CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
9d® JAARGANG
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1928
NUMMER 2527
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
EEN DAG VAN DUBBELE VREUGDE.
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en bulten Leiden
waar agenten gereitigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
EERSTE BLAD.
Onze Koningin.
Het is niet zonder reden, dat wij
dezen verjaardag van H. M. de Ko
ningin op morgen zetten in het teeken
van trouw aan het Koningschap.
Immers, het is 30 jaar geleden, dat
H. M. zelf de Kroon aanvaardde.
In dien gedenkwaardigen stond nam
zij de woorden van haar Vader voor
eigen rekening: „Oranje kan nooit,
neen nooit genoeg voor Nederland
doen".
Dat woord heeft Hare Majesteit
dertig jaren trouw vervuld.
Zelfs het scherpste oog van een Re
publikein zal niet kunnen ontdekken
een enkel vlekje van onrechtmatige
machtstoeëigening op haar Konink
lijken mantel.
Steeds heeft Hare Majesteit geleefd,
als onzer een.
Zij heeft met ons geleden.
Zij heeft met ons gebeden.
Zij heeft ook met ons gejuicht om
de zegeningen, die God over ons Va
derland heeft uitgegoten.
In alle omstandigheden van ons
volk als natie leeft zij mede.
Nog pas deze week heeft het bezoek
aan Drente ons het bewijs daarvan
geleverd.
Voor ons is in Hare Majesteit dit
het meest treffende: haar godsvrucht,
haar plichtsgevoel, haar groote en ver
standige belangstelling in de zaken
des lands, welke zij alle behartigt als
zelf onderworpen aan den Potentaat
der potentaten.
Nog klinken in onze ooren de woor
den van haar Kerstgroet, nu enkele
jaren geleden:
„Laten wij met de Herders gaan in
het gebed naar de kribbe, naar het
kruis, met al onze nooden en vragen.
Tot tenslotte ons vragen verstomt en
ons gebed en geloof in ware aanbid
ding en lofzegging overgaan".
Zoo beminnen wij onze Landsvor-
stinne, niet als onze Souvereine alleen
maar ook als de Oranjetelg, die ons
regeert bij de gratie Gods en die zich
zelf daarvan ten diepste bewust is en
de heilige traditie in het drievoudig
snoer: God, Oranje, Nederland hoog
houdt.
Wij gedenken eiken verjaardag van
Hare Majesteit met dank aan God, de
9terke band, die ons aan Oranje bindt.
Een band, naar de woorden van Groen
van Prinsterer, die het Koningschap
in Nederland met een republikein-
schen geest heeft doortrokken, omdat
hij een republikeinschen wortel heeft,
en geboren is uit de geschiedenis van
het gemeenebest.
Het was na het rumoerige jaar 1848,
dat Groen van Prinsterer, bij gelegen
heid van het adres-debat op 24 Febru
ari 1849, in de Tweede Kamer, als een
uiting van goede grondwettelijke ge
hechtheid aan den Vorst, een amen
dement voorstelde, waarvan de hoofd
zaak luidde:
„Nederland zal, onder opzien tot den
Goddelijken zegen, veilig kunnen zijn
tegen de rampen, die de omwente
lingsgeest en factiezucht over een
groot deel van Europa hebben ge
bracht, wanneer het, onder de Souve-
reiniteit van het Huis van Oranje, bij
het onbekrompen genot zijner recht
matige vrijheden, naar den eisch der
constitutioneele monarchie en der
grondwettelijke verordeningen, be
schermd wordt".
Het was Thorbecke, die zich met al
le kracht daartegen verzette: hij wil
de van het woord souvereiniteit niets
weten.
Het amendement van Groen van
Prinsterer werd dan ook verworpen.
Zeven jaar later pleitte Groen van
Prinsterer weer voor de erkenning
van de diepe beteekenis van ons Ko
ningschap, toen hij in de Tweede Ka
mer aldus sprak:
„Het is den Nederlandschen Staat
een eigen voorrecht, dat het grondwet
tig Koningschap eenzelvig is met het
historisch Koningschap. Hier is het
Koningschap, meer wellicht dan in
eenig land, met republikeinschen zin
en geest doorvoed, heeft een republi
keinschen wortel, is geboren uit de
geschiedenis van het gemeenebest. De
Koning is het eminente Hoofd, hetgeen
de natie eeuwen lang begeerd heeft".
Zoo liggen bij ons de grondslagen
voor de Oranjeliefde. Bij de gratie
Gods. in het licht der historie, de ons
van God gegeven Vorstin.
Eiken 31sten Augustus weer komt
die tc«re Oranje-liefde, geweld uit het
gemoed, vervuld met oprechte trouw,
opbruiscbend boven.
Wij jubelen: „Oranje boven!'' maar
met dank aan God.
Wij betreuren dan ook, dat eener-
zijds een deel van ons volk wel roept:
Oranje boven! maar van de grondsla
gen van ons Koningschap, zooals wij
die zien, niets moet hebben. Die met
Thorbecke zich stooten aan den term
Souverein. Die met Van Houten spre
ken van de Kroon als een ornament,
of met Cort van der Linden als van
een vliegwiel.
Evenzeer, ja meer nog, betreuren
wij, dat een steeds grooter wordend
deel van ons volk openlijk het uit
spreekt, dat zij van het Koningschap
niet gediend zijn. De groep, die uiter
lijk nog eerende den persoon van
Hare Majesteit, toch niet nalaat door
vele banaliteiten den luister van het
Koningschap omlaag te halen.
Maar dan zien wij ook met dank
baarheid den toenemenden ijver van
dat deel van ons volk, waaronder wij
ons gaarne scharen, om bij eiken nieu
wen jaardag onzer geliefde Landsvrou
we met meer opgewektheid van op
rechte liefde en trouw te getuigen.
Zoo ook nu.
Onze Koningin is morgen 48 jaar
oud.
God heeft weer een levensjaar aan
haar jaren toegevoegd.
Daarom is er dank in ons hart.
Dank aan den Allerhoogsten Souve
rein, die is de Koning der koningen.
Wij weten: Hare Majesteit regeert
niet bij de gratie van ons volk, maar
hij de gratie van God.
Dat stemt tot ootmoedigen dank.
Dat geeft kinderlijk vertrouwen.
Dat schenkt ons den rechten jubel
in ons hart, telkens als op 31 Augus
tus de klokken vreugdevol luiden.
Zoo bieden we Hare Majesteit eer
biedig onze hartelijke gelukwenschen
aan op den 31 Augustus van het jaar
1928 en roepen één van zin haar luide
toe: „Lang leve de Koningin!"
Het boek van Colijn.
Heden is het boek van Colijn ver
schenen in Nederland en kan het ook
in Indië in de boekwinkels liggen.
De Java-bode besprak het reeds een
paar dagen geleden.
We hebben er wel lang op moeten
wachten, maar het is niet onredelijk,
dat het Hollandsche publiek eens geen
voorsprong heeft op de Indische v le
zers, vooral waar het hier een uitgave
betreft, die hen zoo bijzonder interes
seert. s
Daarbij komt nog dit: door het boek
tegelijkertijd in Nederland en in In
dië op de markt te brengen, is voorko
men, dat het Indische publiek ver
keerd wordt ingelicht door in tele
gramstijl overgekabelde uittreksels
Alleen zullen nu de belangstellenden
in Indië, die hun exemplaar in Neder
land hadden besteld, het een paar we
i ken later ontvangen, dan zij, die den
boekhandel in hun eigen land begun
stigen.
Het boek is er.
Dat is een sein voor velen om te
gaan spreken en schrijven over kolo
niale vraagstukken. Het wachten was
maar op het verschijnen van „Koloni
ale Vraagstukken".
En als wij dan ook iets mogen zeg
gen, dan is dit wel de eerste opmer
king, die we willen maken, dat we
hier te doen hebben met een boek van
nationale beteekenis.
In het „Woord vooraf" zegt de schrij
ver zelf, dat hij zich een lezerskring
voor oogen gesteld heeft van alge
meen karakter, niet dus uitsluitend
antirevolutionaire lezers.
Daarin ligt de verklaring van de om
standigheid zoo zegt hij dat ik
zwijg over bijzondere aangelegenhe
den, die mijzelf na aan het hart liggen
en bij mijn naaste geestverwanten in
de eerste plaats belangstelling plegen
te wekken.
Over den Zendingsarbeid wordt dus
in dit boek niet gehandeld.
„Toch, zoo zegt hij verder het
spreekt vanzelf, is de oplossing, die
ik hier en daar voorstel, niet los te
maken van de politieke grondbeginse
len, die ik belijd, en in d i e n zin dient
dit geschrift zich ook als anti-re
volutionair aan".
Een nationaal boek is het, be
stemd voor „ieder Nederlander, die
iets beseft van de toenemende, weldra
zelfs overheerschende beteekenis van
het koloniale vraagstuk voor het
eigen land".
Onze tweede opmerking, die we ons
thans reeds veroorlooven is deze, dat
het boek prettig leest, en dat niet al
leen, omdat alles, wat de hooggeachte
schrijver zegt of schrijft, gewoonlijk
de deugd heeft, duidelijk en voor den
eenvoudigen lezer ook begrijpelijk te
zijn, maar in het bijzonder. omdaT
de toon zoo weldadig gematigd is.
Het is vandaag voor het echtpaar
W. J. Landman en C. C. Bakker, wo
nende Maredijk 177 een dag van dub
bele vreugde want niet alleen herden
ken zij het heugelijke feit, dat zij voor
veertig jaar in het huwelijksbootje
staptep, maar tevens is het veertig
jaar geleden dat de heer W. J. Land
man in dienst trad bij de voormalige
houthandel van den heer v. Hoeken
aan de Maredijk alhier.
Veertig jaren is hij aan een zelfde
houtwerf werkzaam geweest en heeft
daar alle veranderingen mede ge
maakt, ock deze, dat het bedrijf van
de N.V. Houthandel v. h. J. J. van
Hoeken werd geliquideerd, en de toe
komst voor de eenmaal alom bekende
houtkooperij er donker begon uit te
zien. Doch toen deze gekocht werd
door den heer A. van der Goot, bleef
hij weer werkzaam „op zijn eigen"
ti-rreinen, zagerij on tioutloodsen, al
moest hij zien, dat zijn trouwe makker,
de oude zaagmolen „De Hooiberg",
waarin hij zooveel stammen, hoofdza
kelijk uit het hóoge Noorden en Cen-
traal-Europa afkomstig tot planken
en ander bruikbare handelsafmetin
gen had verzaagd, moest verdwijnen.
Ook buiten Leiden is hij algemeen
bekend vooral bij de mr. Timmerlie-
Woorden als „zongebrand" komen
er niet in voor.
Menigeen zou misschien gaarne een
scherpe afkeuring vernomen hebben
over „den stijl van den landvoogd",
over het verleenen van gratie, over de
voorstellen betreffende de Inlandsche
meerderheid, in den Volksraad, over
het financieel beleid van den G. G. van
Limburg Stirum. Maar ge zoekt elk
'scherp of prikkelend woord tevergeefs.
Daar herkent men den staatsman
aan. Zakelijk blijft het betoog van het
begin tot het eind. Maar ge ontkomt
hij het lezen toch niet aan den indruk
Er moet koerswijziging komen, anders
gaat het verkeerd. Het roer moet om
geworpen worden.
En ge voelt den wensch opkomen,
dat het roer aan de handen van dezen
stuurman worde toevertrouwd.
STADSNIEUWS.
palestrinakoor.
Gaarne vestigen wij nog eens de
aandacht op het Kerkconcert van
morgen(Vrijdag)avond in de Pieters
kerk, waarop o.a. het bekende Pales
trinakoor, dat eenige jaren geleden
met zoo veel succes in Leiden is op
getreden, zijn medewerking za! ver
leenen. Dit vocale ensemble, dat zicli
uitsluitend toelegt op de vertolking
van de meesterwerken van Palestrina
en diens tijdgenooten, heeft zich in en
huiten ons land een groote reputatie
verworven en wordt dan ook als een
der beste vocale ensembles van Euro
pa beschouwd. Op het programma
staan o.a. de Missa „Veni Sponsa
Christi" en eenige der mooiste mo
tetten en madrigalen van Palestrina.
Verder zullen, met het oog op den
nationalen feestdag, 5 oud-Hollandsche
liederen, in de bewerking van Jos.
Vranken, worden ten gehoore ge
bracht.
Waar de toegangsprijs binnen ieders
bereik ligt vertrouwen wij, dat de be
langstelling voor dit buitengewone
concert zeer groot zal zijn.
cantate „leidens strijd en
zegepraal".
Op Zaterdag 1 Sept. a.s. vangt de
directeur der Burgerzangschool, de
heer P. de Rook, weder aan met de
repetities voor de bovengenoemde can
tate.
den waar hij, als schipper menige
boutvracht bezorgd heeft.
Thans geniet hij en zijn vrouw nog
een goede gezondheid en we wenschen
hem met zijn vrouw nog vele jaren
toe.
Zooals vanzelf spreekt heeft het
aan belangstelling niet ontbroken,
daar hij hedenmorgen verrast werd
door een eere-draagpenning met di
ploma van de Ned. Mij. voor Nijver
heid en Handel, die hem werd
aangeboden door den secretaris van
deze Mij., mr. M. B. Vos, die hem en in
het bijzonder nog eens zijn vrouw, die
ook nog dezen dag haar verjaardag
vierde hartelijk gelukwenschte.
Daarna feliciteerde ook zijn patroon
den jubilaris en overhandigde hem
een enveloppe met inhoud. Ook van
het personeel mocht de heer Landman
een blijk van waardeering ontvangen.
Het echtpaar, dat gedacht had dat
dit feit geheel onopgemerkt voorbij
zou zijn gegaan, was diep onder den
indruk.
Wij twijfelen er niet aan of ook nog
vele kennissen, die nu van het feit
op de hoogte zijn gekomen, zullen hun
gelukwenschen brengen en zoodoende
medehelpen om den dag voor het echt
paar onvergetelijk te maken.
Wij vernamen hieromtrent, dat het
koor ruim 160 hoofden sterk is, en
hoewel vrij laat begonnen met de in
studeering het geheel reeds vrij
aardig er in zit.
Vooral de meisjesstemmen.
H-et jongenskoor is nog te zwak en
heeft nog degelijke oefening noodig
Door den secretaris der 3 October-
Vereeniging is aan de medewerkers
dezer afdeeling een rondschrijven ge
richt, voornamelijk met het doel, allen
aan te sporen, toch vooral op tijd en
regelmatig bij de repetities tegenwoor
dig te zijn. Er rest nog slechts de
maand September met Woensdag- en
Zaterdagmiddagen en ieder, die mede
werking heeft toegezegd, zal zijn best
moeten doen, om deze mooie Cantate
werkelijk ook iets moois te doen zijn,
ook al, omdat heel Nederland er naar
zal kunnen luisteren.
Zooals bekend, wordt de uitvoering
op 1 October in de Stadszaal gegeven,
en per Radio rondgezonden.
Wij vernemen ook nog, dat deze
avond zeer waarschijnlijk zal worden
aangevuld met eenige nummers,- te
geven door het concertbureau „Jealou-
pi" voorheen Bureau Pisuisse.
Wij zouden aan deze mededeeling
nog willen toevoegen een woord van
opwekking tot de jeugdige deelneem
sters en deelnemers der Cantate.
Geeft allen uw volle kracht, sla geen
enkele repetitie over, en hebt de paar
uurtjes van uw Woensdag- en Zater
dagmiddagen voor het mooie doel
over.
wedstrijd in het bloemen-
kweeken.
Door de Tuiniers- en Bloemisten-
vereeniging „Door Eendracht verbon
den" wordt nu reeds 38 jaren iedere
lente een wedstrijd uitgeschreven on
der vaklieden en leeken, wie het
mooist bloemen kweekt.
Einde Mei zijn dq,plantjes uitgereikt
en gisteravond moest wederom inge
zonden worden.
De meeste mededingers hadden een
groot succes met bun kweekelingen
behaald, en de minder succesvollen
waren zoo verstandig geweest om
thuis te blijven.
Er waren vijf soorten planten uitge
reikt: Coleus, Impatiens, Fuchsia, Be
gonia en Geranium, die in de zaal van
TUnion stonden uitgestald.
De heeren J. Kriest en J. Glasbergen
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone AdvertentiSn per regel 22l/« cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tarief
Bi) contract belangrijke reductie
Kleine AdvertentiSn bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Binnenland.
Het Koninklijk bezoek aan Drente.
De opening der Floralia-tentoonstel-
ling te Voorschoten.
De derde Scheveningsche uitbreker
bij Arnhem gearresteerd.
Het boek van den heer Colijn: „Ko
loniale Vraagstukken van heden en
morgen" is heden verschenen.
Buitenland.
Volgens geruchten zou Dr. Strese-
mann in October aftreden.
Jhr. Beelaerts van Blokland is te
Genève aangekomen.
De Belgische minister Hijmans over
het Kellogg-pact.
De Fransche regeering en de ontrui
ming van het bezette gebied.
Het communistische voorstel tot het
honden van een referendum inzake de
Duitsche kruiserkwestie is ingediend.
Fransch Alpendorp bijna geheel ih
de asch gelegd.
Bij een vliegramp aan de Cana-
deesch-Amerikaansche grens zijn ze
ven personen omgekomen.
hadden ter opluistering fijne Dahlia's
ingezonden.
De volgende inzendingen werden
bekroond: (het maximum was 30 pun
ten). Groep tuinkweekers-vaklieden,
9 deelnemers, allen ingezonden: le pr.
M. Galjaard (24 p.), 2e pr. J. v. d. Berg,
23 p., 3e pr. J. Koome, 21 p.
Groep vensterkweekers-vaklieden, 4
deelnemers, allen ingezonden, le prijs
niet toegekend, 2e pr. Mej. A. Kuiven-
hoven, 20 p,, 3e pr. Mej. C. Streefland,
17 p.
Groep vensterkweeker&-leeken, 22
deelnemers, 8 inzenders, le pr. C. G.
Smit, 29 p., 2e pr. G. A. Brandt, 24 p.
3e pr. Mej. v. d. Leek, 20 p.
Groep tuinkweekers-leeken, 10 deel
nemers, 5 inzendingen, le pr. A. v. d.
Leek, 30 p., (met lof der jury), 2e pr.
J. J. Kuivenhoven, 27 p., 3e pr. J. H.
Stammers, 23 p., 4e pr. P. C. v. Vliet,
20 p.
Een inzending van de school Schut
tersveld (hoofd de hieer Zeelenberg)
behaalde een eervolle vermelding.
De prijzen bestonden uit huishou
delijke voorwerpen.
VADER STEEKT ZIJN ZOON.
Gistermiddag omstreeks vijf uur is
ten huize van den 51-jarigen chauf
feur W. M., wonende Toussaintstraat
een huiselijke twist ontstaan, doordat
de vader zijn dochter een berisping
maakte over baar gedrag.
Zoowel de moeder als de 24-jarige
zoon des huizes, Jac. M., kozen de par
tij van het meisje.
De twist liep tenslotte zoo hoog, dat
de moeder en de kinderen den vader
te lijf gingen.
Deze vluchtte de straat op, waar de
zoon hem achtervolgde.
Beiden werden handgemeen, waar
op de vader den zoon met een mes een
diepe snede in de zijde tQebracht,
waardoor de nier werd geraakt en de
zoon zeer ernstig werd gewond.
De vader is in arrest gesteld, terwijl
de zoon naar het Academisch zieken
huis is overgebracht.
Het aantal werkloozen, ingeschre
ven bij den Gem. Dienst voor Sociale
Zaken, bedroeg op 29 Augustus 1928
408 personen, terwijl dit aantal op
1 September 1927 bedroeg 530 personen
De heer J. J. Siljee, tijdelijk on
derwijzer a.d. Lusthoflaanschool alhier
is in vaste betrekking benoemd aan
de Chr. School te Waddinxveen (hoofd
de heer H. Hoek).
BURGERLIJKE STAND.
Gehuwd:
F. H. Kriek, jm en S. J. van Dijk, jd
M. Knol, jm en J. M. van Poelgeest,
gesch J. C. Sloos, jm en G. E. van
Biezen, jd P Rijsdam, jm en M.
Trouwee, jd J. J. van Soest, jm en
C. S. Dingjan, jd W. Bodry. jm en
A. Kras sen burg, jd F. H. van Meurs,
jm en L J. v. d. Sluis, jd J. Brug
man, jm en K. Teijn, jd L. van
Berkel, jm en P. Faas ,jd J. Bou-
man, jm en M. J. Rademaker, jd
A. G. Roos, jm en J. Scharroo, jd
J. Brussel, jm en M. van Zijp, jd
II. J. P. van Blanken, gesch, en J. Th.
van Kuijk, jd J. B. v. d. Kley, jm en
A. W. Kamerling, jd H. v. d. Weert-
hof, jm en A. G. Groeneveld, jd A.
Henzen, jm en C. M. C Weijers, jd.
