CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
9«« JAARGANG
VRIJDAG 10 AUGUSTUS 1928
NUMMER 2510
LEIDSCHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden IllSjufr Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Geen eenvormigheid.
Dr. A. Kuyper heeft indertijd in een
zijner redevoeringen, waarvoor hij
steeds zulke pakkende titels wist te
vinden, die tot heden toe als leuzen
onder ons volk zijn blijven voortleven,
gewaarschuwd tegen de eenvormig
heid als „den vloek van het moderne
leven". Het leven is veelvormig op
schier elk terrein en het laat zich niet
pasklaar maken overeenkomstig de
vooropgezette theorie van hen, die al
les willen nivelleeren.
Deze nivelleering wordt dan gewoon
lijk bepleit op wat men noemt „demo
cratische" gronden. Gelijkheid van al
len en gelijk recht voor allen.
Er ligt daarin een element van waar
heid. Alle bevoorrechting van bepaal
de personen of standen is te veroor-
deelen, en het is een der verheugende
teekenen van onzen tijd, dat men dit
hoe langs zoo meer gaat beseffen.
Het gevaar dreigt echter, dat men
bij de uitwerking van dit denkbeeld in
de praktijk van het leven te veel ver
geet, dat er overal in de wereld een
differentiatie aan den dag treedt, die
zich niet straffeloos laat negeeren.
Er zijn vooreerst de categorieën
van tijd en plaats.
Karei de Groote was, naar den
maatstaf van onzen tijd gemeten, in
vele opzichten een arm man. De tal-
looze gemakken, waarover wij beschik
ken en waar wij niet buiten kunnen
(zoo maken we onszelf althans wijs),
stonden hem niet ten dienste.
En wat den invloed betreft van de
plaats, die ons door den Albestieren
den Koning ter woning is aangewezen,
geldt hetzelfde. Wie wel eens in het
buitenland vertoefd heeft, voorname
lijk in de Romaansche landen, en daar
de gelegenheid waarnam iets meer te
zien dan enkel wat het Reisbureau
voor hem noteerde, zal opgemerkt heb
ben dat men daar b.v. aan woningen
heel andere eischen stelt dan wij hier
te lande. Eén-kamerwoningen, die bij
ons practisch niet meer bestaan, vindt
men daar nog in grooten getale, en
men heeft er vrede mee. Natuurlijk
speelt ook het klimaat in dezen een
rol.
Zelfs behoeft men nog niet eens de
grenzen over te gaan om te zien, welk
een nauw verband er bestaat tusschen
de wijze, waarop de menschen leven
en de plaatselijke omstandigheden.
Men lette slechts op het verschil in le
venswijze en in levensbehoeften tus
schen een plattelands- en een groote-
stadsarbeider.
Nog andere factoren werken hier
voorts, zooals de persoonlijke aanleg,
de maatschappelijke groep, waartoe
men behoort of waaruit men voortge
komen is, de Kerk waarvan men lid is,
enz.
Zoo is daar overal in het volle men-
schenleven verscheidenheid en veel
vormigheid, en wie geroepen is aan
het volksleven leiding te geven, zal
daar rekening mee dienen te houden.
V Opleidingsklassen.
Geen eenvormigheid, doch differen-
tieering. Indien er één terrein is, waar
dit geldt, dan wel het onderwijs. En
het is de fout van hen die drijven naar
de eenheidsschool, dat zij daarmede
geen rekening willen houden.
Zoo kwam voor enkele dagen in het
socialistische dagblad „Het Haagsche
Volk" een ingezonden stuk voor met
het opschrift „Opleidingsklassen", in
welk stuk wordt geprotesteerd tegen
een plan van B. en W. van Den Haag
om opleidingsklassen in te richten voor
leerlingen, bestemd voor H.B.S. en
Gymnasium.
De schrijver meent, dat met dit plan
slechts bereikt zal worden het karak
ter-bederf der leerlingen van die nieu
we klassen, omdat „de uitgezochte tien
jarige begaafden zich zullen gaan voe
len als een bijzonder soort kinderen.
Ze zullen laag neerzien op de „stom
merds", die op de gewone lagere school
blijven. Eigenwijs, met zich zelf inge
nomen, zullen ze later de plaats inne
men, die hun door hun intellectueele
gaven toekomt, maar die voor hen af
gesloten moest zijn vanwege*^hun ka
raktereigenschappen".
Te recht schreef de heer K. Geertse-
ma uit Arnhem, een man uit de prak
tijk, in hetzelfde orgaan een waarschu
wing tegen dit protest. Hij merkt o.m,
op:
„Deze twee feiten staan vast, en die
nen met elkaar gecombineerd: wat fi-
nancieele en wettelijke bezwaren be
treft, is de toegang tot middelbaar en
hooger onderwijs voor alle kinderen
opengesteld; wat de aanleg betreft, zijn
er verschillen die zullen moeten wor
den geëerbiedigd, wil de algemeene
toelating niet een ramp worden voor
de volksontwikkeling.
Er moet nu op andere dan financi-
eele grondslagen worden gedifferen
tieerd. Dit zal wel moeten plaats heb
ben op de grondslagen van aanleg en
ontwikkeling.
Makkelijk zal 't niet gaan, maar wijl
't noodzakelijk is, zal men er tegen
moeten waken, dat hier het betere niet
de vijand wordt van 't goede. Dat 't
bezwaar tegen deze differentieering
zou moeten worden gezocht in 't zede
lijke, zooals de schrijver van het inge
zonden stuk meent, lijkt mij onjuist.
Immers, 't feit, dat een groepje kinde
ren beter van aanleg is dan de rest,
laat zich onder geen enkele omstandig
heid maskeren, en zou dus in de ge
schiedenis en overal in de wereld
steeds een bron van karakter-bederf
moeten zijn geweest. Deze veronder
stelling is in strijd met de werkelijk
heid, natuurlijk, omdat immers be
gaafdheid slechts een gave is, wat in
de opvoeding steeds op den voorgrond
zal moeten staan".
De schrijver waarschuwt dan verder
tegen wat hij noemt „starheid, eenzij
digheid, verkeerd opgevatte democra
tie".
Het is voor ons niet veel nieuws wat
hij zegt, doch het merkwaardige is dat
het een socialist is die dit zegt. Het
bewijst dat men als men de praktijk in
het oog vat, terug zal moeten komen
van zijn eenzijdige theorie.
STADSNIEUWS.
WEDSTRIJDEN BURGERWACHT
De Leidsche Burgerwacht hoopt Za
terdag 11 Aug. a.s. deel te nemen aan
de schietwedstrijden der B. V. Land
storm te Alphen aan den Rijn.
Hun 2 vijftallen zijn als volgt samen
gesteld:
v. Staveren Jr., Bergman, Haver-
korn, De Gunst en Tiggelman, le vijf
tal.
Barendse, v. d. Velden, v. Leeuwen,
A. v. Vliet en W. M. v. Vliet, 2e vijf
tal.
Reserve is Devilee, die wel zal moe
ten invallen.
Het vijftal dat voor bovengenoem
de B. W. op 18 Aug. a.s. zal deelnemen
aan den wedstrijd om den 2den Oegst-
geester Wisselbeker, is als volgt sa
mengesteld:
v. Staveren Jr., De Wit, De Gunst,
Haverkorn en Tiggelman, met als re
serve Alphenaar.
Op 25 Aug. a.s. aanvangende om 3
uur, zullen de leden der Leidsche Bur
gerwacht op de schietbanen te Kat
wijk de schietvaardigheidsproeven af
leggen, te verdeelen in Klasse C (di
ploma), B (bronzen kruis) en A (zilve
ren kruis), terwijl de slagende schut
ters voor klasse A het volgende jaar
opgaan voor Koningsschutter.
ONDER DE WAPENEN.
De res. kap. H. J. A. van Son, res.
le luit. P. J. de Wilde, zoomede de res.
2e luit. T. J. H. van Eijsden, allen van
het 6e reg. veldartillerie, zijn alhier
voor herhalingsoefeningen onder de
wapenen gekomen.
ERNSTIGE AANRIJDING.
Gistermiddag heeft op den Haagweg
alhier bij de brug over de Boschhui-
zerwetering een aanrijding plaat ge
had tusschen een auto, bestuurd door
T. J. D. uit Arnhem en den 19-jarigen
motorrijder, W. N. uit Wassenaar.
Laatstgenoemde werd tegen den
grond geworpen en kreeg een gecom
pliceerde beenbreuk.
Hij is naar het Acad. ziekenhuis al
hier overgebracht.
ONDER EEN AUTO.
Gistermiddag geraakte de 7-jarige
W. B., wonende aan den Heerensingel
op de Lusthoflaan spelenderwijs onder
een auto, bestuurd door A. v. d. R..
De jongen bekwam een beenbreuk
en is door den E. H. D. naar het Acad.
Ziekenhuis overgebracht.
TE WATER.
Gistermiddag is op de Haarlemmer
trekvaart Mej. N., die aldaar op de
fiets reed, door een auto aangereden
en daardoor in het water terecht ge
komen.
Door een slagersjongen werd zij
weer op het droge gebracht.
Het bleek, dat zij een ernstige ver
wonding aan den linkerarm had op-
geloopen.
De bestuurder van de autocar ver»
klaarde, dat, even voor de aanrijding
plaat had, plotseling twee kinderen
aankwamen. Hij stond toen voor de
keus of de kinderen aan te rijden, of
de juffrouw en koo9 het laatste.
Gistermiddag is op den Morsch-
weg de 13-jarige J. v. L. tegen een stil
staande vrachtauto opgereden.
De bestuurder zag de aanrijding aan
komen en heeft dadelijk geremd, zoo
dat de auto stilstond, toen de jongen
er tegen opreed.
De jongen liep een niet-ernstic or
wonding op aan de hand.
Zijn rijwiel was beschadig.; t
bleek, dat hij niet fietsen kon.
BINNENLAND.
COMMISSARIS DER KONINGIN IN
NOORD BRABANT.
Naar gemeld wordt, komt E. H. J.
baron Van Voorst tot Voorst, burge
meester van Ubbergen, zeer ernstig
in aanmerking voor het vervullen der
door het overlijden van zijn vader, A.
E. J. baron Van Voorst tot Voorst, ont
stane vacature van commissaris der
Koningin in de provincie Noord Bra
bant.
Baron van Voorst tot Voorst is
thans 34 jaar oud.
EEN NIEUWE VEILIGHEIDSWET.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft bij den Hoogen Raad van
Arbeid een voor-ontwerp van een nieuwe
Veiligheidswet aanhangig gemaakt.
In de Memorie van Toelichting wijst de
minister er op, dat de Veiligheidswet, tot
stand gekomen in 1895, en sindsdien ver
schillende malen gewijzigd, alleen beoogt
beveiliging bij het verblijven in fabrieken
en werkplaatsen. Zij laat zich niet in met
de gevaren voor bedrijfsongevallen en be
roepsziekten bij arbeid buiten fabrieken
of werkplaatsen, welke door de sterk toe
genomen toepassingen van de techniek te
genwoordig veelvuldig aanwezig zijn.
De minister i3 van meening, dat niet
langer achterwege mag blijven beveiliging
tegen die nieuwe gevaren.
Voor fabrieken of werkplaatsen blijft in
het nieuwe ontwerp, behoudens aanvul
ling en wijziging op sommige punten, de
in de Veiligheidswet vervatte regeling be
houden. Daarnaast worden in afzonder
lijke paragrafen regelen gegeven betref
fende den arbeid in den landbouw, den
arbeid bij het vervoer te water met bin
nenschepen en bij het laden en lossen
daarvan alsmede den arbeid aan boord
van zeevisschersvaartuigen, terwijl ver
der ten aanzien van alle of bepaajde soor
ten van arbeid, niet vallerrte onder de ge
noemde rubrieken, eveneens de mogelijk
heid geopend wordt om maatregelen tot
beveiliging van de arbeiders te treffen.
Eindelijk is nog een speciale regeling
getroffen met betrekking tot het gebruik
van loodhoudende stoffen bij het schilder
werk.
Het ontwerp beoogt dan ook in hoofd
zaak üitbreiding van de werkingssfeer
der Nederlandsche veiligheidswetgeving;
de herziening van de bestaande bepalin
gen der Veiligheidswet neemt een onder-
gschikte plaats in.
De uitbreiding van de Veiligheidswet
betreft, behalve de bovengenoemde on
derwerpen, voornamelijk het verbod van
handel in bepaalde onbeveiligde werk
tuigen en de veiligheid op bouwwerken
van kleinen omvang en op die in eigen
beheer.
De herziening van het bestaande be
treft hoofdzakelijk:
a. het vervallen der voorschriften in za
ke het bepordeelen van bouwplannen;
b. het vervallen der verplichting tot
aangifte bij oprichting van fabrieken of
werkplaatsen;
c. een nauwkeuriger omschrijving van
de verantwoordelijkheid voor overtreding
met strafbaarstelling in bepaalde geval
len van den nalatigen of onwilligen ar
beider.
AMSTERDAM—BOVEN-RIJN.
Naar men aan de „N. R. Ct." mededeelt,
hebben zoowel B. en W. van Amsterdam
als de Kamer van Koophandel aldaar
zich eenstemming verklaard vóór de ka
naalverbinding Amsterdam met den Bo-
ven-Rijn (Nederland) door de Geldersche
Vallei.
Ook minister van der Vegte is blijkbaar
voorstander geworden van dit plan, want
reeds op de eerstvolgende Staalsbegroo
ting zal een bedrag voor de uitvoering
van het Valleiplan worden uitgetrokken
A. M. DE JONG EN „NU".
Naar gemeld wordt, zal bij het beëindi
gen van den eersten jaargang met 1 Oc
tober a.s., de heer A. M. de Jong, het re
dacteurschap van „Nu" neerleggen.
Is. Querido zal van dien datum af al
leen als hoofdredacteur optreden.
De uitgave blijft in handen yan Schel-
tens en Giltay.
OPSTALRECHTEN IN DE HAAR
LEMMERMEER.
Voor Gedeputeerde Staten van N.-
Holland zijn Woensdagmiddag behan
deld de bezwaarschriften door de Ver-
eeniging van opstalhouders in de
Haarlemmermeer ingebracht tegen
het besluit van het polderbestuur van
26 October 1927, waarbij o.m. bepaald
is, dat bij verlenging van de bestaan
de overeenkomsten tot 1938 ten minste
6K cent en ten hoogste 10 cent per
vierkanten Meter en voor de overblij
vende jaren 8 cent en ten hoogste 20
cent per vierkanten Meter moet wor
den betaald voor opstalrecht. Bij
nieuwe uitgiften ten minste 8 cent en
ten hoogste 20 cent per vierkante
Meter.
De voorzitter, de Commissaris der
Koningin, jhr. mr. dr. A. Roëll, gaf een
samenvatting van de bezwaren het
laatst 22 Mei 1928 door opstalhou
ders ingebracht.
Mr. F. Hagemeyer, optredende voor
reclamanten, herinnerde er aan, dat
hij in een vorige vergadering, door Ge
deputeerde Staten voor deze zaak ge
houden ongeveer een jaar ge
leden heeft betoogd, dat het Polder
bestuur zich te weinig aan Ged. Staten
laat gelegen liggen; nu zou men er
zich over kunnen beklagen, dat het
zich te veel tot Ged. Staten wendt. Spr.
wees er verder op, dat het bedoelde
besluit van 26 Oct. 1927 zegt: 1. tijde
lijk niet voor den dienst des polders
noodig zijnde gronden kunnen in op
stalrecht worden uitgegeven. 2. voor
dergelijke uitgiften zullen de algeme
ne voorschriften gelden. 3. de uitgifte
zal geschieden door Dijkgraaf en
Heemraden, volgens door hen vast te
stellen bijzondere voorwaarden, daar
onder begrepen een door hen te be
palen prijs.
Naar spr.'s meening behoeven 2 en 3
niet de goedkeuring van Ged. Staten,
hetgeen hij nader toelicht. De vraag
of ze in aanmerking kunnen komen
voor vernietiging door Ged. Staten be
antwoordt spr. ontkennend, omdat er
geen strijd met de wet en het alge
meen belang aanwezig is.
De verhooging der rechten bedraagt
100 pet. en meer. Dat het polderbe
stuur deze verhooging eigenlijk niet
billijk acht, meent spr. te kunnen con-
cludeeren uit de notulen van de be
treffende vergadering van ingelanden.
De heer F o 1 m e r, loco-dijkgraaf,
bestreed het betoog van den heer Ha-
gemeijer en zei, dat de gronden, waar
over hetgaat, bouwterreinen zijn. Men
i9 goedkoop uit, dat blijkt bij vergelij
king van gronden bij Aalsmeer. De be
rekeningen, die gegeven zijn, wekken
volgens spr. overigens een verkeerden
indruk omtrent de lasten, die op de
opstalhouders zijn gelegd. Er wordt
een goede handel in opstalrechten ge
voerd, waaruit wel blijkt, dat die rech
ten niet te hoog zijn.
Nadat nog enkele opmerkingen wa
ren/gemaakt, werd de openbare be
ha/deling gesloten.
Ged. Staten hebben het besluit van
het polderbestuur goedgekeurd.
De Ver. van Opstalhouder9 zal in be
roep gaan bij de Kroon.
PATENT- EN OMZETBELASTING
IN FRANKRIJK.
Bij de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor West-Friesland te
Hoorn is van den handelsattaché bij
de Fransche legatie te 's Gravenhage
bericht ingekomen, aldus bericht het
Ned. Weekblad voor zuivelbereiding
en -handel, dat de heffing van belas
tingen in Frankrijk ten aanzien van
den verkoop van goederen een onder
werp van nauwkeurig onderzoek heeft
uitgemaakt en dat een voor belang
hebbenden gunstige beslissing geno
men is.
De Fransche regeering oordeelt, dat
de Nederlandsche exporteurs geen pa
tent- en omzetbelasting behoeven te
betalen, wanneer de agenten slechts
bij uitzondering uit voorraad leveren.
Het behoort dus regel te zijn, dat
zendingen uit Nederland rechtstreeks
aan de koopers worden geleverd.
Dit resultaat is vooral voor de kaas
exporteurs van groote beteekenis.
NED. CHR. LANDARBEIDERSBOND.
Blijkens het verslag over 1927 bedroeg
het ledental van den Ned. Chr. Landarbei-
rl< rsbond op 1 Januari 1.1. 5590 tegen 5701
op 1 Jan. 1927. De ledentallen in de ver
schillende provinciën waren als volgt:
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/t cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke red&ctle
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belangrijkste nieows in dit Nnmmer.
Binnenland..
Generaal C. J. Snijders over de voorge
nomen vlncht van Amsterdam naar West-
Indië.
De ramp op Paloeweh (N. O.-Indië),
Voorontwerp eener nieuwe Veiligheids-
we».
Buitenland.
De uitnoodiglngen voor de onderteeke-
ning van het anti-oorlog sverdrag zijn ver
zonden.
Er is sprake van vervroegde ontrniming
der tweede zone van Rijnland.
Het politiek testament van Raditsf.
De Kwomintang in voltallige zitting te
Nanking bijeen.
Groote dorpsbranden in Beieren en Tsje-
cho-Slowakije.
Rede van Wibant op het Int. Soc. Con
gres te Brussel.
Groningen 1197, Friesland 953, Drente 607,
Overijsel 482, Gelderland 97, Utrecht 136,
Noord-Holland 197, Zuid-Holland 1123,
Zeeland 457 en Noord-Brabant 341.
Het aantal afdeelingen vermeerderde
met 13.
Over 1927 bedragen de ontvangsten
62.400.25 en de uitgaven 52.368.13. Aan
contributiën werd ontvangen ƒ60.838.24
en uitgekeerd voor stakingen ƒ5449.15 en
werkloosheid 94.526.20.
BUITENLAND.
DE ONDERTEEKENING VAN HET
ANTI-OORLOGSVERDRAG.
De uitnoodiglngen verzonden.
Officieus wordt medegedeeld, dat de
Fransche regeering in opdracht van het
Amerikaansche Staatsdepartement verle
den Dinsdag aan de in het Amerikaansche
memorandum van 23 Juni genoemde sta
ten de officieele uitnoodiging voor de on-
derteekening van het Pact te Parijs heeft
verzonden. De antwoorden van deze 14
landen worden tegen het einde dezer
week te Parijs verwacht.
Sedert weken houden de Fransche en
Amerikaansche departementen van bui-<
tenlandsche zaken zich bezig met de for
maliteiten, verbonden aan de onderteeke-
ning van het Pact.
Allereerst moest vastgesteld worden van
wie de uitnoodiging zou moeten uitgaan.
Daar het pact te Washington als een Ame-
rikaansch stuk beschouwd wordt, meende
men, dat eigenlijk Kellogg de man moest
zijn, van wien de uitnoodigingen uitgin
gen. Daar evenwel Parijs gekozen werd
tot plaats van onderteekening, kwam het
de Amerikaansche regeering geschikter
voor dat de invitatie van Parijs uit ge
schiedde. Verder moest uitgemaakt wor
den welke mogendheden een uitnoodiging
zouden ontvangen, n.l. of dit de mogend
heden zouden zijn, die genoemd werden
in het laatste memorandum van Kellogg
of alle naties, die van den beginne af het
verlangen kenbaar maakten tot een alge
meen multi-lateraal anti oorlogsverdrag
toe te treden. In Frankrijk zou men gaar
ne gezien hebben, dat b.v. Spanje zich on
der de eerste onderteekenaren bevond.
Intusschen heeft de Britsche regeering
to Berlijn te verstaan gegeven, dat het van
minder goeden smaak getuigen zou indien
het tijdstip der onderteekening gebruikt
zou worden om de kwestie van de Rijn
landontruiming ter sprake te brengen.
Stresemann heeft dit begrepen.
Spanje en Rusland.
Volgens een bericht in de Washington
Times heeft de secretaris van Staat, Kel
logg, verklaard, dat de Ver. Staten na
rijpe overweging van den stand van za
ken verwachten, dat noch Spanje, noch
Rusland zal worden uitgenoodigd, om het
v redespact mee te onderteekenen.
Later kunnen zij mededeelen, dat zij
met het pact instemmen en op die manier
toetreden.
Zal Chamberlain komen?
Niettegenstaande zekere pessimistische
stemmen uit Londen en Berlijn, hoopt
men in Fransche diplomatieke kringen,
dat de toenemende verbetering in den toe
stand van Chamberlain hem nog zal ver
oorloven persoonlijk zijn handteekening
onder het Kellogg-pact te plaatsen en dat
dr. Stresemann in persoon de Rijksregee-
ring van Duitschland zal vertegenwoor
digen.
De Matin schrijft, dat het duidelijk is,
dat, afgezien van gezondheidsredenen, er
geen enkele reden bestaat voor uitstel
van de door den rijksminister van buiten
landsche zaken oprecht gewenschte reis
naar Parijs,
