CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen Belangrijkste nieuws io dit Nummer. 9<* JAARGANG WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1928 NUMMER 2902 NIEUWE LEIDSCHE COURANT Bureau: Hooigracht 35 - Leiden ÖwSfcJp Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ABONNEMENTSPRIJS la Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. 1 230 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 EERSTE BLAD. De Koningin-Moeder 1858 2 Augustus 1928 Het is niet zonder leden, dat wij baar die morgen den leeftijd der ster ken bereikt, bij voorkeur noemen onze Koningin-Moeder. „Koningin Emma", „Koningin Weduwe", hoe ook gebruikt met eerbied en diepe waardeering voor baar persoon en voor wat zij voor haar overleden echtgenoot was, ze zeggen ons toch niet dat wat we neerleggen in den naam „Koningin- Moeder". In dien naam stijgt op morgen op nieuw een dankbare jubel van bet Nederlandscbe volk op, als een dubbel verdiende hulde voor de wijze waarop db jarige zich gaf aan ons volk. Toen Koning Willem III, nu 50 jaar geleden, een jaar nadat hij weduw naar was geworden en nog treurende over het verlies van zijn geliefde en kunstzinnig© eerste gemalin, naar Duitschland toog om daar, in het lan delijke Arolsen, in het gelukkige, een voudige en vrome gezin van den vorst van Waldeck Pyrmondt, zich een tweede hulpe te zoeken, toog in den gee9t het Nederlandsche Volk mede. Zullen de meer ingewijden niet ge hoopt hebben, dat d© reeds grijzende Vorst in dat tweede huwelijk steun zou ontvangen om zijn levenspad, dat niet steeds voorspoedig was, te wan delen? Z©ker is dat een deel van ons volk innige bede opzond tot den troon der genade, om in het nieuwe huwe lijk Nederland met zijn koning te ze genen. Om in die bruid een vrome Koningin ons te geven. Bekend is, dat de toen nauwelijks 20-jarige Prinses Emma, de levenslus tige, die door haar volk geëerd en ge liefd werd, op treffende wijze afscheid ram toen zij in 1879 voorgoed zich aan Nederland ging verbinden. Enke le dagen voor haar huwelijk reed zij het kleine landje rond in een rijtuig als het ware volgeladen met pakjes en geschenken om als aandenken be waard te worden. Zóó, als de deelnemende Konings telg, toen reeds een toonbeeld van hulp in den nood, van goedhartigheid en hulpvaardigheid, was zij toen reeds de begenadigde vrouw die zich door hoogere beginselen liet leiden. Nauwelijks aan Z. M. den Koning en ons volk verbonden, deelde zij in het leed, dat ons Vorstenhuis zoo me nigmaal trof. Zes dagen na het hu welijk stierf 's Konings broeder, Prins Hendrik, die, hoewel stadhouder van Luxemburg, toch aan Nederland zich verbonden gevoelde en veel voor ons land heeft gedaan. Slechts vijf maan den later overleed te Parijs op 39-jari- gen leeftijd de Kroonprins Willem. Reeds bij dit overlijden kwam nog een ernstige donkere wolk zich aan den somberen hemel vertoonen. Im mers Prins Alexander, die daarna troonopvolger werd, was ziekelijk, s'echts ruim vier jaar daarna werd ook hij ten grave gebracht. Maar temidden van dit sombere leed. in het koninklijk gezin, was er toch cok blijdschap. Reeds hierin dat de woorden door Koning Willem III, in ar-twoord op de begroetingsrede van den Commissaris des Konings bij aankomst in de hoofdstad, dat de ge voelens van liefde en trouw .Fe hij en ziin huis bij zoo menige gelegenheid hadden omvangen, ook zouden wor den ov©rgedragen op zijn jonge gade, in vervulling waren gegaan. Doch bo venal was er blijdschap toen op 31 Augustus 1880 in het koninklijk gezin een nieuwe telg uit den Oranjestam ontsproot. Het is vooral de dubbele taak aan II. M. de Koningin-Moedor in de op voeding van dit kind opgelegd, te zijn niet alleen *n koninklijke moeder maar ook een koningsmoeder, dat zij voor ons volk van zoo onschatbaar ge wicht is geweest. De opvoeding van haar dochter, juist met het oog op die roeping, was ©en buitengewoon zware taak voor Koningin Emma, maar zij l\eeft die vt-rvuld op een wijze, die haar ten vol le recht geeft op den titel: „Moeder des Vaderlands". Met wat een teedere zor gt n heeft die jonge moeder haar kind i:i flio jaren omringd, welke wijze lessen heeft zij het gegeven. Hoe spoedig werd helaas die taak r.og verzwaard, doordat zij, na den dood van Willem III, als Regentes de regeering voor haar dochter moest voeren. Toen. nog slechts 32 jaren oud, moest Koningin Emma die zware re et ortank aanvaarden. Maar ook bij de volksvertegenwoordiging niet de min ste aarzeling; in vol vertrouwen werd, leeds tijdens de ziekte van den Koning, deze gewichtige taak haar opgelegd. In de eerste proclamatie nog bij het leven van den Koning, getuigde zij: „Ik gevoel al het gewicht der taak, die mij is opgelegd, maar uit liefde tot het Nederlandsche Volk aarzel ik niet haar te aanvaarden, nu de Staten-Generaal met eenparigen, vertrouwenwekkenden aandrang mij daartoe riepen". Doch ook toer reeds getuigde zij moedig, dat zij hulpe beitelde hij den Potentaat der Potentaten. Onmiddel lijk op de boven geciteerde woorden volgde: „Mijne kracht en wijsheid zoek ik bij den Almachtigen en Alwijzen God. Ik reken op den trouwen steun van het geheele Nederlandsche Volk, dat mij door zoovel© blijken van lief de en verknochtheid voor altijd aan zich verbond". Slechts drie dagen later werd zij grondwettelijk tot Regentes gemaakt door het overlijden van den Koning op 23 November 1890. Ook in de proclamatie waarin zij de regeering voor haar dochter aanvaard de klinken weer die ontroerende woorden van overtuigd belijden. „Mog© de Almachtige God zoo getuigt zij daarin de gebeden verhooren, die tot Hem opgezonden worden voor onze Koningin Wilhel- mina; Hij neme haar onder Zijne heilige hoede en bescherming. Krachtens de wet ben ik, geduren de hare minderjarigheid, geroepen als Regentes van het Koninkrijk het koninklijk gezag voor haar waai* te nemen. Vertrouwende op Hem, in Wiens hand het lot is der vorsten en vol keren, neem ik de mij toevertrouw de regeeringstaak op mij met de bede dat hare vervulling in allen deele moge strekken tot heil van Land en Volk en tot bevestiging van het Ko- ninkri^". Die gebeden heeft de Heere ver hoord. Maar ook de gebeden die wer den opgezonden door en voor Harer Majesteits Moeder, dat God ha; wijs heid wilde schenken. Die noodige wijsheid en tact heeft Koningin Emma steeds getoond in rui me mate te bezitten. Ontroerend zijn de verhalen op wel ke wijze zij reeds als kind de kleine Wilhelmina voorbereidde voor de taak die haar later zou wachten. Vooral de vroeg ingeprente opofferingsgezind heid, de persoonlijke moed en de vast heid van karakter, bovenal de diepe godsdienstzin, zijn deugden, die H. M. de Koningin van haar moeder reeds vroeg heeft geleerd. Toen op 8 December 1890 Koningin Emma in de vereenigde vergadering der Staten Generaal verscheen in som her weduwengewaad en zwaren krip- pcnsluier om als Regentes en als Voogdes de eeden af te leggen, verhief zij plotseling haar stem bij het laatste gedeelte van den eed als Voogdes, waarin zij verklaarde, zich er bijzon der op te zullen toeleggen om de Ko ningin gehechtheid aan de Grondwet er liefde voor haar volk in te boeze men. Dat was geen toeval, want deze woorden waren van groote beteekenis, omdat ze een plicht inhielden, waar aan zij zich met angstige nauwgezet heid gehouden heeft. De zorg voor de opvoeding in die richting hebben deze edele vrouw dag en nacht beziggehouden. Om haar kind liefde voor haar volk in te boeze men en het te brengen tot dat volk, be zocht ze jaarlijks een of twee provin cies. Haar drukke en veelomvattende regeeringstaak vormde geen beletsel zich iederen dag eenige uren te geven aan haar kind. 's Winters in Den Haag ging Koningin Emma met haar doch ter op vrije middaguren veel naar het dan onbewoonde buitengoed Clingen- daal van baron van Brienen van de Groote Lindt, een der leden van den Raad van Voogdij. In de bosschen en parken van dat goed mocht de jeug dige Koningin, onder het toeziend oog van haar moeder vrij ravotten en hol len, maar tevens werd haar ook ge leerd voorkomendheid voor ieder dien zii daar tegen kwam, zelfs voor den tuinmansjongen, dien zij na zijn groet viiendelijk moest goeden dag zeggen. Dat ook de Koningin-Regentes met haar dochter op deze wijze in aanra king kwamen met al wat er leeft cn woelt in ons volk, bewees r voorval in 1893, hij een bezoek aan Leeuwar- c»n. Diar werd - ëntie verleend waarop ook verschenen afgev irmli?- dtu uit Beets in Opsterland, waar in den vorigen winter veel gebrek was geleden. Men liet hen toe, omdat men meende, dat zij dank kwamen betui gen. De aanvoerder echter zeide: „Me vrouw, ik, als arbeider, protesteer te gen al de pracht en praal waarmede U hier ontvangen wordt, want de mas sa van het volk lijdt gebrek". Dat was wteen koude waterstraat, want H .M. had juist een gift van f 1500 geschonken. Koningin Emma was groot als Re gentes, omdat zij voor alles was moe der. Bij al haar koninklijke plichten, hetzij dit bezoeken of recepties waren, was het nooit de regeerende Koningin- Regentes, die zich liet vergezellen door haar dochter, maar was het de moeder, die de wankele schreden van haar koninklijk kind leidde. Hoe ze kerder de schreden werden hoo meer de mo-eder zich op den achtergrond hield, om de aanstaande Koningin zelfstandig optreden te leeren. Een voorbeeld van belangelooze, zelfopofferende moederliefde, waar voor ons land deze nu grijze vorstin niet dankbaar genoeg kan zijn. Evenals verleden jaar onze Konin gin voor het eerst Prinses Juliana medenam bij de opening der Kamers, zoo nam ook Koningin Emma haar dochter mede toen zij in 1897 voor het laatst de Kamers opende. Het was alsof zij zeggen wilde, mijn werk is bijna volbracht. Ge hebt haar mij toe vertrouwd, uw toekomstige Koningin, gij hebt vertrouwen gesteld in mij en in mijne krachten, hier breng ik U haar, zij zal naar ik hoop een goede Koningin zijn. Dat de Koningin-Moeder en het Ne derlandsche Volk elkander voorgoed gevonden hadden heeft ook bewezen het huldeblijk haar gebracht bij het neerleggen van het Regentschap en de bestemming die zij er aan gaf, n.l. de stichting Oranje-Nassauoord. Dat was een zoo mooie piëteit-volle handeling die allen lof verdient. De 20-jarige bruid die het verre land verliet, zegeningen verspreidende en die hier, na volbrachte taak als Ko ningsmoeder, met die werkzaamheid is doorgegaan, zij heeft ons aller liefde. Wij herhalen den wensch van onze Koningin op 18-jarigen leeftijd uitge sproken: Hoopt U met mij, dat mijn moeder nog lang voor mij gespaard mag blijven. Ja moge Zij, onze geliefde Koningin- Moeder, nog lang voor haar dochter en kleindochter gespaard blijven. Geve God Almachtig haar nog een langen, biijden, gelukkigen, levensavond. STADSNIEUWS. JUBILEUM J. VAN SANTBRINK. De heer J. van Santbrink, chef van de afd. Ongevallenverzekering bij den Raad van Arbeid alhier, mocht heden, 1 Augustus, den dag herdenken, dat hij voor 25 jaren, als ambtenaar bij de Rijksverzekeringsbank te Amsterdam, in dienst trad bij de sociale wetgeving. Den lsten Januari 1928 aanvaardde de heer Van Santbrink zijn tegen woordige werkkring bij den Raad van Arbeid alhier. Toen de jubilaris hedenmorgen zijn kamer betrad werd hij verrast door een feestelijke bloemversiering, en prijkten op zijn bureau eenige souve nirs. De ambtenaren bij den Raad van Arbeid wilden gaarne hun humanen chef en collega, bij zijn lveren ambts jubileum in besloten kring huldigen en hadden hem daartoe hedenmorgen dezen ontvangst bereid. De jubilaris werd achtereenvolgens toegesproken door de heeren W. v. d. Brink, Cchef de Bureau; F. P. Kievijt, Inspecteur v. d. Buitendienst; en J. van der Molen, kassier; die hem met zijn 25-jarige ambtsvervulling harte lijk gelukwenschten en er op wezen welk een prettige verstandhouding er steeds tusschen den jubilaris en de andere ambtenaren had bestaan. Onder aanbieding van verschillende geschenken werd eenparig de wensch uitgesproken, dat het den jubilaris gegeven mag worden, nog vele jaren in den kring van het personeel van den Raad van Arbeid alhier werk zaam te mogen zijn. De heer Van Santbrink dankte met een kort woord voor de hartelijke ge- lukwenschen, vergezeld van de ca- deaux, welke hem door de verschillen de afdeelingen waren geoffreerd. VVederkeerig gewaagde hij van de goede verstandhouding der ambtena ren en sprak de wensch uit, dat deze steeds zoo blijven mag. Ook Wij bieden als A.-R. dagblad de beer Van Santbrink, op dezen dag gaarne onze hartelijke gelukwenseh aan. Moge God hem èn in zijn maat- s.-happelijken werkkring, èn op het terrein van het kerkelijke en publieke leven, in zijn woonplaats Voorschoten nog vele jaren tot zegen snellen. Wij twijfelen niet of velen onzer geestverwanten te V. zullen den jubi laris heden van hunne belangstelling doen blijken. LEIDSCHE SPAARBANK. Bij de Leidsche Spaarbank is in de vorige maand (Juli) ingelegd f 373.480,70 en terugbetaald f 330.765,39; 174 nieuwe inleggers zijn ingeschreven en 71 boekjes werden geheel uitbe taald. Het tegoed der 10.940 inleggers, inclusief 535 deelnemers aan den Af- haaldienst, bedroeg einde Juli f 6.847.979,32. In 1713 posten is in deze maand door den Afhaaldienst f 3.269,50 ontvangen. EXAMENS M. O. De Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap heeft in de bij zijne beschikking van 7 Mei 1928, no. 5685 I, afdeeling V.H.M.O., bedoelde commis sie, welke is belast met het afnemen van de in December en, zoo noodig, in November dezes jaars te houden akte- examens in de Fransche, Italiaansche en Spaansche talen en letterkunde o.m. benoemd: tot leden: dr. C. de Boer, lector aan de Rijksuniversiteit ea mej. dr. C. Serrurier, privaat-docen te aan de Rijksuniversiteit alhier. EXAMENS. Te 's-Gravenhage zijn geslaagd voor het Hoofdakte-examen: mej. J. Meijer en de heer H. Zaalberg, alhier. Te Utrecht is geslaagd voor het examen Engelsch L. O. de heer H. J. T. Tummers, alhier. GEVONDEN VOORWERPEN. Portemonnaie met inhoud, Lipssleu- tel, huissleutels, damesparapluie, gou den broche met haar. rijwielbelasting- plaatje, rijwielbelastingplaatje in etui, kosteloos rijwielbelastingplaatje, tasch met motorgereedschap, vulpenhouder, doublé broche, zilveren kinderarm- band met aanhanger, kralen beursje met inhoud, pakje inh. zwarte zijde, hondenhalsband, lederen sportriem, celluloid spoeltje, heerenrijwiel, schaar, zwart vulpotlood, etui inh. tramkaart en 5 centen, nieuwe heeren pantalon in zwarte doek, lapje bedde- tijk, mestvork, hamer, schort, schroevendraaier, ijzeren 1 Kg.-ge- wicht, shawl, autoband met velgt gul den, zilveren boekenlegger, lederen voetbal, paardenzweep, gouden broche met 2 paareltjes, zilveren rozenkrans, eind touw, gouden ring met bruinen steen, bril in etui, kinderfietsje, groote handwagen, bruin lederen damestasch- je met inhoud, peurschuitje, pakje inh. paar kousen en een knot sajet, vaar boom, portemonnaie van v. Dijk, sleu tel van een melkbus, bruin lederen portefeuille inh. foto's, gabardine re genjas, notitieboekje met zilveren pot lood, gouden dameshorloge, gummi regenjas, kralen halsketting, nikkelen polshorloge aan lederen armband, zakdoek, honden. Gevonden in het Postkantoor: Le deren portefeuille. Terug te bekomen en inlichtingen te Vvrkrijgen ten Politiebureele alhier, eiken werkdag, behalve Donderdag en Vrijdag, tusschen 1 en 3 uur n.m. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Gerardus Theodorvs, zv. G. Kukler en J. T. Snoeker Wïlhelmina Ca- tharina, dv. A. Nagtegaal en W. C. van Weerlee Hendrikus, zv. J. C. van Kleij en P Eveleens Marinu3 v meent, zv. A. Kromhout en G. Cor- relisse Pieter Cc.nelis Tobias, zv. F. Pet en M. Haasbeek Reinder, zv. N. Schouten en H. Speelman Johan Willem, zv. H. Spies en J. W. de Tom be Johanna, dv. A. Bakker en H. M. van Amsterdam Jan Willem, zv. J. W. van Beek en W. F. Wiekenkamp Willie, dv. P. de Jong en W. F. ITofkes Jacobus, zv. J. Annard en M. Bakker Cato, dv. H. Galjaard en L. F.duard Salomon, zv. J. van der Mee en J. v. d. Tuin Lena, dv. M. van Maasdam en L. de Visser Wil lem, zv. W. Lek en M. J. v. d. Veer Jozeph, zv. M. E. J. Stevens en G. v. d. Eerg Apolonia Hendrika, dv. A. Heetveld en A. H. Nijssen Gerrit, z\. J. Rodenburg en C. Crispijn Theodorus, zv. J. J. Frederiks en G. T. Buckens Louise, dv. L. Favier en W. C. Stol Maria, dv. A. J. v. d. Born en M. Heijmans Johanna Cornelia, dv. J. van Benten en J. M. van der Mark Gerrit. zv. P. Brou wer en A. M. de Koning Anna Ge- sina Marga., dv. J. Jansen, en G. Bronsgeest Doratha Petra., dv. J. Brokke en W. P. Swaak Jacoba Ma ria, dv. N. H. van Haarlem en M. J. Hoefnagel Cornelia Maria, dv. J. van der Linden en C. van der Linden Wouter Gerardus, zv. G. Hackx en G. M. van der Berg Willem Frede- rik, zv. W. F. Neuteboom en J. Fie- lemon Matthysia, dv. C. W. Emke en N. van Rooyen Anna Henda. Ma ria, dv. J. A. M. van Oyen en H. J. M. \an Kerkhof Lena Catharina, dv. .1. van Son en W. Ouwersloot. ADVERTENTIE-PRIJS Gewon* Adyertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen dnbbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Adyertentiën bij vooruitbetaling ran ten hoogate 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Binnenland. Mr. V. H. Rutgers is tot lid der Tweede Kamer benoemd verklaard. Ingesteld is een minlsterieele com missie voor het onderwijs aan schip pers- en kramerskinderen. Een meisje verdronken bij het zwemmen te Kijkduin. Het jaarverslag der Gerei. Ver. van Drankbestrijding. De conferentie „Vrede door Religie" te 's-Gravenhage. Buitenland. Het Engelsch-Fransche compromis inzake de ontwapening ter zee. Ernstig spoorwegongeluk in Beieren. Een adres der Berüjnsche werkloo- zen. Het politle-rapport inzake den moord op Obregon. Nobile c.s. zijn in Italië aangekomen. Gehuwd: J. v. d. Poel, jm en C. Sassen, jd A. van Houten, jm en M. Valk, jd C. J. van Steenbergen, jm en J. Schuil- hard, jd D. Schoneveld, jm en A. de Wtolf, jd J. C. Slimmen, jm en W. Velthuijsen, jd A. Hoek, jm en J. Arense, gesch W. Smits, jm en H. Snel, jd G. Kop, jm en G. Rotmen sen, jd G. Stouten, jm en M. Vijl- brief, jd W. Benning, jm en W. C. Hens, jd G. Boesten, jm en L. van Helden, jd P. Robbers, jm en J. H. Molenaar, jd A. de Romijn, jm en M. E. J. Bousie. Overleden; J. van Tongeren, wedr, 86 j P. J. van Velzen, d, 24 j M. Smittenaar—i van Rijn, wed, 62 j J. M. Koster— Bommerson, wed, 76 j H. Rietmeijer, dj, 57 j W. Th. van Wijngaarden, m, 56 j D. Teske, m, 55 j J. A. Soupart, vr, 39 j C. Snijders, z, 11 j J. H. SmitsKok, vr, 67 j A. Verhoefv. d. Bosch, wed, 65 j rr A. II. SchaperMeijer, vr, 56 j. St.crt. No. 147 bevat de Koninklijk goedgekeurde gewijzigde statuten van de Fabriek van Wollen Dekens en Duffels „De Blauwe Klok", Jan Zuur deeg en Zoon, alhier. Gistermiddag omstreeks 2 uur is de 30-jarige H. G. op de Princessekade met zijn rijwiel terecht gekomen in de tramrails. Het rijwiel slipte en de be rijder viel op den grond. Hij werd bin nengebracht bij den heer S., doch bleek geen ernstig letsel opgeloopen te hebben. Een zijner knieën was ver wond. Door de politie zijn alhier 3 min derjarige jongens aangehouden, waar van een f 11 op zak had. Zij waren per tram van Den Haag naar Leiden gegaan. In Den Haag hadden zij nogal gesnoept en bovendien hadden zij nogal wat sigaretten bij zich. De poli tie heeft hen naar Den Haag terugge bracht. Op den stationsweg is gisteravond het 13-jarig meisje Th. B. uit angst voor twee van tegengestelde richting komende trams met haar fiets in de rails van de tram terechtgekomen. Zij kreeg een wondje boven het linker oog. Hedenmorgen 8 uur is een begin van brand ontstaan bij den heer v. d. I., eigenaar van bet costuummagazijn „Erato" aan den Ouden Singel. Er stond een theepot op een brandend theelicht, waarbij de theemuts in brand geraakte. De vlam deelde zich aan het behangsel mede en werd met een tuinslang op de waterleiding 'door den heer v. d. L. zelf gebluscht. BINNENLAND. CONFERENTIE „VREDE DOOR RELIGIE". De internationale Conferentie „Vre de door Religie", die te 's Gravenhago in den Dierentuin van 31 Juli2 Aug. wordt gehouden, is Maandagavond ge opend mot een druk bezochten begroe tingsavond in de tuinza&l van den Dierentuin. Gisterocblend bad de openingszit ting plaats; Ds. J..W. K. Hoevers sprak het openingswoord, en nadat hij Je aanwezig?n was voorgegaan in het „Onze Vader", verklaarde hij de con ferentie voor geopend. Daarna hield Mej. Dr. Nicolette Bruuring een rede over „Opofferings- rnoed en sprak de oud-katholieke

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1