zou op elk gebied met wettelijke voorschriften een handje gelicht kunnen worden. Als men zich organiseert tegeu de overheid, is het gemakkelijk op zulk een zwak punt een overwinninkje te boe ken. Maar heel die opzet was door en door revolutionair. Zoo treedt men alleen op, als men er niet tegen opziet het gezag te ondermijnen en op een kwajongensachtige manier zijn wil door te drijven. Heldhaftig was dit optreden allerminst! Met deze opmerking van de Chr. Am sterdammer, waaraan wij dit ontleenea, zijn wij het volkomen eens. DE SOC.-DEM. DAGBLADPERS. Eergisteren heeft de commissie van voorbereiding uit S.' D. P. en N.V.V. in zake de uitbreiding der dagbladpers, op nieuw een vergadering gehouden. In deze vergadering kwam men tot al- gelieele overeenstemming aangaande de grondslagen voor een toekomstige samen werking. Aan een kleine commissie is op gedragen de slatuten te ontwerpen voor een naamlooze vennootschap, die het be heer in de toekoms* zal voeren. Enkele regelingen, die verband houden met het zelfstandig beheer van bestaan de bedrijven, dienen nog te worden ge troffen. De verwachting is dat de naamlooze vennootschap met 1 Januari a^. in wer king zal kunnen treden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1